نگارش پروپوزال ارشد و دکتری…
Proposal…
پایان نامه ارشد و رساله دکتری.…
Dissertation…
نگارش، استخراج و ترجمه مقاله…
Article…
رشته الهیات و معارف اسلامی
معرفت به معناي شناخت است. شناختي كه اولين مرحله از آشنايي و قدم گذاشتن در مسير قرب‌الهي است و هرچه معرفت بيشتر و وسيع‌تر گردد؛ آشنايي و قرب كاملتر خواهد شد تا جايي كه پيوسته قلب انسان وابسته به خداي متعال مي‌شود و در همه حال متوجه او خواهد بود و مي‌تواند راهنماي رحمت و نماينده مهرباني و بخشش الهي گردد. هدف از رشته الهيات و معارف اسلامي قدم گذاشتن در همين مسير است. قدم گذاشتن در مسيري كه به ياري مطالعه، تحقيق، پژوهش و تلاش و توكل مي‌توان به شناخت خود و خداوند دست يافت. اين رشته داراي شش گرايش علوم قرآن و حديث، فقه و مباني حقوق اسلامي، فقه شافعي، تاريخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامي، فلسفه و حكمت اسلامي و اديان و عرفان است.
- گرايش علوم قرآن و حديث:
در گرايش علوم قرآن و حديث دانشجويان 12 واحد تفسير قرآن كريم مي‌گذرانند كه در اين 12 واحد با شأن نزول، مفهوم آيات و تفسيرهاي مهم قرآن كريم آشنا مي‌شوند. همچنين دانشجويان 12 واحد درسي در زمينه علوم قرآني مطالعه مي‌كنند كه در اين 12 واحد با علوم خاصي كه هر پژوهشگر قرآن بايد با آنها آشنا باشد مثل مبحث مجمل و مبين، منطوق و مفهوم، آشنا مي‌شوند كه لازمه فهم و درك قرآن و تفسير و تبيين آن است. علاوه بر مباحث قرآني دانشجويان اين گرايش در بخش حديث، با علم‌الحديث، درايـ¹الحديث، فقه‌الحديث، مجامع حديثي شيعه و اهل تسنن و اصطلاحات حديث آشنا مي‌شوند؛ يعني دانشجويان به طور اجمالي تاريخ تطور، تحول و پيدايش علم حديث از ديدگاه اهل تشيع و تسنن، معنا و مفهوم اصطلاحات علم حديث و مفهوم و محتواي احاديث را مطالعه مي‌كنند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس مشترك در گرايش‌هاي مختلف الهيات و معارف اسلامي:
تاريخ اسلام ، منطق ، صرف و نحو عربي كاربردي، اعراب قرآن، ترجمه عربي به فارسي و فارسي به عربي ، قرائت و درك مفاهيم متون فقهي و تفسيري، قرائت و درك مفاهيم متون عرفاني، قرائت و درك مفاهيم متون معاصر، قرائت مطبوعات واستفاده از راديو و تلويزيون، مكالمه و محاضره ، علوم بلاغي، تاريخ زبان وفرهنگ عربي، روش تحقيق ، مباني جامعه‌شناسي، زبان تخصصي ، مبادي فقه، مبادي اصول، آشنايي با علوم اسلامي (عرفان و فلسفه)، فقه مقدماتي ، آشنايي با اديان بزرگ، تفسير .
- دروس تخصصي گرايش علوم قرآن و حديث :
تاريخ قرآن، تاريخ تفسير قرآن كريم ، تاريخ حديث ، درايـ¹الحديث ، فقه‌الحديث، علوم قرآني ، تفسير قرآن كريم ، تأثير قرآن كريم در پيدايش علوم ادبي، مروري بر نهج‌البلاغه، علوم بلاغت.
- گرايش فقه و مباني حقوق اسلامي:
گرايش فقه و مباني حقوق اسلامي، وظايف و حقوق انسان را از ديدگاه تشريعات الهي بيان مي‌كند، حقوقي كه از روي حكمت و بر روي محور مصالح خردمندانه است و در زمينه رابطه ميان انسان و خدا، رابطه انسان‌ها با يكديگر يا وظايف انسان نسبت به خود و طبيعت مي‌باشد. از همين جا مي‌توان متوجه تفاوت ميان رشته فقه و مباني حقوق اسلامي و رشته حقوق در مفهوم عام آن شد. زيرا رشته حقوق، اصولي را بيان مي‌كند كه از نظر عقل و عرف بشري، رعايت آنها در زندگي براي ايجاد نظم و امنيت لازم است. اصولي كه امكان دارد طبق تشخيص عقل، مصلحت موقت اما فوري داشته باشد. اما فقه بيانگر مصالحي است كه در تكامل انسان تأثير دارد. بنابراين از نظر حقوق اسلامي، اصول و قوانين نبايد تنها عامل نظم و امنيت باشد، بلكه بايد انسان را نيز به كمال برساند. از اين بابت احكام فقهي ممكن است كه اعتبار جاودانه داشته باشند.
- دروس تخصصي گرايش فقه و مباني حقوق اسلامي:
فقه ، فقه مقارن ، اصول فقه ، آيات الاحكام ، تاريخ فقه و فقها ، احاديث فقهي ، حقوق جزاي خصوصي اسلام، حقوق بين‌الملل اسلام، آيين دادرسي در اسلام ، حقوق جزاي عمومي اسلامي، قواعد فقه مدني، حقوق خانواده، كليات حقوق، حقوق تطبيقي
- گرايش فقه شافعي:
بسياري از دروس اين گرايش با گرايش فقه و مباني حقوق اسلامي يكسان است. در گرايش فقه شافعي احكام عملي اسلام مانند عبادت، معاملات، مناكحات، جزا، قضا و شهادت و همچنين اصول از ديدگاه مذهب شافعي آموزش داده مي‌شود. گفتني است كه گرايش فقه شافعي تنها از بين داوطلبان اهل سنت، دانشجو مي‌پذيرد.
- گرايش تاريخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامي:
گرايش تاريخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامي، دانشجويان را با تاريخ و جغرافياي ممالك اسلامي آشنا مي‌كند؛ يعني دانشجويان با فرهنگ، عادات و رسوم مسلمان‌هاي نقاط مختلف جهان از جمله مسلمان‌هاي آسياي جنوب شرقي، شمال آفريقا، اروپا و آمريكا آشنا مي‌شوند. همچنين با تاريخ اسلام از زمان ظهور پيامبر اكرم تا زمان حال، تاريخ تشكيلات اسلامي (آشنايي با نظام و تشكيلات دولت‌هاي مسلمان اعم از نظام مالي، نظام اداري، تشكيلات سياسي و ...) تاريخ علوم (علوم عقلي و نقلي كه از اسلام زاده شده است) تاريخ ناحيه‌اي، تاريخ سال شمار، مآخذ شناسي تاريخي (شناخت منابع و مآخذ تاريخي)، تاريخ نگاري (آشنايي با شيوه‌هاي تاريخ نگاري در اسلام و انواع تاريخ‌نگاري اعم از وقايع نامه، معاجم الرجال، طبقات، احوال بلاد، احوال امم و ...) تاريخ هنر معماري اسلامي و تاريخ آموزش و پرورش اسلامي آشنا مي‌گردند.
