يكي از اهداف نگارش هر پايان نامه، در اصل آشنا نمودن دانشجو با نحوه نگارش و تنظيم يك مبحث علمي است.

پايان نامه نوشته اي است شامل چكيده پايان نامه به فارسي، فهرست تفصيلي مطالب، فهرست تصاوير، جداول و نمودارها، مقدمه و تاريخچه مختصر، مروري بر كارهاي انجام شده و آخرين اطلاعات تئوري، عملكرد تحقيقي و عملي نتايج، بحث و پيشنهادات، فهرست منابع و ماخذ و چكيده پايان نامه به انگليسي كه توسط دانشجو و با هدايت و نظارت استاد راهنما و همكاري استاد مشاور (در صورت داشتن) تنظيم و تدوين مي شود.

  ادامه مطلب

چکیده نویسی در تحقیق به معنای خلاصه سازی محتوای کلی مقاله در قالب یک مطلب 150-300 کلمه ای است به گونه ای که اهداف، مسئله تحقیق، روش تحقیق، دستاوردها و نتایج پژوهش در آن پوشش داده شود. بخش چکیده یکی از مهمترین بخش های هر پژوهشی محسوب می شود چرا که نقش یک بروشور تبلیغاتی برای مقاله شما را دارد. بنابراین باید بهترین عملکردتان را در فرآیند چکیده نویسی در یک قالب 150-300 کلمه ای نشان دهید. حال منظور ما از بروشور تبلیغاتی مقاله چیست؟ اجازه بدهید این مفهوم را بیشتر برای شما توضیح بدهیم. مفهوم بروشور تبلیغاتی برای این است که یک مطلب 150-300 کلمه ای می تواند نقش تبلیغاتی مختصر برای کل کار شما را ایفا کند.

ادامه مطلب

نکات بسیار مهم و کلیدی در فرآیند نگارش پایان نامه وجود دارد که بدون رعایت آنها نمی توان نتیجه لازم را بدست آورد. نگارش پایان نامه جزء جدا نشدنی فرآیند فارغ التحصیلی هر دانشجویی است و دستیابی به نتیجه مورد نظر بدون برنامه ریزی، سختکوشی و دانش امکان پذیر نیست. در این فرآیند شما علاوه بر تخصص و دانش باید خلاقیت و انعطاف پذیری بالایی داشته باشید تا بتوانید با گروه های مختلف در اجتماع ارتباط موثری برقرار کرده و مشکلات جامعه را به درستی شناسایی کنید. توجه داشته باشید که برخی از پژوهشگران تنها با هدف نگارش و تکمیل فرآیند فارغ التحصیلی به دنبال موضوعاتی میگردند که بتوانند به سرعت به سرانجام رسانده و کار خودشان را تکمیل کنند. ولی به عنوان یک مشاور قصد داریم نکته بسیار مهمی را در ارتباط با نگارش پایان نامه بیان کنیم، همواره به دنبال موضوعاتی باشید که ارتباط مستقیمی با دغدغه های جامعه دارند. چرا که این موضوعات می توانند پس از تکمیل شدن هم به عنوان یک راه حل اجتماعی مطرح شوند و هم برای تقویت رزومه و آینده شغلی شما بسیار موثر خواهند بود.

ادامه مطلب

قبل از اینکه به مهارتهای کاربردی مورد نیاز برای پایان نامه نویسی بپردازیم بیاید به چند سوال مهم پاسخ بدهیم.

(1) آیا برای نگارش یک پایان نامه، مقاله ژورنالی، تز دکتری و یا هر نوع پژوهشی دیگری به مهارت نیاز داریم؟
(2) آیا داشتن مهارت موجب بهبود کیفیت و ارزش پایان نامه خواهد شد؟
(3) چه مهارتهایی برای نگارش یک مقاله یا پایان نامه خوب و موثر ضروری هستند؟
(4) و در نهایت چگونه باید این مهارتها را تقویت کنیم؟

ادامه مطلب

مهارت فیش نویسی تحقیق یکی از ابزارهای بسیار کاربردی در پیشرفت تحصیلی و بهبود فرآیند یادگیری محسوب می شود. فیش برداری یکی از مهمترین مهارتهایی است که می تواند در نگارش پایان نامه، مقاله یا هر تحقیق جدیدی به شما کمک کند. فرض کنید حجم بسیار بالایی از منابع را برای نگارش پایان نامه یا مقاله جمع آوری کرده اید و حال می خواهید مطالب مفید آن را در یک قالب منسجم برای ادبیات موضوع ارائه کنید. آیا می توانید ادبیات موضوع تمامی این مقالات را در پایان نامه یا تحقیق خودتان بگنجانید؟ چطور میتوانید ادبیات موضوع مرتبط با مقاله خودتان را استخراج کنید؟ ادبیات موضوع مفید کدام است؟. اما چطور می توان این حجم بسیار بالا از مطالب را مدیریت کرد و آنها را در قالب یک ادبیات موضوع منسجم و کاربردی در تحقیق خودمان مورد استفاده قرار داد؟. یکی از این روش های کاربردی که به عنوان یک مهارت نیز شناخته می شود، فیش نویسی تحقیق یا فیش برداری است.

ادامه مطلب

اینک که با گذراندن مراحل آموزشی قصد تدوین و نگارش پایان نامه تحصیلی خود را دارید به شما توصیه می شود، مطالب این راهنما را به دقت مطالعه فرمایید. این راهنما به شیوه ساده ای نگاشته شده و می تواند شما را تا رسیدن به یک پایان نامه کامل همراهی کند.

ادامه مطلب

در یک چکیده خوب و موثر و مفید موارد زیر را می توان دید:

 1- حقایق‌ و اصول‌ به کار برده‌ شده‌ در تحقیق.

2- روش های استفاده شده در متن تحقیق.

3- نتایج‌ اصلی‌ حاصل شده از تحقیق.

4- اهمیت‌ نتایج‌ و تعبیر و تفسیر یافته های تحقیق.

ادامه مطلب

برای نوشتن فیش های تحقیق جزییاتی هست که باید رعایت شود:

تو مو میبینی و من پیچش مو
تو ابرو من اشارت های ابرو

برای انجام هر کاری مهارت ها و تجرباتی هستند که خاک خورده های آن کار به آن واقف هستند و فوت و فن کوزه گری آن را بلد هستند
لذا بهتر است که به دانش و تجربه و نکاتی که آنها جسته و یافته و بافته اند تا به یک ذهن و عمل ساختارمند بدل شده اند و آن کار را با مهارت ویژه ای انجام میدهند که در کم و کیف به وضوح مهارت خود را به رخ میکشند اقتدا کرد و از آن ها آموخت.

رفرنس دهی یکی از مسئولیت های بسیار مهم در فرآیند نگارش یک مقاله، پایان نامه یا هر نوع گزارشی علمی محسوب می شود. زمانی که شما با نگارش یک مطلب علمی دست و پنجه نرم می کنید، می بایست بتوانید با ارائه مدارک و سندهای لازم، مخاطب را متقاعد کنید که گفته های شما از اعتبار لازم برخوردار است و می تواند کاربردی باشد. چنانچه شما در فرآیند رفرنس دهی یا ارجاع دادن متون مقاله خودتان دچار مشکل شوید در نهایت کیفیت کار شما به شدت کاهش پیدا کرده و مورد تایید قرار نخواهد گرفت. ما در این سرفصل سعی میکنیم شما را به هرآنچه که به فرآیند رفرنس دهی مربوط است بیشتر آشنا کنیم و برای نمونه نیز چندین روش پرکاربرد رفرنس دهی را برای شما توضیح خواهیم داد. 

رفرنس دهی یا رفرنس نویسی چیست؟

رفرنس دهی یکی از روش های مرسوم در دنیای آکادمیک و علمی محسوب می شود که به واسطه آن شخص نویسنده اظهار می دارد که ایده ها، محتوا، مطالب، داده ها، مدلها، نظریه ها، نقل قولها و غیره را از چه کسی گرفته و در تحقیق خود مورد استفاده قرار داده است. اهمیت رفرنس دهی برای این منظور است که مقاله یا مطلب علمی شما اعتبار پیدا کرده و مخاطب بداند که محتوای ذکر شده در تحقیق پایه و اساس قابل قبولی دارد. با رفرنس دهی معتبر محقق قصد دارد بگوید که نتایج و دستاوردهای تحقیق تنها مبتنی بر نظرات خودش نیست و طی یک فرآیند کاملا منطقی و علمی بدست آمده است!

اهمیت رفرنس دهی چیست؟

همانطور که بیان کردیم رفرنس دهی به تحقیق شما اعتبار و درجه علمی می بخشد ولی یکی از موارد پر اهمیت دیگر که در سالهای اخیر در ژورنال ها و مجلات علمی مطرح شده است، موضوع پلاجریسم می باشد. رفرنس دهی دقیق و درست در متن می تواند مانع بزرگی به نام پلاجریسم (Plagiarism) را از سر راه شما بردارد. زمانی که شما یک مطلب علمی یا محتوا را بدون ذکر صاحب اثر یا رفرنس آن در پژوهش خودتان مورد استفاده قرار می دهید به این معناست که شما سرقت ادبی یا پلاجریسم انجام داده اید. در سالهای اخیر این موضوع تبدیل به یک فاکتور بسیار حساس برای ژورنال ها شده و در صورت مشاهده پلاجریسم در تحقیق شما به صورت قطعی کارتان ریجکت خواهد شد. از طرف دیگر رفرنس دهی در مقاله می تواند تا حد زیادی صداقت و تعهد نویسنده به اصول کپی رایت را نشان دهد. هرچه فرآیند رفرنس نویسی در مقاله دقیق تر باشد موجب اعتبار دادن به خود نویسنده نیز می شود. بنابراین رفرنس دهی از جهات مختلف می تواند موجب تقویت مقاله و ارتقاء اعتبار نویسنده شود. 

چه مطالبی نیاز به رفرنس دهی دارند؟

به طور کلی تمامی اسناد، مقالات و مطالبی که در قالب داده های دست دوم ارائه می کنید، نیاز به رفرنس نویسی دارند. منظور از منابع دست دوم منابعی است که از داده ها و اطلاعات موجود در اسناد علمی دیگر استخراج شده و به عنوان محتوای موجود در پژوهشتان مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی در یک مقاله یا مطلب علمی باید به موارد زیر رفرنس دهید:

1. نقل قول ها: سخن یا گفته شخص دیگری که قرار است در متن پژوهش تان مورد استفاده قرار بگیرد. برخی مواقع ممکن است شخص نویسنده قصد داشته باشد یک مطلب را از فردی نقل قول کند و در همین راستا باید دقیقا مفهوم و جمله را بدون تغییر ارائه نماید و رفرنس مربوطه نیز در قالب نقل قول قرار بگیرد.

2. متن پاراگراف: متون پاراگراف نیز معمولا به وفور در یک پژوهش مورد استفاده قرار می گیرند. شما به عنوان یک محقق نمی توانید تمامی مقالات مرتبط به یک موضوع را به صورت تک به تک مطالعه کرده و مطالب آن را استخراج کنید. در همین راستا بهتر است از بخش ادبیات موضوع و رفرنس های موجود در یک مقاله در پژوهش خودتان استفاده کنید ولی به خاطر داشته باشید که باید رفرنس ها را بدون هیچگونه تغییر در آن قرار دهید. برخلاف حالت قبلی شما می توانید جمله را با زبان مخصوص به خودتان بنویسید ولی به هیچ وجه نباید مفهوم آن را تغییر دهید. 

3. آمارها و داده ها: هر تحقیق یا مقاله ای که نگارش می کنید ممکن است به داده یا آمار نیاز داشته باشد و در این حالت باید نام منبع آن را ذکر کنید. برای مثال شما آمار تعداد مهاجرت دانشجویی بر اساس اعلام صندوق بین المللی پول را در تحقیقتان مورد استفاده قرار داده اید. در مرحله اول باید رفرنس را در انتهای جمله بیاورید و در بخش منابع نیز نوع و اطلاعات مربوط به آن را ذکر کنید. 

4. تصاویر: یکی دیگر از اطلاعات بسیار مهمی که به وفور در مقالات استفاده می شود، تصاویر موجود در متن مقالات علمی است. برای مثال نقشه یک منطقه، تصویر اشیا یا اماکن، تصاویر مربوط به اطلاعات پزشکی یا فرآیندهای آزمایشگاهی، مدل های مفهومی و غیره در این بخش قرار می گیرند. به یاد داشته باشید که هر تصویری باید منبع مربوط به خودش را داشته باشد. اگر تصویر به وسیله خود نگارنده تهیه شده است باید در زیر عکس از واژه "نویسنده یا Author" استفاده نماید و اگر از شخص دیگری به امانت گرفته شده است باید نام وی ذکر شود.

5. اطلاعات بصری: این نوع از داده ها شامل جداول، نمودارها و گراف هایی می شود که ممکن است  نویسنده از یک سایت یا مقاله گرفته باشد. شرایط رفرنس دهی این نوع از داده ها نیز شبیه به تصاویر است. 

چطور باید رفرنس دهی کرد؟

روش های مختلف و متفاوتی برای رفرنس دهی وجود دارد که در پایان این مطلب به شما معرفی خواهیم کرد. ولی به طور کلی دو نوع رفرنس در مطالب علمی مورد استفاده قرار می گیرد.

مورد اول رفرنس دهی درون متنی (In-Text Citations) است که در مورد نقل قولها یا جملات مستقیم کاربرد دارد. در این حالت جملات یا گفته های یک شخص بدون دستکاری در مفهوم در داخل متن تحقیق استفاده شده و رفرنس های مرتبط با آن ذکر خواهد شد. 

مورد دوم کتابشناسی (Bibliography) یا رفرنس لیست است که در پایان هر تحقیق با عنوان منابع و ماخذ آورده می شود. تمامی اطلاعات رفرنس دهی درون متنی به صورت دقیق تر و با جزئیات بیشتر در این بخش قرار می گیرد. به یاد داشته باشد که اطلاعات رفرنس دهی درون متنی باید با Bibliography هماهنگ باشد. بدین معنا که اگر رفرنسی را درون متن استفاده نکرده اید در پایان تحقیق نیز ذکر نکنید و بالعکس چرا که از اعتبار کار شما کم می کند. این رفرنس دهی به مخاطب اجازه می دهد که بتواند در صورت نیاز محل دقیق رفرنس را بیابد و آن را مطالعه کند. به طور کلی رفرنس های پایانی متن شامل اطلاعات زیر می باشد:

1. نام و نام خانوادگی نویسنده (Author Name)

2. سال چاپ (Year Published)

3. عنوان تحقیق (Title)

4. انتشارات (Publisher or Journal)

5. شماره صفحه (Pages)

6. شماره یکتا (DOI)

معمولا روش های رفرنس دهی متفاوت بوده و هر کدام از آنها بسته به رشته تحصیلی یا پیش نیازهای ژورنال متفاوت خواهد بود ولی معمولا تمامی آنها اطلاعات بالا را در خود جای می دهند. 

انواع نرم افزارهای مدیریت رفرنس (Reference Management Softwares)

نرم افزارهای مدیریت رفرنس یکی از بهترین و کارآمدترین روش های رفرنس دهی در متون علمی، مقالات و پایان نامه ها محسوب می شوند. این نرم افزارها می توانند به شکل قابل ملاحظه ای فرآیند را برای شما تسهیل کرده و میزان خطا را به صفر برسانند. اما در سالهای اخیر به دلیل اهمیت بالای رفرنس دهی و رقابت موسسات آموزشی در برتری دادن به برخی از روشهای خاص، بیش از 20 نرم افزار در این زمینه طراحی و معرفی شده است. اما برخی از این نرم افزارها به دلیل رایگان بودن، کاربردی بودن و ساده تر بودن، نسبت به سایر نرم افزارها اولویت دارند. اما به یاد داشته باشید که اگر از یک نرم افزار رفرنس دهی استفاده کرده اید و با عملکرد آن آشنا هستید، دیگر نیاز نیست زمان زیادی را صرف یادگیری نرم افزارهای جدید در این حوزه کنید. چرا که معمولا تمامی این نرم افزارها نتایج مشابهی را در اختیار پژوهشگران قرار می دهند و یادگیری چندین نرم افزار رفرنس دهی به صورت همزمان کاربرد زیادی برای افراد نخواهد داشت. پرکاربردترین نرم افزارهای رفرنس دهی عبارتند از :

1. بایب بیس (BibBase): نرم افزار رایگان که در پلتفرم آنلاین و پلاگین در دسترس است.

2. بیبلیو اسکیپ (Biblioscape): نرم افزار پولی رفرنس دهی با هزینه بین 79-299 دلار و در قالب پلاگین، وبسایت و نسخه ویندوز در دسترس است.

3. بوک اندز (Bookends): نرم افزار پولی طراحی شده توسط سونی که هزینه استفاده از آن 60 دلار است و در تمامی پلتفرم ها آنلاین قابل اجرا است.

4. سایتاوی (Citavi): نرم افزار سوئیس آکادمی که یک رفرنس دهی پولی با هزینه بین 70-949 است و یک دیتابیس بسیار قوی از تمامی اطلاعات رفرنس ها دارد. 

5. اند نوت (EndNote): یکی از قوی ترین نرم افزارهای رفرنس دهی طراحی شده توسط کلاریویت آنالیتیکز (Clarivate Analytics) است که هزینه استفاده از آن 300 دلار است و علاوه بر دیتابیس قوی در تمامی پلتفرم ها قابل استفاده است.

6. جب رف (JabRef): یک نرم افزار رفرنس دهی کاملا رایگان است که تمامی خروجی های ممکن را ارائه می دهد و محیط کاربری بسیار مناسبی دارد.

7. مندلی (Mendeley): این نرم افزار توسط پایگاه علمی الزویر (elsevier) طراحی شده است و کاملا رایگان می باشد. شما می توانید نرم افزار آن را روی موبایل، روی دسکتاپ، به صورت پلاگین ورد و مرورگر و در قالب پلتفرم آنلاین مورد استفاده قرار دهید. 

8. رف بیس (RefBase): این نرم افزار در سال 2003 طراحی شده است و کاملا رایگان می باشد. شما می توانید تنها در قالب پلتفرم وب از آن استفاده نمایید.

9. رفرنس منیجر (Reference Manager): این نرم افزار توسط تامسون رویترز (Thomson Reuters) طراحی شده است و یک نرم افزار پولی است. نرم افزار آن قابلیت دانلود و استفاده به صورن پلاگین را نیز دارد.

10. سای رف (SciRef): ورژن آزمایشی این نرم افزار رایگان بوده و ورژن اصلی آن به قیمت 40 دلار است. پلتفرم وب، نرم افزار و پلاگین آن برای استفاده در مرورگر و فایل ورد قابل دانلود است. 

11. زوترو (Zotero9): نرم افزار رفرنس دهی کاملا رایگان و یکی از پیشرفته ترین و جامع ترین ابزارهای رفرنس دهی که تاکنون طراحی شده است.  

انواع روش های رفرنس دهی

رفرنس دهی و معرفی منابع استفاده شده در یک پژوهش روشهای مختلفی دارد. برای اینکه بتوانیم موثق بودن گفته های خود در پایان نامه را به اثبات برسانیم باید رفرنسدهی دقیق و به روز داشته باشیم و سعی کنیم از یکی از روشهای زیر استفاده کنید:

• MLA:معمولا در حوزه علوم انسانی مورد استفاده قرار می گیرد و نام نویسنده و شماره صفحات در داخل پرانتز هستند.

  ---

  APA: معمولا برای رشته های روانشناسی، آموزش و علوم اجتماعی مورد استفاده قرارمی گیرد ونام نویسنده وتاریخ درداخل پرانتز است. 

• ---

  Chicago A: معمولا برای رشته های تاریخ و کلیه گرایشات علوم انسانی کاربرد دارد که اطلاعات منبع بصورت متنی (Notes) بیان می شود

• ---

  Chicago B: در حوزه گرایشات علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی مورد استفاده است و نام نویسنده وتاریخ داخل پرانتز است 

• ---

  Turabian: در حوزه گرایشات علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی کاربرد دارد و ممکن است نام نویسنده و تاریخ در داخل پرانتز باشد و یا نباشد

• ---

  Harvard: معمولا برای رشته اقتصاد کاربرد داشته و نام نویسنده و تاریخ درون پرانتز خواهد بود 

• ---

  Vancouver: معمولا این رفرنس دهی در حوزه پزشکی کاربرد دارد و تاریخ و شماره صفحات و اطلاعات عددی در انتهای رفرنس ذکر می شوند.

• ---

  OSCOLA: برای رشته های حقوق مورد استفاده است و رفرنس دهی منبع به صورت متنی (Notes) خواهد بود.

• ---

   IEEE: برای رشته های مهندسی و فناوری اطلاعات مورد استفاده بوده و تاریخ و شماره صفحات در انتهای رفرنس ذکر می شود. 

اگر شما دانشجوی سال آخر مقطع کارشناسی ارشد باشید قطعا در مورد پروپوزال و ضرورت نگارش آن شنیده اید. پروپوزال کارشناسی ارشد جنبه هایی از ایده پردازی، خلاقیت، توانایی حل مسئله و مهارت تحلیل آماری را در دانشجویان تقویت می کند. اما نکته مهم در فرآیند نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد این است که به دانشجویان کمک شود تا بتوانند ایده های تحقیقاتی خودشان را در قالب یک تحقیق استاندارد ارائه نمایند. به طور کلی هدف از نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد در چند بخش کلی دسته بندی می شود که عبارتند از: 

1. درک بهتر و تبیین سوالات تحقیق: پژوهشگر باید بتواند در ارتباط با پدیده های اجتماعی، سوالات منطقی و مهمی را بپرسد

2. ارائه راه حل کاربردی: دانشجو باید راه حل های کاربردی و قابل اجرا برای مشکلات ارائه دهد

3. ارتباط بین فاکتورها و تفسیر: دانشجو باید بتواند ارتباط منطقی و درست بین گویه های تحقیق را کشف کرده و آنها را تفسیر نماید

4. تجربه در تحقیقات علمی: دانشجو باید بتواند بعد از نگارش پروپوزال یک تجربه مختصر و مفید از فرآیند انجام و پیاده سازی پژوهش بدست آورد

مراحل طراحی و نگارش پروپوزال مقطع کارشناسی ارشد به ترتیب عبارتند از:

1. بررسی مقالات و انتخاب موضوع

2. انتخاب استاد راهنما و مشاور بر اساس میزان تخصص در حوزه تحقیقاتی مورد نظر 

3. بحث و نتیجه گیری در مورد سوالات تحقیق، اهداف، فرضیات در زمینه رابطه بین فاکتورهای موجود در تحقیق، روش انجام و پیاده سازی پژوهش، نمونه گیری، ابزار گردآوری و تحلیل و سایر عوامل مرتبط به تحقیق

4. طراحی یک ساختار استاندارد برای نگارش پروپوزال یا درخواست فرمت پروپوزال استاندارد از دانشگاه

5. شروع نگارش پروپوزال و آماده سازی محتوا

به طور کلی بخش های مختلف یک پروپوزال کارشناسی ارشد عبارتند از 

1. چکیده: خلاصه تحقیق که معمولا کمتر از یک صفحه است

2. فهرست مطالب: کلیه سرفصلهایی که در پروپوزال میگنجانید را باید در فهرست مطالب بیان کنید

3. مقدمه: هدف و چرایی اهمیت داشتن انجام تحقیق به همراه خلاصه ای از ادبیات و پیشینه تحقیق

4. ادبیات موضوع: تحقیقات پیشین در حوزه موضوع پروپوزال شما و نتایج بدست آمده از آنها را بیان کنید

5. روش تحقیق و متودولوژی: روش انجام پژوهش، ابزار گردآوری داده ها و تجزیه و تحلیل آن را ذکر نمایید

6. رفرنس دهی: تمامی منابع و رفرنس های مورد استفاده در متن پروپوزال را در این بخش قرار دهید

پروسه تصویب آن نیز معمولا ساده تر از مقطع دکتری بوده و شخص پس از اتمام نگارش، آن را به گروه تخصصی و کمیته تحصیلات تکمیلی برای بررسی نهایی و تایید ارائه می نماید. 

پروپوزال دکتری بر خلاف پروپوزال کارشناسی ارشد دارای ویژگی هایی مشابه یک پایان نامه است که قبل از تصویب شدن نیاز به دفاع دارد. بدین معنا که شما باید در مورد موضوع ارائه شده در پروپوزال تمامی جنبه های قانع کننده بودن، کانتریبیوشن، کاربردی بودن و عملیاتی بودن را در نظر بگیرید. البته که تمامی این موارد در پروپوزال کارشناسی ارشد اهمیت دارد ولی پروپوزال مقطع دکتری تمامی این فاکتورها را جزء ضروری و جدایی ناپذیر پروپوزال قلمداد کرده و هر گونه مشکل در این بخش ها موجب ریجکت حتمی آن خواهد شد. به طور کلی پروپوزال دکتری کمتر به دنبال این موضوع است که عنوان تحقیق یا ساختار مشخصی برای یک تحقیق ارائه نماید، بلکه تمرکز آن بیشتر بر روی موارد زیر خواهد بود:

1. مهارت تفکر انتقادی (Critical Thinking Skill): یکی از مهارتهایی که خصوصا در کشورهای اروپایی و امریکایی تاکید بسیار زیادی بر روی آن می شود، مهارت تفکر انتقادی است. پژوهشگر باید بتواند تمامی مسائلی که در اطراف خود مشاهده میکند با دیدگاه انتقادی مورد بررسی قرار داده و به دنبال چرایی اتفاق هرکدام از آنها باشد. مهارت تفکر انتقادی یعنی اینکه هر موضوعی که مشاهده میکنید را به سادگی نپذیرید و در کنار سوال کردن به دنبال راه حل های جدید و مناسب تر باشید که در پروپوزال دکتری تاکید بیشتری بر روی آن وجود خواهد داشت.

2. یافتن گپ های تحقیقاتی (Finding Gaps): یکی دیگر از فاکتورهای مهم که در پروپوزال دکتری به آن توجه زیادی می شود، یافتن گپ های تحقیقاتی است. باید بدانید که گپ های تحقیقاتی به پژوهش هایی اشاره دارند که انجام نشده اند و جامعه یا سازمان به آنها نیاز دارند. البته شناسایی موضوعاتی که تا به حال مورد بررسی قرار نگرفته اند کار بسیار دشواری است و معمولا فرآیند آن بسیار زمانبر و هزینه بر است. اما به خاطر داشته باشید که با مطالعه زیاد در یک حوزه تحقیقاتی می توانید گپ های یک پژوهش را به درستی شناسایی کنید.

3. اهداف و فرآیند تحقیق (Direction and Objective): یکی دیگر از جنبه های بسیار مهم در پروپوزال دکتری رویکرد بررسی و ارزیابی اهداف پیش روی تحقیق است. شما باید بتوانید مشخص کنید که هدف اصلی تحقیق حاضر چیست و چطور قصد دارید آن را پیاده سازی کنید. سوالات تحقیق مشخص کننده اهداف و رویکرد تحقیقاتی شما هستند بنابراین نوع سوال و جواب آن میتوانند جهت دهی مناسبی به تحقیق بدهد.

4. روش تحقیق مناسب (Methodology): دانشجویان دکتری برخلاف مقاطع ارشد یا کارشناسی باید تسلط بالایی به مباحث آماری و روش تحقیق داشته باشند. دانشجویانی که متودولوژی ضعیفی در پروپوزال دکتری خودشان ارائه دهند قطعا با مشکلات جدی مواجه خواهند شد.

5. عملیاتی بودن پروژه (Feasibility of Project): نکته بسیار مهم دیگری در پروپوزال دکتری که به آن توجه می شود عملیاتی بودن یا نبودن یک تحقیق است. چنانچه پژوهشی را انتخاب کنید که از لحاظ اجرایی بودن با ابهام مواجه باشد قطعا دچار مشکلات جدی خواهید شد. 

پروپوزال برگرفته از واژه Propose در زبان انگلیسی و به معنای پیشنهاد دادن است و هدف از نگارش آن ارائه یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی برای یک موسسه یا سازمان می باشد. بر اساس تعریف ارائه شده توسط دانشنامه ویکی پدیا، پروپوزال سندی است که در آن یک طرح پژوهشی و یا تحقیقاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. شاید بتوان گفت این تعریف تا حد بسیار زیادی صحیح است، چرا که در واقع پروپوزال انواع مختلفی دارد و تنها جنبه دانشگاهی آن مطرح نیست و معمولا سرمایه گذاران و مدیران قبل از شروع یک کسب و کار از متقاضیان درخواست نوعی پروپوزال یا طرح کسب و کار می کنند. حتی در مثال پروپوزال آکادمیک نیز، دانشجو بدون تایید دانشگاه و اساتید راهنما و مشاور نمیتواند پروپوزال را به مرحله پایان نامه یا رساله دکتری برساند. بنابراین مفهوم پروپوزال علاوه بر پیشنهاد یک موضوع، ماهیت جذب حمایت یک موسسه را نیز در بر می گیرد. شاید مناسبترین مفهوم برای پروپوزال توسط پایگاه علمی ویکی پدیا ارائه شده باشد، اما علاوه بر مفهوم پروپوزال باید به چند نکته بسیار مهم پیش از اقدام به نگارش پروپوزال دقت کنیم، این موارد عبارتند از:

1. سوالات تحقیق چه چیزهایی هستند و قرار است چطور به آنها پاسخ داده شود؟

2. چه مقدار زمان و هزینه برای انجام و تکمیل کردن این تحقیق لازم است؟

3. چه تحقیقات مشابهی با این موضوع در گذشته انجام گرفته است؟

4. چطور و چگونه می خواهید این پروپوزال را اجرایی و عملیاتی کنیم؟

5. پیاده سازی این پژوهش چه منافعی را برای موسسه یا سازمان مورد نظر به همراه خواهد داشت؟

پروپوزال همانطور که از نام و مفهوم آن مشخص است، به دنبال پیشنهاد دادن یک پژوهش یا تحقیق برای حل کردن یک مسئله در سازمان یا جامعه است. زمانی که شما به عنوان یک پژوهشگر مسئله ای را در سازمان یا جامعه ای مشاهده می کنید به دنبال این هستید که راه حلی برای آن بیابید و یا راهکاری را برای آن پیشنهاد دهید. اما حتما باید به این موضوع هم دقت داشته باشید که قبل از بررسی هر مسئله ای در جامعه باید ذهن پرسشگری خود را تقویت کنید یعنی مسائل را با دید انتقادی ببینید و کنجکاوانه بررسی و ارزیابی نمایید. علاوه بر دیدگاه انتقادی باید پیش از نگارش یک پروپوزال به منحصر به فرد بودن موضوع و یا به عبارتی کانتریبیوشن (Contribution) آن نیز دقت نمایید. چرا که ممکن است چیزی که از نظر شما یک مسئله بزرگ در جامعه به نظر برسد پیش از آن بارها و بارها توسط محققان قبلی مورد بررسی و سنجش قرار گرفته است و حتی راه حل های بسیاری برای آن ارائه شده است. بنابراین مفهوم پروپوزال تنها ارائه یک موضوع تحقیقاتی صرف نیست بلکه به معنای ارائه یک راه حل برای مشکلی است که پیشتر به آن توجه نشده است یا در ابعاد بسیار کمی مورد بررسی قرار گرفته است. 

پژوهشگران اندکی هستند که درک کاملی از اهمیت پروپوزال داشته باشند و بتوانند اصول اساسی و استاندارد تحقیق را مبنای پروپوزال نویسی قرار دهند. در ساده ترین حالت اگر شما پروپوزال خوبی نگارش کنید می توانید اطمینان داشته باشید که یک تحقیق باکیفیت و کاربردی خواهید داشت. و در مقابل چنانچه پروپوزال شما از کیفیت پایینی برخوردار باشد می توان گفت که پژوهش مفیدی حاصل نخواهد شد. کلیدی ترین اهمیت نگارش پروپوزال این است که یک مشکل را در جامعه شناسایی کرده و راه حلی کاربردی برای آن ارائه می نماید. اما نگارش پروپوزال از جنبه های دیگر نیز اهمیت داشته و میتواند به پژوهشگر کمک کند. به طور کلی اهمیت پروپوزال در چند بخش کلی قابل دسته بندی است که عبارتند از:

1. مشخص کردن چارچوب تحقیق: پیش از نگارش پایان نامه یا رساله دکتری نیاز است که چارچوب کلی را مشخص کرده و خلاصه ای در مورد محتوای تحقیق بنویسید. زمانی که قصد انجام یک تحقیق را دارید باید اطلاعات دقیقی در مورد ادبیات موضوع، روش تحقیق، جامعه هدف، نمونه، مدل تحقیق و غیره داشته باشید. مشخص کردن چارچوب تحقیق باعث می شود که در زمان نگارش پایان نامه یا رساله دقیقا بدانید به دنبال چه چیزی می گردید.

2. ترسیم چشم انداز تحقیق: یکی از مهمترین ویژگی های پروپوزال این است که پس از مشخص شدن موضوع تحقیق به پژوهشگر کمک میکند تا بتواند روابط بین فاکتورهای تحقیق را درک کرده و چشم انداز روشنی از نتایج تحقیق داشته باشد. معمولا این چشم انداز با مطالعه ادبیات موضوع و مقالات متعدد بدست می آید. اهمیت پروپوزال این است که به پژوهشگر کمک می کند تا دریابد تحقیق چه دستاوردهایی خواهد داشت و روابط احتمالی بین فاکتورهای تحقیق چگونه است. 

3. تقویت مهارت تفکر انتقادی: یکی از مهارت های بسیار اساسی در فرآیند تحقیق علمی مربوط به تفکر انتقادی است. زمانی که قصد نگارش یک پروپوزال را دارید باید با دید انتقادی به مفاهیم و موضوعات بنگرید و آنها را ارزیابی کنید. سعی کنید تمامی مسائلی که با آن روبرو می شوید را از جنبه های مختلف بررسی کرده و در بین مقالات مختلف به دنبال جواب سوالات تان باشید. تقویت مهارت تفکر انتقادی موجب می شود که بتوانید تحقیقی با کانتریبیوشن بالاتر تهیه و آماده کنید.

4. آشنایی با ساختار یک تحقیق: یکی از جنبه های بسیار مهم نگارش پروپوزال یا پروپوزال نویسی این است که موجب می شود با ساختار و فرمت استاندارد نگارش یک تحقیق آشنا شوید. زمانی که می خواهید یک پروپوزال را به رشته تحریر درآورید باید به صورت خلاصه محتوایی را برای بخش مقدمه، ادبیات موضوع، روش تحقیق، فرضیات، سوالات و غیره تهیه کنید که موجب می شود دید مناسبتری نسبت به ساختار تحقیق علمی پیدا کنید.

5. کاربردی ساختن فرآیند پژوهش: پروپوزال نویسی به شما می آموزد که هر تحقیقی که در جامعه انجام می شود باید دستاوردهای کاربردی داشته و مشکلی را حل نماید و معمولا چنین تحقیقاتی در جایگاه بسیار بالای علمی قرار خواهند گرفت.

