معروفترین شاخص‌های سنجش تاثیر مجلات

برای سنجش کیفیت علمی مجلات بایستی شاخص‌های مختلفی را که برای مجله مد نظر و توسط وبسایت‌های معتبر محاسبه شده است، مورد توجه قرار دهیم. یکی از این شاخص‌ها ایمپکت فاکتور و انواع ایمپکت فاکتور است. مطلب پیش رو به معرفی و بررسی انواع ایمپکت فاکتور، تعریف انواع ایمپکت فاکتور، نحوه محاسبه آن‌ها و معرفی وب‌سایت معتبر برای آگاهی از میزان شاخص مد نظر خواهد پرداخت. البته توجه داشته باشیم که در حال حاضر تقسیم‌بندی استانداردی برای معرفی انواع ایمپکت فاکتور وجود ندارد و در زیر به مهمترین آنها اشاره می شود:

ایمپکت فاکتور مجله یا

Journal Impact Factor(JIF)
گلوبال ایمپکت فاکتور
شاخص SJR

امتیاز آیگن فاکتور یا Eigen Factor Score

ایمپکت فاکتور

از میان شاخص های متعدد سنجش مجلات، ایمپکت فاکتور معتبرترین شاخصی است که توسط موسسه تامپسون رویترز ارائه می شود. ایمپکت فاکتور اغلب به صورت مخفف IF نشان داده می شود به صورت میانگین تعداد دفعاتی که مقالات یک مجله در دو سال قبل از آن رفرنس داده می شود تعریف می شود. ایمپکت فاکتور به وسیله Eugene Garfield )بیانگذار موسسه تامسون ISI که بخشی از تامسون رویترز است) بنیان گذاری شد. ایمپکت فاکتور مجلات هر ساله برای مجلاتی که در لیست مجلات تامسون رویترز قرار دارند تعیین می شود. در پایان هر سال، مجله های تحت پوشش فهرست نویسی ISI که در فهرست وبگاه علم(Web of Science=WOS)قرار گرفته اند، ارزیابی می شوند. این موسسه هر سال در ماه ژوئن (ماه 6 میلادی) ایمپکت فاکتورهای مجلات در سال قبل را منتشر می کند که البته دستیابی به این ایمپکت فاکتورها هم رایگان نیست. بالاترین ایمپکت فاکتوری که تاکنون به یک مجله اختصاص یافته است مربوط به مجله

CA:A Cancer Journal for Clinicians

از انتشارات وایلی با ایمپکت فاکتور ۲۴۴ است. بعد از این‌ مجله ضریب تاثیر سایر مجلات به مراتب پایین تر و از اعداد ۶۰ به پایین شروع می شود.

اهمیت ایمپکت فاکتور در انتخاب ژورنال - رتبه بندی ژورنال ها - ویژگی های مقاله بیس

از لحاظ درجه‌بندی نشریات علمی در ایران، بالاترین درجه نشریات دانشگاهی، مربوط به نشریات علمی پژوهشی است و در رتبه بعدی نشریه های علمی ترویجی قرار دارند.

مقاله علمی پژوهشی به مقالهای گفته میشود که در نگارش آن به جای پرداختن به نتایج تحقیقات پیشین، به پردازش یک ایده نو و نوآوری نسبت به تحقیقات پیش پرداخته شده باشد. در واقع مقاله پژوهشی به مقاله ای اطلاق می‌شود که برای نگارش آن از داده‌های خامی که خود محقق آن‌ها را به دست آورده است، استفاده شده باشد. مقاله علمی پژوهشی بر روی تجزیه و تحلیل و هم‌چنین تفسیر این داده‌ها شکل گرفته است و روی تجزیه اطلاعات کسب شده از تحقیقات پیشین تمرکزی ندارد.

مقاله علمی پژوهشی به رفع یک مشکل خاص اختصاص داده می‌شود که قبلاً درباره آن راه حلی ارائه نشده است و یا راه حل‌های ارائه داده شده شک برانگیز هستند. مقالات علمی پژوهشی اغلب دارای المان‌های تحقیقاتی به خصوصی هستند.

1- المان‌های مختلف یک مقاله علمی پژوهشی چیست ؟

نگارش مقالات علمی پژوهشی دارای استانداردها و الگوهای خاصی است و در تنظیم آن‌ها بایستی المان‌های نگارش یک مقاله استاندارد رعایت شده باشد. این المان‌ها به ترتیب زیر تعریف شده‌اند:

عنوان مقاله علمی پژوهشی

فهرست مقاله

معرفی یا اطلاعات پیش زمینه

مرور ادبیات

روش تحقیق

نتایج مقاله علمی پژوهشی

تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده

نتیجه‌گیری و پیشنهادات برای تحقیقات آینده

1-1- عنوان مقاله علمی پژوهشی چیست و باید چگونه نوشته شود؟

عبارتی که بتواند در حداقل تعداد کلمات، تحقیقات انجام شده را به مناسب‌ترین شکل ممکن توصیف کند.

1-2- فهرست مقاله

در فهرست مقاله نویسنده موظف است برای هرکدام از بخش‌های پیش رو صفحه خاصی را مشخص کند تا جستجوی اطلاعات را برای خواننده تسهیل کند.

1-3- معرفی و یا اطلاعات پیش زمینه

نویسنده بایستی به معرفی خود، همکاران خود، سال انتشار مقاله و مجله انتشار کننده مقاله بپردازد.

1-4- مرور ادبیات

در این قسمت نویسنده به مقالات پیشین که در زمینه مورد بحث تحقیقاتی را انجام داده‌اند، اشاره می‌کند.

1-5- روش تحقیق

در این بخش محقق روش‌های مختلفی را که در گردآوری اطلاعات به کار شده است در اختیار خواننده قرار میدهد تا در صورت نیاز بتواند نتایج به دست آمده را بازسازی کند. در بخش روش تحقیق، نویسنده روشی را که از بین روش‌های موجود، در تحقیق خود به کار برده است در اختیار خواننده قرار می‌دهد.

1-6- نتایج مقاله علمی پژوهشی

نویسنده در این قسمت به نتایج مختلف اقدامات مذکور در روش تحقیق، بدون هیچ گونه تجزیه و تحلیل، اشاره می‌کند.

1-7-تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده

در این بخش نتایج ذکر شده در قسمت قبل، از طرف نویسنده تفسیر می‌شود و مورد تجزیه وتحلیل قرار می‌گیرد.

1-8- نتیجه‌گیری و پیشنهادات برای تحقیقات آینده

نویسنده در نهایت با توجه به تجزیه و تحلیل انجام داده شده، نتیجه نهایی و راه حل نهایی برای مشکل مطرح شده را عنوان می‌سازد و پیشنهاداتی را برای محققانی که قصد دارند در آینده این تحقیقات را گسترش دهند، ارائه می‌کند.

برای نگارش هرکدام از این المان‌ها راهنمای نگارش به خصوصی موجود است؛ در نگارش بخش‌های مختلف یک مقاله علمی پژوهشی بدون توجه به عناوین مختلف و متفاوت در حوزه‌های گوناگون، اصل اول توجه به استانداردهای تعیین شده است. در نگارش چنین تحقیقاتی، معمولا‌ً علاوه بر انجام خود تحقیقات و جمع‌آوری داده‌ها، تنظیم اطلاعات به دست آمده بر حسب الگوهای تعیین شده، زمان زیادی را از محقق خواهد گرفت.

2- مدت زمان تحقیق و جمع آوری اطلاعات برای یک مقاله علمی پژوهشی چقدر است؟

تحقیات علمی پژوهشی از نظر روش‌های مختلف جمع‌آوری اطلاعات به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. از جمله این روش‌ها می‌توان به مصاحبه، مشاهده، پرسش نامه، تحقیقات و آزمایشات اشاره کرد. بسته به فرضیات و هدف تحقیق، مدت زمان مورد نیاز برای گردآوری یک مقاله علمی پژوهشی می‌تواند بین۱روز تا چند سال متفاوت باشد.

3- یک مقاله علمی پژوهشی خوب دارای چند صفحه است؟

معمولاً مقالات علمی پژوهشی با کیفیت دارای تعداد صفحات بالایی هستند. این تعداد می‌تواند از۱۰صفحه تا چند صد صفحه متغیر باشد. داشتن یک مقاله با تعداد صفحات کمتر از۱۰، با توجه بخش‌های مختلف و قسمت‌های اصلی تحقیق که در بالا ذکر شد، منطقی به نظر نمی‌رسد.

4- محتوای یک مقاله علمی پژوهشی چه مواردی می‌شود؟

در گردآوری یک مقاله علمی پژوهشی می‌توان از اطلاعات به دست آمده در طول سال‌های اخیر که به شکل کتاب یا مقاله در مجلات مختلف به نگارش در آمده‌اند استفاده کرد. با این وجود برای این که مقاله ما از نوع علمی پژوهشی باشد، بایستی به یک مشکل اصلی که امروزه در تحقیقات پیشین مطرح شده است، اشاره کند و از مطالب یا مقالات پیشین تنها در راستای استفاده از روش‌ها، آنالیز اطلاعات و یا گردآوری اطلاعات کمک بگیرد.

سابمیت  -  پذیرش و چاپ  -  پذیرش تحصیلی(Apply)

نداشتن آگاهی برخی از پژوهشگران و دانشجویان موجب می شود که بازار این نوع مجله ها داغ شده و متصدیان آن نیز به سود کلانی برسند. این مجله ها به واسطه ارائه پذیرش های سریع و همچنین دارا بودن ضریب تاثیر، پژوهشگران را وسوسه کرده و به دام خود می اندازند. متاسفانه افراد زیادی به دام متصدیان چنین ژورنالهایی افتاده اند و علاوه بر از دست رفتن هزینه های چاپ به دلیل شناسایی این مجله ها، آبروی علمی نیز برای آنها باقی نمانده است.

ژورنالهای جعلی (hijacked journals) یا تقلبی(Fake)چه ژورنالهایی هستند؟

ژورنالهایی هستند که با ترفند نام و نشان علمی مجله ای که عموماً وب سایت ندارد را جعل کرده و با ظاهرسازی دروغین اعم از قراردادن آرشیو مقالات مجله اصلی، درج ISSN مجله اصلی و یا ثبت دامین با نام مجله درپی فریب پژوهشگران و دانشجویان برای سودجویی مالی خود هستند. ژورنالهی جعلی عموماً از اسم مجله معتبری که وب سایتی ندارد سوء استفاده کرده و با طراحی وب سایت و معرفی مجله اصلی با ترفندادعا می کند که وب سایت اصلی و معتبر می باشد. دقت کنید که افرادی که این وب سایت ها را طراحی می کنند در وب سایت تامپسون رویترز به دنبال مجلاتی می گردند که صاحبان مجله هنوز وب سایتی به اسم مجله ثبت نکرده اند. همین امر فرصتی را فراهم میکند که به سرعت وب سایت جعلی طراحی شده و از مشحصات ژورنال اصلی برای موجه جلوه دادن آن استفاده کنند.

چگونه می توان به جعلی یا hijacked بودن یک مجله پی برد؟

۱- وب سایت این ژونالها عموماً به تازگی طراحی می شوند و زمان ثبت دامین مربوط به یک یا دو سال اخیر می شود. شما می توانید با مراجعه به سایت به زمان دامین خریداری شده و طراحی آنها پی ببرید. هرچند ممکن است مواردی باشد که وب سایت اصلی یک مجله معتبر نیز تازه طراحی شده باشد ولی یکی از دلایلی که شما باید به آن شک کنید زمان ثبت دامین آن است.

۲- پوسته ظاهری این مجلات عموماً به صورت تمپلیت های آماده خریداری می شود و یا در غیر این صورت چند گزینه ساده مانند آرشیو، تماس با ما در سایت موجود می باشد. حرف ما این است که وقت زیادی برای این وب سایتها گذاشته نمی شود و صورت ظاهری آنها نشان از طراحی سرسری وب سایت ژورنال دارد.

۳- شما می دانید که اگر مجله ای ISI بوده و یا دارای ضریب تاثیر باشد طی سالهای متمادی با ارزیابی و پایش دقیق مقالات خود به این مرحله رسیده است پس بنابراین دارای hرشیو قوی از مقالات خود می باشد. در مجلاتی که جعل می شوند عموما جاعلان آنها دسترسی به آرشیو مقالات مجله اصلی و معتبر ندارند بنابراین یا آرشیوی تشکیل نمی دهند یا اگر تشکیل بدهند به تعداد انگشتان دست می رسد.

۴- حتما ارشیو این مجلات را چک کنید و با سرچ عناوین مقالاتی که در وب سایت قرار داده شده است مطمئن شوید که مقالات در جای دیگر چاپ نشده باشند. خیلی جالب است که بدانید چون این افراد به ارشیو مجله اصلی دسترسی ندارند برای گمراه کردن پژوهشگران اقدام به تشکیل ارشیو مقالاتی می کنند که قبلا در مجلات دیگر چاپ شده است و شما با یک سرچ سریع به آن دسترسی پیدا می کنید.

۵-حتما عنوان مجله را در گوگل سرچ کنید. می دانید که در بسیاری از وب سایتهای دیگر در مورد مجله مطالبی را درج میکنند. شما ممکن است با این کار به مطالبی برخورد کنید که در وب سایت های انگلیسی به تقلبی بودن آن وب سایت اشاره کرده باشند. یا به صورت ساده اسم ژورنال + hijacked را در گوگل سرچ کنید اگر آن وب سایت لو رفته باشد حتما راجع به آن مطالبی را نوشته اند.

۶-اسم ژورنال را به همراه ادیتور اصلی سرچ کنید. در این صورت مطمئن باشید به اسم ادیتور اصلی میرسید وقتی به اسم ادیتور رسیدید به دنبال ایمیل ایشان بگردید. عموما ادیتورهای ژورنالها اعضای هیئت علمی هستند و ایمیل ژورنالی آنها در وب سایتهای مختلفی درج شده است. ایمیل ژورنالی ادیتور را با ایمیل درج شده در وب سایت های جعلی تطبیق دهید. مسلما اختلافاتی را می یابید. چرا که یک یوزر نیم برای اولین و اخرین بار ثبت می شود و امکان جعل دقیق آن وجود ندارد. جاعلان این وب سایت ها عموما از ایمیلهای ازاد مثل یاهو و جیمیل استفاده می کنند.

۷-دقت کنید ویژگی اصلی مجلات جعلی یا hijacked عدم داوری و مطالبه سریع هزینه های چاپ می باشد. به این نکته دقت کنید مجله ای که ISI و دارای ضریب تاثیر هیچ گاه به مقاله ای بدون کامنتهای داوری پذیرش نمی دهد.

اصول مقاله نویسی - مقالات علمی و پژوهشی - چیستی ترجمه