- دروس تخصصي گرايش تاريخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامي:
وضع كنوني جهان اسلام، تاريخ نگاري در اسلام، تاريخ هنرهاي اسلامي، تاريخ اسلام از آغاز خلافت عباسي تا پايان آل بويه، تاريخ اسلام از سلاجقه تا سقوط بغداد، تاريخ اسلام در مصر و شام ، تاريخ اسلام در مغرب و اندلس، كليات فرهنگ و تمدن اسلامي، تاريخ تشكيلات اسلامي ، متون تاريخي ، اسلام در برخورد با غرب و استعمار، اسلام‌شناسي در غرب ، متون جغرافيائي، تاريخ آموزش و پرورش در اسلام ، جغرافياي تاريخي اسلام ، تاريخ علوم در اسلام ، تاريخ تشيع .
- گرايش فلسفه و حكمت اسلامي :
در تاريخ علم و انديشه، ما براي رسيدن به حقيقت و آگاهي از راز هستي و آفرينش به دو راه اصلي و اساسي بر مي‌خوريم، راه عقل و راه عشق. در تاريخ فلسفه و عرفان اسلامي نيز اين دو راه وجود دارد و براي كشف حقيقت، هر دو روش كشف و شهود و استدلال و منطق مورد توجه بوده است. در اين ميان طرفداران اصالت عقل معتقدند كه مي‌توان با استدلال و برهان به معرفت و شناخت رسيد و از راز آفرينش آگاهي يافت. اعتقادي كه در گرايش فلسفه و حكمت اسلامي نيز با آن روبرو مي‌شويم و در واقع دانشجويان اين گرايش به مطالعه و پژوهش در اين زمينه مي‌پردازند و نظام آموزشي آنها برپايه مطالعه مكاتب فلسفي مثل مشّاء، اشراق يا ملاصدرا استوار است.
- دروس تخصصي گرايش فلسفه و حكمت‌اسلامي:
فلسفه اسلامي ، كلام ، حكمت عملي ، منطق ، تاريخ فلسفه اسلامي ، تاريخ فلسفه غرب ، متون فلسفي به زبان خارجي ، عرفان.
- گرايش اديان و عرفان:
در گرايش اديان و عرفان دانشجويان با تاريخ ظهور و گسترش اديان زنده (ادياني كه هنوز پيروان بسياري دارند) آشنا مي‌شوند و سه بخش اساسي احكام و آداب، عقايد و اخلاق را در هر ديني مطالعه مي‌كنند. البته در اين مطالعه شخص پژوهشگر در صدد اثبات حقانيت يا بطلان دين خاصي نيست بلكه در صدد شناسايي و درك مواضع مشترك مي‌باشد. اديان زنده‌اي كه دانشجويان مطالعه مي‌كنند، براساس خاستگاه آنها به سه گروه زير تقسيم مي‌شود:
الف) اديان خاورميانه كه شامل اديان سامي؛ يعني يهوديت، مسيحيت و اسلام مي‌شود كه پيامبران آنها نسلشان به حضرت ابراهيم مي‌رسد و دين زرتشت كه خاستگاه آن ايران است.
ب) اديان خاور دور كه اديان كشورهاي چين و ژاپن است و شامل كنفوسيوس، تائو و شين‌تو مي‌گردد.
ج) اديان شبه جزيره هند كه عبارتند از:
هندو، بودا و جين. همچنين دانشجويان اين گرايش عرفان را به عنوان يكي از مباحث مقايسه‌اي در اديان مطالعه مي‌كنند و با ادبيات عرفاني اسلام آشنا مي‌شوند.
- دروس تخصصي گرايش اديان و عرفان :
معارف شيعه، تاريخ فرق اسلامي، تاريخ فلسفه اسلامي، تاريخ فلسفه غرب، كليات علم كلام، تفسير عرفاني قرآن، متون عرفاني فارسي، تاريخ تصوف، متون اديان و عرفان به زبان خارجي، اديان ابتدايي و قديم، اديان ايران قبل از اسلام، دين يهود و مسيحيت، اديان هند، دين بودا و خاور دور، روش‌شناسي اديان.
توانايي‌هاي لازم :
هر دانشجوي رشته الهيات و معارف اسلامي بايد به زبان و ادبيات عرب مسلط بوده و به آن علاقه‌مند باشد چرا كه براي ورود به وادي قرآن و حديث و مطالعه تاريخ و تمدن كشورهاي مسلمان و كتب عرفاني و فلسفي اسلامي يا تحقيق و مطالعه بر روي فقه و مباني حقوق اسلامي آشنايي با عربي يك ضرورت اجتناب‌ناپذير است. همچنين دانشجوي اين رشته لازم است كه با زبان انگليسي آشنا باشد تا بتواند معارف اسلامي را بسط و گسترش دهد و در اين زمينه تبليغ كند. اين آشنايي براي دانشجويان گرايش اديان و عرفان ضروري‌تر است چون كتب مذهبي اديان ديگر به زبان عربي نوشته نشده است و براي مطالعه اين كتب بايد حداقل به زبان انگليسي به عنوان زبان بين‌المللي مسلط بود. در ضمن دانشجوي اين رشته بايد مسائل و مباحث يا وقايع تاريخي را به خوبي تجزيه و تحليل كند نه اينكه تنها به حجم محفوظات خود بيفزايد.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغ‌التحصيل گرايش علوم قرآن و حديث مثل فارغ‌التحصيلان ساير رشته‌ها با مشكل بازار كار روبرو است اما با اين وجود يك فارغ‌التحصيل توانمند مي‌تواند در مراكز پژوهشي مثل دائر¸المعارف‌ها و پژوهشگاه علوم انساني يا مراكز آموزشي فعاليت كند. فارغ‌التحصيل گرايش فقه و مباني حقوق اسلامي موقعيت كاري بيشتري دارد. چرا كه اين گرايش جنبه كاربردي دارد. براي مثال مي‌تواند به عنوان وكيل دادگستري، مشاور حقوقي و كارشناس حقوقي فعاليت كند يا دفترخانه اسناد رسمي و دفتر ازدواج و طلاق داير نمايد. فارغ‌التحصيل خوب و توانمند گرايش تاريخ و تمدن اسلامي نيز مي‌تواند در وزارت امور خارجه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مشغول به كار گردد و اگر اهل قلم باشد به كارهاي پژوهشي و نوشتن كتاب‌هاي تاريخي روي آورد. با توجه به نوع دروس گرايش اديان و عرفان، فارغ‌التحصيل اين گرايش نيز بايد در وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان تبليغات اسلامي و سازمان‌هاي مشابه فعاليت كند اما متأسفانه اكثر مسؤولان با اين رشته و توانمندي فارغ‌التحصيلان آن آشنا نيستند و تصور مي‌كنند كه نيازي به شناختن اديان ديگر و گفتگو با آنها نيست و اگر هم در بعضي از مراكز در اين زمينه تلاش مي‌شود، اين گفتگوها عميق و بنيادي نيست و در نتيجه اثر بخش نمي‌باشد. البته در حال حاضر بعضي از مراكز پژوهشي غيردولتي مثل مؤسسه گفتگوي اديان در اين زمينه فعاليت مي‌كنند و تعدادي از فارغ‌التحصيلان اين گرايش نيز جذب مراكز فوق شده‌اند، اما در بخش دولتي در اين زمينه كار چشمگيري انجام نشده است.
