رفرنس دهی یا رفرنس نویسی به مجموعه روش هایی گفته می شود که به واسطه آن شخص نویسنده می تواند ایده ها، تحقیقات و دستاوردهای اشخاص دیگر را در کار خودش مورد استفاده قرار دهد. ابداع روش های مختلف رفرنس دهی بیشتر با هدف رعایت حقوق کپی رایت و احترام به ایده ها و خلاقیت دیگران بوده است. فرآیند رفرنس دهی یک ضرورت در نگارش تحقیق علمی است و بدون آن انسجام، منحصر به فرد بودن متن، عدم وجود پلاجریسم، کیفیت بالای مقاله، دستاوردهای جدید و غیره دیگر معنایی ندارد. حال که از اهمیت رفرنس نویسی آگاه شدید، سوال مهم اینجاست که چطور و از کدام روش رفرنس دهی باید استفاده کرد. در حال حاضر بسیاری از ژورنال ها و موسسات آموزشی پیش از نگارش یک مقاله به شما استانداردها و دستورالعمل های لازم جهت آماده سازی مقاله را ارائه می کنند. این دستورالعمل ها معمولا در قالب Author Template یا پیشنویس نویسنده ارائه می شوند که می توانید تمامی جزئیات و استانداردهای مورد نظر یک ژورنال یا موسسه را برای نگارش مقاله، کتاب، پایان نامه و غیره در آن بیابید. اما چنانچه روش مشخصی برای رفرنس دهی در این در دستورالعمل ها پیدا نکردید جای نگرانی نیست. به طور کلی هر رشته تحصیلی به عنوان پیش فرض از یک روش رفرنس دهی استفاده می کند که در ادامه برای شما بیان خواهیم کرد.

روش های رفرنس دهی در رشته های تحصیلی مختلف:

1. روش رفرنس دهی ACS: ابداع شده توسط انجمن شیمی امریکا که این روش به صورت گسترده ای در رشته شیمی کاربرد دارد.

2. روش رفرنس دهی AGLC: رفرنس دهی استاندارد استرالیا برای رشته های حقوق

3. روش رفرنس دهی AMA: ابداع شده توسط انجمن پزشکی امریکا که در رشته های ژنتیک، زیست شناسی و زیر مجموعه پزشکی کاربرد دارد.

4. روش رفرنس دهی AMJ: یک روش رفرنس دهی برای مقالات چاپ شده در رشته مدیریت

5. روش رفرنس دهی APA: ابداع شده توسط انجمن روانشناسی امریکا که در رشته های روانشناسی و تمامی رشته های زیر شاخه علوم انسانی و علوم اجتماعی کاربرد دارد. 

6. روش رفرنس دهی Chicago: ابداع شده توسط دانشگاه شیکاگو که در رشته های انسان شناسی و هنر کاربرد دارد.

7. روش رفرنس دهی CSE: روش رفرنس دهی انجمن ویرایشگران علوم که در رشته های مرتبط با علوم تجربی کاربرد دارد. 

8. روش رفرنس دهی Harvard: یکی از قدیمی ترین روش های رفرنس دهی و پرکاربرد در رشته اقتصاد

9. روش رفرنس دهی IEEE: ابداع شده توسط انجمن برق و مهندسی الکترونیک که در رشته های مهندسی و کامپیوتر کاربرد دارد.

10. روش رفرنس دهی MLA: ابداع شده توسط انجمن زبان های مدرن در امریکا که در رشته های زبان شناسی و ادبیات کاربرد دارد.

11. روش رفرنس دهی Vancouver: این روش به صورت گسترده ای در علوم پزشکی و حوزه سلامت مورد استفاده قرار می گیرد.

رفرنس نویسی - چگونگی رفرنس دهی در مقالات علمی - بایدها و نبایدهای رفرنس دهی

رفرنس دهی در کتاب، مقاله، پایان نامه و متون علمی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و بدون آن نمیتوان از کیفیت بالای پژوهش اطمینان حاصل کرد. مخاطب با بررسی رفرنس می تواند به منابع مرتبط با موضوع تحقیق دسترسی داشته و به عنوان دایره المعارفی در حوزه تحقیق از آن بهره ببرد. فرض کنید شخصی قصد دارد اطلاعاتی در مورد هنر معماری در زمان هخامنشیان بدست آورد. در همین راستا اگر کتابی با همین عنوان پیدا کند و به بخش منابع و رفرنس آن مراجعه کند می تواند به اطلاعات کاربردی زیادی دسترسی داشته باشد. رفرنس های موجود در کتاب به نوعی یک منبع و دایره المعارف کامل در ارتباط با هنر معماری در دوره هخامنشی هستند که مخاطب می تواند برای کسب اطلاعات بیشتر به آنها مراجعه کند. سیستم های رفرنس دهی نیز معمولا متفاوت بوده و بسته به نوع سند مانند مقاله، پایان نامه، کتاب، روزنامه و غیره متنوع خواهد بود. زمانی که قصد دارید یک کتاب را به عنوان رفرنس استفاده کنید باید موارد زیر را در آن بگنجانید:

1. نام و نام خانوادگی نویسنده 

2. عنوان کتاب

3. نام انتشارات

4. سال چاپ کتاب

5. اطلاعات سری چاپ (در صورت نیاز). میتوانید از واژه ED به عنوان خلاصه شده Edition در این بخش استفاده نمایید. 

برای اینکه درک بهتری نسبت به یک نمونه از رفرنس دهی کتاب داشته باشید این مورد را برای شما ارائه خواهیم کرد:

*Drake, G., ed. (2006) Springer handbook of atomic, molecular and optical physics. 2nd ed. New York: Springer

همانطور که مشاهده میکنید نام و نام خانوادگی نویسنده به همراه سال چاپ، نام کتاب، نام انتشارات و ویرایش آن در رفرنس دهی کتاب ارائه شده است. چنانچه یک کتاب نام نویسنده نداشت می توانید از واژه Anon در ابتدای رفرنس نویسی استفاده کرده و بعد از آن به ترتیب سال چاپ، اسم کتاب و انتشارات را ارائه نمایید. اگر کتابی که قصد رفرنس نویسی آن را دارید چند نویسنده داشته باشد باید نام نویسندگان را دقیقا بر اساس ترتیب موجود در کتاب بیان کنید و معمولا نام خانوادگی به همراه اولین کلمه از نامشان ذکر می شود. اما اگر بخواهید یک فصل از یک کتاب را به عنوان رفرنس در مقاله یا پژوهش خودتان قرار دهید باید موارد زیر را در آن بگنجانید:

1. نام و نام خانوادگی نویسنده (در صورتی که هر بخش از کتاب توسط نویسنده خاصی نگارش شده باشد باید نام همان نویسنده ذکر شود)

2. عنوان فصل 

3. نام کتاب

4. در صورت وجود سری چاپ باید آن را ذکر کنید

5. محل چاپ

6. نام انتشارات 

7. سال چاپ

8. تعداد صفحات فصل مورد نظر از کتاب

توجه داشته باشید که رفرنس دهی به کتاب های الکترونیکی تا حدی متفاوت است و شما باید آدرس اینترنتی کتاب الکترونیکی را برای تسهیل دسترسی کاربر ارائه کنید. همچنین شما باید در زمان رفرنس دهی ذکر کنید که کتاب به صورت آنلاین در دسترس بوده و تاریخی که به آن دسترسی داشته اید را ذکر نمایید.

رفرنس دهی - رفرنس نویسی - رفرنس دهی مقاله

 

رفرنس نویسی یا رفرنس دهی مقالات علمی یکی از شایع ترین اشکال از وجود منابع و ماخذ در مطالب منتشر شده در ژورنال ها است. بیشتر پژوهش های علمی به چاپ رسیده در ژورنال ها معمولا به مقالات مرتبط رفرنس دهی می کنند و به همین منظور یادگیری نحوه رفرنس دهی به مقاله از اهمیت بالایی برخوردار است. شاید یکی از اولین فاکتورهایی که سردبیر ژورنال و داوران آن را مورد بررسی قرار می دهند صحت رفرنس دهی و استنادات موجود در مقاله است. بنابراین رفرنس نویسی درست می تواند شانس پذیرش و چاپ مقاله را افزایش دهد. رفرنس نویسی مقالات علمی در دو دسته متفاوت انجام می شود، حالت اول رفرنس نویسی مقالات در ژورنال های چاپی و حالت دوم رفرنس دهی مقالات در ژورنال های اینترنتی است.

رفرنس دهی مقالات در ژورنال های چاپی عبارتند از:

1. نام و نام خانوادگی نویسنده 

2. سال چاپ مقاله در ژورنال مورد نظر (به یاد داشته باشید که برخی ژورنال ها زمان مربوط به سابمیت و چاپ مقاله را به صورت تفکیک شده ذکر می کنند. لطفا در زمان وارد کردن اطلاعات رفرنس دهی به تفکیک این موضوع دقت کنید)

3. عنوان مقاله 

4. عنوان ژورنال که مقاله در آن به چاپ رسیده است

5. نسخه ویرایش

6. شماره صفحه 

Brownlie, D. (2007). Toward effective poster presentations: An annotated bibliography. European Journal of Marketing, 41, 1245-1283.

البته توجه داشته باشید که ژورنال های الکترونیکی نیز در فرمت چاپی به انتشار می رسند. اما اگر مقالات خودتان را از یک ژورنال در فرمت آنلاین دانلود می کنید باید با فرمت زیر اقدام به رفرنس دهی نمایید.

1. نام و نام خانوادگی نویسنده 

2. سال چاپ مقاله در ژورنال الکترونیکی (در برخی از ژورنال های الکترونیکی معمولا سال چاپ مقالات ذکر نمیشود برای این منظور می توانید از سایت Google Scholar برای مشاهده سال چاپ استفاده کنید)

3. عنوان مقاله

4. عنوان ژورنال

5. نسخه ویرایش

6. شماره صفحه 

7. آدرس URL و DOI 

Brownlie, D. (2007). Toward effective poster presentations: An annotated bibliography. European Journal of Marketing, 41, 1245-1283. doi:10.1108/0309056071082116

رفرنس نویسی Google Scholar - ژورنال ها