Thematic Proposal

شاید نگارش پروپوزال موضوعی‌(Thematic Proposal) یکی از پیچیده‌ترین، زمانبرترین و گیج‌کننده‌ترین مسئولیت‌هایی باشد که یک شخص می‌تواند بر عهده بگیرد. به شکل ساده‌تر زمانی که در مورد نگارش پروپوزال موضوعی صحبت می‌کنیم، می‌توانیم آن را مشابه یک مصاحبه شغلی بدانیم که در آن شخص پژوهشگر یک توضیح مختصر و مفید در مورد سازمان، سابقه اجرایی، پروژه و سایر عوامل مرتبط با رزومه خود به مخاطب یا سرمایه گذار ارائه می‌نماید.
به طور کلی یک پروپوزال موضوعی موفق باید برای مخاطب جذابیت داشته و طرح پیشنهادی آن از سایر رقبا متمایز باشد. اگر قصد دارید یک پروپوزال موضوعی موفق و با کیفیت بالا ارائه کنید باید چند نکته را در ارتباط با نگارش آن در نظر داشته باشید.
اولین مورد این است که تم اصلی پروپوزال شما در مورد چه موضوعی است و این موضوع برای سازمان مورد نظر چقدر اهمیت دارد.
برای این منظور سعی کنیدتعریف دقیق و کاملی از تم اصلی پروپوزال موضوعی ارائه کنید که برای مخاطب قابل فهم و جذاب باشد. همواره باید موضوع را به گونه‌ای تبیین کنید که نشان دهدطرح پیشنهادی شما مشکل سازمان را برطرف خواهد کرد و از این جهت پروپوزال موضوعی اهمیت پیدا می‌کند.
دومین عاملی که می‌تواند موجب افزایش جذابیت در پروپوزال موضوعی شما شود، مزایا و منافع پیاده‌سازی طرح شما است.

نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری

برای اینکه بتوانید مخاطب را در مورد جنبه‌های مثبت و مزایای پروژه‌تان متقاعد کنید باید در مرحله اول اهداف پروژه را به درستی معرفی کنید و در نهایت با ارائه برنامه عملیاتی و کاربردی تمامی اهداف تعیین شده را محقق کنید. حتی می‌توانید پروپوزال موضوعی خود را از نظر برنامه عملیاتی، هدف، بودجه‌بندی یا سایر عناصر اجرایی با رقبا مقایسه کرده و مزایای آن را مشخص نمایید که این کار موجب ایجاد مزیت رقابتی برای شما خواهد شد. یکی دیگر از عواملی که می‌تواند موجب افزایش جذابیت پیش پروپوزال شما شده و موفقیت آن را تضمین کند، ارائه مستندات و منابع قابل اتکا است که به مخاطب در مورد صحت مطالب نگارش شده اطمینان خاطر خواهد داد.
توصیه می‌شود در زمان نگارش پروپوزال موضوعی برای تمامی مطالب مهم و تاثیرگذار در تصمیم مخاطب یک منبع قابل اتکا ارائه کنید. در این حالت زمانی که مخاطب در حال مطالعه پروپوزال موضوعی شما است و با مطالب تصمیم‌ساز مواجه می‌شود، می‌تواند مطمئن باشد که این مطالب از صحت و اعتبار بالایی برخوردار هستند.
در نهایت آخرین عاملی که می‌تواند موفقیت طرح پیشنهادی شما را تضمین کرده و موجب موفقیت آن شود، ارائه یک برنامه عملیاتی قابل اجرا است. تا زمانی که شما در پروپوزال موضوعی‌تان برنامه‌ای را ارائه می‌کنید که از نظر اجرائی با مشکلات زیادی مواجه است و قابلیت پیاده‌سازی را ندارد، نمی‌توانید نتیجه مطلوبی را از پروژه انتظار داشته باشید. در ادامه اجزای اصلی یک پروپوزال موضوعی را بیان می‌کنیم که نسبت به پیش پروپوزال موضوعی چند بخش اضافه‌تر با جزئیات بیشتر را دربر می‌گیرد.
نامه پوششی یا نامه استعلام‌(Letter of Inquiry or Cover Letter): نامه پوششی یا نامه استعلام یکی از مهم‌ترین اجزای پروپوزال موضوعی و البته تجاری محسوب می‌شود. توصیه می‌شود که قبل از سابمیت پروپوزال موضوعی یک نامه پوششی یا Cover Letter برای آن آماده کنید. نامه پوششی به معرفی موسسه، ماموریت، چشم‌انداز سازمان پرداخته و درخواست شما در ارتباط با پروپوزال را بیان می‌کند. حتی بر اساس صلاحدید می‌توانید تیم پژوهشی و اجرایی خود را در این نامه مشخص کرده و اطلاعاتی را در مورد بودجه مورد نیازتان بیان کنید.
چنانچه این محتوا به صورت جذاب و متقاعد‌کننده نگارش شود می‌تواند در اولین برخورد، مخاطب یا سرمایه‌گذار را ترغیب به مطالعه محتوای پروپوزال کند. هرگز سعی نکنید از محتوای پروپوزال موضوعی در نامه پوششی یا Cover Letter استفاده کنید، چرا که این نامه به نوعی معرفی نامه‌ای برای شما است و قرار است توانمندی‌هایتان را به سرمایه‌گذار نشان دهد.
برای اینکه بتوانید نامه پوششی یا Cover Letter خوب و جذاب بنویسید می‌بایست چند نکته را در گام نخست رعایت کنید.
اولین نکته این است که باید به اطلاعات سازمانی و توانمندی‌های عملیاتی پروژه مورد نظرتان در نامه پوششی یا Cover Letter اطمینان داشته باشید. بدین معنا که وقتی موضوعی را در مورد پروژه یا هر فرآیند اجرایی دیگری در نامه پوششی مطرح می‌کنید و بیان می‌کنید که به عنوان مثال تسلط و سابقه چندین ساله در یک زمینه اجرایی خاص دارید، در عمل نیز باید بتوانید توانایی‌هایتان را اثبات کنید.
نکته دوم اینکه سعی کنید مطالب موجود در نامه پوششی یا Cover Letter را بصورت مختصر در حد سه پاراگراف و کاملا کاربردی نگارش کنید. به هیچ وجه نیازی نیست که در این نامه شروع به داستان سرایی کرده و در ارتباط با نوع و یا نحوه نگارش پروپوزال موضوعی اطلاعات اضافی بیان کنید. تنها کافی است به صورت تخصصی به معرفی خودتان و پروژه‌تان بپردازید و از مسائل حاشیه‌ای دوری کنید.
و نکته آخر اینکه، چنانچه در فرآیند اجرای پروژه از حمایت‌های مادی و معنوی موسسات یا سازمان‌های برجسته‌ای برخوردار هستید و گمان می‌کنید ممکن است حضور این سازمان‌ها در تصمیم سرمایه‌گذار تاثیر مثبتی داشته باشد، آن را به صورت موردی و با ذکر منبع بیان نمایید.

نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری

خلاصه اجرایی‌(Executive Summary): تفاوتی ندارد که یک پروپوزال تجاری نگارش می‌کنید، یک بیزینس پلن یا طرح کسب و کار تهیه می‌کنید یا یک پروپوزال موضوعی می‌نویسید، در تمامی این اسناد تهیه شده اولین فاکتور نحوه نگارش خلاصه اجرایی است. محتوا و مطالب ارائه شده در خلاصه اجرایی این امکان را برای سرمایه‌گذار فراهم می‌کند تا ابعاد مختلف سازمان و توانمندی‌های شما را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.
در این بخش از پروپوزال موضوعی شما چند فاکتور را برای سرمایه‌گذار واضح و مشخص می‌کنید.
اولین فاکتور معرفی سازمان، موسسه یا شخص ارائه‌دهنده پروپوزال موضوعی یا Thematic Proposal است که توضیح مختصری از فعالیت‌های اجرایی و سابقه عملیاتی آن را بیان می‌کنید.
دومین فاکتور مربوط به شناسایی مشکل در پروپوزال است که خلاصه‌ای از آن را در این بخش ارائه می‌کنید.و
سومین فاکتور مربوط به ارئه راه حل در پروپوزال است. در این قسمت بیان می‌کنید چرا و چگونه این راه حل برای برطرف کردن مشکل اهمیت پیدا دارد.
یکی از مواردی که توصیه می‌شود در زمان نگارش خلاصه اجرایی در پروپوزال رعایت کنید نوع و نحوه نگارش متن است. بسیاری از افراد برای اینکه بتوانند نظر سرمایه‌گذار را جلب کنند یا حتی پروپوزال موضوعی (Thematic Proposal) را جذاب و متقاعد‌کننده نشان دهند، سعی می‌کنند از کلمات اغراق‌آمیز در ارائه اطلاعات استفاده کنند. برای مثال استفاده از کلمات "راه حل بی‌نظیر"، "مشکل بی‌سابقه"، "پروژه منحصر بفرد"، "بهترین برنامه اجرایی" از واژه‌هایی هستند که سرمایه‌گذاران را نسبت به محتوای پروپوزال موضوعی مشکوک کرده و احتمال ریجکت آن را بالا می‌برد. بنابراین سعی کنید در ارائه مطالب در بخش خلاصه اجرایی از زبانی کاملا رسمی و تخصصی استفاده کنید.

بیانیه نیاز(Statement of Need): در این بخش شما باید توضیح مختصری در مورد راه حل ارائه شده در پروپوزال موضوعی بیان کرده و مشخص کنید این راه حل قرار است نیازهای چه بخشی از جامعه یا صنعت را برطرف کند. این بخش از پروپوزال موضوعی به نام بیانیه مشکل یا Problem Statement نیز شناخته می‌شود. در زمان نگارش از پژوهشگر انتظار می‌رود که مشکل پیش روی صنعت یا جامعه را به درستی شناسایی و برای سرمایه‌گذاران تبیین کند و بیان کند این مشکل چرا از اهمیت بالایی برخوردار است و برطرف کردن آن چگونه می‌تواند کمک کننده باشد.برای اینکه نشان دهید مشکلات و نیازهای مشتریان به دقت شناسایی شده و قرار است به صورت تخصصی به آن پاسخ داده شود، سعی کنید از جداول، نمودارها و آمار مستند و قابل اتکا استفاده کنید. بسیاری از پژوهشگران در این بخش هوشمندانه عمل کرده و برای اینکه بودجه‌بندی مورد نیاز خود را توجیه کنند در این بخش سعی می‌کنند خلاصه‌ای از برنامه عملیاتی را کاملا هماهنگ با مسئله تحقیق ارائه کنند تا در نهایت برنامه خودشان را قابل قبول جلوه داده و بودجه آن را توجیه کنند.
اهداف‌(Goal and Objective): در این بخش از پروپوزال موضوعی باید نشان دهید که چه اهدافی را با اجرای طرح پیشنهادیتان دنبال می‌کنید. آیا به دنبال برآورده کردن نیازهای گروه خاصی از جامعه هستید، آیا به دنبال سودآوری بیشتر برای سازمان مورد نظرتان هستید، آیا قصد دارید یک رابطه تجاری یا علمی با موسسه خاصی برقرار کنید و در نهایت قصد دارید با ارائه پروپوزال موضوعی چه تغییری در جامعه یا صنعت ایجاد کنید. تمامی این سوالات و پاسخ‌های آنها مرتبط به اهداف پروپوزال موضوعی هستند. 
در زمان ارائه پروپوزال موضوعی سعی کنید پاسخ دقیق و روشنی برای تمامی این سوالات داشته باشید چرا که تاثیر مثبتی در دید سرمایه‌گذار داشته و احتمال پذیرش پروژه را افزایش می‌دهد. همواره سعی کنید اهداف قابل اندازه‌گیری و قابل اجرا برای پروپوزال موضوعی انتخاب کنید و بدانید اهداف رویایی و غیرقابل دسترس نشانگر پروپوزال ضعیف و بی‌کیفیت هستند. از طرف دیگر اهداف تعیین شده در پروپوزال موضوعی باید در ارتباط مستقیم با بیانیه نیاز(Statement of Need) باشند.
طراحی برنامه‌(Program Design): این بخش از پروپوزال موضوعی وابسته به موضوع و هدف تحقیق با عناوین دیگری مانند برنامه کاری (Work Plan) یا روش تحقیق (Methodology) نیز شناخته می‌شود. هدف از نگارش این بخش در پروپوزال موضوعی این است که نشان دهید چطور می‌خواهید به اهداف تعیین شده دست پیدا کنید. برنامه عملیاتی طراحی شده می‌بایست کاملا دقیق، تخصصی و البته مختصر باشد و از طرف دیگر فرآیندی قابل اندازه‌گیری داشته باشد.
در این بخش از پروپووزال موضوعی باید نشان دهید که روش اجرایی پروژه تا چه اندازه منطبق بر اهداف تعیین شده بوده و می‌تواند نسبت به سایر رقبا مزیت رقابتی داشته باشد. بخاطر داشته باشید که توجیه مقدار بودجه تعیین شده از این بخش از پروپوزال موضوعی آغاز می‌شود. بدین معنا که علاوه بر بخش بودجه‌بندی در پروپوزال، قسمت طراحی برنامه نیز تاثیر زیادی در تصمیم سرمایه‌گذار داشته و چنانچه وی مغایرتی بین این بخش و قسمت بودجه‌بندی مشاهده کند به احتمال زیاد پروپوزال موضوعی شما ریجکت خواهد شد.
بودجه‌بندی‌(Budget): زمانی که صحبت به مسائل مالی می‌رسد دیگر نمی‌توان با ریسک بالا عمل کرد. در این بخش باید یک تخمین دقیق از بودجه اجرایی پروژه ارائه کرده و برای هر بخش به صورت تفکیک شده هزینه‌های عملیاتی را مشخص کنید. بسیاری از سرمایه‌گذاران برای بودجه اجرایی یک پروپوزال موضوعی درخواست اطلاعات اضافی در قالب اسناد مکمل می‌کنند که به آن Supplementary Material نیز می‌گویند. این اسناد مکمل یا Supplementary Material موجب می‌شوند تا جزئیات بیشتری به طرح پیشنهادی اضافه شده و تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذار تسهیل شود.
آموزش نوشتن افیلیشن مقاله Affiliation - پیشنهاد و سابمیت - پروپوزال دانشگاهی

نگارش پیش پروپوزال صنعتی و تجاری 
پیش پروپوزال صنعتی و تجاری

نگارش پیش پروپوزال از هر نوعی که باشد ممکن است برای پژوهشگر استرس‌زا و ترسناک به نظر برسد. ارائه پیش پروپوزال صنعتی و تجاری علاوه بر جذاب بودن و متقاعد‌کننده بودن برای مخاطب می‌بایست به گونه‌ای نگارش شود که محتوای آن کاربردی و قابل پیاده‌سازی باشد. چرا که پیش پروپوزال صنعتی و تجاری برای اهداف کسب و کارها نگارش شده و می‌بایست توسعه و بهبود یک واحد تولیدی را مد‌نظر قرار دهد.
زمانی که شخص پژوهشگر اقدام به نگارش پیش پروپوزال تجاری یا صنعتی می‌کند در گام نخست می‌بایست مشکل پیش روی کسب و کار را به درستی شناسایی کند.
در بسیاری از مواقع یک صنعت دچار مشکل فروش، تولید، بازاریابی و یا بهره وری می‌شود که در نهایت به صورت مستقیم سودآوری شرکت را تحت تاثیر قرار خواهد داد. در این مرحله نیاز است که یک پژوهشگر متخصص با رویکردی خلاقانه و تحلیلگر وارد کسب و کار شده و برای مشکل پیش رو یک راه حل دقیق و کاربردی ارائه دهد. بدین منظور همواره تاکید می‌شود که در پیش پروپوزال صنعتی و تجاری، شخص نگارنده باید در وهله اول مشکل پیش روی واحد تولیدی را به درستی شناسایی کند و در نهایت برای حل آن مشکل راه حل ارائه نماید.

 

که در این مسیر ایجاد جذابیت محتوایی در پیش پروپوزال در اولویت سوم و پایانی بعد از شناسایی مشکل و ارائه راه حل قرار خواهد گرفت. پیش پروپوزال صنعتی و تجاری که به آن پیش پروپوزال تکنیکال (Technical preproposal)، بیانیه کاری (Statement of Work) یا پیش پروپوزال پروژه‌ای (Project Preproposal) نیز می‌گویند با هدف معرفی یک محصول خاص، ارائه یک راه حل فنی برای یک کسب و کار و یا ایجاد ارتباط سازمانی میان دو صنعت مختلف شکل گرفته و طراحی می‌شود. با توجه به ابعاد و اهداف مختلف یک پیش پروپوزال صنعتی و تجاری، می‌توان سه رویکرد اصلی برای آماده‌سازی آن درنظر گرفت.

  • هدف از نگارش پیش پروپوزال را مشخص کرده و بصورت دقیق تعیین کنید که قصد انجام چه کارهایی را دارید.
  • دلیل و اهمیت اجرایی شدن و پیاده سازی پیش پروپوزال را تبیین کنید.
  • برنامه کاری، زمانبندی و بودجه بندی پروژه را کاملا قانع‌کننده و قابل اجرا تدوین نمایید.
    اگر بخواهیم ویژگی‌های ساختاری یک پیش پروپوزال تجاری خوب و با کیفیت را تعریف کنیم، یکی از آنها قطعا ظاهر و ساختار حرفه‌ای است که اصطلاحا به آن‌(Look Professional) می‌گویند. بدین معنا که هر پیش پروپوزالی اعم از دانشگاهی، تجاری یا موضوعی می‌بایست در یک قالب استاندارد آماده شود. از طرف دیگر یک پیش پروپوزال ایده آل می‌بایست از نظر فنی بسیار قوی باشد تا بتواند نظر مخاطبان را به خود جلب کند. به طور کلی یک پیش پروپوزال تجاری و صنعتی در حالت استاندارد دارای بخش‌های زیر خواهد بود:

خلاصه اجرایی‌(Executive Summary): یک محتوای مختصر در مورد ماهیت پروژه، اهداف و چرایی انجام پروژه است که یک دید کلی از پیش پروپوزال به مخاطب می‌دهد. در این بخش می‌توانید بر رویکردهای مدیریتی و فنی پروژه به صورت خلاصه تاکید کرده و یک‌ سری اطلاعات کلی در مورد نوع محصول، راه حل یا زمینه ارتباطی که قصد دارید با سازمان مورد نظر ایجاد کنید، ارائه نمایید.
محتوای این بخش حداکثر یک صفحه از پیش پروپوزال صنعتی و تجاری را در برمیگیرد و تعداد کلمات آن می‌تواند بین 500 تا 1000 کلمه متغیر باشد. در این بخش معمولا دو موضوع تخصصی به نام‌های مشکل تحقیق (Statement of Problem) و هدف پروژه (Objective) را مورد بررسی قرار خواهید داد. در بخش مشکل تحقیق (Statement of Problem) در پیش پروپوزال تجاری یک توضیح مختصر در مورد سازمان و اهمیت پروژه داده می‌شود. پیش از اینکه اهمیت پروژه را برای سرمایه‌گذار یا مخاطب بیان کنید می‌بایست سازمان و موسسه خود را به درستی معرفی کنید.
در زمان معرفی سازمان سعی کنید نکاتی را بیان کنید که نشان‌دهنده سابقه و تخصص شما است و می‌تواند مخاطب را قانع کند که شما و تیم سازمانی‌تان قابلیت‌های لازم برای حل مشکل را دارید. بعد از اینکه مخاطب را در مورد قابلیت‌های خودتان متقاعد کردید، باید سعی کنید که مشکل پیش روی سازمان را به درستی معرفی کرده و برنامه قابل قبولی برای آن ارائه نمایید.
در بخش اهداف (Objective) باید محصولات، خدمات و یا نیازهای مشتریان و بازار مورد نظرتان را معرفی کرده و بگویید چگونه این ویژگی‌ها می‌توانند مشکل شناسایی شده را برطرف کنند.

PROPOSAL WRITING  7

رویکرد فنی‌(Technical Approach): بسیاری از پژوهشگران گمان می‌کنند که که در پیش پروپوزال صنعتی و تجاری باید تمام جزئیات راه حل را ارائه کنند و مشکل را به طور کامل بر طرف کنند. البته این موضوع صحت دارد که راه حل یک موضوع هر چه جامع‌تر و دقیق‌تر تدوین شود می‌تواند نتیجه مطلوب‌تری در پی داشته باشد اما لزومی ندارد که در مرحله اول در پیش پروپوزال تجاری و صنعتی تمامی ابعاد و جنبه ها را شناسایی کرده، مشکلات را برطرف نموده و استراتژی‌های نوینی برای هر مشکل در آینده ارائه نمایید.
بهترین استراتژی در نگارش پیش پروپوزال تجاری و صنعتی این است که یک راه حل تخصصی برای برطرف کردن مشکل در اولین مرحله ارائه شود. در بخش رویکرد فنی‌(Technical Approach) یک برنامه تخصصی با توجه به مسائل شناسایی شده و به مخاطب ارائه می‌گردد. این برنامه ممکن است شامل فرآیند معرفی یک محصول جدید، ارائه یک خدمت منحصر به فرد، فعالیت در یک بازار جدید، سرمایه‌گذاری بر روی مشتریان جدید و یا ایجاد یک ارتباط سازمانی باشد.
در این بخش معمولا باید توضیحات جامعی را در مورد سوالات مطرح شده زیر ارائه نمایید.
سوال اول این است که چه فرآیندهایی برای ارائه راه حل طی شده است و آیا این راه حل قابل اتکا خواهد بود یا خیر. برای اینکه بتوانید به این سوال پاسخ دقیق بدهید باید در مرحله اول مشکلات را به درستی شناسایی کرده باشید و در مرحله بعد برنامه‌ای قابل اجرا مبتنی بر مستندات موجود ارائه نمایید.
سوال دوم این است که چرا باید این رویکرد فنی را انتخاب کرد و چه مزیتی برای کسب و کار دارد. برای پاسخ به این سوال باید مزایا و نقاط قوت پروژه‌تان را بیان نموده و مزیت رقابتی پروژه‌تان نسبت به سایرین را برای مخاطبان تبیین کنید.
سوال سومی که در بخش رویکرد فنی‌(Technical Approach) باید به آن پاسخ دهید این است که روش ارزیابی و پیشرفت عملکرد چگونه است. برای اینکه بتوانید به این سوال پاسخ دهید باید درمرحله اول برنامه، زمانبندی عملیاتی و تقسیم وظایف را مشخص کنید و در مرحله دوم با توجه به جدول زمانبندی یک ابزار ارزیابی عملکرد برای پیشرفت پروژه ارائه نمایید.
و سوال آخر در زمان نگارش پیش پروپوزال صنعتی و تجاری این است که گزینه‌های جایگزین و یا به عبارتی پلنB شخص در صورت ناموفق بودن راه حل اصلی چه خواهد بود که توصیه می‌شود حتما یک پلن جایگزین حتی با توضیحات مختصر در پیش پروپوزال در بخش رویکرد فنی در نظر داشته باشید.
بودجه‌بندی‌(Budget): در این بخش می‌بایست یک تخمین دقیق در مورد هزینه‌های پروژه انجام دهید. برای اینکه بتوانید بوجه‌بندی پروژه خودتان را با حاشیه امنیت بیشتری در نظر داشته و در طی پیاده‌سازی پروژه با کمبود بودجه مواجه نشوید می‌بایست به نکته زیر توجه کنید:
تا جایی که امکان دارد هزینه‌های پروژه را دقیق ارزیابی کنید اما برای اینکه بتوانید از بودجه خود مطمئن باشید، سعی کنید که مبلغ پیشنهادی در پیش پروپوزال را اندکی بالاتر در نظر بگیرید. برای هر بخش از بودجه‌بندی معادل 10-20% خطای محاسباتی لحاظ نمایید. سعی کنید پیش از ارائه بودجه‌بندی پروژه از میزان هزینه کرد سازمان آگاهی حاصل کنید.
برای مثال در صورتی که بودجه لازم برای اجرای پروژه شما 20 میلیارد تومان باشد و حداکثر مبلغ قابل اختصاص از طرف شرکت برای اجرای پروژه 10 میلیارد تومان باشد در نهایت پروژه شما نمی‌تواند نظر سرمایه‌گذاران را جلب کند و رد خواهد شد. سعی کنید نحوه تخصیص بودجه به پروژه مورد نظرتان را به دقت تعیین کنید. بدین معنا که شخص باید نحوه و نوع تخصیص بودجه را با جزئیات بسیار بالا و زمانبندی دقیق ارائه نماید که برای مخاطبان و سرمایه گذاران ملموس و قابل اندازه‌گیری باشد.
پیش پروپوزال - پروپوزال - بیان مسئله

 نگارش یک پایان‌نامه ارشد و یا رساله دکتری ممکن است چندین هفته یا چند ماه از یک پژوهشگر زمان بگیرد، اما پیش از ارائه یک پایان‌نامه باید یک طرح برای شروع تحقیق ارائه کنید که اصطلاحا به آن پیش پروپوزال می‌گویند. همانطور که در مطالب پیشین اشاره کردیم، پیش پروپوزال یک طرح پیشنهادی اولیه است که برای اهداف دانشگاهی، تجاری و موضوعی ارائه می‌شود.
ارائه پیش پروپوزال دانشگاهی اولین و مقدماتی‌ترین مرحله در شروع نگارش پایان‌نامه و یا رساله دکتری است که باید به تایید اساتید راهنما و مشاور رسیده و در دفتر تحصیلات تکمیلی ثبت شود. بسیاری از موسسات آموزشی این فرصت را برای پژوهشگر فراهم می‌کنند تا با ارائه پیش پروپوزال، موضوع مورد نظر و حوزه مورد علاقه‌اش را برای اساتید مشخص کند. نگارش پیش پروپوزال دانشگاهی نسبتا به پیش پروپوزال موضوعی و تجاری ساختار مشخص‌تری دارد و این ساختار استاندارد معمولا توسط دانشگاه‌ها در فرمت‌های Word و PDF در اختیار دانشجویان قرار داده می‌شود.
یک پیش پروپوزال دانشگاهی در تعداد محدودی کلمه و تعداد صفحات معینی نگارش می‌شود که معمولا تعداد صفحات آن بین 3 تا 5 صفحه و تعداد کلمات آن بین 1000 تا 2000 کلمه خواهد بود. پس از ارائه پیش پروپوزال مباحث مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته و در صورت تایید شدن توسط اساتید، از پژوهشگر درخواست می‌شود تا طرح پیشنهادی اصلی یا همان پروپوزال خود را ارائه کند. پیش پروپوزال دانشگاهی به گونه‌ای نگارش می‌شود که بتواند به سوال زیر پاسخ دقیق و شفافی بدهد.
اولین سوالی که در پیش پروپوزال دانشگاهی می‌بایست به آن پاسخ دهید این است که مسئله اصلی تحقیق چیست. شخص پژوهشگر باید مشخص کند که مشکل شناسایی شده در تحقیق از اهمیت بالایی برخوردار بوده و تحقیق مورد نظر می‌تواند ارزش افزوده‌ای برای جامعه علمی و دانشگاهی ایجاد کند. مسئله تحقیق به طور کلی در دو حالت در پیش پروپوزال دانشگاهی بیان می‌گردد، یکی مشکلات موجود در یک شاخه علمی که به درستی شناسایی شده باشد و دیگری تشخیص مسائل موجود در جامعه که بر زندگی افراد تاثیرگذار باشد.

نگارش پیش پروپوزال دانشگاهی کارشناسی ارشد و دکتری

 دومین سوال مهمی که شخص نگارنده پیش پروپوزال دانشگاهی باید به آن پاسخ دهد، سوال مربوط به هدف تحقیق است. بدین معنا که شخص نگارنده باید مشخص کند که چطور و با چه ابزارهایی قصد دارد به بررسی و حل مشکلات مطرح شده در پیش پروپوزال بپردازد. در ادامه سعی می‌کنیم یک ساختار سازمان یافته و استاندارد برای نگارش پیش پروپوزال دانشگاهی ارائه کنیم تا دانشجویان را با مفاهیم و مبانی ارائه پیش پروپوزال بیشتر آشنا نماییم.

  • خلاصه تحقیق‌(Executive Summary): محتوای این بخش بسیار شبیه به مقدمه در پایان نامه و پروپوزال است که در آن اهمیت موضوع، توضیحات مختصری از پیشینه پژوهشی، دلیل انجام پژوهش و کاربردهای آن بیان می‌شود. هدف اصلی از ارائه خلاصه تحقیق‌(Executive Summary) این است که یک دید کلی از محتوای طرح پیشنهادی به مخاطب یا همان اساتید راهنما و مشاور داده شود. در این بخش معمولا کلیدواژه های اصلی تحقیق بصورت مختصر تعریف شده و اهمیت تحقیق برای مخاطب تشریح می‌شود.
    هر طرح پیشنهادی می‌بایست این قابلیت را داشته باشد که یک راه حل برای مشکل شناسایی شده ارائه دهد و شخص پژوهشگر با نگارش پیش پروپوزال دانشگاهی نشان می‌دهد که به دنبال شناسایی مشکل و ارائه راه حل است. حجم محتوای آن می‌بایست حداکثر 10% کل متن پیش پروپوزال را تشکیل دهد. محدودیت های محتوایی در پیش پروپوزال های دانشگاهی بیان می‌کند که حداکثر محتوای این بخش می‌تواند 500 کلمه باشد. بر اساس تعریف ارائه شده توسط دانشگاه تگزاس ای اند ام‌(Texas A&M University)، نگارش خلاصه اجرایی تحقیق موجب ایجاد یک تعامل مقدماتی بین پژوهشگر و مخاطب می‌شود که در صورت موفقیت‌آمیز بودن این تعامل، نظر مخاطب به طرح پیشنهادی جلب خواهد شد.
    مشکل پژوهش‌(Problem statement): در این بخش یک توضیح جامع و کامل از مشکل تحقیق برای مخاطب بیان شده و ابعاد موضوع به دقت تبیین می‌گردد. در بخش Problem statement شخص نگارنده باید به صورت قانع کننده‌‌ای، مسئله تحقیق را توضیح دهد و اهمیت و کاربرد آن را برای جامعه مشخص نماید. همانطور که پیشتر بیان کردیم در بخش Executive Summary باید تمامی محتوای موجود در پیش پروپوزال دانشگاهی را بصورت خلاصه بیان کنیم ازجمله مسئله تحقیق، اما در بخش Problem statement این توضیح کامل‌تر و همراه با جزئیات بیشتر خواهد بود.
    یکی از سریع‌ترین و مناسب‌ترین روشها برای تبیین مسئله تحقیق و تشریح آن استفاده از استراتژی 5W است. این استراتژی در Problem statement بر پنج فاکتور اصلی تاکید دارد.

  • فاکتور اول بر مبنای پاسخ به سوال "چه کسی" یا "WHO" استوار است. بدین معنا که مسئله تحقیق شناسایی شده بر زندگی چه افراد و چه کسانی تاثیر‌گذار است و ارائه راه حل چگونه می‌تواند به این افراد کمک کند.
  • فاکتور دوم باید بتواند به "چه چیزی" یا "WHAT" پاسخ دهد. بدین معنا که دقیقا ماهیت و هویت مسئله چیست و چطور این مشکل در جامعه یا در یک شاخه علمی شناسایی شده است
  • سومین عاملی که پژوهشگر می‌بایست در فرآیند نگارش پیش پروپوزال به آن پاسخ دهد "چه زمانی" یا "WHEN" است. در زمان نگارش Problem Statement باید به این سوال پاسخ دهید که مشکل شناسایی شده چه زمان‌ها و در چه شرایطی رخ می‌دهد. پژوهشگر باید بتواند مخاطب خود را قانع کند که این مشکل تحقیق یک مسئله اساسی در جامعه است که به کرات رخ می‌دهد و زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
  • چهارمین فاکتور مهم در زمان نوشتن پیش پروپوزال دانشگاهی مربوط به "کجا" یا "WHERE'است. در این شرایط، پژوهشگر باید بتواند موقعیت دقیق برای رخ دادن یک مشکل را معرفی نماید. پاسخ دقیق به این سوال معمولا سمت سوی تحقیق را مشخص کرده و حوزه اصلی کار تحقیقاتی برای گردآوری داده‌ها و توزیع پرسشنامه را مشخص می‌کند.

نگارش پیش پروپوزال دانشگاهی کارشناسی ارشد و دکتری

  • و در نهایت آخرین فاکتور مربوط به "چرایی" یا "WHY" می‌باشد. برای پاسخ به این سوال مشخص می‌کنید که اهمیت این مشکل برای جامعه یا یک شاخه علمی چقدر بالا بوده و چرا برطرف کردن این مشکل ضرورت دارد.
    ادبیات موضوع مقدماتی (Preliminary Literature Review): برای اینکه پژوهش شما از سندیت بالایی برخوردار بوده و اعتبار علمی و تحقیقاتی قابل قبولی داشته باشد، می‌بایست توضیحات مختصری از پیشینه تحقیق بیان کنید. در این بخش سعی کنید کلیدواژه‌های تحقیق خود را به درستی شناسایی کرده و تحقیقات انجام شده و به روز را استخراج کنید. سپس مواردی که می‌توانند مرتبط به مسئله تحقیق شما باشند را در بخش ادبیات موضوع در پیش پروپوزال دانشگاهی تان بگنجانید.
    به طور معمول ادبیات موضوعی که بتواند موضوع تحقیق شما را با اهمیت و قابل انجام نشان دهد بهترین و مناسب ترین محتوا برای پیش پروپوزال شما است. ادبیات موضوع در این بخش باید نشان دهد که چه تحقیقاتی در حوزه مرتبط به موضوع انتخابی شما انجام گرفته است و چه نتایجی را در بر داشته و حال تحقیق شما چگونه می‌تواند تحقیقات پیشین را تکمیل‌تر کند.
    روش تحقیق‌(Methodology): آخرین و مهمترین بخش پیش پروپوزال دانشگاهی نگارش روش تحقیق یا Methodology است. در این بخش شما باید مخاطب را متقاعد کنید که روش مناسب و موثری برای ارزیابی مشکل شناسایی کرده‌اید و قصد دارید یک راه حل کاملا علمی و قابل اتکا ارائه دهید. برای اینکه بتوانید بخش روش تحقیق را به درستی نگارش کنید، میبایست ابزارها و روش‌های جمع‌آوری داده و اندازه‌گیری قابل قبولی داشته باشید. در این بخش از پیش پروپوزال شما به صورت مختصر مشخص می‌کنید که جامعه آماری تحقیق چه کسانی هستند و چطور قصد دارید یک نمونه آزمایشی از میان آن‌ها انتخاب کنید.
    در مرحله بعد می‌توانید ابزار گردآوری داده‌ها را مشخص کرده و روش تحلیل را انتخاب کنید. توجه داشته باشید که تمامی این موارد می‌بایست مبتنی بر سوالات، فرضیات و مسئله تحقیق شما باشد.
    پیش پروپوزال - پروپوزال پرسش نامه