6. اهمیت برنامه ریزی در تحقیق: پروپوزال نویسی به پژوهشگران می آموزد که برنامه ریزی و مشخص کردن جدول زمانی برای انجام یک پروژه از اهمیت بالایی برخوردار است. اهمیت پروپوزال در این است که تابع یک جدول زمانی بوده و به کارهای محقق نظم می دهد. 

اولین گام در نوشتن یک پروپوزال خوب این است که به خاطر داشته باشید که نوعی قرارداد بین خودتان و یک موسسه یا یک دانشگاه را نگارش می کنید. منظور از قرارداد این است که شما باید با جلب نظر مخاطب بتوانید توافق وی را برای انجام پژوهش جلب کنید واین به منزله یک قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر است. زمانی که هیئت علمی دانشگاه و یا شخص سرمایه گذار در یک شرکت پس از انجام بررسی های اولیه در نهایت پروپوزال شما را رد می کنند یعنی عنوان و محتوای آن مورد تاییدشان نبوده و این قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر نهایی نشده است. شما با نگارش یک پروپوزال باید نشان بدهید که یک موضوع یا مسئله بسیار اساسی را شناسایی کرده اید، راه حل کاربردی برای آن دارید و قصد دارید از ابزار و روش مناسبی برای حل آن استفاده کنید. این تعریف شاید ساده ترین تعریف از یک پروپوزال خوب باشد. در ادامه چند نکته کلیدی در ارتباط با پروپوزال نویسی بیان میکنیم و امیدواریم که با رعایت این نکات یک پروپوزال با کیفیت و خوب ارائه نمایید.

1. به دنبال نیازهای اساسی جامعه باشید: برای اینکه بتوانید موضوع مناسبی برای پروپوزال تان انتخاب کنید، سعی کنید مشکلات و نواقص سیستمی و عملکردی در جامعه را شناسایی کرده و سعی کنید با ارائه راه حل های کاربردی آنها را برطرف کنید. موضوعات پروپوزالی که تکراری هستند و بارها توسط پژوهشگران و دانشجویان مورد بررسی قرار گرفته اند در نهایت در قفسه کتابخانه دانشگاه جای گرفته و کاربردی نخواهند داشت.

2. محدودیت ها و موانع تحقیق را بشناسید: سعی کنید به درستی همه جوانب تحقیق را  مورد بررسی قرار دهید و پیشبینی کنید که انجام و پیاده سازی این پروژه تا چه اندازه قابل انجام است. برای مثال اگر شما تحقیق در مورد مدیران ارشد سازمانهای دولتی انجام می دهید ممکن است در زمان جمع آوری داده با مشکل مواجه شوید. چرا که ملاقات با مدیران ارشد سازمانی و جمع آوری اطلاعات آنها معمولا کار دشوار و زمانبری است.

3. واضح و شفاف بودن تحقیق: با توجه به اینکه ممکن است مخاطب شما اطلاعات لازم و کافی در مورد موضوع تحقیق شما نداشته باشد بنابراین سعی کنید تا جای ممکن مفاهیم را به صورت کاملا واضح و قابل فهم ارائه نمایید. به طور کلی از جملات دوپهلو، نامفهوم و مبهم استفاده نکنید چرا که باعث سردرگمی مخاطب شده و شانس ریجکت کارتان را بالا می برد. 

4. منابع معتبر استفاده کنید: سعی کنید برای تمامی مفاهیم و ادعاهایی که در متن ذکر میکنید منبع معتبر داشته باشید. برای مثال اگر نتیجه تحقیق را ذکر می کنید که نشان می دهد راه حل X کاربردی است، سعی کنید با ذکر منبع آن را بیان نمایید. 

فرض کنید شما یک ایده منحصر به فرد و عالی برای تحقیق دارید و قصد دارید یک اسپانسر برای آن جذب کرده و پژوهش خودتان را آغاز کنید. این اسپانسر ممکن است اساتید شما در دانشگاه باشند و یا یک موسسه که قصد دارد پروژه شما را با هدف نتایج مثبت در سازمانش پشتیبانی مالی نماید. اما اولین گام برای موفقیت در جذب اسپانسر سازمانی و یا دانشگاهی نگارش یک پروپوزال خوب و متقاعد کننده است. نگارش یک پروپوزال خوب در برگیرنده مراحل بسیار مهم و استانداردی است که در صورت رعایت کردن آنها میتوانید انتظار یک نتیجه موفقیت آمیز را داشته باشید. به طور کلی 7 مرحله اصلی در نگارش پروپوزال وجود دارد که عبارتند از:

1. مشکل تحقیق را مشخص کنید: یکی از جنبه های اصلی پروپوزال که عنوان تحقیق بر مبنای آن طراحی می شود، مشکل تحقیق است. بدین معنا که پژوهشگر مشکلی را در جامعه یا سازمان شناسایی کرده است و حال قصد دارد موضوعی متناسب برای آن معرفی کرده و پژوهشی را برای حل کردن آن انجام دهد. 

2. راه حل تحقیق را تبیین کنید: جنبه اصلی پروپوزال که مخاطبان توجه زیادی به آن می کنند، راه حل ارائه شده توسط پژوهشگر است. چنانچه مخاطبان نسبت به راه حل بیان شده توسط شخص پژوهشگر رضایت خاطر را داشته و یا کنجکاو باشند در نهایت اسپانسری پروژه را برای تحقیقات وسیعتر و جامع تر خواهند پذیرفت. به خاطر داشته باشید که راه حل ارائه شده در پروپوزال معمولا در قالب مدل و رابطه ها مشخص می شود و تا حدی ادبیات موضوع در پروپوزال بیانگر نتایج احتمالی انجام تحقیق است.

3. ضرورت و اهمیت تحقیق را تشریح کنید: مهمترین مسئولیت شما در پروپوزال قانع کردن مخاطب نسبت به انجام و ضرورت پیاده سازی تحقیق است. چرا انجام این پژوهش اهمیت دارد؟ انجام این پژوهش چه منافعی برای سازمان دارد؟ با انجام این پژوهش چطور می توانیم به درآمد یا بهره وری سازمان کمک کنیم؟ پاسخ به تمامی این سوالات در راستای تبیین ضرورت و اهمیت تحقیق است. برای نگارش این بخش در پروپوزال می توانید سوالات مربوط به اهمیت تحقیق را مطرح کرده و جوابهای قانع کننده ای برای آن ارائه نمایید، به این طریق می توانید ضرورت و اهمیت تحقیق را به بهترین شکل ممکن نگارش کنید.

4. روش تحقیق پژوهشتان را مشخص کنید: در این فرآیند مشخص می کنید که چطور و با چه ابزاری قصد پیاده سازی تحقیق را دارید. ممکن است انتخاب روش یا متود آماری اشتباه مسیر تحقیق را به کلی منحرف کند، بنابراین توصیه می شود در انتخاب روش تحقیق دقت بسیار زیادی را به خرج دهید.

5. بودجه بندی و زمانبدی تحقیق تان را ذکر کنید: بودجه بندی و زمانبندی خصوصا در پروپوزال صنعتی از اهمیت بسیار بالاتری برخوردار است. چنانچه بودجه تعیین شده و یا برنامه زمانی اجرای پروژه مطابق با انتظارات مدیران سازمانی نباشد در نهایت احتمال ریجکت شدن پروپوزال بالا خواهد بود. 

6. انسجام بین بخش های مختلف را ایجاد کنید: سعی کنید پس از پایان نگارش پروپوزال تمامی بخش های آن را از نظر هماهنگی و انسجام پیرامون موضوع تحقیق مورد بررسی قرار دهید. هر گونه اختلاف بین محتوای مربوط به بخش های مختلف پروپوزال در نهایت مدیران و اساتید را نسبت به صحت اطلاعات موجود در آن دچار تردید خواهد کرد. 

7. بازبینی نهایی را انجام دهید: پیش از ارائه پروپوزال نهایی، سعی کنید محتوای آن را از نظر مشکلات نگارشی، غلط املایی، پلاجریسم و ویراستاری ادبی مورد بازبینی قرار دهید. 

هدف از نگارش پروپوزال در عین ساده بودن بسیار حساس و با اهمیت است، اما بیاید آن را با بیان یک مثال برای شما آشکار کنیم. فرض کنید شما یک سرمایه گذار هستید و شخصی به شما مراجعه کرده و تصمیم دارد یک کسب و کار را راه اندازی کند. آیا هر پیشنهادی که به شما بدهد را قبول کرده و سرمایه خودتان را به او می دهید؟ آیا پیشنهاد کاری او انجام شدنی است یا خیر؟ آیا پیشنهاد کاری او نتیجه مطلوبی برای شما خواهد داشت و سود مناسبی به شما خواهد رساند یا خیر؟ اگر شما بدون توجه به این سوالات پیشنهاد فرد را قبول کرده و سرمایه گذاری را انجام دهید، ممکن است شانس موفقیت بسیار اندکی داشته باشید. برای این منظور قبل از قبول درخواست سرمایه گذاری از وی می خواهید که یک طرح کسب و کار را ارائه کرده تا دریابید که پروژه تا چه اندازه قابل انجام و سودده است. پروپوزال در حالت صنعتی و دانشگاهی نیز همین نقش را داشته و هدف آن متقاعد کردن مخاطب در مورد اهمیت و کاربردی بودن یک پژوهش یا پروژه است. زمانی که یک پژوهشگر شروع به نگارش یک پروپوزال می کند باید این هدف را در ذهن داشته باشد که موضوع تحقیق را با اهمیت، کاربردی و ضروری برای یک جامعه یا موسسه نشان دهد. البته منظور ما این نیست که داده های غیرواقعی یا اطلاعات نادرست بسازید تا بتوانید موضوع تان را مهم جلوه بدهید. بلکه منظور ما این است که گپ ها و مشکلات را به درستی شناسایی کرده، موضوع تحقیق تان را هوشمندانه انتخاب کنید و اهمیت آن را تبیین نمایید. به طور کلی هدف از نگارش پروپوزال در چند بخش کلی دسته بندی می شود که عبارتند از:

1. شناسایی مشکلات و گپ های تحقیقاتی: یکی از اهداف بسیار مهم نگارش پروپوزال این است که به واسطه آن پژوهشگر وادار به بررسی و شناسایی مشکلات و گپ های تحقیقاتی موجود در جامعه شود و به راه حل های آن فکر کند. حتما با این موضوع مواجه شده اید که پروپوزال یک دانشجو به دفعات رد می شود و مجددا شخص مجبور به انتخاب موضوع و شناسایی گپ های تحقیقاتی جدید می گردد. این فرآیند نشان می دهد که یکی از جنبه های مهم نگارش پروپوزال، انتخاب موضوعاتی است که کانتریبیوشن داشته و به مشکلات جامعه مربوط می باشد.

2. ارائه راه حل های کاربردی: یکی دیگر از جنبه های مهم نگارش پروپوزال ارائه راه حل برای یک مشکل در جامعه یا سازمان است. حتی در صورتی که گپ تحقیقاتی را به درستی شناسایی کرده باشید، باید بتوانید یک راه حل کاربردی برای آن ارائه دهید. این کار معمولا در بخش متودولوژی و روش تحقیق پروپوزال انجام می شود. 

3. یادگیری نگارش علمی ساختارمند: هدف دیگر از نگارش پروپوزال این است که دانشجو یا پژوهشگر با مقدمات و مفاهیم اصلی تحقیق آشنا شده و بتواند درک درستی از ساختار تحقیق پیش رو بدست بیاورد. 

یکی از تفاوت های بسیار عمده بین پروپوزال کارشناسی ارشد و مقطع دکتری، موضوع دفاع از پروپوزال است. دفاع از پروپوزال در مقطع دکتری یکی از فرآیندهای اصلی و بسیار مهم در جریان فارغ التحصیلی و نگارش تز دکتری محسوب می شود. در مقطع ارشد زمانی که پروپوزال را تکمیل کردید باید آن را برای بررسی بیشتر در اختیار گروه تخصصی دانشگاه قرار دهید و در نهایت تصمیمات لازم در جهت تصویب یا رد آن گرفته خواهد شد. اما این پروسه در مقطع دکتری تا حد زیادی متفاوت بوده و معمولا فرآیند آن به شکل زیر است:

1. انتخاب موضوع، نگارش پروپوزال مقدماتی: اولین و مهمترین بخش در نگارش پروپوزال دکتری، انتخاب موضوع مناسب، غیرتکراری بودن، کاربردی بودن و کانتریبیوشن بالا است. چنانچه اولین گام که همان انتخاب موضوع است را به درستی بر ندارید در نهایت شانس موفقیت بسیار پایین بوده و مجبور خواهید بود تمام فرآیند را از ابتدا انجام دهید. به طور کلی سعی کنید از همان ابتدای نگارش پروپوزال با اساتید راهنما و مشاور خودتان در ارتباط بوده و فرآیند را با تایید آنها پیش ببرید.

2. تهیه نسخه پایانی و تایید اساتید راهنما و مشاور: پس از تهیه پیش نویس اولیه پروپوزال، نوبت به آن می رسد که محتوای آن را مطابق با استانداردها و اصول نگارشی دانشگاه تهیه و آماده کنید. محتوای نگارش شده را از نظر ویراستاری ادبی، پلاجریسم و مشکلات نگارشی بررسی کرده و در قالب پروپوزال مورد نظر دانشگاه ارائه دهید. چنانچه تمامی این فرآیند با نظر اساتید و تایید آنها پیش رفته باشد در نهایت با مشکل مواجه نخواهید شد. 

3. تهیه یک نسخه برای شورای تحصیلات تکمیلی به منظور تعیین جلسه دفاع: شورای تحصیلات تکمیلی در هر موسسه آموزشی مسئولیت رسیدگی به امور دانشجویان و اساتید در مقاطع ارشد و دکتری را بر عهده دارد. پس از تهیه نسخه نهایی پروپوزال باید آن را به تایید شورای تحصیلات تکمیلی برسانید و آنها یک زمان دفاع از پروپوزال را برای شما مشخص خواهند کرد. 

4. تصویب زمان و داوران جلسه دفاع: زمان و داوران مربوط به جلسه دفاع از پروپوزال توسط شورای تحصیلات تکمیلی مشخص شده و به دانشجو ابلاغ می شوند. توصیه می شود برای تسریع در این بخش فرم های مربوطه مانند فرم درخواست تعیین استاد، بخشنامه انجام رساله، فرم پروپوزال، فرم درخواست دفاع و غیره را از سایت دانشگاه دانلود کرده و مراحل اداری آن را پیش از مراجعه به شورای تحصیلات تکمیلی انجام دهید چرا که ممکن است این فرآیند برای شما تا حدی طولانی شود. چنانچه دانشجوی دوره شبانه، دانشگاه آزاد یا پردیس خودگران هستید باید پیش از انجام مراحل در مورد هزینه های مربوط به دفاع از پروپوزال استعلام بگیرید.

5. برگزاری جلسه دفاع: جلسه دفاع با حضور دو استاد راهنما و مشاور به همراه یک داور که در حوزه موضوع انتخابی شما تخصص دارد. در این جلسه در صورتی که نتوانید نظر اساتید را جلب کنید یا جلسه دفاع با مشکل مواجه شود ممکن است از شما درخواست کنند که این فرآیند را مجدد انجام دهید. چنانچه پروپوزال شما نیاز به اصلاحات داشته باشد باید پس از جلسه آن را انجام داده و تکمیل کنید ودر نهایت به شورای تحصیلات تکمیلی ارسال نمایید. 

6. تصویب پروپوزال در جلسه شورای تحصیلات تکمیلی: جلسه شورای تحصیلات تکمیلی در روزهای مشخصی برگزار شده و شما باید مدارک لازم جهت تصویب نهایی را به آنها ارائه کنید

7. ارائه مدارک لازم به شورای تحصیلات تکمیلی: مدارکی که باید به شورای تحصیلات تکمیلی برای تصویب پروپوزال تحویل دهید عبارتند از پروپوزال امضا شده توسط اساتید راهنما و مشاور، فرم مربوط به نظرات اساتید مشاور، راهنما و داور در مورد جلسه دفاع، تاییده ایران داک، فرم کد اخلاق پژوهشی، تاییده بارگزاری پروپوزال در کتابخانه دانشگاه (در صورت نیاز)

8. امضای مدارک توسط مدیر تحصیلات تکمیلی و ارسال نامه ابلاغیه: پس از ارائه تمامی این مدارک نوبت به تایید و امضای مدیر تحصیلات تکمیلی است و وی زمانی که نامه تصویب نهایی پروپوزال را دریافت کند به اساتید مشاور و راهنما در مورد شروع فرآیند نگارش رساله نامه ای ارسال می کند. این نامه با عنوان نامه ابلاغیه تصویب پروپوزال شناخته می شود. 