دانشگاه های پذیرنده : اراک ، ارومیه ، اصفهان ، الزهرا (س) – تهران ، ایلام ، بوعلی سینا – همدان ، بیرجند ، بین المللی امام خمینی (ره) قزوین ، تبریز ، تربیت معلم آذربایجان – تبریز ، تربیت معلم سبزوار ، تهران ، رازی – کرمانشاه ، زنجان ، سمنان ، سیستان و بلوچستان – زاهدان ، شهید چمران – اهواز ، شیراز ، شاهد – تهران ، مدرسه عالی شهید مطهری – تهران ، غیر انتفاعی شهید اشرفی اصفهانی – اصفهان ، فردوسی -مشهد ، قم ، کاشان ، مازندران – بابلسر ، یزد ، امام صادق (ع) – تهران .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه ، نیمه حضوری
دانشگاه : دولتی ، غیر انتفاعی ، پیام نور
گرایشها : فقه و مبانی حقوق اسلامی ، تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی ، فلسفه و حکمت اسلامی ، ادیان و عرفان ، علوم قرآن و حدیث .
رشته تاریخ
درس تاريخ در آموزش و پرورش تنها به بازخواني گذشته و هياهوي قدرتمندان و پادشاهان مي‌پردازد و بر همين اساس حتي بهترين دانش‌آموزان نيز تاريخ را مجموعه‌اي از حوادث مي‌دانند. اما آيا چنين ديدگاهي صحيح است؟ آيا علم تاريخ مثل يك داستان يا رمان، مجموعه‌اي از حوادث تلخ و شيرين را به حالت روايي و نقلي محض منتقل ميسازد و هدف آن افزايش معلومات دايره المعارفي است؟
دايره المعارف بريتانيكا در معرفي علم تاريخ مي‌گويد:
تاريخ، قواعدي است كه ثبت وقايع مؤثر بر مردم يك ملت را با حفظ تسلسل تاريخي و زماني آن مطالعه مي‌كند و مبني بر تحقيق منتقدانه منابع اطلاعاتي و توضيح دلايل آنها است.
اين دايره المعارف درباره هدف تاريخدان نيز مي‌گويد:
هدف تاريخدان اين است كه فعاليت‌هاي ثبت شده انسان را مدل‌سازي كند. تا درك عميق‌تري از آن داشته باشد. اين درك از اعمال انسان، موضوعي كاملاً جديد است و به پيشرفت‌هاي علم تاريخ در اواخر قرن 18 و 19 برمي‌گردد كه توسط تاريخدانان حرفه‌اي ايجاد گرديد.
شادروان دكتر عبدالحسين زرين‌كوب نيز در كتاب تاريخ در ترازو در معرفي علم تاريخ مي‌گويد:
تاريخ تنها گردآوري روايات و مقايسه آنها و شناخت واقعيت حوادث گذشته نيست. وراي اين كار،نظر به توجيه و تفسير اين واقعيات دارد كه بين جزئيات رابطه برقرار مي‌كند و آنها را به يكديگر پيوند مي‌دهد. اين كار در واقع عبارت از تجديد بناي گذشته است به كمك مصالح و موادي كه اينجا و آنجا از بقاياي آوار حوادث باقي مانده است. در واقع علم تاريخ تحولات گذشته جامعه انساني را كه مي‌تواند زمينه سياسي، اقتصادي، اجتماعي يا فرهنگي داشته باشد، مورد مطالعه قرار مي‌دهد. به همين دليل رشته بسيار گسترده‌اي است و اشتباه است كه آن را صرفاً مطالعه مواد خام تاريخي بدانيم بلكه دانشجو فرا مي‌گيرد كه چگونه از تحليل و تلفيق مواد خام تاريخي به نتايج علمي برسد. به عبارت ديگر آموختن روش تاريخي به مورخ كمك مي‌كند تا از ميان انبوهي از مواد خام، مواد خام معتبر را جدا كند و براساس روش تاريخي از بررسي آنها به نتيجه علمي برسد. در حالي كه حتي مطالعه‌كنندگان جدي تاريخ كه غيرحرفه‌اي هستند، هيچ معياري براي تشخيص و تعيين صحت و سقم رويدادهاي يك كتاب تاريخي ندارند و گاه از آثار غيرموثق و غيرمعتبر استفاده مي‌كنند.
توانايي‌هاي لازم :
دانشجوي تاريخ بايد نظم و دقت فراوان داشته و توان به تصوير كشيدن و نقد كردن وقايع تاريخي را داشته باشد. پايه علم تاريخ، فلسفه، زمين آن جغرافيا و ديوارهاي آن جامعه‌شناسي، اقتصاد، سياست و فرهنگ است و دانشجوي تاريخ بايد با اين علوم آشنا باشد و از نتايج آنها بهره ببرد. فردي مي‌تواند در رشته تاريخ موفق شود كه از پوسته رويي رويدادها عبور كرده و مسائل عميق‌تري را درباره آنها بفهمد و از ارتباط بين دو رويداد پي به رويداد سوم ببرد و با ديدن يك رويداد به علل پنهان و آشكار آن، اشاره كند. همچنين دانشجو بايد با ادبيات فارسي ، آمار و رياضي آشنايي داشته باشد تا بتواند به ياري ادبيات فارسي هم از منابع گذشته كه رنگ ادبي دارند، استفاده كند و هم مفاهيم تاريخي را به خوبي بيان نمايد و به ياري آمار و رياضي نيز، هرچه بيشتر زبان دستاوردهاي علم تاريخ را كمـّي كند و داده‌هاي تاريخ را در قالب اعداد بيان نمايد.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغ‌التحصيلان دوره كارشناسي تاريخ در وزارت آموزش و پرورش، وزارت امور خارجه، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان موزه‌ها، مراكز اسناد ملي و صداوسيما براي بررسي مسائل تحقيقي تاريخ در حد تحقيقات بين‌المللي به كار مشغول مي‌شوند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس پايه:
كليات و مباني علم تاريخ، متون تاريخي به زبان فارسي، عربي و خارجي، روش تحقيق ، تاريخ‌نگاري و تحولات آن در ايران و جهان، گاه‌شماري و تقويم، مباني تاريخ اجتماعي ايران، تاريخ انديشه‌هاي سياسي در ايران و اسلام، كليات جغرافيا، مباني جامعه‌شناسي، مباني علم سياست، فلسفه تاريخ.
- دروس اصلي و تخصصي:
تاريخ ايران از ايلامي‌ها و آريايي‌ها تا پايان دوره هخامنشي، دوره سلوكي و اشكاني، تاريخ ايران در دوره ساسانيان، تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران (از ورود اسلام تا پايان حكومت علويان طبرستان، دوره سلجوقيان، دوره سامانيان، ديلميان، غزنويان، دوره غوريان و خوارزمشاهيان، دوره حمله مغول و ايلخانان، از زوال ايلخانان تا آغاز حكومت صفويان، دوره افشاريان و زنديان، آغاز دوره قاجار تا انقلاب مشروطيت، انقلاب مشروطيت تا انقراض حکومت قاجاريه، از انقراض قاجاريه تا كودتاي 28 مرداد 1332) ، انقلاب اسلامي و ريشه‌هاي آن، تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام (از ميلاد پيامبر اكرم(ص) تا سال 41 هجري، از سال 40 هجري تا 227 هـ . ق، از سال 227 هـ . ق تا سقوط بغداد از قرن هفتم تا دهم هجري)، تاريخ تشيع، تاريخ تحليلي زندگاني ائمه معصومين(ع) ، تاريخ عثماني و خاورميانه، تاريخ يونان و رم، تاريخ بيزانس، تاريخ اروپا در قرون وسطي، تاريخ اروپا در قرون جديد، تاريخ اروپا از انقلاب فرانسه تا جنگ جهاني اول، تاريخ اروپا از جنگ جهاني اول تاكنون.
