علوم‌ كامپيوتر پل‌ ارتباطي‌ دانش‌ كامپيوتر و رياضي‌ است‌ و مهمترين‌ هدف‌ آن‌ دست‌يابي‌ به‌ بهترين‌ الگوريتم‌هاي‌ موجود (روش‌هاي‌ حل‌ مسأله‌) در كمترين‌ زمان‌ و با كمترين‌ خطا و بيشترين‌ دقت‌ است. به‌ عبارت‌ ديگر هدف‌ اين‌ رشته‌ تربيت‌ گروهي‌ متخصص‌ كامپيوتر است‌ كه‌ با ديد رياضي‌تر و منطقي‌تر به‌ حل‌ مسائل‌ مطرح‌ شده‌ در علوم‌ كامپيوتر يا رياضي‌ بپردازند. اين‌ رشته‌ در مقطع‌ كارشناسي‌ داراي‌ 4 گرايش‌ محاسبات‌ علمي‌، نظريه‌ الگوريتم‌ها، سخت‌افزار‌ و سيستم‌هاي‌ اطلاعاتي‌ است‌. كه دروس گرايش محاسبات علمي در زمينه برنامه‌ريزي خطي، غيرخطي، آناليز عددي و نرم‌افزار در رياضي است؛ يعني در اين گرايش كاربرد رياضيات در كامپيوتر مطالعه مي‌شود.گرايش نظريه الگوريتم‌ها به بررسي راه‌هاي مختلف حل مسئله به ياري روش‌هاي بهينه‌تر، سريع‌تر و بهتر مي‌پردازد. به عبارت ديگر هدف اين گرايش پياده‌سازي و بهينه كردن الگوريتم است.در گرايش سخت‌افزار نيز معماري يا ساختار كامپيوتر مطالعه مي‌شود و گرايش سيستم‌هاي اطلاعاتي نيز به مديريت پروژه‌هاي نرم‌افزاري و سيستم‌هاي اطلاعاتي مي‌پردازد. گفتني‌ است‌ كه‌ تفاوت‌ اين‌ رشته‌ با مهندسي‌ كامپيوتر گرايش‌ نرم‌افزار در اين‌ است‌ كه‌ رشته‌ علوم‌ كامپيوتر برخلاف‌ مهندسي كامپيوتر فاقد دروس‌ آزمايشگاهي‌ و كارگاهي‌ است‌ و بيشتر جنبه‌ تحقيقات‌ نظري‌ دارد.


توانايي‌هاي‌ لازم :
تسلط‌ و علاقه‌ به‌ رياضيات‌ شرط‌ اول‌ موفقيت‌ در رشته‌ علوم‌ كامپيوتر است‌ و دانشجوي‌ اين‌ رشته‌ بايد بتواند با استدلال‌ رياضي‌ با مسائل‌ برخورد نمايد. در ضمن‌ بايد اطلاعات‌ عمومي‌ خوبي‌ داشته‌ و حتي‌ پس‌ از فارغ‌التحصيلي‌ به‌ مطالعه‌ و تحقيق‌ پشت‌ نكند چون‌ در طي‌ تحصيل‌ تنها اطلاعات‌ پايه‌اي‌ و كلي‌ را فرا مي‌گيرد و براي‌ حضور در بازار كار بايد خود تلاش‌ كند و اهل‌ مطالعه‌ و تحقيق‌ باشد.


موقعيت‌ شغلي‌ در ايران :
موقعيت‌هاي‌ شغلي‌ فارغ‌التحصيل‌ علوم‌ كامپيوتر شباهت‌ بسياري‌ با مهندسي‌ كامپيوتر گرايش‌ نرم‌افزار دارد اما در كل‌ نقش‌ فارغ‌التحصيل‌ اين‌ رشته‌ به‌ عنوان‌ مدير و هماهنگ‌ كننده‌ بسيار مهم‌ و قابل‌ توجه‌ است‌. فردي‌ كه‌ مسؤول‌ انتخاب‌ راه‌حل‌ مسائل‌ و حل‌ آنها همچنين‌ تقسيم‌ الگوريتم‌ها در بين‌ مهندسين‌ نرم‌افزار و در انتها جمع‌ كردن‌ قسمت‌هاي‌ توزيع‌ شده‌ مي‌باشد.

  • درس‌هاي‌ اين‌ رشته‌ در طول‌ تحصيل :

دروس‌ اصلي‌ و تخصصي‌ مشترك‌ در گرايش‌هاي مختلف علوم كامپيوتر:
رياضي‌ عمومي‌، فيزيك‌ پايه‌، آمار و احتمال‌، اصول‌ كامپيوتر، اصول‌ سيستم‌هاي‌ كامپيوتري‌، جبر خطي‌ عددي‌، رياضيات‌ گسسته‌، آناليز عددي‌، ساختمان‌ داده‌ها و الگوريتم‌ها، نظريه‌ اتوماتا و زبان‌ها، كامپايلر، نظريه‌ محاسبات‌، اصول‌ طراحي‌ نرم‌افزار، منطق‌، ذخيره‌ و بازيابي‌ اطلاعات‌، پايگاه‌ داده‌ها، اصول‌ سيستم‌هاي‌ عامل‌، شبيه‌سازي‌ كامپيوتري‌، زبان‌هاي‌ برنامه‌سازي‌، اصول‌ مديريت‌، مباني‌ اقتصاد.

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ محاسبات‌ علمي :

برنامه‌ريزي‌ خطي‌، برنامه‌ريزي‌ غيرخطي‌، نرم‌افزار رياضي‌، آناليز عددي‌، طراحي‌ هندسي‌ كامپيوتري‌.

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ نظريه‌ الگوريتم‌ها :

برنامه‌ريزي‌ پويا، نظريه‌ گراف‌، بهينه‌سازي‌ تركيبي‌ و آناليز شبكه‌ها، نظريه‌ كدگذاري‌، سيستم‌هاي‌ صفي‌ و مدل‌هاي‌ كارآيي‌.

دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ سخت‌افزار :

مدارهاي‌ منطقي‌، معماري‌ كامپيوتر، ريزپردازنده‌

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ سيستم‌هاي‌ اطلاعاتي :

تحليل‌ و طراحي‌ سيستم‌هاي‌ اطلاعاتي‌، متدولوژي‌ ساخت‌ سيستم‌هاي‌ اطلاعاتي‌، مديريت‌ پروژه‌هاي‌ نرم‌افزاري‌، سيستم‌هاي‌ اطلاعاتي‌ مديريت‌.

مقاطع تحصیلی : کارشناسی ، کاردانی

دوره ها : روزانه ،شبانه
دانشگاه : دولتی ، غیر انتفاعی
گرایشها : محاسبات علمی ، الگوریتم ، سخت افزار ، سیستم اطلاعاتی

کارشناسی علوم کامپیوتر

1- تعریف و هدف:

دوره کارشناسی رشته علوم کامپیوتر یکی از دوره های آموزشی در نظام آموزش عالی است که به منظور تحقق اهداف زیر ایجاد و فعالیت خود را آغاز می نماید.

الف) کسب آگاهی جامع از نظریه های علمی موجود در علوم کامپیوتر به نحوی که دانشجویان، مفاهیم این علم را درک و نظرات عمیق آن را بالقوه کسب نمایند و همراه با برداشتهای کاربردی، دیدگاههای پایه ای علمی نیز که از ضروریات خودکفایی علمی در این رشته می باشد در آنها به وجود آید.

ب) آماده سازی دانشجویان و فارغ التحصیلان برای بکارگیری دانش کامپیوتر در حل مسائل بنیادی علوم کامپیوتر از طریق ایجاد قابلیت برای شناخت و مطالعه مفاهیم و مسئل یایه ای علوم مربوط به کامپیوتر و کسب زمینه فکری و تحقیقی لازم جهت دستیاری تحقیقات در این علوم.

ج) ایجاد پایه های علمی و تخصصی لازم در تعریف دقیق مسائل و پی گیری حل و اجرا در مراحل طراحی، پیاده سازی و اثبات منطقی صحت آنها جهت کاربردهای کامپیوتر در زمینه علمی، فنی، اجتماعی، اقتصادی، مدیریت و برنامه ریزی.

د) انطباق با روند تحولات علمی، تکنولوژی و اجتماعی در رابطه با کامپیوتر

تعداد کل واحدهای درسی این دوره 132 واحد به شرح زیر است:

1- دروس عمومی                     20 واحد

2- دروس پایه، اصلی و تخصصی 88 واحد

3- دروس تخصصی گرایشی        9 واحد

4- دروس اختیاری                    15 واحد

 

2-     نقش و توانایی:

فارغ التحصیلان این دوره توانایی آن را می یابند تا در حل مسائل علمی کامپیوتر در موسسات و مراکز علمی – تحقیقاتی، صنعتی، اجتماعی و اقتصادی نقش موثر و اساسی داشته باشند. مضافا زمینه های لازم را جهت ادامه تحصیل، تدریس و تحقیق در موسسات آموزش عالی، مراکز صنعتی و خدماتی کسب می نمایند.

پی ریزی بنیادی و علمی سیستم های کامپیوتری مناسب، ارائه روشهای صحیح و بهره گیری موثر و مفید از امکانات کامپیوتر، تشخیص مسائل در محیط کار، قابلیت حل، تعریف، مطالعه و اختصاصی کردن علمی، طراحی،  پیاده سازی، اثبات منطقی صحت حل و آزمون کارآرایی آنها از جمله دیگر توانایی های فارغ التحصیلان می باشد.

5- ضرورت و اهمیت:

پیشرفت سریع کامپیوتر و گسترش روزافزون کاربرد آن در تحقیقات علمی، صنایع، اقتصاد، پزشکی، علوم اجتماعی، مدیریت، برنامه ریزی و غیره، ضرورت دستیابی و بهره برداری هرچه بیشتر از این علم را آشکار می سازد. ایجاد چنین دوره ای در جهت پی ریزی علوم کامپیوتر و گسترش آن در جهت خودکفایی علمی و تکنولوژی کاملا ضروری و موثر می باشد. با توجه به گستردگی جوانی علوم کامپیوتر، توجهات لازم در ایجاد و گسترش این رشته موید آینده نگری به موقعی است. مسلما ثمرات پرباری بهمراه خواهد داشت.

دروس پایه و تخصصی الزامی

ردیف نام درس واحد

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

ریاضی عمومی 1

ریاضی عمومی 2

فیزیک پایه 1

فیزیک پایه 2

آزمایشگاه فیزیک الکتریسیته

الکترونیک

آمار و احتمال 1

آمار و احتمال 2

اصول کامپیوتر 1

اصول کامپیوتر 2

اصول سیستمهای کامپیوتری

جبر خطی عددی

ریاضیات گسسته

آنالیز عددی

ساختمان داده ها و الگوریتم ها

طراحی و تحلیل الگوریتم ها

نظریه اتوماتا و زبان ها

کامپایلر 1

نظریه محاسبات

اصول طراحی نرم افزار

منطق

ذخیره و بازیابی اطلاعات

پایگاه داده ها

اصول سیستم های عامل

شبیه سازی کامپیوتری

زبانهای برنامه سازی

اصول مدیریت*

مبانی اقتصاد*

3

2

3

3

1

4

4

4

4

4

4

3

4

4

3

3

3

3

3

3

3

4

4

3

3

3

3

3

جمع 88

                             

* یکی از دو درس الزامی است.

دروس زمینه محاسبات علمی - اختیاری

ردیف نام درس واحد

37

38

39

40

41

برنامه ریزی خطی

برنامه ریزی غیرخطی

نرم افزار ریاضی

آنالیز عددی 2

طراحی هندسی کامپیوتری

3

3

3

4

4

جمع 17

دروس زمینه نظریه الگوریتم ها - اختیاری

ردیف نام درس واحد

42

43

44

45

46

برنامه ریزی پویا

نظریه گراف

بهینه سازی ترکیبی و آنالیز شبکه ها

نظریه کد گذاری

سیستم های صفی و مدل های کارآیی

3

3

3

3

3

جمع 15

دروس زمینه سیستم های اطلاعاتی - اختیاری

ردیف نام درس واحد

47

48

49

50

تحلیل و طراحی سیستم های اطلاعاتی

متدلوژی ساخت سیستم های اطلاعاتی

مدیریت پروژه های نرم افزاری

سیستم های اطلاعاتی مدیریت

3

3

3

3

جمع 12

دروس زمینه سخت افزار- اختیاری

ردیف نام درس واحد

51

52

53

مدارهای منطقی

معماری کامپیوتر

ریزپردازنده 1

3

3

3

جمع 9

دروس زمینه های مشترک - اختیاری

ردیف نام درس واحد

54

55

56

57

58

59

60

هوش مصنوعی

گرافیک کامپیوتری

شبکه های کامپیوتری

سیستمهای شی گرا

مستند سازی نرم افزار

روش تحقیق و گزارش نویسی

پروژه کارشناسی

3

3

3

3

3

3

3

جمع 21

*- در این رابطه مواد درسی با هماهنگی کامل با آخرین پیشنهادات ارائه شده از طرف انجمن های بین المللی IEEE-CS, تنظیم گردیده اند. به مراجع زیر توجه شود:

1- ACM/1EEE oin Curiculum Task Force, Computing Curricula 1991, ACM, Baltimore, MD, Order No. 201880, 19991.

2- A.B Tucker and B, Barnes, Flexible Design: A Summary of Computing Curricula IEEE.


هر روز چند بار از چهار عمل اصلي استفاده مي‌كنيد؟ مفاهيم هندسي از قبيل طول، مساحت و حجم چقدر در زندگي روزمره شما كاربرد دارد؟ خيابان‌ها و ميدان‌هايي كه محل عبور و مرور شما است، ساختماني كه در آن زندگي مي‌كنيد و وسايل زندگيتان چه شكلي دارند؟ آيا غير از اين است كه همه آنها از اشكال هندسي هستند يا تركيبي از اين اشكال مي‌باشند؟
مي‌بينيد كه همه ما در زندگي روزمره خود به ميزان زيادي از دانش رياضي استفاده مي‌كنيم از سوي ديگر رياضيات،‌ پايه علوم و مهندسي است و امروزه همه رشته‌هايي كه پايه علمي دارند، از الگوهاي رياضي استفاده مي‌كنند و در واقع هر چقدر كه شغل يك فرد تخصصي‌تر شود،‌ ميزان رياضياتي كه لازم دارد،‌ بيشتر مي‌گردد.براي مثال يك مهندس الكترونيك از آناليز تابعي و فرآيندهاي تصادفي استفاده مي‌كند يا يك برنامه‌ريز پروژه‌هاي اقتصادي،‌ از مطالب پيشرفته آماري مانند سري‌هاي زماني، به عنوان ابزار كار ياري مي‌گيرد.
به همين دليل امروزه تربيت متخصصان علم رياضي؛ يعني افرادي كه قادر هستند رياضيات مورد نياز را آموزش داده و يا توليد كنند، اهميت بسيار زيادي دارد. چرا كه لازمه پيشرفت در تكنولوژي، توجه به دانش رياضي مي‌باشد.اما اين دانش مهم و پايه چيست؟ آيا مي‌توان اين علم را در چند جمله معرفي كرد؟ بدون شك معرفي علوم پايه بخصوص علم رياضي كه مادر همه علوم است، كار بسيار دشواري است.زيرا اين علم از يك سو ذهني و تجريدي و از سوي ديگر عملي مي‌باشد و در نتيجه يك تعريف بايد كلي باشد تا بتواند تمامي ابعاد دانش رياضي را در بربگيرد.
در كل مي‌توان گفت كه رياضيات‌ هنري‌ است‌ باستاني‌ و از همان‌ آغاز از جمله‌ ذهني‌ترين‌ و در عين‌ حال‌ عملي‌ترين‌ تلاش‌هاي‌ آدمي‌ بوده‌ است‌؛ يعني‌ از همان‌ 1800 سال‌ پيش‌ از ميلاد كه‌ بابلي‌ها در زمينه‌ خواص‌ تجريدي‌ اعداد به‌ پژوهش‌ پرداختند، رياضيات‌ در كنار جنبه‌هاي‌ ادراكي‌ نظري‌، به‌ صورت‌ ابزاري‌ كه‌ هر روز براي‌ مسّاحي‌ زمين‌، دريانوردي‌ و ساختن‌ بناهاي‌ بزرگ‌ مورد نياز بود، به‌ كار مي‌رفت‌. امروزه‌ نيز وضع‌ به‌ همين‌ منوال‌ است‌ و شايد به‌ همين‌ دليل‌ ما در رشته‌ رياضي‌ با دو گرايش‌ رياضي‌ محض‌ و كاربردي‌ روبرو هستيم‌.
در اين‌ ميان‌ عموماً رياضيات‌ كاربردي‌ را به‌ شاخه‌اي‌ از رياضي‌ مي‌گوييم‌ كه‌ كاربرد عملي‌ مشخصي‌ داشته‌ باشد براي‌ مثال‌ در اقتصاد، كامپيوتر، فيزيك‌ يا آمار و احتمال‌ كاربرد داشته‌ باشد و رياضي‌ محض‌ نيز به‌ شاخه‌اي‌ گفته‌ مي‌شود كه‌ به‌ نظريه‌پردازي‌ رياضي‌ مي‌پردازد اما بايد توجه‌ داشت‌ كه‌ امروزه‌ اين‌ دو گرايش‌ آن‌چنان‌ درهم‌ ادغام‌ شده‌اند كه‌ مرزي‌ را نمي‌توان‌ بين‌ آنها مشخص‌ كرد. زيرا گاه‌ يك‌ تئوري‌ كاملاً محض‌ وارد مرحله‌ كاربردي‌ شده‌ و چون‌ در عمل‌ با مشكل‌ روبرو مي‌شود، بار ديگر به‌ حوزه‌ تئوري‌ برمي‌گردد و در نهايت‌ پس‌ از رفع‌ نقايص‌، دوباره‌ وارد مرحله‌ كاربردي‌ مي‌شود؛ يعني‌ يك‌ تعامل‌ و ارتباط‌ دوجانبه‌اي‌ بين‌ رياضي‌ كاربردي‌ و محض‌ وجود دارد.


توانايي‌هاي‌ لازم :
دانشجوي‌ رشته‌ رياضي‌ بايد شخصي‌ صبور و با حوصله‌ باشد و از صرف‌ وقت‌ در حل‌ مسائل‌ دريغ‌ نكند و در كل‌ لازم‌ است‌ كه‌ به‌ درس‌ رياضي‌ علاقه‌مند بوده‌ و در دوره‌ متوسطه‌، دانش‌آموز موفقي‌ در رشته‌ رياضي‌ باشد. اين‌ رشته‌ نيازمند دانشجوياني‌ است‌ كه‌ از نظر ذهني‌،آمادگي‌ جذب‌ ايده‌هاي‌ جديد را داشته‌ باشند و بتوانند الگوها و نظم‌ را درك‌ كرده‌ و مسائل‌ غيرمتعارف‌ را حل‌ كنند. به‌ عبارت‌ ديگر يك‌ روحيه‌ علمي‌، تفكر انتقادي‌ و توانايي‌ تجزيه‌ و تحليل‌ داشته‌ باشند.


موقعيت‌ شغلي‌ در ايران :
كاربرد رياضي‌ در علوم‌ مختلف‌ انكارناپذير است‌. براي‌ مثال‌ مبحث‌ آناليز تابعي‌ در مكانيك‌ كوانتومي‌، كاربرد بسيار زيادي‌ دارد يا در بيشتر رشته‌هاي‌ مهندسي‌ معادله‌ لاپ‌ لاسي‌ كه‌ يك‌ معادله‌ رياضي‌ است‌، مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد. در جامعه‌شناسي‌ نيز نظريه‌ احتمال‌ و نظريه‌ گروه‌ها نقش‌ بسيار مهمي‌ ايفا مي‌كند. در كل‌ بايد گفت‌ كه‌ همه‌ صنايع‌، زيرساخت‌ رياضي‌ دارند و به‌ همين‌ دليل‌ در همه‌ مراكز صنعتي‌ و تحقيقاتي‌ دنيا، رياضيدان‌ها در كنار مهندسين‌ و دانشمندان‌ ساير علوم‌، حضوري‌ فعال‌ دارند و آنچه‌ در نهايت‌ ارائه‌ مي‌شود، نتيجه‌ كار تيمي‌ آنها است‌. در جامعه‌ ما نيز اگر مشاغل‌ جنبه‌ علمي‌ داشته‌ باشند، قطعاً به‌ تعداد قابل‌ توجهي‌ رياضيدان‌ نياز خواهيم‌ داشت‌ چون‌ يك‌ رياضيدان‌ مي‌تواند مشكلات‌ را به‌ روش‌ علمي‌ حل‌ كند. البته‌ اين‌ به‌ آن‌ معنا نيست‌ كه‌ در حال‌ حاضر هيچ‌ فرصت‌ شغلي‌ براي‌ يك‌ رياضيدان‌ وجود ندارد اما بايد حضور رياضيدان‌ها در مراكز تحقيقاتي‌ و صنعتي‌ پررنگ‌تر باشد. يك‌ ليسانس‌ رياضي‌ به‌ دليل‌ نظم‌ فكري‌ و بينش‌ عميقي‌ كه‌ در طي‌ تحصيل‌ به‌ دست‌ مي‌آورد، مي‌تواند با مطالعه‌ و تلاش‌ شخصي‌ در بسياري‌ از شغل‌ها، حتي‌ شغل‌هايي‌ كه‌ در ظاهر ارتباطي‌ با رياضي‌ ندارد موفق‌ گردد.(اين رشته در دو مقطع دكتراي پيوسته و كارشناسي در آزمون سراسري دانشجو مي‌پذيرد.)

درس‌هاي‌ اين‌ رشته‌ در طول‌ تحصيل:

  • دروس‌ مشترك‌ بين‌ گرايش‌هاي‌ رياضي:

رياضي‌ ، آناليز ، جبر ، مباني‌ رياضيات‌، آمار ، معادلات‌ ديفرانسيل‌، جبر خطي‌ ، مباني‌ هندسه‌، توابع‌ مختلط‌، آناليز عددي‌ ، مباني‌ كامپيوتر، گراف‌، نظريه‌ معادلات‌ ديفرانسيل‌، نظريه‌ اعداد.

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ رياضي‌ محض‌:

جبر ، آناليز ، هندسه‌ موضعي‌، توپولوژي‌، هندسه‌ ديفرانسيل‌.

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ رياضي‌ كاربردي‌:

تحقيق‌ در عمليات‌ ، آناليز عددي‌ ، فرآيندهاي‌ تصادفي‌، ساختمان‌ داده‌ها، سري‌هاي‌ زماني‌، زبان‌ برنامه‌نويسي‌ پيشرفته‌.


دانشگاه های پذیرنده : قم ، کاشان ، یاسوج ، زابل ، زنجان ، سمنان ، سیستان و بلوچستان – زاهدان ، شهید باهنر کرمان ، شهید بهشتی – تهران ، شهید چمران – اهواز ، اراک ، ارومیه ، اصفها ، الزهرا (س) – تهران ، بو علی سینا – همدان ، بیرجند ، گیلان – رشت ، بین المللی امام خمینی (ره) – قزوین ، تبریز ، تربیت معلم آذربایجان – تبریز ، تربیت معلم تهران ، تربیت معلم سبزوار ، تفرش ، خلیج فارس بوشهر ، تهران ، رازی – کرمانشاه ، شیراز ، صنعتی اصفهان ، صنعتی امیر کبیر – تهران ، صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی – تهران ، صنعتی شاهرود ، صنعتی شریف ، فردوسی – مشهد ، مازندران – بابلسر ، محقق اردبیلی – اردبیل ، ولی عصر (عج) – رفسنجان ، شهر کرد ، کردستان – سنندج ، هرمزگان – بندر عباس ، لرستان – خرم آباد ، یزد ، علوم پایه دامغان ، شاهد – تهران ، امام حسین (ع) – تهران ، مجتمع آموزش عالی ملایر ، غیر انتفاعی طبرستان – چالوس ، غیر انتفاعی خیام – مشهد ، غیر انتفاعی شیخ بهایی – اصفهان .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی ، دکترای پیوسته
دوره ها : روزانه، شبانه
دانشگاه : دولتی ، غیر انتفاعی ، پیام نور
گرایشها : ریاضی کاربردی ، ریاضی محض

شايد بشر اولين بار با كشف قانون حركت، قانوني كه حيات و هستي وابسته به آن است، با علم فيزيك آشنا شد. علمي كه به ياري ‌آن چرخ‌ها را ساخت، شكار كرد و شكارش را حمل نمود و سپس به مرور با كشف قوانين بيشتري از علم فيزيك توانست بنياد مسائل و قوانين طبيعت را درك و با به خدمت در آوردن و استفاده از اين قوانين به تمدن قرن بيستم دست پيدا كند. به زبان ديگر فيزيك‌ علم‌ زندگي‌ است‌ و مي‌توان‌ گفت‌ كه‌ جهان‌ در بزرگترين‌ مقياس‌ تا ريزترين‌ مقياس‌ در ارتباط‌ با علم‌ فيزيك‌ مي‌باشد اما آنچه‌ در رشته‌ فيزيك‌ در حد ليسانس‌ آموزش‌ داده‌ مي‌شود عبارت‌ است‌ از فيزيك‌ دبيرستاني‌ به‌ اضافه‌ فيزيك‌ قرن‌ بيستم‌ . از سوي‌ ديگر مي‌توان‌ گفت‌ كه‌ فيزيك‌ در حد ليسانس‌ مفاهيم‌ فيزيك‌ دبيرستاني‌ را عميق‌تر كرده‌ و طرز برخورد با مسائل‌ فيزيكي‌ را آموزش‌ مي‌دهد. اين‌ رشته‌ در دوره‌ كارشناسي‌ داراي‌ 5 گرايش‌ اتمي‌ ـ مولكولي‌، هسته‌اي‌، حالت‌ جامد، هواشناسي‌ و اختر فيزيك است‌ كه‌ تعداد واحدهاي‌ تخصصي‌ هريك‌ از اين‌ گرايش‌ها در دوره‌ كارشناسي‌ بسيار محدود است‌ و به‌ همين‌ دليل‌ گرايش‌هاي‌ فوق‌ در اين‌ دوره‌ تفاوت‌ محسوسي‌ با يكديگر ندارند.(اين رشته در دو مقطع دكتراي پيوسته و كارشناسي در آزمون سراسري دانشجو مي‌پذيرد.)

  • گرايش‌ اتمي‌ ـ مولكولي:

فيزيك‌ اتمي‌ به‌ بررسي‌ نقل‌ و انتقال‌ الكترون‌هاي‌ اطراف‌ هسته‌ مي‌پردازد و خواص‌ آنها را مورد بررسي‌ قرار مي‌دهد؛ يعني‌ ما در فيزيك‌ اتمي‌ كاري‌ به‌ اين‌ نداريم‌ كه‌ هسته‌ از چه‌ تشكيل‌ شده‌ است‌ بلكه‌ هسته‌ براي ‌ما‌ مركزي‌ با بار مثبت‌ است‌ و بيشتر توجه‌ ما جلب‌ الكترون‌هاي‌ اطراف‌ هسته‌ مي‌شود.

درس‌هاي‌ اين‌ رشته‌ در طول‌ تحصيل :

  • دروس‌ مشترك‌ بين‌ گرايش‌هاي‌ مختلف‌ فيزيك‌:

رياضي‌ عمومي‌ ، معادلات‌ ديفرانسيل‌، فيزيك‌ پايه‌ ، شيمي‌ عمومي‌، مباني‌ كامپيوتر و برنامه‌سازي‌ ، فيزيك‌ جديد ، مكانيك‌ تحليلي‌ ، ترموديناميك‌ و مكانيك‌ آماري‌، رياضي‌ فيزيك‌ ، الكترومغناطيس‌ ، مكانيك‌ كوانتومي‌ ، اپتيك‌.

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ اتمي ‌ـ مولكولي:

اپتيك‌ كاربردي‌، اسپكتروسكپي‌، روش‌هاي‌ تجربي‌ در فيزيك‌ اتمي‌، كاربردهاي‌ ليزر، تكنيك‌ خلاء .

  • گرايش‌ فيزيك‌ هسته‌اي‌:

در فيزيك‌ هسته‌اي‌، خود هسته‌، مورد مطالعه‌ قرار مي‌گيرد؛ يعني‌ متخصصان‌ و دانشمندان‌ بررسي‌ مي‌كنند كه‌ هسته‌ از چه‌ تشكيل‌ شده‌ و چه‌ نيروهايي‌ بين‌ اجزاي‌ هسته‌ حكمفرما است‌ و در نتيجه واكنش‌هاي‌ انجام‌ شده‌، چقدر انرژي‌ آزاد مي‌گردد؟

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ هسته‌اي :

فيزيك‌ هسته‌اي‌ ، فيزيك‌ راكتور ، آشكار سازها و سيستم‌ها، اندازه‌گيري‌ هسته‌اي‌، شتاب‌دهنده‌هاي‌ ذرات‌، راديوايزوتوپ‌ و كاربرد آن‌، شيمي‌ هسته‌اي‌، حفاظت‌ در برابر پرتوها.

  • گرايش‌ فيزيك‌ حالت‌ جامد:

گرايش‌ حالت‌ جامد مربوط‌ به‌ سيستم‌هاي‌ بس‌ ذره‌اي‌ مخصوصاً جامدات‌ است‌. ابتدايي‌ترين‌ كار در اين‌ گرايش‌ بررسي‌ بلورهاي‌ جامدات‌ و خواص‌ اپتيكي‌، مكانيكي‌، الكتريكي‌ و صوتي‌ امواجي‌ است‌ كه‌ در آن‌ منتشر مي‌شود. اين‌ بررسي‌ منجر به‌ پديده‌هاي‌ مختلفي‌ مثل‌ ابر رسانايي‌، نيمه‌رسانايي‌ يا پخش‌ و انتقال‌ گرما مي‌گردد.

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ حالت‌ جامد:

فيزيك‌ حالت‌ جامد، فيزيك‌ لايه‌هاي‌ نازك‌، فيزيك‌ قطعات‌ نيمه‌رسانا ، ابررسانايي‌ و كاربرد آن‌، بلورشناسي‌، الكترونيك‌ ، رشد بلور و تكنولوژي‌ نيمه‌رساناها است.

  • گرايش‌ هواشناسي‌:

گرايش‌ هواشناسي‌، اطلاعات‌ پايه‌اي‌ و متنوعي‌ درباره‌ انواع‌ پديده‌هاي‌ جوي‌ و برخورد علمي‌ با آنها ارائه‌ مي‌دهد و همچنين‌ با مطالعه‌ ديناميك‌ وضعيت‌ هوا مي‌توان‌ بررسي‌ كرد كه‌ شرايط‌ هوا چگونه‌ تغيير كرده‌ و چه‌ پارامترهايي‌ براي‌ ايجاد اين‌ تغيير لازم‌ است‌؟

  • دروس‌ تخصصي‌ گرايش‌ هواشناسي :

هواشناسي‌ سينوپتيكي‌ ، هواشناسي‌ ديناميكي‌ ، هواشناسي‌ فيزيكي‌ ، آمار در هواشناسي‌.

  • گرايش‌ اختر فيزيك :

سه‌ بخش‌ اصلي‌ اين‌ گرايش‌ را نجوم‌ رصدي‌، اخترشناسي‌ و كيهان‌شناسي‌ تشكيل‌ مي‌دهد. در بخش‌ نجوم‌ كه‌ جنبه‌ مشاهداتي‌ دارد، پديده‌هاي‌ مختلف‌ نجومي‌ را رصد و ثبت‌ كرده‌ و سپس‌ از آنها عكس‌ گرفته‌ و طيف‌ آنها را مي‌سنجند. در اخترشناسي‌ كه‌ جنبه‌ نظري‌ دارد وضعيت‌ ستارگان‌ مورد مطالعه‌ قرار مي‌گيرد؛ يعني‌ بررسي‌ مي‌شود كه‌ هر ستاره‌ در چه‌ مرحله‌اي‌ قرار دارد و چه‌ اتفاقاتي‌ برايش‌ رخ‌ مي‌دهد؟ كيهان‌شناسي‌ نيز به‌ صورت‌ كلاسيك‌ به‌ چگونگي‌ ايجاد جهان‌ و تشكيل‌ ساختارهاي‌ كهكشاني‌ مانند خوشه‌ها و ابر خوشه‌ها مي‌پردازد.

توانايي‌هاي‌ لازم :
برخلاف‌ رشته‌هاي‌ مهندسي‌ كه‌ با اتفاقات‌ علمي‌ سر و كار دارند در رشته‌هاي‌ علوم‌ پايه‌ از جمله‌ فيزيك‌ به‌ چگونگي‌ پيش‌آمدهاي‌ علمي‌ توجه‌ مي‌كنند و در واقع‌ به‌ دنبال‌ يافتن‌ دلايل‌ و چرايي‌ هر پديده‌ يا اتفاق‌ هستند و به‌ همين‌ دليل‌ داوطلباني‌ كه‌ مستعد، باهوش‌ و كنجكاو هستند، مي‌توانند در اين‌ رشته‌ موفق‌ گردند. از سوي‌ ديگر فيزيك‌ منهاي‌ رياضي؛‌ يعني‌ صفر به‌ همين‌ دليل‌ دانشجويان‌ اين‌ رشته‌ بايد از نظر رياضيات‌ در سطح‌ بسيار بالايي‌ باشند.

موقعيت‌ شغلي‌ در ايران‌ :
اگر كسي‌ فيزيك‌ را خوب‌ خوانده‌ باشد در سازمان‌هاي‌ مختلف‌ كشور از قبيل‌ صداوسيما، برنامه‌ و بودجه‌، مخابرات‌ و همچنين‌ در صنايع‌ مختلف‌ مفيد واقع‌ شده‌ و موفق‌ مي‌گردد. چون‌ دانشجويان‌ فيزيك‌ مطالب‌ مختلفي‌ از قبيل‌ الكتريسيته‌ و مكانيك‌ مي‌خوانند و در زمينه‌هاي‌ مختلف‌ ديد وسيعي‌ پيدا مي‌كنند. همچنين‌ فارغ‌التحصيلان‌ اين‌ رشته‌ در حد كارشناسي‌ مي‌توانند در نيروگاه‌هاي‌ هسته‌اي‌، مراكز توليد قطعات‌ غيرهادي‌ و سلول‌هاي‌ خورشيدي‌، صنايع‌ توليد و نگهداري‌ ليزر در صنعت‌، مراكز پزشكي‌ و نظامي‌ و سازمان‌ انرژي‌ اتمي‌ فعاليت‌ كنند.


دانشگاه های پذیرنده : کاشان ، لرستان – خرم آباد ، ولی عصر (عج) – رفسنجان ، یزد ، علوم پایه دامغان ، رازی کرمانشاه ، زنجان ، شهید باهنر کرمان ، شهید بهشتی تهران ، شهید چمران – اهواز ، اصفهان ، صنعتی شاهرود ، اراک ، صنعتی اصفهان ، الزهرا (س ) – تهران ، بیرجند ، بینالمللی امام خمینی(ره)- قزوین ، تربیت معلم آذربایجان – تبریز ، تربیت معلم سبزوار ، تهران ، تفرش، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی – تهران ، صنعتی شریف ، شهر کرد ، علم و صنعت – تهران ، فردوسی – مشهد ، قم ، ارومیه ،بوعلی سینا – همدان ، تبریز ، تربیت معلم تهران ، سمنان ، سیستان و بلوچستان – زاهدان ، صنعتی امیر کبیر –تهران ، گیلان – رشت ، مازندران –بابلسر ، قم ، محقق اردبیلی – اردبیل ، هرمزگان – بندرعباس ، یاسوج ، پیام نور ، مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان ، کردستان – سنندج ، صنعتی مالک اشتر – شاهین شهر اصفهان ، غیر انتفاعی خیام – مشهد ، غیر انتفاعی رازی – زنجان .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی ، دکترای پیوسته
دوره ها : روزانه ، شبانه ، نیمه حضوری
دانشگاه : دولتی
گرایشها : اتمی –مولکولی ، فیزیک هسته ای ، فیزیک حالت جامد ، هواشناسی ، اختر فیزیک .