حساب کاربری Publons.
با Publons که بخشی از گروه Web of Science است، داوران یک پروفایل شخصی ایجاد میکنند که شامل یک «تاریخچه داوری» تأییدشده است که تعداد داوریهایی را که برای JBJS و سایر مجلات شرکتکننده انجام دادهاند، به همراه فهرستی از نشریاتشان را در برمیگیرد؛ بنابراین، این کمکهای حیاتی به جامعه علمی بخشی از یک رکورد کامل خواهد بود که میتواند هنگام ارسال درخواستها برای تأمین مالی یا جستجوی انتصاب یا ارتقاء در سطح دانشگاه، گروه یا سیستم بهداشتی ارائه شود. Publons هرگز ناشناس بودن داور را به خطر نمیاندازد یا خطمشیهای مجله را نقض نمیکند.
ازاینپس از هرکسی که نظری را به JBJS ارسال کند، از او پرسیده میشود که آیا مایل به ثبتنام در Publons هستند یا خیر. اگر آنها این مزیت رایگان را بپذیرند، سابقه بررسی آنها بهطور خودکار به Publons ارسال میشود.
معرفی Publons
Publons سرویسی است که توسط دانشگاهیان مورداستفاده قرار میگیرد و به آنها اجازه میدهد تا داوری، تأیید و نمایش نظرات خود را برای مجلات علمی به نمایش بگذارند. مأموریت آن سرعت بخشیدن به علم با استفاده از قدرت "داوری" است. این یک سابقه تأییدشده از بررسی و فعالیتهای ویرایشی یک دانشگاه برای مجلات ارائه میدهد. همچنین، ابزارهایی را برای ناشران، جهت یافتن، غربالگری و تماس با بازبینان بالقوه فراهم میکند. دادههای مربوط به داوری؛ آموزش برای محققانی که بهتازگی داوری میکنند؛ و مکانی برای دانشگاهیان برای بحث در مورد تحقیقات منتشرشده. داوران میتوانند انتخاب کنند که در صورت موافقت مجله، بررسی خود را پس از انتشار باز کنند یا نه.[1]
Publons در سال 2012 توسط آندره پرستون و دانیل جانستون راهاندازی شد تا با تشویق سرعت توسعه علمی به وضعیت روبهزوال شیوههای داوری در انتشارات بپردازد. این سرویس در سال 2017 توسط Clarivate Analytics خریداری شد. همچنین در همان سال،Publons برنده جایزه ALPSP Innovation in Publishing Award شد.[1]
از سال 2018، Publons بیان میکند که بیش از 400000 محقق، 2 میلیون داوری، برای بیش از 25000 ژورنال دارد. همچنین Publons Academy یک دوره آموزشی داوری برای محققان جدید ارائه میدهد که این دوره رایگان است، همانطور که خدمات Publons به دانشگاهیان رایگان است. در این وبسایت ناشران برای استفاده از خدمات خود هزینهای دریافت میکنند.[2]
Publons ادعا میکند با استفاده از خدمات خود، دانشگاهیان میتوانند در ارزیابیهای فردی، مانند بررسی عملکرد یا ارتقاء و حقوق کمک کنند. همچنین میتواند به کمک مالی، درخواستهای کمک مالی و حتی برنامههای کارت سبز کمک کند. برای بسیاری، Publons افزودنی خوشایند برای "داوری" بوده است که باید به سمت جلو در قرن بیست و یکم حرکت کنند.[2]
پایگاه داده Publons از دیدگاه امروزی بسیار مهم است. این سرویس تمام سوابق را در پروفایل بررسی نگه میدارد. با دقت تمام آن سوابق، تاریخ و زمان را حفظ میکند. همچنین برحسب تعداد سال، امکانات جدید در دسترس است. میتوان تمام پایگاههای داده و منبع اطلاعات را از Scopus Id، Wave of Science Id وارد کرد.
اکنون پایگاه داده Publons پروفایلای است که محققان بهراحتی میتوانند پایگاههای داده، انتشارات و حتی استنادها را از طریق مقالات بررسیشده جستجو کنند. این گاهی اوقات در دنیای رقابتی امروز بسیار مهم است. فرض کنید، اگر شخصی داور منظم یک مجله باشد، مجله گواهینامه برجسته مربوط به آن را میدهد و انواع سوابق مربوط به Publons ارائه میشود.
از طریق Publons میتوان داوریهای معمولی مجلات را پیدا کرد، مانند تعداد داورانی که از یک صفحه خاص بازدید کردهاند و همچنین داوران جهان در 12 ماه گذشته. از طریق عکسهای آنها، میتوان فردی را که مقاله را داوری کرده است، پیدا کرد. برای اینکه دریابیم کدام موسسه برتر است میتوانیم از دیدگاه داوران استفاده کنیم، به این صورت که باید فهرستی از اعضای هیئتعلمی وجود داشته باشد که از طریق آن میتوان مفاهیم پژوهشی یک مؤسسه را دریافت. داوری یک افتخار است، اما فقط درصورتیکه از یک مجله بسیار خوب باشد و این افتخار باید با نهایت دقت اجرا شود.
Publons آموزش آنلاین رایگان ارائه میدهد که به فرد کمک میکند تا مهارتهای ضروری داوری را بیاموزد که برای تبدیلشدن به یک استاد "داوری" به آنها نیاز دارد. پس از اتمام دوره، یک گواهینامه رسمی و تأییدیهای دریافت میکند که شایستگی آنها را بهعنوان داور نشان میدهد. این دوره تقریباً 10-15 ساعت است.
استراتژی Publons (داوری)
1. Publons به محققان اجازه میدهد تا برای داوری به طور متقابل ناشر را بشناسند.
2.Publons نظرات ناشران را جمعآوری میکند و آنها را به خروجی تحقیقاتی قابل تأیید تبدیل میکند.
3. اگر محققان به Publons بپیوندند، باید به فرآیند داوری افتخار کنند. سعی کنید حداقل دو مقاله را برای هرکسی که منتشر میکنیم داوری کنید. Publons ممکن است شروع خوبی برای ایجاد انگیزه در دانشمندان غیرفعال برای شروع بررسی مقالات بیشتر باشد، اما حفظ و بهروزرسانی حساب نیز میتواند به یکی دیگر از کارهای سخت در لیست کارهای دانشگاهی تبدیل شود و بنابراین نتیجه معکوس داشته باشد.
4. Publons بهسرعت در حال محبوب شدن است. از 20 نوامبر 2015، حدود 50000 عضو دارد که جمعاً نزدیک به 250000 داوری از 14500 ژورنال مختلف آپلود کردهاند.
5. این سرویس بر این فرض استوار است که «وقتی داوران برای کار خود به رسمیت شناخته میشوند، تمایل بیشتری به پذیرش درخواستهای داوری دارند، تمایل بیشتری برای اولویتبندی زمان برای انجام داوری سریعتر و احتمال بیشتری برای انجام بازبینی جامع دارند.»
6.Publons همچنین با خدمات علمی رسانههای اجتماعی ORCID و Impact Story همکاری میکند، به این معنی که داوریهای تأییدشده Publons میتواند بهطور خودکار در کنار سایر پروفایلهای تحقیقاتی آنلاین نمایش داده شود.
پروفایل Publons سریع و در دسترس است و میتواند بهعنوان مدرکی از کار تحقیقاتی انجامشده استفاده شود. همچنین بینشهای ارزشمندی را در مورد انتشارات و تاریخچه داوری ارائه میدهد. همچنین ازآنجاییکه اینیک سرویس رایگان است، دنبال کردن و نمایش تمامکارهای شما را در یک پروفایل برای محققان آسان میکند.
Publons پس از انتشار مقالهای که داوری کردید (و در Publons به رسمیت شناخته شد) یک هشدار ایمیل برای شما ارسال میکند و به شما اطلاع میدهد که در کجا منتشرشده است و شامل پیوندی به مقاله و نمره Altmetric است تا بتوانید نحوه دریافت مقاله را توسط جامعه پژوهشی مشاهده کنید.[2]
Publons یک منبع رایگان برای جامعه تحقیقاتی جهانی و چند رشتهای است. اگر انتشارات Web of Science خود را در پروفایل Publons خود ادعا کنید، یک شماره Web of Science ResearcherID دریافت میکنید. این شماره تغییر نمیکند، حتی اگر نام یا وابستگی موسسه خود را تغییر دهید.
انجمن The Royal Society از سال 2017 با Publons همکاری کرده است تا به داوران خود به خاطر تلاش سختشان شناخت بیشتری بدهد. هر داوری که برای ژورنال انجمن انجام میشود، میتواند بهطور خودکار به پروفایل Publons داور اضافه شود که میتوانند از آن برای نمایش مشارکتهای خود استفاده کنند. بیش از 9600 داور انجمنRoyal برای بیش از 22 هزار داوری شناختهشدهاند.
اما آیا میدانستید که میتوانید در Publons کارهایی بسیار بیشتر از ثبت نظرات خود انجام دهید؟ در اینجا پنج ویژگی آن که از نظر ما کاربردی تر است بیان شده است:
1. تمایل خود را برای داوری یک ژورنال نشان دهید
ورود به دنیای داوری کار آسانی نیست. اغلب نیاز به انتشار مقالات و سپس انتظار برای تماس سردبیران با شما دارد. اینیک فرآیند آهسته برای محققان اولیه است که میخواهند از همهچیزهایی که داوری ارائه میکند سود ببرند. با Publons، میتوانید علاقه خود را برای داوری هر ژورنال شریک با یک کلیک نشان دهید. اگر مهارتهای شما نیازهای ویراستاران را برآورده میکند، درخواستهای داوری ممکن است در راه شما باشد.
2. برای کمک به سرپرست خود به رسمیت شناخته شوید
چه ژورنالها آن را تشخیص دهند یا نه برای محققان ارشد غیرمعمول نیست که از دانشجویان فارغالتحصیل یا فوق دکترای خود برای نوشتن نظراتی که به آنها سفارش دادهشده است، کمک بخواهند. در Publons، پسازاینکه نظری را به پروفایل خود اضافه کردید، میتوانید با استفاده از یک پیوند ممتاز، همکاران را دعوت کنید. وقتی یک همکار این پیوند را دنبال میکند، یک نسخه از داوری به پروفایل خود اضافه میشود. برای اطمینان از اینکه همه داوریها برای کار داوری خود شناخته میشوند عالی است.
3. نسخ خطی را که پس از انتشار داوری کردید، پیگیری کنید
صرف وقت برای داوری یک دستنوشته و ندانستن اینکه آیا درنهایت چاپشده و در کدام ژورنال، میتواند خستهکننده باشد. Publons پس از انتشار مقالهای که داوری کردید (و در Publons به رسمیت شناخته شد) یک ایمیل برای شما ارسال میکند و به شما اطلاع میدهد که در کجا منتشرشده است و شامل لینک به مقاله و نمره Altmetric است تا بتوانید نحوه دریافت مقاله را توسط جامعه پژوهشی مشاهده کنید.
4. بهبود تحقیقات توسط جامعه پژوهشی پس از انتشار
علیرغم فرآیند توسط جامعه پژوهشی، تحقیقات متقلبانه و بیدقت از شکافها عبور میکند و میتواند تحقیقات موفقیتآمیز را برای چندین سال کُند کند. Publons بستری را برای کارشناسان فراهم میکند تا بتوانند به نقد، اضافه کردن یا پرسش درباره تحقیقات پس از انتشار بپردازند.
5. سوابق توسط جامعه پژوهشی خود را به ORCID صادر کنید
بیش از 6.8 میلیون محقق از ORCID برای اطمینان از انتساب مناسب کار علمی خود استفاده میکنند. بهمنظور ارائه حداکثر انعطافپذیری و کاربردی، Publons با ORCID شریک شده است تا هر بررسی تأییدشدهای که به سابقه Publons شما اضافه میشود بهطور خودکار به پروفایل ORCID شما صادر میشود. فقط باید ابتدا هر دو حساب را با دنبال کردن این مراحل پیوند دهید.
در ORCID، هر داوری با یک شناسه قابلحل منحصربهفرد مرتبط است که به یک رکورد در Publons پیوند میدهد. این به انجمن اجازه میدهد تا تأیید کند که داوری تأییدشده است و اگر بازبینی باز است، به آنها نیز اجازه میدهد آن را بخوانند.
ما امیدواریم که این ویژگیها محققان جوان را تشویق کند تا با داوری درگیر شوند و به همه داوران کمک کند تا به رسمیت شناخته شوند که شایسته آن هستند.
Publons یک سیستم آنلاین رایگان است که خدماتی را در اختیار محققان قرار میدهد تا تأثیرات و مشارکتهای تحقیقاتی خود را ردیابی و به اشتراک بگذارند. اطلاعات مربوط به انتشارات، معیارهای استناد از مجموعه Web of Science Core، داوری و کارهای ویرایش مقالات یک نفر را میتوان در یک پروفایل قرارداد. از طریق Publons، یک محقق میتواند علاقه خود را برای داوری ژورنال موجود در پایگاه داده Publons ابراز کند. برای داشتن پروفایل Publons، ثبتنام الزامی است.[3]
هنگامیکه یک پروفایل ایجاد میشود، ممکن است حاوی اطلاعات زیر باشد:
• خلاصه
• زمینههای تحقیقاتی
• سایر شناسههای پروفایل (ORCID، ResearcherID)
• بیوگرافی
• مؤسسات
• افیلیشن
• جوایز Publons
• انتشارات
• مجلات منتشرشده در عضویت در هیئت تحریریه
• داوریهای تأییدشده
• معیارهای انتشار و بررسی
دادههای ResearcherID، ORCID، ابزارهای مدیریت استناد مانند Mendeley و EndNote را میتوان به Publons وارد کرد.
نمونههایی از پروفایلهای محققان یک دانشگاه در اینجا آمده است:
تسلط بر داوری
Publons یک دوره آموزشی آنلاین رایگان برای تسلط بر مهارتهای داوری ارائه میدهد. این دوره شامل 10 ماژول میباشد. این دوره رایگان است و میتواند در هر زمان و در هر مکان انجام شود.[4]
فرصتها
• شبکه با داوران و ویراستاران متخصص؛
• یادگیری نحوه عملکرد فرآیند داوری؛
• انجام بررسیهای واقعی باراهنمایی مربی؛
• تائید توسط یک مربی؛
دسترسی به داوریها
باوجوداین، خدمات پابلونز صرفا ارائه وضعیت پژوهشی و استنادي پژوهشگران نیست. درواقع، یکی از مهمترین هدفهای پابلونز، ارزشگذاری پژوهشها از طریق داوري علمی است. این سامانه درصدد است تا جستجو و انتخاب داور مرتبط و صاحبنظر در رشته مدنظر را تسهیل کند.
مراحل ساخت پروفایل Publons
1. ابتدا وارد سایت زیر شوید https://publons.com/wos-op/
2. روی قسمت Register کلیک کنید تا وارد مرحله بعد شوید.
3. در مرحلهی بعد اطلاعات درخواستی را وارد میکنیم و بر روی Register کلیک میکنیم تا یک ایمیل برای ما ارسال شود سپس ایمیل را بازکرده و وارد لینک ارسالشده از طرف پابلونز میشویم تا حساب کاربری ما تائید شود.
منابع
[1] D. R. Smith, “Will Publons popularize the scientific peer-review process?,” Bioscience, vol. 66, no. 4, pp. 265–266, 2016.
[2] J. A. Teixeira da Silva and A. Al-Khatib, “The ClarivateTM Analytics acquisition of Publons–an evolution or commodification of peer review?,” Res. Ethics, vol. 15, no. 3–4, pp. 1–11, 2019.
[3] M. Swiontkowski, “Publons: the next step in reviewer recognition,” JBJS, vol. 101, no. 13. LWW, p. 1137, 2019.
[4] J. L. Ortega, “Are peer-review activities related to reviewer bibliometric performance? A scientometric analysis of Publons,” Scientometrics, vol. 112, no. 2, pp. 947–962, 2017.
معرفی برخی از سایتهای تشخیص سرقت علمی.
امتیازها
- امکان استفاده رایگان از سرویس پلاجریزم چکر
- امکان کپی کردن متن موردنظر یا آپلود متن به صورت یک فایل
- در صورت ثبتنام، میتوانید تا 50 مرتبه در روز از سرویس رایگان استفاده کنید
نکات منفی
- محدودیت 500 کلمهای در هر بار اسکن برای کاربران رایگان
- در صورت عدم ثبتنام، تنها یکمرتبه در روز میتوان از این سرویس استفاده کرد
- سرعتپایین انجام اسکن برای کاربران رایگان
سیستم بررسی مشابهت بر پایه ابر، امکان مقایسه متن با محتوای آنلاین را فراهم میکند.
امتیازها
- امکان استفاده رایگان پس از ثبتنام
- امکان کپی کردن متن موردنظر یا آپلود متن به صورت یک فایل
- ارائه خدمات مجزا به سازمانهای آکادمیک، دانشجویان، شرکتها و سازمانها
- ارائه اپلیکیشن موبایل و افزونه نرمافزار Word Office
نکات منفی
- تنها در صورت ثبتنام میتوانید از خدمات رایگان استفاده کنید
- تنها 10 صفحه را میتوان بهصورت رایگان اسکن کرد.
سیستم بررسی مشابهت با استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی که امکان استفاده رایگان از آن وجود دارد.
امتیازها
- استفاده از سه ابزار به صورت همزمان: ویرایش متن، بررسی مشابهت ادبی، انتخاب کلمات بهتر
- ارائه سریع گزارش
- ارائه سرویس رایگان
نکات منفی
- عدم امکان ذخیره گزارش
- نتایج ویرایش متن چندان قابل تکیه نیستند
Plagiarisma
سیستم بررسی مشابهت آنلاین با امکان پوشش بیش از 190 زبان.
امتیازها
- امکان استفاده رایگان از سرویس بررسی مشابهت
- امکان ارسال متن بهصورت فایل، کپی کردن متن و آدرس URL
- ارائه افزونه فایرفاکس و گوگل کروم
نکات منفی
- محدودیت در استفاده روزانه از سرویس رایگان
- نتایج ویرایش متن چندان قابل تکیه نیستند
Plagiarism Checker
سیستم بررسی مشابهت محتوای آنلاین بهصورت کاملاً رایگان
امتیازها
- امکان بررسی سرقت ادبی از محتوای منتشرشده توسط شما و امکان گزارش کردن موارد سرقت.
- ارسال ایمیل هشدار در صورت سرقت ادبی از محتوای منتشرشده توسط شما
- ارائه افزونه گوگل کروم
نکات منفی
- محدودیت جستجو با موتورهای جستجوی گوگل و یاهو
- نتایج ویرایش متن چندان قابل تکیه نیستند
Plagium
یک سیستم ساده اما کارآمد با امکان تعیین سطوح مختلف جستجو
امتیازها
- آسان بودن استفاده از سرویس. تنها کافی است که متن موردنظر را کپی کنید.
- سرویس رایگان تا 1000 کلمه در هر مرتبه جستجو
نکات منفی
- دقت پایین سرویس رایگان
- برای دریافت گرازش مشابهت دقیق بایستی هزینه پرداخت کنید.
PlagScan
خدمات بررسی مشابهت برای کاربران شخصی و شرکتها
امتیازها
- بررسی مشابهت متون بر اساس محتوای آنلاین و ژورنالهای علمی.
- کاملاً آنلاین، بدون نیاز به دانلود نرمافزار.
- امکان کپی کردن متن، آپلود کردن فایل یا واردکردن یک آدرس URL
نکات منفی
- خدمات به اشخاص با نرخ 5.99 دلار در ماه و امکان ذخیره کردن فایلها برای شش ماه.
- پیچیده بودن سیستم کاربری نسبت به سایتهای مشابه.
Quetext
امکان ارزیابی مشابهت متن با محتوای آنلاین و پایگاههای داده مختلف.
امتیازها
- رابط کاربری ساده و قابلدرک.
- امکان کپی کردن یا آپلود کردن متن.
نکات منفی
- عدم امکان استفاده رایگان از سرویس
- تنها در صورت ثبتنام و پرداخت هزینه میتوان از سرویس استفاده کرد
Viper
سرویس بررسی مشابهت متن با رابط کاربری زیبا و ساده
امتیازها
- ارائه گزاش دقیق و قابلدرک همراه با جزئیات متعدد.
- امکان کپی کردن یا آپلود کردن متن.
- مقایسه متن با محتوای آنلاین و مقالات منتشره در ژورنالهای علمی
نکات منفی
- عدم امکان استفاده رایگان از سرویس
- تنها در صورت ثبتنام و پرداخت هزینه میتوان از سرویس استفاده کرد
ژورنال ها.
بنابراین ژورنال ها (Journals) نه تنها وظیفه آگاهی رسانی به جامعه را به عهده دارند بلکه همواره به دنبال حل مسائل و مشکلات جامعه با ارائه راه حل های نوین هستند. پژوهش ها و تحقیقاتی که در این ژورنال ها به چاپ می رسند ممکن است در قالب مقاله، کتاب یا حتی گزارشات علمی باشند که هدف اصلی آنها بیان یک موضوع علمی به زبانی ساده و کاربردی برای افراد مختلف است. بر اساس نظر اولدنبرگ (Oldenberg) فیلسوف و دانشمند قرن 16 میلادی، هدف از انتشار یک سند علمی اشتراک دانش بین افراد مختلف و بهبود علم در یک شاخه تخصصی است.
اولین ژورنال دانشگاهی یک مجله اروپایی به نام Journal Des Scavans است که در ژانویه 1665 در فرانسه منتشر شد که به گزارشات علمی، موضوعات مذهبی و اعلامیه ها اختصاص داشت. ایده انتشار و به وجود آوردن محتوا در قالب پلتفرمی به نام ژورنال برای اولین بار توسط شخصی به نام فرانسوا مزوره (Francois Mezeray) مورخ و تاریخ شناس قرن 16 میلادی مطرح و ارائه شد اما در آن سالها و حتی توسط خود شخص فرانسوا نیز این پروژه اجرایی نشد. چند سال بعد این پروژه با موافقت شاه لوئی چهاردهم توسط شخصی به نام جین کاوسن (Jean Cusson) پیاده سازی شده و اولین ژورنال تاریخ با نام Journal Des Scavans ایجاد گردید. اولین نسخه از ژورنال در 5 ژانویه 1665 منتشر شده و 4 هدف اصلی را دنبال می کرد:
بازنگری و داوری کتاب های تازه منتشر شده در اروپا
انتشار اعلامیه های ترحیم مربوط به افراد بسیار مشهور
ارائه گزارشات تخصصی در مورد آخرین دستاوردهای علمی و هنری
بیان تصمیمات علمی و دانشگاهی، برنامه های پارلمان و دادگاه های مذهبی داخل و خارج از کشور
اولین گام در ایجاد ژورنال های علمی شاید بزرگترین گام در تحول دانش در اروپا بود که موجب افزایش آگاهی و سطح دانش مردم و افراد عامه در جامعه در مورد پدیده های مختلف شد. پیش از آن بسیاری از مردم تحت تاثیر قوانین مذهبی با مفاهیم و پدیده های علمی آشنایی کافی نداشته و آنها را اتفاقاتی ماوراء الطبیعه می دانستند که درک آنها از آگاهی بشر خارج است.
اما با گسترش و اشتراک گذاری مطالب علمی از طریق ژورنال، سطح سواد عمومی بالا رفته و بسیاری از مفاهیم برای مردم آشکار گردید. در حال حاضر طیف وسیعی از ژورنال ها با رتبه بندی ها و سطوح اعتباری مختلف در سراسر جهان در حال انتشار مباحث و مفاهیم علمی هستند که در ادامه به معرفی ویژگی ها و ماهیت آنها خواهیم پرداخت.
رتبه بندی ژورنال های داخلی و خارجی
1- مجلات بینالمللی
مجلات یا ژورنال های بین المللی از نظر هدف و ویژگی به پنج دسته کلی تقسیم می شوند که در ادامه به معرفی آنها و ویژگی های هر کدام خواهیم پرداخت. بر اساس تعریفی که در مورد ژورنال ارائه کردیم، یک پلتفرم برای ارائه مطالب علمی و گزارشات مختلف به عموم مردم می باشد که به صورت دوره های زمانی مشخص اقدام به انتشار آنها می کند. حال ممکن است این دوره زمانی برای چاپ مقالات یا گزارشات علمی و خبری روزانه باشد (مانند روزنامه) و یا ممکن است دوره های آن شش ماهه و یکساله باشد (مانند ژورنال های علمی). ژورنال ها بر اساس انواع شامل زیر هستند:
ژورنال علمی یا دانشگاهی (Academic/Scholarly Journals): هدف اصلی این ژورنال ها فراهم کردن و ارائه مطالب علمی است که در قالب مقاله قرار می گیرند. موضوع آنها وابسته به زمینه حرفه ای ژورنال متفاوت بوده و به یک رشته علمی خاص مربوط می شود و در برخی مواقع ممکن است چند رشته ای (Interdisciplinary) باشند. این ژرونال ها معمولا یک مرحله داوری تخصصی قبل از چاپ را دارند و معمولا از طریق پایگاه های اینترنتی به صورت آنلاین در اختیار مخاطبان قرار می گیرد. نحوه دریافت آنها نیز ممکن است بسته به سیاستهای ژورنال به صورت رایگان یا پولی باشد.
ژورنال های تجاری (Trade Journals): مجلاتی هستند که به ارائه گزارشات تخصصی در مورد روندهای اقتصادی در صنایع مختلف، محصولات و تکنولوژی های جدید و یا معرفی کسب و کارهای نوین در هر صنعت می پردازند. موضوع و حوزه تخصصی فعالیت این ژورنال ها ارائه گزارشات کاربردی در زمینه های صنعتی، تجاری و اقتصادی است. این ژرونال ها فرآیند های داوری تخصصی قبل از چاپ ندارند و به صورت نسخه هارد کپی یا همان چاپی و آنلاین در اختیار مخاطبان قرار می گیرد. از جمله معروف ترین ژورنال های تجاری می توان به Advertising age, drug topics اشاره کرد.
ژورنال های اطلاعات عمومی (Current Affairs/opinion Journals): ژورنال های اطلاعات عمومی به ارائه گزارشات دقیق و جامع بدون بحث های علمی در یک موضوع مشخص می پردازند. طیف وسیعی از موضوعات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را دربر می گیرد که در برخی مواقع ممکن است با پیش داوری ها و تعصبات نگارنده همراه باشد. این مجلات فاقد داوری بوده و گزارشات به محض دریافت چاپ می شوند که نسخه های چاپی و آنلاین آنها در کتابخانه ها و دفاتر عرضه روزنامه یا دانشگاه ها در اختیار عموم قرار می گیرد. ار جمله این ژرونال ها می توان به Current affairs bulletin یا Times Sydney اشاره کرد.
مجلات سرگرمی (popular Magizine): تمامی اطلاعات و محتوای ارائه شده در این مجلات از نوع سرگرمی بوده و گزارشاتی تحلیلی و علمی در آن مشاهده نمی شود. موضوعات و حوزه فعالیت این ژورنال ها تماما مسائل مربوط به جامعه بوده و از جذابیت و محبوبیت بالایی بین مخاطبان برخوردار هستند. در این ژورنال ها هیچگونه فرِآیند داوری تخصصی و علمی وجود ندارد ولی ممکن است محتوای مطالب پیش از چاپ توسط سردبیر یک بررسی مقدماتی شود.
اینگونه مجلات به صورت آنلاین در وبسایت های مختلف و به صورت نسخه چاپی در سوپرمارکت ها و دفاتر روزنامه در اختیار عموم قرار می گیرند. از جمله این مجلات می وان به Readers Digest یا New Idea اشاره کرد.
روزنامه (Newspaper): شاید درک آن برای بسیاری از افراد دشوار باشد اما روزنامه ها نیز به نوعی یک ژورنال محسوب می شوند که به صورت مداوم و روزانه اقدام به انتشار اخبار و پوشش رویدادها می کند. همانطور که میدانید حوزه فعالیت ژورنال ها پیرامون پوشش اخبار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، علمی، فرهنگی و هنری در تمامی زمینه های داخلی و بین الملل است.
روزنامه ها برای انتشار مطالب معمولا فرآیند داوری تخصصی همانند ژورنال های دانشگاهی ندارند و مطالب پس از یک بررسی کلی برای چاپ ارسال می شوند.
در این بخش قصد داریم از میان انواع مختلف ژورنال به بررسی ژورنال های دانشگاهی و علمی پرداخته و انواع آن را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
1-1- مجلات تامسون رویترز (ISI):
موسسه اطلاعات علمی یا به اختصار ISI که مخفف Institute for scientific information است، یک پایگاه علمی بزرگ در زمینه چاپ مقالات می باشد که ژورنال های بسیاری زیادی را زیرمجموعه خودش دارد. این موسسه برای اولین بار توسط شخصی به نام یوجین گارفیلد در سال 1956در فیلادلفیا آمریکا پایه گذاری شد که از ابتدا رسالت تحلیل و آنالیز (Scientometric) محتوای علمی چاپ شده در سطوح بین الملل را بر عهده داشت. در ابتدای امر نام موسسه Documation بود که بعدها بعلت تغییر مالکیت در سال 1992 توسط Thomson Corporation نام آن به Thomson ISI تغییر پیدا کرد.
با گذشت زمان و تغییر مالکیت مجدد و همچنین تغییر نام آن به Web of Knowledge و Web of Science و در نهایت Clarivate Analytics در فوریه سال 2018 همچنان فرآیند سایتیشن و ایندکس (Indexing) مجلات علمی ادامه دار بود. فرآیند ایندکس ژورنال های زیر نظر پایگاه ISI شامل ایندکس سایتیشن علمی (SCI (Science Citation Index، ایندکس سایتیشن علوم اجتماعی (SSCI (Social Science Citation Index و ایندکس سایتیشن هنر و علوم انسانی (AHCI (Art and Humanities Citation Index می شود. بر اساس گزارش منتشر شده در 24 فریه 2017 پایگاه علمی WOS بیش از 12000ژورنال با ایمپکت بالا و 160000 مجله کنفرانسی (Conference Proceeding) را پوشش می دهد.
برای اینکه بتوانید اطلاعات جامعی در مورد ژورنال های زیر نظر وب گاه WOS بدست آورید می توانید به آدرس زیر مراجعه کرده و نام، کلیدواژه یا ISSN ژورنال مورد نظرتان را در در بخش سرچ بار وارد کرده و اطلاعات مجله را مشاهده نمایید :
http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl
2-1- مجلات اسکوپوس (Scopus):
نمایه اسکوپوس (Scopus) یک پایگاه استنادی از زیر مجموعه های نشریه بسیار سرشناس الزویر (Elsevier) است که در سال 2004 ایجاد شد. پایگاه داده اسکوپوس بیش از 36000 مجله را در خود جای داده است که از این میان بیش از 13000 ژورنال غیر فعال هستند. مجلات اسکوپوس با داوری های بسیار تخصصی (Peer Review) در گرایش ها و زمینه های مختلف علمی از جمله علوم اجتماعی، انسانی، مدیریت، و غیره در بسیاری از کشورهای جهان به فعالیت های علمی و پژوهشی مشغول می باشند.
از جمله انواع مختلف ژورنال های اسکوپوس می توان به ژورنال های منتشر کننده کتاب (Book Series)، ژورنال های دانشگاهی (Academic Journals)، ژورنال های تجاری (Trade Journals) اشاره کرد. تمامی ژورنال هایی که زیر نظر پایگاه علمی اسکوپوس فعالیت می کنند به صورت مداوم و سالانه مورد بررسی و ارزیابی محتوایی قرار می گیرند تا از کیفیت بالای علمی و محتوایی آنها اطمینان حاصل شود.
هر نویسنده ای که در ژورنال های اسکوپوس اقدام به انتشار و چاپ مقاله می کند یک پروفایل اختصاصی دریافت می کند که بر مبنای آن برای شخص نگارنده اطلاعات مربوط به رفرنس دهی، کتاب شناسی (Bibliography)، افیلیشن (Affiliation)، تعداد سایتیشن ها و اطلاعات دقیقی در مورد H-Index فراهم می کند.
برای ورود به صفحه اختصاصی نویسندگان، مشاهده رتبه بندی ژورنال های اسکوپوس و همچنین لیست ژورنال های نمایه شده می توانید به آدرس زیر مراجعه نمایید:
3-1- پایگاه علمی پابمد (PubMed):
پابمد (PubMed) یک موتور جستجوی رایگان و سریع است که به پایگاه علمی مدلاین (MedLine Database) دسترسی دارد. پایگاه علمی مدلاین (MedLine Database) منتشر کننده مقالات مختلف در حوزه مرتبط با پزشکی، زیست شناسی و در کل زیرمجموعه های رشته علوم تجربی می باشد. پایگاه علمی پابمد برای اولین بار 24 سال قبل توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا در ژانویه 1996 با هدف انتشار دستاوردهای علمی در حوزه علوم تجربی و پزشکی ایجاد گردید.
یکی از تفاوت های بارز ژورنال های زیر نظر پابمد با سایر پایگاه های علمی این است که در بیشتر مواقع امکان دسترسی ساده، رایگان و سریع به متن اصلی مقالات را فراهم می کند. بر اساس آمار منتشر شده در مورد پایگاه علمی پابمد، بیش از 21 میلیون از مقالات منتشر شده در ژورنالهای زیر نظر این موسسه به صورت کاملا رایگان در اختیار مخاطبان قرار گرفته است واین در حالی است که هر ساله چیزی بالغ بر 1 میلیون مقاله جدید به این پایگاه اضافه می شود.
یکی از جذابترین و محبوب ترین موضوعات برای چاپ مقاله در ژورنال های زیر نظر پابمد (PubMed)، موضوع سرطان است که بیش از 12 درصد از کل مقالات چاپ شده در این پایگاه را به خود اختصاص می دهد. از جمله موضوعات جذاب دیگر می توان به شیمی و بیماری های ویروسی اشاره کرد.
برای مشاهده لیست ژورنال های نمایه شده در پابمد (PubMed) و مشاهده اطلاعات مربوط به آنها می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
4-1- مجلات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC):
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (Islamic World Science Citation Center) که در اصطلاح به نام ژورنال های ISC در جوامع دانشگاهی شناخته می شود برای اولین بار در سال 2008 در کشور باکو با همکاری تصمیم گیرندگان کشورهای اسلامی ایجاد شده و تمامی موسسات و مراکز علمی در کشورهای اسلامی متعهد به همکاری با این پایگاه استنادی بزرگ شدند. آمارها نشان می دهد که در حال حاضر بیش از 50 کشور اسلامی همکاری فعالانه ای با پایگاه استنادی علوم جهان اسلام دارند. شورای گسترش آموزش عالی در کشور در سال 87 برای تاسیس و راه اندازی این پایگاه یک موسسه مستقل با سیاستها و اساسنامه جداگانه در نظر گرفت و هدف اصلی این سازمان تبدیل شدن به یکی از معتبرترین پایگاه های استنادی جهان در کنار ISI , SCOPUS می باشد.
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام پس از گذشت 12 سال از زمان تاسیس جایگاه بسیار مناسبی را در جهان پیدا کرده و بعد از ISI, SCOPUS تبدیل به یکی از برجسته ترین پایگاه های جهان شده است. این پایگاه سه گزارش متفاوت برای مجلات زیر نظر خودش برای زبان های فارسی، انگلیسی و عربی ارائه می دهد که به ترتیب عبارتند از PJCR, EJCR and AJCR. در سایت این پایگاه استناد اطلاعات بسیار گسترده و وسیعی در زمینه شاخه های علمی، مقالات جدید، ترندهای جهانی، برترین مقالات در هر یک از زبان های عربی، فارسی و انگلیسی قابل دانلود و مشاهده است.
برای مشاهده اطلاعات ذکر شده می توانید به آدرس اینترنتی زیر مراجعه کنید:
https://isc.gov.ir/fa
2- مجلات داخلی
معاونت پژوهشی و فناوری یکی از سازمان های زیر مجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری اطلاعات است که به طور مداوم و پیوسته به بررسی و رصد فعالیت های علمی و پژوهشی در کشور مشغول بوده و همه ساله لیستی از ژورنال های معتبر داخلی را معرفی می نماید. به طور کلی سه دسته مجله در داخل کشور وجود دارد که تنها یک مورد آن یعنی علمی و پژوهشی از اعتبار بسیار بالاتری نسبت به سایرین برخوردار است که در ادامه به توضیح هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
از میان مجلات علمی و پژوهشی نیز آن دسته از ژورنال هایی که به نام وزارتین شناخته می شوند کیفیت و اعتبار بسیار بالاتری خواهند داشت. منظور از وزارتین نیز مجلاتی هستند که مورد تایید سه ارگان حوزه علمیه، وزارت علوم و وزارت بهداشت می باشند.
1-2- مجلات علمی-پژوهشی:
هر تحقیقی که به دنبال جستجوی حقایق، کشف بخشی از معارف و انتشار آن در میان مردم است به نوعی علمی و پژوهشی نام دارد. همانطور که از محتوای این عبارت قابل استنتاج است، مقالاتی که به پژوهش در یک شاخه علمی پرداخته و روابطی کاربردی را اکتشاف می کنند که در نهایت نتایج آن می تواند برای جامعه سودمند و مفید باشد. بسیاری از این مقالات به کشف و بسط دانش در یک حوزه علمی خاص اختصاص یافته و برخی دیگر به قصد حل مشکلی در جامعه تدوین و نگارش می شوند اما به طور کلی این پژوهش های علمی می بایست به صورت کاملا نظام مند نگارش شده و از نوآوری و اصالت بالایی برخوردار باشند.
چرا که این مجلات بالاترین سطح علمی و کیفی را در کشور داشته و مخاطب عمده آنها اساتید و صاحب نظران دانشگاهی، مدیران کسب و کارها و دانشجویان تحصیلات تکمیلی میباشند. مقالات به چاپ رسیده در این مجلات همواره می بایست یکی از بالاترین سطوح کیفی در زمینه ادبیات موضوع، روش تحقیق و بحث و نتیجه گیری را داشته باشند چرا که فرآیندهای داوری و بررسی بسیار دشوار، طولانی و پیچیده ای دارند.
همانطور که پیشتر بیان کردیم معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم به صورت دوره ای و مداوم این مجلات را بررسی و نمایه می کند و در صورت وجود مشکل در کیفیت مقالات به چاپ رسیده سریعا ژورنال سلب امتیاز شده و لیست آن به عنوان مجلات نامعتبر منتشر می شود.
برای مشاهده لیست مجلات علمی-پژوهشی وزارتین و همچنین مجلات نامعتبر می توانید به آدرس زیر مراجعه کرده و در بخش نشریات، اطلاعات موردنظرتان را مورد بررسی بیشتر قرار دهید.
http://www.hsu.ac.ir/
2-2- مجلات علمی-ترویجی:
همانطور که از نام آن مشخص است مجلات علمی-ترویجی به انتشار، بسط و گسترش دانش در یک حوزه خاص یا در یک شاخه علمی در جامعه کمک می کنند. این مقالات با ارائه تعاریف علمی به زبانی کاملا ساده و قابل فهم، افراد جامعه را با مفاهیم تخصصی آشنا کرده و سطح آگاهی افراد در مورد موضوعات مختلف را بالا می برند. مقالات علمی-ترویجی بر پایۀ جابجایی، تلفیق، و ترکیب دانش موجود تهیه میشوند و معمولاً به روشن شدن زوایای مساله ای کمک مینمایند.
مقالات علمی-ترویجی سعی دارند با خلاصه سازی، ترکیب و در نهایت نتیجه گیری یک دید جدید به دانش کنونی افزوده و مفاهیم پیچیده را شفاف و قابل فهم نمایند. مقالات علمی-ترویجی با توجه به محتوا و ماهیت پژوهش به چند دسته کلی تقسیم می شوند که هریک از آنها از ویژگی های خاصی برخوردار است که میتوان به مقالات مروری، تدوینی، ترجمه ای، تحلیلی اشاره کرد.
این مقالات از نظر کیفیت و محتوا از مقالات علمی-پژوهشی پایین تر هستند لذا فرآیند داوری، پذیرش و چاپ در این ژورنال ها ساده تر بوده و سریعتر به نتیجه خواهد رسید. البته باید توجه داشته باشید که امتیاز علمی مقالات علمی-ترویجی از علمی-پژوهشی بسیار کمتر بوده و ممکن است تاثیر زیادی در بهبود رزومه شغلی یا تحصیلی فرد نداشته باشند.
با توجه به موارد ذکر شده می توان گفت اساتید، مدیران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی کمتری جذب اینگونه مقالات شده و بیشتر مخاطبین آن افراد با سطح دانش عمومی هستند.
3-2- مجلات علمی-تخصصی:
مجلات علمی-تخصصی معمولاً وابسته به برخی سازمانها و نهادهای خاص بوده و مباحث تخصصی در یک زمینه را مطرح میکنند و نویسندگان مختلف میتوانند مطالب خود را برای این مجلات ارسال کنند. نکته قابل توجه در مورد این نوع مجلات این است که مجلات علمی-تخصصی معمولاً هیچ گونه امتیاز و مجوز علمی را از ارگانهای زیربط مانند وزارت علوم تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، و یا حوزۀ علمیه دریافت نکردهاند و صرفاً به منظور اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهیهای قشر خاصی از افراد جامعه در زمینههای تخصصی به چاپ مطالب میپردازند. مانند مجله علمی-تخصصی رشد که وابسته به وزارت آموزش و پرورش بوده و به فعالیت در زمینۀ مباحث آموزشی میپردازد.
4-2- همایشها و کنفرانسها:
همایشها و کنفرانسهای علمی-پژوهشی، از نظر سطح برگزاری در سطوح مختلف منطقهای، ملی، بینالمللی و دانشجویی برگزار میشوند. برای این که کنفرانس در هر یک از ردههای فوق قرار بگیرد، باید دارای ویژگیهای خاصی باشد.
از نظر تعریف عمومی میتوان گفت که همایش، گردهمایی است رسمی، متشکل از متخصصین و افراد با تجربه که در آن ضمن طرح تازههای علمی، نتایج تحقیقات و پژوهشهای انجام شده در موضوع علمی مشخص به صورت ارائه مقاله، سخنرانی و پوستر برگزار میگردد و نتایج و دستاوردهای کنفرانس، به صورت عمومی و رسمی منتشرمی گردد.
کنگره دارای سخنرانان متعدد بوده و به صورت دوره ای از یک تا پنج سال یک بار تکرار میگردد. طول مدت کنگره معمولاً سه روز یا بیشتر میباشد. برای برگزاری هر کنگره تشکیل تعدادی کمیتۀ تخصصی ضرورت دارد.
از نظر نامگذاری از واژههای متعددی مانند کنفرانس، همایش، گردهمایی، سمینار، کنگره، و سمپوزیوم استفاده میشود که از نظر فنی و اجرایی در حال حاضر در کشور ایران هیچ تفاوتی در این عناوین وجود ندارد و تعریف دقیق و مشخصی برای این واژهها انجام نپذیرفته است. لذا از نظر برگزاری، به صورت مشخص و صریح میتوان گفت که هیچ تفاوتی بین انتخاب واژهها و عبارات فوق وجود ندارد و استفاده از عنوان کنگره، نشاندهندۀ بزرگتر بودن یا کوچکتر بودن و یا سطح اعتبار نیست.
در پایگاه مرجع برگزاری کنفرانسها نیز، از کلیه عبارات فوق برای اشاره به یک جمع علمی استفاده میشود.
1-4-2- همایشها و کنفرانسهای بینالمللی:
مصادیق عینی بینالمللی شدن یک کنفرانس عبارتند از:
محورهای کنفرانس صرفا متمرکز بر معضلات داخلی نباشد.
انجمنها و تشکلهای بینالمللی، کنفرانس را همراهی کرده باشند.
درصدی از مقالات از خارج از کشور ارسال شده باشد.
زبان رسمی کنفرانس، انگلیسی باشد.
کتاب مجموعه مقالات، انگلیسی باشد.
مستندات تبلیغاتی انگلیسی همارز مستندات تبلیغاتی فارسی باشد.
در نشریات معتبر بینالمللی آگهی کنفرانس درج گردد.
کارگاههای آموزشی توسط متخصصان غیرداخلی ارائه گردد.
کنفرانس، شرکت کنندۀ غیر ایرانی داشته باشد.
عنوان کنفرانس در وب سایتها و دایرکتوریهای بینالمللی قرار گیرد.
کنفرانس، حامیان رسانهای بینالمللی هم داشته باشد.
کنفرانس، داوران بینالمللی هم داشته باشد.
وبسایت کنفرانس هم بخش فارسی و هم انگلیسی داشته باشد.
2-4-2- همایشها و کنفرانسهای ملی:
کنفرانسهایی که از نظر علمی و دریافت مقالات یا شرکتکنندگان جنبۀ کشوری داشته و برگزارکنندگان آن حداقل در سطح منطقهای فعالیت نموده و یا نتایج آن در سطح ملی قابل ارائه شده باشد، ملی خواهد بود.
نکته قابل ذکر این است که ارزش و اعتبار همایشهای بینالمللی بیشتر از همایشهای ملی است.
برای مشاهده لیست کنفرانس های داخلی می توانید به سایت زیر مرجعه نمایید:
http://www.iranconferences.ir/