دانشگاه های پذیرنده : اراک ، ارومیه ، اصفهان ، الزهرا (س) – تهران ، بیرجند ، بین المللی امام خمینی (ره) قزوین ، شهید چمران – اهواز ، شیراز ، شهید بهشتی – تهران ، فردوسی – مشهد ، لرستان – خرم آباد ، یزد ، تبریز ، تربیت معلم تهران – تهران ، سیستان و بلوچستان – زاهدان.
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه ، نیمه حضوری
دانشگاه : دولتی ، غیر انتفاعی
گرایشها :
رشته علوم ارتباطات اجتماعی
انسان قرن بيست و يكم با بشر اوليه تفاوت بسياري دارد و بايد براي برقراري ارتباط با او، بخصوص ارتباطي با نفوذ و پايدار كه با حرف‌ها و تجربه‌هاي تازه و ناگفته همراه باشد، به هنر و دانش پيچيده علوم ارتباطات اجتماعي مجهز بود. اين علم امروزه در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي سراسر دنيا تدريس مي‌شود و در كشور ما نيز با دو گرايش روزنامه‌نگاري و روابط عمومي، يكي از رشته‌هاي گروه آزمايشي علوم انساني است. گرايش روزنامه‌نگاري گرايش روزنامه‌نگاري نهال تنومندي است كه از چشمه‌هاي هنر و ادبيات، فرهنگ و فلسفه، سياست و اقتصاد، صنعت و تكنولوژي سيراب مي‌شود براي همين دانشجوي اين رشته دروس تئوري و نظري مانند مباني جمعيت‌شناسي، مباني روانشناسي، مباني فلسفه، مباني علم اقتصاد، نظريه‌هاي ارتباطات اجتماعي وانديشه‌هاي سياسي در قرن بيستم را مطالعه مي‌كند همچنين دروسي را كه هم جنبه عملي و هم جنبه تئوري دارند مثل اصول و تكنيك‌هاي تهيه خبر، مصاحبه، گزارش، روش تحقيق، عكاسي خبري، صفحه‌آرايي و ويراستاري را آموزش مي‌بيند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس مشترك در گرايش‌هاي مختلف علوم ارتباطات:
مباني جامعه‌شناسي، مباني جمعيت شناسي، مباني روانشناسي، مباني فلسفه، تاريخ و تفكر اجتماعي در اسلام، مباني تاريخ اجتماعي ايران، آمار مقدماتي ، آمار در علوم اجتماعي ، زبان تخصصي ، اصول علم اقتصاد، روانشناسي اجتماعي، اصول علم سياست، كليات حقوق ، حقوق اساسي، روش تحقيق نظري، روش تحقيق عملي، نظريه‌هاي جامعه‌شناسي، اصول سازمان و مديريت، سمينار مسائل سياسي و استراتژي معاصر، انديشه‌هاي سياسي در قرن بيستم، مباني ارتباطات جمعي، ارتباطات بين‌المللي، ارتباطات سياسي، ارتباطات انساني، روش‌هاي بررسي و تحليل پيام‌هاي ارتباطي، ارتباطات تصويري، نظريه‌هاي ارتباطات اجتماعي، گرافيك و صفحه‌آرايي در مطبوعات، فتوژورناليسم (عكاسي خبري) ، تكنولوژي چاپ و نشر، تجزيه و تحليل برنامه‌هاي راديو و تلويزيون، افكار عمومي و وسايل ارتباط جمعي، ارتباطات در جهان سوم، حقوق ارتباط جمعي، شيوه نگارش فارسي در مطبوعات.
- دروس تخصصي گرايش روزنامه‌نگاري:
اصول روزنامه‌نگاري ، روزنامه‌نگاري عملي ، ويراستاري و مديريت اخبار، روزنامه‌نگاري تخصصي، تاريخ روزنامه‌نگاري، نقد، تفسير و مقاله در مطبوعات. گرايش روابط عمومي كارشناس خوب روابط عمومي برخلاف ذهنيت عامه مردم سعي در پنهان ساختن اخبار بد ندارد همچنين وظيفه‌اش در بسط اطلاعاتي كه مستقيماً از سطوح بالاتر سازمان مي‌گيرد، خلاصه نمي‌شود. بلكه كارشناس روابط عمومي يك مشاور است كه جريان دو طرفه ارتباطي را بين سازماني كه براي آن كار مي‌كند و مخاطبانش ميسر ميسازد و بر اين اعتقاد است كه رمز موفقيت يك برنامه مؤثر روابط عمومي، قابليت انتقال پيام صحيح از راه صحيح، در زمان مطلوب و به فرد صحيح است. در واقع كارشناس روابط عمومي از يك سو وظيفه آگاه كردن، خبر دادن و مطلع كردن مردم از مقاصد مديريت سازمان را بر دوش دارد و از سوي ديگر مسؤوليت ارائه مشورت‌هاي كارشناسانه با مديريت مؤسسه در مورد طرز تفكر مردم و گروه‌هاي مورد توجه آن حوزه و تجزيه و تحليل افكار عمومي و بررسي جامعه‌شناختي گرايش‌ها و طرز تفكرهاي مردم بر عهده او است.
- دروس تخصصي گرايش روابط عمومي:
اصول روابط عمومي ، مديريت و روابط عمومي، روابط عمومي عملي ، تكنيك‌هاي روابط عمومي، اقناع و تبليغ ، ارتباط با مطبوعات، ارتباطات شفاهي.
