فرض کنید شما یک ایده منحصر به فرد و عالی برای تحقیق دارید و قصد دارید یک اسپانسر برای آن جذب کرده و پژوهش خودتان را آغاز کنید. این اسپانسر ممکن است اساتید شما در دانشگاه باشند و یا یک موسسه که قصد دارد پروژه شما را با هدف نتایج مثبت در سازمانش پشتیبانی مالی نماید. اما اولین گام برای موفقیت در جذب اسپانسر سازمانی و یا دانشگاهی نگارش یک پروپوزال خوب و متقاعد کننده است. نگارش یک پروپوزال خوب در برگیرنده مراحل بسیار مهم و استانداردی است که در صورت رعایت کردن آنها میتوانید انتظار یک نتیجه موفقیت آمیز را داشته باشید. به طور کلی 7 مرحله اصلی در نگارش پروپوزال وجود دارد که عبارتند از:

1. مشکل تحقیق را مشخص کنید: یکی از جنبه های اصلی پروپوزال که عنوان تحقیق بر مبنای آن طراحی می شود، مشکل تحقیق است. بدین معنا که پژوهشگر مشکلی را در جامعه یا سازمان شناسایی کرده است و حال قصد دارد موضوعی متناسب برای آن معرفی کرده و پژوهشی را برای حل کردن آن انجام دهد. 

2. راه حل تحقیق را تبیین کنید: جنبه اصلی پروپوزال که مخاطبان توجه زیادی به آن می کنند، راه حل ارائه شده توسط پژوهشگر است. چنانچه مخاطبان نسبت به راه حل بیان شده توسط شخص پژوهشگر رضایت خاطر را داشته و یا کنجکاو باشند در نهایت اسپانسری پروژه را برای تحقیقات وسیعتر و جامع تر خواهند پذیرفت. به خاطر داشته باشید که راه حل ارائه شده در پروپوزال معمولا در قالب مدل و رابطه ها مشخص می شود و تا حدی ادبیات موضوع در پروپوزال بیانگر نتایج احتمالی انجام تحقیق است.

3. ضرورت و اهمیت تحقیق را تشریح کنید: مهمترین مسئولیت شما در پروپوزال قانع کردن مخاطب نسبت به انجام و ضرورت پیاده سازی تحقیق است. چرا انجام این پژوهش اهمیت دارد؟ انجام این پژوهش چه منافعی برای سازمان دارد؟ با انجام این پژوهش چطور می توانیم به درآمد یا بهره وری سازمان کمک کنیم؟ پاسخ به تمامی این سوالات در راستای تبیین ضرورت و اهمیت تحقیق است. برای نگارش این بخش در پروپوزال می توانید سوالات مربوط به اهمیت تحقیق را مطرح کرده و جوابهای قانع کننده ای برای آن ارائه نمایید، به این طریق می توانید ضرورت و اهمیت تحقیق را به بهترین شکل ممکن نگارش کنید.

4. روش تحقیق پژوهشتان را مشخص کنید: در این فرآیند مشخص می کنید که چطور و با چه ابزاری قصد پیاده سازی تحقیق را دارید. ممکن است انتخاب روش یا متود آماری اشتباه مسیر تحقیق را به کلی منحرف کند، بنابراین توصیه می شود در انتخاب روش تحقیق دقت بسیار زیادی را به خرج دهید.

5. بودجه بندی و زمانبدی تحقیق تان را ذکر کنید: بودجه بندی و زمانبندی خصوصا در پروپوزال صنعتی از اهمیت بسیار بالاتری برخوردار است. چنانچه بودجه تعیین شده و یا برنامه زمانی اجرای پروژه مطابق با انتظارات مدیران سازمانی نباشد در نهایت احتمال ریجکت شدن پروپوزال بالا خواهد بود. 

6. انسجام بین بخش های مختلف را ایجاد کنید: سعی کنید پس از پایان نگارش پروپوزال تمامی بخش های آن را از نظر هماهنگی و انسجام پیرامون موضوع تحقیق مورد بررسی قرار دهید. هر گونه اختلاف بین محتوای مربوط به بخش های مختلف پروپوزال در نهایت مدیران و اساتید را نسبت به صحت اطلاعات موجود در آن دچار تردید خواهد کرد. 

7. بازبینی نهایی را انجام دهید: پیش از ارائه پروپوزال نهایی، سعی کنید محتوای آن را از نظر مشکلات نگارشی، غلط املایی، پلاجریسم و ویراستاری ادبی مورد بازبینی قرار دهید.