همواره به دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مقاطع ارشد و دکتری تاکید می شود که فرآیند مربوطه به نگارش و آماده سازی پروپوزال دو بخش مجزا را شامل شده و در بر میگیرد. بخش اول مربوط به گردآوری اطلاعات لازم، انتخاب موضوع و نگارش پروپوزال است و بخش دوم مربوط به تصویب پروپوزال می باشد که ممکن است بارها و بارها اصلاح و تعدیل در محتوا را تجربه کند. در این سرفصل سعی میکنیم شما را هر چه بیشتر با فرآیند تصویب پروپوزال در حوزه تحصیلات تکمیلی آشنا کرده و مراحل آن را بیان نماییم. مراحل تصویب پروپوزال به صورت کلی سه مرحله اصلی را در برمیگیرد که عبارتند از:

1. تایید اساتید مشاور و راهنما: اولین و نخستین گام در تایید پروپوزال شما توسط اساتید مشاور و راهنما شما برداشته می شود. این فرآیند معمولا یک پروسه غیررسمی دارد و شما به صورت مداوم پس از آماده سازی هر بخش و یا نگارش و تهیه نسخه مقدماتی پروپوزال آن را برای اساتید خودتان ارسال می کنید و تایید آنها را دریافت میکنید. به یاد داشته باشید که تایید آنها در این فرآیند ضرورت دارد و چنانچه در هر بخش از پروپوزال مشکلی وجود داشته باشد تا زمانی که نظر اساتیدتان را جلب نکنید وارد مرحله بعد نخواهید شد. معمولا این بخش از تصویب پروپوزال که ممکن است در حین نگارش و یا بعد از آن باشد مهمترین و اساسی ترین بخش از تصویب پروپوزال است. 

2. تایید گروه یا کمیته تخصصی: کمیته تخصصی شامل جمعی از اساتید و اعضای هیئت علمی در هر رشته خاص در دانشگاه یا موسسه آموزشی هستند که مسئولیت هماهنگی پروژه ها و برنامه های مربوط به اعضای کمیته را برعهده دارند. هدف اصلی آنها برنامه ریزی، تصمیم گیری، فراهم آوردن نظم و بهبود عملکرد اعضای هیئت علمی و دانشجویان در هر گروه آموزشی است. مانند گروه مدیریت بازرگانی یا گروه حسابداری در دانشگاه تهران که وظیفه آنها هماهنگی و مدیریت امور مربوط به هر رشته به صورت تفکیک شده می باشد. یکی از وظایف اصلی آنها نظارت بر فرآیند پروپوزالها و پایان نامه های ارائه شده توسط دانشجویان رشته های مختلف است. زمانی که فرآیند تایید پروپوزال توسط اساتید راهنما و مشاور به پایان رسید نوبت به تایید پروپوزال توسط کمیته تخصصی است که معمولا در روزهای مشخصی در ترم اقدام به بررسی پروپوزال های دانشجویان می کند. جلسات کمیته تخصصی متعاقبا در وبسایت دانشگاه و یا تابلو اعلانات اعلام می شود که دانشجویان باید پروپوزال های آماده و نهایی شده خود را قبل از جلسه به مسئول مربوطه تحویل دهند. پس از جلسه و بررسی پروپوزال توسط کمیته، چهار حالت برای پروپوزال به وجود می آید که عبارتند از:

• ریجکت پروپوزال: پروپوزال مشکلات عمده ای داشته و به دلایل مشخصی که توسط کمیته ذکر می شود، ریجکت خواهد شد. 
• تصویب با اصلاحات عمده: موضوع و کلیات پروپوزال مورد تایید است اما مشکلات عمده ای در سایر بخش های پروپوزال از جمله ضرورت تحقیق، بیان مسئله، ادبیات موضوع، متودولوژی و غیره وجود دارد و پیش از تصویب نهایی باید اصلاحات انجام شود. در این مرحله تا زمانی که اصلاحات انجام نشود، پروپوزال تصویب نخواهد شد.
• تصویب با اصلاحات جزئی: پروپوزال در تمامی بخش ها مورد تایید بوده و تنها موارد بسیار جزئی مانند مشکلات گرامری، غلط های املایی، رفرنس دهی و سایر نیاز به اصلاح دارد. در این وضعیت پروپوزال تصویب شده است و دانشجو در اولین فرصت نسخه اصلاح شده را به کمیته تحویل خواهد داد.
• تصویب: در این فرآیند معمولا هیچ مشکل خاصی در ارتباط با پروپوزال وجود ندارد و به طور کامل مورد تایید است.

3. تایید شورای تحصیلات تکمیلی: شورای تحصیلات تکمیلی وظیفه ابلاغیه، کارهای اداری، ثبت سیستمی و تصویب رسمی عنوان پروپوزال دانشجو را برعهده دارد. این شورا همچنین در صورت نیاز به تغییر عنوان پروپوزال یا پایان نامه و تغییر استاد راهنما و مشاور می تواند به دانشجویان کمک کند. معمولا تعداد جلسات شورای تحصیلات تکمیلی در دانشگاه کم بوده و تقریبا یک یا دو بار در ماه است. این مرحله آخرین بخش از فرآیند تصویب پروپوزال بوده و بعد از آن دانشجو باید فرآیند پیاده سازی پایان نامه را آغاز نماید. 

نتایج تحقیق موسسه REOPA درباره پروپوزال های تحقیقاتی:

۳۸ درصد پروپوزال های نوشته شده رد می شوند، ۴۶ درصد برای بازنگری بازگردانده می شوند و تنها ۱۶درصد پذیرفته می شوند.

71 درصد عناوین، مطلوب ارزیابی نشدند و تنها ۲۹ درصد رضایت بخش بوده اند.

72 درصد مقدمه ها رضایت بخش نبوده اند ۴۹ درصد وضوح و تمرکز نداشته اند.

تنها ۲۹ درصد موارد اهداف تحقیق را به روشنی بیان نموده اند.

فقط ۱۶درصد از آن ها بیان مسئله را به خوبی نوشته اند.

ادامه مطلب

1- در ابتدا باید توجه داشته باشیم که طرح تحقیق یا پروپوزال برای چه شخصیت حقیقی یا حقوقی تنظیم و ارائه می گردد. برخی از اشخاص حقوقی  قالب بندی مشخصی و استانداردی برای مجموعه خود طراحی کرده و دارند. معمولا تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای پایان نامه های ارشد یا دکتری فرمت مشخصی دارد که باید در آن قالب ارائه شود. بنابراین بهتر است که از همان ابتدا فرم مربوطه را دریافت کنید و بعد اقدام کنید. برای دیدن یک نمونه از این فرم ها این جا را کلیک کنید. اگر فرمت مشخصی در دست نیست می توانید با توجه به نیاز خودتان تعریف کنید اما برخی بخش ها در همه پروپوزال های تحقیقاتی لازم است.

ادامه مطلب

راهنمای نگارش پروپوزال

یکی از مهم ترین فاکتورهای تاثیر گذار بر موفقیت در تحصيلات تكميلي و شاید مهم ترین فاکتور، موضوع طرح تحقیق (پروپوزال) و کیفیت نگارش آن است.

برای نگارش پروپوزال استانداردهای مختلفی وجود دارد که جهت آشنایی، یکی از روش های مرسوم نگارش پروپوزال به همراه محتوای آن در این جا معرفی می گردد. این روش در اکثر قریب به اتفاق دانشگاه ها مورد تأئید است لذا پیشنهاد می شود حتی المقدور این استانداردها را جهت نگارش پروپوزال رعایت شود.

ادامه مطلب

به طور کلی روش های مختلفی برای نگارش پروپوزال وجود دارد ولی تنها یک روش استاندارد منجر به دستیابی به نتیجه مطلوب می شود. بر اساس این روش شما می توانید بخش های مختلف یک پروپوزال را به صورت کاملا منطقی و دقیق در کنار هم قرار داده و نتیجه مناسبی را بدست آورید. در همین راستا سعی می کنیم به شما بیاموزیم که چگونه یک پروپوزال خوب و کاربردی نگارش کنید.

نگارش یک پروپوزال استاندارد در گرو رعایت نکات زیر است:

1. رعایت دستور العمل: هر موسسه یا دانشگاهی یکسری از استانداردهای مشخص برای تهیه و آماده سازی پروپوزال دارد که از دانشجویان درخواست می کند این دستورالعملها را به دقت مطالعه کرده و محتوا را مبتنی بر این استانداردها تهیه کنند. همین موضوع می تواند کیفیت محتوای پروپوزال را از نظر ساختاری تضمین نماید.

2. برنامه محتوایی خودتان را مشخص کنید: قبل از نگارش پروپوزال سعی کنید منابع لازم را جمع آوری کرده و محتوای مربوط به پروپوزال را سازمان دهی کنید. بسیاری از دانشجویان در زمان نگارش پروپوزال سعی میکنند منابع مرتبط را مطالعه کرده و آن را در پروپوزال قرار دهند ولی این کار بسیار زمانبر بوده و موجب درهم ریختگی متن تحقیق خواهد شد.

3. توجه به مخاطب: بخاطر داشته باشید که متن پروپوزال شما می بایست در نهایت به تایید هیئت علمی دانشگاه یا سرمایه گذاران یک سازمان برسد. بنابراین تا جای ممکن سعی کنید از مفاهیم پیچیده، جملات مبهم و دوپهلو در متن پروپوزال استفاده نکنید.

4. تاثیرگذاری در عین خلاصه نویسی: متن پروپوزال شما می بایست جذاب و کاربردی باشد. سعی کنید در بخش بیان مسئله و ضرورت تحقیق در پروپوزال به دنبال افزایش جذابیت موضوع باشید. سعی کنید مخاطبان را در مورد اهمیت، ضرورت و کاربردی بودن پروپوزال متقاعد کنید. از حشونویسی، زیاده گویی و جملات نامرتبط خودداری کنید چرا که موجب تاثیر بد بر مخاطب شده و وی را از مطالعه ادامه متن پروپوزال منصرف خواهد کرد. 

5. موضوع پروپوزال تان را شفاف و واضح انتخاب کنید: موضوع پروپوزال نهایت باید در 10 کلمه و به صورت شفاف بیان شود و در چارچوب تحقیق مورد نظر شما باشد. نخستین ارتباط مخاطب با پروپوزال شما از طریق عنوان تحقیق است. عنوان مبهم می تواند موجب ریجکت پروپوزال شما شود.

6. ادبیات موضوع تکمیلی: نحوه نگارش ادبیات موضوع می تواند تسلط شما نسبت به موضوع تحقیق را نشان دهد. سعی کنید با مطالعه مقالات مرتبط بخش ادبیات موضوع کامل و دقیقی متناسب با موضوع پروپوزال نگارش کنید.

7. عملیاتی بودن تحقیق: سعی کنید نشان دهید که موضوع تحقیق شما کاربردی بوده و متناسب بر نیازها و کمبودهای کنونی جامعه تدوین شده است. 

نگارش پروپوزال یکی از فرآیندهای اجتناب ناپذیر در تحصیلات تکمیلی و پروسه فارغ التحصیلی هر دانشجو محسوب می شود. زمانیکه صحبت از نگارش پروپوزال می شود می بایست فاکتورهای زیادی را در آن بگنجانید و محتوای آن را باید مطابق با استانداردهای دانشگاه یا موسسه مورد نظر تهیه و ارائه نمایید. نگارش پروپوزال به گونه ای است که دانشجویان باید در چند صفحه و چند بخش محدود، ایده ها و موضوع تحقیقاتی مورد نظرشان را برای اساتید تبیین نمایند. بخش های مختلف پروپوزال معمولا محدودیت محتوایی دارند و نباید از یک میزان مشخص بیشتر شوند دقیقا مشابه بسیاری از پژوهش های علمی مانند مقاله، پایان نامه و تز دکتری که باید در تعداد مشخصی کلمه تهیه شوند. یک پروپوزال تحقیقاتی دانشگاهی به طور کلی در 2000-3500 بین 5-7 صفحه تهیه و آماده می شود که به صورت جزئی تر عبارتند از:

1. صفحه عنوان: معمولا 1 صفحه از پروپوزال به این بخش اختصاص داده می شود که می بایست اطلاعاتی از قبیل مشخصات دانشجو، مشخصات استاد، عنوان تحقیق و اطلاعات کلی مربوط به پروپوزال مانند مدت اجرا و نوع پژوهش در آن ذکر شود.

2. ضرورت تحقیق و بیان مسئله: مهمترین بخش از پروپوزال معمولا 2-3 صفحه از تحقیق را به خود اختصاص می دهد. در این بخش میبایست در مورد ضرورت و چرایی انجام تحقیق صحبت کنید و تبیین نمایید مزایای انجام پژوهش چه چیزهایی خواهد بود. در ادامه همین بخش نیز در مورد پیشینه تحقیق صحبت کرده و بیان می کنید چه پژوهشگرانی بر روی این موضوع کار کرده اند و چه دستاوردهایی را بدست آورده اند. 

3. سوالات و فرضیات تحقیق: سومین بخش از پروپوزال که 1 صفحه از آن را به خودش اختصاص می دهد مربوط به سوالات و فرضیات تحقیق است. این بخش از پروپوزال معمولا یک صفحه جداگانه داشته و در مورد سوالات پژوهشی پروپوزال صحبت می شود. در این بخش می باید مشخص کنید که چه سوالاتی در ارتباط با پژوهش ذهن شما را به خود مشغول کرده است که قصد دارید به آنها پاسخ دهید. همچنین فرضیه شما در مورد رابطه احتمالی بین فاکتورهای تحقیق چگونه است. برخی از دانشگاه ها و موسسات این بخش ها را در کنار متودولوژی قرار می دهند ولی در حالت استاندارد آن باید این بخش بصورت جداگانه تدوین شود. 

4. مدل تحقیق و متودولوژی: معمولا 1-2 صفحه نیز به متودولوژی و ارائه مدل تحقیق اختصاص داده می شود تا به واسطه آن مخاطب بتواند دریابد که پژوهشگر از چه روش، ابزار و متودی برای جمع آوری و تحلیل داده های تحقیق استفاده خواهد کرد. 

5. رفرنس و تصمیمات: آخرین بخش از پروپوزال و معمولا 1 صفحه از آن به رفرنس دهی و ارجاعات تحقیق اختصاص داده می شود تا به واسطه آن منابعی که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند، آورده شوند. در قسمت بعدی از همین بخش و در آخرین قسمت از پروپوزال، تصمیمات گروه تخصصی، اساتید و کمیته تحصیلات تکمیلی در مورد مورد تایید بودن یا نبودن پروپوزال ذکر خواهد شد. 

نگارش پروپوزال با توجه به هدف و نوع آن ممکن است فرمت متفاوتی داشته باشد. برای مثال در پروپوزال صنعتی بخش هایی مانند کاورلتر، صفحه عنوان، بودجه بندی، زمانبندی، تیم اجرایی و غیره گنجانده می شوند که بنا به درخواست مدیر پروژه ممکن است محتوا و بخش هایی از آن حذف یا اضافه شوند. اما در مقابل پروپوزال دانشگاهی بیشتر بر روی مواردی مانند ادبیات موضوع، فرضیات، سوالات تحقیق، مدل و متودولوژی تاکید دارد. بنابراین فرمت پروپوزال می تواند تاحدی متغیر و متفاوت باشد اما ما سعی میکنیم در این مطلب فرمت استاندارد پروپوزال را بر اساس دستورالعمل ارائه شده توسط دانشگاه پرینستون (Princeton University) ارائه نماییم.

بدون توجه به حوزه تحقیقاتی مورد نظر شما و روش تحقیقی که قصد دارید از آن استفاده کنید، یک پروپوزال با هر عنوانی که باشد باید بتواند به سوالات زیر پاسخ دهد:

1. دستاورد و نتیجه تحقیق (Accomplishment): یکی از سوالات مهمی که میبایست در فرآیند نگارش پروپوزال به آن پاسخ دهید این است که به دنبال چه چیزی میگردید و قصد دارید با انجام تحقیق حاضر چه مزایایی را برای سازمان یا جامعه فراهم آورید. دستاوردها ونتایج تحقیق از اهمیت بسیار بالایی برای مخاطب برخوردار هستند چرا که به واسطه آن فرد قصد دارد بداند در ازای هزینه و اسپانسری که انجام می دهد چه مزایایی را بدست خواهد آورد.

2. علاقه به پژوهش مورد نظر (Research Interest): یکی از مواردی که باید توجه ویژه ای به آن نمایید و معمولا زمان زیادی را صرف آن نمایید مربوط به یافتن علائق پژوهشی یا Research Interest است. مخاطب قصد دارد بداند که چرا و به چه علتی شما به عنوان یک پژوهشگر علاقه مند به انجام این پژوهش هستید. در بخش قبلی به این سوال جواب دادید که انجام این پژوهش چه منافعی را برای سازمان به همراه خواهد داشت و اما در این بخش به این سوال پاسخ می دهید که منافع شما از انجام این پژوهش چیست؟ چرا به انجام آن علاقه مند هستید؟ و آیا علاقه باعث انتخاب این موضوع شده است و یا منافعی دیگری را از انجام آن دنبال می کنید؟. در مجموع مطالعات نشان داده است که پژوهشگرانی که به انجام تحقیق علاقه مند هستند در نهایت دستاوردهای بهتر و منطبق بر واقعیتی ارائه می نمایند. 

3. روش انجام تحقیق (methodology of Research): سومین و مهمترین سوال در ارتباط با پروپوزال نویسی جواب دادن به سوالاتی در مورد روش انجام پژوهش، ابزارانجام پژوهش، تیم پیاده سازی تحقیق، زمان اجرایی کردن آن و اطلاعاتی مرتبط با آن است. هر کدام از این اطلاعات به صورت جداگانه مهم و تصمیم ساز هستند و میبایست جواب های قانع کننده و در عین حال از نظر اقتصادی مقرون به صرفه و کاربردی را ارائه نمایید. 

در مجموع پاسخ به این سوالات در یک فرمت استاندارد در هر پروپوزالی با هر عنوان یا هدفی که باشد ضروری و اجتناب ناپذیر است. قصد ما این بود که به شما بگوییم چه مطالبی را باید در پروپوزال بگنجانید و چطور باید به سوالات اساسی در هر پروپوزالی پاسخ بدهید. حال شما می توانید پاسخ به این سوالات را در قالب عناوین مختلف در یک فرمت مشخص در پروپوزال قرار بدهید. 

