رشته اعضای مصنوعی و وسایل کمکی :

رشته اعضای مصنوعی و وسایل کمکی یکی از زیر شاخه های توانبخشی است که در آن طراحی و ساخت اعضای مصنوعی و وسایل کمکی بر اساس اصول مهندسی و منطبق با آناتومی بدن آموزش داده میشود .در واقعد دروس این رشته مجموعه ای از مهندسی و علوم پزشکی است .
متخصص اعضای مصنوعی در سه زمینه حمایت از اعضای ضعیف و ناتوان بدن ، ساخت اندام مصنوعی برای عضو از دست رفته و اصلاح و ناهنجاری ها فعالیت می کند و برای بدست آوردن این تخصص ، دروس پایه مثل آناتومی بدن ، علل ناهنجاریها و بیماریهای اندامهای مورد نظر را مطالعه کرده و سپس نحوه ساخت ارتزها و پروتزها ی مختلف را فرا می گیرد.

گفتنی است که ارتز وسیله ای کمکی است که در موازات اندام فلج یا ضعیف به کار برده شده و به آن کمک می کند تا کارایی بهتری داشته باشد و شامل تمام اندامها از جمله اندام تحتانی ، فوقانی ، ستون فقرات و سر و گردن می شود . پروتز نیز عضو مصنوعی است که جنشین عضو طبیعی شده و در امتداد عضو طبیعی قرار می گیرد .

برای مثال فردی که دچار بیماری فلج اطفال شده است با استفاده از ارتزهای کمک کننده می تواند سر پا ایستاده و به فعالیت های زندگی خود به صورت مستقل ادامه دهد .
تفاوت این رشته با مهندسی پزشکی در این است که رشته مهندسی پزشکی ؛ در زمینه الکترویک و بیو مکانیک کاربردی کل تجهیزات پزشکی فعالیت می کند یعنی طراحی یک دستگاه رادیولوژی یا فیزیوتراپی نیز در حیطه کار یک مهندسی پزشکی قرار می گیرد ، در حالی که رشته اعضای مصنوعی به طراحی و سات وسایل کمکی و اعضای مصنوعی میپردازد و اعضای مصنوعی قابل ساخت در این رشته نیز اعضای مصنوعی خارج از بدن مثل دست ، پا ، چشم و بینی است .
از همین جا می توان به یکی دیگر از تفاوتهای موجود بین این دو رشته پی برد چون فارغ التحصیل مهندسی پزشکی علاوه بر اعضای مصنوعی یا اعضای پیچیده الکترونیکی و مکانیکی مثل دست سیبر نتیکی را طراحی می کند ، اما فارغ التحصیل اعضای مصنوعی ، قطعات ساده تری که با ابزار دستی نیز قابل ساخت است مثل پای مصنو عی عادی یا انواع بریس ها را طراحی کرده و می سازد .

توانایی های لازم :
دانشجوی رشته اعضای مصنوعی و وسایل کمکی مثل یک مجسمه ساز باید با گچ و مجسمه سازی کار کند و قالبهای گچی از پا ، دست ، نیم تنه یا سر وگردن بسازد و مثل یک نجار ، آهنگر و کفاش باید به جوشکاری ، تراشکاری ، ارّه کاری ، فلز کاری و چرم کاری بپردازد . به عبارت دیگر متخصص این رشته باید از دستهایی توانا برخوردار و به کارهای فنی و صنعتی علاقمند باشد .
در ضمن دانشجوی این رشته باید دارای جسسم و روحی سالم و توانمند باشد تا در انجام کارهای سنگین این رشته مثل فلز کاری یا کار با گچ و قالبهای سنگین دچار مشکل نشود و بتواند بعضی اوقات چهار ساعت سر پا بایستد و کار کند .
آمادگی روحی برای برخورد با بیماران و روابط اجتماعی خوب نیز در این رشته بسیار ضروری است چون رشته اعضای مصنوعی یک رشته خدماتی است و فارغ التحصیل آن باید با دردمند ترین اعضای جامعه در ارتباط باشد .


موقعیت شغلی در ایران :
فارغ التحصیل این رشته می تواند در دو بخش دولتی و خصوصی فعالیت کند که بخش دولتی آن شامل سازمانی بهزیستی ، هلال احمر ، بنیاد جانبازان و بیمارستانهای اداری مراکز ارتوپد فنی است . اما حیطه اصلی فارغ التحصیلان این رشته بخش خصوصی است چون رشته اعضای مصنوعی جزو معدود رشته های توانبخشی است که فارغ التحصیل آن می تواند پس از کسب تجربه لازم ، مرکز خصوصی دایر کرده و به افراد فلج یا افرادی که بد شکلی های مختلف و مشکلات ارتوپدی دارند ، افرادی که بیماری های ساده مثل صافی کف پا داشته و احتیاج به کفش طبی دارند و کسانی که دچار قطعی عضو هستند ، خدمات خود را ارائه دهد .
در ضمن اگر دانشجویی اهل تحقیق و مطالعه باشد ، در این رشته نوآوری بسیار زیاد است . بخصوص در زمینه پروتز های زیبایی ؛ یعنی ساخت چشم ، گوش و بینی مصنوعی که نیروی کار متخصص در ایران بسیار کم است .

  • درس های این رشته در طول تحصیل :

آناتومی انسانی ، رسم فنی ، کمکهای اولیه ، ایمنی و پیشگیری از سوانح در کارگاه ، ریاضیات پایه و مقدمات آمار ، تکنیکهای فلز کاری ، تکنیک ارتوپدی فنی ، اصول توانبخشی ، خواص مواد (علوم فلزات ) ، خواص مواد (موا د مصنوعی ) بهداشت عمومی ، ارتوپدی ، مکانیک ، تکنولوژی چوب ، تکنیک قطعه سازی ، تئوری پروتز ، تئوری ارتز ، مدیریت صنعتی ، روانشناسی معلولین ، آناتومی و فیزیولوژی اعصاب ، فیزیک ، تکنولوژی درودگری ، آشنایی با طراحی و ساخت ارتز های اندام فوقانی ، آشنایی با طراحی و ساخت پروتزهای زیر زانو ، آشنایی با طراحی و ساخت ارتزهای اندام تحتانی ، آشنایی با طراحی و ساخت ارتز های ستون فقرات ، آشنایی با طراحی و ساخت پروتز های اندام فوقانی ، آشنایی با طراحی و ساخت پروتز های بالای زانو ، اصول فیزیو تراپی و کاردر مانی ، ارزشیابی و انازه گیری عضلات ،آناتومی سطحی ، مقاومت مصالح ، اصطلاحات پزشکی ، رادیولوژی ، تکنیک چرم کاری ، آمار و روش تحقیق ،مدیریت مرکز ارتوپدی فنی ، نورولوژی ، کینزیولوژی و بیومکانیک ، کار آموزی در عر صه ارتز های زیر زانو ، کار آموزی در عرصه ارتزهای پا ، کار آموزی در عرصه ارتز های بالای زانو ، کارآموزی در عرصه ارتزهای ستون فقرات ، کار آموزی در عرصه ارتزهای اندام فوقانی ، کار آموزی در عرصه پروتزهای مچ پا و پنجه ، کار آموزی در عرصه پروتزهای زیرآرنج ، کارآموزی در عرصه پروتزهای بالای آرنج ، کارآموزی در عرصه پروتزهای زیر زانو ، کارآموزی در عرصه پروتزهای بالای زانو ، کار آموزی در عرصه پروتزهای لگن .

دانشگاه های پذیرنده : دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی اصفهان ، ایران ، علوم بهزیستی و توانبخشی - تهران ، موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی هلال احمر ایران .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها :

در دنیا 120 میلیون نفرو در ایران ببش از 1 میلیون نفر به تنبلی چشم مبتلا هستند . این بیماری در صورتی که قبل از 5 سالگی تشخیص داده شده و درمان شود ، کاملاً بهبود می یابد اما عدم تشخیص و درمان به موقع آن ، می تواند منجر به ضعف شدید یک یا هردوچشم و حتی نابینایی گردد . از همین رو سازمان بهزیستی کشور به یاری مهدکودک های سراسر کشور از سال 78 طرح پیشگیری از تنبلی چشم را به اجرا درآورده است .

وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی با اطلاع از آمار گسترده تعداد افراد مبتلا به بیماری تنبلی چشم ، طرح پیشگیری از این بیماری را ارائه داد. به عبارت دیگر پایه هر طرح ، تحقیق و پژوهش پزشکی ؛ اطلاعات و آمار بهداشتی – درمانی است . به همین دلیل امروزه در کشورهای پیشرفته و در حال رشد دنیا برای جمع آوری علمی داده های بهداشتی – درمانی ، پردازش یا پروردن این داده ها و سازماندهی ، توزیع و حفاظت از آنها رشته مدیریت اطلاعات بهداشتی – درمانی مطرح شده است . رشته ای که فارغ التحصیلان آن به عنوان بازوهای توانمند ، ناب ترین اطلاعات را در اختیار سیاست گذاران و برنامه ریزان نظام بهداشتی – درمانی یک کشور قرار می دهند .

این رشته در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور ما به نام مدارک پزشکی در مقطع کاردانی دانشجو می پذیرد و فارغ التحصیلان ان می تواند به طور نا پیوسته تا مقطع دکترا نیز ادامه تحصیل دهند .

رشته مدارک پزشکی رشته ای علمی – اطلاعاتی است و قلمر بحث آن اطلاعات بهداشتی – درمانی می باشد و متخصصان آن نیز مدیران اطلاعات بهداشتی – درمانی کشور هستند ؛ یعنی یک دانشجوی مدارک پزشکی با مطالعه دروسی مانند طبقه بندی یا کد گذاری بین المللی بیماری ها ، بایگانی مدارک پزشکی ، کلیات پزشکی ، آشنایی با اصطلاحات پزشکی ، آمار و کامپیوتر خود را اماده می کند تا اطلاعات بهداشتی – درمانی را به خوبی تجزیه و تحلیل کرده و سپس برای برناه ریزی های نظام بهداشتی – درمانی در اخیار مدیر یک بیمارستان یا مدیران کلان کشور قرار دهد .

توانایی های لازم :

آمار بویژه آمار حیاتی در رشته مدارک پزشکی از اهمیت بسیاری برخوردار است به همین دلیل دانشجوی مدارک پزشکی باید در درس ریاضی و آمار قوی بوده و همچنین به زبان انگلیسی مسلط باشد .

در ضمن دانشجو باید به زیست شناسی علاقه مند باشد چون در نهایت پروند های بیماران را که در آنها اطلاعات مربوط به نوع بیماری و نحوه در مان یا پیشرفت بیماری درج شده است ، تجزیه و تحلیل می کند .

موقعیت شغلی در ایران :

در هر بیمارستان یا مرکز خدماتی – درمانی ، بخشی به نام بخش مدارک پزشکی وجود دارد که دارای 4 واحد آمار بیمارستانی ، پذیرش ، بایگانی مدارک پزشکی و واحد کدگزاری بیماری ها است و مسئول این بخش و کارکنان آن باید فارغ التحصیل رشته مدارک پزشکی باشند .

فارغ التحصیلان مدارک پزشکی درمقطع کاردانی فعالیت های مربوط به واحد های پذیرش ، آمار ، کدگذاری و ذخیره و بازیابی پرونده های پزشکی بیمارستان را انجام می دهند و کارشناسان این رشته نیز مدیریت هر یک از واحد های یاد شده یا مدیریت بخش مدارک پزشکی بیمارستان ها و مراکز بهداشتی – درمانی را بر عهده می گیرند .

درس های این رشته در طول تحصیل :

  • دروس پایه :

بهداشت محیط بیمارستان ، فیزیولوژی ، ،آشنایی با باکتری ، ویروس ، قارچ و انگل ، اخلاق و مقررات حرفه ای ، روانشناسی مقدماتی و روابط انسانی ، ریاضیات پایه ، آناتومی .

  • دروس اصلی :

کلیات پزشکی ، اصطلاحات پزشکی ، زبان اختصاصی ، اصول مدیریت بیمارستانی ، مددکاری اجتماعی ، کامپیوتر و کاربرد آن ، ماشین نویسی عملی و نظری .

  • دروس تخصصی :

کد گذاری بیماری ها ، مدارک پزشکی ، آمار حیاتی مقدماتی ، شاخص های بهداشتی و آمار بیمارستانی ، اصول و روش بایگانی ، بایگانی پزشکی ، کارآموزی در عرصه.

دانشگاه های پذیرنده : دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی اردبیل ، ارومیه ، اصفهان ، اهواز ، بندر عباس ، تبریز ، زاهدان ، سمنان ، شیراز ، کاشان ، کرمان ، مازندران – ساری ، مشهد ، دانشکده پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران ، لرستان – خرم آباد .
مقاطع تحصیلی : کاردانی
دوره ها : روزانه ، شبانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها :
* دانشکده پیرا پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران به صورت نیمه متمرکز دانشجو می پذیرد .

گسترش مراکز بیمارستانی دارای اتاق عمل جراحی و نیاز روزافزون به افراد کاردان برای اداره اتاق های عمل جراحی ، بیانگر نیاز جامعه به تکنسین اتاق عمل است . افرادی که می توانند در مسائل فنی ، پزشکان جراح را یاری دهند .

فارغ التحصیلان این رشته می توانند در اتاق عمل به جراحان کمک های لازم فنی را ارائه دهند . همچنین این دسته از متخصصان می توانند وسایل جراحی و استریل را جهت استفاده آماده نمایند و اداره اتاق عمل را بر عهد گیرند .

درس های این رشته در طول تحصیل :

  • دروس اصلی و تخصصی:

تکنیک اتاق عمل عمومی ، فن پرستاری ، فیزیولوژی ، تشریح ، شیمی آلی و بیوشیمی ، بهداشت فردی و همگانی ، انگل شناسی و میکروب شناسی ، داروشناسی عمومی و تخصصی ، جراحی عمومی و تخصصی ، اصطلاحات پزشکی و اصطلاحات رایج در اتاق عمل ، کارآموزی عمومی ، جراجی زنان و زایمان ، بیماری های داخلی ، آسیب شناسی ، فیزیک پزشکی و کاربرد آن در اتاق عمل ، خون شناسی و انتقال خون ، بیهوشی ، روش های احیاء قلبی و ریوی ، روانشناسی ، کارآموزی در عرصه .

دانشگاه های پذیرنده : دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی اراک ، اردبیل ، ارومیه ، اصفهان ، اهواز ، ایلام ، بابل ، بندرعباس ، بوشهر ، بیرجند ، زاهدان ، زنجان ، سمنان ، شهرکرد ، شیراز ، قزوین ، کاشان ، کردستان – سنندج ، کرمان ، کرمانشا ه ، گلستان ، گیان – رشد ، لرستان – خرم آباد ، مازندران – ساری ، مشهد ، همدان ، یاسوج ، یزد ، جهرم ، سبزوار، شاهرود ، گناباد ، دانشکده پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران
مقاطع تحصیلی : کاردانی

 دوره ها : روزانه ، شبانه

دانشگاه : دولتی
گرایشها :

* دانشکده پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران بصورت نیمه متمرکز دانشجو می پذیرد .