روش های رفرنس دهی مجموعه قوانین استانداردی هستند که مشخص میکنند یک پژوهشگر چطور و با چه اطلاعاتی اقدام به رفرنس نویسی تحقیق کند. هر زمان که یک پژوهشگر مطالب و محتوای پژوهش شخص دیگری را در کار خودش مورد استفاده قرار می دهد، باید به این موضوع دقت کند که حتما منبع آن را ذکر کند تا دچار پلاجریسم نشود. اما هر دانشگاه، موسسه و یا ژورنال سبک رفرنس دهی مخصوص به خودش را دارد که بر اساس استانداردهای موجود تعیین می شود. در حال حاضر استانداردهای مربوط به رفرنس نویسی تحقیق و روشهای مختلف رفرنس نویسی در دسترس عموم قرار دارد. پژوهشگران می توانند به راحتی با چند کلیک ساده و جستجو در اینترنت استانداردهای مربوط به هر روش رفرنس نویسی را بدست آورند. ما در این مطلب سعی داریم تعدادی از پرکاربردترین روش های رفرنس دهی را به شما معرفی کرده و مشخصات آن را بیان کنیم.

1. روش رفرنس دهی APA: سیستم رفرنس دهی انجمن روانشناسی امریکا (American Psychological Association) یکی از پرطرفدارترین و پرکاربردترین روشهای رفرنس دهی در مقالات علمی است. بیشتر مقالات چاپ شده در ژورنال های روانشناسی، جامعه شناسی، زبانشناسی، مدیریت، رفتار سازمانی، آموزش، اقتصاد، پرستاری، علوم اجتماعی و بازاریابی از این روش رفرنس دهی استفاده می کنند. در این روش اطلاعات مربوط به نویسنده و تاریخ چاپ در پرانتز قرار می گیرد. 

2. روش رفرنس دهی MLA: روش رفرنس دهی زبان مدرن (Modern Language Association) که معمولا در مقالات زبانشناسی و علوم ارتباطات مورد استفاده قرار میگیرد یک روش رفرنس دهی مختصر و دقیق است. این روش رفرنس دهی در ژورنال های زبان، ادبیات، ارتباطات و علوم دینی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته و معمولا نام نویسنده و صفحه سند در داخل پرانتز قرار می گیرد.

3. روش رفرنس دهی Chicago: این روش رفرنس دهی در قرن 19 میلادی توسط دانشگاه شیکاگو امریکا ابداع و به جامعه پژوهشی امریکا معرفی گردید. در این روش رفرنس دهی نام نویسنده متن به همراه سال چاپ در درون براکت قرار می گیرد. این روش رفرنس دهی به صورت گسترده ای در مقالات چاپ شده در ژورنال های تاریخ، هنر، انسان شناسی و فلسفه مورد استفاده قرار می گیرد. 

4. روش رفرنس دهی IEEE: این روش رفرنس دهی که به عنوان روش رفرنس نویسی مهندسان نیز شناخته می شود، توسط موسسه برق و مهندسی الکترونیک (Institute of Electrical and Electronics Engineers) ابداع و معرفی شده است. در این روش رفرنس دهی پژوهشگر میبایست یک شماره سایتیشن مربوط به مقاله مورد نظرش را در داخل براکت در زمان رفرنس نویسی وارد کند. این روش از رفرنس دهی که به عنوان روش عددی (Numeric) نیز شناخته می شود مشابه AAA, AMA, NLM می باشد. رفرنس دهی مقالات مرتبط به حوزه مهندسی، کامپیوتر و فناوری اطلاعات از نوع IEEE است. 

5. روش رفرنس دهی CSE: انجمن ویرایشگران علوم (Council of Science Editors) نیز یکی از روش های بسیار پرکاربرد در زیست شناسی و بیشتر رشته های علوم تجربی است. این روش رفرنس دهی معمولا در زیست شناسی، فیزیک، شیمی و زمین شناسی مورد استفاده قرار گرفته و بسیار شبیه به روش رفرنس دهی APA است. 

6. روش رفرنس دهی Harvard: این روش رفرنس دهی در سال 1880 توسط دانشگاه هاروارد ابداع شده و به صورت گسترده در ابتدا در بسیاری از ژورنال ها و مقالات مورد استفاده قرار می گرفت. این روش رفرنس دهی در حال حاضر بیشتر در علوم اقتصادی مورد استفاده قرار می گیرد. 

پلاجریسم - IEEE - روش رفرنس دهی Chicago

رفرنس دهی در تحقیق علمی همانند بسیاری از مراحل نگارش یک پژوهش نیاز به رعایت استانداردهای مشخصی دارد. زمانی که یک مخاطب مقاله شما را مورد بررسی قرار داده و مطالعه می کند می تواند اطلاعات بسیار کاربردی را از بخش رفرنس ها بدست آورد. یکی از این اطلاعات منابع مرتبط به موضوع تحقیق است. زمانی که مخاطب مقاله شما را بررسی می کند قصد دارد مرتبط ترین منابع و جدید ترین مقالات مربوط به موضوع پژوهش را شناسایی کند. از طرف دیگر رفرنس های تحقیق می تواند به اعتبار تحقیق شما کمک کند. هرچه منابع مرتبط تر و دقیقتر انتخاب شود به همان اندازه کیفیت مقاله شما افزایش یافته و می توانید شانس بیشتری برای سایتیشن بدست آورد. ما در این مطلب شما را با چگونگی رفرنس دهی دقیق و مراحل آن بیشتر آشنا خواهیم کرد. اساسا رفرنس نویسی 4 مرحله کلی و بسیار مهم را شامل می شود که عبارتند از:

1. ثبت دقیق اطلاعات: اولین و مهمترین گام در رفرنس دهی ثبت اطلاعات اولیه مقاله، پایان نامه، کتاب یا هر مطلبی است که در پژوهش خودتان مورد استفاده قرار داده اید. چنانچه از نرم افزارهای رفرنس دهی در این زمینه استفاده می کنید کار ساده تری خواهید داشت. ولی اگر رفرنس دهی به صورت دستی را انجام می دهید باید ابتدا روش مورد نظرتان برای رفرنس نویسی را انتخاب کنید و در مرحله بعد اطلاعاتی از قبیل نام نویسنده، سال چاپ، عنوان مقاله، انتشارات و DOI را استخراج نمایید. 

2. سازماندهی دقیق اطلاعات: در مرحله بعد از فرآیند رفرنس نویسی نیاز است که این اطلاعات را در یک قالب مشخص در پیش نویس خودتان وارد کنید. به یاد داشته باشید که شناسایی رفرنس های معتبر و لینک دقیق دسترسی به مقالات از اهمیت بالایی در مرحله سازماندهی برخوردار است. توصیه می شود اگر به صورت دستی این کار را انجام می دهید در قالب یک جدول اقدام به دسته بندی منابع مورد استفاده در تحقیق کنید. بهترین روش برای سازماندهی منابع استفاده از نرم افزارهای رفرنس دهی است.

3. سایت کردن منابع: در این بخش باید منابع استخراج شده و موجود در پیش نویس را در متن اصلی و بخش منابع وارد نمود. اصول وارد کردن اطلاعات می بایست مبتنی بر روش رفرنس دهی باشد. البته همانطور که گفته شد نرم افزارهای رفرنس دهی می توانند به سادگی این کار را برای شما انجام دهند.

4. رفرنس دهی منسجم: در صورتی که از یک روش رفرنس نویسی در تحقیق استفاده می کنید باید تمام منابع را بر همان اساس تدوین و آماده کنید. استفاده از روش های متفاوت رفرنس نویسی در یک مقاله قابل قبول نمی باشد و می تواند موجب ریجکت کار شما شود.