هر شخصی می تواند ایده های جذاب و منحصر به فرد داشته باشد ولی تبدیل کردن این ایده ها به یک طرح کسب و کار با عنوان پروپوزال استارت آپ کار بسیار دشواری است. پروپوزال استارت آپ اهمیت بسیار بالاتری نسبت به پروپوزال صنعتی دارد چرا که اطلاعات نادرست ممکن است هزینه های زیادی را به سرمایه گذار تحمیل کرده و در نهایت پروژه را بی نتیجه باقی بگذارد. آمارها نشان می دهد که شانس موفقیت کسب و کارهایی که با ارائه پروپوزال استارت آپ همراه بوده اند تقریبا دو برابر مشاغلی است که بدون بررسی های اولیه اقدام به راه اندازی یک شغل کرده اند. همچنین از میان مشاغل موفق، میزان رشد کسب و کارهایی که با بیزینس پلن یا پروپوزال استارت آپ راه اندازی شده بودند 50% و سایر کسب و کارها 30% بوده است. حتی داشتن طرح کسب و کار می تواند شانس جذب سرمایه را تا 29% افزایش دهد. بنابراین نگارش و تهیه یک پروپوزال استارت آپ اهمیت بسیار بالایی در موفقیت یک کسب و کار دارد. پروپوزال استارت آپ ویژگی های برجسته و مشخصی دارد که عبارتند از:

1. تشخیص بازار هدف (Identify Target Market): یکی از بخش های بسیار مهم در پروپوزال استارت آپ تشخیص و ارزیابی بازار هدف است. در این فرآیند مشخص خواهید کرد که محصول مورد نظر شرکت مناسب برای کدام اشخاص در جامعه و با چه شرایطی است. منظور از بازار هدف همان متقاضیان احتمالی محصولات شرکت خواهند بود که در صورت راه اندازی کسب و کار بخش عمده ای از محصولات را تهیه خواهند کرد.

2. تحلیل رقبا (Analyze Competition): یکی دیگر از ویژگی های برجسته پروپوزال استارت آپ تمرکز بر رقبا و تحلیل موقعیت آنها در بازار است. پژوهشگر می بایست وضعیت دقیق رقبا در بازار را مشخص کرده و تعیین کند شرکت مورد نظر تا چه اندازه می تواند در این بازار موفق باشد. فرآیند تحلیل رقبا معمولا شامل فاکتورهایی مانند سهم بازار، ویژگی های محصول، استراتژی های بازاریابی، نحوه ورود به بازار، استراتژی های قیمت گذاری و نقاط قوت و ضعف رقبا است. تحلیل رقبا این امکان را برای مدیران و تصمیم گیران فراهم می کند تا با دید بازتر و استراتژی های مناسبتری وارد بازار شوند. 

3.بودجه بندی و زمانبندی (Budget and Timing): بودجه بندی هر مرحله از پیشرفت پروژه به همراه زمانبندی مربوط به آغاز و پایان هر مرحله از اهمیت بالایی در تصمیم نهایی سرمایه گذاران برای راه اندازی یک کسب وکار برخوردار است. چنانچه هزینه های پیاده سازی و یا زمان تعیین شده برای اجرای یک پروژه غیرمنطقی و زیاد باشد، در نهایت ممکن است پروپوزال استارت آپ ریجکت شود.

4. نقاط قوت و منافع احتمالی (strength and financial projections): آخرین و مهمترین ویژگی پروپوزال استارت آپ تعیین نقاط قوت شرکت نسبت به رقبا و پیشبینی سود احتمالی شرکت خواهد بود. 

همانطور که پیشتر بیان کردیم تمامی پروپوزال ها با هر عنوان و هدفی که نگارش شوند به دنبال یافتن مشکلات و ارائه راه حل برای مشکل هستند. پروپوزال های صنعتی به بررسی مشکلات درون سازمانی پرداخته و روندهای مرتبط با ارائه محصولات و موانع موجود در روابط مشتریان را مورد بررسی قرار می دهند. در همین راستا از پروپوزال های صنعتی از نظر کاربردی بودن و هزینه های مرتبط با آن اهمیت بالاتری پیدا میکنند. پروپوزال صنعتی علاوه بر موارد کلی که در تمامی پروپوزال ها یکسان است یکسری از ویژگی های خاص را در بر میگیرد که عبارتند از: 

1. تبیین مشکل اصلی: یکی از ویژگی های پروپوزال صنعتی که پژوهشگر باید تمرکز زیادی بر روی آن داشته باشد، شناسایی و معرفی مشکل اصلی است. همانطور که بیان کردیم هدف اصلی از نگارش پروپوزال صنعتی شناسایی یک مشکل سازمانی در ارتباط با ارائه خدمات و مشتریان است که میتواند تاثیر زیادی در درآمد، سوددهی و بازدهی سازمانی داشته باشد. بنابراین مدیران و مخاطبان سازمان تمرکز زیادی بر مشکل شناسایی شده توسط پژوهشگر داشته و آن را به عنوان یکی از ویژگی های اصلی قلمداد می کنند. 

2. منابع سازمانی: مدیران و مخاطبان پروپوزال صنعتی به دنبال این هستند که بدانند شما برای برطرف کردن یک مشکل در سازمان نیاز به چه مقدار بودجه و منابع دارید. این بخش از پروپوزال ممکن است در محیط دانشگاهی زیاد مورد توجه نبوده و بررسی نشود ولی یکی از بخش های بسیار مهم و حساس در پروپوزال صنعتی است. اینکه پژوهشگر چه مبالغی را به عنوان بودجه برای پیاده سازی و اجرای پروژه در نظر گرفته است نقش بسیار مهمی در تصمیم نهایی مدیران برای قبول یا رد پروپوزال خواهد داشت.

3. مدت اجرای پروژه یا زمانبندی: یکی دیگر از ویژگی های اساسی پروپوزال صنعتی، زمانبندی و مسائل مربوط به مدت اجرای پروژه است. مدیران و تصمیم گیران سازمانی نسبت به زمانبندی یک پروژه بسیار حساس بوده و در صورتی که خارج از محدودیت های مدنظرشان باشد ممکن است آن را رد کنند. 

4. نحوه اجرای پروژه: پژوهشگران باید نسبت به تیم اجرایی و نحوه پیاده سازی پروژه بسیار حساس و دقیق عمل کنند. چرا که یکی از نقاط حساس و بعضا غیر قابل کنترل در پروژه، مشکل در عملکرد و کار افراد تیم است. هر گونه تغییر غیرمنتظره در ساختار و چیدمان تیم اجرایی ممکن است روند پروژه را با مشکلات جدی مواجه کند. بنابراین زمانی که پروپوزال صنعتی خودتان را مبتنی بر تیم اجرایی و چگونگی پیاده سازی پروژه تنظیم میکنید، حتما تغییرات و مشکلات احتمالی مرتبط با آن را در نظر بگیرید. مدیران و تصمیم گیران سازمانی نسبت به این موضوع حساسیت بالایی داشته و تمامی جزئیات لازم را در این مورد از شما درخواست خواهند کرد. 

زمانی که در مقطع تحصیلات تکمیلی در یک دانشگاه مشغول به تحصیل می شوید در بخشی از فرآیند تحصیلتان نیاز است که پژوهشی با عنوان پایان نامه یا تز دکتری را انجام داده و تحویل دهید. اما پیش نیاز ارائه پایان نامه یا تز دکتری، نوشتن پروپوزال است و پروپوزال دانشگاهی نیز ویژگی های خاص و منحصر به فردی را در برمیگیرد. اما برای نوشتن یک پروپوزال علاوه بر دانش نسبت به ساختار و مفاهیم تحقیق نیاز است که بدانید یک پروپوزال خوب دانشگاهی چه ویژگی هایی دارد. ویژگی های بسیاری اساسی در یک پروپوزال دانشگاهی عبارتند از:

1. پوشش دادن کلیات در ارتباط با پروپوزال: شاید این ویژگی از پروپوزال دانشگاهی کاملا واضح و مشخص به نظر برسد ولی هرگونه قصور در این بخش می تواند موجبات ریجکت پروپوزال را فراهم نماید. این کلیات در ارتباط با فرمت بندی پروپوزال، ساختاربندی آن، گرامر و نحوه نگارش آن است. بنابراین اولین ویژگی در ارتباط با پروپوزال پوشش دادن کلیات ساختاری و محتوایی است و پاسخ دادن به سوالات زیر ضرورت پیدا می کند.

• آیا دستورالعمل نگارش پروپوزال را دقیقا رعایت کرده اید؟ به طور کلی هر موسسه ای ممکن است فرمت مشخصی برای نگارش پروپوزال داشته باشه و رعایت آن ضروری است.
• آیا مفاهیم غیرمرتبط و حشو را از پروپوزال حذف کرده اید؟ تمامی مفاهیم و مباحثی که در چارچوب عنوان پژوهش قرار نمیگیرند باید حذف شوند.
• آیا اشتباهات گرامری و نگارشی را اصلاح کرده اید؟ تمامی غلط های املایی، گرامری، پلاجریسم و غیره باید قبل از نهایی کردن پروپوزال برطرف شوند.

2. پوشش دادن ضرورت انجام تحقیق: باید مشخص کنید که تا چه اندازه پروپوزال تهیه شده کاربردی بوده و انجام آن ضرورت دارد. این ویژگی از پروپوزال نشان می دهد که پژوهش تهیه شده تا چه اندازه ارزشمند بوده و پیاده سازی آن می تواند برای سازمان یا جامعه سودمند باشد. از جمله سوالات مرتبط با این ویژگی که باید به آنها پاسخ دهید عبارتند از:

• مشکل یا نیازی که شناسایی کرده اید چیست؟ باید یک بیان مسئله قابل توجیه و بنیادین برای پروپوزال تدوین کنید.
• چنانچه این مشکل برطرف شود چه منافعی حاصل می شود؟ ضرورت انجام این تحقیق را بیان کرده و مشخص کنید راه حل شما چه مزایایی دارد.
• با انجام این تحقیق چگونه قصد حل کردن مشکل را دارید؟ باید نشان دهید راه حل ارائه شده توسط شما چقدر کاربردی است.

3. رویکرد انجام و پیاده سازی پژوهش: یکی دیگر از ویژگی های اساسی در پروپوزال دانشگاهی نحوه جمع آوری داده ها و چگونگی تحلیل آن است. باید مشخص کنید که چطور و چگونه قصد اجرایی کردن راه حل و دستیابی به نتایج را دارید.

• رویکرد کلی برای حل مسئله چیست؟ راه، روش و ابزار شما برای حل یک مسئله به صورت دقیق تشریح می شود. 
• چه ابزار و روش هایی را به صورت ویژه برای حل مسئله در نظر گرفته اید؟ باید با جزئیات روش و ابزار و کاربردها و مزیت های آن را توصیف نمایید.
• تا چه اندازه این بکارگیری ابزار ممکن و قابل انجام است؟ باید امکان سنجی ابزار و روش های تحقیق را توضیح داده و مشخص کنید تا چه اندازه پروژه عملیاتی است.

نگارش و تهیه یک پروپوزال خوب یک فرآیند زمان بر و تخصصی است که علاوه بر دانش در حوزه موضوع تحقیق به تسلط بالا نسبت به ساختار علمی تحقیق نیز نیاز دارد. پژوهشگری که اطلاعات کافی در مورد بخش ها تشکیل دهنده یک پروپوزال یا استانداردهای نگارشی آن نداشته باشد حتی در صورت داشتن تخصص بالا در حوزه تحقیق، نمیتواند پروپوزال مطلوبی را ارائه نماید. آماده سازی یک پروپوزال با کیفیت و قوی می تواند تا جای ممکن فرآیند های مرتبط به آن یعنی تاییده دانشگاه یا موسسه، آماده سازی پایان نامه یا رساله، تهیه گزارش کار پروژه و غیره را تسهیل نماید. برای این منظور در این مطلب سعی میکنیم شما را با بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال آشنا کنیم تا به واسطه آن بتوانید یک پروپوزال با کیفیت و قوی ارائه نمایید.

بایدهای نگارش پروپوزال:

1. یافتن گپ های تحقیقاتی: یکی از مهمترین موضوعاتی که باعث ایجاد کانتریبیوشن در پژوهش شما می شود مربوط به گپ های تحقیقاتی است. بدین وسیله می توانید موضوع پروپوزال خودتان را منحصر به فرد و کاربردی انتخاب کنید.

2. واقعی و منطبق بر نیاز جامعه: موضوع پروپوزال تان از دغدغه های روزمره سازمان و یا جامعه انتخاب کنید. موضوعاتی که در جامعه مطرح نیستند و کاربردی ندارند نمیتوانند مفید و واقع گرایانه باشند.

3. پیشبینی ریسک و هزینه ها: سعی کنید قبل از انتخاب موضوع پروپوزال با اساتید و یا متخصصان در مورد جوانب و موانع پیشرو مشورت کنید. چرا که برخی از موضوعات نیاز به زمان و هزینه زیادی برای پیاده سازی دارند. برای مثال اگر شما در یک تحقیق نیاز به جمع آوری اطلاعات از مدیران ارشد یک سازمان دارید، قطعا در زمان گردآوری داده ها ممکن است با مشکلات جدی روبرو شده و زمان زیادی را صرف آن نمایید.

4. بیان ضرورت تحقیق: توصیه می شود بیشترین زمانی که صرف نگارش پروپوزال می کنید را به بخش بیان مسئله و ضرورت تحقیق اختصاص دهید. چرا که این دو بخش از پروپوزال باعث تمایز کار شما نسبت به سایرین شده و می تواند کاربردی بودن یا نبودن آن را مشخص کند. 

5. فرضیات و سوالات: یکی دیگر از بخش های مهم پروپوزال مربوط به فرضیات و سوالات تحقیق است. سعی کنید با مطالعه منابع و مقالات، رابطه بین فاکتورهای تحقیق را به درستی کشف کرده و روابط را به درستی مورد سنجش قرار دهید. هر گونه اشتباه در این مسیر ممکن است روند تحقیق را به کلی منحرف کرده و پایان نامه شما را بی ثمر نماید. 

نبایدهای نگارش پروپوزال:

1. صرف زمان زیاد: برخی از پژوهشگران زمان بسیار زیادی را صرف نگارش متن پروپوزال میکنند. ولی نکته مهم اینجاست که باید بخش عمده نگارش پروپوزال صرف جمع آوری اطلاعات و درک درست روابط موجود در تحقیق شود. در صورت تسلط بالای شما به موضوع، فرآیند نگارش بسیار ساده و کوتاه خواهد بود. 

2. انتخاب موضوعات پیچیده: بسیاری از دانشجویان گمان می کنند که برای افزایش کانتریبیوشن در پروپوزال باید به دنبال مسائل بسیار پیچیده و بررسی روابط بین چندین فاکتور مختلف باشند. ولی به خاطر داشته باشید در هر سازمان یا جامعه ای، مشکلات ساختاری و عمده ای وجود دارد که به صورت روزمره همگان را آزار می دهد و توصیه می شود به دنبال شناسایی آنها و ارائه راه حل برای این موارد باشید. 

3. عدم وجود چارچوب: یکی دیگر از مواردی که باعث پیچیدگی و سردرگمی پژوهشگر در فرآیند نگارش پروپوزال می شود، بررسی طیف گسترده ای از مقالات است که از حوزه تحقیقاتی شما خارج بوده و باعث سردرگمی تان می شود. توصیه می شود چارچوب مشخصی برای مطالعه مقالات داشته باشید.

زمانی که صحبت از نگارش پروپوزال می کنیم باید به خاطر داشته باشید که محتوای آن معمولا تا حد زیادی به نوع پروپوزال نیز بستگی دارد. برای مثال در پروپوزال صنعتی هدف اصلی از نگارش، بهبود فروش، افزایش سود یا بهبود بهره وری سازمانی است و بنابراین محتوای آن نیز باید در زمینه شناسایی مشکل و ارائه راه حل متناسب با همین موضوع باشد. در مقابل پروپوزال دانشگاهی به دنبال شناسایی یک مشکل در ارتباط با رشته تحصیلی است و قصد دارد راه حل هوشمندانه و کاربردی برای آن طراحی نماید. پس محتوا و مطالب آن نیز با پروپوزال صنعتی نسبتا متفاوت خواهد بود. اما فارغ از جزئیات در مورد پروپوزال صنعتی، دانشگاهی، استارت آپ و یا هر عنوان دیگری که به پروپوزال اطلاق می شود، پروپوزال ها در چند دسته کلی قرار می گیرند که عبارتند از:

1. پروپوزال درخواستی (Solicited Proposal): این نوع از پروپوزال معمولا به درخواست یک سازمان یا موسسه برای شناخت بهتر یک مشکل و حل کردن آن نگارش می شود. این نوع از پروپوزال همواره توسط موسسه مورد نظر اسپانسر شده و هزینه های مالی و تجهیزات مورد نیاز توسط موسسه فراهم خواهد شد. این نوع از پروپوزال را با نام درخواست پروپوزال (RFP یا RFQ) نیز می شناسند که معمولا فرمت مشخصی داشته و محتوای بسیار تخصصی را شامل می شود. 

2. پروپوزال غیردرخواستی (Unsolicited Proposal): پروپوزالی که موضوع آن توسط پژوهشگر شناسایی شده و بر این باور است که پروپوزال او برای سازمان مورد نظر کاربردی خواهد بود. در این موارد پژوهشگر با بررسی میدانی و بهره گرفتن از تجربیات خودش بدون درخواست از طرف سازمان، راهکار مناسبی را برای حل یک مشکل شناسایی کرده است.

3. پیش پروپوزال (Preproposal): بسیاری از مدیران، اساتید و تصمیم گیران برای اینکه بتوانند سرعت بررسی پروپوزال را بالاتر ببرند و ایده پژوهشگر را در یک مطلب خلاصه داشته باشند، درخواست نگارش پیش پروپوزال از پژوهشگر میکنند. تمامی مواردی که در پروپوزال وجود دارد به صورت خلاصه و مختصر در پیش پروپوزال آورده می شوند.

4. پروپوزال غیررقابتی ادامه دار (Continuation Non-Competing Proposal): یک پروپوزال در ابعاد اجرایی بسیار بزرگ بوده و از اهمیت بسیار بالایی برای سازمان برخوردار است و معمولا زمان زیادی صرف پیاده سازی آن می شود. کل پروژه ای که برای آن پروپوزال تهیه شده است ممکن است 4 یا 5 سال زمان ببرد و کل این پروسه توسط مدیران اسپانسری می شود.

5. پروپوزال غیررقابتی تجدید شده (Renewal Non-Competing Proposal): پروپوزال هایی که به عنوان تکمیل کننده از یک طرح بزرگ به صورت مرحله ای و قدم به قدم با پیشرفت پروژه ارائه می شوند به عنوان تجدید شده شناخته می شوند. 

پروپوزال ها معمولا انواع مختلفی داشته و هر کدام از آنها بسته به نیاز متقاضی یا موسسه مورد نظر می تواند ساختار متنوعی داشته باشد. برای مثال پروپوزال های صنعتی ممکن است بنا بر درخواست سرمایه گذار بخش های جدیدی مانند بودجه بندی، زمان اجرای پروژه، تیم اجرایی پروژه و ابزار پیاده سازی به آن اضافه و بخش هایی مانند روش تحقیق یا ادبیات موضوع به کلی حذف شوند. اما در مقابل در پروپوزال دانشگاهی معمولا سختگیری چندانی در مورد جدول زمانبندی و بودجه بندی وجود ندارد و تاکید زیادی بر بخش ادبیات موضوع و متودولوژی می شود. ولی به طور کلی تمامی پروپوزال ها از یک سری بخش های یکسان و مشابه تشکیل شده اند که می توان آنها را به صورت زیر دسته بندی کرد.

1. صفحه عنوان (Title Page): بسیاری از موسسات و کسب و کارها یک فرمت خاص و طراحی شده برای صفحه عنوان دارند که اطلاعات اصلی نگارنده و موضوع پژوهش را در آن بیان می کنند. این صفحه در پروپوزال های دانشگاهی نیز شخصی سازی شده است و همراه با لوگوی دانشگاه و جدولی برای ارائه اطلاعات در اختیار دانشجویان قرار می گیرد. توصیه می شود قبل از نگارش پروپوزال در مورد وجود و یا عدم وجود فرمت خاص برای نگارش پروپوزال از دانشگاه یا موسسه مورد نظرتان استعلام بگیرید.

2. چکیده (Abstract): در این بخش می بایست خلاصه ای از کل محتوای پروپوزال اعم از ادبیات موضوع، روش تحقیق، پیشبینی از نتایج، اهداف، فرضیات، فرآیند پژوهش و غیره را بیان نمایید. این بخش یکی از مهمترین بخش های پروپوزال است چرا که مخاطب با مطالعه آن تصمیم میگیرد که پروپوزال ارزش مطالعه بیشتر را دارد یا خیر.

3. جدول محتوا (Table of content): لیست محتوایی که در کل پروپوزال قرار گرفته است به ترتیب آن در یک صفحه به همراه شماره صفحه بیان می شود که به آن جدول محتوا می گویند.

4. مقدمه (Introduction): مقدمه پروپوزال با بیان مسئله آغاز شده و به تشریح مسئله و ضرورت تحقیق ختم می شود. پژوهشگر باید در ابتدا موضوع تحقیق را به صورت کاملا شفاف بیان کرده و روابط بین فاکتورهای تحقیق را تبیین نماید و در نهایت با بیان ضرورت تحقیق باید مقدمه را به پایان برساند. بسیاری از افراد برای بررسی وجود یا عدم وجود کاتریبیوشن به بررسی بخش مقدمه می پردازند.

5. ادبیات موضوع (Literature Review): در این بخش باید مختصری از تحقیقات انجام گرفته در حوزه موضوع تحقیق را بیان کرده و نتایج آن را ارائه نمایید. 

6. فرضیات و سوالات تحقیق (Hypothesis and Questions): در این بخش باید مشخص کنید که فرضیه شما از روابط بین فاکتورها چگونه است و چه سوالاتی در ارتباط با تحقیق در ذهنتان وجود دارد. 

7. روش تحقیق (Methodology): در این بخش مشخص کنید که چه روش و ابزارهایی برای اندازه گیری و بررسی پژوهش در نظر دارید و اطلاعات مربوط به جامعه آماری و نمونه را مشخص نمایید. 

8. نتایج (Results): در این بخش از پروپوزال نیازی نیست که شما نتایج تحقیق را بیان کنید چرا که شما هنوز داده ای نداشته و نتیجه ای حاصل نشده است. فقط باید در بخش نتایج و یافته های پروپوزال یکسری از نتایج احتمالی تحقیق برگرفته از پژوهش های قبلی را بیان کنید. 

9. بودجه بندی و زمان بندی (Budget): در این بخش باید بودجه مورد نیاز برای انجام پژوهش و زمان بندی مربوط به آن را بیان نمایید. 

پیش پروپوزال که با عنوان مقاله سفید (White paper) یا نامه پروپوزال (Proposal Letter) نیز شناخته می شود یک توصیف کوتاه در مورد محتوای پروپوزال است. هدف اصلی از نگارش پیش پروپوزال علاقه مند کردن مخاطبان به محتوای اصلی تحقیقاتی در پروپوزال است. معمولا سرفصل های موجود در پروپوزال به صورت کاملا مختصر و متمرکز بر موضوع تحقیق در پیش پروپوزال ارائه شده و در صورت علاقه مند شدن مخاطبان، محتوای تکمیلی تر ارائه می شود. برخی از موسسات یا شرکت ها برای تسهیل فرآیند مربوط به بررسی یک پژوهش سعی میکنند قبل از نگارش پروپوزال از متقاضیان درخواست پیش پروپوزال کنند. چرا که بررسی کلیات، روش تحقیق، کانتریبیوشن و تمامی موارد قابل ارائه در تحقیق به صورت مختصر قابل بررسی و ارزیابی در پیش پروپوزال است. چنانچه قصد نگارش پیش پروپوزال را دارید باید موارد زیر را در آن بگنجانید:

1. مشکلات تحقیق چیست؟ به عنوان یک پژوهشگر می بایست مشخص کنید که تحقیق شما به دنبال شناسایی چه مشکلی است و چطور قصد دارد آن را برطرف نماید. به طور کلی شناسایی مشکل تحقیق یکی از مهمترین و اصلی ترین فرآیندهای مربوط به نگارش پیش پروپوزال است.

2. هدف تحقیق چیست؟ شما به عنوان پژوهشگر مشخص می کنید که هدف از انجام پژوهش چه چیزی است و چطور قصد دارید با انجام پژوهش به جامعه یا موسسه کمک کنید. هر تحقیقی باید کاربردی بوده و هدفی را دنبال کند به همین دلیل باید این بخش را به صورت تفصیلی در پیش پروپوزال بیان نمایید.

3. چه اطلاعاتی در مورد عنوان دارید؟ شما باید اطلاعات مختصری را در مورد عنوان پژوهش در پیش پروپوزال بیان نمایید. البته این اطلاعات همانند ادبیات موضوع در پروپوزال نیست ولی میتوانید خلاصه ای از آن را برای تسلط بر موضوع ذکر نمایید.

4. به چه طریقی قصد پیاده سازی تحقیق را دارید؟ خلاصه ای از روش نمونه گیری، ابزارهای تحقیق، روش تجزیه و تحلیل و در مجموع متودولوژی تحقیق را در پیش پروپوزال بیان نمایید. 

همانطور که ملاحظه کردید پروپوزال و پیش پروپوزال تفاوت فاحشی با هم ندارند و تفاوت آنها در حجم محتوا و ماهیت اطلاعاتی است که در آنها  قرار می گیرد. برای مثال مباحثی مانند فرضیات، سوالات تحقیق، مدل تحقیق و بسیاری از بخش های اساسی در پروپوزال معمولا در پیش پروپوزال قرار نمی گیرند. و البته مباحثی مانند ضرورت تحقیق، ادبیات موضوع و روش تحقیق به صورت خلاصه قرار میگیرند تا چشم انداز روشنی در مورد پژوهش برای مخاطب فراهم آورند. 

بسیاری از اساتید زمانی که یک پروپوزال را بازبینی و ارزیابی می کنند از بسیاری جهات نقاط ضعف و کمبودهایی را در آن مشاهده کرده و از دانشجو درخواست می کنند که تحقیق مورد نظر را مجدد انجام دهد. اگر به عنوان یک پژوهشگر چندین پروپوزال را مورد بررسی قرار دهید، متوجه خواهید شد که اشتباهات رایج معمولا در بخش انتخاب موضوع، کانتریبیوشن تحقیق و انتخاب متودولوژی صحیح رخ می دهد. بروز این اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی با گذشت زمان و افزایش تجربه فرد کاهش می یابد ولی تضمین کننده این موضوع نیست که افراد با تجربه هیچوقت چنین اشتباهاتی را مرتکب نمی شوند. به طور کلی اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی عبارتند از:

1. متقاعد کننده نبودن تحقیق: یکی از عواملی که باعث عدم جذب مخاطب نسبت به پروپوزال و عدم توجه به محتوا می شود، عدم توانایی در تبیین بیان مسئله، ضرورت و اهمیت تحقیق است. زمانی که یک پژوهشگر نتواند اهمیت و ضرورت انجام و پیاده سازی یک تحقیق را به درستی بیان کند، درنهایت چرایی انجام آن مشخص نشده و اختصاص هزینه و زمان برای آن توجیهی نخواهد داشت. بنابراین متقاعد کننده بودن پروپوزال از اهمیت بالایی برخوردار است که معمولا اشتباهاتی زیادی در راستای انجام آن رخ می دهد. 

2. اختصاصی نبودن موضوع تحقیق: منظور از اختصاصی نبودن موضوع تحقیق این است که عنوان انتخاب شده بسیار کلی بوده و دقیقا حوزه تحقیق مشخص نیست و مخاطب نمی تواند متوجه شود که پژوهشگر قصد انجام چه کاری را دارد. موضوعات کلی و مبهم معمولا نمیتوانند پژوهش مناسبی باشند، چرا که قابل اندازه گیری و پیاده سازی نیستند. 

3. عدم وجود کانتریبیوشن (Contribution): یکی دیگر از مشکلات رایج در پروپوزال نویسی عدم ایجاد ارزش افزوده در تحقیق است. چه چیزی تحقیق و پژوهش شما را نسبت به سایرین متمایز می کند؟ تحقیق شما چه کاربردهایی برای جامعه یا سازمان مورد نظر خواهد داشت؟ چه فاکتورهایی جدیدی را نسبت به پژوهش های پیشین در کارتان مورد استفاده قرار داده اید؟ تمامی این سوالات مربوط به کانتریبیوشن یا نوآوری در تحقیق است که در نهایت موجب افزایش کیفیت مقاله شما خواهد شد. 

4. پلاجریسم: یکی از عوامل بسیار رایج در پروپوزال و تحقیقات علمی، موضوع پلاجریسم یا سرقت ادبی است. سرقت ادبی بدین معنا که پژوهشگر در زمان نگارش و آماده سازی محتوای پروپوزال در بخش بیان مسئله، ادبیات موضوع و مقدمه تحقیق اقدام به استفاده از منابع مختلف می کند ولی تمامی متون مورد استفاده را به صورت کپی و پیست قرار داده و یا پس از انجام تغییرات نام نویسندگان را ذکر نمی کند. بخاطر داشته باشید که وجود پلاجریسم در تحقیق عامل بسیار مهمی برای ریجکت درجا تحقیق است. 

5. اطلاعات نادرست در بخش روش تحقیق: برخی از پژوهشگران به دلیل عدم تسلط بر مباحث روش تحقیق و متودهای تحلیل آماری سعی میکنند اطلاعات مبهم و یا کلی را در بخش متودولوژی قرار دهند. ولی به خاطر داشته باشید که یکی از مهمترین بخش های پروپوزال همین بخش است. چرا که به واسطه آن مشخص میکنید جامعه آماری و ابزار تحلیل داده های تحقیق شما چه چیزهایی هستند و چه محدودیت هایی را برای شما ایجاد خواهند کرد. 

عنوان پروپوزال بیانگر ایده ها و نوآوری های موجود در تحقیق است و به عبارتی نشان دهنده هدف پژوهشگر از انجام تحقیق می باشد. عنوان پروپوزال یکی از مهمترین بخش هایی است که به دفعات در معرض دید مخاطب قرار گرفته و اولین قضاوت در مورد جذاب بودن یا نبودن محتوای پژوهش به واسطه آن انجام می گیرد. عنوان پروپوزال نباید خیلی طولانی یا خیلی کوتاه باشد. در صورتی که بخواهید عنوان کوتاه با تعداد کلمات کم انتخاب کنید باید از واژه های کلی استفاده کنید که موجب ابهام مخاطب خواهد شد. و در صورتی که بخواهید از تعداد واژه های بیشتری در عنوان استفاده کنید در نهایت موجب طولانی شدن عنوان و سردرگمی مخاطب می شود. بنابراین انتخاب عنوان جذاب با تعداد کلمات متناسب برای پروپوزال بسیار کار حساس و مهمی است. برای اینکه بتوانید موضوع مناسبی برای پروپوزال تان انتخاب کنید می توانید یکی از سه روش زیر را به کار بگیرید:

1. انتخاب موضوع بر اساس هدف تحقیق: فرض کنید که قصد دارید موضوع تحقیقتان را با حداقل تعداد کلمات نگارش کنید و نمی دانید که چطور باید آن را معرفی نمایید. بهترین روش برای این کار نگارش عنوان پروپوزال با توجه به هدف تحقیق است. چنانچه هدف شما بررسی رابطه میان چند فاکتور است یا قصد دارید تاثیر یک فاکتور بر دیگری را بسنجید می توانید آن را در عنوان بیان کنید. این روش انتخاب موضوع یکی از رایج ترین و پرکاربردترین روش های انتخاب عنوان برای هرگونه تحقیق از جمله پروپوزال است. 

2. انتخاب موضوع بر اساس فاکتورهای تحقیق: چنانچه تحقیق شما در برگیرنده فاکتورهای مختلفی است می توانید این فاکتورها را در قالب چند کلیدواژه ترکیب کرده و به عنوان موضوع ارائه نمایید. برای مثال "فاکتورهای موثر بر رفتار خرید مشتریان فروشگاه های زنجیره ای کوروش" یا "دسترسی و قیمت: فاکتورهای موثر بر انتخاب محصول در فروشگاه"

3. انتخاب موضوع بر اساس روش تحقیق: میتوانید روش تحقیق پروپوزال را به همراه کلید واژه های تحقیق به عنوان موضوع انتخاب کنید. برای مثال می توانید این موضوع را در نظر بگیرید "فراتحلیل محتوای توسعه پایدار در ژورنال های علمی و پژوهشی". فراتحلیل یا Meta analysis یک روش تحقیق کیفی پرکاربرد در نگارش مقالات علمی است. شما می توانید روش تحقیق را به همراه چند کلیدواژه اصلی در تحقیق به عنوان موضوع پروپوزال انتخاب نمایید. 

برخی از پژوهشگران سعی میکنند پس از اتمام پروپوزال و مشخص شدن هدف، چارچوب و روش تحقیق اقدام به انتخاب موضوع کنند. ولی توصیه می شود در اولین مرحله و پیش از نگارش این کار را انجام دهید چرا که چشم انداز روشنی در اختیار شما قرار می دهد که دقیقا به دنبال چه منابعی باشید و از محدوده پژوهش خارج نشوید. 

زمانی که یک پروپوزال را نگارش می کنید ممکن است ایده ها، محتوا، مدل، فرضیات و فاکتورهای زیادی را درون آن بگنجانید ولی در زمان نگارش و حتی پس از پایان آن، نمی توانید در مورد خوب یا بد بودن آن نظری بدهید. یکی از دلایل این موضوع این است که معمولا یک شکل ارزیابی کاملا مطلوب و عالی از پروپوزال وجود ندارد و این امر تا حد زیادی به نظر مخاطب و شخصی که ارزیابی آن را انجام می دهد بستگی دارد. اما اگر بخواهیم ویژگی های یک پروپوزال خوب را مشخص کنیم می توانیم آن را در چند بخش کلی به صورت زیر دسته بندی کنیم. اما پیش از در نظر گرفتن این فاکتورها سعی کنید متن پروپوزال را بر اساس استانداردهای نگارشی هر موسسه یا دانشگاه آماده و تهیه نمایید.

1. تشریح دقیق گپ تحقیقاتی یا مشکل: یکی از ویژگی های یک پروپوزال خوب داشتن بیان مسئله قوی است. در این بخش پژوهشگر می بایست گپ تحقیقاتی یا مشکل را به درستی معرفی کرده و ضرورت ارائه راه حل برای آن را تبیین نماید. برای اینکه اهمیت و ضرورت گپ تحقیقاتی را مشخص کنید می توانید بر روی عواقب و تاثیرات منفی مشکل تاکید نمایید.

2. تبیین راه حل: یکی دیگر از جنبه های یک پروپوزال خوب، ارائه راه حل شفاف و روشن است. شما می بایست با مطالعه مقالات و منابع مرتبط به موضوع تحقیق بتوانید راه حل های احتمالی را تبیین کرده و چشم انداز روشنی را از ضرورت انجام پژوهش برای مخاطب ترسیم نمایید.