توانايي‌هاي لازم :
دانشجوي روزنامه‌نگاري بايد داراي دوازده خصيصه باشد كه اين خصايص عبارتند از:
1ـ داشتن ذوق و استعداد نويسندگي 2ـ كنجكاوي، تيزبيني و نكته‌سنجي 3ـ داشتن ضريب هوشي بالاتر از متوسط جامعه 4ـ توانايي جوشش با طبقات مختلف مردم 5ـ صبر و حوصله زياد 6ـ داشتن توانايي جسمي و رواني براي دوندگي‌هاي اضطراري 7ـ قدرت تفكر سريع 8ـ عشق به كار خبري 9ـ مؤمن به رعايت اصول اخلاقي و داشتن تقوا 10ـ نداشتن خودبيني، غرور و تكبر، انزواجويي، ساده‌لوحي، تعصب فكري، فضل فروشي، گزافه گويي و تندخويي 11ـ داشتن توانايي‌هاي ارتباطي 12ـ داشتن حافظه‌اي بيش از حد متوسط جامعه. (براي مصاحبه) البته به ندرت ممكن است فردي از تمامي اين خصايص برخوردار باشد و هدف از تجسم فردي با ويژگي‌هاي دوازده‌گانه فوق، صرفاً ترسيم تصويري ايده‌آل از يك روزنامه‌نگار است. ويژگي‌هايي كه هر روزنامه‌نگار بايد كوشش كند تا در حد امكان به آنها دست يابد. دانشجوي روابط عمومي نيز علاوه بر ويژگي‌هاي لازم براي يك روزنامه‌نگار بايد از توان تجزيه و تحليل بالا، قدرت ريسك، توان كارهاي اجرايي و قدرت سخنوري برخوردار باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
براساس آمار ارائه شده در فصلنامه رسانه از سال 1351 تا 1373 حدود يك هزار نفر دانشجوي علوم ارتباطات، فارغ‌التحصيل شده‌اند و از اين تعداد تنها 60 نفر در مطبوعات مشغول به كار هستند و 940 نفر بقيه به مشاغل غيرمطبوعاتي اشتغال دارند. بدون شك عوامل بسياري در اين مسأله نقش داشته‌اند اما يكي از مهمترين دلايل اين است كه تعدادي از دانشجويان در طي سال‌هاي فوق، رشته علوم ارتباطات را بدون شناخت لازم و از سرناچاري يا به طوري اتفاقي انتخاب كرده‌اند، در نتيجه آمادگي و توانايي لازم را براي حضور در مطبوعات نداشته‌اند از سوي ديگر وابستگي اكثر مطبوعات آن دوران به ارگان‌هاي دولتي و شرايط دشوار استخدام، عامل مهمي در عدم حضور فارغ‌التحصيلان اين رشته در شغل‌هاي مربوط بوده است. البته در حال حاضر با توجه به تعدد و تنوع مطبوعات و خبرگزاري‌ها، اكثر فارغ‌التحصيلان اين رشته جذب بازار كار مي‌شوند. فرصت‌هاي شغلي فارغ‌التحصيلان روابط عمومي نيز در حال حاضر بهتر شده است چون زماني كار روابط عمومي سازمان‌هاي دولتي مساوي با شيريني دادن در جشن‌ها و پلاكارد زدن و عرض تسليت دادن در زمان سوگواري‌ها بود اما امروزه مردم انتظارات بسياري از روابط عمومي سازمان‌ها دارند و مايلند آنها را در جريان آخرين اطلاعات و اخبار درون سازماني قرار دهند و نظرات و ديدگاه‌هايشان را به گوش مسؤولين سازمان‌ها برسانند؛ كاري تخصصي كه از عهده هر فردي برنمي‌آيد و به همين دليل سازمان‌ها ترجيح مي‌دهند كه از فارغ‌التحصيلان روابط عمومي براي كار در اين بخش مهم و حياتي بهره ببرند.
دانشگاه های پذیرنده : علامه طباطبایی - تهران ، تهران .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها : روزنامه نگاری ، روابط عمومی .
*دانشگاه علامه طباطبایی رشته علوم ارتباطات را در دو رشته مجزای روزنامه نگاری و روابط عمومی ارائه داده است ، اما دروس این دو رشته مشابه گرایشهای یاد شده است .
نگارش پروپوزال ارشد و دکتری
هدف از نگارش پروپوزال در عین ساده بودن بسیار حساس و با اهمیت است، اما بیاید آن را با بیان یک مثال برای شما آشکار کنیم. فرض کنید شما یک سرمایه گذار هستید و شخصی به شما مراجعه کرده و تصمیم دارد یک کسب و کار را راه اندازی کند. آیا هر پیشنهادی که به شما بدهد را قبول کرده و سرمایه خودتان را به او می دهید؟ آیا پیشنهاد کاری او انجام شدنی است یا خیر؟ آیا پیشنهاد کاری او نتیجه مطلوبی برای شما خواهد داشت و سود مناسبی به شما خواهد رساند یا خیر؟ اگر شما بدون توجه به این سوالات پیشنهاد فرد را قبول کرده و سرمایه گذاری را انجام دهید، ممکن است شانس موفقیت بسیار اندکی داشته باشید. برای این منظور قبل از قبول درخواست سرمایه گذاری از وی می خواهید که یک طرح کسب و کار را ارائه کرده تا دریابید که پروژه تا چه اندازه قابل انجام و سودده است.پروپوزال در حالت صنعتی و دانشگاهی نیز همین نقش را داشته و هدف آن متقاعد کردن مخاطب در مورد اهمیت و کاربردی بودن یک پژوهش یا پروژه است.
به طور کلی روش های مختلفی برای نگارش پروپوزال وجود دارد ولی تنها یک روش استاندارد منجر به دستیابی به نتیجه مطلوب می شود. بر اساس این روش شما می توانید بخش های مختلف یک پروپوزال را به صورت کاملا منطقی و دقیق در کنار هم قرار داده و نتیجه مناسبی را بدست آورید. در همین راستا سعی می کنیم به شما بیاموزیم که چگونه یک پروپوزال خوب و کاربردی بنگارید.
دانشمند روانشناس، مارتین ای پی سلیگمن برای شناخت درماندگی آزمایشی انجام داد که منجر به برنده شدن نوبل روانشناسی توسط وی شد.
ایشان ۲۰ سگ شیانلو را از ابتدای نوزادی درون یک قفس تربیت کرد به طوری که سگها در صورت نیاز پدال موجود در قفس را می
فشردند و بیرون می رفتند و پس از دستشویی کردن باز می گشتند.
ایشان پس از تربیت این سگ ها، آن ها را به دو قفس و در هر قفس ۱۰ قلاده تقسیم نمود. سپس درب قفس ( آزمایش)B را جوش
داد و ۳۰ روز، روزی ۳ بار به قفس B شوک الکتریکی می داد. سگهای قفس B در روزهای اول در زمان شوک بخاطر قفل بودن درب
خودشان را به میله های قفس میزدند و خونی و زخمی نتیجه ای نمی گرفتند . اما پس از چند روز سگها فهمیدند که با تلاش موفق
نمی شوند بجز اینکه زخمی شده و رنج زیاد می کشند. آنها یاد گرفتند که در زمان شوک در جای خود بایستند زیرا دست کم از زخمی
شدن در امان بودند.
سلیگمن در انتهای آزمایش درب قفس را شکست و آنها را به سگهای قبلی قفس A ( گواه) ملحق نمود ؛ همان قفس سالم که با
فشار اهرم درب باز می شد.
سپس شوک الکتریکی داد. فکر می کنید چه اتفاقی افتاد؟؟
تمام ۱۰ سگ گواه اهرم را فشار داده و بیرون آمدند اما سگهای ( آزمایش) در سرجایشان ایستاده و حرکت نکردند.
او بزرگترین نظریه قرن را ارائه کرد، یعنی (درماندگی آموخته شدنی است)
بدین معنا که موجودات یاد می گیرند بدبخت زندگی کنند.
