اندک پژوهشگرانی وجود دارند که درک کاملی از اهمیت پروپوزال داشته باشند و بتوانند اصول اساسی و استاندارد تحقیق را مبنای پروپوزال نویسی قرار دهند. در ساده ترین حالت اگر شما پروپوزال خوبی نگارش کنید می توانید اطمینان داشته باشید که یک تحقیق باکیفیت و کاربردی خواهید داشت. و در مقابل چنانچه پروپوزال شما از کیفیت پایینی برخوردار باشد می توان گفت که در پایان پژوهش مفیدی حاصل نخواهد شد. کلیدی ترین اهمیت نگارش پروپوزال این است که یک مشکل را در جامعه شناسایی کرده و راه حلی کاربردی برای آن ارائه نماید. اما نگارش پروپوزال از جنبه های دیگر نیز اهمیت داشته و میتواند به پژوهشگر کمک کند. به طور کلی اهمیت پروپوزال در چند بخش کلی قابل دسته بندی است که عبارتند از:

1. مشخص کردن چارچوب تحقیق: پیش از نگارش پایان نامه یا رساله دکتری نیاز است که چارچوب کلی را مشخص کرده و خلاصه ای در مورد محتوای تحقیق نوشته شود. زمانی که قصد انجام یک تحقیق را دارید باید اطلاعات دقیقی در مورد ادبیات موضوع، روش تحقیق، جامعه هدف، نمونه، مدل تحقیق و غیره داشته باشید. مشخص کردن چارچوب تحقیق باعث می شود که در زمان نگارش پایان نامه یا رساله  بدانید که دقیقا به دنبال چه چیزی می گردید.

2. ترسیم چشم انداز تحقیق: یکی از مهمترین ویژگی های پروپوزال این است که پس از مشخص شدن موضوع تحقیق به پژوهشگر کمک میکند تا بتواند روابط بین متغیر های تحقیق را درک کرده و چشم انداز روشنی از نتایج تحقیق داشته باشد. معمولا این چشم انداز با مطالعه ادبیات موضوع و مقالات متعدد بدست می آید. اهمیت پروپوزال این است که به پژوهشگر کمک می کند تا دریابد تحقیق چه دستاوردهایی خواهد داشت و روابط احتمالی بین متغیرهای تحقیق چگونه است. 

3. تقویت مهارت تفکر انتقادی: یکی از مهارت های بسیار اساسی در فرآیند تحقیق علمی مربوط به تفکر انتقادی است. زمانی که قصد نگارش یک پروپوزال را دارید باید با دید انتقادی به مفاهیم و موضوعات بنگرید و آنها را ارزیابی کنید. سعی کنید تمامی مسائلی که با آن روبرو می شوید را از جنبه های مختلف بررسی کرده و در بین مقالات مختلف به دنبال جواب سوال هایتان باشید. تقویت مهارت تفکر انتقادی موجب می شود که بتوانید تحقیقی با کانتریبیوشن بالاتر تهیه و آماده کنید.

4. آشنایی با ساختار یک تحقیق: یکی از جنبه های بسیار مهم نگارش پروپوزال یا پروپوزال نویسی این است که موجب می شود با ساختار و فرمت استاندارد نگارش یک تحقیق آشنا شوید. زمانی که می خواهید یک پروپوزال را به رشته تحریر درآورید باید به صورت خلاصه محتوایی را برای بخش مقدمه، ادبیات موضوع، روش تحقیق، فرضیات، سوالات و غیره تهیه کنید که موجب می شود دید مناسبتری نسبت به ساختار تحقیق علمی پیدا کنید.

5. کاربردی ساختن فرآیند پژوهش:به شما می آموزد که هر تحقیقی که در جامعه انجام می شود باید دستاوردهای کاربردی داشته و مشکلی را حل نماید و معمولا چنین تحقیقاتی در جایگاه بسیار بالای علمی قرار خواهند گرفت.

6. اهمیت برنامه ریزی در تحقیق: پروپوزال نویسی به پژوهشگران می آموزد که برنامه ریزی و مشخص کردن جدول زمانی برای انجام یک پروژه از اهمیت بالایی برخوردار است. اهمیت پروپوزال در این است که تابع یک جدول زمانی بوده و به کارهای محقق نظم می دهد.

پیش پروپوزال دانشگاهی - بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال - نگارش پروپوزال یا طرح تحقیق

پروپوزال برگرفته از واژه Propose در زبان انگلیسی و به معنای پیشنهاد دادن است و هدف از نگارش آن ارائه یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی برای یک موسسه یا سازمان می باشد. بر اساس تعریف ارائه شده توسط دانشنامه ویکی پدیا، پروپوزال سندی است که در آن یک طرح پژوهشی و یا تحقیقاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. شاید بتوان گفت این تعریف تا حد بسیار زیادی صحیح است، چرا که در واقع پروپوزال انواع مختلفی دارد و تنها جنبه دانشگاهی آن مطرح نیست و معمولا سرمایه گذاران و مدیران قبل از شروع یک کسب و کار از متقاضیان درخواست نوعی پروپوزال یا طرح کسب و کار می کنند. حتی در مثال پروپوزال آکادمیک نیز، دانشجو بدون تایید دانشگاه و اساتید راهنما و مشاور نمیتواند پروپوزال را به مرحله پایان نامه یا رساله دکتری برساند. بنابراین مفهوم پروپوزال علاوه بر پیشنهاد یک موضوع، ماهیت جذب حمایت یک موسسه را نیز در بر می گیرد. شاید مناسبترین مفهوم برای پروپوزال توسط پایگاه علمی ویکی پدیا ارائه شده باشد، اما علاوه بر مفهوم پروپوزال باید به چند نکته بسیار مهم پیش از اقدام به نگارش پروپوزال دقت کنیم، این موارد عبارتند از:

1. سوالات تحقیق چه چیزهایی هستند و قرار است چطور به آنها پاسخ داده شود؟

2. چه مقدار زمان و هزینه برای انجام و تکمیل کردن این تحقیق لازم است؟

3. چه تحقیقات مشابهی با این موضوع در گذشته انجام گرفته است؟

4. چطور و چگونه می خواهید این پروپوزال را اجرایی و عملیاتی کنیم؟

5. پیاده سازی این پژوهش چه منافعی را برای موسسه یا سازمان مورد نظر به همراه خواهد داشت؟

پروپوزال همانطور که از نام و مفهوم آن مشخص است، به دنبال پیشنهاد دادن یک پژوهش یا تحقیق برای حل کردن یک مسئله در سازمان یا جامعه است. زمانی که شما به عنوان یک پژوهشگر مسئله ای را در سازمان یا جامعه ای مشاهده می کنید به دنبال این هستید که راه حلی برای آن بیابید و یا راهکاری را برای آن پیشنهاد دهید. اما حتما باید به این موضوع هم دقت داشته باشید که قبل از بررسی هر مسئله ای در جامعه باید ذهن پرسشگری خود را تقویت کنید یعنی مسائل را با دید انتقادی ببینید و کنجکاوانه بررسی و ارزیابی نمایید. علاوه بر دیدگاه انتقادی باید پیش از نگارش یک پروپوزال به منحصر به فرد بودن موضوع و یا به عبارتی کانتریبیوشن (Contribution) آن نیز دقت نمایید. چرا که ممکن است چیزی که از نظر شما یک مسئله بزرگ در جامعه به نظر برسد پیش از آن بارها و بارها توسط محققان قبلی مورد بررسی و سنجش قرار گرفته است و حتی راه حل های بسیاری برای آن ارائه شده است. بنابراین مفهوم پروپوزال تنها ارائه یک موضوع تحقیقاتی صرف نیست بلکه به معنای ارائه یک راه حل برای مشکلی است که پیشتر به آن توجه نشده است یا در ابعاد بسیار کمی مورد بررسی قرار گرفته است.

ویژگی های پروپوزال استارت آپ - انتخاب موضوع تحقیق پروپوزال - معیارهای انتخاب عنوان تحقیق

نگارش ادبیات موضوع در پروپوزال به معنای جستجوی علمی در میان منابع مرتبط به عنوان تحقیق بوده و هدف از آن بررسی میزان تسلط و احاطه شخص بر ابعاد مختلف پژوهش است. در بخش ادبیات موضوع پروپوزال باید یک بررسی کلی از تحقیقات، پروژه ها، تئوری ها و محتوای علمی موجود و به روز انجام داده و خلاصه ای از آن را در بخش ادبیات موضوع گردآوری نمایید. ادبیات موضوع خوب در پروپوزال تنها به دنبال خلاصه سازی تحقیقات و نتایج آنها نیست بلکه قصد دارد آنها را تحلیل کرده، گپ های موجود را شناسایی کند و آنها را تفسیر نماید. به طور کلی نگارش ادبیات موضوع در پروپوزال این امکان را برای شما فراهم میکند که:

1. میزان آشنایی خودتان با موضوع تحقیق را به مخاطب نشان داده و این فرصت را فراهم کنید که مخاطبان بتوانند درک درستی از ارتباط بین گویه های تحقیق و دستاوردهای احتمالی پژوهش بدست بیاورند.

2. بتوانید مدل مفهومی تحقیق را بر اساس استانداردهای موجود توسعه داده و فرضیات تحقیق را به واسطه تسلط بر پیشینه و ادبیات موضوع تبیین کنید.

3. جایگاه تحقیق خودتان را در مقایسه با دیگران مشخص نموده، گپ های تحقیقاتی را بیان کنید و اصطلاحا مشخص کنید کار شما نسبت به سایرین چه کانتریبیوشنی داشته و چطور می تواند ارزش افزوده ایجاد کند. 

اما برای اینکه بتوانید بخش ادبیات موضوع قوی و قابل قبولی نگارش کنید می بایست فاکتورهای مهمی را در این بخش رعایت کرده و مرحله به مرحله این کار را انجام دهید. مراحل اصلی نگارش محتوا در بخش ادبیات موضوع شامل موارد زیر می باشد:

1. جستجوی برای یافتن منابع مرتبط: قبل از اینکه به دنبال منابع بگردید در مرحله اول باید بتوانید یک دیدگاه کلی در مورد موضوع تحقیق پیدا کنید. برای اینکار سعی کنید یک مقاله مرتبط با عنوان تحقیق پیدا کرده و آن را به دقت مطالعه کنید و کلیدواژه ها و مفاهیم اصلی را استخراج کنید.  در مرحله بعد می توانید این کلیدواژه ها را در موتورهای جستجویی مانند گوگل اسکولار، JSTOR، EBSCO و غیره جستجو نمایید. 

2. ارزیابی و انتخاب منابع: پس از جستجو لیست بسیار زیادی از مقالات برای شما نمایش داده میشود و به احتمال زیاد شما نمیتوانید تمامی آنها را پوشش داده و مطالعه کنید. بنابراین توصیه میشود در مرحله اول مرتبط ترین موضوعات را انتخاب کرده و سپس به دنبال مرتبط ترین چکیده ها باشید. چنانچه ساختار و ماهیت کلی تحقیق مشابه فرآیندی است که در ذهن دارید آن را انتخاب و ذخیره کنید.

3. مشخص کردن ساختار و گپ تحقیقاتی: همانطور که پیشتر بیان کردیم نباید نگارش ادبیات موضوع تنها به صورت خلاصه سازی مقالات مختلف و مرتبط باشد بلکه باید بتوانید دیدگاه تحلیلی خودتان از مقالات را ارائه کرده و گپ های موجود را مشخص کنید. 

4. تعیین ساختار ادبیات موضوع و نگارش: پیش از نگارش سعی کنید ساختار ادبیات موضوع مورد نظرتان را مشخص کنید و به این سوالات پاسخ بدهید که قصد دارید چه بخش هایی را در آن بگنجانید؟ چه موارد و محتوایی لازم است در تحقیق بیان شود و چه محتوایی اضافی و غیرضروری است؟ کدام کلیدواژه ها برای قرار گرفتن در تحقیق در اولویت قرار دارند؟ البته برای پاسخ به این سوالات میتوانید از نظر مشاوران استفاده کرده و یا مقالات مشابه را در مورد نحوه ساختاربندی و موارد پوشش داده شده مشاهده کرده و مورد بررسی قرار دهید.