نگارش پروپوزال ارشد و دکتری…
Proposal…
پایان نامه ارشد و رساله دکتری.…
Dissertation…
نگارش، استخراج و ترجمه مقاله…
Article…
دوره آموزشی کنترل دستته ولی تو مشتشی (مفاهیم فیلم)
ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ، ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎﯼ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﯽ
ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﺍﺯ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎﯼ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﻢ. ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﻗﻊ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺁﻥ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻨﺎ ﮐﻨﻴﻢ.
ﮐﻠﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪﯼ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ، ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻗﺎﻟﺐ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪﯼ ﻭ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯﺍﻥ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﯼ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.
ﻭﻗﺘﯽ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻥ ﻟﻮﻣﻴﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺨﺘﺮﻋﺎﻥ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ، ﺩﻭﺭﺑﻴﻦ ﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﺴﺘﮕﺎﻩ ﻗﻄﺎﺭ ﮐﺎﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﻳﮏ ﻗﻄﺎﺭ ﺑﻪ ﺍﻳﺴﺘﮕﺎﻩ ﻓﻴﻠﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﺮﻭﺝ ﮐﺎﺭﮔﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﯼ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﻧﻤﯽ ﺩﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺳﺎﺯﻧﺪ. ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻥ ﻟﻮﻣﻴﺮ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎﺯﺍﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﺁﻭﺭﺩ.
ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻥ ﻟﻮﻣﻴﺮ
ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯﯼ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﮊﺭﮊ ﻣﻪ ﻟﻴﺲ ﮐﻪ ﺍﻭ ﻫﻢ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﯼ ﺑﻮﺩ ﻭ ﮐﺎﺭ ﺍﺻﻠﯽ ﺍﺵ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻭ ﺷﻌﺒﺪﻩ ﺑﺎﺯﯼ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻦ ﻫﺎﯼ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﭘﺎﺭﻳﺲ ﺑﻮﺩ، ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﯼ ﺍﺯ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ، ﺗﺨﻴﻞ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ. ﮊﺭﮊ ﻣﻪ ﻟﻴﺲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﭘﺪﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎﯼ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻨﺪ. ﺍﻭ ﮐﺴﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺣﻘﻪ ﻫﺎﯼ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﮐﺸﻒ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮﺩ.
ﮊﺭﮊ ﻣﻪ ﻟﻴﺲ
ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﺎﻩ، ﺳﻔﺮﻫﺎﯼ ﮔﺎﻟﻴﻮﺭ ﻭ ﺳﻴﻨﺪﺭﻻ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﮊﺭﮊ ﻣﻪ ﻟﻴﺲ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﻧﮕﺎﻩ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯﺍﻥ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﻭ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﻮﺩ.
ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻝ ﺳﻴﻨﻤﺎ، ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎﯼ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺯﻧﻤﺎﻳﯽ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ، ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ.
ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ
ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺩﺭﮎ ﺩﺭﺳﺘﯽ ﺍﺯ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﻢ.
ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺳﺮ ﻭ ﮐﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ. ﺣﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺩﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪﻥ ﻳﮏ ﺑﭽﻪ، ﺗﺼﺎﺩﻑ ﻳﮏ ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺩﺭ ﺧﻴﺎﺑﺎﻥ، ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﻳﮏ ﺳﺮﺑﺎﺯ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﻳﺎ ﮔﻞ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﻳﮏ ﺩﺭﻭﺍﺯﻩ ﺑﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻳﮏ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﻧﮑﺘﻪ ﺍﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﮔﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺣﻖ ﺩﺧﻞ ﻭ ﺗﺼﺮﻑ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﻭﺍﻗﻊ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﻭﺭﺑﻴﻦ ﺍﻭ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ ﺛﺒﺖ ﮐﻨﺪ. ﺩﺭ ﻏﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻭ ﻭﺍﺭﺩ ﻓﻀﺎﯼ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺩﺧﻞ ﻭ ﺗﺼﺮﻑ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻌﻴﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﻠﻮﯼ ﺩﻭﺭﺑﻴﻦ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ، ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﺳﻨﺪﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺩﻭﺭ ﺷﻮﺩ.
ﺍﮔﺮﭼﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺛﺒﺖ ﺁﻥ ﻭﺍﻗﻌﻪ ﻭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭﺍﻗﻌﻪ، ﺧﻮﺩ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻬﻤﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ. ﭼﺮﺍ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺁﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻳﮏ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭﺍﻗﻌﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺷﻮﺩ. ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺷﮑﻞ ﻭﺍﺣﺪﯼ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻫﺎﯼ ﺳﻴﺎﺳﯽ، ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻳﺎ ﺍﻳﺪﺋﻮﻟﻮﮊﻳﮏ ﻫﺮ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯ، ﺷﮑﻞ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮﺩﯼ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﻣﺜﻼ ﺩﻭ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻭﺍﻗﻌﻪ ﻣﺜﻼ ﺻﺤﻨﻪ ﻳﮏ ﺗﺼﺎﺩﻑ ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻞ، ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﯼ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻳﮑﯽ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﭼﺮﺍ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﯽ ﻭ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﯽ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺻﺤﻨﻪ ﺗﺼﺎﺩﻑ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮐﺎﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ.
ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺷﮑﻞ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮﺭﺍﮎ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺧﺒﺮﯼ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ ﺍﯼ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺁﻧﻘﺪﺭ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺮﺩﻩ ﺳﻴﻨﻤﺎﻫﺎ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻓﺮﻭﺵ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻳﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎﺯﯼ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﺎﻳﮑﻞ ﻣﻮﺭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﻫﺎﯼ ﺍﺧﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻴﻠﻢ «ﺑﻮﻟﻴﻨﮓ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﻠﻤﺒﺎﻳﻦ» ﻭ «ﻓﺎﺭﻧﻬﺎﻳﺖ ۹۱۱».
ﺑﺮﺧﯽ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺑﻮﺩﻥ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﺍﺛﺮ ﻣﯽ ﮔﺬﺍﺭﻧﺪ. ﻫﺪﻑ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﺮﮔﺮﻡ ﮐﺮﺩﻥ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺍﻃﻼﻉ ﺭﺳﺎﻧﯽ ﻭ ﮐﺸﻒ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻭ ﺁﺷﻨﺎ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﻳﺎ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺍﻧﺪﮐﯽ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ ﺩﺍﺭﻧﺪ.
ﻣﺴﺘﻨﺪﻫﺎ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﮑﻞ ﻫﺎﯼ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ:
ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺧﺒﺮﯼ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻋﻠﻤﯽ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﻴﺎﺳﯽ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﯽ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺷﺎﻋﺮﺍﻧﻪ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎﺭﻳﺨﯽ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺟﻨﮕﯽ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻭﺭﺯﺷﯽ ﻭ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﻴﻮﮔﺮﺍﻓﻴﮑﺎﻝ.
نظام آموزش عالی ایران.
رشته‌های دانشگاهی در مقاطع مختلف و در نظام‌های آموزشی متفاوت و در کشورهای مختلف با اهدافی که گاهی مشابه و گاهی نه چندان مشابه هستند در حال ارایه بوده و هستند به مرور زمان تعداد و تعدد آنها آنقدر زیاد شده که گاهی اسم برخی از این رشته‌ها حتی یک بار هم به گوش ما نمی‌خورد.
اطلاع داشتن از رشته‌های مختلف دانشگاهی ضرورتی انکار ناپذیر و امری بسیار مقبول و شایسته است، چرا که در یک جامعه تخصص محور که هر کسی به کاری که درآن تخصص دارد می‌پردازد هم زمینه و هم تحقق عدالت فراهم تر است. شایسته سالاری جای آقازاده محوری را میگیرد و زمینه اجحاف و تقلب و اختلاس وفحشا و ارتشا و ندانم کاری و سعی و خطا و هزاران هزار نادرستی دیگری که میتواند دامن جامعه و افراد آن را بگیرد و آنها را از زندگی در یک فضای بالنده و پیش‌رونده به زنده ماندن در یک فضای تهوع آور نجات دهد. اول بدانیم و بعد انتخاب کنیم این یک درس بزرگ در جوامع انسانی است که هر اکابر رفته‌ای هم آن‌را به خوبی تشخیص داده و به انجام و اجرای آن پابند است.
لذا در این مقاله بر آنیم که با معرفی رشته‌های تحصیلی دانشگاهی گامی جدی در جهت شناساندن رشته‌ها قبل از انتخاب آنها برداریم چرا که ایجاد شناخت، زمینه انتخاب و ایجاد فرصت انتخاب، انگیزه بازخواست قدرت انتخاب را در جامعه فراهم میکند. ما چیزی را میتوانیم مطالبه کنیم و حق خود بدانیم که از آن اطلاعات درستی داشته باشیم.
معرفي نظام آموزش عالي ايران
1- تاريخچه تحولات آموزش عالي ايران
2- اركان نظام آموزش عالی ايران
3- جريان‌هاي متنوع در آموزش عالي ايران
4- گزينش دانشجو
5- دوره‌هاي تحصيلي
6- برنامه‌ريزي درسي
7- هيأت علمي
1- تاريخچه تحولات آموزش عالي ايران
آموزش عالي در فرهنگ و تمدن پوياي ايراني از قدمت و غناي شايسته‌اي برخوردار است . با شروع عصر رنسانس و پيشرفت‌هاي علمي و صنعتي در كشورهاي غربي، در كشور ما نيز عناصري از آموزش عالي مبتني بر الگوي اروپاي غربي ايجاد شد. اولين بار اميركبير علاوه بر اعزام دانشجو به خارج، با تأسيس دارالفنون در سال 1228 هجري شمسي، ازاستادان خارجي براي تدريس در دانشكده‌هاي تخصصي فني درالفنون دعوت كرد. دانشگاه تهران و تعدادي از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي بعد از تأسيس دارالفنون شكل گرفتند. با تصويب قانون اجازه تأسيس دانشگاه در تهران در سال 1313 هجري شمسي، دانشگاه تهران به عنوان مركز ثقل آموزش عالي ايران شناخته شد.
با تأسيس وزارت علوم و آموزش عالي در بهمن ماه 1346 و متعاقب آن تشكيل " شوراي مركــزي آموزش" در سال 1348 ، نخستين گام در جهت تمركز، تجديد سازمان و اعمال يك نظارت مركزي بر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي برداشته شد.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ارديبهشت ماه 1359 لايحه قانوني تشكيل شوراي عالي فرهنگ و آموزش عالي به تصويب شوراي انقلاب رسيد و به دنبال آن به منظور ايجاد تحولي اساسي در دانشگاهها و به درخواست دانشجويان مسلمان و انقلابي ستادي با عنوان ستاد انقلاب فرهنگي با فرمان رهبر كبير انقلاب اسلامي حضرت امام خميني (ره) تشكيل شد كه اين ستاد بزرگترين نقش را در سياست‌گذاري فرهنگي و آموزشي كشور به عهده گرفت.
در مرداد ماه 1364 با تصويب قانون " تشكيل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي"، كليه اختيارات، وظايف و مسؤوليت هاي وزارت فرهنگ و آموزش عالي در آموزش پزشكي به وزارتخانه جديد انتقال يافت.
وزارت فرهنگ و آموزش عالي در تاريخ 1379/2/3 به منظور انسجام بخشيدن به امور اجرايي و سياست‌گذاري نظام علمي كشور، به وزارت علوم، تـحقيقات و فناوري تغيير نام داد و وظايف برنامه ريزي، حمايت و پشتيباني، ارزيابي و نظارت، بررسي و تدوين سياست‌ها و اولويت‌هاي راهبردي در حوزه‌هاي تحقيقات و فناوري به وظايف وزارتخانه مذكور افزوده شد.
2- اركان نظام آموزش عالي ايران
الف - شوراي عالي انقلاب فرهنگي
اهم وظايف شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عنوان بالاترين مرجع سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي آموزش عالي كشور به شرح زير است :
1- گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامي در شؤون جامعه و تقويت انقلاب فرهنگي و اعتلاي فرهنگ عمومي.
2- تحول دانشگاهها و مدارس، مراكز فرهنگي و هنري براساس فرهنگ صحيح اسلامي و گسترش و تقويت متخصصان متعهد و نيروهاي فعال ماهر و استادان و مربيان و معلمان معتقد به اسلام و استقلال.
3- تعميم سواد و استفاده از دستاوردها و تجارب مفيد دانش بشري براي نيل به استقلال علمي و فرهنگي.
4- حفظ و احيا و معرفي آثار و مأثر ملی و اسلامي .
ب - وزارت فرهنگ و آموزش عالي ايران (علوم، تحقيقات و فناوري)
وزارت فرهنگ و آموزش عالي در تاريخ 1357/12/17 با ادغام وزارت علوم و آموزش عالي و وزارت فرهنگ و هنر تشكيل شد.
وظايف اصلي وزارت فرهنگ و آموزش عالي مطابق قانون اصلاح قانون تأسيس وزارت علـوم و آموزش عالي مصوب 1353/5/8 عبارت است از:
الف-بررسي و ارائه هدف‌هاي اساسي و خط مشي‌هاي كلي و برنامه‌ريزي در همه سطوح آموزشي و پژوهش‌هاي علمي و ايجاد هماهنگي ميان آنها
ب - تعيين اصول كلي برنامه‌هاي آموزشي و پژوهشي دانشگاهي
پ - تعيين ضوابط اساسي آموزشي و پژوهشي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي
ج - هماهنگ كردن ضوابط سازماني دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي و ضوابط و اصول كلي مقررات استخدامي اعضاي هيأت علمي و همچنين ساير مستخدمين دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي كه مشمول قانون استخدام كشوري نيستند، پس از تأييد سازمان امور اداري و استخدامي كشور با توجه به نيازها و مقتضيات خاص هر يك از سازمان‌هاي مزبور.
چ - هماهنگ كردن ضوابط و اصول كلي مقررات مالي و معاملاتي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي با همكاري وزارت امور اقتصادي و دارايي و سازمان برنامه و بودجه، در جهت تسهيل فعاليت سازمان‌هاي مزبور با توجه به مقتضيات خاص هر يك.
ح - برنامه‌ريزي جامع توسعه آموزش عالي و پژوهش‌هاي علمي به منظور تربيت نيروي انساني كاردان و متخصص موردنياز كشور.
ر - تعيين خط مشي كلي در مورد اعزام دانشجو به خارج و نظارت و سرپرستي بر امر اعزام و تحصيل و بازگشت و به كارگماري دانشجوياني كه براي ادامه تحصيل به خارج از كشور مي‌روند يا فرستاده مي‌شوند.
ز - اتخاذ تدابير لازم جهت ترويج علوم و هدايت و ارشاد كوشش‌هاي پژوهشي و حمايت از محققان كشور و ايجاد تسهيلات لازم براي فعاليت‌هاي پژوهشي.
س - نظارت بر امور دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي و ارزشيابي آنها.
ط - تعيين ضوابط مربوط به تشخيص ارزش علمي گواهي‌نامه‌هاي آموزشش عالي و پژوهش‌هاي علمي دانشگاهها و مؤسسات علمي خارجي وتعيين ارزش مدارك مذكور.
ظ - فراهم آوردن موجبات تربيت دبيران و كارشناسان آموزشي موردنياز مؤسسات آموزش عمومي.
ل - ايجاد و اجازه تأسيس تجهيز و توسعه هرگونه واحد آموزش عالي و يا مؤسسه پژوهشي همچنين جلوگيري از ادامه فعاليت و يا انحلال هر يك از آنها طبق تصويب شوراي گسترش آموزش عالي.
م - همكاري با سازمان برنامه و بودجه در بررسي صورت اعتبارات جاري و عمراني موردنياز دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي كه توسط دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري تسليم مي‌شود.
ن - اداره امور نمايندگي ثابت ايران در يونسكو و امور بورس‌هايي كه از طرف سازمان امور اداري و استخدامي كشور براي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي تخصيص داده و توسعه و نظارت در روابط علمي بين‌المللي در سطح آموزش عالي و پژوهش‌هاي علمي.
دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي زير نظر هيأت‌هاي امنأي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي اداره مي‌شوند. مطابق قانون مورخ 1367/12/23 شوراي عالي انقلاب فرهنگي، هيأت‌هاي امناي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي با ساختاري به شرح زير تشكيـل مي‌شوند:
الف -وزير
ب - رئيس دانشگاه
ج - 4 الی 6 تن از شخصيت‌هاي علمي و فرهنگي و يا اجتماعي و محلي و كشوري كه نقش مؤثري در توسعه و پيشرفت دانشگاه مربوط داشته باشند. ( اين اعضا به پيشنهاد وزيـر و تصميم گيري مشورتي شوراي عالي انقلاب فرهنگي و با حكم رئيس جمهور تعيين مي‌شوند.)
د - رئيس يا نماينده رئيس سازمان برنامه و بودجه، رياست هيأت امناي دانشگاه برحسب مورد به عهده وزير فرهنگ و آموزش عالي يا بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مي باشد و دبيري هيأت امنا به عهده رئيس دانشگاه است .
همچنين به موجب اين قانون وظايف و اختيارات هيأت امنا چنين تعيين شده است:
الف - تصويب آيين نامه داخلي
ب - تصويب سازمان و تشكيلات دانشگاه و نحوه اداره دانشگاه و واحدهاي تابعه.
ج - بررسي و تصويب بودجه دانشگاه كه از طرف رئيس دانشگاه پيشنهاد مي‌شود.
3- جريان‌هاي متنوع در آموزش عالي ايران
آموزش عالي در ايران عمدتا شامل آموزش‌هاي دانشگاهي منتهي به مدارك كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري است. مراكز آموزشي فعال در نظام آموزش عالي ايران عبارتند از:
الف - بخش دولتي
در كشور ما تأمين نيروي انساني آموزش ديده و متخصص بر عهده وزارت علوم، تحقيقات و فناوري قرار داده شده است، ولي در عين حال ساير وزاتخانه‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي نيز به نحوي در تربيت نيروي انساني متخصص مشاركت دارند.
با واگذاري آموزش‌هاي پزشكي به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در مردادماه سال 1364، كليه اختيارات، وظايف و مسؤوليت‌هاي وزارت فرهنگ و آموزش عالي در آموزش پزشكي به وزارتخانه جديد انتقال يافت. هدف از اين اقدام استفاده آسان‌تر و مؤثرتر ازامكانات و بيمارستان‌هاي تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به منظور اجراي برنامه‌هاي گسترش آموزش پزشكي در سطح كشور بود.
در حال حاضر علاوه بر دانشگاهها و مراكز آموزش عالي وابسته به وزارتخانه‌هاي علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، مراكز ديگري نيز با كسب مجوز از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري دانشجـو مي‌پذيرند. از جمله اين مراكز، آموزشكده‌هاي فني و مراكز تربيت معلم وابسته به وزارت آموزش و پرورش و مؤسسات آموزش عالي وابسته به ساير وزارتخانه‌ها مثل: امور خارجه، پست و تلگراف، راه و ترابري و .... است.
تحصيل دانشجويان در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي به اين ترتيب است كه آنها براي تحصيل در يك رشته تحصيلي، در يكي از مراكز آموزش عالي ( دانشگاه، دانشكده، آموزشكده فني و يا مدرسه ) پذيرفته شده، دروس و واحدهاي تحصيلي را در مدت زمان معيني به اتمام مي‌رسانند و دانشگاهها بـــه دانش‌آموختگان خود بر حسب دوره تحصيلي كه در آن پذيرفته شده و تحصيل كرده‌اند، يكي از مدارك رسمي كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد، دكتري حرفه اي و دكتري تخصصي را اعطا مي كنند.
هم اكنون 54 دانشگاه و مؤسسه آموزش عالي تحت پوشش وزارت علوم، تحقيقات و فناوري فعاليـت مي‌كنند كه وظيفه سياست‌گذاري، برنامه ريزي، هدايت تحصيلي، نظارت و ارزيابي، اعطاي مجوز تأسيس، توسعه دانشگاه، دوره و رشته و گزينش دانشجو و .... در آنها بر عهده اين وزارت است.
علاوه بر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي مذكور، دانشگاهي تحت عنوان، دانشگاه جامع علمي - كاربردي در سال 1371 به منظور تقويت آموزش‌هاي فني و حرفه اي و تربيت نيروي انساني ماهر موردنياز بخش‌هاي صنعت، معادن، كشاورزي و خدمات تأسيس گرديده است. اين آموزش‌ها كه عمدتا" شامل دوره‌هاي كارداني و كارشناسي است، با همكاري دستگاه‌هاي اجرايي و سازمان‌ها و وزارتخانه‌هاي به كارگيرنده دانشجويان مربوط اجرا مي‌شود.
ب - بخش غيردولتي
به منظور افزايش مشاركت عمومي در ارائه خدمات آموزش عالي و كاهش بار مالي دولت در اين زمينه و به دليل افزايش روز افزون تقاضاي اجتماعي جهت ورود به آموزش عالي در ايران دانشگاهها و مؤسساتي در بخش غيردولتي ايجاد گرديده‌است كه شامل دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي زير است :
1- دانشگاه آزاد اسلامي
نخستين دانشگاه غيردولتي بعد از انقلاب اسلامي در سال 1361 تحت عنوان دانشگاه آزاد اسلامي تشكيل شد. دانشگاه آزاد اسلامي در طول سال‌هاي نخستين فعاليت خود با استفاده از فضاهاي آموزشي از قبيل زمين، ساختمان، تجهيزات و كارگاه‌هايي كه از طرف مسؤولان مناطق و افراد خير در اختيار آن قرار گرفت، گسترش يافت. اين دانشگاه، در حال حاضر در بيش از 110 شهر كشور فعاليت دارد.
2- مؤسسات آموزش عالي غيردولتي و غيرانتفاعي
تجربه دانشگاه آزاد اسلامي و تقاضاي روزافزون جوانان براي ورود به آموزش عالي و علاقه‌مندي بخش غيردولتي به مشاركت در آموزش عالي كشور موجب شد كه در سال 1364 شوراي عالي انقلاب فرهنگي آيين‌نامه تأسيس دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي غيردولتي و غيرانتفاعي را تصويب كند. اين آيين نامه كه به منظور " بسيج كليه امكانات مملكت در امر گسترش آموزش عالي " مورد تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي قرار گرفته است، هدف‌هاي زير را دنبال مي‌كند:
- ارتقاي سطح دانش و فرهنگ جامعه
- تأمين نيروي انساني متخصص موردنياز كشور
- گسترش آموزش عالي در كشور به نحوي كه بتواند پاسخگوي نياز جامعه براي كسب علم باشد.
- كمك به بسيج و استفاده از همه مدرسان و استادان جامعه در امر آموزش عالي.
- ايجاد زمينه مناسب براي فعاليت همه جانبه مردم در امر گسترش و اعتلاي دانش و پژوهش كشور.
در حال حاضر 32 مؤسسه آموزش عالي غيردولتي غيرانتفاعي با 16091 دانشجو در كشور فعاليت دارند.
ج - بخش غيرحضوري ( آموزش از راه دور)
دانشگاه پيام نور با برخورداري از ساختار ويژه و متفاوت با نظام آموزشي دانشگاه‌هاي موجود و به منظور ارتقاي سطح علمي و فرهنگي جامعه، گسترش آموزش عالي در اقصي نقاط كشور و راهيابي تعداد بيش‌تري از داوطلبان مستعد به آموزش عالي، فراهم آوردن امكان ادامه تحصيل براي داوطلبان شاغل يا خانه دار، تأمين بخشي از نيروهاي تخصصي جامعه و استفاده مؤثر از نيروهاي علمي و امكانات در سال 1366 تأسيس شد.
برنامه‌هاي اين دانشگاه براي ايجاد هماهنگي ميان آموزش و تحولات سريع اجتماعي شكل گرفته است. اين دانشگاه اميدوار است بتواند فرصت‌هاي مناسب تحصيلي را به شيفتگان و علاقه‌مندان تحصيلات عالي ارائه نمايد و تا حدودي پاسخگوي تقاضاي آنان براي ورود به دانشگاه باشد.
شيوه آموزشي اين دانشگاه به صورت " آموزش از راه دور " است. برنامه‌هاي آموزشي به صورتي خاص براي اين دانشگاه تنظيم و تدوين مي‌گردد.
در اين شيوه آموزشي از وسايلي نظير متون درسي خود آموز ، نوارهاي ويديويي و كتاب‌هاي آموزشي و آزمايشگاهي همچنين روش‌هاي آموزشي مكاتبه اي، تشكيل كلاس‌هاي رفع اشكال حضوري كه بهره‌گيري مي‌شود.
دانشگاه پيام نور در سال تحصيلي 78-1377 از طريق آزمون سراسري در 18 رشته تحصيلي در دوره كارشناسي و يك رشته در دوره كارداني دانشجو پذيرفته است.
اين دانشگاه داراي 147 مركز درسطح كشور است.
تعداد دانشجويان اين دانشگاه در سال تحصيلي 78-77 بالغ بر 146990 نفر بوده كه 76437 نفر ( 52 درصد) آن را دانشجوي زن و 70553 نفر ( 48 درصد) آن را دانشجوي مرد تشكيل مي‌دهد.
تعداد كل پذيرفته‌شدگان اين دانشگاه در سال تحصيلي 78-77 در سه گروه علوم انساني، علوم پايه و فني و مهندسي بالغ بر 33418 نفـر است كه از اين تعداد 19444 نفر زن هستند.
دانش‌آموختگان اين دانشگاه در سال تحصيلي 77- 1376 درحدود 11700 نفر است كه 5171 نفر آن زن هستند.
رشته‌هاي دانشگاه پيام نور در حال حاضر عبارتند از:
آمار، رياضي، شيمي، فيزيك، كامپيوتر، مديريت بازرگاني، حساب‌داري، زبان، كتاب‌داري، شيمي، زيست‌شناسي، زمين‌شناسي، ادبيات‌فارسي، روان‌شناسي، علوم‌اجتماعي، علوم‌تربيتي، جغرافيا، الهيات.
4- گزينش دانشجو
الف - گزينش دانشجو دربخش دولتي
به دليل انبوه متقاضيان ورود به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي دولتي و به منظور برقراري عدالت اجتماعي و گزينش شايسته‌ترين افراد و نيز تخصيص امكانات آموزش عالي به افراد مستعد، گزينش دانشجو در دوره كارشناسي و كارشناسي‌ارشد به صورت متمركز انجام مي‌شود. در دوره دكتري به دليل لزوم ايجاد تناسب بين علايق دانشجويان در گرايش تحصيلي و امكانات دانشگاه و محدود بودن تعداد داوطلبان و نيـــــز اهميت انتخاب دانشجو از سوي دانشگاه‌هاي مجري، گزينش دانشجو به صورت غيرمتمركز انجام مي‌شود.
در روش متمركز، داوطلبان براساس نمره و ظرفيت اختصاص داده شده به هر رشته پذيرفته مي‌شوند. در روش نيمه متمركز ، ملاك پذيرش علاوه بر نمره دانشجو و ظرفيت اختصاص داده شده به هـر رشته، احراز شرايط ديگري نظير سلامت جسمي، توانايي‌ها و صلاحيت‌هاي ويژه‌اي است كه از طريق معاينه، مصاحبه، آزمون عملي بررسي و سنجش قرار مي‌گيرد.
براساس ضوابط آزمون سراسري دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي، داوطلبان بايد از سهميه منطقه‌اي كه تحصيلات متوسطه خود را در آن‌جا گذرانده‌اند ( سهميه مناطق سه‌گانه، سهميه جانبازان، سهميه شاهد، رزمندگان، آزادگان ) استفاده كنند. استفاده كنندگان سهميه‌ها مطابق ضوابط و مقررات متعهد خدمت خواهند‌‌‌بود. مدت تعهد و شرايط و ضوابط هر سهميه از طرف سازمان سنجش يا وزارتخانه مربوط از طريق دفترچه راهنماي انتخاب رشته دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي به اطلاع داوطلبان مي‌رسد.
براي ورود به دوره‌كارشناسي ارشد ، دانشجويان سال آخر دوره كارشناسي و دارندگان مدرك كارشناسي مي‌توانند باتوجه به تناسب رشته خود در آزمون كارشناسي ارشد شركت كنند.
آزمون دوره دكتري تخصصي، به صورت غيرمتمركز توسط دانشگاه‌هايي كه مجوز دوره دكتري را از شوراي گسترش آموزش عالي اخذ كرده‌اند، برگزار مي‌شود. درآزمون اين دوره، دانشجويان سال آخر دوره كارشناسي‌ارشد و دارندگان مدرك دكتري حرفه‌اي و كارشناسي‌ارشد مي‌توانند با توجه به تناسب رشته تحصيلي قبلي خود با رشته مورد نظر خود در اين آزمون شركت كنند. اين آزمون شامل امتحان كتبي، شفاهي و مصاحبه علمي است.
ب - گزينش دانشجو در بخش غيردولتي
نظام آموزشي در دانشگاه آزاد اسلامي به دو صورت پاره وقت و تمام وقت اجرا مي‌گردد. نظام آموزشي تمام وقت همانند نظام آموزشي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي دولتي اجرا مي‌گردد. نظام پاره‌وقت درجهت پاسخگويي به نياز آن دسته از متقاضيان كه به هر دليل نمي‌توانند در دوره تمام وقت دانشگاه به تحصيــــل بپردازند، در دوره كارداني و كارشناسي به اجرا گذاشته مي‌شود. طول مدت تحصيل در نظام پاره وقت، بيش از نظام تمام وقت است. به دانش‌آموخته اين دوره نيز مانند نظام آموزشي تمام وقت، مدرك تحصيلي مربوط به اين نظام اعطا مي‌شود.
دانشگاه آزاد اسلامي آزمون ورودي خود را در سه آزمون جداگانه (آزمون رشته‌هاي پزشكي، آزمون رشته‌هاي غيرپزشكي و آزمون رشته‌هاي نظام پاره وقت ) برگزار مي‌كند.
5- دوره‌هاي تحصيلي
منظور از دوره تحصيلي در نظام آموزش عالي مجموعه دروسي است كه در چارچوب نظام خاصي براي هر رشته تحصيلي ارائه و به اعطاي يك مدرك دانشگاهي منتهي مي‌شود. دوره‌هاي تحصيلي در آموزش عالي ايران عبارتند از: كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد، دكتري حرفه اي و تخصصي
- دوره كــــــاردانـــــي: تعداد واحدهاي دوره كارداني 68 تا 72 واحد است و طول مدت تحصيل در اين دوره معمولا 2 سال است و به دانش‌آموختگان اين دوره مدرك كارداني اعطا مي‌شود.
- دوره كــــارشناســـي: تعداد واحدهاي دوره كارشناسي 130 تا 145 واحد است . طول مدت تحصيل در اين دوره معمولا 4 سال مي‌باشد و به دانش‌آموختگان اين دوره مدرك كارشناسي داده مي‌شود.
- دوره كارشناسي ارشد: تعداد واحدهاي كارشناسي ناپيوسته بين 28 تا 32 واحد و كارشناسي ارشد پيوسته 172 تا 182 واحد مي‌باشد. طول مدت تحصيل در دوره كارشناسي ارشد پيوسته 6 سال و در دوره كارشناسي ارشد ناپيوسته 2 سال است و به دانش‌آموختگان آن مـــــدرك كارشناسي ارشد اعطا مي‌شود.
- دوره دكتــــري : تعداد واحدهاي دوره دكتري 42 تا 50 واحد است كه شامل واحدهاي آموزشي و پژوهشــــي مي‌شود. طول مدت دوره دكتري 5/4 سال است و به دانش‌آموختگان آن مدرك دكتري (PH.D) داده مي‌شود.
شرايط ورود به دوره هاي كارداني، كارشناسي ( پيوسته و ناپيوسته )، كارشناسي ارشد پيوسته و دوره‌هاي دكتري عمومي ( پزشكي، داروسازي، داندانپزشكي و دامپزشكي ) به شرح زير است :
1- داشتن گواهينامه پايان دوره متوسطه از داخل ياخارج ازكشور موردتأييد وزارت آموزش و پرورش و يا داشتن گواهينامه دوره كارداني براي ورود به دوره كارشناسي ناپيوسته كه حسب مورد به تأييد وزارت علوم، تحقيقات و فناوري يا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي رسيده باشد.
2- پذيرفته شدن در آزمون ورودي.
3- سپردن تعهد خدمت براساس ضوابط و قانون آموزش رايگان يا پرداخت شهريه مطابق تعرفه و مقررات مراجع ذي ربط.
6- برنامه ريزي درسي
مسؤوليت برنامه‌ريزي در نظام آموزش عالي ايران برعهده شوراي عالي برنامه ريزي است . اين شورا در امر برنامه ريزي و تدوين و تصويب آيين نامه‌ها و مقررات آموزشي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي انجام وظيفه مي‌كند. شوراي عالي، 9 گروه برنامه‌ريزي، 68 كميته تخصصي، 3 كميسيون دائمي و درحدود 470 عضو دائمي دارد. اعضاي گروه‌ها و كميته‌هاي تخصصي عموما" اعضاي هيأت علمي دانشگاهها و صاحب‌نظران در مسائل آموزش عالي و برنامه‌ريزي هستند.
نظام آموزشي در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي براساس نظام واحدي است كه حجم هر درس با تعداد واحدهاي آن درس سنجيده مي‌شود و قبولي يا ردي دانشجو در يك درس به همان درس محــــدود مي‌شود.
دارندگان مدرك ديپلم متوسطه پس از گذراندن دوره پيش دانشگاهي و توفيق در آن قادر به ورود به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي هستند.
دروس هر رشته در دوره كارشناسي از لحاظ محتوا شامل چهار دسته دروس عمومي، پايه، اصلي و تخصصي است . دروس عمومي به منظور توسعه اطلاعات و معلومات عمومي، دروس پايه به منظور تقويت بنيه علمي و ايجاد زمينه براي دروس اصلي و تخصصي ارائه مي‌گردد. دروس اصلي اساس و مبناي دروس تخصصي رشته است و دروس تخصصي كارايي علمي و عملي دانشجو را دريك رشته معين بالا مي‌برد.
دروس دانشگاهي عمدتا به صورت الزامي و تعدادي به صورت اختياري ارائه مي‌شود كه شامل دروس مستقل و پيوسته است. دروس مستقل، دروسي هستند كه انتخاب آنها منوط به گذراندن درس يا دروس قبلي يا پيش نياز آن‌هاست.
از لحاظ نحوه آموزش، دروس دانشگاهي به دروس نظري و عملي تقسيم مي‌شود، درس نظري حاوي مجموعه‌اي از دانش‌هاست كه به صورت خطابه، كنفرانس، سمينار و بحث و گفتگو به دانشجو تعليم داده مي‌شود و دروس عملي مجموعه مهارت‌هايي است كه انتقال آن به دانشجويان در طي عمليات كارگاهي، بيمارستاني، آزمايشگاهي و صحرايي صورت مي‌گيرد.
در سال 1379 به منظور توسعه مشاركت دانشگاهها در مديريت آموزش عالي، تمركززدايي و ارتقاي كيفيت آموزش عالي، اختيارات مربوط به برنامه‌ريزي به دانشگاهها واگذار شده‌است تا از اين طريق بتوان به انطباق هرچه بيش‌تر برنامه‌ريزي درسي با نيازهاي جامعه و روز آمد شدن برنامه‌ها باتوجه به تحولات دانش بشري دست يافت.
7- هيأت علمي
كساني كه داراي مدرك دكتري تخصصي (PH.D ) هستند صرف نظر از جنسيت و مذهب (مسلمان، مسيحي، كليمي و زرتشتي) مي‌توانند به استخدام دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي در آيند.
اعضاي هيأت علمي آموزشي، مسؤوليت آموزش نظري و عملي، پژوهش و راهنمايي دانشجويان را برعهده دارند. از جمله وظايف عضو هيأت علمي عبارت است از: تدريس، پاسخگويي به سؤوالات درسي، رسيدگي به پايان نامه‌هاي تحصيلي، مشاوره و راهنمايي، شركت در جلسات رسمي دانشگاه، اجراي طرح‌هاي تحقيقاتي، انجام وظايف اجرايي.
اعضاي هيأت علمي كه درمؤسسات پژوهشي مشغول به كار هستند، بين 24 تا 36 ساعت موظف به انجام دادن كارهاي تحقيقاتي هستند. درضمن از اين تعداد ساعات، حداكثر 4 ساعت را مي‌توانند به كار آموزشي بپردازند.
اهم وظايف اعضاي هيأت علمي پژوهشي عبارت است از:
الف - اجراي پروژه‌هاي تحقيقاتي مصوب شوراي پژوهشي مؤسسه
ب - تدريس در دانشگاهها و مؤسسات وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالي با رعايت شرايط مقرر
ج - ارائه خدمات علمي - آزمايشگاهي به مؤسسه و خارج از مؤسسه
د- انجام دادن امور كارشناسي و مشاوره علمي
هـ- شركت در سمينارها، كنفرانس‌ها و مجامع علمي - تخصصي
و - شركت در شوراهاي مؤسسه و خارج از مؤسسه
به منظور جذب اعضاي هيأت علمي دانشگاهها در مراكز آموزش و ارتقاي سطح علمي آنها قوانين و آيين‌نامه‌هايي به تصويب رسيده‌است كه به طور خلاصه به آنها اشاره مي‌شود:
1- دانش‌آموختگان كارشناسي‌ارشد و دكتري كه به عضويت هيأت علمي دانشگاه‌هاي وابسته به وزارت فرهنگ وآموزش عالي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در مي‌آيند، مي‌توانند خدمت نظام وظيفه خود را در يكي از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي بگذرانند. همچنين به موجب قانون، مشمولان عضو هيأت علمي كه دوره نظام وظيفه خود را در مراكز آموزش عالي مي‌گذرانند، درصورت قبولي در آزمون ورودي دوره‌هاي تحصيلي بالاتر داخل يا خارج كشور مي‌توانند از خدمت ترخيص و به تحصيل ادامه دهند.
2- اعضاي هيأت علمي مي‌توانند درصورت تصويب برنامه پيشنهادي آنها توسط دانشگاه، از فرصت‌هاي مطالعاتي در داخل و يا خارج از كشور استفاده كنند.
3- كليه اعضاي هيأت علمي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي مي‌توانند با پيشنهاد دانشگاه و يا مؤسسه آموزش عالي و پژوهشي و تأييد وزارت سالانه حداكثر سه بار در مجامع علمي و بين المللي شركت كنند و از اين طريق ضمن آشنايي با تازه‌هاي آموزشي و پژوهشي، دستاوردهاي نوين علمي و جهان را به مراكز آموزش عالي كشور منتقل نمايند.
علاوه بر قوانين مذكور، مقررات ديگري نيز در جهت حمايت از اعضاي هيأت علمي و بالابردن سطح آموزش عالي توسط مراجع ذي‌ربط به تصويب رسيده است. از جمله اين مقررات ميتوان به موارد زير اشاره كرد:
1- انتخاب استاد نمونه باتوجه به عملكرد آموزشي، پژوهشي و اجرايي در دانشگاه
2- ادامه تحصيل مربيان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي در دوره دكتری
3- آيين نامه جذب نيروهاي متخصص
تست3:ادامه مطلب
مجلات ISI،WOS: مجلات ISI, WOS از زیر مجموعه های شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters) می باشند که در سال ۱۹۶۰ توسط یوجین گارفیلد از دانشگاه پنسیلوانیا تاسیس شد. واژه ISI یک واژه بسیار رایج در زبان فارسی است و غالبا به مقالاتی اطلاق می شود که از نظر محتوایی بسیار علمی و تخصصی هستند. البته تمامی ژورنال های ISI از سطح کیفی یکسانی برخوردار نیستند و ایمپکت فاکتور آنها، اچ ایندکس مقالات موجود در این ژورنال ها خود عاملی برای دسته بندی ژورنال های ISI محسوب می شود. بنابراین توصیه می شود در زمان بررسی ژورنال مورد نظرتان حتما به بخش ایندکسینگ (Indexing) ژورنال رفته و آن را بررسی نمائید تا از اعتبار ژورنال اطمینان داشته باشید. لازم به ذکر است می توانید از سایت JCR نیز در این زمینه استفاده کنید. مجلات مهندسی برق و الکترونیک (IEEE): مجلات IEEE با بیش از ۵ میلیون مقاله چاپ شده در رشته های برق، الکترونیک، علوم کامپیوتری و سایر رشته های مهندسی یکی از بزرگترین و معتبرترین انتشارات در این زمینه محسوب می شوند. انتشارات IEEE بیش از ۱۰۰ ژورنال معتبر در رشته های مختلف مهندسی برق و الکترونیک را پوشش می دهند. مجلات اسکوپوس(Scopus): نمایه اسکوپوس یکی از زیرمجموعه های نشریه معتبر الزویر (Elsevier) می باشد که با بیش از ۲۵ میلیون سند و بیش از ۵ هزار ناشر، یکی از مجلات بسیار معتبر و شناخته شده در تمامی رشته های دانشگاهی محسوب می شود. این مجلات در چهار دسته بندی کلی (Q1,Q2,Q3,Q4) می باشند که Q1 جزء بالاترین و با کیفیت ترین آنها است. مجلات اسکوپوس در حال حاضر در تمامی رشته های دانشگاهی و علمی، اقدام به پذیرش و چاپ مقاله می کنند. مجلات ISC: پایگاه استناد علوم جهان اسلام ISC که به عنوان Islamic World Science Citation Center نیز شناخته می شود در سال ۲۰۰۸ در باکو آذربایجان تاسیس شد و کلیه دانشگاه های فعال در کشور های اسلامی ملزم به همکاری با این موسسه شدند. بر اساس چشم انداز مشخص شده توسط این موسسه، این نهاد قصد دارد در زمینه چاپ مقالات و مرجعیت مقالات علمی تا سال ۲۰۲۶ هم تراز سایر مراکز اسنادی بین المللی مانند ISI و Scopus باشد. مجلات برتر در حوزه پزشکی (PubMed, PubMed Central, MedLine): مقالات نگارش شده در زمینه پزشکی و یا زیست شناسی در یکی از سه پایگاه اصلی و معتبر این رشته ها یعنی پابمد(PubMed)، پابمد سنترال(PubMed Central) و مدلاین(MedLine) چاپ می شوند. مجله پابمد و پابمد سنترال توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا در سال ۱۹۹۶ تاسیس شدند و حاوی بیش از ۲۲ میلیون منبع در رشته های مختلف پزشکی و زیست شناسی می باشند. مجله مدلاین نیز توسط کتابخانه ملی آمریکا در سال ۱۹۶۰ تاسیس شده و حاوی بیش از ۱۶ میلیون مقاله از ۴۵۰۰ پایگاه علمی می باشد. مقالات علمی-پژوهشی: مقالات علمی-پژوهشی به مقالاتی اطلاق می شوند که با هدف کشف و تبیین یک موضوع در جامعه و یا رویکرد حل مشکلی در جامعه اقدام به تحقیق نظام مند می کند. هدف اصلی این پژوهش، شناخت و بررسی یک مشکل علمی درون ساختار جامعه و بسط دانش در این زمینه می باشد. درجه علمی و کیفیت این مجلات در داخل، از طریق سازمان هایی مانند وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و علوم پزشکی مشخص می شود. مجلات نمایه شده در سیویلیکا: مقالاتی که در فهرست سیویلیکا نمایه می شوند جزء مقالات معتبری هستند. این مقالات عموما از طرف بسیاری از مراکز علمی و دانشگاهی معتبر، شناخته شده و در تحلیل های رتبه بندی و علم سنجی از طرف این موسسات لحاظ می شوند. مجلات علمی ترویجی: این مجلات از طرف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تایید شده است. لیست این مجلات که آخرین آن در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ منتشر شده است، در اختیار تمامی مراکز آموزشی، وزارتخانه ها و ارگان های دولتی قرار گرفته است. مجلات علمی-تخصصی: مجلات علمی تخصصی مجلاتی هستند که به صورت تخصصی در یک زمینه خاص اقدام به چاپ و انتشار مقاله می کنند. اینگونه مجلات از طرف وزات علوم، تحقیقات و فناوری نمایه شده نیستند و تنها توسط ارگان ها و اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر می شوند.حال که با انواع مجلات علمی بیشتر آشنا شدید، قصد داریم شما را با بخش های مختلف یک مقاله آشنا کنیم.
نگارش پروپوزال ارشد و دکتری
هدف از نگارش پروپوزال در عین ساده بودن بسیار حساس و با اهمیت است، اما بیاید آن را با بیان یک مثال برای شما آشکار کنیم. فرض کنید شما یک سرمایه گذار هستید و شخصی به شما مراجعه کرده و تصمیم دارد یک کسب و کار را راه اندازی کند. آیا هر پیشنهادی که به شما بدهد را قبول کرده و سرمایه خودتان را به او می دهید؟ آیا پیشنهاد کاری او انجام شدنی است یا خیر؟ آیا پیشنهاد کاری او نتیجه مطلوبی برای شما خواهد داشت و سود مناسبی به شما خواهد رساند یا خیر؟ اگر شما بدون توجه به این سوالات پیشنهاد فرد را قبول کرده و سرمایه گذاری را انجام دهید، ممکن است شانس موفقیت بسیار اندکی داشته باشید. برای این منظور قبل از قبول درخواست سرمایه گذاری از وی می خواهید که یک طرح کسب و کار را ارائه کرده تا دریابید که پروژه تا چه اندازه قابل انجام و سودده است.پروپوزال در حالت صنعتی و دانشگاهی نیز همین نقش را داشته و هدف آن متقاعد کردن مخاطب در مورد اهمیت و کاربردی بودن یک پژوهش یا پروژه است.
به طور کلی روش های مختلفی برای نگارش پروپوزال وجود دارد ولی تنها یک روش استاندارد منجر به دستیابی به نتیجه مطلوب می شود. بر اساس این روش شما می توانید بخش های مختلف یک پروپوزال را به صورت کاملا منطقی و دقیق در کنار هم قرار داده و نتیجه مناسبی را بدست آورید. در همین راستا سعی می کنیم به شما بیاموزیم که چگونه یک پروپوزال خوب و کاربردی بنگارید.
دانشمند روانشناس، مارتین ای پی سلیگمن برای شناخت درماندگی آزمایشی انجام داد که منجر به برنده شدن نوبل روانشناسی توسط وی شد.
ایشان ۲۰ سگ شیانلو را از ابتدای نوزادی درون یک قفس تربیت کرد به طوری که سگها در صورت نیاز پدال موجود در قفس را می
فشردند و بیرون می رفتند و پس از دستشویی کردن باز می گشتند.
ایشان پس از تربیت این سگ ها، آن ها را به دو قفس و در هر قفس ۱۰ قلاده تقسیم نمود. سپس درب قفس ( آزمایش)B را جوش
داد و ۳۰ روز، روزی ۳ بار به قفس B شوک الکتریکی می داد. سگهای قفس B در روزهای اول در زمان شوک بخاطر قفل بودن درب
خودشان را به میله های قفس میزدند و خونی و زخمی نتیجه ای نمی گرفتند . اما پس از چند روز سگها فهمیدند که با تلاش موفق
نمی شوند بجز اینکه زخمی شده و رنج زیاد می کشند. آنها یاد گرفتند که در زمان شوک در جای خود بایستند زیرا دست کم از زخمی
شدن در امان بودند.
سلیگمن در انتهای آزمایش درب قفس را شکست و آنها را به سگهای قبلی قفس A ( گواه) ملحق نمود ؛ همان قفس سالم که با
فشار اهرم درب باز می شد.
سپس شوک الکتریکی داد. فکر می کنید چه اتفاقی افتاد؟؟
تمام ۱۰ سگ گواه اهرم را فشار داده و بیرون آمدند اما سگهای ( آزمایش) در سرجایشان ایستاده و حرکت نکردند.
او بزرگترین نظریه قرن را ارائه کرد، یعنی (درماندگی آموخته شدنی است)
بدین معنا که موجودات یاد می گیرند بدبخت زندگی کنند.
پروپوزال برگرفته از واژه Propose در زبان انگلیسی و به معنای پیشنهاد دادن است و هدف از نگارش آن ارائه یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی برای یک موسسه یا سازمان می باشد. بر اساس تعریف ارائه شده توسط دانشنامه ویکی پدیا، پروپوزال سندی است که در آن یک طرح پژوهشی و یا تحقیقاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. شاید بتوان گفت این تعریف تا حد بسیار زیادی صحیح است، چرا که در واقع پروپوزال انواع مختلفی دارد و تنها جنبه دانشگاهی آن مطرح نیست و معمولا سرمایه گذاران و مدیران قبل از شروع یک کسب و کار از متقاضیان درخواست نوعی پروپوزال یا طرح کسب و کار می کنند. حتی در مثال پروپوزال آکادمیک نیز، دانشجو بدون تایید دانشگاه و اساتید راهنما و مشاور نمیتواند پروپوزال را به مرحله پایان نامه یا رساله دکتری برساند. بنابراین مفهوم پروپوزال علاوه بر پیشنهاد یک موضوع، ماهیت جذب حمایت یک موسسه را نیز در بر می گیرد. شاید مناسبترین مفهوم برای پروپوزال توسط پایگاه علمی ویکی پدیا ارائه شده باشد، اما علاوه بر مفهوم پروپوزال باید به چند نکته بسیار مهم پیش از اقدام به نگارش پروپوزال دقت کنیم، این موارد عبارتند از:
نگارش و تهیه یک پروپوزال خوب یک فرآیند زمان بر و تخصصی است که علاوه بر دانش در حوزه موضوع تحقیق به تسلط بالا نسبت به ساختار علمی تحقیق نیز نیاز دارد. پژوهشگری که اطلاعات کافی در مورد بخش ها تشکیل دهنده یک پروپوزال یا استانداردهای نگارشی آن نداشته باشد حتی در صورت داشتن تخصص بالا در حوزه تحقیق، نمیتواند پروپوزال مطلوبی را ارائه نماید. آماده سازی یک پروپوزال با کیفیت و قوی می تواند تا جای ممکن فرآیند های مرتبط به آن یعنی تاییده دانشگاه یا موسسه، آماده سازی پایان نامه یا رساله، تهیه گزارش کار پروژه و غیره را تسهیل نماید. برای این منظور در این مطلب سعی میکنیم شما را با بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال آشنا کنیم تا به واسطه آن بتوانید یک پروپوزال با کیفیت و قوی ارائه نمایید.
پروپوزال صنعتی و تجاری - مفهوم پروپوزال
پروپوزال ها معمولا انواع مختلفی داشته و هر کدام از آنها بسته به نیاز متقاضی یا موسسه مورد نظر می تواند ساختار متنوعی داشته باشد. برای مثال پروپوزال های صنعتی ممکن است بنا بر درخواست سرمایه گذار بخش های جدیدی مانند بودجه بندی، زمان اجرای پروژه، تیم اجرایی پروژه و ابزار پیاده سازی به آن اضافه و بخش هایی مانند روش تحقیق یا ادبیات موضوع به کلی حذف شوند. اما در مقابل در پروپوزال دانشگاهی معمولا سختگیری چندانی در مورد جدول زمانبندی و بودجه بندی وجود ندارد و تاکید زیادی بر بخش ادبیات موضوع و متودولوژی می شود. ولی به طور کلی تمامی پروپوزال ها از یک سری بخش های یکسان و مشابه تشکیل شده اند که می توان آنها را به صورت زیر دسته بندی کرد.
academic proposal پروپوزال دانشگاهی
یک پروپوزال دانشگاهی با هدف تجزیه و تحلیل یک موضوع علمی و مطرح کردن فرضیاتی مرتبط با آن تهیه می شود. بطور معمول پروپوزال دانشگاهی قبل از نگارش تز دکتری و یا پایان نامه ارشد توسط دانشجو به اساتید مشاور و راهنما ارائه شده تا بواسطه آن اطلاعات بنیادینی در ارتباط با موضوع تحقیق در اختیار اساتید قرار بگیرد. واژه پروپوزال (Proposal) در ترجمه انگلیسی به معنای پیشنهاد دادن است و این واژه در معنای دانشگاهی به طرح پیشنهادی در مورد یک موضوع علمی اشاره دارد.
پژوهشگران اندکی هستند که درک کاملی از اهمیت پروپوزال داشته باشند و بتوانند اصول اساسی و استاندارد تحقیق را مبنای پروپوزال نویسی قرار دهند. در ساده ترین حالت اگر شما پروپوزال خوبی نگارش کنید می توانید اطمینان داشته باشید که یک تحقیق باکیفیت و کاربردی خواهید داشت. و در مقابل چنانچه پروپوزال شما از کیفیت پایینی برخوردار باشد می توان گفت که پژوهش مفیدی حاصل نخواهد شد. کلیدی ترین اهمیت نگارش پروپوزال این است که یک مشکل را در جامعه شناسایی کرده و راه حلی کاربردی برای آن ارائه می نماید. اما نگارش پروپوزال از جنبه های دیگر نیز اهمیت داشته و میتواند به پژوهشگر کمک کند. به طور کلی اهمیت پروپوزال در چند بخش کلی قابل دسته بندی است که عبارتند از:
اولین گام در نوشتن یک پروپوزال خوب این است که به خاطر داشته باشید که نوعی قرارداد بین خودتان و یک موسسه یا یک دانشگاه را نگارش می کنید. منظور از قرارداد این است که شما باید با جلب نظر مخاطب بتوانید توافق وی را برای انجام پژوهش جلب کنید واین به منزله یک قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر است. زمانی که هیئت علمی دانشگاه و یا شخص سرمایه گذار در یک شرکت پس از انجام بررسی های اولیه در نهایت پروپوزال شما را رد می کنند یعنی عنوان و محتوای آن مورد تاییدشان نبوده و این قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر نهایی نشده است. شما با نگارش یک پروپوزال باید نشان بدهید که یک موضوع یا مسئله بسیار اساسی را شناسایی کرده اید، راه حل کاربردی برای آن دارید و قصد دارید از ابزار و روش مناسبی برای حل آن استفاده کنید.
نتایج تحقیق موسسه REOPA درباره پروپوزال های تحقیقاتی:
38 درصد پروپوزال های نوشته شده رد می شوند، 46 درصد برای بازنگری بازگردانده می شوند و تنها 16 درصد پذیرفته می شوند.
71 درصد عناوین، مطلوب ارزیابی نشدند و تنها 29 درصد رضایت بخش بوده اند.
72 درصد مقدمه ها رضایت بخش نبوده اند 49 درصد وضوح و تمرکز نداشته اند.
تنها 29 درصد موارد اهداف تحقیق را به روشنی بیان نموده اند.
فقط 16 درصد از آن ها بیان مسئله را به خوبی نوشته اند
نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری: راهنمای کامل
بخش 1: مقدمه
پروپوزال سندی است که در آن یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. پروپوزال ها انواع مختلفی دارند، از جمله:
- پروپوزال پژوهشی: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح تحقیقاتی به منظور دریافت کمک مالی یا حمایت از یک سازمان یا دانشگاه نوشته می شود.
- پروپوزال تجاری: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح تجاری به منظور جذب سرمایه گذار یا مشتری نوشته می شود.
- پروپوزال پروژه: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح پروژه به منظور دریافت مجوز یا بودجه نوشته می شود.
در این مقاله، به بررسی نحوه نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری می پردازیم.
بخش 2: بخش های پروپوزال
یک پروپوزال خوب باید شامل موارد زیر باشد:
- عنوان: عنوان باید مختصر و گویا باشد و موضوع پروپوزال را به طور خلاصه بیان کند.
- مقدمه: مقدمه باید خواننده را با موضوع پروپوزال آشنا کند و اهمیت آن را توضیح دهد.
- مرور ادبیات: مرور ادبیات باید به بررسی تحقیقات قبلی در زمینه موضوع پروپوزال بپردازد.
- روش تحقیق: روش تحقیق باید نحوه انجام تحقیق را به طور واضح و دقیق توضیح دهد.
- زمانبندی و بودجه: زمانبندی و بودجه باید به طور دقیق مشخص شود.
- نتیجه گیری: نتیجه گیری باید خلاصه ای از یافته های پروپوزال را ارائه دهد.
بخش 3: نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد
نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد معمولاً شامل مراحل زیر است:
- انتخاب موضوع: اولین قدم، انتخاب موضوع پروپوزال است. موضوع پروپوزال باید مرتبط با رشته تحصیلی و علاقه شما باشد.
- انجام تحقیقات اولیه: پس از انتخاب موضوع، باید تحقیقات اولیه ای در زمینه آن انجام دهید تا اطلاعات کافی برای نوشتن پروپوزال را جمع آوری کنید.
- نوشتن پروپوزال: پس از انجام تحقیقات اولیه، می توانید شروع به نوشتن پروپوزال کنید.
- بازبینی و ویرایش: پس از نوشتن پروپوزال، باید آن را بازبینی و ویرایش کنید تا از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنید.
بخش 4: نگارش پروپوزال دکتری
نگارش پروپوزال دکتری معمولاً شامل مراحل زیر است:
- انتخاب موضوع: اولین قدم، انتخاب موضوع پروپوزال است. موضوع پروپوزال باید مرتبط با رشته تحصیلی و علاقه شما باشد و از نظر علمی نیز نو و ارزشمند باشد.
- انجام تحقیقات اولیه: پس از انتخاب موضوع، باید تحقیقات اولیه ای در زمینه آن انجام دهید تا اطلاعات کافی برای نوشتن پروپوزال را جمع آوری کنید.
- نوشتن پروپوزال: پس از انجام تحقیقات اولیه، می توانید شروع به نوشتن پروپوزال کنید.
- بازبینی و ویرایش: پس از نوشتن پروپوزال، باید آن را بازبینی و ویرایش کنید تا از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنید.
بخش 5: نکات مهم در نگارش پروپوزال
در اینجا چند نکته مهم در نگارش پروپوزال آورده شده است:
- وضوح و دقت: پروپوزال باید به طور واضح و دقیق نوشته شود تا خواننده بتواند به راحتی آن را درک کند.
- منطقی بودن: پروپوزال باید منطقی و منسجم باشد و از استدلال های قانع کننده ای استفاده کند.
- جامع بودن: پروپوزال باید تمام جوانب موضوع را در نظر بگیرد و اطلاعات کافی را ارائه دهد.
- ارزشمند بودن: پروپوزال باید ارزشمند و قابل اجرا باشد و بتواند به حل یک مشکل یا پاسخ به یک سوال کمک کند.
بخش 6: نتیجه گیری
نگارش پروپوزال یک مهارت مهم است که برای موفقیت در تحصیلات، کسب و کار و مدیریت پروژه، ضروری است. با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله، می توانید یک پروپوزال خوب و قانع کننده بنویسید که شانس موفقیت شما را در دریافت حمایت افزایش دهد.
اگر شما دانشجوی سال آخر مقطع کارشناسی ارشد باشید قطعا در مورد پروپوزال و ضرورت نگارش آن شنیده اید. پروپوزال کارشناسی ارشد جنبه هایی از ایده پردازی، خلاقیت، توانایی حل مسئله و مهارت تحلیل آماری را در دانشجویان تقویت می کند. اما نکته مهم در فرآیند نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد این است که به دانشجویان کمک شود تا بتوانند ایده های تحقیقاتی خودشان را در قالب یک تحقیق استاندارد ارائه نمایند. به طور کلی هدف از نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد در چند بخش کلی دسته بندی می شود که عبارتند از:
پروپوزال (Proposal) یک واژه انگلیسی و برگرفته از کلمه (Propose) به معنای پیشنهاد دادن است و منظور از آن ارائه یک طرح کلی پژوهشی برای موسسه مورد نظر می باشد. خدمات مشاوره و نگارش پروپوزال ارشد و دکتری در موسسه ماد دانش پژوهان زیر نظر کارشناسان برجسته انجام گرفته و تمامی پروپوزال های انجام شده با بهترین کیفیت و به همراه ضمانت در اختیارشما دانشجویان عزیز قرار خواهد گرفت. ما در موسسه ماد دانش پژوهان علاوه بر کمک به دانشجویان در جهت نیل به موفقیت، قصد داریم هرچه بیشتر شما عزیزان را با فرآیند های علمی و پژوهشی در مقاطع کارشناسی، ارشد و دکتری آشنا کنیم. در ادامه این مقاله به اختصار به موضوعاتی مانند نحوه نگارش و انجام پروپوزال، بخش های مختلف یک پروپوزال، چگونگی آماده سازی یک پروپوزال تخصصی و روش گردآوری مطالب خواهیم پرداخت.
بیان مسئله (Problem Statement) بخشی از پروپوزال است که دانشجو یا محقق می بایست در آن مشکل شناسایی شده را توصیف کرده و بیان کند چطور با انجام تحقیق به دنبال حل این مشکل است. به طور کلی در بخش بیان مسئله باید بر روندهای منفی موجود در جامعه و یا موسسه تاکید کرده و بیان کنید مشکلات موجود چطور باعث عدم بهره وری، آسیب و مختل کردن سیستم شده اند. در ادامه بر این موضوع تمرکز می کنید که چرا برطرف کردن و حل آنها ضرورت داشته و تحقیق شما چگونه قصد دارد این مشکلات را برطرف کند. اگر این بخش را مهمترین فصل از پایان نامه یا پروپوزال دسته بندی نکنیم ولی یقینا یکی از مهمترین فصول در فرآیند نگارش پروپوزال محسوب می شود. اما همانند تمامی بخش های یک تحقیق علمی که ویژگی ها و استانداردهایی را دارند، بیان مسئله در پروپوزال نیز ویژگی های مخصوص به خودش را دارد که عبارتند از:
همواره به دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مقاطع ارشد و دکتری تاکید می شود که فرآیند مربوطه به نگارش و آماده سازی پروپوزال دو بخش مجزا را شامل شده و در بر میگیرد. بخش اول مربوط به گردآوری اطلاعات لازم، انتخاب موضوع و نگارش پروپوزال است و بخش دوم مربوط به تصویب پروپوزال می باشد که ممکن است بارها و بارها اصلاح و تعدیل در محتوا را تجربه کند. در این سرفصل سعی میکنیم شما را هر چه بیشتر با فرآیند تصویب پروپوزال در حوزه تحصیلات تکمیلی آشنا کرده و مراحل آن را بیان نماییم. مراحل تصویب پروپوزال به صورت کلی سه مرحله اصلی را در برمیگیرد که عبارتند از:
انتخاب عنوان پروپوزال-بیان مسأله
یکی از فرآیندهایی که ممکن است در زمان نگارش و آماده سازی پروپوزال با آن روبرو شوید، اصلاح و برطرف کردن مشکلات پروپوزال پیش از تصویب آن است. این مرحله با عنوان بهبود و تقویت پروپوزال نیز شناخته می شود و در مطالب پیشین برای شما بیان کردیم که در فرآیند تصویب پروپوزال ممکن است 4 حالت برای پروپوزالتان اتفاق بیافتد.
1. حالت اول: تصویب پروپوزال
2. حالت دوم: تصویب پروپوزال با اصلاحات کم
3. حالت سوم: تایید پروپوزال با اصلاحات زیاد
4. حالت چهارم: ریجکت کردن پروپوزال
در فرآیند نگارش پروپوزال ممکن است با حالت دوم و سوم روبرو شوید و کمیته تخصصی دانشگاه از شما درخواست کند که قبل از تصویب و نهایی شدن یک پروپوزال اقدام به اصلاح، تقویت و بهبود محتوا در برخی بخش های مشخص کنید. پروپوزال هر دانشجو پایه و اساس کار پژوهشی وی را تشکیل می دهد و شخص نخواهد توانست بدون داشتن یک پروپوزال کامل و صحیح اقدام به نگارش و تهیه پایان نامه یا تز دکتری کند. معمولا به ندرت اتفاق میافتد که پروپوزال تهیه شده توسط دانشجو در همان ابتدا مورد تایید اساتید مشاور و راهنما قرار بگیرد و تا مرحله تصویب پیش برود. پروپوزال بارها و بارها قبل از تصویب نهایی توسط کمیته تحصیلات تکمیلی بهبود یافته و تقویت می شود. اما مهمترین دلایل برای اصلاح تقویت و بهبود پروپوزال به خاطر عوامل زیر خواهد بود:
نگارش پروپوزال یکی از فرآیندهای اجتناب ناپذیر در تحصیلات تکمیلی و پروسه فارغ التحصیلی هر دانشجو محسوب می شود. زمانیکه صحبت از نگارش پروپوزال می شود می بایست فاکتورهای زیادی را در آن بگنجانید و محتوای آن را باید مطابق با استانداردهای دانشگاه یا موسسه مورد نظر تهیه و ارائه نمایید. نگارش پروپوزال به گونه ای است که دانشجویان باید در چند صفحه و چند بخش محدود، ایده ها و موضوع تحقیقاتی مورد نظرشان را برای اساتید تبیین نمایند. بخش های مختلف پروپوزال معمولا محدودیت محتوایی دارند و نباید از یک میزان مشخص بیشتر شوند دقیقا مشابه بسیاری از پژوهش های علمی مانند مقاله، پایان نامه و تز دکتری که باید در تعداد مشخصی کلمه تهیه شوند. یک پروپوزال تحقیقاتی دانشگاهی به طور کلی در 2000-3500 بین 5-7 صفحه تهیه و آماده می شود که به صورت جزئی تر عبارتند از:
بسیاری از اساتید زمانی که یک پروپوزال را بازبینی و ارزیابی می کنند از بسیاری جهات نقاط ضعف و کمبودهایی را در آن مشاهده کرده و از دانشجو درخواست می کنند که تحقیق مورد نظر را مجدد انجام دهد. اگر به عنوان یک پژوهشگر چندین پروپوزال را مورد بررسی قرار دهید، متوجه خواهید شد که اشتباهات رایج معمولا در بخش انتخاب موضوع، کانتریبیوشن تحقیق و انتخاب متودولوژی صحیح رخ می دهد. بروز این اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی با گذشت زمان و افزایش تجربه فرد کاهش می یابد ولی تضمین کننده این موضوع نیست که افراد با تجربه هیچوقت چنین اشتباهاتی را مرتکب نمی شوند. به طور کلی اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی عبارتند از:
زمانی که یک پروپوزال را مینگارید ممکن است ایده ها، محتوا، مدل، فرضیات و فاکتورهای زیادی را درون آن بگنجانید ولی در زمان نگارش و حتی پس از پایان آن، نمی توانید در مورد خوب یا بد بودن آن نظری بدهید. یکی از دلایل این موضوع این است که معمولا یک شکل ارزیابی کاملا مطلوب و عالی از پروپوزال وجود ندارد و این امر تا حد زیادی به نظر مخاطب و شخصی که ارزیابی آن را انجام می دهد بستگی دارد. اما اگر بخواهیم ویژگی های یک پروپوزال خوب را مشخص کنیم می توانیم آن را در چند بخش کلی به صورت زیر دسته بندی کنیم. اما پیش از در نظر گرفتن این فاکتورها سعی کنید متن پروپوزال را بر اساس استانداردهای نگارشی هر موسسه یا دانشگاه آمشاده و تهیه نمایید.
ویژگی های یک پروپوزال خوب - پذیرش دانشگاه های خارجی
فرض کنید شما یک ایده منحصر به فرد و عالی برای تحقیق دارید و قصد دارید یک اسپانسر برای آن جذب کرده و پژوهش خودتان را آغاز کنید. این اسپانسر ممکن است یکی از اساتید شما در دانشگاه باشند و یا یک موسسه که قصد دارد پروژه شما را با هدف نتایج مثبت در سازمانش پشتیبانی مالی نماید. اما اولین گام برای موفقیت در جذب اسپانسر سازمانی و یا دانشگاهی نگارش یک پروپوزال خوب و متقاعد کننده است. نگارش یک پروپوزال خوب در برگیرنده مراحل بسیار مهم و استانداردی است که در صورت رعایت کردن آنها میتوانید انتظار یک نتیجه موفقیت آمیز را داشته باشید. به طور کلی 7 مرحله اصلی در نگارش پروپوزال وجود دارد که عبارتند از:
زمانی که صحبت از نگارش پروپوزال می کنیم باید به خاطر داشته باشید که محتوای آن معمولا تا حد زیادی به نوع پروپوزال نیز بستگی دارد. برای مثال در پروپوزال صنعتی هدف اصلی از نگارش، بهبود فروش، افزایش سود یا بهبود بهره وری سازمانی است و بنابراین محتوای آن نیز باید در زمینه شناسایی مشکل و ارائه راه حل متناسب با همین موضوع باشد. در مقابل پروپوزال دانشگاهی به دنبال شناسایی یک مشکل در ارتباط با رشته تحصیلی است و قصد دارد راه حل هوشمندانه و کاربردی برای آن طراحی نماید. پس محتوا و مطالب آن نیز با پروپوزال صنعتی نسبتا متفاوت خواهد بود. اما فارغ از جزئیات در مورد پروپوزال صنعتی، دانشگاهی، استارت آپ و یا هر عنوان دیگری که به پروپوزال اطلاق می شود، پروپوزال ها در چند دسته کلی قرار می گیرند که عبارتند از:
پروپوزال دکتری بر خلاف پروپوزال کارشناسی ارشد دارای ویژگی هایی مشابه یک پایان نامه است که قبل از تصویب شدن نیاز به دفاع دارد. بدین معنا که شما باید در مورد موضوع ارائه شده در پروپوزال تمامی جنبه های قانع کننده بودن، کانتریبیوشن، کاربردی بودن و عملیاتی بودن را در نظر بگیرید. البته که تمامی این موارد در پروپوزال کارشناسی ارشد اهمیت دارد ولی پروپوزال مقطع دکتری تمامی این فاکتورها را جزء ضروری و جدایی ناپذیر پروپوزال قلمداد کرده و هر گونه مشکل در این بخش ها موجب ریجکت حتمی آن خواهد شد. به طور کلی پروپوزال دکتری کمتر به دنبال این موضوع است که عنوان تحقیق یا ساختار مشخصی برای یک تحقیق ارائه نماید، بلکه تمرکز آن بیشتر بر روی موارد زیر خواهد بود:
زمانی که در مقطع تحصیلات تکمیلی در یک دانشگاه مشغول به تحصیل می شوید در بخشی از فرآیند تحصیلتان نیاز است که پژوهشی با عنوان پایان نامه یا تز دکتری را انجام داده و تحویل دهید. اما پیش نیاز ارائه پایان نامه یا تز دکتری، نوشتن پروپوزال است و پروپوزال دانشگاهی نیز ویژگی های خاص و منحصر به فردی را در برمیگیرد. اما برای نوشتن یک پروپوزال علاوه بر دانش نسبت به ساختار و مفاهیم تحقیق نیاز است که بدانید یک پروپوزال خوب دانشگاهی چه ویژگی هایی دارد. ویژگی های بسیاری اساسی در یک پروپوزال دانشگاهی عبارتند از:
