نگارش و تهیه یک پروپوزال خوب یک فرآیند زمان بر و تخصصی است که علاوه بر دانش در حوزه موضوع تحقیق به تسلط بالا نسبت به ساختار علمی تحقیق نیز نیاز دارد. پژوهشگری که اطلاعات کافی در مورد بخش ها تشکیل دهنده یک پروپوزال یا استانداردهای نگارشی آن نداشته باشد حتی در صورت داشتن تخصص بالا در حوزه تحقیق، نمیتواند پروپوزال مطلوبی را ارائه نماید. آماده سازی یک پروپوزال با کیفیت و قوی می تواند تا جای ممکن فرآیند های مرتبط به آن یعنی تاییده دانشگاه یا موسسه، آماده سازی پایان نامه یا رساله، تهیه گزارش کار پروژه و غیره را تسهیل نماید. برای این منظور در این مطلب سعی میکنیم شما را با بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال آشنا کنیم تا به واسطه آن بتوانید یک پروپوزال با کیفیت و قوی ارائه نمایید.

بایدهای نگارش پروپوزال:

1. یافتن گپ های تحقیقاتی: یکی از مهمترین موضوعاتی که باعث ایجاد کانتریبیوشن در پژوهش شما می شود مربوط به گپ های تحقیقاتی است. بدین وسیله می توانید موضوع پروپوزال خودتان را منحصر به فرد و کاربردی انتخاب کنید.

2. واقعی و منطبق بر نیاز جامعه: موضوع پروپوزال تان از دغدغه های روزمره سازمان و یا جامعه انتخاب کنید. موضوعاتی که در جامعه مطرح نیستند و کاربردی ندارند نمیتوانند مفید و واقع گرایانه باشند.

3. پیشبینی ریسک و هزینه ها: سعی کنید قبل از انتخاب موضوع پروپوزال با اساتید و یا متخصصان در مورد جوانب و موانع پیشرو مشورت کنید. چرا که برخی از موضوعات نیاز به زمان و هزینه زیادی برای پیاده سازی دارند. برای مثال اگر شما در یک تحقیق نیاز به جمع آوری اطلاعات از مدیران ارشد یک سازمان دارید، قطعا در زمان گردآوری داده ها ممکن است با مشکلات جدی روبرو شده و زمان زیادی را صرف آن نمایید.

4. بیان ضرورت تحقیق: توصیه می شود بیشترین زمانی که صرف نگارش پروپوزال می کنید را به بخش بیان مسئله و ضرورت تحقیق اختصاص دهید. چرا که این دو بخش از پروپوزال باعث تمایز کار شما نسبت به سایرین شده و می تواند کاربردی بودن یا نبودن آن را مشخص کند. 

5. فرضیات و سوالات: یکی دیگر از بخش های مهم پروپوزال مربوط به فرضیات و سوالات تحقیق است. سعی کنید با مطالعه منابع و مقالات، رابطه بین فاکتورهای تحقیق را به درستی کشف کرده و روابط را به درستی مورد سنجش قرار دهید. هر گونه اشتباه در این مسیر ممکن است روند تحقیق را به کلی منحرف کرده و پایان نامه شما را بی ثمر نماید. 

نبایدهای نگارش پروپوزال:

1. صرف زمان زیاد: برخی از پژوهشگران زمان بسیار زیادی را صرف نگارش متن پروپوزال میکنند. ولی نکته مهم اینجاست که باید بخش عمده نگارش پروپوزال صرف جمع آوری اطلاعات و درک درست روابط موجود در تحقیق شود. در صورت تسلط بالای شما به موضوع، فرآیند نگارش بسیار ساده و کوتاه خواهد بود. 

2. انتخاب موضوعات پیچیده: بسیاری از دانشجویان گمان می کنند که برای افزایش کانتریبیوشن در پروپوزال باید به دنبال مسائل بسیار پیچیده و بررسی روابط بین چندین فاکتور مختلف باشند. ولی به خاطر داشته باشید در هر سازمان یا جامعه ای، مشکلات ساختاری و عمده ای وجود دارد که به صورت روزمره همگان را آزار می دهد و توصیه می شود به دنبال شناسایی آنها و ارائه راه حل برای این موارد باشید. 

