رفرنس دهی در تحقیق علمی همانند بسیاری از مراحل نگارش یک پژوهش نیاز به رعایت استانداردهای مشخصی دارد. زمانی که یک مخاطب مقاله شما را مورد بررسی قرار داده و مطالعه می کند می تواند اطلاعات بسیار کاربردی را از بخش رفرنس ها بدست آورد. یکی از این اطلاعات منابع مرتبط به موضوع تحقیق است. زمانی که مخاطب مقاله شما را بررسی می کند قصد دارد مرتبط ترین منابع و جدید ترین مقالات مربوط به موضوع پژوهش را شناسایی کند. از طرف دیگر رفرنس های تحقیق می تواند به اعتبار تحقیق شما کمک کند. هرچه منابع مرتبط تر و دقیقتر انتخاب شود به همان اندازه کیفیت مقاله شما افزایش یافته و می توانید شانس بیشتری برای سایتیشن بدست آورد. ما در این مطلب شما را با چگونگی رفرنس دهی دقیق و مراحل آن بیشتر آشنا خواهیم کرد. اساسا رفرنس نویسی 4 مرحله کلی و بسیار مهم را شامل می شود که عبارتند از:

1. ثبت دقیق اطلاعات: اولین و مهمترین گام در رفرنس دهی ثبت اطلاعات اولیه مقاله، پایان نامه، کتاب یا هر مطلبی است که در پژوهش خودتان مورد استفاده قرار داده اید. چنانچه از نرم افزارهای رفرنس دهی در این زمینه استفاده می کنید کار ساده تری خواهید داشت. ولی اگر رفرنس دهی به صورت دستی را انجام می دهید باید ابتدا روش مورد نظرتان برای رفرنس نویسی را انتخاب کنید و در مرحله بعد اطلاعاتی از قبیل نام نویسنده، سال چاپ، عنوان مقاله، انتشارات و DOI را استخراج نمایید. 

2. سازماندهی دقیق اطلاعات: در مرحله بعد از فرآیند رفرنس نویسی نیاز است که این اطلاعات را در یک قالب مشخص در پیش نویس خودتان وارد کنید. به یاد داشته باشید که شناسایی رفرنس های معتبر و لینک دقیق دسترسی به مقالات از اهمیت بالایی در مرحله سازماندهی برخوردار است. توصیه می شود اگر به صورت دستی این کار را انجام می دهید در قالب یک جدول اقدام به دسته بندی منابع مورد استفاده در تحقیق کنید. بهترین روش برای سازماندهی منابع استفاده از نرم افزارهای رفرنس دهی است.

3. سایت کردن منابع: در این بخش باید منابع استخراج شده و موجود در پیش نویس را در متن اصلی و بخش منابع وارد نمود. اصول وارد کردن اطلاعات می بایست مبتنی بر روش رفرنس دهی باشد. البته همانطور که گفته شد نرم افزارهای رفرنس دهی می توانند به سادگی این کار را برای شما انجام دهند.

4. رفرنس دهی منسجم: در صورتی که از یک روش رفرنس نویسی در تحقیق استفاده می کنید باید تمام منابع را بر همان اساس تدوین و آماده کنید. استفاده از روش های متفاوت رفرنس نویسی در یک مقاله قابل قبول نمی باشد و می تواند موجب ریجکت کار شما شود.

روش های رفرنس دهی در تحقیقDOI - انواع نرم افزار رفرنس دهی

یکی از مشکلات عمده ای که پژوهشگران در زمان انجام تحقیق با آن مواجه هستند مدیریت و دسته بندی منابع تحقیق است. در گذشته پژوهشگران زمان زیادی را صرف دسته بندی و ترتیب منابع کرده و همین موضوع زمان زیادی را از تحقیق به خود اختصاص می داد. در حال حاضر هوش مصنوعی این امکان را برای محققان فراهم کرده است تا براحتی بتوانند حجم بالایی از منابع را به راحتی دسته بندی و مرتب کنند. نرم افزارهای مدیریت منابع یا رفرنس دهی (RMS) به دانشجویان و محققان کمک می کنند تا براحتی منابع مورد نظرشان را در این ابزارها اضافه کنند و بتوانند با چند کلیک ساده در متن تحقیق خودشان قرار دهند. نرم افزارهای رفرنس دهی تنها در نگارش یک تحقیق علمی کاربرد ندارد و میتوان آن را در طیف وسیعی از پروژه ها مانند طرح های کسب و کار، گزارشات علمی و پروپوزال های کاری مورد استفاده قرار داد. شما همچنین می توانید از طریق سرورهای ابری به منابع مختلف دسترسی داشته و مقالات وسیعی را در متن پژوهش خودتان استفاده کنید. ما در این مقاله قصد داریم بهترین نرم افزارهای رفرنس دهی در متون علمی و تحقیقاتی را به شما معرفی کرده و جزئیاتی را در مورد آنها بیان کنیم.

به ترتیب بهترین نرم افزارهای رفرنس دهی عبارتند از :

1. مندلی (Mendeley): این نرم افزار هم نسخه دسکتاپ داشته و هم نسخه آنلاین آن در دسترس عموم قرار دارد. کاربران می توانند براحتی با سرچ کردن نام نویسنده یا عنوان تحقیق رفرنس مورد نظرشان را انتخاب کنند. روش های مختلف رفرنس دهی در این نرم افزار وجود دارد و هر شخص بنابر صلاحدید و استانداردهای ژورنال می تواند روش مورد نظرش را انتخاب نماید. 