3. داشتن روش تحقیق مناسب: یکی دیگر از ویژگی هایی که نشان می دهد پروپوزال به شکل دقیق و هدفمند آماده شده، این است که جامعه آماری، جامعه نمونه، روش گردآوری داده ها، ابزار و متود تحلیل داده های مناسب و دقیقی برای موضوع تحقیق در نظر گرفته شده است. بسیاری از دانشجویان به این بخش توجه لازم را نداشته و گمان می کنند این بخش باید بعد از تایید پروپوزال و در حین انجام پایان نامه مشخص شود ولی به خاطر داشته باشید که یک پروپوزال خوب تمامی این موارد را در خود جای داده و مشخص کرده است. 

4. رعایت اصول نگارشی و محتوایی مبتنی بر استانداردها: یکی دیگر از ویژگی هایی که موجب تمایز پروپوزال خوب نسبت به معمولی یا بی کیفیت می شود، رعایت اصول نگارشی و ادبی است. یک پروپوزال خوب به طور کلی غلط های املایی و نگارشی بسیار اندکی داشته و معمولا فاقد پلاجریسم یا سرقت ادبی است. برخی از دانشجویان برای تسریع در ارائه پروپوزال سعی میکنند مباحث مختلف را بدون پارافراز کردن در متن قرار دهند و همین کار باعث می شود که درصد پلاجریسم افزایش یافته و کیفیت پروپوزال کاهش بیابد. 

یکی از نکات کلیدی در انجام تحقیقات علمی نگارش یک پروپوزال مناسب است. فرمت صحیح نگارش پروپوزال ممکن است بسته به نوع تحقیق شما و یا سازمان یا دانشگاهی که تحقیقات برای آن سازماندهی شده است متفاوت است و شما بایستی برای اطلاع از این فرمت به راهنمایی‌های سازمان مربوط مراجعه کنید. با این وجود برخی نکات اصلی و پایه‌ای جهت تهیه پروپوزال وجود دارد که در اغلب موارد یکسان است. در این مطلب قصد داریم با ارائه این نکات اصلی نحوه نوشتن پروپوزال را برای محققان تسهیل کنیم.

  ادامه مطلب

دانشجویان و محققان بسیاری هستند که قبل از سابمیت مقاله در یک ژورنال اقدام به بررسی رتبه و درجه علمی آن می کنند. رتبه بندی علمی ژورنال های داخلی و بین المللی یکی از مهمترین دغدغه های دانشجویان و پژوهشگرانی است که به دنبال تقویت رزومه و بهبود درجه علمی خودشان هستند. در هر رشته، موضوع و یا سرفصلی را که در نظر بگیرید یک رتبه بندی در مورد بهترین ها تا بدترین ها وجود دارد. برای مثال رتبه بندی بهترین کشورهای جهان از نظر میزان درآمد ماهانه که لیختنشتاین با درآمد ماهانه 6127 دلار در رتبه اول و به ترتیب کشورهای دانمارک، سوئیس، لوکزامبورگ و آمریکا در رتبه های دوم تا پنجم قرار می گیرند. یا رتبه بندی بهترین برندهای خودروسازی جهان در سال 2020 که توسط USNEWS ارائه شده است، مزدا در رتبه اول و به ترتیب هوندا، کیا، تویوتا و هیوندا در رتبه های بعدی قرار می گیرند. و یا رتبه بندی معتبرترین پاسپورتهای جهان که ژاپن، سنگاپور، کره جنوبی، آلمان و فنلاند به ترتیب در رتبه های اول تا پنجم جای می گیرند. بنابراین در هر زمینه ای که تصور کنید یک رتبه بندی از نظر بهترینها و بدترین ها وجود دارد. 

   ادامه مطلب

ژورنالهای ISI به مجلاتی گفته می شود که در موسسه اطلاعات علمی تامسون (ISI) نمایه می شوند. موسسه ISI لیست تمامی مجلاتی را که در این موسسه نمایه می شود در یک دیتابیس تحت وب عرضه کرده است. در صورتی که نام مجله و ISSN آن را داشته باشید می توانید به جستجوی آن نشریه در بانک اطلاعاتی فوق که نرم افزاری تحت وب است بپردازید.

  ادامه مطلب

 مجلات جعلی 

 (hijacked journals#) یا تقلبی(Fake#)

پدیده ژورنالهای جعلی یا تقلبی به یکی از مشکلات جامعه علمی جهانی تبدیل شده است. این پدیده که چند سالی از عمر آن می گذرد باعت گمراهی پژوهشگران و دانشجویان شده و روز به روز به گستردگی آن نیز افزوده می شود. 

  ادامه مطلب

Publons چيست ؟
بي شك يكي از حياتي ترين بخش هاي فرآیندی يك مقاله علمي چرخه  داوري (Peer review Process) آن است.  ۸۴ درصد  پژوهشگران معتقد هستند كه بدون پروسه داوري، عملا كنترلي بر فرآيندهاي آكادميك و انتشار مقاله ها نخواهند داشت.از سوي ديگر يافتن داور مناسب براي يك مقاله سخت ترين، پرهزينه ترين و وقت گير ترين بخش مديريت يك مجله را تشکیل میدهد . 

  ادامه مطلب

سایت مفید برای یافتن ژورنال مورد نظر برای انتشار پژوهش دانشجویان

  ادامه مطلب

ژورنالهای ISC

درحال حاضر ژورنالهای ISC یا در اصطلاح ژورنالهای نمایه شده در پایگاه علمی جهان اسلام یکی از پایگاه های علمی در سطح بین الملل شناخته می شوند. نگارش مقاله علمی یکی از روش هایی است که بسیاری از دانشجویان و حتی اساتید برای بالا بردن کیفیت و ارزش رزومه علمی (CV) از آن استفاده می کنند. بسیاری از دانشجویان بر اساس فاکتورهای مختلفی اقدام به انتخاب ژورنال برای چاپ مقالات شان می کنند، که برخی از آنها عبارتند از رنکینگ ژورنال، سطح اعتبار ژورنال، ایمپکت فاکتور، هزینه پذیرش و چاپ، فرآیند داوری و میزان تخصصی بودن که هر کدام از این موارد می تواند تاثیر بسزایی در تصمیم نهایی محقق داشته باشد. به طور کلی یکی از عواملی که در نخستین مرحله سابمیت مقاله به ذهن محقق خطور میکند اعتبار و رنکینگ ژورنال است. آیا این مجله در پایگاه علمی ISI یا SCOPUS نمایه شده است؟
 ژورنال Q1 است یا Q2؟
پایگاه علمی ISC در سطح ISI  و یا SCOPUS هست ؟

ادامه مطلب

ژورنال ISI

پیشرفت تکنولوژی،توسعه تحقیقات رابه دنبال داشت و به منظور پیشرفت و ارائه نتایج پژوهش های علمی، مقالات فراوانی تهیه شد.ضرورت دسترسی به آخرین تحقیقات علمی سازمانهایی را ایجاد کرد که به ارزیابی و ارائه پژوهشهای علمی می پردازند. ISI مخفف Information Institute for Scientific (موسسه اطلاعات علمی)است، بدین معنی که این نهاد بانک اطلاعات مرکزی برای فهرست و پوشش دادن جامع محلات علمی مهم دنیا به منظور تبادل اطلاعات میان محققان است ، به عبارت دیگر ISI در سراسر دنیا مجلاتی را که در سطح علمی بالایی قرار دارند و از معیارهای موجود در ISI پیروی میکنند، در لیست خود قرار میدهد و امکان دسترسی آسان به آنها را فراهم می کند.

               ادامه مطلب

دلایلی که  مقاله ی ما پذیرفته میشود

 انتشارات الزوییر از 5 ادیتور برتر خود دلایل پذیرش مقالات توسط آنها را پرس و جو کرده است و اینک حاصل این گفتگو را تقدیم میکنیم 

ادامه مطلب

شماری از مهم ترین دلایل رد شدن مقالات علمی در ادامه مطلب ذکر خواهد شد.

ادامه مطلب

طرح توجیهی
(Feasibility Study Report)

طرح توجیهی یا Feasibility Study Report یکی از مهمترین گزارشات در نخستین فاز اجرای یک پروژه است. هدف اصلی از نگارش طرح توجیهی، انجام تجزیه و تحلیل و توجیه یک پروژه از نظر امکان پذیری فنی و صرفه اقتصادی است. هیچ مدیر و یا سرمایه گذاری علاقه ندارد بدون آگاهی کامل از وضعیت یک شرکت یا پروژه اقدام به سرمایه گذاری در آن کرده و دارایی خود را دچار مخاطره کند. طرح توجیهی به مدیران و سرمایه گذاران این اطمینان خاطر را می دهد که محل درستی را برای سرمایه گذاری انتخاب کرده اند. محتوای این گزارش در متقاعد کردن مدیران و سرمایه گذاران تاثیر بسیار زیادی داشته و آنها را در تصمیم گیری مصمم تر می کند، چرا که یک پروژه یا کسب و کار با پتانسیل های بالای درآمدزایی و سودآوری را به آنها معرفی می کند. طرح توجیهی (FSR) گزارشی است که با هدف تحلیل، اکتشاف و ارزیابی میزان عملیاتی بودن یک پروژه از نظر هزینه و زمان انجام شده و در آن خلاصه ای از پروژه و اطلاعات زمینه ای در مورد آن برای مخاطب فراهم می شود. یک طرح توجیهی خوب مزایای برجسته ای دارد که به مدیران و سرمایه گذاران در موارد زیر کمک خواهد کرد:

  ادامه مطلب

تحقیقات بازار

(Market Research)

در سال های اخیر تبدیل به یکی از مهمترین و بنیادی ترین برنامه ها برای شروع هر کسب و کاری در جهان شده است. اما بسیاری از کسب و کارها در دنیای رقابتی امروز محکوم به شکست هستند چرا که دانش کافی در مورد بازار و واقعیت های آن را ندارند. شاید با سرمایه گذاران و یا کارآفرینانی در صنایع مختلف برخورد داشته اید که بارها و بارها کسب و کاری را شروع کرده و شکست خورده اند و مجددا به سراغ شغل دیگری رفته اند. به نظر شما دلیل اصلی این اتفاقات چیست؟ آیا اطلاعی در مورد تحقیقات بازار و اهمیت آن دارید؟ به نظر شما بد شانسی عامل شکست تمام کسب و کارهاست؟ آیا شرایط اقتصادی و اجتماعی نقش مهمی در شکست کسب و کارها دارد؟ و یا دلیل اصلی عدم وجود دانش کافی در مورد بازار و شرایط آن است؟ پاسخ به تمامی این سوالات نیاز به آگاهی کافی در مورد شرایط کلی یک کسب و کار داشته و مطالعات دقیق و زمانبری را می طلبد اما در ادامه قصد داریم یکی از مهمترین دلایل شکست کسب و کارهای نوپا و حتی قدیمی را به شما معرفی کنیم و راه حل این موضوع را ارائه نماییم. 

  ادامه مطلب

برنامه تبلیغات
(Marketing Plan)

برنامه تبلیغات، برنامه بازاریابی یا مارکتینگ پلن (Marketing Plan) یکی از با اهمیت ترین برنامه های یک کسب و کار است که می تواند فروش موفق شرکت را تضمین کند. برای مدیران کسب و کارها بعد از حقوق کارکنان شاید یکی از پر هزینه ترین فرآیندهای شرکت، برنامه های بازاریابی و تبلیغات است. بسیاری از مدیران می خواهند اطمینان حاصل کنند که هزینه های آنها در محلی درست و با بهره وری مناسب انجام شده است، اما چطور باید موفقیت برنامه تبلیغات شرکت را تضمین کرد؟. برخی از مدیران باور دارند که با روش های مختلف بازاریابی می توان به موفقیت نسبی دست یافت و فرآیند تبلیغات نیاز به یک برنامه مدون ندارد. شاید این باور درست باشد که با استفاده از روش های مختلف بازاریابی در مقاطع مختلف زمانی می توان به موفقیت کم و یا حتی چشمگیر دست یافت اما آیا هزینه های آن نیز قابل برنامه ریزی و کنترل است؟ آیا این موفقیت ها پایدار خواهند بود؟. برای اینکه بتوانید یک فرآیند بازاریابی ...

  ادامه مطلب

بیزینس پلن یا طرح کسب و کار
(Business Plan)

بیزینس پلن یا همان طرح کسب و کار (Business Plan) چیست؟ در بیان ساده یک نقشه راه است که اهداف و چشم اندازهای کسب و کار شما را تعیین کرده و چگونگی دستیابی به آنها را مشخص می کند. در این سند اهداف مالی، اجرایی، بازاریابی، تولید، فروش و غیره مشخص شده و برای هر یک از آنها نقشه راه برای دستیابی به اهداف مشخص می شود. فعالیت یک شرکت، سازمان، موسسه و یا واحد تولیدی بدون بیزینس پلن هیچ توجیه اقتصادی و معنای علمی ندارد، چرا که هدف گذاری یکی از اصول اولیه در شروع هر کسب و کاری است. به وسیله هدف گذاری در فواصل زمانی کوتاه، میان و بلند مدت شما می توانید دریابید که به چه هدفهایی دست پیدا کرده اید و چه اهدافی همچنان محقق نشده باقی مانده اند. نقاط قوت و ضعف در هر بخش از بازاریابی تا تولید را بررسی کنید و در صورت عقب ماندگی از برنامه به سرعت وارد عمل شده و به اهداف مورد نظرتان دست پیدا کنید. بنابراین یک کسب و کار بدون طرح و نقشه راه مانند برگی است در دست باد که بدون هدف به هر سو رانده خواهد شد و در هیچ برهه ای از زمان نمیتواند موفقیت و یا شکست خودش را به درستی پیشبینی کند. یکی از ضرورت های تدوین طرح کسب و کار یا بیزینس پلن این است که قدرت پیشبینی و مدیریت بحران را به مدیران و تصمیم سازان می دهد. برای مثال فرض کنید ...

  ادامه مطلب

بهبود و تقویت مقالات فارسی از نظر محتوا و ساختار ممکن است کار ساده ای به نظر برسد. بسیاری از ویراستاران گمان میکنند که فرآیند تقویت مقالات فارسی نسبت به انگلیسی و یا هر زبان های دیگری ممکن است کار ساده تری بوده و زمان کمتری ببرد. شاید در ظاهر نسبت به مقالات انگلیسی ساده تر باشد ولی ممکن است به همان اندازه زمان بر بشود. تقویت مقاله یک کار تخصصی است که علاوه بر تسلط به مباحث فنی و نگارشی تحقیق به دانش بالایی در مورد موضوع پژوهش نیاز دارد.

ادامه مطلب

مفهوم اصلی تقویت مقاله به معنای بهبود محتوا و کیفیت یک تحقیق، ایده ها و دستاوردهای یک پژوهش می باشد. هر تحقیق یا پژوهش علمی که از طرف مجلات داخلی و بین المللی ریجکت میشود دارای نواقصی است و بدون رفع کردن ضعف های آن نمیتوانید آن را به چاپ رساند. به طور کلی فرآیند یافتن نواقص پژوهش و بهبود محتوای یک مقاله علمی را با عنوان تقویت مقاله می شناسند. نکته مهم در زمینه چگونگی انجام و مدیریت این فرآیند است که سعی میکنیم در مطالب بعدی بیشتر به آنها بپردازیم. اما در این سرفصل قصد داریم مفهوم بنیادی در ارتباط با تقویت مقاله را با شما به اشتراک بگذاریم.

ادامه مطلب

ویراستاری و تقویت مقاله فرآیندهای بسیار مهمی هستند که به واسطه آن می توانید کیفیت پژوهش خودتان را به شکل قابل ملاحظه ای بالا ببرید. شاید گمان کنید که با پایان یافتن نگارش مقاله، فرآیند تقویت و یا ویراستاری آن کار ساده تری است و نیاز به زمان کمتری دارد. اما نتایج بررسی ژورنال های مختلف نشان داده است که با سابقه ترین افراد در نگارش مقاله با پژوهش هایی کاملا ساختار یافته در نهایت ممکن است مقالاتشان ریجکت شود و این به دلیل وجود نواقص در متون مقاله است.

ادامه مطلب

هر محققی به خوبی می داند که نگارش یک مقاله علمی به صرف زمان و تلاش قابل ملاحظه ای نیاز دارد. یک مقاله علمی نه تنها باید شفاف و دقیق نگارش شود، بلکه می بایست ساختارمند و کاربردی باشد. اما چطور می توان وجود تمام این فاکتورها را در یک تحقیق علمی بررسی و تصحیح نمود. کاربردی ترین راه برای تضمین شفاف بودن، دقیق بودن، ساختارمند بودن و کاربردی بودن یک مقاله استفاده از تکنیک ویراستاری است. یک ویراستار شخصی است که با اصول و مبانی نگارش و تدوین مقاله آشنا بوده و تمامی فاکتورهای ذکر شده را در تحقیق شما مورد بررسی قرار خواهد داد.

ادامه مطلب

ویراستاری مقاله در یک تعریف ساده عبارت است از اصلاح مشکلات نگارشی و محتوایی یک مقاله علمی با هدف بهبود و ارتقاء کیفیت آن به منظور بالا بردن شانس پذیرش و چاپ. اما چگونگی و مراحل انجام آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و همین موضوع است که یک ویراستار حرفه ای را از ویراستار غیرحرفه ای جدا خواهد کرد. یک ویراستار حرفه ای در فرآیند ویراستاری سعی میکند در کمترین زمان ممکن مهمترین بخش های یک مقاله را با هم مقایسه کرده و معایب را مشخص کند. ویراستار سعی میکند با مطالعه بخش چکیده و نتیجه گیری و مقایسه آنها با یکدیگر به کیفیت مقاله و چگونگی تبیین موضوع پی ببرد.

ادامه مطلب

تقویت و بهبود محتوای یک مقاله علمی پیش از آنکه یک موضوع غیرعادی به نظر برسد یه کار کاملا رایج و ضروری است. چرا که در سالهای اخیر به دلیل افزایش میزان سابمیت مقالات برای ژورنالهای بین المللی، نرخ ریجکت به شدت افزایش یافته است. اما سوال اساسی اینجاست که چطور می توان محتوای مقاله را تقویت کرده و آن را بهبود بخشید؟. قبل از پرداختن به این موضوع باید بدانید که مشکلات اساسی در محتوای مقاله علمی شما به دو عامل کلی برمیگردند و معمولا این دو عامل باعث ریجکت پژوهش شما خواهد شد.

ادامه مطلب

از گذشته های دور یکی از روش های اصلی برای برقراری ارتباط با دیگران، استفاده از زبان نگارش بوده است. وجود مشکلات عمده نگارشی، محتوایی و گرامری می تواند به صورت قابل ملاحظه ای فرآیند ارتباط با مخاطب را دچار مشکل کند. هدف اصلی یک ویراستار حرفه ای نیز این است که بتواند محتوای مقاله شما را به شکلی ساختاریافته و شفاف درآورد تا مخاطبان بتوانند به سادگی با آن ارتباط برقرار کنند. برخی از افراد گمان می کنند که یک ویراستار نمیتواند از ابزارهای آنلاین برای شناسایی و تهیه چک لیست استفاده کند. اما اینطور نیست! در فرآیند ویراستاری می توان از هر ابزاری که به درک بهتر محتوای مقاله کمک میکند، یاری گرفت.

ادامه مطلب

بسیاری از مطالب مرتبط با چگونگی تقویت مقاله و محتوای آن بر روی یک بخش مشخص از پژوهش شما تاکید دارد. اما در این مطلب کوتاه سعی میکنیم به شما بیاموزیم که چطور کل مقاله خودتان را تقویت کرده و بهبود ببخشید. شما با 5 نکته اصلی و مهم برای تقویت مقاله آشنا خواهید شد و بدون توجه به کامل بودن یا نبودن آن می توانید این نکات را در هر مرحله برای بهبود و تقویت پژوهش تان مورد استفاده قرار دهید.

ادامه مطلب

بدون ویراستاری هیچ مقاله فارسی قابلیت سابمیت، پذیرش و چاپ در ژورنال های معتبر را ندارد. متن یک مقاله باید از نظر محتوایی قابل فهم بوده و مفاهیم دو پهلو و مبهم در آن نباشد. فرآیند ویراستاری نیازمند درک مفاهیم و محتوای مقاله است و یک ویراستار حرفه ای در اولین گام باید دانش کافی نسبت به مطلب مورد نظر داشته باشد. به همین دلیل یک ویراستار حرفه ای در حوزه ادبیات نمیتواند عملکرد مناسبی در زمینه ویراستاری یک مقاله در رشته شیمی داشته باشد. علاوه بر این یک ویراستار باید به استانداردهای ویرایشی و نگارشی نیز تسلط داشته باشد تا بتواند صحیح ترین و مناسب ترین گزینه های ویراستاری را اعمال کند.

ادامه مطلب

بهبود و تقویت محتوای مقالات انگلیسی علاوه بر رعایت ساختار پژوهش ممکن است نیازمند اصلاحات گرامری و نگارشی نیز باشد. یک مقاله انگلیسی در بسیاری از بخش ها از قبیل ادبیات موضوع، روش تحقیق، فرضیات و نتیجه گیری نیازمند تقویت و بهبود است. پس علاوه بر دانش مقاله نویسی و ساختار بندی پژوهش علمی، شخص باید تسلط بالایی نسبت به اصول نگارشی زبان انگلیسی داشته باشد. یک ویراستار و پژوهشگر حرفه ای قبل از بهبود و تقویت مقاله باید بتواند به دو سوال اساسی در ارتباط با محتوای مقاله جواب روشنی بدهد. هدف از انجام این مقاله چیست؟ پاسخ به این سوال چارچوب پژوهش شما را مشخص کرده و هرگونه محتوا خارج از آن حذف شده و تمامی مطالب در راستای هدف تحقیق انسجام خواهد یافت.

ادامه مطلب

ویراستاری مقالات انگلیسی به مراتب دشوارتر از مقالات فارسی است. چرا که در وهله اول شخص ویراستار باید به طور کامل به اصول ویراستاری و نگارشی زبان انگلیسی مسلط باشد و در وهله دوم در حوزه موضوع مقاله تخصص کافی داشته باشد. شخص ویراستار باید بتواند نقاط ضعف مقاله را به درستی شناسایی کرده و یک چک لیست از آن تهیه کند و در ادامه واژگان مناسب را انتخاب کرده و متن اصلی را جایگزین کند. از طرف دیگر در فرآیند ویراستاری محتوا نیز شخص ویراستار باید مفاهیم بیان شده در تحقیق را از نظر صحت و درستی مورد ارزیابی قرار داده و تغییرات لازم را اعمال کند.

ادامه مطلب

در سر فصل های قبلی سعی کردیم فرآیند تقویت مقاله را برای شما توصیف کرده و اهمیت آن را برای شما بیان کنیم. اما در این مطلب سعی میکنیم شما را با باید ها و نبایدهای تقویت مقاله علمی آشنا کنیم. پیاده سازی باید ها و نبایدها برای تقویت مقاله نباید در انتهای آن انجام بگیرد بلکه می تواند یک فرآیند مستمر در طول نگارش مقاله باشد. پیش از سابمیت مقاله خودتان در یک ژورنال بین المللی به این باید ها و نبایدها توجه کنید:

ادامه مطلب

هر پژوهشگری به دنبال این است که یک تحقیق باکیفیت نگارش کرده و آن را در ژورنال مورد نظرش سابمیت کند به طوری که شانس چاپ و پذیرش آن بالا باشد. مقاله شما نه تنها یک راه ارتباطی با مخاطب بلکه نشان دهنده میزان تلاش و سطح عملکرد شما در یک کار پژوهشی است. تفاوتی ندارد که یک تحقیق کمی نگارش کرده اید و یا یک پژوهش کیفی به رشته تحریر درآورده اید، در همه حال باید به دنبال بهترین راه برای ارائه دانش و اطلاعاتتان باشید. مقاله علمی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و شما می بایست در ارائه اطلاعات و داده ها با دقت بسیار بالایی عمل کنید.

ادامه مطلب

هر کتاب، مقاله، محتوا، مطلب یا متنی را که قصد دارید به صورت آنلاین یا در قالب کاغذی با دیگران به اشتراک بگذارید باید قبل از در دسترس عموم قرار گرفتن، ویراستاری کنید. ویراستاری تضمین کننده این امر است که مقاله یا مطلب مورد نظر شما در بالاترین کیفیت محتوایی ممکن در دسترس عموم قرار گرفته و مخاطبان در درک و ارزیابی آن با مشکل روبرو نخواهند شد. اما فرآیند ویراستاری نیز در انواع و اشکال مختلف انجام شده و هر کدام از آنها مختص بهبود و تقویت مقاله در یک بخش منحصر به فرد است. اما به یاد داشته باشید که انواع مختلف ویراستاری که در این سرفصل بیان خواهیم کرد مرحله به مرحله و مربوط به فرآیند کلی ویراستاری است.

ادامه مطلب

جلوگیری از تکراری بودن موضوع تحقیق و پژوهش ...

 برای حل این مشکل پیشنهاد می شود مراحل ذیل را دنبال کنید:

 مرحله اول: جستجو در اصلی ترین منبع پایان نامه های فارسی یعنی وبسایت ایران داک است

 http://www.irandoc.ac.ir/

 مرحله دوم: مراجعه به شبکه جامع سیمرغ(نوسا) و جستجو در این سامانه می باشد

http://simorgh.nosa.com/

 مرحله سوم: جستجو در سیکا یعنی سیستم یکپارچه کتابخانه های دانشگاه آزاد است

http://78.38.208.190/portal/tabid/86/Default.aspx

 مرحله چهارم:جستجو در طرح های پژوهشی جهاد دانشگاهی

http://fa.projects.sid.ir/

 مرحله پنجم:سایت کتابخانه ملی واسناد

 www.nlai.ir

 مرحله ششم: مشورت با اساتید زمینه مدنظر

• پذیرش راحت تر در مقطع دکتری
• امکان عضویت در بنیاد ملی نخبگان
• شناخته شدن به عنوان متخصص و صاحب نظر در موضوع
• امکان گرفتن پروژه های تحقیقاتی با درآمدهایی بسیار بالا
• استخدام راحت تر در کلیه ادارات و سایر مراکز دولتی و خصوصی
• ایجاد شدن احساس افتخار و اعتماد به نفس در نویسندگان مقالات
• نظریه پردازی و بیان دیدگاه های نویسندگان در زمینه های تخصصی
• گرفتن بورس تحصیلی از دانشگاه های معتبر بین المللی در سراسر جهان
• ثبت کردن تحقیقات و مطالعات انجام شده به نام نویسندگان و حفظ دائمی آنها
• عرضه پژوهش و دستاوردهای علمی و تحقیقاتی به افراد زیادی در تمامی نقاط جهان
• پذیرفته شدن بسیار راحت تر به عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی
• امکان ادامه تحصیل در مقطع، رشته و دانشگاه دلخواه در تمامی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی بدون آزمون ورودی

  ---

برای مشاهده ترمینولوژی و اصطلاح شناسی مقالات به ادامه مطلب مراجعه کنید.

ادامه مطلب

انتخاب یک ژورنال مناسب و متناسب ISI و چاپ مقاله در آن از جمله اهداف ضروری هر محقق و دانشجویی است. چاپ مقاله در یک ژورنال با رتبه علمی بالا علاوه بر بهبود رزومه شخص نویسنده چند مزیت دیگر را نیز برای وی به همراه دارد. مزیت اول این است که شانس سایتیشن و مطرح شدن مقاله در جوامع علمی را بالاتر می برد. ژورنال های ISI معمولا بر اساس شاخص اچ ایندکس (H-Index) دسته بندی و رتبه بندی می شوند این بدین معناست که نسبت استناد به تعداد مقالات چاپ شده در یک ژورنال مورد ارزیابی قرار می گیرد و ژورنال های با رتبه بالاتر، میزان سایتیشن بالاتری به مقالاتشان دارند. برای مثال دو ژورنال X و Y را در نظر بگیرید که ژورنال X اچ ایندکس 50 و ژورنال Y اچ ایندکس 30 دارد. 

  ادامه مطلب

اسناد بالادستی راهکارهای تئوریک و اجرایی سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران هستند.

 اطلس ملی علم جمهوری اسلامی ایران

برای مشاهده اسناد بالادستی بیشتر بر روی لینک ادامه مطلب کلیک بفرمایید.

  ادامه مطلب

مجموعه مدون نقشه ﺟﺎﻣﻊ ﻋﻠﻤﻲ ﻛﺸﻮﺭ سندی ﺍﺳﺖ ﺟﺎﻣﻊ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ، ﭘﻮﻳﺎ ﻭ ﺁﻳﻨﺪﻩ‌ﻧﮕﺮ؛ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺒﺎﻧﻲ، ﺍﻫﺪﺍﻑ، ﺳﻴﺎﺳﺖ‌ﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ، ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺗﺤﻮﻝ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻱ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺍﺭﺯﺵ‌ﻫﺎﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﭼﺸﻢ ﺍﻧﺪﺍﺯ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻛﺸﻮﺭ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻼشی هم سو با ﻣﺒﺎﻧﻰ ﺍﺭﺯﺷﻰ ﻭ ﺑﻮﻣﻰ ﻛﺸﻮﺭ، ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺕ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﻧﻈﺮﻳﻪ‌ﻫﺎ ﻭ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺗﺠﺎﺭﺏ ﻋﻤﻠﻲ است.

 سند نقشه جامع علمی کشور

اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور 

ادامه مطلب

آینده‌پژوهی ایرانﮔﺰﺍﺭش ﻓﺮﺁﻳﻨﺪی ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻭ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﺷﻨﺎﺳﺎیی‌ مهم‌ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞﺍﻳﺮﺍﻥدرﺁﻳﻨﺪﻩ است ودرتداوم گزارش ﻣﺮﻛﺰﺑﺮﺭﺳیهای استراتژیک ریاست ﺟﻤﻬﻮﺭی، این مرکز سناریوهایی نیز پیشنهاد می‌شود.

 آینده‌پژوهی ایران در سال ۱۳۹۷

ادامه مطلب

اولویت‌های تدوین برنامه بودجه جمهوری اسلامی ایران را در سند" بودجه ملی " امنیت ملی و مصلحت و منفعت ملی  رقم می‌زند.

لایحه بودجه سال 1398 در کل کشور

  ادامه مطلب

فهرست جامع رشته‌های دانشگاهی

رتبه بندی دانشگاه ها از سوی چند سازمان یا کشور انجام می شود که سه نوع معروف آن عبارتند از:
• رتبه بندی شانگهایی
Academic Ranking of world Universities (Shanghai Jiao Tong University) http://www.arwu.org
این رتبه بندی دانشگاه ها اولین باردر سال ۲۰۰۳ توسط دانشگاه شانگهای چین برای مقایسه دانشگاههای این کشور با سایر دانشگاههای جهان به طور بین المللی منتشر شد وبعد از آن سالانه این اطلاعات به روزرسانی می شود.
معیارهای مورد نظر در این رتبه بندی کیفیت هیئت علمی، کیفیت آموزش، نتایج تحقیقاتی دانشگاه وسرانه عملکرد آنهاست.

  ادامه مطلب

رشته آینده پژوهی

رشته مهندسی برق

ادامه مطلب

فهرست کامل رشته های مقطع دکتری را در لیست رشته ها رویت فرمایید.

لیست رشته ها

فهرست کامل رشته های مقطع کارشناسی ارشد را در لیست رشته ها رویت فرمایید.

لیست رشته ها

فهرست کامل رشته های مقطع کارشناسی را در لیست رشته ها رویت فرمایید.

لیست رشته ها

فهرست کامل رشته های مقطع کاردانی را در لیست رشته ها رویت فرمایید.

لیست رشته ها

زبان و ادبیات کردی، زبان عربی (ادبیات، دبیری، ترجمه)، زبان انگلیسی (ادبیات، آموزش، دبیری، ترجمه)، زبان آلمانی، زبان فرانسه، زبان روسی، زبان ارمنی، زبان ژاپنی، زبان ایتالیایی، زبان اسپانیایی، زبان چینی، زبان اردو، زبان ترکی، زبان سواحیلی، زبان شناسی 

بیوتکنولوژی
مهندسی مکانیک (حرارت وسیالات، جامدات، ساخت و تولید، مکاترونیک، نیروگاه، طراحی کاربردی، تبدیل انرژی، راه آهن، تاسیسات حرارتی و برودتی، بیومکانیک، سیستم های انرژی، بایو سیستم، خودرو و...)

هوانوردی (خلبانی، مراقبت از پرواز، ناوبری هوایی)

ادامه رشته ها

پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی، روانشناسی، بینایی سنجی، کاردرمانی، مهندسی بهداشت محیط، مهندسی فضای سبز، مهندسی کشاورزی، مهندسی منابع طبیعی، فیزیوتراپی، مامایی، پرستاری، هوشبری، اتاق عمل، گفتار درمانی، شنوایی شناسی، علوم تغذیه، علوم اقتصادی، علوم و صنایع غذایی و ...

ادامه رشته ها

فلسفه، تاریخ، جغرافیا ،علوم اجتماعی ،علوم سیاسی، علوم تربیتی، زبان فارسی (ادبیات، دبیری)، زبان عربی (ادبیات، دبیری، مترجمی)، ادبیات داستانی، رشد و پرورش کودکان پیش دبستانی، الهیات و معارف اسلامی، تربیت مربی عقیدتی و سیاسی، علوم قرآنی، علوم اسلامی، ، علوم تربیتی، الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، معارف اسلامی و حقوق، علوم قرآن و حدیث و ...

  ادامه رشته ها

بیوتکنولوژی

ریاضی (کاربردی، آنالیز عددی، تحقیق در عملیات، آموزش ریاضی، آمار ریاضی، ریاضی مالی، محض، جبر ،آنالیز، هندسه توپولوژی، آمار، علوم کامپیوتر، دبیری ریاضی و...)

فیزیک (هسته ای، حالت جامد، اتمی، نجومی، بنیادی، ذرات بنیادی و نظریه میدان ها و ...)

ادامه رشته ها

سینما، گرافیک، راهنمای موزه‌ها، موزه‌ داری، تولید سیما، ارتباط تصویری ، کارگردانی تلویزیون، تلویزیون و هنرهای دیجیتال، طراحی صنعتی، نمایش، نقاشی، عکاسی، معماری،  موسیقی، نوازندگی (موسیقی) ساز ایرانی، نوازندگی (موسیقی) ساز جهانی، صنایع دستی، مجسمه سازی، کارشناسی فرش، هنرهای تجسمی، چاپ، طراحی لباس و پارچه ، طراحی تابلوهای تزئینی، شهر سازی، باستان شناسی، مردم شناسی، هنرهای سنتی، حفاظت و مرمت آثار تاریخی، حفاظت و مرمت بناهای تاریخی ،مرمت و احیای بنا های تاریخی