3. عدم وجود چارچوب: یکی دیگر از مواردی که باعث پیچیدگی و سردرگمی پژوهشگر در فرآیند نگارش پروپوزال می شود، بررسی طیف گسترده ای از مقالات است که از حوزه تحقیقاتی شما خارج بوده و باعث سردرگمی تان می شود. توصیه می شود چارچوب مشخصی برای مطالعه مقالات داشته باشید.

فرضیات و سوالات تحقیق - پیش پروپوزال - مراحل اصلی در نگارش پروپوزال

زمانی که در مقطع تحصیلات تکمیلی در یک دانشگاه مشغول به تحصیل می شوید در بخشی از فرآیند تحصیلتان نیاز است که پژوهشی با عنوان پایان نامه یا تز دکتری را انجام داده و تحویل دهید. اما پیش نیاز ارائه پایان نامه یا تز دکتری، نوشتن پروپوزال است و پروپوزال دانشگاهی نیز ویژگی های خاص و منحصر به فردی را در برمیگیرد. اما برای نوشتن یک پروپوزال علاوه بر دانش نسبت به ساختار و مفاهیم تحقیق نیاز است که بدانید یک پروپوزال خوب دانشگاهی چه ویژگی هایی دارد. ویژگی های بسیاری اساسی در یک پروپوزال دانشگاهی عبارتند از:

1. پوشش دادن کلیات در ارتباط با پروپوزال: شاید این ویژگی از پروپوزال دانشگاهی کاملا واضح و مشخص به نظر برسد ولی هرگونه قصور در این بخش می تواند موجبات ریجکت پروپوزال را فراهم نماید. این کلیات در ارتباط با فرمت بندی پروپوزال، ساختاربندی آن، گرامر و نحوه نگارش آن است. بنابراین اولین ویژگی در ارتباط با پروپوزال پوشش دادن کلیات ساختاری و محتوایی است و پاسخ دادن به سوالات زیر ضرورت پیدا می کند.

آیا دستورالعمل نگارش پروپوزال را دقیقا رعایت کرده اید؟ به طور کلی هر موسسه ای ممکن است فرمت مشخصی برای نگارش پروپوزال داشته باشه و رعایت آن ضروری است.

آیا مفاهیم غیرمرتبط و حشو را از پروپوزال حذف کرده اید؟ تمامی مفاهیم و مباحثی که در چارچوب عنوان پژوهش قرار نمیگیرند باید حذف شوند.

آیا اشتباهات گرامری و نگارشی را اصلاح کرده اید؟ تمامی غلط های املایی، گرامری، پلاجریسم و غیره باید قبل از نهایی کردن پروپوزال برطرف شوند.

2. پوشش دادن ضرورت انجام تحقیق: باید مشخص کنید که تا چه اندازه پروپوزال تهیه شده کاربردی بوده و انجام آن ضرورت دارد. این ویژگی از پروپوزال نشان می دهد که پژوهش تهیه شده تا چه اندازه ارزشمند بوده و پیاده سازی آن می تواند برای سازمان یا جامعه سودمند باشد. از جمله سوالات مرتبط با این ویژگی که باید به آنها پاسخ دهید عبارتند از:

مشکل یا نیازی که شناسایی کرده اید چیست؟ باید یک بیان مسئله قابل توجیه و بنیادین برای پروپوزال تدوین کنید.

چنانچه این مشکل برطرف شود چه منافعی حاصل می شود؟ ضرورت انجام این تحقیق را بیان کرده و مشخص کنید راه حل شما چه مزایایی دارد.

با انجام این تحقیق چگونه قصد حل کردن مشکل را دارید؟ باید نشان دهید راه حل ارائه شده توسط شما چقدر کاربردی است.

3. رویکرد انجام و پیاده سازی پژوهش: یکی دیگر از ویژگی های اساسی در پروپوزال دانشگاهی نحوه جمع آوری داده ها و چگونگی تحلیل آن است. باید مشخص کنید که چطور و چگونه قصد اجرایی کردن راه حل و دستیابی به نتایج را دارید.

رویکرد کلی برای حل مسئله چیست؟ راه، روش و ابزار شما برای حل یک مسئله به صورت دقیق تشریح می شود. 

چه ابزار و روش هایی را به صورت ویژه برای حل مسئله در نظر گرفته اید؟ باید با جزئیات روش و ابزار و کاربردها و مزیت های آن را توصیف نمایید.

تا چه اندازه این بکارگیری ابزار ممکن و قابل انجام است؟ باید امکان سنجی ابزار و روش های تحقیق را توضیح داده و مشخص کنید تا چه اندازه پروژه عملیاتی است.

نحوه نگارش رساله دکتری - ژورنال ها - ژورنال های ISC

همانطور که پیشتر بیان کردیم تمامی پروپوزال ها با هر عنوان و هدفی که نگارش شوند به دنبال یافتن مشکلات و ارائه راه حل برای مشکل هستند. پروپوزال های صنعتی به بررسی مشکلات درون سازمانی پرداخته و روندهای مرتبط با ارائه محصولات و موانع موجود در روابط مشتریان را مورد بررسی قرار می دهند. در همین راستا از پروپوزال های صنعتی از نظر کاربردی بودن و هزینه های مرتبط با آن اهمیت بالاتری پیدا میکنند. پروپوزال صنعتی علاوه بر موارد کلی که در تمامی پروپوزال ها یکسان است یکسری از ویژگی های خاص را در بر میگیرد که عبارتند از: 
1. تبیین مشکل اصلی: یکی از ویژگی های پروپوزال صنعتی که پژوهشگر باید تمرکز زیادی بر روی آن داشته باشد، شناسایی و معرفی مشکل اصلی است. همانطور که بیان کردیم هدف اصلی از نگارش پروپوزال صنعتی شناسایی یک مشکل سازمانی در ارتباط با ارائه خدمات و مشتریان است که میتواند تاثیر زیادی در درآمد، سوددهی و بازدهی سازمانی داشته باشد. بنابراین مدیران و مخاطبان سازمان تمرکز زیادی بر مشکل شناسایی شده توسط پژوهشگر داشته و آن را به عنوان یکی از ویژگی های اصلی قلمداد می کنند. 
2. منابع سازمانی: مدیران و مخاطبان پروپوزال صنعتی به دنبال این هستند که بدانند شما برای برطرف کردن یک مشکل در سازمان نیاز به چه مقدار بودجه و منابع دارید. این بخش از پروپوزال ممکن است در محیط دانشگاهی زیاد مورد توجه نبوده و بررسی نشود ولی یکی از بخش های بسیار مهم و حساس در پروپوزال صنعتی است. اینکه پژوهشگر چه مبالغی را به عنوان بودجه برای پیاده سازی و اجرای پروژه در نظر گرفته است نقش بسیار مهمی در تصمیم نهایی مدیران برای قبول یا رد پروپوزال خواهد داشت.
3. مدت اجرای پروژه یا زمانبندی: یکی دیگر از ویژگی های اساسی پروپوزال صنعتی، زمانبندی و مسائل مربوط به مدت اجرای پروژه است. مدیران و تصمیم گیران سازمانی نسبت به زمانبندی یک پروژه بسیار حساس بوده و در صورتی که خارج از محدودیت های مدنظرشان باشد ممکن است آن را رد کنند. 
4. نحوه اجرای پروژه: پژوهشگران باید نسبت به تیم اجرایی و نحوه پیاده سازی پروژه بسیار حساس و دقیق عمل کنند. چرا که یکی از نقاط حساس و بعضا غیر قابل کنترل در پروژه، مشکل در عملکرد و کار افراد تیم است. هر گونه تغییر غیرمنتظره در ساختار و چیدمان تیم اجرایی ممکن است روند پروژه را با مشکلات جدی مواجه کند. بنابراین زمانی که پروپوزال صنعتی خودتان را مبتنی بر تیم اجرایی و چگونگی پیاده سازی پروژه تنظیم میکنید، حتما تغییرات و مشکلات احتمالی مرتبط با آن را در نظر بگیرید. مدیران و تصمیم گیران سازمانی نسبت به این موضوع حساسیت بالایی داشته و تمامی جزئیات لازم را در این مورد از شما درخواست خواهند کرد.
پیش پروپوزال صنعتی و تجاری - پروپوزال صنعتی  - نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد