زمانی که صحبت از نگارش پروپوزال می کنیم باید به خاطر داشته باشید که محتوای آن معمولا تا حد زیادی به نوع پروپوزال نیز بستگی دارد.
برای مثال در پروپوزال صنعتی هدف اصلی از نگارش، بهبود فروش، افزایش سود یا بهبود بهره وری سازمانی است و بنابراین محتوای آن نیز باید در زمینه شناسایی مشکل و ارائه راه حل متناسب با همین موضوع باشد.
در مقابل پروپوزال دانشگاهی به دنبال شناسایی یک مشکل در ارتباط با رشته تحصیلی است و قصد دارد راه حل هوشمندانه و کاربردی برای آن طراحی نماید.
پس محتوا و مطالب آن نیز با پروپوزال صنعتی نسبتا متفاوت خواهد بود. اما فارغ از جزئیات در مورد پروپوزال صنعتی، دانشگاهی، استارت آپ و یا هر عنوان دیگری که به پروپوزال اطلاق می شود، پروپوزال ها در چند دسته کلی قرار می گیرند که عبارتند از:
1. پروپوزال درخواستی (Solicited Proposal): این نوع از پروپوزال معمولا به درخواست یک سازمان یا موسسه برای شناخت بهتر یک مشکل و حل کردن آن نگارش می شود.
این نوع از پروپوزال همواره توسط موسسه مورد نظر اسپانسر شده و هزینه های مالی و تجهیزات مورد نیاز توسط موسسه فراهم خواهد شد. این نوع از پروپوزال را با نام درخواست پروپوزال (RFP یا RFQ) نیز می شناسند که معمولا فرمت مشخصی داشته و محتوای بسیار تخصصی را شامل می شود. 
2. پروپوزال غیردرخواستی (Unsolicited Proposal): پروپوزالی که موضوع آن توسط پژوهشگر شناسایی شده و بر این باور است که پروپوزال او برای سازمان مورد نظر کاربردی خواهد بود. در این موارد پژوهشگر با بررسی میدانی و بهره گرفتن از تجربیات خودش بدون درخواست از طرف سازمان، راهکار مناسبی را برای حل یک مشکل شناسایی کرده است.
3. پیش پروپوزال (Preproposal): بسیاری از مدیران، اساتید و تصمیم گیران برای اینکه بتوانند سرعت بررسی پروپوزال را بالاتر ببرند و ایده پژوهشگر را در یک مطلب خلاصه داشته باشند، درخواست نگارش پیش پروپوزال از پژوهشگر میکنند. تمامی مواردی که در پروپوزال وجود دارد به صورت خلاصه و مختصر در پیش پروپوزال آورده می شوند.
4. پروپوزال غیررقابتی ادامه دار (Continuation Non-Competing Proposal): یک پروپوزال در ابعاد اجرایی بسیار بزرگ بوده و از اهمیت بسیار بالایی برای سازمان برخوردار است و معمولا زمان زیادی صرف پیاده سازی آن می شود. کل پروژه ای که برای آن پروپوزال تهیه شده است ممکن است 4 یا 5 سال زمان ببرد و کل این پروسه توسط مدیران اسپانسری می شود.
5. پروپوزال غیررقابتی تجدید شده (Renewal Non-Competing Proposal): پروپوزال هایی که به عنوان تکمیل کننده از یک طرح بزرگ به صورت مرحله ای و قدم به قدم با پیشرفت پروژه ارائه می شوند به عنوان تجدید شده شناخته می شوند.
هدف از نگارش پروپوزال - مفهوم پروپوزال - تفاوت پروپوزال و پیش پروپوزال - آزمون IELTS - آزمون GRE

نگارش و تهیه یک پروپوزال خوب یک فرآیند زمان بر و تخصصی است که علاوه بر دانش در حوزه موضوع تحقیق به داشتن تسلط بالا نسبت به ساختار نگارش علمی تحقیق نیز نیاز دارد. پژوهشگری که اطلاعات کافی در مورد بخش های تشکیل دهنده یک پروپوزال یا استانداردهای نگارشی آن را نداشته باشد ممکن است حتی با داشتن تخصص بالا در حوزه تحقیق، نتواند پروپوزال مطلوب و استانداردی را ارائه نماید. آماده سازی یک پروپوزال با کیفیت و قوی می تواند در حد قابل قبول و زیادی فرآیند های مرتبط به آن، یعنی تایید دانشگاه یا موسسه، آماده سازی پایان نامه یا رساله، تهیه گزارش کار پروژه و غیره را تسهیل نماید. لذا با درک این ضوروت و توضیح ان شما را با بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال آشنا می کنیم تا به واسطه آن بتوانید یک پروپوزال با کیفیت و قوی ارائه نمایید.
به قول شاعر 
آب کم جو تشمگی آور به دست 
تا بجوشد آب از بالا و پست 

بایدهای نگارش پروپوزال:
1. یافتن گپ های تحقیقاتی: یکی از مهمترین موضوعاتی که باعث ایجاد کانتریبیوشن و تعامل در پژوهش شما می شود مربوط به گپ های تحقیقاتی است. از این طریق می توانید موضوع پروپوزالتان را منحصر به فرد و نیز کاربردی انتخاب کنید.
2. واقعی و هم سو با نیاز جامعه: سعی کنید موضوع پروپوزال تان را از دغدغه های روزمره سازمان(محل اشتغال و یا در ارتباط با شما) و یا جامعه انتخاب کنید. موضوعاتی که مطرح یا نیاز روز یا آینده جامعه زیستی شما نیستند احتمالا نمیتوانند مفید و کاربردی و نیز مورد توجه یا تایید استادان و داوران شما باشند.
3. پیش بینی ریسک و هزینه ها: سعی کنید قبل از انتخاب موضوع پروپوزال با اساتید و یا متخصصان در مورد جوانب و موانع پیش رو مشورت کنید. به دلیل آنکه انجام تحقیق در برخی از موضوعات نیاز به زمان و هزینه زیادی برای پیاده سازی دارند.
برای مثال اگر شما در یک تحقیق نیاز به جمع آوری اطلاعات از مدیران ارشد یک سازمان داشته باشید، احتمالا در زمان گردآوری داده ها ممکن است با مشکلات جدی روبرو شده و زمان زیادی را صرف آن نمایید.
4. بیان ضرورت تحقیق: توصیه می شود بیشترین زمانی که صرف نگارش پروپوزال می کنید را به بخش بیان مسئله و تبیین(بیان مشروح) ضرورت تحقیق اختصاص دهید. چرا که این دو بخش از پروپوزال، باعث تمایز کار شما نسبت به سایرین شده و می تواند کاربردی بودن یا نبودن و نیز ارزش عملیاتی و اجرایی آن را مشخص کند. 
5. فرضیات و سوالات: یکی دیگر از بخش های مهم پروپوزال مربوط به فرضیات و سوالات تحقیق است. سعی کنید با مطالعه منابع و مقالات، رابطه بین فاکتورهای(متغیرهای مستقل و وابسته(تابع)) تحقیق را به درستی مشخص کرده و روابط کمی و کیفی یا کمی - کیفی را به درستی مورد سنجش قرار دهید. هر گونه اشتباه در این مسیر ممکن است روند تحقیق را به کلی منحرف کرده و پایان نامه شما را بی ثمر نماید. 

نبایدهای نگارش پروپوزال:
1. صرف زمان زیاد: گروهی از پژوهشگران زمان بسیار زیادی را صرف نگارش متن پروپوزال میکنند. ولی نکته مهم اینجاست که باید بخش عمده نگارش پروپوزال صرف جمع آوری اطلاعات و درک درست روابط موجود در تحقیق شود. در صورت تسلط بالای شما به موضوع، معمولا فرآیند نگارش بسیار ساده و کوتاه خواهد بود.
به قول شاعر 
آب دریا را اگر نتوان کشید 
هم به قدر جرعه ای باید چشید 
2. انتخاب موضوعات پیچیده: برخی از پژوهشگران و دانشجویان گمان می کنند که برای افزایش کانتریبیوشن(تعامل و کارآیی) در پروپوزال باید به دنبال مسائل بسیار پیچیده و بررسی روابط بین چندین فاکتور(متغیر وابسته(تابع) و مستقل)مختلف باشند.
ولی به خاطر داشته باشید در هر سیستم، سازمان یا جامعه ای، مشکلات ساختاری و عمده ای وجود دارد که به صورت روزمره همگان را آزار می دهد و توصیه می شود به دنبال شناسایی آنها و ارائه راه حل برای این موارد باشید و در مورد حوزه های فنی مهندسی و هنری و پزشکی و نیز علوم انسانی و زبان این امر قابل توسعه و تعمیم است.
عمق باید در نگاه شما به موضوع نهفته باشد و با ریز بینی دنبال جیزی بگردید که برای دیگران قابل رویت و رصد نیست و  توانایی خود را به این شکل با تعمق و تمرکز و ارایه نگاه دیگر بروز دهید.
به قول سهراب سپری 
چشمها را باید شست  
جور دیگر باید دید ...
3. عدم وجود چارچوب: یکی دیگر از مواردی که میتواند باعث پیچیدگی مساله و سردرگمی پژوهشگر(دانشجویان محترم) در فرآیند نگارش پروپوزال شود، بررسی طیف گسترده ای از مقالات است که از حوزه تحقیقاتی مورد نظر خارج بوده و باعث سردرگمی می شود. لذا توصیه می شود با تحقیق بیشتر و مشورت گرفتن و فیلتر کردن و در نتیجه محدود کردن یا به عبارتی تمرکز کردن بر موضوع اصلی تحقیق، چارچوب مشخص و مشخص تری برای مطالعه مقالات داشته باشید.
(در واقع این موضوع امری مستمر است که هر چه بیشتر پیش میروید باید بیشتر نمود داشته باشد و کار شما را اصطلاحا نیچ و نیچ تر(تخصصی و محدودتر و متمرکز تر) کند مقال بارز و محسوس و ملموس اسن موضوع تمرکز نور عدسی در یک نقطه است و هر چه شعاع ان نقطه کمتر باشد شدت نمرکز انرژی در آن نقطه بیشتر و سوزانندگی بیشتری ایجاد میکند و این امر در تحقیق هم موضوعیت دارد به طوری که با تمرکز هر چه بیشتر شما عمق و دقت و صحت ادعای تحقیق شما و نیز صحت سنجی آن دقیق تر و نافذتر خواهد شد.
در مسایل علمی هر چه دقیق تر و عمیق تر گزاره ای را ابداع یا اعلام کنید تحقیق ارزشمندتر و قابل استنادتر با قابلیت راستی آزمایی بیشتری ارایه کرده اید و این شما را به سمت یونیک بودن و شاخص شدن و برجستگی در جامعه علمی هدایت میکند.
لذا سعی کنید هر چه بیشتر دقیق باشید عمیق باشید و در حوزه محدودتر و مشخص تری تحقیق کنید و نتیجه تحقیق را با دقت و ضریب صحت بالاتری به جامعه علمی و مخاطبین آن گزارش کنید.
به قول شاعر 
تو مو میبینی و من پیچش مو 
تو ابرو من اشارتهای ابرو 
فرضیات و سوالات تحقیق - پیش پروپوزال - مراحل اصلی در نگارش پروپوزال - پروپوزال صنعتی و تجاری - مفهوم پروپوزال

زمانی که در مقطع تحصیلات تکمیلی در یک دانشگاه مشغول به تحصیل می شوید در بخشی از فرآیند تحصیلتان نیاز است که پژوهشی با عنوان پایان نامه یا تز دکتری را انجام داده و تحویل دهید.
