بر اساس تعریف دانشگاه هیوستون (University of Houston) پایان نامه کارشناسی ارشد یک نوشته کاملا علمی و تخصصی است که زیر نظر یک استاد راهنما نوشته و تهیه می شود. این دانشگاه پایان نامه کارشناسی ارشد را مشابه رساله دکتری دکتری می داند با این تفاوت که کوتاه تر بوده و تمرکز بیشتری بر روی موضوع دارد و اندکی تخصصی تر نگارش می شود.
یکی دیگر از تفاوت های بیان شده میان پایان نامه و رساله دکتری در مورد حجم محتوا و کیفیت آن است که بر اساس این تعریف پایان نامه ارشد قابلیت استخراج حداقل یک مقاله و رساله دکتری قابلیت استخراج حداقل 3 مقاله را خواهد داشت.
به طور کلی پایان نامه کارشناسی ارشد شامل 60-80 صفحه بدون در نظر گرفتن بخش رفرنس دهی می باشد. البته ممکن است این فرآیند با توجه به نظر اساتید مشاور و راهنما تا حد زیادی طولانی تر و پیچیده تر شود ولی به طور کلی تعداد صفحات اختصاصی به هر بخش از پایان نامه به شکل زیر خواهد بود:
1. صفحه موضوع (Title Page): صفحه موضوع شامل عنوان پایان نامه، نام نویسنده، نام اساتید مشاور و راهنما است که 1 صفحه از پایان نامه به آن اختصاص می یابد.
2. تقدیر و تشکر و پیشگفتار (Acknowledgement): صفحه تقدیر و قدردانی از حامیان مادی و معنوی پایان نامه و پیش گفتاری در مورد موضوع پایان نامه که حداکثر 3 صفحه از پایان نامه به آن اختصاص می یابد.
3. چکیده (Abstract):  خلاصه ای از بیان مسئله، روش تحقیق و نتایج است که 1 صفحه از پایان نامه را در برمیگیرد.
4. فهرست عناوین (Table of Content): لیستی از محتوای موجود در پایان نامه که بسته به میزان آن می تواند بین 2-3 صفحه را در بربگیرد.
5. لیست جداول و تصاویر (List of Tables and Figures): لیستی از جداول و تصاویر استفاده شده در پایان نامه که 1-2 صفحه را به خود اختصاص می دهد. 
6. لیست اصطلاحات (List of Abbraviation): لیستی از اصطلاحات به کار رفته در پایان نامه که 1 صفحه را به خودش اختصاص می دهد.
7. مقدمه (Introduction): خلاصه ای از ادبیات موضوع، سوالات و اهداف تحقیق است که بین 2-4 صفحه به آن اختصاص می یابد.
8. ادبیات موضوع(Literature review): بیشترین بخش از پایان نامه که پیشینه تحقیقاتی انجام شده مرتبط با عنوان پایان نامه در آن ذکر می شود که بین 20-35 صفحه از پایان نامه به آن اختصاص می یابد.
9. روش تحقیق (Methodology): دومین و پرمحتوا ترین بخش از پایان نامه به متودلوژی، اندازه گیری فاکتورهای تحقیق، ابزار تحلیل و جداول و نمودارهای مربوط به آن اختصاص می یابد که حدود 15-25 صفحه از تحقیق را در بردارد. 
10. بحث و نتایج (Result and Discussion): نتایج و دستاوردهای عمومی پایان نامه در این بخش بیان می شود که معمولا توصیف کلی از مفاهیم آماری موجود در بخش روش تحقیق است. این بخش معمولا 3-8 صفحه را به خود اختصاص می دهد.
11. نتیجه گیری (Conclusion): نتیجه گیری یا ارائه راه حل های مبتنی بر نتایج بدست آمده که تقریبا 2-5 صفحه از پایان نامه را در برمیگیرد.
12. رفرنس دهی (Referencing): فرآیند رفرنس دهی با توجه به منابع مورد استفاده ممکن است بین 5-10 صفحه را به خود اختصاص دهد.
13. پیوست ها (Appendix): پیوستها معمولا داده ها و اطلاعات مورد استفاده در پایان نامه را در قالب 5-7 صفحه ارائه خواهد کرد.
چگونه یک چکیده خوب برای پایان نامه نگارش کنیم؟ - چگونگی نگارش ادبیات موضوع در پایان نامه - استخراج مقاله - استخراج مقاله - رفرنس دهی

تمامی موسسات و دانشگاه ها معمولا یک فرمت ثابت و استاندارد برای نگارش پایان نامه یا رساله دکتری طراحی کرده و از دانشجویان درخواست میکنند که پیش نویس تحقیق خودشان را مطابق با این استانداردها به اداره تحصیلات تکمیلی تحویل دهند.