روش های رفرنس دهی در تحقیقDOI - انواع نرم افزار رفرنس دهی

یکی از مشکلات عمده ای که پژوهشگران در زمان انجام تحقیق با آن مواجه هستند مدیریت و دسته بندی منابع تحقیق است. در گذشته پژوهشگران زمان زیادی را صرف دسته بندی و ترتیب منابع کرده و همین موضوع زمان زیادی را از تحقیق به خود اختصاص می داد. در حال حاضر هوش مصنوعی این امکان را برای محققان فراهم کرده است تا براحتی بتوانند حجم بالایی از منابع را به راحتی دسته بندی و مرتب کنند. نرم افزارهای مدیریت منابع یا رفرنس دهی (RMS) به دانشجویان و محققان کمک می کنند تا براحتی منابع مورد نظرشان را در این ابزارها اضافه کنند و بتوانند با چند کلیک ساده در متن تحقیق خودشان قرار دهند. نرم افزارهای رفرنس دهی تنها در نگارش یک تحقیق علمی کاربرد ندارد و میتوان آن را در طیف وسیعی از پروژه ها مانند طرح های کسب و کار، گزارشات علمی و پروپوزال های کاری مورد استفاده قرار داد. شما همچنین می توانید از طریق سرورهای ابری به منابع مختلف دسترسی داشته و مقالات وسیعی را در متن پژوهش خودتان استفاده کنید. ما در این مقاله قصد داریم بهترین نرم افزارهای رفرنس دهی در متون علمی و تحقیقاتی را به شما معرفی کرده و جزئیاتی را در مورد آنها بیان کنیم.

به ترتیب بهترین نرم افزارهای رفرنس دهی عبارتند از :

1. مندلی (Mendeley): این نرم افزار هم نسخه دسکتاپ داشته و هم نسخه آنلاین آن در دسترس عموم قرار دارد. کاربران می توانند براحتی با سرچ کردن نام نویسنده یا عنوان تحقیق رفرنس مورد نظرشان را انتخاب کنند. روش های مختلف رفرنس دهی در این نرم افزار وجود دارد و هر شخص بنابر صلاحدید و استانداردهای ژورنال می تواند روش مورد نظرش را انتخاب نماید. 

2. ایزی بایب (EasyBib): این نرم افزار امکان جستجو، امکان نکته نویسی و امکان سایتیشن را برای پژوهشگران فراهم می کند. فرمت های مختلف و بسیار کاربردی از MLA  و APA در آن وجود دارد که محققان به راحتی می توانند بین آنها انتخاب درست را انجام دهند. 

3. اندنوت (End Note): این نرم افزار این امکان را فراهم می کند که محقق بتواند منابع مورد نظرش را علاوه بر رفرنس نویسی در پژوهش، با دیگر نویسندگان به اشتراک بگذارد. 

4. ریدکیوب پیپرز (Readcube Papers): این نرم افزار رفرنس دهی در پلتفرم آنلاین، ویندوز و موبایل وجود دارد که امکان رفرنس نویسی منابع مختلف را فراهم می کند. این ابزار رفرنس نویسی امکان هشتگ زنی و انتخاب کلیدواژه های موثر تحقیق را نیز فراهم می آورد.

5. زوترو (Zotero): این نرم افزار نیز همانند ایزی بایب امکان جستجو، نکته نویسی و به اشتراک گذاری منابع را برای محققان فراهم می کند. 

6. سای وییل (SCiwheel): این نرم افزار نیز همانند اندنوت و مندلی یک محیط کاربری بسیار ساده و کاربردی در اختیار کاربران قرار می دهد تا براحتی بتوانند منابع مورد نظرشان را در متن تحقیق سایت نمایند.

7. رف ورک (RefWork): ابزار رفرنس بسیار تخصصی برای مدیریت منابع، اشتراک گذاری منابع، سایت کردن، تعریف روش رفرنس دهی و ذخیره سازی آن است. 

8. رفرنس منجر (Reference manager): این نرم افزار قدرتمند توسط سایت تامسون اند رویترز که مجلات ISI را مدیریت میکند، طراحی شده و بسیار کاربردی است.

ایزی بایب (EasyBib) - مراحل رفرنس دهی در تحقیق - معرفی ژورنال ISI