پلاجریسم و تشابه جویی - ویژگی های یک پروپوزال خوب - چگونه یک موضوع پایان نامه خوب انتخاب کنیم

اولین گام در نوشتن یک پروپوزال خوب این است که به خاطر داشته باشید که نوعی قرارداد بین خودتان و یک موسسه یا یک دانشگاه را نگارش می کنید. منظور از قرارداد این است که شما باید با جلب نظر مخاطب بتوانید توافق وی را برای انجام پژوهش جلب کنید واین به منزله یک قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر است. زمانی که هیئت علمی دانشگاه و یا شخص سرمایه گذار در یک شرکت پس از انجام بررسی های اولیه در نهایت پروپوزال شما را رد می کنند یعنی عنوان و محتوای آن مورد تاییدشان نبوده و این قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر نهایی نشده است. شما با نگارش یک پروپوزال باید نشان بدهید که یک موضوع یا مسئله بسیار اساسی را شناسایی کرده اید، راه حل کاربردی برای آن دارید و قصد دارید از ابزار و روش مناسبی برای حل آن استفاده کنید. این تعریف شاید ساده ترین تعریف از یک پروپوزال خوب باشد. در ادامه چند نکته کلیدی در ارتباط با پروپوزال نویسی بیان میکنیم و امیدواریم که با رعایت این نکات یک پروپوزال با کیفیت و خوب ارائه نمایید.

1. به دنبال نیازهای اساسی جامعه باشید: برای اینکه بتوانید موضوع مناسبی برای پروپوزال تان انتخاب کنید، سعی کنید مشکلات و نواقص سیستمی و عملکردی در جامعه را شناسایی کرده و سعی کنید با ارائه راه حل های کاربردی آنها را برطرف کنید. موضوعات پروپوزالی که تکراری هستند و بارها توسط پژوهشگران و دانشجویان مورد بررسی قرار گرفته اند در نهایت در قفسه کتابخانه دانشگاه جای گرفته و کاربردی نخواهند داشت.

2. محدودیت ها و موانع تحقیق را بشناسید: سعی کنید به درستی همه جوانب تحقیق را  مورد بررسی قرار دهید و پیشبینی کنید که انجام و پیاده سازی این پروژه تا چه اندازه قابل انجام است. برای مثال اگر شما تحقیق در مورد مدیران ارشد سازمانهای دولتی انجام می دهید ممکن است در زمان جمع آوری داده با مشکل مواجه شوید. چرا که ملاقات با مدیران ارشد سازمانی و جمع آوری اطلاعات آنها معمولا کار دشوار و زمانبری است.

 3. واضح و شفاف بودن تحقیق: با توجه به اینکه ممکن است مخاطب شما اطلاعات لازم و کافی در مورد موضوع تحقیق شما نداشته باشد بنابراین سعی کنید تا جای ممکن مفاهیم را به صورت کاملا واضح و قابل فهم ارائه نمایید. به طور کلی از جملات دوپهلو، نامفهوم و مبهم استفاده نکنید چرا که باعث سردرگمی مخاطب شده و شانس ریجکت کارتان را بالا می برد. 

4. منابع معتبر استفاده کنید: سعی کنید برای تمامی مفاهیم و ادعاهایی که در متن ذکر میکنید منبع معتبر داشته باشید. برای مثال اگر نتیجه تحقیق را ذکر می کنید که نشان می دهد راه حل X کاربردی است، سعی کنید با ذکر منبع آن را بیان نمایید.

تفاوت پروپوزال و پیش پروپوزال - چگونه یک موضوع پایان نامه خوب انتخاب کنیم - معیارهای انتخاب عنوان تحقیق

پیش پروپوزال (Pre-proposal) که اصطلاحا به آن مقاله سفید (White Paper) یا (LOI (Letter of Intent نیز گفته می شود یک گزارش کوتاه در مورد یک مشکل ساختاری و راه حل مقابله با آن است. پیش پروپوزال نامه ای است که به واسطه آن میتوان اطلاعات مختصری در مورد یک مشکل سازمانی یا سیستمی در جامعه ارائه نمود و راه حل آن را نیز متعاقبا در قالب یک مدل مفهومی بیان کرد. نباید دچار این سوء برداشت شوید که محتوای پیش پروپوزال به دلیل مختصر بودن می تواند کلی و غیر علمی باشد. بلکه محتوای پیش پروپوزال به طور کلی باید مبتنی بر منابع علمی، داده های آماری، مقالات، جداول و نمودارهای تحلیلی باشد. معمولا دو نوع شناخته شده و پرکاربرد از پیش پروپوزال در محیط صنعتی و آکادمیک وجود دارد که عبارتند از:

1. بک گراند یا پیش زمینه ای (Backgrounder Preproposal): این نوع از پیش پروپوزال که به عنوان "بک گراند" یا "سابقه ای" نیز شناخته می شود به دنبال تقویت و بهبود یک فرآیند موجود در سازمان یا جامعه است. برای مثال در یک سازمان به دنبال بهبود فرآیند تولید، افزایش بهره وری، ارتقاء کیفیت محصولات موجود، ارتقاء سیستم لجستیک و یا تقویت روندهای کنونی تصمیم گیری در سازمان است. 

2. حل مسئله ای (Problem-solution Preproposal): این نوع از پیش پروپوزال معمولا با هدف شناسایی یک مشکل و برطرف کردن آن از طریق ارائه راه حل مطرح می شود. پیش پروپوزال حل مسئله ای بسیار مورد توجه مدیران سازمانی و صنعتی قرار خواهد گرفت چرا که معمولا شناسایی و برطرف کردن مشکلات درون سازمانی می تواند تاثیر زیادی بر سوددهی و موفقیت شرکت داشته باشد. 

نوع دیگری از پیش پروپوزال نیز وجود دارد که با عنوان گزارشی یا Report نیز شناخته می شود و معمولا به دلیل عدم تطابق با ماهیت حل مسئله ای در پروپوزال و پژوهش نمیتوان آن را یک پیش پروپوزال قلمداد کرد. پیش پروپوزال گزارشی معمولا به دنبال ارائه آمار و اطلاعات موجود در شرکت به تصمیم گیران و مدیران سازمانی است و هیچگونه فرآیندی مرتبط با حل یک مسئله سازمانی و یا بهبود فرآیند سازمانی را طی نمیکند. هدف اصلی و اهمیت نگارش پیش پروپوزال برای این  است که بتواند مدیران و یا اساتید شما را نسبت به یک مشکل در جامعه یا سازمان آگاه کرده و راه حل منطقی و قابل اجرایی برای آن ارائه نماید. اما برای اینکه بتوانید یک پیش پروپوزال خوب و متقاعد کنند نگارش کنید باید نکات زیر را رعایت کنید.

1. انتخاب عنوان دقیق: عنوان پیش پروپوزال شما به عنوان تابلوی بیلبورد برای پروژه اصلی شماست و میتواند تصمیم گیران، اساتید و مدیران را نسبت به قبول یا عدم قبول تحریک کند. چنانچه نسبت به ضرورت انجام تحقیق اطمینان دارید باید با انتخاب موضوع جذاب تاثیر مثبت و موثری بر خواننده بگذارید.

2. ضرورت تحقیق متقاعد کننده: بخشی از پیش پروپوزال که معمولا در مقدمه بیان میشود و در آن باید سعی کنید مزایا و منافع انجام تحقیق را ذکر کنید. با بیان داده های آماری و مزایای مالی حاصل از انجام تحقیق می توانید آنها را ترغیب کنید که تحقیق شما را پذیرفته و بودجه لازم برای پیاده سازی آن را در اختیارتان بگذارند.

3. اجتناب از ارائه داده ها غلط: وجود هرگونه داده های اشتباه در تحقیق، پلاجریسم، مشکلات نگارشی و غلط های املایی می تواند دیدگاه مدیران و اساتید را نسبت به پیش پروپوزال منفی کند. 

4. اطلاعات ضعیف: چنانچه اطلاعات ضعیفی در حوزه موضوع تحقیق داشته باشید نمی توانید تصمیم گیران را نسبت به قبول پیش پروپوزال متقاعد کنید. بنابراین سعی کنید پیش از ارائه آن کاملترین و صحیح ترین اطلاعات را از منابع معتبر جمع آوری کنید.

5. طراحی ضعیف: پیش پروپوزال ها معمولا ساختار استاندارد و مشخصی دارند و در زمان نگارش باید از این دستورالعمل پیروی کنید. سعی کنید بررسی های لازم را انجام دهید تا اطلاعات ناقص یا ناکافی ارائه نشوند.

(LOI (Letter of Intent - تفاوت پروپوزال و پیش پروپوزال - Problem-solution Preproposal