فرمت ارائه شده توسط هر موسسه ممکن است اندکی در جزئیات با سایرین متفاوت باشد و این تفاوت های شامل مواردی مانند فرمت رفرنس نویسی، نوع فونت استفاده شده، اندازه فونت در بخش ها و سرفصلهای مختلف، صفحه عنوان، نحوه قرارگیری جداول و تصاویر و غیره می شود.
اما معمولا کلیات فرمت بندی پایان نامه ارشد و رساله دکتری به صورت استاندارد تعریف می شود و تقریبا در بیشتر دانشگاه ها از یک شکل مشابه پیروی می کند.
معمولا پیشنویس پایان نامه یا رساله‌ی دکتری باید به صورت تکمیل شده، ویرایش شده، صفحه آرایی شده و آماده چاپ به بخش تحصیلات تکمیلی دانشگاه ارائه شود و همواره باید سعی کنید به روزترین و آپدیت ترین نسخه از فرمت بندی استاندارد را در اختیار داشته باشید.
به طور کلی فرمت استاندارد پایان نامه ارشد و یا رساله دکتری شامل بخش های زیر می باشد:
1. صفحات اولیه: صفحه موضوع، صفحه تقدیر و تشکر، پیشگفتار نویسنده، جدول عناوین، لیست تصاویر، لیست جداول و لیست اصطلاحات
2. متن اصلی: چکیده، مقدمه و پیش نویس مطالب اصلی تحقیق
3. رفرنس دهی
4. پیوست ها
محتوای هر کدام از این بخش ها به شکل مختصر در قالب زیر فرمت بندی می شوند:
1. صفحه موضوع: این صفحه باید شامل لوگوی دانشگاه در بالا و تمام متون از جمله موضوع، نویسنده، اساتید راهنما و مشاور و سال چاپ به صورت وسط چین باشد. تعداد کلمات عنوان باید بین 10-12 کلمه باشد.
2. صفحه تقدیر و تشکر: این صفحه اختیاری است و محتوای آن به انتخاب و با نظر مستقیم نویسنده تهیه و نگارش می شود. چنانچه نویسنده حمایت مادی و معنوی را از موسسه یا دانشگاهی دریافت کرده باشد می تواند آن را در این بخش بیان کند. 
3. پیشگفتار نویسنده: این صفحه مقدمه ای از هدف نویسنده برای انجام تحقیق را بازگو کرده و معمولا به منظور آماده سازی ذهن مخاطب و ترغیب وی به مطالعه محتوای پایان نامه یا رساله نگارش می شود.
4. جدول عناوین: این بخش باید لیست کاملی از محتوای موجود در پایان نامه یا رساله ذکر شود که در آن از قابلیت کراس رفرنس (Cross-reference) و تیبل آف کانتنت (Table of Content) در ورد (Word) استفاده شده باشد. محتوای این بخش با فونت بولد ارائه شده و شماره صفحات در مقابل آنها ذکر می شود.
5. لیست تصاویر، جداول و اصطلاحات: محتوای این بخش به ترتیب شامل فهرست جداول، فهرست تصاویر، فهرست نمودارها و در نهایت فهرست اصطلاحات می شود. 
6. چکیده: چکیده باید شامل بیان مسئله، روش تحقیق و نتایج تحقیق باشد و تعداد کلمات آن بین 250-300 کلمه باشد.
7. مقدمه: مقدمه شامل مختصری از ادبیات موضوع و بیان مسئله و تشریح دقیقی از سوالات و اهداف تحقیق است. مجموع محتوای این بخش اختصاص 2-3 پاراگراف به هر کدام از موارد ذکر شده است.
8. پیش نویس مطالب اصلی تحقیق: شامل ادبیات موضوع، روش تحقیق، شیوه گردآوری داده ها، ابزار تحلیل، نتایج و تفسیر داده ها است که می تواند بین 20-40 هزار کلمه برای پایان نامه ارشد و 60-80 هزار کلمه برای رساله دکتری متغیر باشد. 
9. رفرنس دهی: رفرنس دهی در هر موسسه و دانشگاه ممکن است متفاوت بوده و از میان روش های مختلف یک استایل (Style) رفرنس دهی مرسوم وجود داشته باشد. پیش از آغاز فرآیند رفرنس دهی این موضوع را در فرمت استاندارد دانشگاه چک کنید.
10. پیوستها: تمامی فایل هایی که امکان گنجاندن آنها در متن اصلی وجود نداشته و در فرآیند تحقیق موثر بوده اند را در این بخش می آورید. از جمله جداول نتایج، فایل داده های تحقیق، نمودارها یا تصاویر و....
بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال - رفرنس دهی - چگونگی نگارش روش تحقیق در پایان نامه - پایان نامه ارشد و رساله دکتری - بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال

در زمان نگارش یک پایان نامه همواره مشاوران به شما توصیه می کنند که سعی کنید به مخاطبان خودتان توجه کنید و شیوه نگارش و نحوه‌ی ارائه‌ی مطالب را متناسب با مخاطبان خودتان قرار دهید.
