رشته مهندسی مواد در مقطع کارشناسی دارای دو شاخه متالورژی و سرامیک است .

شاخه متالورژی تصور کنید که در حال رانندگی در یکی از بزرگراهها هستید که ناگهان کامیونی با خودروی شما برخورد می کند و خسارت سنگینی بر آن وارد می سازد . چنین برخوردی در حال حاضر علاوه بر صرف هزینه ای قابل توجه و نیاز به زمانی نسبتاً طولانی برای تعمیر ، از ارزض خودروی شما خواهد کاست اما اگر بدنه خودرو بطور کامل از جنس آلیاژ (؟) ساخته شده باشد حداقل برای صافکاری مشکلی نخواهید داشت . چون کافی است که بدنه خودرو را تا حد معینی حرارت بدهید تا بدنه تصادفی به سرعت تغییر شکل یابد و شکل اولیه خود را پیدا کند .
البته در حال حاضر این یک خیال پردازی علمی است ، اما با پیشرفت روز افزون علم متالورژی به زودی موانع تکنولوژیکی در راه تولید و کاربرداین آلیاژها برظرف می شود و مقدار زیادی از این مواد در شکل های گوناگون تولید خواهد شد .
متالورژی بعنوان یک علم ، دانش نسبتاً جوانی است که تنها صد سال از عمر آن می گذرد و با کشف روش های جدید استخراج و تصفیه فلزات ، شناسائی مشخصات ساختاری و فیزیکی مواد ، فنون جدید شکل دادن و تولید فلزان ، متولد شده است . علمی که به دوبخش کلی متالورژی استخراجی و صنعتی تقسیم می شود که البته هردو بخش مذکوردر دانشگاه های کشور ما نیز بعنوان دو گرایش از رشته مهندسی مواد شاخه متالورژی ارائه می گردد .

  • گرایش متالورژی استخراجی

متالورژی استخراجی شامل جداکردن فلزات از سنگ معدن و تصفیه آنها (تولید فلزات ) شناخت انواع پوره ها ، سوخت ها و فعل و انفعالات شیمیایی می شود . بعنوان مثال آنچه در کارخانه ذوب آهن اصفهان تا مرحله تهیه شمش آهن خام (چدن ) انجام می شود ، عمدتاً مربوط به متالورژی استخراجی است .


درس های این رشته در طول تحصیل :

  • دروس مشترک در شاخه های مختلف مهندسی مواد :

ریاضی ، معادلات دیفرانسیل ، ریاضی مهندسی ، محاسبات عددی ، مبانی و برنامه سازی کامپیوتر ، فیزیک ، شیمی عمومی ، مبنی مهندسی برق ، استاتیک ، مقاومت مصالح ، کریستالوگرافی ، پدیده های انتقال ، شیمی فیزیک مواد ، ترمودینامیک مواد ، خواص فیزیکی مواد ، متالوگرافی ، خواص مکانیکی مواد .

  • دروس تخصصی گرایش متالورژی استخراجی :

انتقال مطالب علمی و فنی ، ریخته گری ، شکل دادن فلزات ، تغلیظ مواد معدنی ، اصول استخراج فلزات ، سینتیک مواد ، شیمی تجزیه ، عملیات حرارتی ، خوردگی و اکسیداسیون ، انجماد فلزات ، مواد دیرگداز .(بسیاری از درس های این رشته همراه با آزمایشگاه است )

  • گرایش متالورژی صنعتی

متالورژی صنعتی عبارت است از روش های مختلف تولید مصنوعات فلزی که مهم ترین این روش ها متالورژی پودری ، شکل دادن ، جوشکاری و ماشین کاری است . همچنین در متالورژی صنعتی خواص و مشخصات فیزیکی ، ساختاری و مکانیکی مواد بررسی می شود

  • دروس تخصصی گرایش متالورژی صنعتی :

ریخته گری ، انجماد فلزات ، شکل دادن فلزات ، خواص مکانیکی مواد ، متالورژی جوشکاری ،متالورژی پودر ، روش های نوین آنالیز مواد ، خوردگی و اکسیداسیون ، عملیات حرارتی ، استخراج فلزات ، انتقال مطالب علمی و فنی .

  • شاخه سرامیک

امروزه سرامیک را هنر ساخت ظروف سرامیکی و سفالینه ها نمی دانسم بلکه آن را بصورت علمی وسیع تر از ساخت ایگونه وسایل تعریف می کنیم . بر این اساس می توان گفت که سرامیک بطور کلی هنر و علم ساختن و بکاربردن اشیاء جامدی است که اجزاء تشکیل دهنده اصلی و عمده آنها مواد غیر آلی و غیر فلزی است یعنی علم سرامیک علاوه بر سفالینه ها شامل انوادع چینی ها ، دیرگدازها ، فرآورده های رسی ساختمانی ، مواد ساینده ، لعاب های چینی ، سیمان ، شیشه ، مواد مغناطیسی غیرفلزی ، فروالکتریک ها ، تک بلورهای مصنوعی و محصولات پیچیده تر دیگر می شود . دانشجویان مهندسی سرامیک در طول دوره تحصیلی خود پس از کسب پایه های علمی و مهندسی لازم کلیه فرآیندهای ساخت سرامیک ها را از مواد اولیه و آماده سازی آن گرفته تا کنترل کیفی محصولا ت ساخته شده وارتباط بین ساختمان وخواص این مواد فرامی گیرند .

  • دروس تخصصی شخه سرامیک:

ساختار سرامیک ها ، سینتیک مواد ، روش های نوین آنالیز مواد ف خواص الکتریکی و نوری سرامیک ها ، مواد دیرگداز ، تئوری شیشه ، تئوری پرسلان ها ، ازمایشگاه چینی ، فرآیند ساخت سرامیک ، انتقال مطالب علمی و فنی .


توانائی های لازم :
در مهندسی مواد دو علم شیمی و فیزیک اهمیت ویژه ای پیدا می کند . چرا گه بررسی خواص مواد بدون آشنائی به این دو علم امکان پذیر نیست . دانشجوی این رشته علاوه بر فیزیک و شیمی باید از دانش ریاضیات اطلاعات کافی داشته و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد . برای مثال با وجود آنکه یک مهندس متالورژی نباید به فکر پشت میز نشینی بوده و باید امادگی کار در شرایط سخت را داشته باشد، اما بدون شک مهئدس این رشته بیش از توان جسمانی خوب نیاز به ذهنی خلاق و کنجکاو دارد. آشنائی با زبان انگلیسی نیز در تمام رشته های مهندسی نیز ضروری است . اما در مهندسی سرامیک این ضرورت بیشتر احساس می شود چرا که این رشته نسبتاً جدید است و در نتیجه کتاب هاب علمی آن کمتر به زبانه فارسی ترجمه شده است .


موقعیت شغلی در ایران :
فارغ التحصیلان متالورژی استخراجی می توانند جذب مراکزی شوند که به فرایند استخراج و تولید مواد اولیه فلزی (آهنی و غیر آهنی ) از کانه های مربوط می پردازند . برای مثال می توانند در صنایع نفت و پالایش و همچنین صنایع آهنی و غیر آهنی مانند ذوب آهن اصفهان ، مجتمع مس سرچشمه و آلومینیوم اراک فعالیت کنند . فارغ التحصیلان متالورژی صنعتی می توانند در مراکزی که با تولید قطعات فلزی سرو کار دارند مانند صنایع ریخته گری ، صنایع متالورژی پودر ، صنایع فولادسازی ، صنایع دفاع ، هواپیما سازی ، کشتی سازی ، تراکتورسازی ، خودرو سازی و ساخت قطعات مختلف ، وسایل خانگی ازجمله یخچال ، کولر ، ماشین لباسشویی ، تلویزیون و ضبط صوت فعالیت نمایند .
در مورد فرصت های شغلی مهندس سرامیک نیز باید گفت که امروزه صنایع سرامیک برای رشد اکثر صنایع اهمیت بسیاری دارند . برای مثال صنایع متالورژی و سایر صنایعی که با درجه حرارت بالا سروکار دارند ، مصرف کننده مواد دیرگداز هستند یا صنایع الکترونیک احتیاج به قطعات مختلف سرامیکی با خواص الکترونیکی و مغناطیسی مطلوب دارند . همچنین صنایع اتومبیل سازی ، صنمایع ساختمانی ، صنایع تولید نیرو ، مخابرات و بالاخره هرخانه و خط تولید هر کارخانه ای نیاز به فرآورده های سرامیکی دارد . در حال حاضر کشور ما کارخانه های عمده کاشی سازی ، چینی سازی ، تولید کننده مواد نسوز ، تولید کننده سرامیک های الکتریکی ، شیشه سازی ، آجر سازی و سیمان دارد که فارغ التحصیلان رشته سرامیک می توانند در انها مشغول بکار گشته و به افزایش کارایی و راندمان کارخانه و همچنین بهبود کیفیت محصول آ ن کمک نمایند .

دانشگاه های پذیرنده : بیرجند ، بین المللی اما خمینی (ره) – قزوین ، تهران ، صنعتی شاهرود ، کاشان ، شهید باهنر کرمان ، صنعتی اصفهان ، یزد ، صنعتی امیر کبیر – تهران ، صنعتی سهند – تبریز ، شیراز ، سیستان و بلوچستان – زاهدان ، شهید چمران اهواز ، علم و صنعت ایران – تهران ، فردوسی مشهد ، سمنان ، بوعلی سینا – همدان ، تبریز ، صنعتی شریف – تهران ، شهر کرد ، صنعتی مالک اشتر – اصفهان .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها : متالورژی ، سرامیک .

مهندسی مواد (3 گرایش)

مقدمه:

با توجه به اهمیت و نقش صنایع زیربنائی و سنگین از جمله تولید فلزات و مواد و قطعات صنعتی درتوسعه و پیشرفت کشور و بمنظور گسترش دانش و فنون مهندسی متالوژی و مواد در سطح آموزش عالی پس از بررسی اولویت ها با توجه به نیازهای صنعت کشور و با بهره گیری از تجارب قبلی و نیز با مطالعه برنامه های این رشته مهندسی در دانشگاههای خارج دوره کارشناسی مهندسی متالوژی و مواد با مشخصات زیر در گروه فنی و مهندسی کمیته برنامه ریزی مهندسی متالوژی و مواد تدوین شده است.

1-     تعریف و هدف:

دوره کارشناسی متالورژی و مواد از مجموعه های آموزش عالی فنی و مهندسی بوده و با هدف تربیت کارشناس در زمینه های تولید و تصفیه فلزات، عملیات بر روی فلزات، شکل دادن و ریخته گری، خواص، تهیه، و کاربرد مواد سرامیکی برنامه ریزی شده است. فارغ التحصیلان این دوره با گرایش های تخصصی در زمینه طراحی و بهره برداری فرآیندها، طراحی و ساخت قطعات، شناخت خواص و مشخصات مواد فلزی و رفع مشکلات و مسایل معمول در فرآیندهای متالوژی و محصول ساخته شده قابلیت و کارآیی دارند.

دروس دوره مشتمل بر دروس عمومی، پایه، اصلی و تخصصی بر مبنای سه گرایش متالوژی استخراجی، متالوژی صنعتی و سرامیک می باشد. گرایشهای دیگر در صورت لزوم می تواند برنامه ریزی شده و اضافه گردد.

2-     طول دوره و شکل نظام:

طول دوره کارشناسی بطور متوسط چهار سال است که در 8 ترم برنامه ریزی و اجراء می شود. هر ترم شامل 17 هفته آموزش کامل در نظر گرتفه شده است. دروس نظری به ازاء هر واحد 17 ساعت (یک ساعت در هفته) و دروس عملی و آزمایشگاهی بازاء هر واحد 51 ساعت (سه ساعت در هفته) می باشد.

کارآموزی 240 ساعت بدون واحد و الزامی می باشد. برای بعضی از دروس نظری برگزاری 2-1 ساعت تمرین در هفته مجاز می باشد.

تعیین گرایش تخصص دانشجویان در دانشگاههای که بیش از یک گروه گرایش دارند پس از گذراندن موفقیت آمیز حداقل 70-60 واحد از دروس عمومی و پایه و اصلی به تقاضای دانشجو به شرط موافقت دانشکده یا گروه مربوطه انجام می شود. چنانچه در گرایشی تعداد متقاضی بیش از ظرفیت اعلام شده باشد اولویت با دانشجویانی خواهد بود که امتیاز بیشری مطابق رابطه زیر حائز باشند.

معدل × تعداد واحد گذرانده  = امتیاز

*****************

تعداد ترمهای گذرانده

در موارد خاص نظر دانشکده یا گروه آموزشی برای تعیین گرایش ملاک خواهد بود.

3-     واحدهای درسی:

تعداد کل واحدهای درسی این مجموعه با احتساب 20 واحد عمومی 140 واحد بشرح زیر است:

1- دروس عمومی                                 20 واحد

2- دروس پایه                                     31 واحد

3- دروس اصلی                                   31 واحد

4- دروس عملی                                   6  واحد

5- دروس تخصصی مشترک                    20 واحد

6- دروس تخصصی غیرمشترک               32 واحد

لذا لیست تعداد واحدها در هر گرایش بشرح ذیل خواهد بود:

دروس عمومی                                     20 واحد

دروس پایه                                         31 واحد

دروس اصلی                                       31 واحد

دروس عملی                                       6 واحد

دروس تخصصی الزامی                         32 واحد

دروس تخصصی انتخابی دانشکده              15 واحد

دروس تخصصی اختیاری دانشجو              5 واحد

4-     نقش و توانایی:

فارغ التحصیلان دوره کارشناسی مهندسی متالوژی و مواد در گرایشهای مختلف با مهارتهای خود در زمینه های زیر کارآرایی خواهند داشت.

الف – تخصص کافی در گرایش مربوطه.

ب – شناخت فرآیندها و آشنایی با خواص مواد و روشهای تولید.

ج – تجزیه و تحلیل فرآیندها و ارزیابی آنها بمنظور استفاده بهینه از سیستمها.

د – آشنایی با اصول علمی و تکنولوژی های مبتنی بر آنها در زمینه های مربوطه.

ه. توانایی انجام پروژه های صنعتی و تحقیقاتی (کاربردی) در حد متعارف.

و- توانایی و راهبری سیستم های تولید مواد و ساخت قطعات و رفع مسایل و مشکلات معمولی آنها.

5-     ضرورت و اهمیت:
با توجه به غنی بودن کشور به لحاظ ذخایر معدنی و نیاز مبرم به صنایع زیربنایی نظیر تولید فلزات اصلی و مواد غیرفلزی با وجود واحدهای صنعتی بزرگ که با سرمایه گذاری زیاد به مرحله تولید رسیده اند نظیر واحدهای تولید آهن و فولاد و سایر فلزات واحدهای نورد و شکل دادن فلزات ریخته گری – کارخانجات سرامیک و کاشی و شیشه سازی – و نیز با توجه به اهمیت مواد سرامیکی در صنایع الکتریکی و الکترونیکی، تربیت متخصصینی که قابلیت و کارآرائی لازم را دارا باشند می تواند قدمی بزرگ در جهت شکوفایی صنعتی و قطع وابستگی به دیگر کشورها در این زمینه مهم تخصصی باشد.

دروس پایه (مشترک در همه گرایشها)

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

ریاضی 1

ریاضی 2

معادلات دیفرانسیل

ریاضی مهندسی

محاسبات عددی

مبانی و برنامه سازی کامپیوتر

فیزیک 1

آزمایشگاه فیزیک 1

فیزیک 2

آزمایشگاه فیزیک 2

شیمی عمومی 1

آزمایشگاه شیمی 1

4

4

3

3

2

3

3

1

3

1

3

1

جمع 31

دروس عملی (مشترک در همه گرایشها) مهندسی مواد

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

کارگاه عمومی

نقشه کشی صنعتی

پروژه

کارآموزی *

1

2

3

-

جمع 6

     

*در صورتی که برای کارآموزی واحد در نظر گرفته شود این واحد جزو 140 واحد دوره کارشناسی محسوب نمی شود.


دروس اصلی (مشترک در همه گرایشها)

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

مبانی مهندسی برق

آزمایشگاه مبانی مهندسی برق

استاتیک

مقاومت مصالح

کریستالوگرافی و آزمایشگاه

پدیده های انتقال

شیمی فیزیک مواد

ترمودینامیک مواد 1

خواص فیزیکی مواد 1

ازمایشگاه متالوگرافی

خواص مکانیکی مواد 1

آزمایشگاه خواص مکانیکی مواد 1

خواص فیزیکی مواد 2

3

1

2

3

3

3

3

3

3

1

3

1

2

جمع 31

دروس تخصصی الزامی – گرایش متالوژی استخراجی مهندسی مواد

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

انتقال مطالب علمی و فنی

ریخته گری 1

آزمایشگاه ریخته گری 1

شکل دادن فلزات 1

تغلیظ مواد معدنی

آزمایشگاه تغلیظ مواد

اصول استخراج فلزات 1 (پیرومتالورژی)

اصول استخراج فلزات 2 (هیدرومتالورژی)

آزمایشگاه استخراج فلزات 1

آزمایشگاه استخراج فلزات 2

سینتیک مواد

شیمی تجربه و آزمایشگاه

عملیات حرارتی

آزمایشگاه عملیات حرارتی

خوردگی و اکسیداسیون

انجماد فلزات

مواد دیرگداز

1

3

1

3

2

1

2

2

1

1

3

2

2

1

3

2

2

جمع 32


دروس تخصصی انتخابی گرایش متالورژی استخراجی (15 واحد)

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

کانی شناسی

تولید آهن

فولاد سازی

تولید فلزات غیرآهنی 1

تولید فلزات غیرآهنی 2

فروآلیاژها

متالورژی سطوح و پوشش ها

آزمایشگاه خوردگی و پوشش دادن

طراحی و اصول کوره های صنعتی

سوخت و انرژی

انتخاب مواد فلزی

کنترل فرآیندها

اقتصاد و مدیریت صنعتی

متالورژی جوشکاری

آزمایشگاه جوشکاری

متالورژی پودر

روشهای نوین آنالیز مواد

ترمودیناامیک مواد 2

روشهای نوین تهیه و تصفیه فلزات

کاربرد کامپیوتر در مهندسی مواد

محاسبات متالورژی استخراجی

روشهای اندازه گیری در مهندسی مواد

آزمایشگاه روشهای اندازه گیری در مهندسی مواد

آلیازهای غیرآهنی

مواد پیشرفته

زبان تخصصی

کنترل کیفی مواد

2

2

2

3

3

2

3

1

2

2

2

3

2

3

1

2

2

2

2

2

2

1

1

2

2

2

2

جمع

دروس تخصصی انتخابی – گرایش متالوژی صنعتی

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

شکل دادن فلزات 2

طراحی قالب

کارگاه طراحی قالب

مواد دیرگداز

ریخته گری 2

انتخاب مواد فلزی

مواد پیشرفته

بررسی های غیرمخرب

آز – بررسی های غیرمخرب

متالورژی سطوح و پوششها

اقتصاد و مدیریت صنعتی

طراحی و اصول کوره های صنعتی

فیزیک جامدات

کنترل فرآیندهای متالورژی

ترمودینامیک مواد 2

آزمایشگاه خوردگی و پوشش دادن

آزمایشگاه متالورژی پودر

کاربرد کامپیوتر در مهندسی مواد

اصول متالوگرافی

پلیمرها

زبان تخصصی

کنترل کیفی مواد

آلیاژهای غیرآهنی

روشهای اندازه گیری در مهندسی آزمایشگاه

3

2

1

2

3

2

2

2

1

3

2

2

3

3

2

1

1

2

2

2

2

2

2

1+1

جمع

دروس تخصصی انتخابی گرایش سرامیک (15 واحد)

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

23

24

25

26

27

28

29

30

31

فیزیک و شیمی سیمان

آزمایشگاه سیمان

لعاب ها

آزمایشگاه لعاب

سرامیک های ساختمانی

خواص مکانیکی مواد 2

آزمایشگاه الکتروسرامیک 1 و 2

شیمی تجزیه دستگاهی و آزمایشگاه

فیزیک مدرن

سرامیک های مهندسی

کاربرد کامپیوتر در مهندسی مواد

مواد پیشرفته

کانی شناسی

اصول رشد بلور

سراموگرافی

آزمایشگاه سراموگرافی

شیشه های ویژه

متالورژی پودر

طراحی و اصول کوره های صنعتی

خوردگی و اکسیداسیون

اقتصاد و مدیریت صنعتی

فرآوری سرامیک ها

شیمی کلوئیدهای رسی

زبان تخصصی

پلیمرها

متالورژی سطوح و پوشش ها

فیزیک جادات

تغلیظ مواد معدنی

آزمایشگاه تغلیظ مواد معدنی

کنترل کیفی مواد

2

1

2

1

2

2

3

3

3

3

2

2

2

2

2

1

2

2

2

3

2

2

2

2

2

3

3

2

1

2

جمع

دروس تخصصی الزامی گرایش سرامیک

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

ساختار سرامیک ها

سینتیک مواد

روش های نوین آنالیز مواد

آزمایشگاه روش های نوین آنالیز مواد

خواص الکتریکی و نوری سرامیک ها

مواد دیرگداز

آز – مواد دیرگداز

تئوری شیشه

آزمایشگاه شیشه

تئوری پرسلانها (White Wares)

آزمایشگاه چینی

فرآیند ساخت سرامیک ها 1

آزمایشگاه فرآیند ساخت 1

فرآیند ساخت سرامیک ها 2

آزمایشگاه فرآیند ساخت سرامیک ها 2

انتقال مطالب علمی و فنی

فرآیند ساخت سرامیک ها 3

آزمایشگاه فرایند ساخت 3

خواص حرارتی سرامیک ها

2

3

2

1

2

2

1

3

1

2

1

2

1

2

1

1

2

1

2

جمع 32

دروس تخصصی الزامی گرایش متالوژی صنعتی مهندسی مواد

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

انتقال مطالب علمی و فنی

ریخته گری 1

آزمایشگاه ریخته گری 1

انجماد فلزات

آزمایشگاه انجماد فلزات

شکل دادن فلزات 1

آزمایشگاه شکل دادن فلزات

خواص مکانیکی مواد 2

متالورژی جوشکاری

آزمایشگاه متالورژی جوشکاری

متالورژی پودر

روشهای نوین آنالیز مواد

خوردگی و اکسیداسیون

عملیات حرارتی

آزمایشگاه عملیات حرارتی

استخراج فلزات 1 (آهن و فولاد)

استخراج فلزات 2 (فلزات غیرآهنی)

1

3

1

2

1

3

1

3

3

1

2

2

3

2

1

2

2

جمع 33



هر کجا هستید باید بدانید که یکی از فرآورده های صنعت پلیمر در اطراف شما است .چرا که این صنعت در ساخت رنگ درها و دیوارهای خانه ها و پوشاک ، پوشش کابل ها و سیم ها و هر آنچه که از لاستیک یا پلاستیک ساخته شده است ، نقش کلیدی دارد . پلیمر ها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند . پلیمر های طبیعی موادی مانند ترکیبهای سلولوزی ، چوب ، کاغذ و پشم هستند و از مواد نفتی نیز می توان مواد پلیمری مصنوعی را ساخت .

مهندسی پلیمر دارای دو گرایش اصلی صنایع پلیمر و تکنولوژی و علوم رنگ است .

  • گرایش صنایع پلیمر

هدف رشته مهندسی صنایع پلیمر تولید کلیه محصولات پلیمری از قبیل لاستیک ، پلاستیک ، الاستومر ، رزین و سایر مواد مورد نیاز صنعت است . پلیمر ها کاربرد پزشکی نیز دارند . مثلاً دندان مصنوعی و لنز های چشمی همه از مواد پلیمری ساخته می شوند . در کل می توان گفت که مهندسی ص نایع پلیمر شناخت ، طراحی ، فرمولاسیون ، آنالیز و بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی سه ماده عمده لاستیک ، پلاستیک و کامپوزیت است .


درسهای این رشته در طول تحصیل :

  • دروس مشترک در گرایش های مختلف مهندسی پلیمر:

ریاضیات عمومی ، فیزیک عمومی ، شیمی عمومی ، برنامه نویسی کامپیوتر ، کارگاه عمومی ، شیمی آلی ، مبانی مهندسی برق ، موازنه انرژ ی و مواد ، ترمودینامیک مهندسی ، شیمی پلیمریزاسیون ، انتقال حرارت ، مکانیک سیالات ، انتقال جرم ، عملیات واحد ، کنترل فرآیندها ، اقتصاد و طرح مهندسی ، نقشه کشی صنعتی ، استاتیک و مقاومت مصالح ، ترمودینامیک مهندسی ، مکانیک سیالات ، انتقال حرارت ، موازنه انرژی و مواد ، عملیات واحد ، سینتیک و طرح راکتور ، کنترل فرآیند ها ، شیمی فیزیک ، انتقال جرم ، ریاضیات مهندسی ، روش های اندازه گیری کمیت های مهندسی ، شیمی فیزیک پلیمرها ، شیمی سینتیک پلیمریزاسیون ، وسایل اندازه گیری مشخصات مولکولی گپلیمر ها ، اصول و مهندسی پلیمریزاسیون ، خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها ، تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف ، مهندسی و کارگاه الاستومر ، تکنولوژی و کارگاه کامپوزیت ها ، خواص و کاربرد پلیمر های طبیعی .

  • دروس تخصصی گرایش صنایع پلیمر :

رئولژی پلیمرها ، مهندسی الاستومر ، مهندسی پلاستیک ، تکنولوژی کامپوزیت ها ، تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف .(بسیاری از درس های این رشته همراه با آزمایشگاه است)

  • گرایش تکنولوژی و علوم رنگ

امروزه 4 الی 5 درصد از درآمد ناخالص دولت ها صرف خوردگی فلزات می شود . البته در ایران هنوز آماری در این مورد ارائه نشده است اما "کمیته حقیقات رنگ و خوردگی " که زیر نظر " شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران " دایر شده است، معتقد است که از دیرباز یکی از معضلات شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران ، مشکلات ناشی از خوردگی مخازن و لوله ها بوده است .
بدون شک پاسخگوی این مشکل متخصصان رشته تکنولوژی و علوم رنگ هستند زیرا یک بخش مهم از دروس این رشته در مورد پوشش دهی (یکی از راه های مبارزه با خوردگی ) است .
در کل دروس گرایش در دوره کارشناسی به دو بخش تقسیم می شود . یک بخش در مورد سنتز مواد رنگ زا است که کاربرد آن در صنعت نساجی ، چاپ چرم سازی است و بخش دوم پوشش دهی است که روی سطوح فلزی یا غیر فلزی مانند پلیمر ها ، چوب یا بتن استفاد ه می گردد .

  • دروس تخصصی گرایش تکنولوژی و علوم رنگ :

مهندسی رزین های صنعتی ، تکنولوژی تولید رنگ ، شیمی و تکنولوژی مواد رنگ زا، کنترل رنگ ، تکنولوژی جوهر های چاپ .(بسیاری از درس های این رشته همراه با آزمایشگاه است)


توانائی های لازم :
واحد های کارگاه و آزمایشگاه در هر دو گرایش مهندسی پلیمر اهمیت بسزائی دارد به همین دلیل دانشجوی این رشته باید قوی بوده و تحمل ساعت ها کار در آزمایشگاه را داشته باشد . دانشجوی گرایش تکنولوژی و علوم رنگ نیز نباید حساس باشد و باید بوی مواد شیمیائی مواد مختلف را تحمل کند و بیماری کور رنگی نیز نداشته باشد تا هنگام ساخت رنگ دچار مشکل نشود . در کل یک دانشجوی مهندسی پلیمر لازم است شیمی را بداند تا بتواند پلیمر را بفهمد . همچنین این رشته مثل همه رشته های مهندسی نیاز به ریاضیات قوی دارد و بالاخره دانشجوی این رشته باید به زبان انگلیسی مسلط بوده و طریقه استفاده از رایانه را نیز بداند .

موقعیت شغلی در ایران :
امروزه بیش از 50 درصد قطعات خودروها از مواد پلیمری ساخته می شوند . در صنایع برق ، الکترونیک و مخابرات نیز پلیمرهای مصنوعی بعنوان عایق های الکتریکی جایگاه بسیار مهمی دارند . در صنعت پوشاک نیز پلیمر ها موثر هستند در صنایع حمل و نقل ، صنایع نظامی ، پزشکی ، کشتورزی وبسته بندی کاربرد مواد پلیمری بسیار گسترده است . فارغ التحصیلان مهندسی پلیمر گرایش تکنولوژی و علوم رنگ نیز می توانند در کارخانجات رنگ سازی نیز به تولید رنگینه های مصنوئعی بپردازند . از سوی دیگر امروزه صنعت پوشش دهی بسیار گسترش یافته است تا جایی که درکنار هر صنعت مادر حتما یک صنعت پوشش دهی حضوری فعال دارد ؛ از دکمه های یک پیراهن و سگک کفش گرفته تا دستگیره درها ، پوشش های صنعتی مثل ضد خوردگی و پوشش های تزیینی . در حال حاضر در بسیاری از شرکت ها یک لیسانس شیمی کار یک مهندس پلیمر را انجام می دهد اما هر شرکتی که مهندسی پلیمر را استخدام کرده تازه به کارائی فارغ التحصیلان این رشته پی برده است .

دانشگاه های پذیرنده : صنعتی امیر کبیر – تهران ، پردیس – ماهشهر (وابسته به دانشگاه صنعتی امیر کبیر ) .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها : تکنولوژی و علوم رنگ ، صنایع پلمیر

مهندسی پلیمر – صنایع پلیمر

1-     تعریف و هدف:

مجموعه کارشناسی صنایع پلیمر یکی از مجموعه های آموزشی عالی است که هدف آن آموزش و تربیت متخصصان بهره برداری در زمینه تولید مواد پلیمر خام و تبدیل مواد پلیمری به پلاستیک، لاستیک، پلیمرهای تقویت شده مواد اسفنجی، رزین، چسب، الیاف مصنوعی و نظایر اینها است. دروس مجموعه بهره برداری صنایع پلیمر ترکیبی از دروس علوم پایه مهندسی شیمی و دروس تخصصی در زمینه صنایع تولید و تبدیل مواد پلیمر، میباشد.

2-     طول دوره و شکل نظام:

دوره این مجموعه با کارآموزی 4 سال است. کلیه دروس آن در 8 ترم برنامه ریزی میشود و علاو بر دروس کارگاه و پروژه دو دوره کارآموزی دو ماهه در طیول تعطیلات تابستان نیز دارد. طول هر ترم 17 هفته آموزش کامل است هر واحد درسی نظری بمدت 17 ساعت و عملی بمدت 51 ساعت و کارگاهی بمدت 51 ساعت و کارآموزی بمدت 80 روز کاری در طول دو ترم تابستانی تدریس میشود. کارآموزیها در واحدهای تولیدی ذیربط انجام میشود.

3-     واحدهای درسی:

واحدهای درسی این دوره 140 واحد درسی و صفر واحد کارآموزی بشرح زیر است:

1-3- دروس عمومی                              20 واحد

2-3- دروس پایه                                  32 واحد

3-3- دروس اصلی                               35 واحد

4-3- دروس تخصصی                           37 واحد

5-3- کارآموزی، پروژه و کارگاه               6 واحد

6-3- دروس انتخابی                              2 واحد

4-     نقش و توانائی:

فارغ التحصیلان این دوره توانایی کافی در احراز مشاغل و ایفاء نقشهای زیر را دارند:

1-4- بهره برداری از صنایع موجود به وجه مطلوب (از لحاظ اقتصادی)

2-4- ایجاد و بهره برداری از واحدهای تولیدی تبدیل پلیمر خام به مواد مصرفی (در مقیاس کوچک)

3-4- شناخت سیستم و ترکیبات مواد پلیمری، فورمولاسیون کاربرد و تبدیل این مواد برپایه ویژگیهای مورد نظر در صنایع لاستیک، پلاستیک، الیاف مصنوعی و کامپوزیتها و غیره...

3-4- اشتغال در مجتمع های بزرگ تولید پلیمر خام

5-     ضرورت و اهمیت:

ضرورت و اهمیت این مجموعه آموزشی با توجه به نکات زیر آشکار می شود:

1-5- مواد پلیمری کاربردی وسیع در صنعت دارد. تولیدات آن مستقیما یا به صورت مواد اولیه در سایر صنایع به کار برده می شود.

2-5- با توجه به ذخایر عظیم نفت و گاز طیبیعی کشور و تاکید دولت جمهوری اسلامی ایران برجایگزین ساختن صادرات نفت و گاز با تولیدات صنعتی، نقش حساس محصولات صنایع پتروشیمی گسترش صنایع تولید و تبدیل پلیمر در اقتصاد کشور روشن می گردد.

3-5- با اتمام پروژه های تولید منومر در کشور سرمایه گذاری در زمینه صنایع تولید و تبدیل پلیمر از حجم واردات در این زمینه که امروزه رقم بسیار بزرگی را از لحاظ ارزی تشکیل میدهد کاسته می شود.

4-5- با توجه به محدودیت صنایع جنگلی و معدنی کشور، تولید مواد پلیمری میتواند در تهیه بسیاری از وسائل و قطعات، جانشین چوب و فلزات شود و نقش مهمی در حفظ این منابع و جبران کمبودها داشته باشد.

دروس پایه

ردیف نام درس واحد

01

04

06

07

08

09

11

1-11

14

1-14

17

1-17

18

ریاضی عمومی 1

ریاضی 2

برنامه نویسی کامپیوتر

معادلات دیفرانسیل

محاسبات عددی

فیزیک 1

فیزیک 2

آز فیزیک 1

شیمی عمومی

آز شیمی عمومی

شیمی آلی 1

آز شیمی آلی 1

شیمی آلی 2

3

3

3

3

2

3

3

1

3

1

3

1

3

جمع 32


دروس اصلی

ردیف نام درس واحد

26

27

34

35

36

1-36

42

1-42

44

43

1-43

45

46

1-46

47

1-47

48

50

52

اقتصاد و طرح مهندسی

نقشه کشی صنعتی

استاتیک و مقاومت مصالح

ترمودینامیک مهندسی

مکانیک سیالات

آز مکانیک سیالات

انتقال حرارت

آز انتقال حرارت

موازنه انرژی و مواد

عملیات واحد 1

آز عملیات واحد

سینتیک و طرح راکتور

کنترل فرآیندها

آز کنترل فرآیندها

شیمی فیزیک

آز شیمی فیزیک

انتقال جرم

ریاضیات مهندسی

روشهای اندازه گیری کمیتهای مهندسی

3

2

3

3

3

1

3

1

3

3

1

3

3

1

3

1

3

3

2

جمع 45

دروس تخصصی

ردیف نام درس واحد

64

1-64

65

1-65

66

1-66

67

1-67

68

69

71

1-71

72

73

76

1-76

77

1-77

شیمی فیزیک پلیمرها

آز شیمی فیزیک پلیمرها

شیمی و سینتیک پلیمریزاسیون

از شیمی و سینتیک پلیمریزاسیون

وسائل اندازه گیری مشخصات مولکولی پلیمرها

آز روشهای اندازه گیری مشخصات پلیمرها

مهندسی پلاستیک

کارگاه پلاستیک

رئولوژی پلیمرها

اول مهندسی پلیمریزاسیون

خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها

آز خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها

تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف

مهندسی الاستومر

کارگاه الاستومر

تکنولوژی کامپیوزیتها

کارگاه کامپیوزیتها

خواص و کاربرد پلیمرهای طبیعی

3

1

3

1

2

1

3

1

3

3

3

1

2

3

1

3

1

2

جمع 37


دروس انتخابی (2 واحد)

ردیف نام درس واحد

80

81

82

83

84

85

1-85

1-72

مدیریت صنعتی

زبان تخصصی

مطالب ویژه

پلیمرها و محیط زیست

آمار و احتمالات

شیمی تجزیه

آز شیمی تجزیه

آز تکنولوژی و خواص الیاف

2

2

2

1

3

3

1

1

جمع

کارگاه و پروژه و کارآموزی

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

کارگاه

کارآوزی

پروژه

درس انتخابی

1

2

3

2

جمع 8

مهندسی پلیمر – تکنولوژی و علوم رنگ

1-     تعریف و هدف:

مجموعه تکنولوژی و علوم رنگ یک مجموعه آموزشی است در نظام آموزش عالی در زمینه تکنولوژی ساخت و تولید مواد رنگرزا و کاربرد رنگ در تولیدات صنعتی و هدف از تاسیس آن آموزش و تربیت کارشناسان مورد نیاز کشور است که بتوانند امور فنی و تولیدی کارخانجاتی را که در ان ماده رنگزا می سازند و یا به نحوی از مواد رنگزا و رنگ استفاده می کنند اداره نمایند. این مجموعه نسبت به مجموعه های پتروشیمی، تکنولوژی نساجی، شیمی نساجی و علوم الیاف، پتروشیمی نقش تامین کننده دارد.

2-     طول دوره و شکل نظام:

طول متوسط دوره آموزشی این مجموعه 5/4 سال است و نظام آموزشی آن مطابق آئین نامه مصوب شورای عالی برنامه ریزی است کلیه دروس در 9 ترم برنامه ریزی میشود ول هر ترم 18 هفته معادل یک نیمسال تحصیلی است مدت تدریس هر واحد درس از نوع نظری 18 ساعت و از نوع عملی 36 ساعت و کارآموزی و کارگاهی حداقل 54 ساعت در طول یک ترم است. کارآموزیها در واحدهای تولیدی و صنعتی ذیربط انجام می شود.

3-     واحدهای درسی:

تعداد کل واحدهای درسی این مجموعه 143 واحد و 13 واحد کارآموزی به شرح زیر است:

1-3: دروس عمومی                              20 واحد

2-3: دروس پایه                                  29 واحد

3-3: دروس اصلی                                40 واحد

4-3: دروس تخصصی                           27 واحد

5-3: کارآموزی، پروژه و کارگاه               13 واحد

6-3: دروس اختیاری                             4 واحد

4-     نقش و توانائی:

مشاغلی که دانشجویان این مجموعه پس از پایان دوره میتوانند احراز نمایند عبارت است از مهندسی اجراء در کارخانجات تهیه مواد واسطه کارخانجات تهیه مواد رنگرزی و مواد رنگی کارخانجات رنگ کردن و چاپ و تکمیل و منسوجات، جیر و چرم و پوست، مواد غذائی و بهداشتی، پلاستیک، الیاف مصنوعی، کاشی و سرامیک، پوشش سطوح و غیره.

5-     ضرورت و اهمیت:

ضرورت و اهمیت این مجموعه با توجه به موارد زیر مشخص میگردد:

1-5- با اینکه زمینه های کاربردی رنگ و بعلاوه نقش آن تامین کننده آن در صنایع مختلف بسیار گسترده است با این حال تاکنون هیچگونه فعالیت موثری جهت تربیت افراد متخصص در این زمینه بعمل نیامده است.

2-5- وجود زمینه های مساعد برای تامین مواد خام، مواد اولیه و واسطه جهت ساخت مواد رنگرزا در ایران (منابع سرشار ذغال سنگ، نفت و سرمایه گذاری هائی که در زمینه پتروشیمی و تقطیر قطران ذغال سنگ به عمل آمده است.

نظر دانشجویان: علیرغم جدید التاسیس بودن و مشکلات آموزشی موجود این رشته در صنعت کاربرد وسیعی دارد و با رشد و خودکفائی در آن می توان سالانه مبالغ زیادی در ارز کشور صرفه جوئی کرد. مساله پوشش سطوح یکی از مهمترین نیازهای جامعه صنعتی ماست که متخصصان این رشته می توانند آن را به خوبی مرتفع سازند.


دروس پایه

ردیف نام درس واحد

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

ریاضی 1

ریاضیات کاربردی

برنامه نویسی کامپیوتر

آمار و احتمالات مهندسی

فیزیک مکانیک

فیزیک موج و ارتعاش

فیزیک الکتریسیته و مغناطیس و آز

فیزیک حرارت و آز

شیمی عمومی 1 آز

شیمی آلی 1 و آز

شیمی آلی 2 و آز

شیمی تجزیه و آزمایشگاه

4

4

2

3

2

2

3

3

4

4

4

4

جمع 49

دروس اصلی

ردیف نام درس واحد

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

مبانی مهندسی برق 2 و آز

نقشه کشی صنعتی 1

استاتیک و مقاومت مصالح

مکانیک سیالات و آز

انتقال حرارت و آز

سنتیک و طرح راکتور

کنترل فرایندها و آز

شیمی فیزیک و آز

ترمودینامیک

زبان تخصصی

روش اندازه کمیتهای مهندسی

انتقال جرم

4

2

3

4

5

3

4

5

3

2

2

3

جمع 40

دروس تخصصی

ردیف نام درس واحد

25

26

27

28

29

30

31

تکنولوژی رنگ عمومی

شناسایی و آنالیز مواد و آزمایشگاه

شیمی مواد واسطه و مواد رنگرزا و آز 1 و 2

کنترل رنگ و آزمایشگاه

شیمی فیزیک جذب مواد رنگرزا و آز

تکنولوژی بکاربری مواد رنگی

تکنولوژی مواد رنگی

3

4

8

3

3

3

3

جمع 27


ردیف نام درس واحد

کارآموزی پروژه و کارگاه

دروس انتخابی

13

4

جمع 1443




سال 1983 اولين بيمار، تحت عمل جراحي پيوند قلب مصنوعي قرار گرفت و 192 روز زنده ماند. سال 1988 تلمبه تنظيم كننده قلب ساخته شد.سال 1993 اولين پاي الكتريكي ساخته شد. پايي كه با استفاده از سيستم بادي و كنترل‌هاي ريزپردازنده، سرعت قدم زدن فرد را دريافته و محفظه‌هاي بادي خود را به نحوي تنظيم مي‌كند كه به طور طبيعي به جلو عقب حركت كرده و مانع از لنگيدن فرد مي‌شود. و اكنون دانشمندان مهندسي پزشكي به ياري متخصصان رشته‌هاي مرتبط تلاش مي‌كنند تا چشم مصنوعي، كليه مصنوعي يا رگ مصنوعي را اختراع كنند.البته علم مهندسي پزشكي به ساخت اعضاي مصنوعي مكانيكي يا الكتريكي محدود نمي‌شود بلكه حيطه اين علم بسيار گسترده‌تر و متنوع‌تر مي‌باشد.در كشورهاي غربي،‌ مهندسي پزشكي علمي حياتي است تا جايي كه بدون آن،‌علم پزشكي نمي‌تواند كاري انجام دهد. براي مثال يك پزشك جراح بدون تجهيزات اتاق عمل واقعاً فلج است. يا بسياري از معاينات پزشكي بدون استفاده از تجهيزات پزشكي امكان‌پذير نيست. در ضمن بايد توجه داشت كه هدف مهندسي پزشكي تنها تجهيزات پزشكي نيست بلكه ابعاد اين رشته بسيار وسيع‌تر است. در اين ميان مي‌توان به نقش اين علم به عنوان پل ارتباطي بين مهندسي و پزشكي اشاره كرد؛ اين علم تلاش مي‌كند تا مهندسين بتوانند از ايده‌هاي پزشكي استفاده كنند چون خيلي از روش‌هايي كه در مهندسي جا افتاده است مثل شبكه عصبي يا سيستم فازي با الگو برداري از سيستم‌هاي بيولوژيكي ايجاد شده است.

  • گرايش‌ بيوالكتريك: ‌

هدف‌ اين‌ رشته‌ تربيت‌ متخصصاني‌ است‌ كه‌ بتوانند از عهده‌ تجهيز، نگهداري‌ و طراحي‌ دستگاه‌هاي‌ پزشكي‌ برآيند؛ يعني‌ مهندس‌ الكترونيك‌ مجربي‌ باشند كه‌ با زمينه‌هاي‌ پزشكي‌ نيز آشنايي‌ داشته‌ و ‌بتوانند دستگاه‌هاي‌ پزشكي‌ را طراحي‌ كرده‌ و بسازند يا اينكه‌ مسؤول‌ سفارش‌ دستگاه‌ از خارج‌ از كشور باشند.


درس‌هاي‌ اين‌ رشته‌ در طول‌ تحصيل :

  • دروس‌ مشترك‌ در گرايش‌هاي مختلف‌ :

رياضي‌ عمومي‌، معادلات‌ ديفرانسيل‌، فيزيك‌ عمومي‌، برنامه‌نويسي‌ كامپيوتر، آمار حياتي‌ و احتمالات‌، محاسبات‌ عددي‌، استاتيك‌ و مقاومت‌ مصالح‌ در مهندسي‌ پزشكي‌، رياضيات‌ مهندسي‌، مقدمه‌اي‌ بر مهندسي‌ پزشكي‌ زيستي‌، تجهيزات‌ عمومي‌ بيمارستان‌ها و كيلينيك‌هاي‌ پزشكي‌، مدارهاي‌ الكتريكي‌، الكترونيك‌، مدارهاي‌ منطقي‌، بهداشت‌ عمومي‌، اصول‌ توانبخشي‌ وسايل‌ و دستگاه‌ها، اصول‌ و كليات‌ مديريت‌ خدمات‌ بهداشتي‌ ـ درماني‌، اصول‌ سيستم‌هاي‌ راديولوژي‌ و راديوتراپي‌، فيزيولوژي‌، آناتومي‌، فيزيك‌ پزشكي‌، زبان‌ تخصصي‌ مهندسي‌ پزشكي‌، بيوفيزيك‌، كارورزي‌ ، پروژه‌.

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ بيوالكتريك‌:

مدارهاي‌ الكتريكي‌، ماشين‌هاي‌ الكتريكي‌ مستقيم‌ و متناوب‌، الكترونيك‌، ميكروپروسسور، مخابرات‌ آنالوگ‌ و ديجيتال‌، تكنيك‌ پالس‌، حفاظت‌ الكتريكي‌ در سيستم‌هاي‌ بيمارستاني‌، سيستم‌هاي‌ كنترل‌ خطي‌، اندازه‌گيري‌ الكترونيكي‌، تجزيه‌ و تحليل‌ سيستم‌ها، مقدمه‌اي‌ بر هوش‌ محاسباتي‌ و زيستي‌.

  • گرايش‌ بيومكانيك‌ :

دانشجوي‌ مهندسي‌ پزشكي‌ گرايش‌ بيومكانيك‌ با به‌ كارگيري‌ مفاهيم‌ مكانيكي‌ در زمينه‌هاي‌ پزشكي‌ آشنا مي‌شود. اهميت‌ اين‌ رشته‌ زماني‌ آشكار مي‌شود كه‌ بدانيم‌ جلوه‌هاي‌ مختلف‌ انساني،‌ جنبه‌هاي‌ مكانيكي‌ قوي‌ دارد. مثلاً در ساخت‌ دست‌ يا پاي‌ سيبرنتيكي‌ و قلب‌ مصنوعي‌ بايد يك‌ متخصص‌ بيومكانيك‌ در مورد نحوه‌ حركت‌ اندام‌هاي‌ ياد شده‌ نظر بدهد. همچنين‌ در زمينه‌ سازگاري‌ محيط‌ صنعتي‌ و غيرصنعتي‌ با بدن‌ انسان‌ علم‌ بيومكانيك‌ نقش‌ مهمي‌ را ايفا مي‌كند.

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ بيومكانيك‌:

ديناميك‌ و ارتعاشات‌ در مهندسي‌ پزشكي‌، خواص‌ مواد مهندسي‌، مقدمه‌اي‌ بر كاربرد مواد مهندسي‌ در پزشكي‌، مكانيك‌ سيالات‌، كينزيولوژي‌ و بيومكانيك‌ مقدماتي‌، ارتز و پروتز، طراحي‌ اجزاء، ديناميك‌ ماشين‌، ترموديناميك‌ و انتقال‌ حرارت‌، طراحي‌ و توليد به‌ كمك‌ كامپيوتر، شيمي‌ عمومي‌، بيوشيمي‌.

  • گرايش‌ بيومواد :

فارغ‌التحصيل‌ گرايش‌ بيومواد با كار مواد مختلف‌ از قبيل‌ پليمرها، سراميك‌ها، كامپوزيت‌ها و مواد فلزي‌ در بدن‌ انسان‌ و در تجهيزات‌ پزشكي‌ آشنا مي‌شود.

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ بيومواد :

ترموديناميك‌، شيمي‌ عمومي‌، خواص‌ مواد مهندسي‌، مقدمه‌اي‌ بر كاربرد مواد مهندسي‌ در پزشكي‌، پديده‌هاي‌ نفوذ، انتقال‌ جرم‌ و انتقال‌ حرارت‌، فرآيند شكل‌دهي‌ و ساخت‌ بيومتريال‌ها، پروتزهاي‌ بيومتريال‌ها، كارگاه‌ آزمون‌هاي‌ بيولوژيكي‌، شيمي‌ آلي‌، ديناميك‌ و ارتعاشات‌ در مهندسي‌ پزشكي‌، مكانيك‌ سيالات‌، بيوشيمي‌.

توانايي‌هاي‌ لازم‌ :
ميزان‌ واحدهاي‌ غيرمهندسي‌ اين‌ رشته‌ بسيار محدود است‌ و دانشجو بايد علاقه‌مند به‌ دروس‌ رشته‌ رياضي‌ فيزيك‌ باشد و اين‌ انتظار هست‌ كه‌ ديد پايه‌اي‌ قوي‌ در مهندسي‌ داشته‌ باشد، يعني‌ مهندس‌ بيوالكتريك‌ بايد به‌ الكترونيك‌ ومهندس‌ بيومكانيك‌ به‌ مكانيك‌ و مهندس‌ بيومواد به‌ دروس‌ مرتبط‌ با مهندسي‌ مواد علاقه‌مند بوده‌ و در آن‌ توانمند باشد. در ضمن‌ يك‌ مهندس‌ پزشكي‌ بايد علم‌ زيست‌شناسي‌ و محيط‌ كار بيمارستاني‌ را دوست‌ بدارد يعني‌ علاقه‌مند باشد كه‌ در بيمارستان‌ يا محيط‌هاي‌ مرتبط‌ فعاليت‌ كند.


موقعيت‌ شغلي‌ در ايران :
يك‌ مهندس‌ پزشكي‌ مي‌تواند يك‌ دستگاه‌ پزشكي‌ را به‌ درستي‌ راه‌اندازي‌ كرده‌ و نحوه‌ استفاده‌ صحيح‌ آن‌ را به‌ پرستاران‌ يا ديگر كاركنان‌ بيمارستان‌ آموزش‌ دهد يا اينكه‌ در مؤسسات‌ و شركت‌هاي‌ خصوصي‌ و دولتي‌، در زمينه‌ ساخت‌ تجهيزات‌ پزشكي‌ فعاليت‌ كند. براي‌ مثال‌ فارغ‌التحصيلان‌ گرايش‌ بيوالكتريك‌ به‌ راحتي‌ مي‌توانند دستگاه‌ شنوايي‌ سنجي‌ بسازند و از سوي‌ ديگر چون‌ دستگاه‌هاي‌ پزشكي‌ به‌ طور متوسط‌ ميليون‌ها تومان‌ مي‌ارزد و مسؤولان‌ بيمارستان‌ها به‌ طور نسبي‌ براي‌ حفظ‌ و نگهداري‌ آنها اهميت‌ بسياري‌ قائلند، بسياري‌ از فارغ‌التحصيلان‌ مهندسي‌ پزشكي‌ گرايش‌ بيوالكتريك‌ و حتي‌ دانشجويان‌ اين‌ رشته‌ جذب‌ بازار كار مي‌شوند. دانش‌ فارغ‌التحصيلان‌ گرايش‌ بيومكانيك‌ نيز هم‌ در زمينه‌ ساخت‌ اعضاي‌ مصنوعي‌ و هم‌ در مبحث‌ توانبخشي‌ مثل‌ ساخت‌ ويلچر يا تخت‌ بيمارستان‌ مورد نياز است‌ و بالاخره‌ فارغ‌التحصيلان‌ مهندسي‌ پزشكي‌ گرايش‌ بيومتريال‌ يا بيومواد مي‌توانند در زمينه‌هاي‌ مختلف‌ صنايع‌ پزشكي،‌ كارآيي‌ داشته‌ باشند. براي‌ مثال‌ در كارخانه‌هاي‌ ساخت‌ لوازم‌ يك‌بار مصرف‌ مثل‌ سرنگ‌، سوند، يا دستكش‌هاي‌ جراحي‌ حضور يك‌ مهندس‌ پزشكي‌ گرايش‌ بيومواد كاملاً احساس‌ مي‌شود. همچنين‌ پليمرهايي‌ كه‌ در بدن‌ انسان‌ استفاده‌ مي‌گردد بايد استاندارد و گريدمديكال‌ داشته‌ باشد كه‌ اين‌ نيز در حيطه‌ وظايف‌ مهندس‌ بيومواد است‌.

مهندسی پزشکی بالینی

1-     تعریف و هدف:

امروزه علوم پزشکی به پیشرفتهای شایان توجهی دست یافته است. روشن است این پیشرفتهای شگرف بدون یاری جستن از علوم و ابزار مهندسی مقدور نمی گشت. در نتیجه رشته مهندسی پزشکی با گرایشهای مختلف متولد شده است.

مهندسی پزشکی بالینی شاخه نسبتا جدید علم است که همکاری نزدیک بین دو زمینه از علوم یعنی پزشکی و مهندسی را فراهم می آورد. هدف این دوره تربیت مهندسینی است که بتوانند نقش خود را در طراحی و استفاده بهینه از ابزار لازم در محیطهای بالینی و بیمارستانی و کاربرد فنون و روشهای مهندسی در تامین بهداشت عمومی ایفا نمایند.

2-     نقش و توانایی:

فارغ التحصیلان این دوره می توانند وظایف زیر را بر عهده گیرند:

الف) نصب و راه اندازی دستگاهها و وسایل پزشکی و تجهیز فنی بیمارستان

ب) تعمیر و نگهداری تجهیزات بیمارستانی

ج) مشاوره فنی در سفارش و خرید دستگاههای پزشکی

د) کمک به کادر پزشکی در به کارگیری بهینه از دستگاههای پزشکی

ﮬ.) مسئولیت فنی و مهندسی بیمارستان

و) همکاری در پروژه های تحقیقاتی و پزشکی

ز) کمک به طراحی برخی از دستگاههای پزشکی

3-     ضرورت و اهمیت:

با توجه به گسترش روزافزون سیستمهای مهندسی در حیطه بهداشتی و پزشکی تربیت و وجود نیروی انسانی متخصص و متحرکه آشنا به وسایل و تجهیزات پزشکی باشد امری ضروریست.

4-     طول دوره و شکل نظام آموزشی:

حداقل و حداکثر مجاز طول دوره کارشناسی مهندسی پزشکی بالینی مطابق آیین نامه های دوره کارشناسی شورایعالی برنامه ریزی است. این دوره شامل دو مرحله آموزشی و کارورزی که به صورت 2 ترم کارورزی و 6 ترم آموزشی برگزار می شود.

5-     واحدهای درسی:

تعداد کل واحدهای درسی در طول دوره 140 واحد می باشد که شامل دروس عمومی (20 واحد)، دروس پایه (35 واحد)، دروس اصلی (41 وحد)، دروس تخصصی (26 واحد) دروس اختیاری (8 واحد) می باشد.

   * توجه: هر دانشجو می بایست 8 واحد از دروس اختیاری خود را با نظر استاد راهنما و یا آموزش دانشکده انتخاب و با           موفقیت طی نماید.

شرایط گزینش:

داشتن دیپلم متوسطه و قبولی در گروه آزمایشی ریاضی و فنی آزمون ورودی سراسری لازم می باشد.


دروس پایه

ردیف نام درس واحد

1

2

2

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

فیزیولوژی و آزمایشگاه

آناتومی و آزمایشگاه

ریاضی 1

ریاضی 2

معادلات دیفرانسیل

برنامه نویسی کامپیوتر

فیزیک الکتریسیته و مغناطیس

فیزیک مکانیک، موج و ارتعاش

فیزیک حرارت

آمار حیاطی

زبان تخصصی

بیوفیزیک و بیوشیمی

مقدمه ای بر فیزیک پزشکی

3

2

3

3

3

3

3

3

2

2

2

3

3

جمع 35

دروس اصلی

ردیف نام درس واحد

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

مدارهای الکتریکی 1

مدارهای الکتریکی 2

بهداشت عمومی

ماشینهای الکتریکی مستقیم و متناوب

آزمایشگاه ماشینهای الکتریکی

اندازه گیری الکتریکی

آزمایشگاه مدار و اندازه گیری

الکترونیک 1

آزمایشگاه الکترونیک 1

مدارهای منطقی

آزمایشگاه مدار منطقی

کارآموزی در عرصه (1)

کارآموزی در عرصه (2)

مقدمه ای بر مهندسی پزشکی و زیستی

حفاظت از تاسیسات و جلوگیری از خطرات ناشی از جریانهای الکتریکی و سیم کشی

تجزیه و تحلیل سیستمها

تجهیزات عمومی و پزشکی بیمارستانها

اصول و کلیات مدیریت خدمات بهداشتی – درمانی

3

3

1

3

1

3

1

3

1

3

1

3

3

3

2

3

2

2

جمع 41


دروس تخصصی

ردیف نام درس واحد

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

معماری کامپیوتر و سازمان آن

اصول سیستمهای رادیولوژی و رادیوتراپی

اصول توانبخشی و وسایل دستگاهها

پروژه

سیستمهای کنترل خطی

آزمایشگاه سیستمهای کنترل خطی

الکترونیک 2

آزمایشگاه الکترونیک 2

ریاضیات مهندسی

الکترونیک صنعتی

میکروپروسسور

آزمایشگاه میکروپروسسور

استاتیک و مقاومت مصالح

دینامیک

3

3

3

3

3

1

3

1

3

3

3

1

3

3

جمع 36

دروس اختیاری

ردیف نام درس واحد

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

محاسبات عددی

دستگاههای الکترومکانیکی و آزمایشگاهی پزشکی

کنترل کامپیوتری

کنترل صنعتی

شبکه های کامپیوتری

مقدمه ای بر رباتیک

مکانیک سیالات

ترمودینامیک و انتقال حرارت

بررسی و طراحی سیستمهای الکترونیکی

فیلترها و سنتز مدار

مقدمه ای بر مهندسی سیستم و شناخت

الکترونیک 3

دروسی از مجموعه های برق با تشخیص گروه

دروسی از مجموعه های پزشکی با تشخیص گروه

تاسیسات الکتریکی

گزارش نویسی فنی

رسم فنی برق

2

2

2

3

2

3

3

3

3

3

2

3

4

4

3

1

1

جمع 44