پروپوزال برگرفته از واژه Propose در زبان انگلیسی و به معنای پیشنهاد دادن است و هدف از نگارش آن ارائه یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی برای یک موسسه یا سازمان می باشد. بر اساس تعریف ارائه شده توسط دانشنامه ویکی پدیا، پروپوزال سندی است که در آن یک طرح پژوهشی و یا تحقیقاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. شاید بتوان گفت این تعریف تا حد بسیار زیادی صحیح است، چرا که در واقع پروپوزال انواع مختلفی دارد و تنها جنبه دانشگاهی آن مطرح نیست و معمولا سرمایه گذاران و مدیران قبل از شروع یک کسب و کار از متقاضیان درخواست نوعی پروپوزال یا طرح کسب و کار می کنند. حتی در مثال پروپوزال آکادمیک نیز، دانشجو بدون تایید دانشگاه و اساتید راهنما و مشاور نمیتواند پروپوزال را به مرحله پایان نامه یا رساله دکتری برساند. بنابراین مفهوم پروپوزال علاوه بر پیشنهاد یک موضوع، ماهیت جذب حمایت یک موسسه را نیز در بر می گیرد. شاید مناسبترین مفهوم برای پروپوزال توسط پایگاه علمی ویکی پدیا ارائه شده باشد، اما علاوه بر مفهوم پروپوزال باید به چند نکته بسیار مهم پیش از اقدام به نگارش پروپوزال دقت کنیم، این موارد عبارتند از:
نگارش و تهیه یک پروپوزال خوب یک فرآیند زمان بر و تخصصی است که علاوه بر دانش در حوزه موضوع تحقیق به تسلط بالا نسبت به ساختار علمی تحقیق نیز نیاز دارد. پژوهشگری که اطلاعات کافی در مورد بخش ها تشکیل دهنده یک پروپوزال یا استانداردهای نگارشی آن نداشته باشد حتی در صورت داشتن تخصص بالا در حوزه تحقیق، نمیتواند پروپوزال مطلوبی را ارائه نماید. آماده سازی یک پروپوزال با کیفیت و قوی می تواند تا جای ممکن فرآیند های مرتبط به آن یعنی تاییده دانشگاه یا موسسه، آماده سازی پایان نامه یا رساله، تهیه گزارش کار پروژه و غیره را تسهیل نماید. برای این منظور در این مطلب سعی میکنیم شما را با بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال آشنا کنیم تا به واسطه آن بتوانید یک پروپوزال با کیفیت و قوی ارائه نمایید.
پروپوزال صنعتی و تجاری - مفهوم پروپوزال
پروپوزال ها معمولا انواع مختلفی داشته و هر کدام از آنها بسته به نیاز متقاضی یا موسسه مورد نظر می تواند ساختار متنوعی داشته باشد. برای مثال پروپوزال های صنعتی ممکن است بنا بر درخواست سرمایه گذار بخش های جدیدی مانند بودجه بندی، زمان اجرای پروژه، تیم اجرایی پروژه و ابزار پیاده سازی به آن اضافه و بخش هایی مانند روش تحقیق یا ادبیات موضوع به کلی حذف شوند. اما در مقابل در پروپوزال دانشگاهی معمولا سختگیری چندانی در مورد جدول زمانبندی و بودجه بندی وجود ندارد و تاکید زیادی بر بخش ادبیات موضوع و متودولوژی می شود. ولی به طور کلی تمامی پروپوزال ها از یک سری بخش های یکسان و مشابه تشکیل شده اند که می توان آنها را به صورت زیر دسته بندی کرد.
academic proposal پروپوزال دانشگاهی
یک پروپوزال دانشگاهی با هدف تجزیه و تحلیل یک موضوع علمی و مطرح کردن فرضیاتی مرتبط با آن تهیه می شود. بطور معمول پروپوزال دانشگاهی قبل از نگارش تز دکتری و یا پایان نامه ارشد توسط دانشجو به اساتید مشاور و راهنما ارائه شده تا بواسطه آن اطلاعات بنیادینی در ارتباط با موضوع تحقیق در اختیار اساتید قرار بگیرد. واژه پروپوزال (Proposal) در ترجمه انگلیسی به معنای پیشنهاد دادن است و این واژه در معنای دانشگاهی به طرح پیشنهادی در مورد یک موضوع علمی اشاره دارد.
پژوهشگران اندکی هستند که درک کاملی از اهمیت پروپوزال داشته باشند و بتوانند اصول اساسی و استاندارد تحقیق را مبنای پروپوزال نویسی قرار دهند. در ساده ترین حالت اگر شما پروپوزال خوبی نگارش کنید می توانید اطمینان داشته باشید که یک تحقیق باکیفیت و کاربردی خواهید داشت. و در مقابل چنانچه پروپوزال شما از کیفیت پایینی برخوردار باشد می توان گفت که پژوهش مفیدی حاصل نخواهد شد. کلیدی ترین اهمیت نگارش پروپوزال این است که یک مشکل را در جامعه شناسایی کرده و راه حلی کاربردی برای آن ارائه می نماید. اما نگارش پروپوزال از جنبه های دیگر نیز اهمیت داشته و میتواند به پژوهشگر کمک کند. به طور کلی اهمیت پروپوزال در چند بخش کلی قابل دسته بندی است که عبارتند از:
اولین گام در نوشتن یک پروپوزال خوب این است که به خاطر داشته باشید که نوعی قرارداد بین خودتان و یک موسسه یا یک دانشگاه را نگارش می کنید. منظور از قرارداد این است که شما باید با جلب نظر مخاطب بتوانید توافق وی را برای انجام پژوهش جلب کنید واین به منزله یک قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر است. زمانی که هیئت علمی دانشگاه و یا شخص سرمایه گذار در یک شرکت پس از انجام بررسی های اولیه در نهایت پروپوزال شما را رد می کنند یعنی عنوان و محتوای آن مورد تاییدشان نبوده و این قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر نهایی نشده است. شما با نگارش یک پروپوزال باید نشان بدهید که یک موضوع یا مسئله بسیار اساسی را شناسایی کرده اید، راه حل کاربردی برای آن دارید و قصد دارید از ابزار و روش مناسبی برای حل آن استفاده کنید.
نتایج تحقیق موسسه REOPA درباره پروپوزال های تحقیقاتی:
38 درصد پروپوزال های نوشته شده رد می شوند، 46 درصد برای بازنگری بازگردانده می شوند و تنها 16 درصد پذیرفته می شوند.
71 درصد عناوین، مطلوب ارزیابی نشدند و تنها 29 درصد رضایت بخش بوده اند.
72 درصد مقدمه ها رضایت بخش نبوده اند 49 درصد وضوح و تمرکز نداشته اند.
تنها 29 درصد موارد اهداف تحقیق را به روشنی بیان نموده اند.
فقط 16 درصد از آن ها بیان مسئله را به خوبی نوشته اند
نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری: راهنمای کامل
بخش 1: مقدمه
پروپوزال سندی است که در آن یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. پروپوزال ها انواع مختلفی دارند، از جمله:
- پروپوزال پژوهشی: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح تحقیقاتی به منظور دریافت کمک مالی یا حمایت از یک سازمان یا دانشگاه نوشته می شود.
- پروپوزال تجاری: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح تجاری به منظور جذب سرمایه گذار یا مشتری نوشته می شود.
- پروپوزال پروژه: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح پروژه به منظور دریافت مجوز یا بودجه نوشته می شود.
در این مقاله، به بررسی نحوه نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری می پردازیم.
بخش 2: بخش های پروپوزال
یک پروپوزال خوب باید شامل موارد زیر باشد:
- عنوان: عنوان باید مختصر و گویا باشد و موضوع پروپوزال را به طور خلاصه بیان کند.
- مقدمه: مقدمه باید خواننده را با موضوع پروپوزال آشنا کند و اهمیت آن را توضیح دهد.
- مرور ادبیات: مرور ادبیات باید به بررسی تحقیقات قبلی در زمینه موضوع پروپوزال بپردازد.
- روش تحقیق: روش تحقیق باید نحوه انجام تحقیق را به طور واضح و دقیق توضیح دهد.
- زمانبندی و بودجه: زمانبندی و بودجه باید به طور دقیق مشخص شود.
- نتیجه گیری: نتیجه گیری باید خلاصه ای از یافته های پروپوزال را ارائه دهد.
بخش 3: نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد
نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد معمولاً شامل مراحل زیر است:
- انتخاب موضوع: اولین قدم، انتخاب موضوع پروپوزال است. موضوع پروپوزال باید مرتبط با رشته تحصیلی و علاقه شما باشد.