با توجه به اینکه پایان نامه یک پژوهش کاربردی است و مخاطبان آن ممکن است در مواردی افراد متخصص نباشند، بنابراین ضروری است که مفاهیم به صورت شفاف، کاملا قابل فهم و قابل اجرا برای آنها بیان شود.
شاید این موضوع یکی از برجسته ترین و مهمترین ویژگی های یک پایان نامه خوب باشد ولی معمولا یک پایان نامه خوب ویژگی های دیگری دارد که عبارتند از:
1. عنوان و چکیده شفاف، قابل فهم و مشخص: یکی از ویژگی های برجسته هر پایان نامه ای وجود شفافیت در مفاهیم و عبارات بکار رفته در آن است. سعی کنید هرگز از اصطلاحات، کلمات اختصاری، مفاهیم تخصصی ناآشنا و غیرقابل فهم در عنوان پژوهش و یا چکیده استفاده نکنید.
چرا که اولین برخورد مخاطبان با تحقیق و یا پایان نامه شما از طریق عنوان و چکیده است و زمانی که نتوانند متوجه منظور شما در این دو بخش شوند براحتی تحقیق شما را کنار خواهند گذاشت.
برای اینکار می توانید لیست کلیدواژه های تحقیق را در بهترین حالت ممکن برای بدست آمدن یک عنوان قابل فهم ترکیب کنید و در بخش چکیده نیز در کنار استفاده از کلمات اختصار سعی کنید واژه اصلی آن را نیز استفاده نمایید. 
2. ساختاربندی و سازماندهی مناسب: دومین ویژگی یک پایان نامه خوب وجود ساختاربندی و سازماندهی در مطالب و مفاهیم ارائه شده در تحقیق است.
زمانی که با یک مطلب 150 یا 200 صفحه ای سروکار داریم باید سازماندهی و ساختاربندی مطالب را اولویت اصلی کار خودمان قرار دهیم.
بسیار از مشاوران و اساتید به دانشجویان تذکر میدهند که مطالب موجود در پایان نامه باید مثل یک سفر مخاطب را با خودشان همراه کنند بدین معنا که افراد بتوانند همگام با ساختار موجود در تحقیق مرحله به مرحله با شما پیش رفته و مفاهیم را درک کنند.
3. انسجام محتوایی بسیار بالا: مهمترین نکته در هر تحقیق علمی اعم از مقاله، پروپوزال، پایان نامه و یا تز دکتری وجود انسجام محتوایی و ساختاری است.
تمامی مطالب و سرفصل هایی که در پایان نامه بیان می شوند باید حول محور موضوع تحقیق بوده و از آن خارج نشوند.
چنانچه قصد دارید مبانی و مفاهیم مختلفی را در پایان نامه پوشش دهید باید در مرحله اول بررسی کنید این مفاهیم تا چه اندازه در چارچوب تحقیق قرار می گیرند و در مرحله بعد اقدام به تشریح آنها کنید.
همچنین باید سعی کنید ارتباط جملات و محتوای هر بخش را با هم حفظ کنید. برای مثال زمانی که در حال توصیف یک پدیده در جمله یا سطر اول هستید نمیتوانید در جمله یا سطر بعدی بلافاصله به دنبال توصیف پدیده دیگری بروید. 
4. دقت بالا در جمله بندی و عدم وجود مشکلات گرامری: یک پایان نامه باکیفیت نشان دهنده دقت بالای نویسنده در انتخاب کلمات و تعداد غلطهای املایی بسیار کم است. معمولا پایان نامه هایی که با عجله، از روی بی حوصلگی یا عدم تمرکز نگارش می شوند مشکلات گرامری و ویراستاری زیادی داشته و از کیفیت پایینی برخوردار خواهند بود.
یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر کیفیت پایان نامه وجود پلاجریسم یا سرقت ادبی در متن پایان نامه است که به هیچ وجه قابل توضیح و توجیه نخواهد بود.

5. رفرنس دهی بسیار دقیق بر اساس استانداردهای موجود: رفرنسدهی یعنی اعتباربخشی به متن و محتوای پایان نامه. هر چه رفرنس های استفاده شده در متن پایان نامه مرتبطتر و جدیدتر باشند در نهایت نشان دهنده کیفیت و اعتبار بالای پایان نامه شما است.
سعی کنید برای رفرنسدهی از یکی از نرم افزارهای پرکاربرد در این زمینه مانند مندلی یا اندنوت بهره ببرید.
چگونه محتوای پایان نامه را بهبود ببخشیم؟ - پایان نامه ارشد و رساله دکتری - عنوان تحقیق تکراری است!- رفرنس های پایان نامه - چگونه محتوای پایان نامه را بهبود ببخشیم؟