الف ـ اهداف کلی

ب ـ اهداف بینابینی

1 ـ قفسه سینه

2 ـ سیستم استخوانی ـ عضلانی

3 ـ دستگاه گوارش

4 ـ دستگاه ادراری ـ تناسلی

5 ـ دستگاه عصبی

6 ـ سروگردن

7 ـ کودکان

8 ـ پستان

9 ـ رادیولوژی مداخله ای

10 ـ پزشکی هسته ای

11 ـ فیزیک

اهداف کلی

در پایان دوره تخصصی رادیولوژی ، دستیاران براساس اهداف ذکر شده د رمتن به اهداف زیر دست یابند :

1 ـ کسب دانش کافی در زمینه تخصصی مربوطه به عنوان متخصص رادیولوژی

2 ـ توانایی اننجام و نظارت بر روش های رادیولوژیک و ارایه گزارش های مناسب

3 – توانایی تصمیم گیری برای استفاده از اقدامات رادیولوژیک ضروری دیگر به منظور دستیابی به نتایج دقیق تر و هدایت به درمان .

4 ـ توانایی در تشخیص و درمان بیماران و انجام مشاوره با همکارا خود و سایر رشته ها .

5 ـ توانایی آموزش در علوم مربوط به رشته رادیولوژی

6 ـ آشنایی با روش های پیشگیری از خطرات اشعه یون ساز و توانایی به کارگیری این روش ها در امتحانات مختلف جهت بیماران ، کادر رادیولوژی و از جمله فرد.

7 ـ توانایی برقراری ارتباط مناسب با سایر کارکنان برنامه دستیاری جهت بهره برداری بهینه در آموزش خود .

اهداف بینابینی

در مجموعه اهداف در صفحات آینده ، تفکیک گرایش های مختلف صرفاً‌جهت حفظ یکنواختی و سهولت مطالعه صورت پذیرفته است . بدیهی است به استثنای آموزش تصویربردای در کودکان ، پزشکی هسته ای و فیزیک که هر یک در دوره های جداگانه صورت می پذیرد . آموزش سایر بخش ها تؤاماً‌ و در کل دوره دستیاری انجام می گردد . همچنین تفکیک آموزش برنامه ها در سال های مختلف برمبنای حداقل آموزش لازم برای هر دستیار در آن سال می باشد .

قفسه سینه

هدف

دستیار رادیولوژی درزمینه قفسه سینه پس از پایان دوره دستیاری باید:

1 ـ آناتومی و آناتومی رادیولوژی قفسه سینه ( شامل پارانشی ریه ها و راه های هوایی ، میان قفسه سینه ، قلب و عروق و جدار قفسه سینه ) را بداند و بتواند آنها را در رادیوگرافی های ساده و با ماده حاجب ، فلوروسکوپی ، سونوگرافی ، توموگرافی ، آنژیوگرافی و بررسی های مقطعی ( sectional ) نشان داده و ارتباط آنها را با یکدیگر بیان نماید .

2 ـ با جنین شناسی قفسه سینه آشنا بوده و بتواند آن را بیان کند .

3 ـ با فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی قفسه سینه آشنا باشد و بتواند یافته های رادیولوژیک آنها را بیان و تفسیر نماید .

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب (MAS KVP) و روش های حافظتی رادیوگرافی را به طور مطلوب تهیه نماید .

5 ـ قادر به انجام و تفسیر نتایج رادیوگرافی های معمولی ، فلوروسکوپی وسونوگرافی معمولی و داپلر قفسه سینه باشد .

6 ـ با توجه به امکانب بروز تغییرات زودرس در تصویرهای قفسه سینه ، بتواند گزارش روزانه رادیوگرافی های درون بخشی را تهیه نماید .

7 ـ بتواند بر حسن انجام MRI HRCT CT scan قفسه سینه نظارت و در صورت لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نموده و همچنین نتایج حاصله را تفسیر نماید .

8 ـ در رابطه را تصویر برداری ریه و آزمایش های تشخیصی قفسه سینه با موارد زیر آشنا باشد :

Blood gas analysis pulmonary function and exercise testing

Invasive monitoring

پزشکی هسته ای

9 ـ قادر باشد در موارد لازم و به درخواست پزشک معالج اقدامات مداخله ای را در قفسه سینه انجام دهد . آموزش این موارد به شرح مندرج در اهداف رادیولوژی مداخله ای انجام خواهد شد .

10 ـ بتواند با سایر بخش ها برای بررسی پرونده بیماران و سایر موارد جهت انجام بیوپسی هماهنگی نموده و نتیجه آنها را پی گیری نماید .

11 ـ بتواند تحت کنترل CT scan یا فلوروسکوپی ، موارد بیوپسی را انجام دهد.

12 ـ موارد استفاده ویژه از مواد حاجب و واکنش های مربوط به این مواد و درمان آنها را بداند و در صورت لزوم این عوارض را تشخیص داده و درمان کند .

13 ـ وجود ابزارهای زیر در تصاویر گرفته شده از قفسه سینه را بتواند نشان دهد:

ابزار ایمپلانت های مورد استفاده در قفسه سینه

دریچه های قلبی

Pacemakers

Cardiac defibrillators

Stent های مری ، راه های هوایی و کرونر

Orthopedic devices

14 ـ بتواند گزارش تفسیری و تشخیص های افتراقی تمام بررسی های رادیولوژیک را درقفسه سینه به طور مستقل تهیه نماید .

15 ـ اندیکاسیون مناسب ترین روش بررسی را در مورد بیماری های مختلف قفسه سینه بداند و بتواند بیان کند .

16 ـ بتواند موارد جالب را با هماهنگی با سایر بخش ها در کنفرانس های درون بخشی به صورت case report ارایه دهد.

17 ـ توانایی ادره برنامه های آموزشی در زمینه تصویر برداری از قفسه سینه را داشته باشد .

بدین منظور این اهداف در سال های مختلف تحصیلی به شرح زیر تقسیم می‌گردند:

سال اول

1 ـ با جنین شناسی ، فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی قفسه سینه آشنا باشد .

2 ـ آناتومی و آناتومی رادیولوژیک قفسه سینه را بداند و بتواند آنها را بر روی کلیشه های رادیوگرافی نشان دهد .

3 ـ در رابطه با تصویر برداری ریه و آزمایش های تشخیصی قفسه سینه با موارد زیر آشنا باشد :

Blood gas analysis pulmonary function and exercise testing

Invasive monitoring

4 ـ مواد حاجب را شناخته و اندیکاسیون ، عوارض و نحوه اداره آنها و همچنین نحوه تغییر آنها را بداند و بتواند بیان کند .

5 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب KVP MAS و روش های حافظتی رادیوگرافی‌های ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی قفسه سینه را انجام دهد.

6 ـ وجود ابزارهای زیر در تصاویر گرفته شده از قفسه سینه را بتواند نشان دهد :

ابزار و ایمپلانت های مورد استفاده در قفسه سینه

دریچه های قلبی

Pacemakers

Cardiac defibrillators

Stent های مری ، راه های هوایی و کرونر

Orthopedic devices

7 ـ یافته های رادیولوژیک بیماری های قفسه سینه را بداند و بتواند آنها را در تصاویر رادیوگرافی ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی نشان دهد .

8 ـ بتواند گزارش اولیه تصاویر رادیوگرافی ساده و با ماده حاجب فلوروسکوپی قفسه سینه را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید .

9 ـ بتواند ارتباط مناسب را جهت بهره بردای بهینه در آموزش با دستیاران سال بالاتر و سایر رشته ها و اعضای هیات علمی برقرار نماید .

سال دوم

علاوه بر دانش کسب شده در سال اول :‌

1 ـ یافته های سونوگرافیک بیماری های مختلف در قفسه سینه را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ بتواند سونوگرافی های معمولی و داپلر قفسه سینه انجام داده و یافته های آن را شرح دهد .

3 ـبتواند گزارش اولیه سونوگرافی های انجام شده در قفسه سینه را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید .

4 ـ بتواند روش های رادیوگرافیک ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی را به دستیار سال اول آموزش داده و اورا درانجام امور محوله راهنمایی نماید .

5 ـ‌روش های آنژیوگرافی در قفسه سینه را بداند و اندیکاسیون و نحوه انجام آنها را بیان نموده و بتواند در انجام آنژیوگرافی به عنوان کمک اول First aid انجام وظیفه کند.

6 ـ با یافته های پزشکی هسته ای در قفسه سینه در حد ذکر شده در اهداف آموزش پزشکی هسته ای آشنایی داشته باشد .

سال سوم

علاوه بر دانش کسب شده در سال های پایین تر :‌

1 ـ یافته های CT scan و HRCT و آنژیوگرافی بیماری های مختلف قفسه سینه را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ بتواند موارد آنژیوگرافی قفسه سینه را به صورت مستقل انجام داده و تصاویر حاصله را تفسیر نماید .

3 ـ پروتکل های مختلف CT scan و HRCT قفسه سینه را بداندن و بتواند بیان کند .

4 ـ بتواند بر حسن انجام CT scan و HRCT قفسه سینه نظارت کرده و در صورت لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

5 ـ‌ بتواند گزارش اولیه CT scan و HRCT قفسه سینه را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر CT scan و HRCT به دست آورد .

6 ـ بتواند سونوگرافی قفسه سینه را به دستیار سال دوم آموزش دهد .

سال چهارم

علاوه بر دانش کسب شده در سالهای پایین تر :

1 ـ یافته های MRI بیماری های مختلف قفسه سینه را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ پروتکل های مختلف MRI قفسه سینه را بداند و بتواند بیان کند.

3 ـ بتواند بر حسن انجام MRI قفسه سینه نظارت کرده و در موارد لزوم ، پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

4 ـ بتواند گزارش اولیه MRI قفسه سینه را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر MRI بدست آورد .

5 ـ بتواند تصویر برداری های مقطعی در قفسه سینه را به دستیاران سال سوم آموزش دهد.

6 ـ بتواند کنفرانس های درون بخشی و ژورنال کلاب ها در رابطه با قفسه سینه را اداره نماید .

7 ـ بتواند با ارتباط با سایر بخش ها ، برنامه کنفرانس های بین بخشی را تنظیم نماید.

سیستم استخوانی ـ عضلانی

هدف 

دستیار رادیولوژی در زمینه سیستم استخوانی ـ عضلانی پس از پایان دوره دستیاری باید :

1 ـ آناتومی و آناتومی رادیولوژی دستگاه استخوانی ـ عضلانی و عروق اندام ها را بداند و بتواند آنها را در رادیوگرافی های ساده و با ماده حاجب ، فلوروسکوپی ، سونوگرافی ، توموگرافی ، دانسیتومتری استخوان ، آنژیوگرافی و بررسی های مقطعی sectional نشان داده و ارتباط آنها را با یکدیگر بیان نماید .

2 ـ با جنین شناسی دستگاه استخوانی ـ عضلانی آشنا بوده و بتواند آن را بیان کند.

3 ـ با فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی دستگاه استخوانی ـ عضلانی آشنا باشد و بتواند یافته های رادیولوژیک آنها را بیان و تفسیر نماید .

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب MAS KVP و روش های حفاظتی ، رادیوگرافی را به طور مطلوب تهیه نماید .

5 ـ بتواند روش های معمول رادیوگرافی ساده و با ماده حجاب و سونوگرافی معمولی و داپلر را به نحو مطلوب انجام داده و نتایج آن را تفسیر نماید .

6 ـ با روش های مختلف دانسیتومتری استخوان آشنا بود و قادر به تفسیر نتایج‌آنها باشد.

7 ـ بتواند برحسن انجام MRI CT scan سیستم استخوانی ـ عضلانی نظارت و در صورت لزوم ، پروتکل مناسب را پیشنهاد نموده و همچنین نتایج حاصله را تفسیر نماید.

8 ـ قادر باشد در موارد لازم و به درخواست پزشک معالج ، اقدامات مداخله ای را در سیستم استخوانی ـ عضلانی انجام دهد . آموزش این موارد به شرح مندرج در اهداف رادیولوژی مداخله ای انجام خواهد شد .

9 ـ موارد استفاده ویژه از مواد حاجب و واکنش های مربوط به این مواد و درمان آنها را بداند و در صورت لزوم این عوارض را تشخیص داده و درمان کند .

10 ـ بتواند گزارش تفسیری و تشخیص های افتراقی تمام بررسی های رادیولوژیک را در سیستم استخوانی ـ عضلانی به طورمستقل تهیه نماید .

11 ـ اندیکاسیون و مناسب ترین روش بررسی را در مورد بیماری های مختلف سیستم استخوانی ـ عضلانی بداند و بتواند بیان کند .

12 ـ با یافته های پزشکی هسته ای در سیستم استخوانی ـ عضلانی در حد ذکر شده در اهداف آموزشی پزشکی هسته ای ، آشنایی داشته باشد .

13 ـ توانایی اداره برنامه های آموزشی در زمینه تصویر بردای از سیستم استخوانی ـ عضلانی را داشته باشد.

بدین منظور این اهداف در سالهای مختلف تحصیلی به شرح زیر تقسیم می گردند :

سال اول

1 ـ با جنین شناسی و فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی دستگاه استخوانی ـ عضلانی آشنا باشد.

2 – آناتومی و آناتومی رادیولوژیک دستگاه استخوانی ـ عضلانی را بداند آنها را بر روی کلیشه های رادیوگرافی نشان دهد .

3 ـ مواد حاجب را شناخته و اندیکاسیون عوارض و نحوه اداره آنها و همچنین نحوه تغییر آنها رابداند و بتواند بیان کند .

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب MAS KVP و روش های حفاظتی ، رادیوگرافی های ساده در سیستم استخوانی ـ عضلانی انجام دهد .

5 ـ بتواند یافته های رادیولوژیک ( به خصوص در تروما ، شکستگی اندام ها ، و ستون فقرات ، در امتحانات ساده سیستم استخوانی ـ عضلانی شرح داده و نشان دهد .

6 ـ بتواند گزارش اولیه رادیوگرافی های ساده سیستم استخوانی ـ عضلانی را جهت ارایه به اعضای هیأت علمی تهیه کند .

7 ـ بتواند ارتباط مناسب را جهت بهره برداری بهینه آموزشی با دستیاران سالهای بالاتر سایر رشته ها و اعضای هیأت علمی برقرار کند .

سال دوم :‌

علاوه بردانش کسب شده در سال اول :

1 ـ اندیکاسیون ، عوارض و روش انجام رادیوگرافی با ماده حاجب نظیر تخلی آبسه با کنترل سونوگرافی ، آرتروگرافی و فیستولوگرافی در اندامهای مختلف را بداند و بتواند موارد را تحت نظارت دستیار سال بالاتر انجام دهد .

یافته های رادیولوژیک بیماری های مختلف سیستم استخوانی ـ عضلانی و مفصلی را به درستی بداند و بتواند آنهارا درکلیشه های رادیوگرافی با ماده حاجب نشان دهد.

3 ـ بتواند گزارش اولیه رادیوگرافی ها با ماده حاجب سیستم استخوانی ـ عضلانی را جهت ارایه به اعضاء هیأت علمی تهیه نماید .

4 ـ بتواند روش های رادیوگرافی ساده را به دستیار سال اول آموزش داده و او را در انجام امور محوله راهنمایی کند .

5 ـ روش های آنژیوگرافی عروق اندام های فوقانی و تحتانی را بداند و اندنیکاسیون و نحوه انجام آنها را بیان نموده و بتواند در انجام آنژیوگرافی به عنوان کمک اول ( First aid ) انجام وظیفه کند .

6 ـ یافته های سونوگرافی معمولی بیماریهای سیستم استخوانی ـ عضلانی را بداند و قادر به انجام و شرح نتایج آنها باشد.

7 ـ یافته های پزشکی هسته ای در رابطه با بیماری های سیستم استخوانی ـ عضلانی را بداند و بتواند در حد آموزش داده شده ، تفسیر نماید .

سال سوم

علاوه بردانش کسب شده در سال های پایین تر :

1 ـ یافته های CT scan و آنژیوگرافی بیماری های مختلف سیستم استخوانی ـ عضلانی را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ قادر به انجام سونوگرافی داپلر و آنژیوگرافی عروق اندام های فوقانی و تحتانی به طور مستقل و تفسیر نتایج آنها باشد.

پروتکل های مختلف CT scan سیستم استخوانی ـ عضلانی را بداند و بتواند بیان کند.

4 ـ بتواند بر حسن انجام CT scan سیستم استخوانی ـ عضلانی نظارت نموده و در صورت لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

5 ـ بتواند گزارش اولیه تصاویر CT scanرا جهت ارایه به اعضای هیأت علمی تهیه نماید ، تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر CT scanبدست آورد .

6 ـ بتواند دستیاران سا ل دوم را در انجام رادیوگرافی با ماده حاجب و سونوگرافی سیستم استخوانی ـ عضلانی راهنمایی ویاری نماید .

7 ـ‌قادر به انجام مستقل و تهیه گزارش اولیه مواردی نظیر تخلیه آبسه با کنترل سونوگرافی ، آتروگرافی و فیستولوگرافی باشد.

سال چهارم

علاوه بردانش کسب شده در سال های پایین تر :

1 ـ یافته های MRI بیمای های مختلف سیستم استخوانی ـ عضلانی را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ پروتکل های مختلف MRI در سیستم استخوانی ـ عضلانی را بداند و قادر به بیان آنها باشد.

3 ـ بتواند بر حسن انجام MRI سیستم استخوانی ـ عضلانی نظارت کرده و در موارد لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید.

4 ـ بتواند گزارش اولیه MRI سیستم استخوانی ـ عضلانی را جهت ارایه به اعضای هیأت علمی تهیه نماید تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر MRI بدست آورد .

5 ـ بتواند تصویربداری های مقطعی در سیستم استخوانی ـ عضلانی را به دستیاران سال سوم آموزش دهد .

6 ـ با روش های مختلف دانسیتومتری استخوان آشنا بوده و بتواند نتایج آن را تفسیر نماید.

7 ـ بتواند کنفرانسهای درون بخشی و ژورنال کلاب ها در رابطه با سیستم استخوانی ـ عضلانی را اداره نماید.

8 ـ بتواند با ارتباط با سایر بخش ها ، برنامه کنفرانس های بین بخشی را تنظیم نماید.

دستگاه گوارش

هدف

دستیار رادیولوژی در زمینه دستگاه گوارش پس از پایان دوره دستیاری باید :

1 ـ آناتومی و آناتومی رادیولوژی دستگاه گوارش شامل دهان ، حلق و.... تا انتهای کولون ( شامل غده بزاقی ، کبد ، پانکراس و طحال ) را بداند و قادر باشد این ساختمانها را در رادیوگرافیهای ساده و ماده حاجب فلوروسکوپی ، سونوگرافی، توموگرافی ، آنژیوگرافی و بررسی های مقطعی ( sectional ) نشان داده ، ارتباط آنها را با هم بیان نمایید.

2 ـ جنین شناسی دستگاه گوارش را بداند وآنرا بیان کند .

3 ـ با فیزیولوژی وپاتولوژی دستگاه گوارش آشنا باشد به نحوی که بتواند ارتباط اختلالات گوارشی از قبیل اختلالات پریستالتیسم و ایکتر را با یافته های رادیولوژیک توضیح دهد .

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب رادیوگرافی MAS KVP و روش های حفاظتی ، رادیوگرافی را به طور مطلوب تهیه کند.

5 ـ قادر باشد انواع رادیوگرافیهای ساده را انجام داده و نتایج حاصله را تفسیر نماید.

6 ـ بتواند تمامی روشهای رادیوگرافی با ماده حاجب واحد یا دوگانه را بنحو مطلوب انجام داده و نتایج حاصله را تفسیر نماید .

7 ـ بتواند سونوگرافی های دستگاه گوارش اعم از سونوگرافی شکم معمولی و داپلر یا اندوسونوگرافی را انجام داده و نتایج آن را شرح دهد .

8 ـ بتواندبرحسن انجامMRI CT scan دستگاه گوارش نظارت،درصورت لزوم پروتکل مناسب راپیشنهاد نموده وهمچنین نتایج حاصله راتفسیرنماید

9 ـ قادر باشد در موارد لازم و به درخواست پزشک معالج اقدامات مداخله ای را در دستگاه گوارش انجام دهد . آموزش این موارد به شرح مندرج در اهداف رادیولوژی مداخله ای انجام خواهد شد.

10 ـ موارداستفاده ویژه ازموادحاجب وواکنش های مربوط به این مواد ودرمان آنهارا بداندودرصورت لزوم این عوارض راتشخیص داده ودرمان کند .

11 ـ بتواند گزارش تفسیری و تشخیص افتراقی تمام بررسی های رادیولوژیک را در دستگاه گوارش به طور مستقل تهیه نماید .

12 ـ اندیکاسیون و مناسبترین روش بررسی را در مورد بیماری های دستگاه گوارش بداند و بتواند بیان کند .

13 ـ دستگاه های لازم جهت انجام مناسب یک رادیوگرافی یا آزمایش دیگر را در مورد هر بیمار بشناسد و نحوه استفاده از آنها را نشان دهد .

14 ـ با یافته های پزشکی هسته ای در دستگاه گوارش در حد ذکر شده در اهداف آموزشی هسته ای آشنایی داشته باشد .

15 ـ توانایی اداره برنامه های آموزشی در زمینه تصویر برداری دستگاه گوارش را داشته باشد .

بدین منظور این اهداف در سال های تحصیلی به شرح زیر تقسیم می گردند :

سال اول :

1 ـ جنین شناسی دستگاه گوارش را بداند و بافیزیولوژی و پاتولوژی آن آشنا باشد.

2 – آناتومی و آناتومی رادیولوژیک دستگاه گوارش را بداند آنها را بر روی کلیشه های رادیوگرافی نشان دهد .

3 ـ مواد کنتراست را شناخته و اندیکاسیون عوارض و نحوه اداره آنها و همچنین نحوه تغییر آنها رابداند و بتواند بیان کند .

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب MAS KVP و روش های حفاظتی ، رادیوگرافی های ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی را در دستگاه گوارش انجام دهد .

5 ـ یافته های رادیولوژیک بیماری های دستگاه گوارش در امتحانات ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی را بداند و بتواند آنهارا نشان دهد .

6 ـ بتواند گزارش اولیه تصاویر ساده و باماده حاجب و فلوروسکوپی را جهت ارایه به اعضای هیأت علمی تهیه کند .

7 ـ بتواند ارتباط مناسب را جهت بهره برداری بهینه آموزشی با دستیاران سالهای بالاتر سایر رشته ها و اعضای هیأت علمی برقرار کند .

سال دوم :‌

علاوه بر دانش کسب شده در سال اول :‌

1 ـ یافته های سونوگرافیک بیماری های دستگاه گوارش را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ بتواند سونوگرافی های معمولی و داپلر شکم را انجام داده و یافته های آن را شرح دهد .

3 ـبتواند گزارش اولیه سونوگرافی های انجام شده در دستگاه گوارش را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید .

4 ـ بتواند روش های صورت رادیوگرافی ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی را به دستیار سال اول آموزش داده و اورا درانجام امور محوله راهنمایی نماید .

5 ـ‌روش های آنژیوگرافی در دستگاه گوارش را بداند و اندیکاسیون و نحوه انجام آنها را بیان نموده و بتواند در انجام آنژیوگرافی به عنوان کمک اول First aid انجام وظیفه کند.

6 ـ با یافته های پزشکی هسته ای در دستگاه گوارش در حد ذکر شده در اهداف آموزش پزشکی هسته ای آشنایی داشته باشد .

سال سوم

علاوه بر دانش کسب شده در سال های پایین تر :‌

1 ـ یافته های CT scan و HRCT و آنژیوگرافی بیماری های مختلف دستگاه گوارش را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ بتواند روشهای آنژیوگرافی در دستگاه گوارش را به طور مستقل انجام داده و تصاویر حاصله را تفسیر نماید .

3 ـ پروتکل های مختلف CT scan و HRCT شکم را بداند و بتواند بیان کند .

4 ـ بتواند بر حسن انجام CT scan و HRCT دستگاه گوارش نظارت کرده و در صورت لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

5 ـ‌ بتواند گزارش اولیه CT scan و HRCT دستگاه گوارش را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر CT scan و HRCT به دست آورد .

6 ـ بتواند سونوگرافی دستگاه گوارش را به دستیار سال دوم آموزش دهد .

سال چهارم

علاوه بر دانش کسب شده در سالهای پایین تر :

1 ـ یافته های MRI بیماری های مختلف دستگاه گوارش را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ پروتکل های مختلف MRI دستگاه گوارش را بداند و بتواند بیان کند.

3 ـ بتواند بر حسن انجام MRI دستگاه گوارش نظارت کرده و در موارد لزوم ، پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

4 ـ بتواند گزارش اولیه MRI دستگاه گوارش را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر MRI بدست آورد .

5 ـ بتواند تصویر برداری های مقطعی در دستگاه گوارش را به دستیاران سال سوم آموزش دهد.

6 ـ بتواند کنفرانس های درون بخشی و ژورنال کلاب ها در رابطه با دستگاه گوارش را اداره نماید .

7 ـ بتواند با ارتباط با سایر بخش ها ، برنامه کنفرانس های بین بخشی را تنظیم نماید.

دستگاه ادراری ـ تناسلی

هدف

دستیار رادیولوژی در زمینه دستگاه ادراری ـ تناسلی پس از پایان دوره دستیاری باید :

1 ـ آناتومی و آناتومی رادیولوژی دستگاه ادراری ـ تناسلی ( مذکر و مونث ) را بداند و بتواند آنها را در کلیه امتحانات مربوط به این دستگاه ( رادیوگرافی های ساده و با ماده حاجب ، فلوروسکوپی ، سونوگرافی ، آنژیوگرافی و بررسی های مقطعی ) نشان داده ، ارتباط آنها را با هم بیان نمایید.

2 ـ با جنین شناسی دستگاه ادراری ـ تناسلی آشنا بوده و بتواند آنرا بیان کند .

3 ـ با فیزیولوژی وپاتولوژی دستگاه ادراری ـ تناسلی آشنا باشد و بتواند یافته های رادیولوژیک آنها را بیان و تفسیر نماید.

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب رادیوگرافی MAS KVP و روش های حفاظتی ، رادیوگرافی را به طور مطلوب تهیه کند.

5 ـ روش های مختلف انجام امتحان های رادیولوژیک ( به طور اعم شامل عکس های ساده با ماده حاجب ، فلورسکوپی ، سونوگرافی MRI CT scan ، آنژیوگرافی .و.... ) را بداند و قادر به انجام موارد معمول رادیوگرافی ساده با ماده حاجب و فلوروسکوپی و تفسیر نتایج آنها باشد .

6 ـ بتواند سونوگرافی معمولی و داپلر دستگاه ادراری ـ تناسلی را انجام داده و نتایج آن را شرح دهد .

7 ـ ـ بتواند بر حسن انجام MRI CT scan دستگاه ادراری ـ تناسلی نظارت ، در صورت لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نموده و همچنین نتایج حاصله را تفسیر نماید .

8 ـ قادر باشد در موارد لازم و به درخواست پزشک معالج اقدامات مداخله ای را در سیستم ادراری ـ تناسلی انجام دهد . آموزش این موارد به شرح مندرج در اهداف رادیولوژی مداخله ای انجام خواهد شد.

9 ـ موارد استفاده ویژه از مواد حاجب و واکنش های مربوط به این مواد و درمان آنها را بداند و در صورت لزوم این عوارض را تشخیص داده و درمان کند .

10 ـ بتواند گزارش تفسیری و تشخیص افتراقی امتحان های مختلف رادیولوژی دستگاه ادراری ـ تناسلی را به طور مستقل تهیه نماید .

11 ـ اندیکاسیون انجام امتحان های مختلف رادیولوژی در دستگاه ادراری ـ تناسلی برای بیماران مختلف را بداند و بتواند بیان کند

12 ـ. با یافته های پزشکی هسته ای در دستگاه ادراری ـ تناسلی در حد ذکر شده در اهداف آموزشی هسته ای آشنایی داشته باشد .

13 ـ توانایی اداره برنامه های آموزشی در زمینه تصویر برداری دستگاه ادراری ـ تناسلی را داشته باشد .

تبصره : به علت مجاورت غده آدرنال تمام موارد فوق الذکر درباره مباحث مربوط به این غده نیز شامل می شوند . بدین منظور این اهداف در سالهای مختلف تحصیلی به شرح زیر تقسیم می گردند .

سال اول :

1 ـ با جنین شناسی ، فیزیولوژی و پاتولوژی دستگاه ادراری ـ تناسلی آشنا باشد.

2 – آناتومی و آناتومی رادیولوژیک دستگاه ادراری ـ تناسلی را بداند آنها را بر روی کلیشه های رادیوگرافی نشان دهد .

3 ـ مواد حاجب را شناخته و اندیکاسیون عوارض و نحوه اداره آنها و همچنین نحوه تغییر آنها رابداند و بتواند بیان کند .

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب MAS KVP و روش های حفاظتی ، رادیوگرافی های ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی را در دستگاه ادراری ـ تناسلی انجام دهد .

5 ـ تظاهرات رادیولوژیک بیماری های دستگاه ادراری ـ تناسلی را بداند و بتواند آنهارا در امتحانات ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی نشان دهد .

6 ـ بتواند گزارش اولیه تصاویر ساده و باماده حاجب و فلوروسکوپی را جهت ارایه به اعضای هیأت علمی تهیه کند .

7 ـ بتواند ارتباط مناسب را جهت بهره برداری بهینه آموزشی با دستیاران سالهای بالاتر سایر رشته ها و اعضای هیأت علمی برقرار کند .

سال دوم :‌

علاوه بر دانش کسب شده در سال اول :‌

1 ـ یافته های سونوگرافیک بیماری های دستگاه ادراری ـ تناسلی و همچنین بررسی کامل جنین در دوران حاملگی را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ بتواند سونوگرافی های ( معمولی و داپلر) در دستگاه ادراری ـ تناسلی را انجام داده و یافته های آن را شرح دهد .

3 ـبتواند گزارش اولیه سونوگرافی های انجام شده در دستگاه ادراری ـ تناسلی را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید .

4 ـ بتواندروش های رادیوگرافیک ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی را به دستیار سال اول آموزش داده واورا درانجام امورمحوله راهنمایی نماید .

5 ـ‌روش های آنژیوگرافی در دستگاه ادراری ـ تناسلی را بداند و اندیکاسیون و نحوه انجام آنها را بیان نموده و بتواند در انجام آنژیوگرافی به عنوان کمک اول First aid انجام وظیفه کند.

6 ـ با یافته های پزشکی هسته ای در دستگاه ادراری ـ تناسلی در حد ذکر شده در اهداف آموزش پزشکی هسته ای آشنایی داشته باشد .

سال سوم

علاوه بر دانش کسب شده در سال های پایین تر :‌

1 ـ یافته های CT scan و HRCT و آنژیوگرافی بیماری های مختلف دستگاه ادراری ـ تناسلی را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ بتواند روشهای آنژیوگرافی دستگاه ادراری ـ تناسلی را به طور مستقل انجام داده و تصاویر حاصله را تفسیر نماید .

3 ـ بتواند گزارش اولیه CT scan و HRCT دستگاه ادراری ـ تناسلی را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر CT scan و HRCT به دست آورد .

4 ـپروتکل های مختلف CT scan و HRCT دستگاه ادراری ـ تناسلی را بداند و بتواند بیان کند .

5 ـ بتواند بر حسن انجام CT scan و HRCT دستگاه ادراری ـ تناسلی نظارت کرده و در صورت لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

6 ـ بتواند سونوگرافی دستگاه گوارش را به دستیار سال دوم آموزش دهد .

سال چهارم

علاوه بر دانش کسب شده در سالهای پایین تر :

1 ـ یافته های MRI بیماری های مختلف دستگاه ادراری ـ تناسلی را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ پروتکل های مختلف MRI دستگاه ادراری ـ تناسلی را بداند و بتواند بیان کند.

3 ـ بتواند بر حسن انجام MRI دستگاه ادراری ـ تناسلی نظارت کرده و در موارد لزوم ، پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

4 ـ بتواند گزارش اولیه MRI دستگاه ادراری ـ تناسلی را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر MRI بدست آورد .

5 ـ بتواند آموزش لازم در زمینه تصویر برداری های مقطعی را به دستیاران سال سوم آموزش دهد.

6 ـتوانایی اداره برنامه های آموزشی از قبیل کنفرانس های درون بخشی و....همچنین برقراری ارتباط آموزشی با سایر بخش ها را داشته باشد .

دستگاه عصبی

هدف

دستیار رادیولوژی در زمینه دستگاه عصبی پس از پایان دوره دستیاری باید بتواند:

1 ـ آناتومی و آناتومی رادیولوژی دستگاه عصبی را بداند و بتواند آنها را در رادیوگرافیهای ساده وباماده حاجب فلوروسکوپی ، سونوگرافی، توموگرافی ، آنژیوگرافی و بررسی های مقطعی ( sectional ) نشان داده ، ارتباط آنها را با هم بیان نمایید.

2 ـ با جنین شناسی دستگاه عصبیآشنا باشد و بتواندآنرا بیان کند .

3 ـ با فیزیولوژی وپاتولوژی دستگاه عصبیآشنا باشد وبتواند گوارشی از قبیل یافته های رادیولوژیک آنها رابیان وتفسیر نماید .

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب رادیوگرافی MAS KVP و روش های حفاظتی ، رادیوگرافی را به طور مطلوب تهیه کند.

5 ـ بتواند روشهای مختلف رادیوگرافی ساده و با ماده حاجب را بنحو مطلوب انجام داده و نتایج آن را تفسیر نماید .

قادر باشد انواع رادیوگرافیهای ساده را انجام داده و نتایج حاصله را تفسیر نماید.

6 ـ بتواند سونوگرافی های (معمولی و داپلر)در بررسی سیستم عصبی دستگاه را انجام داده و نتایج آن را شرح دهد .

7 ـ بتواند بر حسن انجام MRI CT scan دستگاه عصبی نظارت ، در صورت لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نموده و همچنین نتایج حاصله را تفسیر نماید .

8 ـ قادر باشد در موارد لازم و به درخواست پزشک معالج اقدامات مداخله ای را در دستگاه گوارش انجام دهد . آموزش این موارد به شرح مندرج در اهداف رادیولوژی مداخله ای انجام خواهد شد.

9 ـ موارداستفاده ویژه ازموادحاجب وواکنش های مربوط به این موادودرمان آنها را بداندودرصورت لزوم این عوارض را تشخیص داده و درمان کند .

10 ـ اندیکاسیون و مناسبترین روش بررسی را در مورد بیماری های دستگاه گوارش بداند و بتواند بیان کند .

11 ـ بتواند گزارش تفسیری و تشخیص افتراقی روشهای مختلف تصویربرداری دستگاه عصبی را به طور مستقل تهیه نماید .

12 ـ با یافته های پزشکی هسته ای در دستگاه گوارش در حد ذکر شده در اهداف آموزشی هسته ای آشنایی داشته باشد .

13 ـ توانایی اداره برنامه های آموزشی در زمینه تصویر برداری دستگاه عصبی را داشته باشد .

بدین منظور این اهداف در سال های تحصیلی به شرح زیر تقسیم می گردند :

سال اول :

1 ـ با جنین شناسی ، فیزیولوژی و پاتولوژی دستگاه عصبی آشنا باشد.

2 – دستیار بادی در رابطه با عناوین زیر اطلاعات کافی داشته و بتواند آنها را بیان نماید :

الف ـ رادیولوژی متعارف جمجمه شامل سینوس های پارانازال ع ماستویید ، استخوان پتروس و حفره هیپوفیز

کلاسیفیکاسیونهای طبیعی و غیر طبیعی

جمجمه در نوزاد و کودک

ضایعات مادرزادی شامل basilar compression craniosinostosis وغیره

تغییرات جمجمه در تومورهای خوش خیم و بدخیم ع ضایعات عروقی ، ضایعات عفونی و متابولیکی

تروماتیسم جمجمه

ب ـ آناتومی و آناتومی رادیولوژی سیستم اعصاب مرکزی شامل :

مالفورماسیونهای ستون فقرات شامل ناهنجاری های در زمینه segmentation dysraphism

ناهنجاری های محدود ( لوکانیزه ) ستون فقرات

تروماتیسم ستون فقرات

3 ـ بتواند برروی تصاویر رادیوگرافی ، آناتومی سیستم عصبی و malformation و normal variants را نشان دهد .

4 ـ مواد حاجب را شناخته و اندیکاسیون ، عوارض و نحوه اداره آن و همچنین نحوه تغییر آنها را بداند و بتواند بیان کند .

5 ـ بتواندبااعمال شرایط مناسبMAS KVP وروشهای حفاظتی،رادیوگرافیهای ساده وباماده حاجب وفلوروسکوپی رادردستگاه عصبی را انجام دهد .

6 ـ یافته های رادیولوژیک بیماری های دستگاه عصبی را بداند و بتواند بر روی تصاویر رادیوگرافی ساده و میلوگرافی نشان دهد .

7 ـ‌ بتواند گزارش اولیه تصاویر رادیوگرافی ساده و میلوگرافیدستگاه عصبی را جهت ارایه به اعضای هیأت علمی تهیه کند .

8 ـ بتواند ارتباط مناسب را جهت بهره برداری بهینه آموزشی با دستیاران سالهای بالاتر سایر رشته ها و اعضای هیأت علمی برقرار کند .

سال دوم :‌

علاوه بر دانش کسب شده در سال اول :‌

1 ـ یافته های نوروسونوگرافیک بیماری های دستگاه عصبی را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ بتواند سونوگرافی های (معمولی و داپلر) دستگاه عصبی را انجام داده و یافته‌های آن را شرح دهد .

3 ـبتواند گزارش اولیه سونوگرافی های انجام شده را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید .

4 ـ بتواند روش های رادیولوژیک ساده ومیلوگرافی را به دستیار سال اول آموزش داده و اورا درانجام امور محوله یاری نماید .

5 ـ‌روش های آنژیوگرافی در دستگاه عصبی را بداند و اندیکاسیون و نحوه انجام آنها را بیان نموده و بتواند در انجام آنژیوگرافی به عنوان کمک اول First aid انجام وظیفه کند.

6 ـ با یافته های پزشکی هسته ای در دستگاه عصبی در حد ذکر شده در اهداف آموزش پزشکی هسته ای آشنایی داشته باشد .

سال سوم

علاوه بر دانش کسب شده در سال های پایین تر :‌

1 ـ بتواند آنژیوگرافی سیستم اعصاب مرکزی را زیر نظر عضو هیأت علمی مربوطه انجام داده و نتایج آن را تفسیر نماید .

2 ـ بتواند سونوگرافی دستگاه عصبی را به دستیاران سال دوم آموزش دهد .

سال چهارم

علاوه بر دانش کسب شده در سالهای پایین تر :

1 ـ در رابطه با تظاهرات MRI و CT scan زیر اطلاعات کافی داشته و بتواند آنها رابیان نماید :

الف ـ ضایعات فضاگیر تومورال و کیستیک

ب ـ تروماهای جمجمه و ضایعات تروماتیک دستگاه عصبی

پ ـ اختلالات عروقی و ایسلمیک مغز و نخاع

ت ـ عفونتها وضایعات التهابی

ث ـ ضایعات دژنزاتیو مغز و ستون فقرات

چ ـ ضایعات استخوان تمپورال

ح ـ ضایعات اربیت و globe

خ ـ بیماری های دمیلینیتینگ نخاع

د ـ ضایعات دژنراتیو و التهابی دیسک

2 ـ پروتکل های مختلف MRI و CT scan در دستگاه عصبی را بداند و بتواند بیان کند.

3 ـ بتواند بر حسن انجام MRI دستگاه عصبی نظارت کرده و در موارد لزوم ، پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

4 ـ بتواند گزارش اولیه نتایج MRI و CT scan جمجمه و ستون مهره ها را جهت ارایه به اعضای هیأت علمی آماده نماید .

5 ـ بتواندروشهای تشخیصی رادیولوژیک درحفره اربیت(مانند سونوگرافی اربیت)راانجام داده و گزارش اولیه راتهیه نمایدتامهارت تفسیرمستقل را بدست آورد .

6 ـ بتواند کنفرانس های درون بخشی و ژورنال کلاب ها در رابطه با دستگاه عصبی را اداره نماید .

7 ـ بتواند با ارتباط با سایر بخش ها ، برنامه کنفرانس های بین بخشی را تنظیم نماید.

سر و گردن

هدف

دستیار رادیولوژی درزمینه سروگردن پس از پایان دوره دستیاری باید:

1 ـ آناتومی و آناتومی رادیولوژی سروگردن شامل حدقه های چشم ، سینوس های پارانازال ، استخوان های صورت وفضاهای سوپراهیویید و اینفراهیویید گردن را بداند و بتواند آنها را در رادیوگرافی های ساده و با ماده حاجب ، فلوروسکوپی ، سونوگرافی ، توموگرافی ، آنژیوگرافی و بررسی های مقطعی ( sectional ) نشان داده و ارتباط آنها را با یکدیگر بیان نماید .

2 ـ جنین شناسی ساختمانهای سروگردن را بداند به طوری که بتواند منشاء مشکلات متعدد ناشی از تکامل غیر عادی ساختمانهای جنینی را درک کرده وبیان کند .

3 ـ با فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی ساختمان های مختلف در ناحیه سروگردن آشنا باشد و بتواند یافته های رادیولوژیک آنها را بیان و تفسیر نماید .

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب (MAS KVP) و روش های حافظتی رادیوگرافی را به طور مطلوب تهیه نماید .

5 ـ قادر به انجام و تفسیرانواع رادیوگرافی های ساده و با ماده حاجب باشد .

6 ـ بتواند سونوگرافی های ( معمولی و داپلر ) ناحیه سروگردن را انجام داده ونتایج حاصله را شرح دهد .

7 ـ بتواند بر حسن انجام MRI HRCT CT scan سروگردن نظارت و در صورت لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نموده و همچنین نتایج حاصله را تفسیر نماید .

8 ـ قادر باشد در موارد لازم و به درخواست پزشک معالج اقدامات مداخله ای را در سروگردن انجام دهد . آموزش این موارد به شرح مندرج در اهداف رادیولوژی مداخله ای انجام خواهد شد .

9 ـ موارد استفاده ویژه از مواد حاجب و واکنش های مربوط به این مواد و درمان آنها را بداند و در صورت لزوم این عوارض را تشخیص داده و درمان کند .

10 ـ بتواند گزارش تفسیری و تشخیص های افتراقی تمام بررسی های رادیولوژیک را درسروگردن به طور مستقل تهیه نماید .

11 ـ اندیکاسیون مناسب ترین روش بررسی را در مورد بیماری های مختلف سروگردن بداند و بتواند بیان کند .

12 ـ دستگاه های لازم جهت انجام مناسب یک رادیوگرافی یا آزمایش دیگر را در مورد هر بیمار بشناسد و نحوه استفاده از آنها را بیان کند .

13 ـ با یافته های پزشکی هسته ای در سروگردن در حد ذکر شده در اهداف آموزشی پزشکی هسته ای آشنایی داشته باشد.

14 ـ توانایی ادره برنامه های آموزشی در زمینه تصویر برداری دستگاه عصبی را داشته باشد .

بدین منظور این اهداف در سال های مختلف تحصیلی به شرح زیر تقسیم می‌گردند:

سال اول

1 ـ جنین شناسی سروگردن را بداند و بافیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی ساختمانهای سروگردن آشنا باشد .

2 ـ آناتومی و آناتومی رادیولوژیک سروگردن را بداند و بتواند آنها را بر روی کلیشه های رادیوگرافی نشان دهد .

3 ـ مواد حاجب را شناخته و اندیکاسیون ، عوارض و نحوه اداره آنها و همچنین نحوه تغییر آنها را بداند و بتواند بیان کند .

4 ـ بتواند با اعمال شرایط مناسب (KVP MASو روش های حافظتی) رادیوگرافی‌های ساده وبا ماده حاجب وفلوروسکوپی را درسروگردن انجام دهد.

5 ـ یافته های رادیولوژیک بیماری های سروگردن در امتحان های ساده و با ماده حاجب و فلورسکوپی را بداند و بتواند آنها را نشان دهد .

6 ـ بتواند گزارش اولیه رادیوگرافی ساده و با ماده حاجب فلوروسکوپی سروگردن را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید .

7 ـ بتواند ارتباط مناسب را جهت بهره بردای بهینه در آموزش با دستیاران سال بالاتر و سایر رشته ها و اعضای هیات علمی برقرار کند .

سال دوم

علاوه بر دانش کسب شده در سال اول :‌

1 ـ یافته های سونوگرافیک بیماری های سروگردن را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ بتواند سونوگرافی های ناحیه سروگردن ( معمولی و داپلر) را انجام داده و یافته های آن را شرح دهد .

3 ـبتواند گزارش اولیه سونوگرافی های انجام شده در سروگردن را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید .

4 ـ بتواند روش های رادیوگرافیک ساده و با ماده حاجب و فلوروسکوپی را به دستیار سال اول آموزش داده و اورا درانجام امور محوله راهنمایی نماید .

5 ـ‌روش های آنژیوگرافی در سروگردن را بداند و اندیکاسیون و نحوه انجام آنها را بیان نموده و بتواند در انجام آنژیوگرافی به عنوان کمک اول First aid انجام وظیفه کند.

6 ـ با یافته های پزشکی هسته ای در سروگردن در حد ذکر شده در اهداف آموزش پزشکی هسته ای آشنایی داشته باشد .

سال سوم

علاوه بر دانش کسب شده در سال های پایین تر :‌

1 ـ یافته های CT scan و آنژیوگرافی بیماری های مختلف سروگردن را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ بتواند موارد آنژیوگرافی سروگردن را به صورت مستقل انجام داده و تصاویر حاصله را تفسیر نماید .

3 ـ پروتکل های مختلف انجام CT scan در ناحیه سروگردن را بداند و بتواند بیان نماید.

4 ـ بتواند بر حسن انجام CT scan در ناحیه سروگردن نظارت کرده و در صورت لزوم پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

5 ـ‌ بتواند گزارش اولیه CT scan سروگردن را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر CT scan به دست آورد .

6 ـ بتواند سونوگرافی سروگردن را به دستیار سال دوم آموزش دهد .

سال چهارم

علاوه بر دانش کسب شده در سالهای پایین تر :

1 ـ یافته های MRI بیماری های مختلف سروگردن را بداند و قادر به بیان آنها باشد .

2 ـ پروتکل های مختلف MRI سروگردن را بداند و بتواند بیان کند.

3 ـ بتواند بر حسن انجام MRI در سروگردن نظارت کرده و در موارد لزوم ، پروتکل مناسب را پیشنهاد نماید .

4 ـ بتواند گزارش نهایی تصاویر MRI سروگردن را جهت ارایه به اعضای هیات علمی تهیه نماید تا بتواند مهارت لازم را جهت تفسیر نهایی تصاویر MRI بدست آورد .

5 ـ بتواند تصویر برداری های مقطعی در سروگردن را به دستیاران سال سوم آموزش دهد.

6 ـ بتواند کنفرانس های درون بخشی و ژورنال کلاب ها در رابطه با سروگردن را اداره نماید .

7 ـ بتواند با ارتباط با سایر بخش ها ، برنامه کنفرانس های بین بخشی را تنظیم نماید.

کودکان

هدف

دستیار رادیولوژی درزمینه کودکان پس از پایان دوره دستیاری باید:

1 ـ با جنین شناسی و سیر تکامل طبیعی ساختمان های مختلف بدن در دوران کودکی آشنا باشد .

2 ـ تظاهرات رادیولوژیک طبیعی ساختمان های مختلف بدن را بشناسد .

3 ـ با اصول اولیه احیای قلبی عروقی آشنا بوده و مهارت لازم در گذاشتن لوله تراشه در اطفال را داشته باشد .

4 ـ بتواند در اطفال مذکر و مونث کاتترهای مناسب داخل مثانه را با توجه به سن بگذارد .

5 ـ در زمینه تفسیر و انجام روشهای فلوروسکوپی ( نظیر باریم ائما ، VCUG ، UGI ، ...) اطلاعات کافی داشته باشد .

6 ـ تظاهرات رادیولوژیک بیماری های مختلف در اطفال را بداند و قادر به تفسیر آنها باشد. د راین میان بر اهمیت کسب توانایی در انجام تفسیر نتایج موارد زیر تاکید می گردد :

الف ـ intussusceptions علل ، تشخیص رادیولوژیک و درمان

ب ـ هیرشپرونگ

پ ـ بیماری های شایع قفسه سینه و مجاری تنفسی

ت ـ عفونت های سیستم ادراری ـ تناسلی

ث ـ انسداد روده

ج ـ توده های شکمی

چ ـ تروماهای استخوانی ‌

6 ـ توانایی ارایه خدمات مشاوره ای اولیه در زمینه رادیولوژی اطفال را به پزشکان مربوطه داشته باشد.

پستان

هدف

دستیار رادیولوژی درزمینه تصویربرداری پستان پس از پایان دوره دستیاری باید:

الف ـ در رابطه با ماموگرافی مطالب زیر را بداند و یا قادر به انجام آنها باشد :

1 ـ اصول کلی :

آناتومی و آناتومی رایولوژی

تاریخجه ماموگرافی و زیروماموگرافی

تکنیک های ماموگرافی

تکنیک های لوکالیزاسیون ضایعات در ماموگرافی

کاربردهای ماموگرافی

طبقه بندی بالینی

گروههای پرمخاطره

ماموگرافی به منظور غربالگری screening mammography

معینه بالینی پستان

نحوه کلاسیک خواندن و گزارش ماموگرافی

تجهیزات ماموگرافی

زیروماموگرافی

2 ـ بیماری های بدخیم پستان

تطبیع یافته های بافت شناسی با علایم رادیولوژی

کانسرپستان با علایم رادیولوژیک جزیی minimal breast cancer

شناخت انواع توده های شایع پستان

شناخت انواع توده های غیرمعمول پستان

علایم غیر مستقیم بدخیمی و ضایعات پستان

کانسر پستان در گروه سنی جوان

3 ـ ضایعات خوش خیم پستان

مقایسه یافته های بافت شناسی و ماموگرافی

شناخت ضایعات شایع خوش خیم پستان

کلسیفیکاسیون های خوش خیم پستان

شناخت بیماری های خوش خیم غیر شایع پستان

4 ـ بررسی پستان در دوران حاملگی

5 ـ ارزش ضایعات جلدی در تشخیص ماموگرافیک

6 ـ ارزش غدد لنفاوی در تشخیص ماموگرافیک

7 ـ‌پروتزهای پستان در ماموگرافی

8 ـ پستان و بدخیمی های آن در مردان

ب ـ دررابطه با سونوگرافی پستان مطالب زیر را بداند ویا قادر به انجام آنها باشد:

1 ـ روشهای مختلف سونوگرافی پستان

2 ـ آناتومی سونوگرافیک و آناتومی پستان و ناحیه زیربغلی ، تغییرات مرفولژیک نسبت به سن و وضعیت هورمونی بیمار

3 ـ اندیکاسیونهای سونوگرافی پستان و نشانه شناسی بیماری های آن شامل :

تغییرات فیبروکیستی پستان

کیست ها و تومورهای داخل کیست

آبسه ها

تومورهای خوش خیم توپر solid

تومورهای بدخیم

تشخیص افتراقی و اشتباهات تشخیصی در ضایعات خوش خیم و بدخیم

بررسی غدد لنفاوی

اسکارها

پروتزهای پستانی

4 ـ انجام سونوگرافی پستان و تفسیر نتیجه آن :

سال سوم : زیر نظر اعضا هیات علمی و رزیدنت های سال چهارم

سال چهارم : مستقلاً جز در موارد پیچیده ( باراهنمایی اعضای هیات علمی )

پ ـ در رابطه با MRI پستان مطالب زیر را بدانند و قادر به انجام آنها باشد :

در پایان دوره دستیار باید با روشهای مناسب بررسی پستان در MRI آشنا باشد و بتواند اندیکاسیون ها و کنترااندیکاسیون های آن را شرح داده ، در موارد لزوم روش تصویر برداری در MRI را پیشنهاد نماید .

رادیولوژی مداخله ای

هدف

دستیار رادیولوژی درزمینه رادیولوژی مداخله ای پس از پایان دوره دستیاری باید:

1 ـ اقدامات مداخله ای ذیل را بشناسد ، موارد لزوم منع انجام و عوارض آنها و راههای پیش گیری ، تشخیص و ارجاع عوارض آنها را بداند وبتواند آنها را انجام داده و گزارش نماید :

الف ـ آنژیوگرافی اندام ها ، کلیه ها ، و عروق گوارشی

ب ـ آنژیوگرافی مغز و نخاع

پ ـ ونوگرافی اندام ها

ت ـ اسیلنوپورتوگرافی

ث ـ کلانژیوگرافی از راه پوست PTC

ج ـ نفروستومی از راه پوست ـ پیلوگرافی انتی گراد

چ ـ درناژ آبسه ها ، تجمعات مایع در حفره یا جنب

ح ـ بیوپسی و FNA از توده های قسمت های مختلف بدن نظیر ریه ، کبد ، کلیه ، تیرویید و پستان

خ ـ آرتروگرافی مفصل زانو

د ـ تخلیه و یا درمان کیست های تیرویید ، پستان ، کلیه ، تخمدان ، و کبد تحت هدایت تکنیک های تصویر بردای .

2 ـ اقدامات مداخله ای ذیل را بشناسید ، موارد لزوم ،‌منع انجام انجام و عوارض آنها و راههای پیش گیری ، تشخیص و ارجاع عوارض آنها را بداند :

الف ـ دیژیتال آنژیوگرافی

ب ـ آنژیوپلاستی ، آمبولیزیشن و استنت گذاری در داخل شریانها

پ ـ ونوگرافی ورید اجوف تحتانی و فوقانی ( IVC and SVC gram ) ع فیلترگذاری در ورید اجوف تحتانی IVC

ت ـ درمان مداخله ای تومورها شامل : شیمی درمانی موضعی از طریق تزریق شریانی ، لیزر درمانی ، و کاربرد امواج رادیویی برای درمان تومورها

ث ـ گاستروستومی

ج ـ درناژ صفراوی از راه پوست

چ ـ کلیات روشهای مداخله ای در اطفال

ح ـ‌کاورنوزوگرافی وکاربردهای رادیولوژی مداخله ای در درمان ایمپوتانس

خ ـ نمونه برداری از جفت و یا تهیه مایع آمنیوتیک

د ـ بیوپسی مدیاستن

ذ ـ بیوپسی استخوان از جمله مهره ها

ر ـ درمان Ablation استیویید استیوما ، لیزر دیککتومی از راه پوست ، درمان برخی از دردهای مربوط به ریشه های عصبی از راه پوست PRF و سایر روش های مداخله‌ای در استخوان و ....

ز ـ درمان مداخله ای درد با بلوکاژ عصبی شامل بلوک شبکه سلیاک ، بلوک پالاتین و..

ژ ـ آرتروگرافی سایر مفاصل

3 ـ ویژگیهای انواع وسایل مصرفی در رادیولوژی مداخله ای را بشناسد و بتواند بیان کند .

4 ـ داروها ووسایل لازم برای انجام اقدامات مداخله ای رابشناسد و موارد کاربرد ، عوارض و موارد منع مصرف آنها را بیان کند.

5 ـ روش آماده سازی و نحوه درخواست نمونه های اخذ شده از بیماران و محیط های لازم برای انتقال آنها به آزمایشگاه را دقیقاً بداند و بیان کند .

6 ـ دستیار بایستی به خطرات روش های مداخله ای در موارد خاص ( بیماری های واگیر مانند نقص ایمنی اکتسابی ( AIDS ) ، اختلالات انعقادی ، دیابت ، آلرژی .و..) آشنا بوده وبتواند تغییرات یا آمادگی های لازم را در بیماران قبل ، حین و پس از مداخله ایجاد نماید .

بدین منظور این اهداف در سالهای مختلف تحصیلی به شرح زیر تقسیم می گردند :

سال اول

رادیولوژی مداخله ای جزو برنامه آموزش عملی ونظری سال اول نمی باشد .

سال دوم

1 ـ بتواند در تعیین موارد استفاده از روش های مداخله ای در هر یک از بخشهایی که در حال گذراندن دوره چرخشی است مثلاً گوارش یا ادراری تناسلی و ... مشارکت نماید .

2 ـ بتواند شرح حال ، آماده سازی بیماران ، مطالعه پرونده آنها ،‌بررسی درخواست وتنظیم آزمایش های لازم قبل از انجام اقدامات مداخله ای مانند بررسی فشار خون،‌CBC ، PT و.... را اخذ نماید .

3 ـ بتواند در انجام اقدامات مذکور به عنوان کمک اول First aid همکاری نماید.

سال سوم

اندیکاسیون عوارض و روش انجام روشهای مداخله ای را بداند و قادر به انجام مستقل موارد ذکر شده در بند شماره 1 هدف رادیولوژی مداخله ای بوده و در بقیه موارد با کمک دستیار سال بالاتر واعضای هیأت علمی به انجام این روشها بپردازد.

سال چهارم

کلیه دستیاران سال چهارم بایستی بتوانند در شرایط اورژانس ، موارد ذکر شده در بند 1 هدف رادیولوژی مداخله ای را به صورت مستقل و با هماهنگی با عضو هیات علمی مربوطه انجام دهند .

پزشکی هسته ای

هدف

دستیار رادیولوژی درزمینه پزشکی هسته ای پس از پایان دوره دستیاری باید:

الف ـ دستگاه های پزشکی هسته ای را بشناسد .

ب ـ اصول کلی روش های پزشکی هسته ای in vitro و in vivo را بداند .

سیستم مغز واعصاب

غدد مترشحه داخلی

سیستم تنفسی

سیستم گوارشی

سیستم استخوانی ـ مفصلی

سیستم کلیه ومجاری ادراری تناسلی

سیستم قلبی عروقی و لنفاوی

تومورهای پستان

2 ـ روش های in vitro عبارتند از استفاده از روش رادیوایمونوآسی در اندازه‌گیری مقادیر جزیی هورمونی و یا سایر مواد بیولوژیکی بدن .

پ ـ با روشهای درمانی پزشکی هسته ای آشنا باشد .

1 ـ درمان پرکاری تیرویید

2 ـ درمان سرطانهای تمایز یافته تیرویید

3 ـ‌سایر درمان ها

ت ـ کاربرد روش های پزشکی هسته ای در انکولوژی را بداند .

1 ـ نحوه استفاده از رادیو داروهای کاربردی در تشخیص تومورها به روش PET وSPECT

2 ـ کاربرد از روشهای ایمونوسنتی گرافی و روشهای درمانی ناشی از آن

فیزیک

هدف

الف ـ دستیار رادیولوژی باید بعد از طی دوره فیزیک در سال اول در مورد مطالب زیر اطلاع کافی داشته باشد به نحوی که بتواند آنها را شرح داده و بیان کند .

1 ـ اصول کلی :

تعریف و خصوصیات امواج الکترومکنتیک ( خصوصیات موجی و ذره ای )

طیف امواج الکترومکنتیک و به طور خاص اشعه X

ساختمان اتم و سطوح انرژی الکترونها وهسته

رادیواکتیویتی و هسته ای ناپایدار

تحریک ویونیزاسیون اتم

انتقال خطی انرژی linear enetgy transter

تداخل و عمل متقابل اشعه و ذرات ماده

تضعیف امواج الکترومغناطیسی ( ضریب تضعیف خطی و جرمی (HVL )

واحد های اندازه گیری در رادیاسیون

2 ـ کامپیوتر در تصویر برداری :

مبانی کامپیوتر

انتقال دیجیتالی اطلاعات

تبدیل اطلاعتت دیجیتال به آنالوگ و برعکس

ساختمان کامپیوتر

دریافت ،‌پردازش ، حفظ و نمایش تصاویر دیجیتال

3 ـ حفاظت در برابر اشعه :

منابع رادیاسیون طبیعی و غیر طبیعی

دوز دریافت اشعه افراد عادی و افراد شاغل در مراکز رادیاسیون

دوز با اهمیت از نظر ژنتیکی

دوزیمتری فردی و مراکز پرتوشناسی پزشکی

حفاظت و کنترل اکسپوژر ( زمان ، فاصله و شیلدینگ )

تکنیک های کاهش اکسپوژر

حفاظت در مراکز پزشکی هسته ای و رادیوتراپی

دوزیمتری پس از اکسپوژر

4 ـ ادیوبیولوژی

تقسیم بندی اثرات بیولوژیک

عمل متقابل اشعه و بافت های زنده

رادیوبیولوژی سلولی ( اثر بر DNA ، عوامل حساس کننده به اشعه ،...)

پاسخ بافت ها به تشعشع

سندروم تشعشع حاد acute radiation synd

کارسینوژنز

مدلهای تخمین خطر

اثرات مادرزادی تشعشع ( ناشی از اثرات ژنتیکی و تشعشع به جنین )

5 ـ تولید و کنترل اشعه X

تولید اشعه X روند تولید اشعه به طریق ترمزی bremmstrahlung

طیف اختصاصی اشعه X

تیوب اشعه X

فیلتراسیون

کولیماتورها

ژنراتور اشعه X قسمت های مختلف آن

انواع ژنراتورها

تایمرهای اکسپوژز

عوامل موثر برتابش اشعه X

Rating chart تیوپ و واحدهای اندازه گیری گرمای تیوپ

جارت های خنک شدن تیوپ و پوشش آن

6 ـ کیفیت تصویر:

کنتراست ( شامل کنتراست شی ،‌ثبت کننده تصویر ( دیتکتور ـ فیلم )

Noise quantum noise و سایر علل آن

قدرت تفکیک فضایی و عوامل موثر در آن

تبدیل فوریه

Sampling and aliasing

7 ـ رادیوگرافی

رادیوگرافی یا فیلم واسکرین

کاست ( ساختمان انواع صفحات تشدید کننده و خصوصیات آنها )

فیلم رادیولوژی ( انواع و خصوصیات آنها )

دانسیته و گرادیان فیلم

رادیوگرافی با فسفرهای حساس ( پدیده ترمولومینسانس و فتولومینسانس )

رادیوگرافی دیجیتال

اشعه پراکنده و راههای کاهش آن ( گریدها ....)

8 ـ فلوروسکوپی

دستگاههای فلوروسکوپی ، تقویت کننده های تصویر ( فاکتور ، تبدیل ، نسبت کنتراست ، FOV و ....)

آرتیفکتهای تصویر

مجموعه تقویت کننده و دوربین ویدیویی optical coupling

انواع دوربین های ویدیویی ، روش کار ، کنترل خودکارروشنایی تصویر

سیستمهای فتواسپات ( دوربین ، روشهای دیجیتال ، دستگاههای فیلمبرداری )‌

9 ـ روشهای جانبی در رادیولوژی

استریورادیوگرافی ( یک چشمی و دو چشمی )

روش های مشاهده تصاویر حجمی

تشکیل تصاویر سه بعدی از راه اطلاعات توموگرافیک

توموگرافی متعارف

روش های subtraction شامل DSA

10 ـ ماموگرافی

تیوب اشعه X مناسب برای ماموگرافی

ژنراتور اشعه X مناسب برای ماموگرافی

کمپرسیون ، گریدها و magnification

فیلم و اسکرین مناسب برای ماموگرافی

ظهور و ثبوت فیلم

دوزیمتری در ماموگرافی

ب ـ دستیار رادیولوژی بعد از طی دوره فیزیک در سال دوم باید در مورد زیر اطلاع کافی داشته باشد به نحوی که بتواند آنها را شرح داده وبیان کند.

1 ـ توموگرافی کامپیوتری ( سی تی اسکن ) .

دریافت اطلاعات

ساختن تصاویر

عدد CT و واحد هانسفیلد

نسلهای مختلف و اختلاف آنها ، سی تی هلیکال

ضخامت مقطع ، تعداد پروژکسیونها و شعاع ها

نسبت SN و قدرت تفکیک فضایی

دوز تابش

دانسیتو متری استخوان

روش های بازسازی تصاویر

ارتیفکتها

نمایش تصاویر

2 ـ ام . آر . آی :

خصوصیات هسته اتمها از جمله اپین

ایجاد و دریافت سیگنال MR

رزونانس

سیگنال FID

برگشت به حالت تعادل

زمانهای 1T و 2T

سکانسهای تصویر گری GRE IR SE Pulse sequences

نمایش تصاویر (گرادیان کویلها ...)

تبدیل فوریه دو بعدی در تصویر برداری اسپین اکو و GE

تبدیل فوریه سه بعدی در تصویر برداری

قدرت تفکیک فضایی و کنتراست

نسب SN

سیگنال مربوط به مواد جاری و MRA

آرتیفکتهای MRA مربوط به ماشین ، بیمار و پردازش سیگنال

ساختمان دستگاه MRA

اثرات بیولوژیک

3 ـ اولتراسون

خصوصیات صوت

گسترش انرژی مکانیکی

طول موج ، فرکانس و سرعت صوت ـ فشار ، شدت و معیار دسی بل

تولید امواج صوتی ( ترانسدیوسر )

منطقه نزدیک fresnel zone منطقه دور fraunhaufer و side lobes

تغییر امواج فراصوتی در ماده ( بازتاب ، شکست و تضعیف )

دریافت اطلاعات

عمل ترانسدیوسر

کیفیت تصویر ـ قدرت تفکیک طولی وعرضی ، کنتراست و noise

آرتیفکتها

روش داپلر ، شیفت فرکانس

امواج ممتد continuous و pulsed در داپلر

اسکن duplex و تصویر برداری از جریان مواد

اثرات بیولوژیک

4 ـ کنترل کیفیت در رادیولوژی :

کنترل دستگاه های رادیولوژی ( تیوپ ، تخت ، گریدها )

کنترل دستگاه های سی تی اسکن

کنترل در سایر روش های تصویربرداری

5 ـ رادیواکتیویتی و تغییرات هسته :

فعالیت رادیواکتیوتیه

ثابت تجزیه ( فروپاشی ) و نیمه عمر

استحاله با جذب الکترون electron capture decay

سایر اشکال رادیواکتیوتیه

6 ـ تولید مواد رادیونوکلیوتید و داروهای رادیوایزوتوپ :

سیکلوترون گراکتورهای هسته ای

ژنراتورها

خصوصیات کاربرد و کنترل کیفیت در رادیو داروها و رادیو فارماسی

7 ـ اندازه گیری و تشخیص تشعشع :

انواع دیتکتورها

اسپکتروسکوپی

8 ـ تصویر برداری در پزشکی هسته ای :

دوربین های انگر anger scintillaton camera

دیتکتورها ،‌کولیماتورها

اصول تشکیل تصویر

کارایی روش و دریافت تصاویر با کیفیت بالا

کامپیوتر در پزشکی هسته ای

پردازش تصاویر

روش های توموگرافی در پزشکی هسته ای

Focal plane tomography

SPECT

ساختمان ها

تصویر سازی

کولیماتورها

کارایی

کنترل کیفیت

FET

Annihilation coincidence detection

ساختمان دستگاه و روش تصویر گری

پ ـ پس از پایان دوره آموزش فیزیک ، دستیار رادیولوژی باید بتواند روش های پیشگیری از خطرات اشعه یون ساز را در امتاحانات مختلف جهت بیماران ، کادر رادیولوژی و همچنین خود به کار بندد.

ضوابط برنامه دستیاری رشته رادیولوژی

I – مقدمه

الف ) عنوان رشته تخصصی

رادیولوژی

ب – تعریف تخصص

رادیولوژی یکی از رشته های تخصصی بالینی پزشکی می باشدکه در برگیرنده مجموعه ای از روش های تصویر برداری تشخیصی و مداخله ای پزشکی با استفاده از : اشعه ایکس ، آلتراساند ، امواج مغناطیسی و سایر انرژی های تشعشعی یا نافذ و تفسیر نتایج آنها می باشد.

پ – طول دوره آموزش

ضروری است طول مدت آموزش رشته رادیولوژی چهار سال تمام باشد.

II – تشکیلات سازمانی

الف – دانشکده پزشکی

1 – هر برنامه دستیاری رشته رادیولوژی باید تحت سرپرستی دانشکده پزشکی یکی از دانشگاههای علوم پزشکی کشور باشد . موارد استثنا از این بند توسط کمیسیون برنامه ریزی و ارزشیابی به صورت موردی بررسی و برای تصویب به شورای آموزش پزشکی و تخصصی ارایه خواهد شد . هر دانشکده پزشکی می تواند یک یا چند برنامه دستیاری را در این رشته تخصصی تحت پوشش قرار دهد.

2 – ضروری است دانشکده مذکور :

الف – برنامه ( های ) دستیاری را تحت پوشش گروه آموزشی رشته چشم پزشکی اجرا نماید .

ب – هیأت علمی ، امکانات و منابع مالی مورد نیاز برای امور آموزشی ، درمانی و پژوهشی و تسهیلات رفاهی دستیاران را که برای اخذ مجوز هر برنامه دستیاری لازم می باشند تأمین نماید .

3 – لازم است مدیر گروه در هر یک از برنامه های دستیاری یک نفر را به پیشنهاد اعضای هیأت علمی هیأت مذکور و به عنوان مدیر برنامه دستیاری منصوب نماید . فرد مذکور در برابر مدیر گروه پاسخگو است . مدیر گروه می تواند در برنامه دستیاری که خود در آن حضور دارد ، خود را به عنوان مدیر برنامه دستیاری معرفی کند . مدیر برنامه وظایف خود را در بخش های تحت پوشش برنامه دستیاری ، از طریق رئیس این بخش ها به انجام می رساند .

4 – لازم است دانشکده پزشکی ، در صورت تغییر هر یک از مدیران برنامه های دستیاری ، از طریق معونت آموزشی دانشگاه ، کمیته تدوین و ارزشیابی برنامه های دستیاری رشته مربوطه را حداکثر ظرف یک ماه مطلع نماید .

ب – مراکز آموزشی

1 – برنامه دستیاری می تواند به طور کامل در یک یا چند مرکز آموزشی اجرا شود در صورت کافی نبودن امکانات مراکز آموزشی دانشگاهی دانشکده پزشکی می تواند با کسب موافقت شورای آموزشی دانشگاه از امکانات مراکز دولتی و غیر دولتی غیر دانشگاهی استفاده نماید .

2 – لازم است در مورد هر یک از مراکز آموزشی ، موافقت گروه آموزشی مربوطه، شورای آموزشی دانشکده پزشکی و شورای آموزشی دانشگاه در این زمینه موجود باشد . در مورد مراکز غیر دانشگاهی موافقت رسمی بالاترین مسوول مرکز ضروری است .

3 – لازم است در مورد هر یک از مراکز موضوع بند 2 ،‌موارد زیر مشخص باشد :

الف ) عنوان و نوع مرکز آموزشی ( بیمارستان ، مرکز تحقیقات ، مرکز خدماتی – درمانی )

ب – مدت زمان حضور دستیاران در مرکز آموزشی مزبور

پ – مسوول آموزش دستیاران در مرکز آموزشی

ت – اهداف آموزشی در نظر گرفته شده برای طی دوره در آن مرکز

ث – وظایف و مسوولیت های دستیاران در مرکز آموزشی

ج – در صورتی که در مرکز آموزشی مزبور ، دستیاران برنامه های دستیاری دیگری نیز به طور همزمان آموزش می بینند ، لازم است نوع رابطه دستیاران با یکدیگر در ارتباط با فعالیت های آموزشی و مراقبت از بیماران دقیقاً مشخص باشد.

لازم است موارد فوق به اطلاع دستیاران و اعضای هیأت علمی مربوطه برسد .

4 – لازم است نیروی انسانی و امکانات به کار گرفته شده در هر یک از مراکز آموزشی مشارکت کننده در برنامه دستیاری برای تامین اهداف آموزشی در نظر گرفته شده برای آن مرکز ، براساس ضوابط برنامه دستیاری مربوطه کافی باشد .

5 – لازم است در مورد چرخش های دستیاران در گروه های آموزشی دیگر نیز موارد بند 2 ، 3 و 4 رعایت شوند .

6 – مجموع چرخش های دستیاران در مراکز آموزشی غیر وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارایه دهنده برنامه دستیاری نباید بیش از 6 ماه باشد .

III – کارکنان برنامه

مدیر برنامه دستیاری و اعضای هیأت علمی ، مسوول اجرای برنامه می باشند . این مسوولیت ها شامل امور مربوط به آموزش نظارت ، ارزیابی و ارتقای دستیاران ، مرافبت از بیماران ، فعالیت های دانش پژوهی و ثبت و نگهداری مدارک مربوط به مجوز برنامه می باشد .

الف ) مدیر برنامه دستیاری

1 – لازم است یک نفر از اعضای هیأت علمی هر برنامه به عنوان مدیر برنامه دستیاری زیر نظر گروه آموزشی رشته چشم پزشکی ، مسوولیت برنامه را بر عهده داشته باشد . این فرد به پیشنهاد اعضای هیأت علمی برنامه و توسط مدیر گروه منصوب می گردد .

2 – دوره فعالیت مدیر برنامه دو سال است و انتخاب مجدد وی بلامانع می باشد .

1 – شرایط :

لازم است مدیر برنامه :

الف – دارای دانشنامه تخصصی معتبر در ایران ، در رشته رادیولوژی باشد .

ب- عضو هیأت علمی آموزشی یکی از مراکز آموزشی مشارکت کننده در برنامه دستیاری باشد .

پ – از توانایی و تجربه بالینی ، آموزشی و پژوهشی و اجرایی لازم و مستند برخوردار باشد .

شرایط لازم برای انتخاب مدیر برنامه عبارتند از :

1 – حداقل رتبه استاد یاری رسمی ( مناسب است رسمی ـ قطعی باشد . )

2 – حداقل5 سال سابقه آموزش و عضویت هیأت علمی در رشته رادیولوژی .

2 – مسولیت ها و وظایف :

الف – اختصاص دادن وقت کافی جهت انجام وظایف محوله و حصول اطمینان از تحقق اهداف آموزشی برنامه دستیاری .

ب – ننظارت و سازماندهی برنامه آموزشی و پژوهشی ، از جمله این موارد عبارتند از :

- مشخص کردن اهداف آموزشی برای هر یک از سالهای آموزشی ، چرخش های اصلی با دیگر دوره های برنامه دستیاری ( بر اساس اهداف آموزشی اصلی تهیه شده توسط کمیته تدوین و ارزشیابی ) ضروری است متن مذکور در اختیار کلیه دستیاران و اعضای هیأت علمی قرار گیرد .

- هدایت و نظارت ، بر تمامی فعالیت های آموزشی در کلیه مراکز آموزشی مشارکت کننده در برنامه دستیاری ، از جمله تنظیم جدول زمان بندی چرخش دستیاران ، سخنرانی ها و کنفرانس های آموزشی مراکز آموزشی مختلف .

تهیه شرح وظایف و مسوولیت های دستیاران و سلسله مراتب نظارتی ایشان در فعالیت های آموزشی و پژوهشی مختلف به شکل واضح و روشن با همکاری اعضای هیأت علمی این رشته لازم است متن مذکور در اختیار کلیه کارکنان برنامه قرار گیرد . ضروری است مدیر برنامه و سایر اعضای هیأت علمی براساس این متن به نظارت بر عملکرد دستیاران بپردازند .

- ارزیابی دستیاران و برنامه دستیاری در کلیه مراکز آموزشی مشارکت کننده در برنامه دستیاری .

- مشارکت در ارزیابی اعضای هیأت علمی برنامه دستیاری در کلیه مراکز آموزشی مشارکت کننده در برنامه دستیاری .

مناسب است مدیر برنامه با راه اندازی کمیته های مربوطه که با شرکت اعضای هیأت علمی و دستیاران تشکیل می شود نسبت به نظارت و سازمان دهی برنامه آموزشی اقدام نماید .

پ – پیشنهاد و پیگیری استخدام اعضای هیأت علمی جدید متناسب با نیاز برنامه دستیاری با موافقت گروه آموزشی

ت – شرکت درفعالیت های آموزشی ، بالینی و دانش پژوهی

ث – فراهم کردن امکانات لازم برای دستیاران شرکت کننده در فعالیت های دانش پژوهی

ج – حصول اطمینان از اجرای صحیح مقررات آموزشی پژوهشی و انظباطی

چ – تهیه گزارش از برنامه دستیاری به درخواست کمیته تدوین و ارزشیابی ، که لازم است قبلاً به تأیید مدیر گروه برسد .

ح – مطلع ساختن کمیته تدوین و ارزشیابی از تغییرات عمده در برنامه دستیاری ، به ویژه هر گونه تغییر در تعداد اعضای هیأت علمی ، تعداد و تنوع بیماران و مراکز آموزشی ، تعداد دستیاران ( ناشی از تمدید دوره یا انصراف دستیاران ) ، و هر گونه تغییر در برنامه چرخش های دستیاران .

ب ) اعضای هیأت علمی

1 ـ تعداد مورد نیاز

ضروری است به منظور آموزش و نظارت مناسب بر عملکرد دستیاران ، حداقل 4نفر عضو هیأت علمی واجد صلاحیت در برنامه حضور داشته باشند .

به ازای اضافه شدن ظرفیت پذیرش هر 3 دستیار در طول دوره دستیاری یک نفر به اعضای هیأت علمی برنامه اضافه شود .

مقتضی است هر یک از اعضای هیأت علمی در یک یا چند زمینه از گرایشهای ذیل فعالیت نمایند :

فیزیک

قفسه صدری ، شامل ماموگرافی

سیستم استخوانی ـ عضلانی

دستگاه گوارش

دستگاه ادراری ـتناسلی

دستگاه عصبی

کودکان

دستگاه قلبی ـ عروقی و مداخله ای

2 – شرایط

لازم است اعضای هیأت علمی :

الف – دارای دانشنامه تخصصی معتبر در ایران در رشته رادیولوژی ، یا مدرک معتبر در ایران در رشته های دیگر مرتبط و مورد نیاز برنامه دستیاری باشند .

ب – عضو هیأت علمی آموزشی یکی زا مراکز آموزشی مشارکت کننده در برنامه باشند .

پ – از توانایی های آموزشی ، بالینی و دانش پژوهی لازم برخوردار باشند .

3 – وظایف

لازم است اعضای هیأت علمی :

الف – در زمینه تدوین و اجرای برنامه آموزشی ، نظارت بر دستیاران ، ارزیابی و ارتقای ایشان ، فعالیت های دانش پژوهی و مراقبت از بیماران با مدیر برنامه دستیاری همکاری نمایند .

ب – از اهداف آموزشی برنامه پیروی کنند .

پ – مدت زمان کافی برای آموزش و نظارت بر عملکرد دستیاران اختصاص دهند .

ت – در آموزش دستیاران و نظارت بر عملکرد ایشان مشارکت فعال داشته باشند .

ث – در جهت ارتقای توانایی های آموزش بالینی و تدریسی خود تلاش نمایند ، ازجمله در برنامه های آموزشی که توسط مراجع ذی ربط به این منظور برگزار می گردد ، شرکت کنند .

ج – در جهت ارتقای دانش تخصصی خود و به روز نگهداشتن آن تلاش کنند .

چ – در فعالیت های دانش پژوهی شرکت نمایند .

پ – سایر کارکنان برنامه دستیاری

1ـ ضروری است برنامه دستیاری ، افراد متخصص ، فنی و کارکنان دیگری را ، که برای امور اداری – اجرایی و هدایت آموزش برنامه دستیاری مورد نیاز است ، در چارچوب ضوابط و مقررات در اختیار داشته باشد .

علاوه بر کارکنان یاد شده در قسمت های فنی و اداری – اجرایی :

2ـ مناسب است مدیر برنامه ، فردی را به عنوان منشی در اختیار داشته باشد .

لازم است فرد مذکور با کامپیوتر و زبان انگلیسی آشنایی داشته باشد . لازم است منشی مدیر برنامه ، اطلاعات مربوط به برنامه دستیاری را جمع آوری ، طبقه بندی، روز آمد و بایگانی نموده ، همواره آماده ارایه داشته باشد .

IV – مقررات مربوط به دستیاران

الف – پذیرش دستیار :

1- انتخاب دستیاران

پذیرش دستیار در هر برنامه دستیاری رشته رادیولوژی از طریق آزمون پذیرش دستیار ، که توسط دبیر خانه شورای آموزش پزشکی ، و تخصصی و بر اساس مقررات و روش های مصوب برگزار می شود ، صورت می گیرد .

2 – ظرفیت پذیرش دستیار

الف – حداکثر ظرفیت پذیرش دستیار در هر برنامه رشته رادیولوژی توسط کمیته تدوین و ارزشیابی تعیین وبه تصویب کمیسیون می رسد . حداکثر ظرفیت پذیرش دستیار براساس تعداد و توانایی های علمی وحرفه ای اعضای هیأت علمی ، تعداد و تنوع بیماران ،و منابع و امکانات مراکز آموزشی مربوطه تعیین می گردد.

ب – با هدف تأمین محیط بحث و گفتگو و تبادل اطلاعات و تجربیات در بین دستیاران لازم است حداقل ظرفیت پذیرش سالانه دستیار در هر یک از برنامه های دستیاری رشته رادیولوژی 2 نفر باشد .

پ – تعیین و توزیع ظرفیت پذیرش دستیار رشته رادیولوژی در هر سال تحصیلی توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی ، بر اساس درخواست دانشگاه بررسی های انجام شده در زمینه نیاز کشوربه متخصصان این رشته و با نظر خواهی از کمیته تدوین و ارزشیابی برنامه های دستیاری این رشته انجام می شود . ضروری است ظرفیت پذیرش اعلام شده برای هر یک از برنامه های دستیاری از حداکثر تعداد ظرفیت مصوب کمیسیون برنامه ریزی و ارزشیابی برای آن برنامه تجاوز ننماید .

ب – نظارت

1- ضروری است کلیه خدمات ارایه شده به بیماران ، تحت نظارت اعضای هیأت علمی ( برحسب نوع خدمات ارایه شده و توانایی های دستیار ) باشد .

2 – دستیاران باید امکان دسترسی سریع به پزشکان ناظر خود ( اعم از اعضای هیأت علمی یا داستیاران مافوق ) را داشته باشند .

پ – ساعات و شرایط کار

1 – مقتضی است ساعات کار و کشیک های موظف دستیاران به نحوی تنظیم شود که در آموزش دستیاران و ارایه مراقبت و خدمات پزشکی مناسب به بیماران اختلال ایجاد ننماید .

2 – مقتضی است تعداد کشیک موظف دستیاران به نحوی تنظیم گردد که به طور معمول از دوازده کشیک در ماه تجاوز ننماید .

3 – ضروری است امکانات لازم برای استراحت و تغذیه دستیاران در ساعات کار فراهم باشد .

ت – واگذاری تدریجی مسولیت به دستیاران

1 – ضروری است برنامه دستیاری شرایطی فراهم کند تا دستیاران به موازات کسب تجربه وپیشرفت در دوره آموزشی ، مسوولیت بیشتری در مورد مراقبت از بیماران و ارایه خدمات پزشکی بر عهده گیرند .

2 – روند واگذاری تدریجی مسوولیت باید به گونه ای باشد که دستیاران در پایان دوره تحصیل بتواند مستقلاً به طبابت در حیطه تخصصی رشته رادیولوژی بپردازند .

ث – مقررات مربوط به حضور دستیاران دیگر ( میهمان ، رشته های دیگر ، تکمیلی تخصصی و فوق تخصصی )

چنانچه برنامه آموزش دستیاری رشته رادیولوژی همراه با سایر برنامه های آموزشی ارایه شود ، برنامه های مذکور نباید تأثیر سویی بر کیفیت آموزش دستیاران دوره تخصصی داشته باشند .

ج – آموزش به دانشجویان پزشکی و سایر دستیاران

مقتضی است دستیاران در آموزش دانشجویان گروه پزشکی و سایر دستیاران شرکت داشته باشند .

چ – ارتقا ، گواهی نامه و دانش نامه

1 – لازم است هر یک از دستیاران در طول دوره دستیاری نسبت به اجرای یک پروژه تحقیقاتی به عنوان پایان نامه دوره تخصصی ، تحت نظارت اعضای هیأت علمی برنامه اقدام نمایند .

2 – دستیاران جهت ارتقاء و دریافت گواهی نامه ویا دانشنامه تخصصی ملزم به شرکت در آزمون ارتقای سالانه و آزمون دانشنامه تخصصی که توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی و براساس مقررات و روش های مصوب برگزار می گردد ، هستند .

V – امکانات ومنابع

الف – فضا و تجهیزات آموزشی

- ضروری است برنامه دستیاری فضاها و تجهیزات آموزشی زیر دسترسی داشته باشد :

1 ـ کلاس های درون بخشی و فضای مناسب جهت کنفرانس مجهز به وسایل کمک آموزشی از قبیل : نگاتوسکوپ ، وایت برد ، تلوزیون ، ویدیو ، اپک ، پروژکتور( ترجیحاً‌ ویدیو پروژکتور ) ،پرده نمایش ، اورهد .

2ـ فضای مناسب برای گزارش

3 ـ فضای مناسب برای استفاده مدیر برنامه و اعضای هیأت علمی

4 ـ قفسه کتاب و مجلات اختصاصی رشته رادیولوژی در هر یک از بخشهای رادیولوژی مجری برنامه دستیاری .

1-ـ واحد سمعی – بصری جهت انجام کارهای آموزشی و پژوهشی شامل تهیه و اسلاید و فیلم، ترانسپارت وcd های آموزشی.

2 – واحد کامپیوترامکان دسترسی به اینترنت.

پ ـ تعداد و تنوع بیماران

ضروری است مراکز آموزشی مشارکت کننده در برنامه دستیاری این رشته ، از تعداد و تنوع کافی بیمار در گروههای سنی مختلف ( کودک و بزرگسال ) برخوردار باشند .

ت ـ فایل آموزشی

ضروری است یک فایل آموزشی ، در کلیه گرایش های تخصصی رادیولوژی برای استفاده دستیاران در درسترس باشد ، لازم است .این فایل کدبندی شده و دارای ایندکس باشد و مرتباً روزآمد شود . مناسب است این کدبندی براساس یکی از سیستم های پذیرفته شده بین المللی مانند ICDL باشد .

ث ـ امکانات جنبی

1 ـ کتابخانه

الف ـ لازم است دستیاران به کتابخانه دانشکده پزشکی مطابق با ضوابط موسسات آموزش تخصصی دسترسی داشته باشند .

ب ـ ضروری است دستیاران در هر بیمارستان یا مجتمع بیمارستانی آموزشی به کتابخانه ای که دارای کتب و مجلات تخصصی روز آمد لازم برای آموزش آنان می‌باشد ، به آسانی دسترسی داشته باشند . ضروری است این کتابخانه دارای سیستم بازیابی الکترونیک اطلاعات از قبیل مدلاین یا اینترنت باشد .

پ-ضروری است کتابخانه یا مجموعه ای از کتاب های مرجع و تخصصی پزشکی لازم در کشیک ها و ایام تعطیل در اختیار دستیاران باشد .

2 ـ مدارک پزشکی

الف ـ لازم است مراکز آموزشی مجری برنامه های دستیاری دارای سیستم بایگانی برای کلیه بیماران سرپایی و بستری باشند . ضروری است بایگانی بیماران بستری دارای سیستم کدبندی براساس یکی از سیستم های بین المللی باشد .

ب ـ لازم است سیستم بایگانی پرونده های بیماران به گونه ای سازمان دهی شود که امکان دسترسی سریع و آسان به پرونده ها وجود داشته باشد .

پ ـ مناسب است سیستم مدارک پزشکی رایانه ای در مراکز آموزشی مجری برنامه‌های دستیاری اجرا شود .

VI ـ برنامه آموزشی

الف ـ اهداف و طرح برنامه

1 ـ هر برنامه دستیاری می تواند براساس شرایط و امکانات آموزشی خاص خود ، علاوه بر اهداف آموزشی اصلی که توسط کمیته تدوین و ارزشیابی برنامه های دستیاری رشته چشم پزشکی با همکاری اعضای هیأت علمی برنامه های دستیاری مربوطه تهیه می شود .

اهداف آموزشی دیگری را در برنامه بگنجاند . این اهداف آموزشی اضافی باید به گونه ای باشد که از نظر محتوا و اهداف آموزشی اصلی برنامه ، به آموزش دستیاران لطمه نزند .

2 – ضروری است مدیر و اعضای هیأت علمی برنامه دستیاری به اهداف آموزشی برنامه خود پایبند باشند .

3 ـ ضروری است تمام اجزای آموزشی برنامه دستیاری بر اساس اهداف برنامه سازمان دهی شوند .

محتوای آموزشی

لازم است برنامه آموزشی شامل آموزش نظری وعملی در زمینه کلیه گرایشهای تخصصی رشته رادیولوژی و نیز فیزیک رادیولوژی بیولوژی رادیاسیون ، محافظت در برابر اشعه ، وآسیب شناسی عمومی و پزشکی هسته ای باشد.

این گرایش های تخصصی عبارتند از :

تصویر برداری قفسه سینه ،( شامل ریه ها ،‌قلب و عروق و میان سینه )

تصویربرداری سیستم استخوانی ـ عضلانی

تصویربرداری دستگاه گوارش و شکم

تصویربرداری دستگاه ادراری ـ تناسلی

تصویربرداری دستگاه عصبی و سروگردن

تصویربرداری کودکان

تصویربرداری پستان

رادیولوژی مداخله ای در هر یک از زمینه های فوق ( مطابق اهداف آموزشی )

ب ـ اجزای بالینی

1 ـ لازم است برنامه آموزشی شامل دوره های مشخص چرخشی در گرایش های تخصصی مذکور ( چرخش های اصلی ) باشد .

2 ـ لازم است هر یک از دستیاران با اقدامات مداخله ای ، شامل روش های بیوسپی و درناژ هدایت شده (Guided biopsy) .

آنژوپلاستی عروق غیر کرونر ، روش های آمبولیزاسیون وانفوزیون ، تکنیک های percutanuos introduction روش های ptocedures نور و رادیولوژیک عروقی و مداخله ای ،‌و روش های ویژه تصویر برداری استخوانی ـ عضلانی نظیر آرتروگرافی آشنا گردند و موارد مربوط به آموزش در این حیطه ثبت شود. مدیر برنامه دستیاری مسوول نظارت بر حسن اجرای این امر است .

3 ـ لازم است دسیاران در رابطه با بیماری قلبی ـ عروقی مهارت های لازم برای تفسیر کلیشه های رادیوگرافی ، CT scan ، MRI ، سونوگرافی ، آنژیوگرافی و آشنایی با پزشکی هسته ای را کسب نمایند .

4 ـ ضروری است آموزش CT scan ، سونوگرافی تشخیصی و MRI ، به صورت چرخش های مجزا یا در غالب چرخش های اصلی رادبولوژی ارایه شود . تا دستیاران مهارت های لازم برای تفسیر کلیشه های رادیوگرافی ، CT scan ، سونوگرافی ، MRI آنژیوگرافی و پزشکی هسته ای را کسب نمایند.

5 ـ ضروری است دستیاران رادیولوژی در زمینه سونوگرافی زنان و مامایی ، تجربه لازم را کسب نمایند.

6 ـ مقتضی است دستیاران تجربه لازم را برای کسب ارایه خدمات به بیماران سرپایی در محیط های بیمارستانی و مطب ها و نیز در ارایه مراقبت به بیمارانی که جهت انجام اقدامات تشخیصی رادیولوژیک نیاز به اقامت کوتاه مدت دارند ، کسب نمایند. این مراقبت ها شامل مراقبت های پیش و پس از انجام روش Procedure نیز می باشد .

7 ـ لازم است دستیاران تجربه کافی در زمینه ارایه خدمات رادیولوژیک به بیماران اورژانس را در ساعات عادی کار و کشیک های شبانه کسب نمایند .

8 ـ لازم است دستیاران تجربه کافی در زمینه انجام و تفسیر بررسی های رادیولوژیک ، جهت بیماران بخش مراقبت های ویژه کسب کنند .

9 ـ انجام خدمات مشاوره ای فعال ، برای کسب تجربه لازم در زمینه ارایه مشاوره به پزشکان رشته های دیگر ضروری است . لازم است دستیاران در تمام طول دوره آموزشی خود درانجام مشاوره ها مشارکت داشته باشند . ضروری است آموزش لازم برای ارایه خدمات مشاوره ای در موارد زیر ، حز برنامه آموزشی دستیاران باشد :

توصیه به پزشکان دیگر در زمینه انتخاب روش های تصویربرداری براساس تظاهرات بالینی شایع ، ارایه خدمات رادیولوژیک درخواست شده توسط سایر پزشکان ، مهارت لازم برای به کارگیری اصول ( guideline ) مناسب در چارچوب پروتکل های بالینی .

10 ـ لازم است دستیاران آموزش لازم در زمینه پزشکی هسته ای را تحت نظارت مناسب فراگیرند. لازم است بدین منظور مدت زمان چرخش دستیاران در بخش پزشکی هسته ای ، دو ماه در نظر گرفته شود . مقتضی است دوره چرخشی فوق در سال دوم یا سوم برگزار گردد .

11 ـ با توجه به اهمیت و جایگاه آسیب شناسی در رادیولوژی ، مقتضی است برنامه های آموزش آسیب شناسی شامل سخنرانی ، کنفرانس های آسیب شناسی بالینی وبرنامه آموزش عملی در زمینه بررسی ماکروسکوپی و میکروسکوپی ونمونه های آسیب شناسی به مدت یک ماه باشد . .

بررسی نمونه های آسیب شناسی ، که تحت نظر یک آسیب شناس انجام می شود ، می تواند در آزمایشگاه آسیب شناسی همان مرکز آموزشی یا در آزمایشگاهی که توسط کمیته تدوین و ارزشیابی مورد تایید قرار گرفته است ، انجام شود . در مواردی که آموزش عملی آسیب شناسی خارج از مرکز آموزشی اصلی انجام می‌شود ، مقتضی است دوره مزبور در طور دوره آموزش دستیاری و ترجیحاً در مراحل اولیه آن صورت پذیرد . در هر حال این دوره نباید به عنوان جایگزین برنامه منظم آسیب شناسی مرکز آموزشی تلقی شود . هدف از گردش بخش آسیب شناسی دستیاران رادیولوژی آشنا شدن با نمای ماکروسکوپیک ضایعات مورد مشاهده در آزمایشهای رادیولوژیک است ، به طوری که بتواند این ضایعات را با هم مقایسه کرده وموارد صحیح یا غلط تشخیصی را استنباط نماید .

این گردش در سال دوم دستیاری انجام می شود و دستیار موظف است نتیجه امتحانات رادیولوژی و آسیب شناسی حداقل دو بیمار را در بخش رادیولوژی به صورت کنفرانس مطرح نماید. و مدارک مربوطه ( عکسهای رادیولوژی ) و نتیجه آسیب شناسی ) را جهت غنی نمودن بایگانی آموزشی در اختیار بخش رادیولوژی قرار دهد .

12 ـ لازم است کل دوره چرخشی رادیولوژی مداخله ای 4 ماه باشد . که دو ماه آن صرف آموزش دربخش آنژیوگرافی میگردد. ضروری است دستیاران رادیولوژی بدون حضور استاد مربوطه در هیچ شرایطی مبادرت به انجام اقدام مداخله ای ننماید .

13 ـ لازم است گزارش بیماران بستری تهیه شده توسط دستیاران بعد از تصحیح و تإیید توسط اعضای هیأت علمی ، به بخش مربوطه ارسال شوند .

14 ـ لازم است برنامه چرخشی آموزش رادیولوژی کودکان به مدت 4 ماه برقرار گردد. مناسب است دوره چرخشی مزبور به صورت دو چرخش دو ماهه در سال دوم دستیاری و بعد از آن باشد .

پ ـ اجزای تدریسی

ضروری است کلاسها و راندهای آموزشی مطابق برنامه زمان بندی شده و مکتوب به شرح زیر برگزار شود :

1 ـ برنامه آموزشی باید شامل تدریس فیزیولوژی ، آناتومی رادیولوژی ، و آسیب شناسی اعضای مختلف بدن از جمله قلب و عروق کرونر باشد . این امر برای تفسیر صحیح تصویر برداری های مربوطه اساسی است .

2 ـ لازم است آموزش بیولوژی رادیاسیون ، فیزیک رایولوژی و محافظت در برابر اشعه جز برنامه تدریسی دستیاران باشد .

3 ـ لازم است آموزش در زمینه سیستم های مختلف بدن شامل یادگیری فیزیولوژی طبیعی و پاتولوژیک آنها ، و آگاهی از تاثیرات بیولوژیک و فارماکولوژیک داروهای مورد استفاده در بررسی های تشخیصی باشد .

4 ـ لازم است جلسات تفسیر امتحانات رادیولوژیک به طور روزانه برگزار شود.

5 ـ مقتضی است کنفرانس های درون بخشی به صورت هفتگی یا دو هفته یکبار و نیز کنفرانس های بین بخشی با شرکت گروههای آموزشی عمده در مرکز آموزشی مجری برنامه ، حداقل به صورت ماهانه و به طور منظم برگزار شود . لازم است دستیاران و اعضای هیأت علمی به طور منظم در کنفرانس های مذکور شرکت نمایند.

6 ـ لازم است برای کلیه دستیاران در ابتدای دوره دستیاری دوره آموزشی اصول احیای قلبی عروقی برگزار شود. برگزاری دوره پیشرفته احیای قلبی ـ ریوی نیز توصیه می شود.

7 ـ لازم است مدت زمان تدریس دروس فیزیک رادیولوژی برای دستیاران 150 ساعت باشد . پس از تدریس در هر سال امتحانی از آنها به عمل خواهد آمد که قبولی در آن شرط ورود به مرحله بعدی آموزش فیزیک است .

لازم است مدت زمان اختصاص یافته برای هر یک از مباحث مطرح در فیزیک رادیولوژی به شرح زیر باشد :

اصول کلی 9 ساعت

کامپیوتر در تصویربرداری 5 ساعت

حفاظت در برابر اشعه 15 ساعت

رادیوبیولوژی 12 ساعت

تولید وکنترل اشعه X 10 ساعت

کیفیت تصویر 5 ساعت

رادیوگرافی 5 ساعت

فلوروسکوپی 4 ساعت

روشهای جانبی در رادیولوژی 4 ساعت

ماموگرافی 3 ساعت

توموگرافی کامپیوتری ( سی تی اسکن ) 15 ساعت

ام .آر.آی 20 ساعت

سونوگرافی 20 ساعت

کنترل کیفیت در رادیولوژی 6 ساعت

رادیواکتیویتی و تغییرات هسته 3 ساعت

تولید مواد رادیونوکلئوتید و داروهای رادیوایزوتوپ 2 ساعت

اندازه گیری و تشخیص تشعشع 2 ساعت

تصویر برداری پزشکی هسته ای 10 ساعت

8 ـ مناسب است جهت ملموس تر شدن مطالب اریه شده در آموزش فیزیک رادیولوژی ، آموزش علمی ضمن آموزش نظری برگزار شود.

ت ـ تحقیقات و فعالیت های دانش پژوهی

ضروری است آموزش پزشکی تخصصی در محیط پرسشگری و دانش پژوهی ارایه شود تا دستیارن در چنین محیطی ضمن افزودن بر آگاهی های خود براساس پزشکی مبتنی بر شواهد ، روش نقد یافته های حاصل از پژوهش های علمی را فراگرفته و عادت به پرسشگری را به عنوان یک رسالت حرفه ای ، در خود ایجاد نمایند .

2 ـ مسوولیت ایجاد و حفظ محیط دانش پژوهی برعهده دانشکده پزشکی و اعضای هیات علمی است . ضروری است مجموعه هیات علمی به طور گسترده در فعالیتهای دانش پژوهی شرکت کنند . این فعالیت ها در برگیرنده موارد زیر است :

الف ـ شرکت فعال در بحث ها ، راندها و کنفرانس های بالینی ، به صورتی که زمینه ارتقای روحیه دانش پژوهی را فراهم سازد .

ب ـ شرکت در ژورنال کلاب ها و کنفرانس های پژوهی

پ ـ شرکت فعال در انجمن های علمی و تخصصی ملی و بین المللی ، به خصوص به شکل ارایه مقاله در کنفرانس های مربوطه

ت ـ انتشار مقاله در مجلات معتبر

ث ـ شرکت د تحقیقات ، به خصوص پروژه هایی که نتایج آنها قابل ارایه در همایش های علمی و بین المللی باشد .

ج ـ ارایه مشاوره به دستیاران شرکت کننده در پروژه های تحقیقاتی و کمک به اجرای آنها به طور مثال طراحی پروژه

3 ـ ضروری است دستیاران در فعالیت های دانش پژوهی شامل بحث های بالینی ، راندها ، ژورنال کلاب ها ، کنفرانس های بالینی و پژوهشی ، مجامع علمی و تخصصی ، و پروژه های فعالانه شرکت نمایند .

4 ـ ضروری است دستیاران در سال اول دوره دستیاری ، دوره های آموزشی پژوهش را بگذرانند .

سایر برنامه های دستیاری لازم

از آنجا که حضور دستیار برنامه های دستیاری به افزایش تعامل و همکاری متقابل بین برنامه های دستیاری و گسترش دامنه تجربیات آموزشی آنها می انجامد ، مقتضی است دانشگاه ارایه کننده برنامه دستیاری رادیولوژی حداقل مجری سه برنامه دستیاری دیگر از میان برنامه های دستیاری رشته های : بیماری های داخلی ، بیماری های زنان و زایمان ، جراحی عمومی و کودکان نیز باشد .

VII ـ ارزیابی درونی

الف ـ ارزیابی دستیاران

1 ـ ضروری است دانش نظری ، مهارتها و قضاوت بالینی و خصوصیات فردی ـ حرفه ای دستیاران به طور منظم مورد ارزیابی قرار گیرد .

2 ـ لازم است ارزیابی دانش نظری از طریق آزمون کتبی یا شفاهی ، که در طول سال تحصیلی توسط هیأت علمی برنامه برگزار می گردد ، انجام شود .

با توجه به اهمیت زبان انگلیسی در آموزش دستیاران ، پیشنهاد می شود بخشی از سوالات امتحان درون بخشی به زبان انگلیسی طراحی شود .

3 ـ ضروری است ارزیابی مهارت ها و قضاوت بالینی ، و خصوصیات فردی ـ حرفه ای دستیاران از طریق فرم های ارزیابی درون دانشگاهی وبراساس مقررات و روش های مصوب ، که توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشکی وتخصصی آماده می شوند ، انجام گردد.

4 ـ لازم است دربرنامه دستیاری ، گزارشی از مجموعه ارزیابی هر یک زا دستیاران تهیه و در پرونده وی نگهداری شود و نتیجه آن در هر مرحله ارزیابی دستیار مربوطه برسد .

ب ـ ارزیابی اعضای هیات علمی در برنامه دستیاری

1 ـ ضروری است مدیر برنامه فعالیت اعضای هیأت علمی را در برنامه دستیاری به طور منظم حداقل سالی یک بار مورد ارزیابی قرار دهد . مقتضی است ارزیابی اعضای هیات شامل توانایی و تعهد آموزشی ، حضور فیزیکی موثر و همچنین دانش بالینی ، ارایه خدمات درمانی و فعالیت های دانش پژوهی آنان باشد .

2 ـ ضروری است در ارزیابی اعضای هیات علمی از نظرات دستیاران ، که به صورت مکتوب و محرمانه جمع آوری می گردد ، نیز استفاده شود.

3 ـ ضروری است مدیر گروه خلاصه ای از ارزیابی های انجام شده در مورد هر یک از اعضای هیات علمی را در اختیار قرار دهد .

پ ـ ارزیابی برنامه

1 ـ ضروری است اعضای هیات علمی کارایی آموزشی برنامه دستیای خود را در اجرای ضوابط و تامین اهداف آموزشی تعیین شده توسط کمیته تدوین و ارزشیابی رشته مربوطه به طور سیستماتیک مورد ارزیابی قرار دهند .

2 ـ ضروری است در ارزیابی فوق از نظرات دستیاران که به صورت مکتوب و محرمانه جمع آوری می گردد ، نیزاستفاده نمود .

3 ـ ضروری است هیات علمی ، ضمن برگزاری جلسات ادواری منظم حداقل سالی یکبار نسبت به بازنگری و بررسی میزان کارایی برنامه و اصلاح آن در جهت دستیابی به اهداف آموزشی اقدام نموده ، پیشنهاد های اصلاحی خود را در مورد اهداف آموزشی به کمیته تدوین و ارزشیابی اعلام کند . مقتضی است حداقل یک نماینده از دستیاران در این بررسی ها شرکت داشته باشد . ضروری است صورتجلسات و تصمیمات اتخاذ شده ثبت و نگهداری شود .

4 ـ ضروری است مدیر گروه با مشارکت اعضای هیات علمی نحوه استفاده از منابع موجود نقش هر یک از مراکز آموزشی مشارکت کننده ،‌حمایت مالی و اجرایی از برنامه ، تعداد و تنوع بیماران ، عملکرد مدیر برنامه و اعضای هیات علمی و کیفیت نظارت بر دستیاران را ارزیابی نماید .

5 ـ لازم است مدیر برنامه نتایج حاصل از این ارزیابی را از طریق مدیر گروه ، به اطلاع دانشکده پزشکی و از طریق دانشگاه علوم پزشکی به اطلاع کمیته تدوین و ارزشیابی برنامه های دستیاری مربوطه برساند . و برای رفع کاستی های موجود در برنامه دستیاری اقدام نماید .

6 ـ کمیته تدوین و ارزشیابی ، نتایج آزمون کتبی گواهینامه تخصصی و دانشنامه تخصصی کتبی و شفاهی فارغ التحصیلان هر برنامه دستیاری را به عنوان یکی از معیارهای ارزیابی برنامه مدنظر قرار می دهد .

پ- طول دوره آموزش

ضروري است طول مدت برنامه دستياري رشته آسيب شناسي چهار سال باشد.

II: تشكيلات سازماني

الف – دانشكده پزشكي

1 – هر برنامه دستياري رشتة آسيب‌شناسي بايد تحت سرپرستي دانشكدة پزشكي يكي از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور باشد. موارد استثنا از اين بند توسط كميسيون برنامه‌ريزي و ارزشيابي به صورت موردي بررسي و براي تصويب به شوراي آموزش پزشكي و تخصصي ارايه خواهد شد. هر دانشكده پزشكي مي‌‌تواند يك يا چند برنامه دستياري را در اين رشته تخصصي تحت پوشش قرار دهد .

2 – ضروري است دانشكده مذكور:

الف – برنامه‌( هاي) دستياري را تحت پوشش گروه آموزشي رشته آسيب شناسي اجرا نمايد.

ب – هيأت علمي، امكانات و منابع مالي مورد نياز براي امور آموزشي ، درماني و پژوهشي و تسهيلات رفاهي دستياران را كه براي اخذ مجوز هر برنامه دستياري لازم مي‌باشند، تأمين نمايد.

3 – لازم است مدير گروه در هر يك از برنامه‌هاي دستياري يك نفر را به پيشنهاد اعضاي هيأت علمي برنامه مذكور به عنوان مدير برنامة دستياري منصوب نمايد. فرد مذكور در برابر مدير گروه پاسخگو است. مدير گروه مي تواند در برنامة دستياري كه خود در آن حضور دارد، خود را به عنوان مدير برنامه دستياري معرفي كند . مدير برنامه وظايف خود را در بخش‌هاي تحت پوشش برنامه دستياري ، از طريق رييس اين بخشها به انجام مي‌رساند.

4 – لازم است دانشكده پزشكي ، در صورت تغيير هر يك از مديران برنامه‌هاي دستياري ، از طريق معاونت آموزشي دانشگاه‌ها ، كميته تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري رشته مربوطه را حداكثر ظرف يك ماه مطلع نمايد.

ب – مراكز آموزشي

1- برنامه دستياري مي‌تواند به طور كامل در كي يا چند مركز آموزشي اجرا شود. در صورت كافي نبودن امكانات مراكز آموزشي دانشگاهي ، دانشكدة پزشكي مي‌تواند با كسب موافقت شوراي آموزشي دانشگاه از امكانات مراكز دولتي و غير دولتي غير دانشگاهي ، استفاده نمايد.

2 – لازم است در مورد هر يك از مراكز آموزشي، موافقت گروه آموزشي مربوطه، شوراي آموزشي مربوطه، شوراي آموزشي دانشكدة پزشكي و شوراي آموزشي دانشگاه در اين زمينه موجود باشد در مورد مراكز غير دانشگاهي موافقت رسمي بالاترين مسؤول آن مركز ضروري است.

3 – لازم است در مورد هر يك از مراكز موضوع بند 2، موارد زير مشخص باشد:

الف – عنوان و نوع مركز آموزشي ( بيمارستان، مركز تحقيقات، مركزخدماتي – درماني )

ب – مدت زمان حضور دستياران در مركز آموزشي مزبور

پ – مسؤول آموزش دستياران در كمركز آموزشي

ت – اهداف آموزشي در نظر گرفته شده براي طي دوره در آن مركز

ث – وظايف و مسؤوليت‌هاي دستياران در مركز آموزشي

ج – در صورتي كه در مركز آموزشي مزبور ، دستياران برنامه‌هاي دستياري ديگري نيز به طور همزمان آموزش مي‌بينند، لازم است نوع رابطه دستياران با يكديگر در ارتباط با فعاليتهاي آموزشي و مراقبت از بيماران دقيقاً مشخص باشد.

لازم است موارد فوق به اطلاع دستياران و اعضاي هيأت علمي مربوطه برسد.

4 – لازم است نيروي انساني و امكانات به كار گرفته شده ، در هر يك از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري براي تأمين اهداف آموزشي در نظرگرفته شده براي آن مركز ، بر اساس ضوابط برنامه دستياري مربوطه كافي باشد.

5 – لازم است در مورد چرخش‌هاي دستياران در گروههاي آموزشي ديگر نيز موارد بند 2 و 3 و4 رعايت شوند .

6 – مجموع چرخش‌هاي دستياران در مراكز آموزشي غير وابسته به دانشگاه علوم پزشكي ارايه دهنده برنامه دستياري نبايد بيش از دوازده ماه باشد.

III: كاركنان برنامه

مدير برنامه دستياري و اعضاي هيأت علمي ، مسؤول اجراي برنامه مي‌باشند. اين مسؤوليت‌ها شامل امور مربوط به آموزش، نظارت ، ارزيابي و ارتقاي دستياران ، مراقبت از بيماران ، فعاليتهاي دانش‌پژوهي و ثبت و نگهداري مدارك مربوط به مجوز برنامه مي‌باشد.

الف – مدير برنامه دستياري

1 – لازم است يك نفر از اعضاي هيأت علمي هر برنامه به عنوان مدير برنامه دستياري، زير نظر گروه آموزشي رشتة آسيب شناسي، مسؤوليت برنامه را بر عهده داشته باشد. اين فرد به پيشنهاد اعضاي هيأت علمي برنامه و توسط مدير گروه منصوب مي‌گردد.

2 – دوره فعاليت مدير برنامه دو سال است و انتخاب مجدد وي بلامانع مي‌باشد.

1 – شرايط :

لازم است مدير برنامه:

الف – داراي دانشنامه تخصصي معتبر در ايران ، در رشتة آسيب شناسي باشد.

ب- عضو هيأت علمي آموزشي يكي از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري باشد .

پ – از توانايي و تجربه باليني ، آموزشي و پژوهشي واجرايي لازم ومستند برخوردار باشد.

1 – حداقل سه سال عضو هيأت علمي گروه آموزشي آسيب‌شناسي مي‌باشد.

2 – به تشخيص اعضاي هيأت علمي گروه از توانايي و تجربة آموزشي، باليني و اجرايي برخوردار باشد.

2- مسؤوليت‌ها و وظايف:

الف – اختصاص دادن وقت كافي جهت انجام وظايف محوله و حصول اطمينان از تحقق اهداف آموزشي برنامة دستياري

ب – نظارت و سازماندهي برنامه آموزشي و پژوهشي ، از جمله اين موارد عبارتند از:

- مشخص كردن اهداف آموزشي براي هر يك از سال‌هاي آموزشي ‌، چرخش‌هاي اصلي يا ديگر دوره هاي برنامه دستياري ( بر اساس اهداف آموزشي اصلي تهيه شده توسط كميته تدوين و ارزشيابي) ضروري است متن مذكور دراختيار كلية دستياران و اعضاي هيأت علمي قرار گيرد.

- هدايت و نظارت بر تمامي فعاليتهاي آموزشي دركليه مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري، از جمله تنظيم جدول زمان بندي چرخش دستياران ، سخنراني‌ها و كنفرانس‌هاي آموزشي مراكز آموزشي مختلف.

- تهيه شرح وظايف و مسؤوليت دستياران و سلسله مراتب نظارتي ايشان در فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي مختلف به شكل واضح و روشن با همكاري اعضاي هيأت علمي اين رشته لازم است متن مذكور در اختيار كليه كاركنان برنامه قرار گيرد.

ضروري است مدير برنامه و سيار اعضاي هيأت علمي بر اساس اين مان به نظارت بر عملكرد دستياران بپردازند.

- ارزيابي دستياران و برنامه‌ دستياري در كليه مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه‌ دستياري.

- مشاركت در ارزيابي اعضاي هيأت علمي برنامه دستياري در كليه مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري مناسب است مدير برنامه با راه‌اندازي كميته‌هاي مربوطه كه با شركت اعضاي هيأت علمي و دستياران تشكيل مي‌شود نسبت به نظارت و سازماندهي برنامه آموزشي اقدام نمايد.

پ – پيشنهاد و پيگيري استخدام اعضاي هيأت علمي جديد متناسب با نياز برنامه دستياري با موافقت گروه آموزشي

ت – شركت در فعاليتهاي آموزشي ، باليني و دانش‌پژوهي

ث – فراهم كردن امكانات لازم براي دستياران شرك كنننده در فعاليتهاي دانش پژوهي

ج – حصول اطمينان از اجراي صحيح مقررات آموزشي ، پژوهشي و انضباطي

چ – تهيه گزارش از برنامه دستياري به درخواست كميته تدوين و ارزشيابي، كه لازم است قبلاً به تأييد مدير گروه برسد.

ح – مطلع ساختن كميته تدوين و ارزشيابي از تغييرات عمده در برنامه‌ دستياري ، به ويژه هر گونه تغيير در تعداد اعضاي هيأت علمي ، تعداد و تنوع بيماران و مراكز آموزشي، تعداد دستياران (‌ناشي از تمديد دوره يا انصراف دستياران) و هر گونه تغيير در برنامه چرخش‌هاي دستياران.

ب – اعضاي هيأت علمي

1 – تعداد مورد نياز:

ضروري است به منظور آموزش و نظارت مناسب بر عملكرد دستياران، حداقل چهار نفر هيأت علمي واجد صلاحيت در برنامه حضور داشته باشند.

اگر تعداد كل دستياران اين برنامه در طول چهار سال از 12 نفر بيشتر باشد، بايد به ازاي اضافه شدن هر سه دستيار، يك نفر به اعضاي هيأت علمي داراي تخصص آسيب‌شناسي برنامه اضافه شود.

2 – شرايط:

لازم است اعضاي هيأت علمي:

الف – داراي دانشنامة تخصصي معتبر در ايران در رشته آسيب‌شناسي ، يا مدرك معتبر در ايران در رشته‌هاي ديگر مرتبط و مورد نياز برنامه‌ دستياري باشند.

ب – عضو هيأت علمي آموزشي يكي از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه باشند .

پ – از توانايي‌هاي آموزشي، و دانش پژوهي لازم برخوردار باشند.

3 – وظايف:

لازم است اعضاي هيأت علمي:

الف – در زمينه تدوين و اجراي برنامه آموزشي، نظارت بر دستياران، ارزيابي و ارتقاي ايشان، فعاليتهاي دانش‌پژوهي و مراقبت از بيماران ، با مدير برنامه دستياري همكاري نمايند.

ب – از اهداف آموزشي برنامه‌ پيروي كنند.و

پ- مدت زمان كافي براي آموزش و نظارت بر عملكرد دستياران اختصاص دهند.

ت – در آموزش دستياران و نظارت بر عملكرد ايشان مشاركت فعال داشته باشند.

ث – در جهت ارتقاي توانايي‌هاي آموزش باليني و تدريسي خود تلاش نمايند، از جمله در برنامه‌هاي آموزشي كه توسط مراجع ذي‌ربط به اين منظور برگزار مي‌گردد، شركت كنند.

ج – در جهت ارتقاي دانش تخصصي خود و به روز نگهداشتن آن تلاش كنند.

چ – در فعاليتهاي دانش پژوهي شركت نمايند.

پ – ساير كاركنان برنامه دستياري

ضروري است برنامه دستياري، افراد متخصص، فني و كاركنان ديگري را كه براي امور ادراي – اجرايي و هدايت آموزش برنامه دستيارري مورد نياز است، در چارچوب ضوابط و مقررات دراختيار داشته باشد.

1 – تعداد و صلاحيت تكنيسين‌ها و ساير كاركنان بايد متناسب با حجم كار آزمايشگاه و فعاليتهاي آموزشي مركز آموزشي، بر طبق استانداردهاي شناخته شده مراكز آموزشي – درماني باشد.

2 – مناسب است مدير برنامه، فردي را به عنوان منشي در اختيار داشته باشد. لازم است منشي مدير برنامه، اطلاعات مربوط به برنامه دستياري را گردآوري ‌، دسته بندي‌ روزآمد و نگه ‌داري نموده، همواره آمادة ارايه داشته باشد.

IV – مقررات مربوط به دستياران

الف – پذيرش دستيار

1- انتخاب دستيار

پذيرش دستيار درهر برنامه دستياري رشته آسيب شناسي از طريق آزمون پذيرش دستيار، كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي و بر اساس مقررات و روش‌هاي مصوب برگزار مي‌شود، صورت مي‌گيرد.

از آنجا كه تخصص آسيب‌شناسي يكي از رشته‌هاي تخصصي باليني پزشكي است، فقط دارندگان مدرك دكتراي پزشكي عمومي براي ادامه تحصيل در آن پذيرفته مي‌شوند.

2- ظرفيت پذيرش دستيار

الف- حداكثر ظرفيت پذيرش دستيار در هر برنامه رشته آسيب‌شناسي توسط كميته تدوين و ارزشيابي تعيين و به تصويب كميسيون مي‌رسد. حداكثر ظرفيت پذيرش دستيار بر اساس تعداد و توانايي‌هاي علمي و حرفه‌اي اعضاي هيأت علمي ، تعداد و تنوع بيماران، و منابع و امكانات مراكز آموزشي مربوطه تعيين مي‌گردد.

ب – با هدف تأمين محيط بحث و گفتگو‌، و تبادل اطلاعات و تجربيات در بين دستياران لازم است حداقل ظرفيت پذيرش دستيار در هر يك از برنامه‌هاي دستياري رشته آسيب شناسي دو نفر باشد.

پ – تعيين و توزيع ظرفيت پذيرش دستيار رشتة آسيب شناسي در هر سال تحصيلي توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي، بر اساس درخواست دانشگاه، بررسي‌هاي انجام شده در زمينه نياز كشور به متخصصان اين رشته و با نظرخواهي از كميته تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري اين رشته انجا مي‌شود. ضروري است ظرفيت پذيرش اعلام شده براي هر يك از برنامه‌هاي دستياري از حداكثر تعداد ظرفيت مصوب كميسيون برنامه‌ ريزي و ارزشيابي براي آن برنامه تجاوز ننمايد.

ب- نظارت

1 – ضروري است كلية خدمات ارايه شده به بيماران ‌، تحت نظارت مناسب اعضاي هيأت علمي ( برحسب نوع خدمات ارايه شده و توانايي‌هاي دستيار) باشد.

2 – دستياران بايد امكان دسترسي سريع به پزشكان ناظر خود ( اعم از اعضاي هيأت علمي يا دستياران مافوق ) را داشته باشند.

پ- ساعات و شرايط كار

1- مقتضي است ساعات كار و كشيك‌هاي موظف دستياران به نحوي تنظيم شود كه در آموزش دستياران و اراية مراقبت و خدمات پزشكي مناسب به بيماران اختلال ايجاد ننمايد.

2 – مقتضي است تعداد كشيك موظف دستياران به نحوي تنظيم گردد كه به طور معمول از دوازده كشيك در ماه تجاوز ننمايد.

3 – ضروري است امكانات لازم براي استراحت و تغذيه دستياران در ساعات كار فراهم باشد.

ت – واگذاري تدريجي مسؤوليت به دستياران

1 – ضروري است برنامه دستياري شرايطي فراهم كند تا دستياران ، به موازات كسب تجربه و پيشرفت در دورة آموزشي، مسؤوليت بيشتري در مورد مراقبت از بيماران و اراية خدمات پزشكي بر عهده گيرند.

2 – روند واگذاري تدريجي مسؤوليت بايد به گونه‌اي باشد كه دستياران در پايان دورة تحصيل بتوانند مستقلاً به طبابت در حيطه تخصصي رشته آسيب شناسي بپردازند.

3 – ضروري است در طول آموزش دوره‌هايي وجود داشته باشد كه طي آن مسؤوليت مستقيم تصميم‌گيري‌هاي مربوط به آزمايشگاه، با نظارت مناسب، به دستياران محول شود.

ث – مقررات مربوط به حضور دستياران ديگر ( ميهمان ‌، رشته‌هاي ديگر ، تكميلي تخصصي و فوق تخصصي)

چنانچه برنامه آموزشي دستياري رشتة آسيب شناسي همراه با ساير برنامه‌هاي آموزشي ارايه شود، برنامه‌هاي مذكور نبايد تأثير سويي بر كيفيت آموزش دستياران دوره تخصصي داشته باشند.

پذيرش دستياران ميهمان، تخصصي، فوق تخصصي و دوره‌هاي تكميلي تخصصي ديگر منوط به اراية ، اهداف آموزشي مورد نظر ، مسؤوليتها و طول دوره آموزش از طرف واحد درخواست كننده است.

ج – آموزش به دانشجويان پزشكي و ساير دستياران

1 – مقتضي است دستياران در آموزش دانشجويان گروه پزشكي و ساير دستياران شركت داشته باشند.

2 – ضروري است مدير برنامه و اعضاي هيأت علمي بر فعاليتهاي تدريسي دستياران نظارت كنندن و ميزان توفيق آنها را از اين نظر ارزيابي كنند.

چ- ارتقاء- گواهينامه و دانش‌نامه

1 – لازم است هر يك از دستياران در طول دوره دستياري نسبت به اجراي يك پروژه تحقيقاتي به عنوان پايان نامه دورة تخصصي، تحت نظارت اعضاي هيأت علمي برنامه اقدام نمايند.

2 – دستياران جهت ارتقاء ودريافت گواهي‌نامه و يا دانشنامه تخصصي ملزم به شركت در آزمون‌ ارتقاي سالانه و آزمون دانشنامه تخصصي كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي و براساس مقررات و روشهاي مصوب برگزار مي‌گردد، هستند.

V- امكانات و منابع

الف – فضا و تجهيزات آموزشي

ضروري است برنامه دستياري به فضا و تجهيزات لازم براي انجام فعاليتهاي آموزشي دسترسي داشته باشد. اين امكانات شامل سالن كنفرانس ، كلاسهاي درس مجهز به وسايل كمك آموزشي نظير امكانات سمعي – بصري اتاق اساتيد و قفسه كتابها و مجله‌هاي اختصاصي رشتة آسيب شناسي است.

ب – امكانات بخش‌ها ، درمانگاه‌ها و ساير تسهيلات باليني

1 – ضروري است برنامه دستياري آسيب شناسي داراي اتاق كالبد گشايي مجهز و استاندارد، مورد پذيرش كميتة تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري اين رشته باشد.

2 – ضروري است برنامه دستياري آسيب‌شناسي داراي آزمايشگاه مجهز و مناسبي براي آموزش دستياران باشد:

الف – هر يك از آزمايشگاه‌هاي برنامه دستياري بسته به ضرورت بايد داراي تعداد و تركيب مناسب آسيب شناسي و كارمندان فني از قبيلي كاردان ، كارشناس، كارشناس ارشد و Ph.D باليني، بر اساس استانداردهاي مراكز آموزشي – درماني و نيز تجهيزات پيشرفته باشد.

ب – آزمايشگاه‌ها بايد داراي فضاي كاري مناسب براي انجام امور مربوط به بيماران توسط دستياران باشند.

3 – ضروري است نمونه‌هاي بيماران به نحوي نگه‌داري شوند كه براي استفاده دستياران به آساني در دسترس باشند، لازم است اين نمونه‌ها داراي ايندكس باشد، و در مورد نمونه‌هايي كه نگه‌داري آن به مدت طولاني ممكن نيست مرتباً روزآمد شود. بايد كدبندي مربوط به نمونه‌هاي بافتي بر اساس يكي از سيستم‌هاي پذيرفته شدة بين‌المللي ( مانند ICD) باشد.

پ- تعداد و تنوع بيماران

حجم و تنوع مواد آموزشي موجود در برنامه بايد به حدي باشد كه كسب تجربه كافي در زمينه بيماريهاي شايع و غير شايع، و نيز كسب تبحر در تشخيص و حل مسأله باليني و مهارتهاي فني لازم براي فعاليت به عنوان آسيب شناس توسط دستياران را تضمين كند.

ت – امكانات جنبي

1 – كتابخانه

الف – لازم است دستياران به كتابخانه دانشكده پزشكي مطابق با ضوابط مؤسسات آموزش تخصصي دسترسي داشته باشند .

ب – ضروري است دستياران در هر بيمارستان يا مجتمع بيمارستاني آموزشي به كتابخانه‌اي كه داراي كتب و مجلات تخصصي روزآمد لازم براي آموزش آنان مي‌باشد، به آساني دسترسي داشته باشند. ضروري است اين كتابخانه داراي سيستم بازيابي الكترونيك اطلاعات ( از قبيل مدلاين يا اينترنت) باشد.

پ – ضروري است كتابخانه يا مجموعه‌اي از كتابهاي مرجع و تخصصي پزشكي لازم در كشيك‌ها و ايام تعطيل در اختيار دستياران باشد.

2 – مدارك پزشكي

الف – لازم است مراكز آموزشي مجري برنامه‌هاي دستياري داراي سيستم بايگاني براي كليه بيماران سرپايي و بستري باشند . ضروري است بايگاني بيماران بستري داراي سيستم كدبندي بر اساس يكي از سيستم‌هاي بين‌المللي باشد.

ب – لازم است سيستم بايگاني پرونده‌هاي بيماران به گونه‌اي سازمان‌دهي شود كه امكان دسترسي سريع وآسان به پرونده‌ها وجود داشته باشد.

پ – مناسب است سيستم مدارك پزشكي رايانه‌اي در مراكز آموزشي مجري برنامه‌هاي دستياري اجرا شود.

VI- برنامه آموزشي

الف – اهداف و طرح برنامه

1 – طراح اصلي آموزش دوره دستياري آسيب شناسي بر حضور و استفاده دستيار از محيط كاري و آموزشي بيمارستان استوار است. آموزش دستيار بايد بر مبنا و همزمان با ارايه خدمات تشخيصي و درماني به بيماران صورت گيرد.

2 – هر برنامة دستياري مي‌تواند براساس شرايط و امكانات آموزشي خاص خود علاوه بر اهداف آموزشي اصلي كه توسط كميتة تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري رشته آسيب شناسي با همكاري اعضاي هيأت علمي برنامه‌هاي دستياري مربوطه تهيه مي‌شود، اهداف آموزشي ديگري را در برنامه بگنجاند. اين اهداف آموزشي اضافي بايد به گونه‌اي باشد كه از نظر محتوا و اهداف آموزشي اصلي برنامه، به آموزش دستياران لطمه نزند.

3 – ضروري است مدير واعضاي هيأت علمي برنامه دستياري به اهداف آموزشي برنامه خود پاي‌بند باشند.

4 – ضروري است تمام اجزاي آموزشي برنامه دستياري بر اساس اهداف برنامه سازماندهي شوند .

محتواي آموزشي

محتواي آموزشي دستياري آسيب شناسي بايد شامل موارد زير باشد:

1- كالبد شناسي، بافت شناسي، جنين‌شناسي و ساير علوم پايه در حد نياز رشتة آسيب‌شناسي.

2 – مباحث آسيب شناسي عمومي

3 – طبقه بندي و تشخيص آسيب شناختي ضايعات و بيماريهاي مختلف دستگاه‌هاي بدن بر اساس يافته‌هاي آزمايشگاهي

4 – كاربرد، روش و شرايط نمونه‌گيري، منابع خطا، تفسير و ارزش گذاري و تطبيق با وضعيت باليني در رو‌ش‌هاي آزمايشگاهي مورد استفاده براي بررسي ضايعات و بيماريهاي اعضاي دستگاه‌هاي مختلف بدن انسان در زمينه‌هاي اتوپسي، آسيب شناسي، جراحي ، سيتوپاتولوژي، سيتوژنيك ، بيولوژي مولكولي ، باكتري شناسي، قارچ‌شناسي، انگل‌شناسي، ويروس‌شناسي، ايمونوپاتولوژي، انتقال خون، هماتولوژي باليني و انعقاد خون بيوشيمي باليني ، ميكروسكوپي پزشكي و ساير تكنيك‌هاي تشخيصي

5 – روش استاندارد تهيه گزارش براي كليه آزمايش‌هاي انجام شده با روش‌هاي ذكر شده فوق

6 – اصول و روش‌هاي مديريت، بهره‌وري ‌، كنترل و تضميم كيفيت

7 – روش درخواست و يا اراية مشاوره به پزشكان همكار يا ساير همكاران باليني و توصيه‌هاي لازم از نظر انتخاب ارجح آزمايش‌هاي باليني و ترتيب انجام آنها

8 – اصول اخلاقي، قانوني و ايمني كار آزمايشگاهي

ب – اجزاي باليني

1 – جزء باليني برنامه دستياري آسيب‌شناسي بايد شامل 44 ماه آموزش آسيب‌شناسي، بر اساس محتواي ذكر شده در ضوابط برنامه دستياري اين رشته ‌، چهار ماه باقي مانده دورة دستياري مي‌تواند ادامه آموزش آسيب‌شناسي در هر يك از سرفصل‌ه اي ذكر شده باشد، يا به عنوان جزيي از گزارش توصيفي دورة آموزشي، به اراية تعريف روشني از فرصتهاي آموزش دستياران د راين چهار ماه از دورة دستياري بپردازند. مدير برنامه دستياري مسؤول تأييد و تضمين پيشرفت دستياران در اين دوره خواهد بود.

2 – ضروري است تعداد و تنوع آزمايشهايي كه در آزمايشگاه‌هاي مربوطه به برنامه دستياري انجام مي‌شود در حدي باشد كه دستياران بتوانند درطول دوره آموزشي در زمينه انجام و تفسير آزمايشهايي كه معمولاً در يك بيمارستان عمومي انجام مي‌شود ، تبحر كافي كسب كنند.

3 – گرچه كيفيت يك برنامه آموزشي صرفاً متكي به حجم نمونه‌هاي مواد آموزشي در دسترس آن برنامه نيست، با اين وجود ضروري است برنامه آموزشي حداقل از 5000000 تست آزمايشگاهي با تنوع كافي براي هر دستيار در طول دورة آموزشي برخوردار باشد. ضمناً هر دستيار در طول برنامة چهارساله بايد، زير نظر آسيب‌شناس مسؤول، حداقل:

الف – در انجام و گزارش 25 مورد كالبد گشايي مشاركت عملي داشته باشد.

ب – 2000 نمونه آسيب‌شناسي جراحي را بررسي و امضا كند. اين نمونه‌ها بايد از تنوع كافي در حيطه‌هاي قلب و عروق، خون و سيستم خون‌ساز ، سيستم لنفاوي و طحال ، ريه‌ها، دستگاه تنفس فوقاني، قفسة سينه و مدياستن، كليه، مجاري ادراري تحتاني ، لوله گوارش، غدد بزاقي و پانكراس، كبد و كيسه صفرا، دستگاه تناسلي مردان، دستگاه تناسلي زنان ، پستان، غدد درون ريز، دستگاه عضلاني، اسكلتي ، پوست، دستگاه عصبي مركزي و محيطي، چشم و گوش و گلو و بيني برخوردار باشند، به نحوي كه اطمينان حاصل شود كه دستياران هم در زمينه بيماريهاي شايع و هم در زمينه بيماريهاي غير شايع تبحر كافي كسب خواهند كرد.

پ – 1500 نمونه سيتولوژيك رابررسي كند . اين نمونه‌ها بايد ضن برخورداري از تنوع كافي ، هر دو نوع اكسفولياتيو و آسپيراسيون را شامل شود.

ت – 100 مورد مشاوره هنگام عمل (Frozen section) با تنوع كافي انجام دهد.

4 – دستياران بايد در كميته‌هاي بيمارستاني انتقال خون به صورت فعال شركت نمايند.

5 – با توجه به محدود بودن كنوني امكانات از نظر آزمايشگاهي آموزشي و پژوهشي آسيب‌شناسي مولكولي مناسب است دستياران مدت مناسبي از دورة دستياري خود را به صورت چرخشي در يكي از مراكز فعال در اين زمينه گذارنده ضمن آشنايي با اصول نظري و نحوة نمونه‌گيري صحيح و انتقال نمونه جهت اين گونه آزمايش‌ها چگونگي انجام آزمايش‌ها را مشاهده كنند.

مشاوره:

1- علاوه بر اعضاي هيأت علمي برنامه، دستياران بايد در مشاروه‌هاي باليني بين بخشي شركت فعال داشته باشند.

2 – مقتضي است در مشاوره‌هاي باليني مربوط به مراقبت از بيماران علاوه بر نظرات اعضاي هيأت علمي و دستياران آسيب‌شناسي، از اعضاي ساير گروه‌هاي آموزشي نيز استفاده شود.

پ- اجزاي تدريسي

1 – ضروري است در برنامه دستياري سمينارها و كنفرانس‌هاي منظمي در زمينه علوم پايه و كاربردي و همچنين ژورنال كلاب برقرار شود.

2 – ضروري استCPC, case study tumor & Tissue conference mortality conference معرفي اتوپسي، و همچنين كنفرانس‌هاي اختصاصي با همكاري بخش‌هاي باليني مختلف از قبيل بخش‌هاي‌بيماري‌هاي داخلي ،جراحي عمومي، بيماريهاي زنان و زايمان، پرتوشناسي، كودكان و فوق تخصص‌هاي مربوط، و گروه آموزشي پزشكي قانوني برگزار شود.

3 – ضروري است براي بحث و بررسي دقيق نمونه‌هاي دشوار و غير معمول، كنفرانس‌هاي درون- گروهي از جمله silde seminat و كلاس‌هاي توجيهي و رفع اشكال با مشاركت اعضاي هيأت علمي و دستياران برگزار شود.

4 – ضروري است دستياران بر اساس برنامه‌ريزي آموزشي در گزارش صبحگاهي مربوط به بيماراني كه ارايه خدمات آزمايشگاهي آنها را بر عهده داشته‌اند، شركت كنند. به عنوان مثال، ضروري است دستياران در حين گذارندن دورة آموزشي ميكروب شناسي در گزارش صبحگاهي بخش‌ بيماريهاي عفوني شركت كنند.

5 – مقتضي است آموزش دورة دستياري با برگزاري سمينار و آموزش موارد غير شايع تكميل شود.

ت – تحقيقات و فعاليتهاي دانش‌پژوهي

1 – ضروري است آموزش پزشكي تخصصي در محيط پرسشگري و دانش پژوهي ارايه شود تا دستياران در چنين محيطي ضمن افزودن بر آگاهي‌هاي خود، بر اساس پزشكي مبتني بر شواهد، روش نقد يافته‌هاي حاصل از پژوهش‌هاي علمي را فرا گرفته و عادت به پرسشگري را به عنوان يك رسالت حرفه‌اي، در خود ايجاد نمايند.

2 – مسؤوليت ايجاد و حفظ محيط دانش پژوهش، به عهده دانشكده پزشكي واعضاي هيأت علمي است. ضروري است مجموعة هيأت علمي به طور گسترده در فعاليتهاي دانش پژوهي شركت كنند. اين فعاليتها در برگيرندة موارد زير است:

الف – شركت فعال در بحثها، راندها و كنفرانس‌هاي باليني، به صورتي كه زمينة ارتقاي روحيه دانش پژوهي را فراهم سازد؛

ب – شركت در ژورنال كلاب‌ها و كنفرانس‌هاي پژوهشي؛

پ – شركت فعال در انجمن‌هاي علمي و تخصصي ملي و بين‌المللي، به خصوص به شكل اراية مقاله در كنفرانس‌هاي مربوطه؛

ت – انتشار مقاله در مجلات معتبر؛

ث- شركت در تحقيقات، به خصوص پروژه‌هايي كه نتايج آنها قابل ارايه در همايش‌هاي علمي ملي و بين‌المللي باشد؛

ج – اراية مشاوره به دستياران شركت كننده در پروژه‌هاي تحقيقاتي و كمك به اجراي آنها ( به طور مثال طراحي پروژه)؛

3 – ضروري است دستياران در فعاليتهاي دانش پژوهي شامل بحث‌هاي باليني ، راندها، ژورنال كلاب‌ها‌، كنفرانس‌هاي باليني و پژوهشي، مجامع علمي و تخصصي و پروژه‌هاي تحقيقاتي فعالانه شركت نمايند.

4 – ضروري است دستياران در سال اول دورة دستياري، دوره‌هاي آموزشي پژوهش را بگذرانند.

ث – ساير برنامه‌هاي دستياري لازم

از آنجا كه وجود ساير برنامه‌هاي دستياري در رشته‌هاي ديگر به افزايش تعامل و همكاري متقابل بين برنامه‌هاي دستياري و گسترش دامنة تجربيات آموزشي آنها مي‌انجامد، مقتضي است دانشگاه ارايه كنندة برنامة دستياري آسيب‌شناسي حداقل مجري سه برنامة دستياري ديگر نيز باشد. برنامه‌هاي دستياري بيماري‌هاي داخلي، بيماري‌هاي زنان و زايمان‌، جراحي عمومي ، كودكان و پرتو شناسي مناسب‌ترين رشته‌هاي مكمل آموزش رشتة آسيب شناسي هستند.

VII – ارزيابي دروني

الف – ارزيابي دستياران

1 – ضروري است دانش نظري، مهارتها و قضاوت باليني و خصوصيات فردي- حرفه‌اي دستياران به طور منظم مورد ارزيابي قرار گيرد.

2 – لازم است ارزيابي دانش نظري از طريق آزمون كتبي يا شفاهي ، كه در طول سال تحصيلي توسط هيأت علمي برنامه برگزار مي‌گردد، انجام شود.

3 – ضروري است ارزيابي مهارتها و قضاوت باليني، و خصوصيات فردي – حرفه‌اي دستياران از طريق فرم‌هاي ارزيابي درون دانشگاهي و بر اساس مقررات و روشهاي مصوب كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي آماده مي‌شوند انجام گردد.

4 - لازم است در برنامة دستياري، گزارشي از مجموعة ارزيابي هر يك از دستياران تهيه و در پروندة وي نگهداري شود و نتيجه آن در هر مرحلة ارزيابي به اطلاع دستيار مربوطه برسد.

5 – ضروري است فعاليتهاي آموزشي هر دستيار در قالب Logbook آن دستيار ثبت شود.

ب – ارزيابي اعضاي هيأت علمي در برنامه دستياري

1 – ضروري است مدير برنامه فعاليتهاي اعضاي هيأت علمي را در برنامة دستياري به طور منظم ( حداقل سالي يك بار ) مورد ارزيابي قرار دهد. مقتضي است ارزيابي اعضاي هيأت علمي شامل توانايي و تعهد آموزشي، حضور فيزيكي موثر، و همچنين دانش باليني ، ارايه خدمات درماني و فعاليتهاي دانش پژوهي آنان باشد.

2 – ضروري است در ارزيابي اعضاي هيأت علمي از نظرات دستياران ، كه به صورت مكتوب ومحرمانه جمع آوري مي‌گردد، نيز استفاده شود.

3 – ضرروي است مدير گروه خلاصه‌اي از ارزيابي‌هاي انجام شده در مورد هر يك از اعضاي هيأت علمي را دراختيار وي قرار دهد.

پ – ارزيابي برنامه

1 – ضروري است اعضاي هيأت علمي كارآيي آموزشي برنامه دستياري خود را در اجراي ضوابط و تأمين اهداف آموزشي تعيين شده توسط كميته تدوين و ارزشيابي رشتة مربوطه به طور سيستماتيك مورد ارزيابي قرار دهند.

2 – ضروري است در ارزيابي فوق از نظرات دستياران، كه به صورت مكتوب و محرمانه جمع‌آوري مي‌گردد، نيز استفاده شود.

3 – ضروري است هيأت علمي ، ضمن برگزاري جلسات ادواري منظم ( حداقل سالي يك بار) نسبت به بازنگري و بررسي ميزان كارآيي برنامه، و اصلاح آن در جهت دستيابي به اهداف آموزشي اقدام نموده، پيشنهادهاي اصلاحي خود را در مورد اهداف آموزشي به كميتة تدوين و ارزشيابي اعلام كند. مقتضي است حداقل يك نماينده از دستياران در اين بررسي‌ها شركت داشته باشد. ضروري است صورتجلسات و تصميمات اتخاذ شده ثبت و نگهداري شود.

4 – ضروري است مدير گروه با مشاركت اعضاي هيأت علمي نحوة استفاده از منابع موجود، نقش هر يك از مراكز آموزشي مشاركت كننده، حمايت مالي و اجرايي از برنامه، تعداد و تنوع بيماران، عملكرد مدير برنامه و اعضاي هيأت علمي، وكيفيت نظارت بر دستياران را ارزيابي نمايد.

5 – لازم است مدير برنامه نتايج حاصل از اين ارزيابي را از طريق مدير گروه، به اطلاع دانشكدة پزشكي و از طريق دانشگاه علوم پزشكي ، به اطلاع كميتة تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري مربوط برساند و براي رفع كاستي‌هاي