- انجام تحقیقات اولیه: پس از انتخاب موضوع، باید تحقیقات اولیه ای در زمینه آن انجام دهید تا اطلاعات کافی برای نوشتن پروپوزال را جمع آوری کنید.
- نوشتن پروپوزال: پس از انجام تحقیقات اولیه، می توانید شروع به نوشتن پروپوزال کنید.
- بازبینی و ویرایش: پس از نوشتن پروپوزال، باید آن را بازبینی و ویرایش کنید تا از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنید.
بخش 4: نگارش پروپوزال دکتری
نگارش پروپوزال دکتری معمولاً شامل مراحل زیر است:
- انتخاب موضوع: اولین قدم، انتخاب موضوع پروپوزال است. موضوع پروپوزال باید مرتبط با رشته تحصیلی و علاقه شما باشد و از نظر علمی نیز نو و ارزشمند باشد.
- انجام تحقیقات اولیه: پس از انتخاب موضوع، باید تحقیقات اولیه ای در زمینه آن انجام دهید تا اطلاعات کافی برای نوشتن پروپوزال را جمع آوری کنید.
- نوشتن پروپوزال: پس از انجام تحقیقات اولیه، می توانید شروع به نوشتن پروپوزال کنید.
- بازبینی و ویرایش: پس از نوشتن پروپوزال، باید آن را بازبینی و ویرایش کنید تا از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنید.
بخش 5: نکات مهم در نگارش پروپوزال
در اینجا چند نکته مهم در نگارش پروپوزال آورده شده است:
- وضوح و دقت: پروپوزال باید به طور واضح و دقیق نوشته شود تا خواننده بتواند به راحتی آن را درک کند.
- منطقی بودن: پروپوزال باید منطقی و منسجم باشد و از استدلال های قانع کننده ای استفاده کند.
- جامع بودن: پروپوزال باید تمام جوانب موضوع را در نظر بگیرد و اطلاعات کافی را ارائه دهد.
- ارزشمند بودن: پروپوزال باید ارزشمند و قابل اجرا باشد و بتواند به حل یک مشکل یا پاسخ به یک سوال کمک کند.
بخش 6: نتیجه گیری
نگارش پروپوزال یک مهارت مهم است که برای موفقیت در تحصیلات، کسب و کار و مدیریت پروژه، ضروری است. با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله، می توانید یک پروپوزال خوب و قانع کننده بنویسید که شانس موفقیت شما را در دریافت حمایت افزایش دهد.
اگر شما دانشجوی سال آخر مقطع کارشناسی ارشد باشید قطعا در مورد پروپوزال و ضرورت نگارش آن شنیده اید. پروپوزال کارشناسی ارشد جنبه هایی از ایده پردازی، خلاقیت، توانایی حل مسئله و مهارت تحلیل آماری را در دانشجویان تقویت می کند. اما نکته مهم در فرآیند نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد این است که به دانشجویان کمک شود تا بتوانند ایده های تحقیقاتی خودشان را در قالب یک تحقیق استاندارد ارائه نمایند. به طور کلی هدف از نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد در چند بخش کلی دسته بندی می شود که عبارتند از:
پروپوزال (Proposal) یک واژه انگلیسی و برگرفته از کلمه (Propose) به معنای پیشنهاد دادن است و منظور از آن ارائه یک طرح کلی پژوهشی برای موسسه مورد نظر می باشد. خدمات مشاوره و نگارش پروپوزال ارشد و دکتری در موسسه ماد دانش پژوهان زیر نظر کارشناسان برجسته انجام گرفته و تمامی پروپوزال های انجام شده با بهترین کیفیت و به همراه ضمانت در اختیارشما دانشجویان عزیز قرار خواهد گرفت. ما در موسسه ماد دانش پژوهان علاوه بر کمک به دانشجویان در جهت نیل به موفقیت، قصد داریم هرچه بیشتر شما عزیزان را با فرآیند های علمی و پژوهشی در مقاطع کارشناسی، ارشد و دکتری آشنا کنیم. در ادامه این مقاله به اختصار به موضوعاتی مانند نحوه نگارش و انجام پروپوزال، بخش های مختلف یک پروپوزال، چگونگی آماده سازی یک پروپوزال تخصصی و روش گردآوری مطالب خواهیم پرداخت.
بیان مسئله (Problem Statement) بخشی از پروپوزال است که دانشجو یا محقق می بایست در آن مشکل شناسایی شده را توصیف کرده و بیان کند چطور با انجام تحقیق به دنبال حل این مشکل است. به طور کلی در بخش بیان مسئله باید بر روندهای منفی موجود در جامعه و یا موسسه تاکید کرده و بیان کنید مشکلات موجود چطور باعث عدم بهره وری، آسیب و مختل کردن سیستم شده اند. در ادامه بر این موضوع تمرکز می کنید که چرا برطرف کردن و حل آنها ضرورت داشته و تحقیق شما چگونه قصد دارد این مشکلات را برطرف کند. اگر این بخش را مهمترین فصل از پایان نامه یا پروپوزال دسته بندی نکنیم ولی یقینا یکی از مهمترین فصول در فرآیند نگارش پروپوزال محسوب می شود. اما همانند تمامی بخش های یک تحقیق علمی که ویژگی ها و استانداردهایی را دارند، بیان مسئله در پروپوزال نیز ویژگی های مخصوص به خودش را دارد که عبارتند از:
همواره به دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مقاطع ارشد و دکتری تاکید می شود که فرآیند مربوطه به نگارش و آماده سازی پروپوزال دو بخش مجزا را شامل شده و در بر میگیرد. بخش اول مربوط به گردآوری اطلاعات لازم، انتخاب موضوع و نگارش پروپوزال است و بخش دوم مربوط به تصویب پروپوزال می باشد که ممکن است بارها و بارها اصلاح و تعدیل در محتوا را تجربه کند. در این سرفصل سعی میکنیم شما را هر چه بیشتر با فرآیند تصویب پروپوزال در حوزه تحصیلات تکمیلی آشنا کرده و مراحل آن را بیان نماییم. مراحل تصویب پروپوزال به صورت کلی سه مرحله اصلی را در برمیگیرد که عبارتند از:
انتخاب عنوان پروپوزال-بیان مسأله
یکی از فرآیندهایی که ممکن است در زمان نگارش و آماده سازی پروپوزال با آن روبرو شوید، اصلاح و برطرف کردن مشکلات پروپوزال پیش از تصویب آن است. این مرحله با عنوان بهبود و تقویت پروپوزال نیز شناخته می شود و در مطالب پیشین برای شما بیان کردیم که در فرآیند تصویب پروپوزال ممکن است 4 حالت برای پروپوزالتان اتفاق بیافتد.