2. ایزی بایب (EasyBib): این نرم افزار امکان جستجو، امکان نکته نویسی و امکان سایتیشن را برای پژوهشگران فراهم می کند. فرمت های مختلف و بسیار کاربردی از MLA  و APA در آن وجود دارد که محققان به راحتی می توانند بین آنها انتخاب درست را انجام دهند. 

3. اندنوت (End Note): این نرم افزار این امکان را فراهم می کند که محقق بتواند منابع مورد نظرش را علاوه بر رفرنس نویسی در پژوهش، با دیگر نویسندگان به اشتراک بگذارد. 

4. ریدکیوب پیپرز (Readcube Papers): این نرم افزار رفرنس دهی در پلتفرم آنلاین، ویندوز و موبایل وجود دارد که امکان رفرنس نویسی منابع مختلف را فراهم می کند. این ابزار رفرنس نویسی امکان هشتگ زنی و انتخاب کلیدواژه های موثر تحقیق را نیز فراهم می آورد.

5. زوترو (Zotero): این نرم افزار نیز همانند ایزی بایب امکان جستجو، نکته نویسی و به اشتراک گذاری منابع را برای محققان فراهم می کند. 

6. سای وییل (SCiwheel): این نرم افزار نیز همانند اندنوت و مندلی یک محیط کاربری بسیار ساده و کاربردی در اختیار کاربران قرار می دهد تا براحتی بتوانند منابع مورد نظرشان را در متن تحقیق سایت نمایند.

7. رف ورک (RefWork): ابزار رفرنس بسیار تخصصی برای مدیریت منابع، اشتراک گذاری منابع، سایت کردن، تعریف روش رفرنس دهی و ذخیره سازی آن است. 

8. رفرنس منجر (Reference manager): این نرم افزار قدرتمند توسط سایت تامسون اند رویترز که مجلات ISI را مدیریت میکند، طراحی شده و بسیار کاربردی است.

ایزی بایب (EasyBib) - مراحل رفرنس دهی در تحقیق - معرفی ژورنال ISI

رفرنس دهی یا رفرنس نویسی به مجموعه روش هایی گفته می شود که به واسطه آن شخص نویسنده می تواند ایده ها، تحقیقات و دستاوردهای اشخاص دیگر را در کار خودش مورد استفاده قرار دهد. ابداع روش های مختلف رفرنس دهی بیشتر با هدف رعایت حقوق کپی رایت و احترام به ایده ها و خلاقیت دیگران بوده است. فرآیند رفرنس دهی یک ضرورت در نگارش تحقیق علمی است و بدون آن انسجام، منحصر به فرد بودن متن، عدم وجود پلاجریسم، کیفیت بالای مقاله، دستاوردهای جدید و غیره دیگر معنایی ندارد. حال که از اهمیت رفرنس نویسی آگاه شدید، سوال مهم اینجاست که چطور و از کدام روش رفرنس دهی باید استفاده کرد. در حال حاضر بسیاری از ژورنال ها و موسسات آموزشی پیش از نگارش یک مقاله به شما استانداردها و دستورالعمل های لازم جهت آماده سازی مقاله را ارائه می کنند. این دستورالعمل ها معمولا در قالب Author Template یا پیشنویس نویسنده ارائه می شوند که می توانید تمامی جزئیات و استانداردهای مورد نظر یک ژورنال یا موسسه را برای نگارش مقاله، کتاب، پایان نامه و غیره در آن بیابید. اما چنانچه روش مشخصی برای رفرنس دهی در این در دستورالعمل ها پیدا نکردید جای نگرانی نیست. به طور کلی هر رشته تحصیلی به عنوان پیش فرض از یک روش رفرنس دهی استفاده می کند که در ادامه برای شما بیان خواهیم کرد.

روش های رفرنس دهی در رشته های تحصیلی مختلف:

1. روش رفرنس دهی ACS: ابداع شده توسط انجمن شیمی امریکا که این روش به صورت گسترده ای در رشته شیمی کاربرد دارد.

2. روش رفرنس دهی AGLC: رفرنس دهی استاندارد استرالیا برای رشته های حقوق

3. روش رفرنس دهی AMA: ابداع شده توسط انجمن پزشکی امریکا که در رشته های ژنتیک، زیست شناسی و زیر مجموعه پزشکی کاربرد دارد.

4. روش رفرنس دهی AMJ: یک روش رفرنس دهی برای مقالات چاپ شده در رشته مدیریت

5. روش رفرنس دهی APA: ابداع شده توسط انجمن روانشناسی امریکا که در رشته های روانشناسی و تمامی رشته های زیر شاخه علوم انسانی و علوم اجتماعی کاربرد دارد. 

6. روش رفرنس دهی Chicago: ابداع شده توسط دانشگاه شیکاگو که در رشته های انسان شناسی و هنر کاربرد دارد.

7. روش رفرنس دهی CSE: روش رفرنس دهی انجمن ویرایشگران علوم که در رشته های مرتبط با علوم تجربی کاربرد دارد. 

8. روش رفرنس دهی Harvard: یکی از قدیمی ترین روش های رفرنس دهی و پرکاربرد در رشته اقتصاد

9. روش رفرنس دهی IEEE: ابداع شده توسط انجمن برق و مهندسی الکترونیک که در رشته های مهندسی و کامپیوتر کاربرد دارد.

10. روش رفرنس دهی MLA: ابداع شده توسط انجمن زبان های مدرن در امریکا که در رشته های زبان شناسی و ادبیات کاربرد دارد.

11. روش رفرنس دهی Vancouver: این روش به صورت گسترده ای در علوم پزشکی و حوزه سلامت مورد استفاده قرار می گیرد.

رفرنس نویسی - چگونگی رفرنس دهی در مقالات علمی - بایدها و نبایدهای رفرنس دهی