اما پیش نیاز ارائه پایان نامه یا تز دکتری، نوشتن پروپوزال است و پروپوزال دانشگاهی نیز ویژگی های خاص و منحصر به فردی را در برمیگیرد. اما برای نوشتن یک پروپوزال علاوه بر دانش نسبت به ساختار و مفاهیم تحقیق نیاز است که بدانید یک پروپوزال خوب دانشگاهی چه ویژگی هایی دارد. ویژگی های بسیاری اساسی در یک پروپوزال دانشگاهی عبارتند از:
1. پوشش دادن کلیات در ارتباط با پروپوزال: شاید این ویژگی از پروپوزال دانشگاهی کاملا واضح و مشخص به نظر برسد ولی هرگونه قصور در این بخش می تواند موجبات ریجکت پروپوزال را فراهم نماید. این کلیات در ارتباط با فرمت بندی پروپوزال، ساختاربندی آن، گرامر و نحوه نگارش آن است.
بنابراین اولین ویژگی در ارتباط با پروپوزال پوشش دادن کلیات ساختاری و محتوایی است و پاسخ دادن به سوالات زیر ضرورت پیدا می کند.
آیا دستورالعمل نگارش پروپوزال را دقیقا رعایت کرده اید؟ به طور کلی هر موسسه ای ممکن است فرمت مشخصی برای نگارش پروپوزال داشته باشه و رعایت آن ضروری است.
آیا مفاهیم غیرمرتبط و حشو را از پروپوزال حذف کرده اید؟ تمامی مفاهیم و مباحثی که در چارچوب عنوان پژوهش قرار نمیگیرند باید حذف شوند.
آیا اشتباهات گرامری و نگارشی را اصلاح کرده اید؟ تمامی غلط های املایی، گرامری، پلاجریسم و غیره باید قبل از نهایی کردن پروپوزال برطرف شوند.
2. پوشش دادن ضرورت انجام تحقیق: باید مشخص کنید که تا چه اندازه پروپوزال تهیه شده کاربردی بوده و انجام آن ضرورت دارد. این ویژگی از پروپوزال نشان می دهد که پژوهش تهیه شده تا چه اندازه ارزشمند بوده و پیاده سازی آن می تواند برای سازمان یا جامعه سودمند باشد. از جمله سوالات مرتبط با این ویژگی که باید به آنها پاسخ دهید عبارتند از:
مشکل یا نیازی که شناسایی کرده اید چیست؟ باید یک بیان مسئله قابل توجیه و بنیادین برای پروپوزال تدوین کنید.
چنانچه این مشکل برطرف شود چه منافعی حاصل می شود؟ ضرورت انجام این تحقیق را بیان کرده و مشخص کنید راه حل شما چه مزایایی دارد.
با انجام این تحقیق چگونه قصد حل کردن مشکل را دارید؟ باید نشان دهید راه حل ارائه شده توسط شما چقدر کاربردی است.
3. رویکرد انجام و پیاده سازی پژوهش: یکی دیگر از ویژگی های اساسی در پروپوزال دانشگاهی نحوه جمع آوری داده ها و چگونگی تحلیل آن است. باید مشخص کنید که چطور و چگونه قصد اجرایی کردن راه حل و دستیابی به نتایج را دارید.
رویکرد کلی برای حل مسئله چیست؟ راه، روش و ابزار شما برای حل یک مسئله به صورت دقیق تشریح می شود. 
چه ابزار و روش هایی را به صورت ویژه برای حل مسئله در نظر گرفته اید؟ باید با جزئیات روش و ابزار و کاربردها و مزیت های آن را توصیف نمایید.
تا چه اندازه این بکارگیری ابزار ممکن و قابل انجام است؟ باید امکان سنجی ابزار و روش های تحقیق را توضیح داده و مشخص کنید تا چه اندازه پروژه عملیاتی است.
نحوه نگارش رساله دکتری - ژورنال ها - ژورنال های ISC - پروپوزال دانشگاهی - پیش پروپوزال دانشگاهی