1. حالت اول: تصویب پروپوزال
2. حالت دوم: تصویب پروپوزال با اصلاحات کم
3. حالت سوم: تایید پروپوزال با اصلاحات زیاد
4. حالت چهارم: ریجکت کردن پروپوزال
در فرآیند نگارش پروپوزال ممکن است با حالت دوم و سوم روبرو شوید و کمیته تخصصی دانشگاه از شما درخواست کند که قبل از تصویب و نهایی شدن یک پروپوزال اقدام به اصلاح، تقویت و بهبود محتوا در برخی بخش های مشخص کنید. پروپوزال هر دانشجو پایه و اساس کار پژوهشی وی را تشکیل می دهد و شخص نخواهد توانست بدون داشتن یک پروپوزال کامل و صحیح اقدام به نگارش و تهیه پایان نامه یا تز دکتری کند. معمولا به ندرت اتفاق میافتد که پروپوزال تهیه شده توسط دانشجو در همان ابتدا مورد تایید اساتید مشاور و راهنما قرار بگیرد و تا مرحله تصویب پیش برود. پروپوزال بارها و بارها قبل از تصویب نهایی توسط کمیته تحصیلات تکمیلی بهبود یافته و تقویت می شود. اما مهمترین دلایل برای اصلاح تقویت و بهبود پروپوزال به خاطر عوامل زیر خواهد بود:
نگارش پروپوزال یکی از فرآیندهای اجتناب ناپذیر در تحصیلات تکمیلی و پروسه فارغ التحصیلی هر دانشجو محسوب می شود. زمانیکه صحبت از نگارش پروپوزال می شود می بایست فاکتورهای زیادی را در آن بگنجانید و محتوای آن را باید مطابق با استانداردهای دانشگاه یا موسسه مورد نظر تهیه و ارائه نمایید. نگارش پروپوزال به گونه ای است که دانشجویان باید در چند صفحه و چند بخش محدود، ایده ها و موضوع تحقیقاتی مورد نظرشان را برای اساتید تبیین نمایند. بخش های مختلف پروپوزال معمولا محدودیت محتوایی دارند و نباید از یک میزان مشخص بیشتر شوند دقیقا مشابه بسیاری از پژوهش های علمی مانند مقاله، پایان نامه و تز دکتری که باید در تعداد مشخصی کلمه تهیه شوند. یک پروپوزال تحقیقاتی دانشگاهی به طور کلی در 2000-3500 بین 5-7 صفحه تهیه و آماده می شود که به صورت جزئی تر عبارتند از:
بسیاری از اساتید زمانی که یک پروپوزال را بازبینی و ارزیابی می کنند از بسیاری جهات نقاط ضعف و کمبودهایی را در آن مشاهده کرده و از دانشجو درخواست می کنند که تحقیق مورد نظر را مجدد انجام دهد. اگر به عنوان یک پژوهشگر چندین پروپوزال را مورد بررسی قرار دهید، متوجه خواهید شد که اشتباهات رایج معمولا در بخش انتخاب موضوع، کانتریبیوشن تحقیق و انتخاب متودولوژی صحیح رخ می دهد. بروز این اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی با گذشت زمان و افزایش تجربه فرد کاهش می یابد ولی تضمین کننده این موضوع نیست که افراد با تجربه هیچوقت چنین اشتباهاتی را مرتکب نمی شوند. به طور کلی اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی عبارتند از:
زمانی که یک پروپوزال را مینگارید ممکن است ایده ها، محتوا، مدل، فرضیات و فاکتورهای زیادی را درون آن بگنجانید ولی در زمان نگارش و حتی پس از پایان آن، نمی توانید در مورد خوب یا بد بودن آن نظری بدهید. یکی از دلایل این موضوع این است که معمولا یک شکل ارزیابی کاملا مطلوب و عالی از پروپوزال وجود ندارد و این امر تا حد زیادی به نظر مخاطب و شخصی که ارزیابی آن را انجام می دهد بستگی دارد. اما اگر بخواهیم ویژگی های یک پروپوزال خوب را مشخص کنیم می توانیم آن را در چند بخش کلی به صورت زیر دسته بندی کنیم. اما پیش از در نظر گرفتن این فاکتورها سعی کنید متن پروپوزال را بر اساس استانداردهای نگارشی هر موسسه یا دانشگاه آمشاده و تهیه نمایید.
ویژگی های یک پروپوزال خوب - پذیرش دانشگاه های خارجی
فرض کنید شما یک ایده منحصر به فرد و عالی برای تحقیق دارید و قصد دارید یک اسپانسر برای آن جذب کرده و پژوهش خودتان را آغاز کنید. این اسپانسر ممکن است یکی از اساتید شما در دانشگاه باشند و یا یک موسسه که قصد دارد پروژه شما را با هدف نتایج مثبت در سازمانش پشتیبانی مالی نماید. اما اولین گام برای موفقیت در جذب اسپانسر سازمانی و یا دانشگاهی نگارش یک پروپوزال خوب و متقاعد کننده است. نگارش یک پروپوزال خوب در برگیرنده مراحل بسیار مهم و استانداردی است که در صورت رعایت کردن آنها میتوانید انتظار یک نتیجه موفقیت آمیز را داشته باشید. به طور کلی 7 مرحله اصلی در نگارش پروپوزال وجود دارد که عبارتند از:
زمانی که صحبت از نگارش پروپوزال می کنیم باید به خاطر داشته باشید که محتوای آن معمولا تا حد زیادی به نوع پروپوزال نیز بستگی دارد. برای مثال در پروپوزال صنعتی هدف اصلی از نگارش، بهبود فروش، افزایش سود یا بهبود بهره وری سازمانی است و بنابراین محتوای آن نیز باید در زمینه شناسایی مشکل و ارائه راه حل متناسب با همین موضوع باشد. در مقابل پروپوزال دانشگاهی به دنبال شناسایی یک مشکل در ارتباط با رشته تحصیلی است و قصد دارد راه حل هوشمندانه و کاربردی برای آن طراحی نماید. پس محتوا و مطالب آن نیز با پروپوزال صنعتی نسبتا متفاوت خواهد بود. اما فارغ از جزئیات در مورد پروپوزال صنعتی، دانشگاهی، استارت آپ و یا هر عنوان دیگری که به پروپوزال اطلاق می شود، پروپوزال ها در چند دسته کلی قرار می گیرند که عبارتند از:
پروپوزال دکتری بر خلاف پروپوزال کارشناسی ارشد دارای ویژگی هایی مشابه یک پایان نامه است که قبل از تصویب شدن نیاز به دفاع دارد. بدین معنا که شما باید در مورد موضوع ارائه شده در پروپوزال تمامی جنبه های قانع کننده بودن، کانتریبیوشن، کاربردی بودن و عملیاتی بودن را در نظر بگیرید. البته که تمامی این موارد در پروپوزال کارشناسی ارشد اهمیت دارد ولی پروپوزال مقطع دکتری تمامی این فاکتورها را جزء ضروری و جدایی ناپذیر پروپوزال قلمداد کرده و هر گونه مشکل در این بخش ها موجب ریجکت حتمی آن خواهد شد. به طور کلی پروپوزال دکتری کمتر به دنبال این موضوع است که عنوان تحقیق یا ساختار مشخصی برای یک تحقیق ارائه نماید، بلکه تمرکز آن بیشتر بر روی موارد زیر خواهد بود:
زمانی که در مقطع تحصیلات تکمیلی در یک دانشگاه مشغول به تحصیل می شوید در بخشی از فرآیند تحصیلتان نیاز است که پژوهشی با عنوان پایان نامه یا تز دکتری را انجام داده و تحویل دهید. اما پیش نیاز ارائه پایان نامه یا تز دکتری، نوشتن پروپوزال است و پروپوزال دانشگاهی نیز ویژگی های خاص و منحصر به فردی را در برمیگیرد. اما برای نوشتن یک پروپوزال علاوه بر دانش نسبت به ساختار و مفاهیم تحقیق نیاز است که بدانید یک پروپوزال خوب دانشگاهی چه ویژگی هایی دارد. ویژگی های بسیاری اساسی در یک پروپوزال دانشگاهی عبارتند از:
