نگارش پروپوزال ارشد و دکتری…
Proposal…
پایان نامه ارشد و رساله دکتری.…
Dissertation…
نگارش، استخراج و ترجمه مقاله…
Article…
شبیه سازی چیست؟.
شبیه سازی (Simulation) فرآیند تقلید یا همگون‌سازی شرایط اجرایی یک سیستم یا پروژه در محیط کنترل شده است. مفهوم شبیه سازی در بسیاری از زمینه ها از قبیل تکنولوژی، بهینه‌سازی، ایمنی‌مهندسی، تست کردن سیستم‌های امنیتی، آموزش و بازی‌های آنلاین مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از رایج ترین نمونه‌های شبیه سازی (Simulation) در رشته کامپیوتر انجام میشود که شخص پژوهشگر پس از طراحی یک مدل آن را در محیط سیستم اجرا کرده و شبیه سازی می‌نماید. حتی در رشته‌های علوم اجتماعی و یا اقتصاد نیز مدل‌های علمی طراحی شده توسط محققان در محیط کنترل شده تست شده و نتایج آن در واقعیت تعمیم داده میشود.
یکی از نکات کلیدی در شبیه‌سازی (Simulation) این است که شخص محقق در زمان طراحی سیستم می‌بایست به داده‌های موثق و صحیحی دسترسی داشته‌باشد چرا که نقص در داده‌ها موجب نقصان در سیستم شده و شبیه سازی آن نتایج اشتباهی را ارائه خواهد کرد. دومین نکته در شبیه سازی سیستم‌ها، خصوصا در رشته‌های مانند کامپیوتر، ساده‌سازی تقریب‌ها و فرضیه‌ها (Approximation and Assumption) است. فرآیندها و پروتکل‌های اعتبارسنجی و روایی یک مدل در حال حاضر تبدیل به یک رشته دانشگاهی شده است که دانشجویان در آن با چگونگی اصلاح، تعدیل، اشکال یابی و توسعه مدل‌های شبیه سازی شده خصوصا در رشته‌های علوم کامپیوتری آشنا میشوند.
به طور کلی در ابتدا فرآیند شبیه سازی کاملا مستقل از رشته‌ها و علوم دانشگاهی توسعه پیدا کرده و در زمینه‌های مختلف علمی و صنعتی به گستردگی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما در قرن بیستم با توسعه بیشتر سیستم‌های کامپیوتری، مطالعات تئوری سیستم‌ها و سایبرنتیک (Cybernetics) میزان توجهات به این حوزه افزایش یافته و مفهوم شبیه سازی بسیار تخصصی‌تر شد. در همین راستا چندین مفهوم متمایز از شبیه سازی به وجود آمد که عبارتند از :
شبیه‌سازی فیزیکی (Physical Simulation): شبیه سازی فیزیکی به معنای ایجاد شرایط و مکانیزم‌های آزمایشگاهی کاملا منطبق بر شرایط خارج و محیط واقعی است. در فرآیند شبیه سازی فیزیکی سعی میشود نمونه طراحی شده با مواد اولیه مشابه نمونه اصلی تست و بررسی شود. ویژگی‌ها و مشخصات این مواد در نمونه شبیه سازی شده دقیقا مشابه محصول نهایی است که به دست مصرف کننده یا مشتری میرسد. با توجه به ظرفیت سیستم شبیه ساز، نتایج بدست آمده از این شبیه سازی بسیار کاربردی بوده و به صورت مستقیم میتوان در خط تولید و یا طراحی محصول مورد استفاده قرار داد.
شبیه‌سازی فعالانه (Interactive Simulation): نوعی از شبیه‌سازی فیزیکی است که با مداخله انسان در فرآیند شبیه‌سازی همراه است و به نوعی تعامل بین انسان و هوش مصنوعی محسوب میشود. از جمله شبیه سازهای فعالانه میتوان به شبیه ساز پرواز (Flight Simulator) و شبیه ساز رانندگی (Driving Simulator) اشاره کرد. این نوع از سیستم‌های شبیه ساز که برای تعامل انسان و هوش مصنوعی یک پلتفرم ارتباطی با کاربری آسان را فراهم میکند اصطلاحا VIS می‌گویند.
شبیه‌سازی مداوم (Continiuous Simultion): شبیه سازی مداوم نوعی از فرآیند شبیه‌سازی است که به صورت دوره‌ای و طی مدت زمان‌های مشخص اقدام به بررسی و تست مدل طراحی شده کرده و خروجی‌ها را در یک بازه زمانی ارائه می‌نماید. یکی از پیچیده‌ترین انواع شبیه سازی مربوط به مدل‌های Continiuous Simultion است که در آن محقق فرمول‌های ریاضی بسیار گسترده‌ای را در سیستم تعریف میکند تا مدل در وضعیت‌ها و شرایط مختلف و متفاوت در بازه‌های زمانی مشخص تست و بررسی شود. برای مثال مدار الکتریکی را در نظر بگیرید که سری‌های متفاوتی از مقاومت، خازن، ترانزیستور و اتصالات را در خود جای داده‌است و یک سیستم شبیه ساز قصد دارد بهینه‌ترین و مناسبترین حالت برای جای گذاری و اتصالات در مدار بیابد. بررسی حالت‌های مختلف و محاسبه نقطه بهینه هر مورد نیاز به فرمول‌های بسیار زیادی دارد که تنها در شبیه سازی مداوم قابل انجام است.
شبیه‌سازی رویداد گسسته (Discrete-event Simulation): شبیه سازی رویداد گسسته برای مشخص کردن عملکرد سیستم در زمان‌های حساس، یک رویداد مشخص یا بحران مورد استفاده قرار میگیرد و معمولا نتایج بین این زمان‌ها از یافته‌های تحقیق حذف میشود. یکی از ساده‌ترین مثال‌ها برای شبیه سازی رویداد گسسته، تست عملکرد یک خودرو در زمان شروع به حرکت یا در زمان توقف است و نتایج مربوط به شبیه ساز در بین این دو نقطه مورد بررسی قرار نخواهد گرفت.
شبیه‌سازی استوکستیک (Stochastic Simulation): نوعی از شبیه سازی است که در آن یک متغیر یا فرآیند در مدل به صورت تصادفی از طریق تکنیک مونته کارلو (Monte Carlo) به طور مداوم تغییر میکند. با توجه به اینکه شرایط کلی شبیه سازی تغییری نمی‌کند اما به دلیل تغییر فاکتورهای موجود در مدل ممکن است نتایج با هم تفاوت چشمگیری داشته باشند. یکی از نمونه‌های رایج شبیه سازی استوکستیک استفاده از مدل‌های مختلف بهینه سازی توربین های بادی و انرژی است. در این فرآیند متغیرهای مختلف محیطی و فیزیکی در مدل به صورت تصادفی تغییر کرده و نتایج ثبت میشود. در شرایط شبیه‌سازی استوکستیک ممکن است نتایج یک تحقیق با تحقیق دیگر بسته به شرایط فرموله کردن مدل متفاوت باشد.
شبیه‌سازی قطعی (Deterministic Simulation): نوعی از شبیه سازی است که فاکتورهای درون مدل توسط الگوریتمهای ثابت و قطعی طراحی شده و نتایج یکسانی از تحقیقات حاصل خواهد شد. این نوع از شبیه سازی شامل فرمول‌های ثابتی میشود که فرآیندهای واقعی را تخمین شده و تفسیر نتایج آن بسیار ساده تر از شبیه سازی استوکستیک است.
شبیه‌سازی هایبرید (Hybrid Simulation): شبیه‌سازی هایبرید ترکیبی از Continiuous Simultion و Discrete-event Simulation است. در این فرآیند نتایج بدست آمده از هر دو شبیه سازی را به صورت عددی ترکیب کرده و خروجی‌هایی با کمترین میزان اختلاف را بر میگزینند. شبیه سازی هایبرید یک تکنیک قدرتمند تست دینامیک برای سیستم‌های ساختاری (Structural System) است. این نوع از شبیه‌سازی برای سیستم‌های ساختاری استفاده میشود که بسیار بزرگ یا بسیار پیچیده هستند مانند ساختمان‌های بسیار بلند یا پل‌های بسیار بزرگ و پیچیده.
شبیه‌سازی مستقل (Stand alone Simulation): نوعی از شبیه سازی است که تنها در یک ایستگاه کاری انجام شده و فرآیند انجام آن نسبت به سایر انواع شبیه‌سازی ساده تر است. برای مثال فرض کنید یک مدل شبیه سازی شده را در محیط نرم افزار Choice Simulator اجرا کرده‌اید و قصد دارید یک کپی از آن را در اختیار مشتریان و یا تعدادی از مخاطبان قرار‌دهید تا بدین وسیله تجربه کاربری آنها را مورد ارزیابی قرار‌دهید. در این روش شما یک شبیه‌سازی مستقل به وجود آورده‌اید که نتایج آن منحصر به فرد و بسیار کاربردی خواهد بود.
شبیه‌سازی توزیع شده (Distributed Simulation): نوعی از شبیه‌سازی است که در آن یک مدل را برای اجرا به چند مدل کوچکتر با مقیاس جزئی‌تر تقسیم میکنند و یا چند مدل کوچک را ترکیب کرده و یک مدل با مقیاس بزرگ برای بررسی ایجاد میکنند. از مهمترین مزایای شبیه سازی توزیع شده افزایش سرعت عملکرد سیستم، امکان استفاده چندباره، شخصی سازی اطلاعات و ثبات در عملکرد سیستم است.
شبیه‌سازی موازی (Parallel Simulation): این نوع از شبیه سازی به نوعی زمینه اعتبار سنجی مدل را فراهم کرده و در برگیرنده چندین اجرای همزمان مدل در سیستم است. چنانچه نتایج و خروجی های حاصل از شبیه سازی در حداقل دو سیتم یکسان باشند می توان از اعتبار مدل شبیه سازی شده اطمینان داشت.
شبیه‌سازی در محیط کامپیوتر یکی از رایج‌ترین انواع مدل سازی است که به بررسی موقعیت‌ها و فرضیات در محیط نرم افزار پرداخته و خروجی آن را در قالب یک پلتفرم آنلاین یا برنامه قابل اجرا ارائه می‌نماید. در حال حاضر مدلسازی یا شبیه‌سازی کامپیوتری نه تنها در رشته کامپیوتر بلکه در رشته‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی، شیمی، فیزیک، زیست شناسی و بسیاری از رشته‌های دانشگاهی کاربرد داشته و مورد استفاده محققان بسیاری قرار میگیرد. البته برای اینکه مفهوم شبیه‌سازی و مدلسازی در محیط کامپیوتری را برای شما واضح تر کنیم باید به یک نکته مشخص در این زمینه اشاره کنیم.
مدلسازی کامپیوتری شامل تمامی الگوریتم‌ها، فرمول‌ها و تکنیک های ریاضی است که در یک سیستم تعریف میشود تا رفتار آن را مشخص کنیم. اما شبیه‌سازی بررسی عملکرد سیستم در محیط واقعی است و تمامی این فرمول ها و الگوریتم ها در سیستمی است که شما قصد آزمایش و بررسی آن در محیط آزمایشگاه را دارید. از جمله کاربردهای مهم شبیه‌سازی در محیط کامپیوتری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شبیه‌سازی عملیات و فرآیندهای اجرایی در محیط فرودگاه‌ها به منظور بررسی امنیت، کیفیت و بهره‌وری در فرآیند، ارزیابی ظرفیت‌ها و مشخص کردن نقاط ضعف و قوت سیستم‌های فرودگاهی.
- شبیه‌سازی عملیات‌های تولیدی و صنعتی در شرکت‌های بزرگ به منظور یافتن نقاط بهینه تولید، انبارداری، فروش و ترابری. برای مثال پیش از راه‌اندازی یک خط تولید جدید میتوان به واسطه هوش‌مصنوعی و شبیه‌سازی کامپیوتری میزان بهره‌وری، تولید و حوادث احتمالی را مورد ارزیابی و بررسی قرار داد.
- شبیه‌سازی وضعیت ترافیک و حمل و نقل در بزرگراه‌های کشور در زمان راه اندازی یک مسیر جدید و یا کنترل ترافیک در مسیرهای کنونی.
- شبیه‌سازی ارتباطات تلفنی و ظرفیت تماس‌های ورودی و خروجی در یک مسیر مخابراتی مشخص پیش از اجرای آن در سطح کلان. بسیاری از پروژه‌های مخابراتی در کشور پیش از اجرا توسط مهندسان شبیه سازی و امکان سنجی می شوند.
- شبیه‌سازی انبار و نگهداری کالا در گمرکات کشوری به منظور ظرفیت سنجی و پیشبینی رشد در سطح بارگیری‌های بندری و میزان صادرات و واردات کالاها در کشور.
ابزارهای شبیه سازی - نمونه پروژه های شبیه سازی - Matlab - AUTOCAD
شبیه سازی.
شبیه سازی روشی است که به وسیله ی آن یک تجربه ی مصنوعی یا فرعی ایجاد می شود که فراگیر را در فعالیتی درگیر می سازد که شرایط زندگی واقعی را بدون پیامدهای خطرناک یک موقعیت واقعی منعکس می سازد. در واقع شبیه سازی تقلید کردن یا مشابه سازی یک نظام واقعی است، به طوری که ما بتوانیم آن را جستجو کنیم، تجربیاتی را در آن انجام دهیم و قبل از اجرا کردن، آن را در جهان واقعی، درک کنیم.
در واقع شبیه سازی تقلیدی از یک سیستم یا یک پدیده طبیعی در محدوده آزمایشگاه و محیط آزمایشی است. شبیه سازی در واقع تقلید از یک نظام واقعی زندگی است، به طوری که ما در آن می توانیم جست و جو کرده و تجربیاتی به دست آوریم و قبل از اجرا کردن آن در جهان واقعی، آن را درک کرده و از ابعاد مختلف مورد تحلیل قرار دهیم.
شبیه سازی نمادی از کاربرد اصول «سایبرنتیک یا علم فرمانشی» است. بر اساس این علم، انسان یک نظام کنترلی است که یک دوره فعالیت را انجام می دهد در مرحله ی بعد همان فعالیت را اصلاح نموده و جهت می دهد. این رشته به عنوان مطالعه ی تطبیقی مکانیسم کنترل انسان (یا زیست شناختی) و نظام های الکترو مکانیکی نظیر رایانه توصیف می شود. با قیاس بین انسان و ماشین، فراگیر را به عنوان نظام بازخوردی خود تنظیم مفهوم سازی می کنند. به عبارتی یادگیری بر اساس سایبرنتیک تجربه کردن نتایج محیطی رفتار و اشتغال در رفتار خود اصلاحی است و محیط زمانی مناسب یادگیری است که تمام بازخوردها کامل رخ دهند. بر این اساس تمام رفتار انسانی یک طرح قابل درک حرکتی را در بر دارد که این طرح شامل رفتار نا آشکار (مثل تفکر) و رفتار نمادی آشکار است، افراد در شرایط فرضی رفتار خود را بر حسب بازخوردی که از محیط دریافت می کنند تغییر داده و شکل حرکات و پاسخ خود را در ارتباط با این بازخورد سازمان می دهند. در این فرآیند توانمندی های حسی-حرکتی آنان به نظام های بازخوردی آنان شکل می دهد.
در زير به برخي از سيستم هايي که کارايي ابزار شبيه سازی در آن ها به اثبات رسيده و از ابزار شبيه سازي به صورت گسترده استفاده مي کنند اشاره مي شود:
زنجيره تامين و لجستيك
بيمارستان ها و مراكز درماني
فرآيند بازاريابي و تحليل رقبا
فرآيند هاي ساخت و توليد
فرودگاه ها، فروشگاه ها و سيستم هاي تردد عابرين
سيستم هاي حمل و نقل و انبارداري
مديريت پروژه و مديريت دارايي ها
سيستم هاي خدماتي
سيستم هاي ريلي
سيستم هاي دفاعي و نظامي
سيستم هاي ارتباطي و مخابراتي
مديريت استراتژيك و برنامه ريزي
فرآيندهاي اجتماعي
مدل سازی سیستم های بیولوژیک
از عناصر مهم در شبیه سازی، استفاده از شبیه ساز می باشد. شبیه ساز یک وسیله مهارت آموزی است که از آن می توان برای نشان دادن واقعیت ها از نزدیک استفاده کرد و پیچیدگی رویدادها را با استفاده از آن کنترل نمود. شبیه ساز قادر است برای فراگیران وظایف یادگیری مستلزم پاسخ را فراهم آورد، که البته واقعی نیستند همانند برخورد اتومبیل شبیه سازی شده در آموزش رانندگی.
انواع شبیه سازی
- شبیه سازی همانی: در این روش، خود سیستم را به عنوان مدل آن در نظر گرفته و رفتار آن را بررسی میکنیم. به عبارت دیگر این روش، همان آزمایش مستقیم روی سیستم است و در صورت یافتن پاسخی برای مسئله مورد نظر، صد درصد قابل استفاده و مفید است.
- شبیه سازی نیمه همانی: در این روش، تا آن جا که امکان دارد، از اشیا و قوانین واقعی سیستم استفاده می کنیم. تنها، اشیا یا مراحلی از سیستم واقعی که باعث غیر ممکن شدن شبیه سازی همانی است، مدلسازی میشود. به عبارت دیگر، بخشی از مدل سیستم، واقعی و بخش دیگر غیر واقعی یا شبیه سازی شده است.
شبیه‌سازی آزمایشگاهی: در این روش، بعضی از نماها و اشیای سیستم واقعی، به وسیله امکانات آزمایشگاهی ساخته شده و بعضی نماها و روابط دیگر به وسیله سمبل‌ها جایگزین میشوند. مثل راداری که با امکانات و مقیاس آزمایشگاهی ساخته میشود.
شبیه‌سازی کامپیوتری: در شبیه‌سازی کامپیوتری، مدل ساخته شده، برنامه‌ای کامپیوتری است که کلیه اشیا و نماهای سیستم، به ساختارهای برنامه‌ای و کلیه مشخصات و رفتار آن، به متغیرها و توابع ریاضی تبدیل شده و قوانین و روابط حاکم بر سیستم و ارتباط‌شان با یکدیگر، در درون برنامه در نظر گرفته میشود . شبیه سازی کامپیوتری (به علت عملی بودن و داشتن امتیازات خاص خود)، برای بررسی و مطالعه اغلب سیستم‌ها؛ از قبیل حمل و نقل، بیمارستان، سیستم‌های صنعتی، تولیدی، ترافیک، انبار و غیره به‌کار می‌رود.
شبیه سازی به کمک کامپیوتر
شبیه سازی کامپیوتری یا شبیه سازی رایانه ای به اجرای یک شبیه سازی با استفاده از یک برنامه کامپیوتری می گویند طوری که این برنامه کامپیوتری مدل شبیه سازی شده را تعریف کرده و آن را تحلیل کند. شبیه سازی کامپیوتری یک شبیه‌سازی است که در یک کامپیوتر واحد یا شبکه‌ای از کامپیوترها برای باز تولید رفتار یک سیستم اجرا میشود. شبیه سازی های کامپیوتری بسته به مدل شبیه سازی شده دارای حجم محاسباتی مختلف اند. در شبیه سازی های پیچیده، حجم محاسبات در شبیه سازی کامپیوتری به مراتب بسیار وسیع تر از شیوه های سنتی که در آن شبیه سازی به وسیله محقق و با استفاده از ریاضیات روی کاغذ انجام می شوند، است.
دلایل استفاده از شبیه سازی
- فشردن زمان: به کمک شبیه سازی می توان فرآیند های یک سیستم را که ممکن است چندین سال به طول می انجامد در چند ثانیه شبیه سازی کرد.
- گسترش زمان: به وسیله اطلاعات به دست آمده از شبیه سازی، پژوهشگر می تواند به جزئیاتی که در زمان واقعی (به علت بالا بودن سرعت ایجاد پدیده در سیستم واقعی) قابل مشاهده نیستند را مورد مطالعه قرار دهد.
- شبیه سازی این امکان را فراهم می کند تا یک آزمایش یا تحلیل یک پدیده را با حفظ تمامی پارامترها بارها تکرار کرد. در هر بار تکرار تنها مقادیر مورد نظر را تغییر داده و وابستگی و اثرات پارامتر تغییر داده شده را بر روی پدیده مورد ارزیابی قرار داد.
- شبیه سازی قادر به بررسی تغییرات جدید در سیستم‌های موجود و مطالعه سیستم‌هایی که در مرحله طرح می‌باشند و هنوز هیچ‌گونه امکانات، سرمایه و زمان برای پیشرفت یا ایجاد فیزیکی آنها صرف نشده است. هم چنین بررسی و آزمایش سیستم‌های فرضی که احیاناً ایجاد و مطالعه آنها به وسیله روشهای دیگر غیرممکن یا خطرناک می‌باشد با این روش امکان‌پذیر است.
معایب استفاده از شبیه سازی
شبیه سازی کامپیوتری اغلب نیازمند دقت بسیار بالا می باشد. در یک شبیه سازی پیچیده کوچک ترین اشتباه می تواند به جواب های نامطمئن منتهی شود.
اغلب به علت عددی بودن حلگر در نرم افزار های شبیه سازی، همواره شبیه سازی دقیق نبوده و همواره درصدی خطا در نتایج وجود دارد.
مثال‌های خاص شبیه سازی‌های کامپیوتری عبارتند از
شبیه سازی‌های آماری براساس مجموعه‌ای از تعداد زیادی از پروفایل‌های ورودی از قبیل پیشبینی دمای موازنه دریافت آب‌ها، دادن اجازه ورود به گاموت هواشناسی به یک محل خاص. این روش برای پیشبینی آلودگی گرمایی بسط داده شد.
از شبیه‌سازی عاملی به طور مؤثر در اکولوژی استفاده شده‌است؛ که در آن اغلب مدلسازی فردی نامیده میشود و در موقعیت‌هایی استفاده میشود که برای آنها تغییرپذیری فردی در عامل هارا نمیتوان نادیده گرفت. از جمله جنبش‌های جمعیت ماهی‌های آزاد و قزل آلا.
مدل پویای مرحله بندی شده زمانی–در هیدرولوژی چندین مدل حمل و نقل هیدرولوژی از این دست وجود دارند از جمله مدل‌های SWMM و DSSAM که توسط آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا برای پیشبینی کیفیت آب رودخانه بسط داده شدند.
از شبیه‌سازی‌های کامپیوتری هم چنین برای مدلسازی رسمی تئوری‌های شناخت انسان و عملکرد استفاده شده‌اند از جمله ACT-R
شبیه سازی کامپیوتری با استفاده از مدلسازی مولکولی برای کشف مواد.
شبیه سازی کامپیوتری برای مطالعه حساسیت انتخابی پیوندها به وسیله مکانیک–شیمی در طول خرد کردن مولکول‌های آلی.
از شبیه سازی‌های دینامیک سیالات کامپیوتری برای شبیه‌سازی رفتار هوای در حال جریان، آب و سیالات دیگر استفاده میشود. از مدل‌های۱، ۲ و ۳ بعدی استفاده میشوند. یک مدل یک بعدی اثرات چکش آب را بر یک خط لوله شبیه سازی میکند. یک مدل دو بعدی برای شبیه سازی نیروهای کششی در مقطع بال یک هواپیما استفاده میشود. یک شبیه‌سازی سه بعدی گرما و سرمای یک ساختمان بزرگ را برآورد میکند.
یک شناخت تئوری مولکولی ترمو دینامیک آماری برای شناخت راه حل‌های مولکولی اساسی می‌باشد. توسعه تئوری PDT اجازه ساده شدن این موضوع پیچیده را به نمایش‌های پایین زمینی تئوری مولکولی می‌دهد.
ابزارهای شبیه سازی - نمونه پروژه های شبیه سازی - Matlab - AUTOCAD
تحلیل آماری.
علم آمار به معنای مطالعه فرآیند گردآوری، تجزیه و تحلیل، تفسیر، ارائه و سازماندهی داده‌های خام است. با توجه به این موضوع، تعریف تحلیل آماری (statistical analysis) به معنای تولید نمودارها و جداول آماری از داده‌های خام است، به گونه ای که نتایج آن قابل فهم و استنتاج باشند. فرض کنید به عنوان یک پژوهشگر اقدام به توزیع پرسشنامه در مورد یک موضوع مشخص کرده‌اید و داده‌های خام بسیاری را در این حوزه جمع نموده‌اید. اما چطور می‌خواهید متوجه نظر مشارکت کنندگان و یا افراد پاسخ دهنده به تحقیق شوید؟ چگونه می‌خواهید دریابید که نتایج تحقیق چه بوده‌است؟ و یا چطور می‌خواهید از صحت و اعتبار تحقیقتان مطمئن شوید؟
در همین راستا یکی از اساسی‌ترین و مهمترین ابزار تحلیل و بررسی صحت و دقت نتایج تحقیق، استفاده از تحلیل آماری (Statistical Analysis) است که به شما کمک می کند تا یافته‌ها و نتایج شفافی از داده‌های خام بدست آورید. شروع فرآیند تحلیل آماری با مشخص کردن جامعه آماری و جامعه نمونه آغاز میشود.
پیش از آنکه اقدام به جمع‌آوری داده‌ها کنید باید سعی کنید جامعه هدف خود برای تحقیق را شناسایی نمایید. برای مثال فرض کنید موضوع تحقیق شما " تاثیر تحریم‌های بین‌المللی بر روی تصمیم‌های سازمانی هتل‌داران کشور" است. به نظر شما جامعه هدف مناسب برای گردآوری داده‌های آماری کدام است؟ آیا کارکنان هتل‌ها هم میتوانند در فرآیند گردآوری داده‌ها مشارکت کنند؟ آیا تنها مدیران و تصمیم‌گیران هتل‌ها گزینه مناسبی هستند و یا سیاست‌گذاران کشوری در حوزه گردشگری و هتل‌داری نیز مناسب این تحقیق می‌باشند؟ انتخاب درست و دقیق جامعه آماری به شما کمک میکند که بتوانید داده‌های دقیق‌تری داشته و به نتایج کاربردی‌تر دست پیدا کنید.
جامعه نمونه نماد و مظهری از جامعه آماری است و یک ماهیت خلاصه شده از آن ارائه می‌نماید. در مثال قبلی گردآوری داده از تمامی مدیران و سیاست‌گذاران هتل‌داری کار بسیار دشواری است و به همین منظور پژوهشگر سعی میکند یک جامعه نمونه از آن انتخاب کند. برای مثال جامعه هتل‌داران استان تهران و یا مدیران هتل های 4و5 ستاره میتوانند نمونه مناسب و قابل اندازه‌گیری برای یک تحقیق باشند. از طرف دیگر انتخاب نمونه در تعمیم‌پذیری تحقیق تاثیر بسیار زیادی دارد. اگر نمونه آماری به درستی انتخاب شود و نماینده مناسبی برای کل جامعه باشد، در نهایت نتایج به دست آمده از نمونه تحقیق قابل تعمیم به کل جامعه آماری است.
تحلیل‌های آماری و کمی که در حوزه‌های مختلف انجام میگیرند دو رویکرد کلی را دنبال میکنند:
(1) مطالعات آزمایشگاهی
(2) مطالعات مشاهده‌ای
مطالعات آزمایشگاهی (Experimental Study) برروی یک سیستم و یا نمونه انجام میشود و هدف آن دستکاری و بررسی نتایج حاصل از دستکاری است. فرض کنید قصد بررسی مقاومت یک نوع خاصی از سیمان یا بتون در محیط آزمایشگاه را دارید.
در این حالت سعی میکنید با اعمال تغییرات و دستکاری محیطی مانند رطوبت، فشار، دما و سایر عوامل محیطی و شیمیایی، میزان مقاومت در سیمان و یا بتون را اندازه بگیرید.
مطالعات مشاهده ای (Observational Study) که بیشتر در حوزه علوم اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرند به بررسی یه موضوع در جامعه پرداخته و نتایج حاصل از مشاهدات خود را گزارش خواهد کرد.
دو روش آماری مهم در فرآیند تحلیل آماری نیز عبارتند از:
(1) آماری توصیفی (Descriptive Statistic)
آمار توصیفی در تحلیل آماری به بررسی و تجزیه و تحلیل یک گروه مشخص و یا نمونه خاص پرداخته که تنها ویژگی‌های آن گزارش میشود و این نتایج قابل تعمیم نمی باشد.
(2) آمار استنباطی (Inferential Statistic)
آمار استنباطی به مطالعه نمونه به عنوان نماینده‌ای از کل جامعه پرداخته و نتایج آن را به صورت یافته‌های قابل تعمیم ارائه می‌نماید.
اولین نوشته‌ها و مستندات در مورد تحلیل آماری و احتمالات توسط خلیل ابن احمد فراهیدی دانشمند عرب بین قرن 100-176 هجری در کتاب "پیام‌های رمزنگاری" مورد استفاده قرار گرفت. در این کتاب خلیل ابن احمد از روشها و تحلیل‌های آماری و ریاضی سخن گفت که به واسطه آن میتوان پیام‌ها را رمز نگاری و کدگذاری کرد.
اما اولین نوشته‌ها در مورد آمار و تحلیل آماری در اروپا به سال 1663 باز می‌گردد. در این سال مقاله‌ای با عنوان "مشاهدات طبیعی و سیاسی در مورد لوایح مرگ و میر" توسط شخصی به نام جان گرانت (John Graunt) منتشر شد. این تحقیق به ضرورت استفاده از داده ها و تحلیل‌های آماری در سیاست گذاری و تصمیم‌سازی اقتصادی و سیاسی پرداخته‌بود و به این موضوع اشاره داشت که اطلاعات زمینه‌ای و جمعیت شناختی در یک جامعه میتوانند در فرآیند برنامه‌سازی اقتصادی و سیاسی تاثیر بسزایی داشته باشند.
اما شکل جدید و شناخته شده امروزی علم آمار در اوایل قرن 19و20 در سه مرحله شکل گرفت. اولین مرحله از فرآیند شکل‌گیری تحلیل و علوم آماری توسط فرانسیس گالتون و کارل پیرسون (Galton and Pearson) شکل گرفت که روشهای آماری را به قواعد بسیار منظم و کاربردی برای تحلیل تبدیل کردند. از مهمترین دستاوردهای گالتون ارائه تعاریف آماری مانند انحراف معیار، رگرسیون و همبستگی بود که تاثیر بسیار زیادی در درک روابط بین متغیرهای آماری ایجاد کرد.
دومین موج از توسعه علم آمار و تحلیل آماری بین سال‌های 1910 تا 1920 شکل گرفت که مهمترین نقش در توسعه آن را شخصی به نام ویلیام سیلی (William Sealy) ایفا کرد و رونالد فیشر (Ronald Fisher) آن را به اوج رسانید. رونالد فیشر در یکی از مهمترین و معتبرترین مقالاتش، مفهومی به نام واریانس و اهمیت آن در تحلیل‌های آماری را مطرح کرد و در نهایت آخرین موج از توسعه علم آمار که به اصلاح و تعدیل مفاهیم قبلی اختصاص داشت توسط پیرسون و نیمن (Pearson and Neyman) بین سال های 1930-1934 انجام گرفت.
امروزه علم آمار و تحلیل‌های آماری در بسیاری از تحقیقات، برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌های کشوری و بین الملل نقش اساسی داشته و به واسطه آن میتوان به نتایجی بسیار دقیق دست یافت و استدلال‌هایی مبتنی بر واقعیت انجام داد. با توجه به اینکه روشها و تکنیک‌های مختلفی برای تجزیه و تحلیل آماری و فهم داده‌های خام وجود دارد، اما تحلیل‌های آماری معمولا بر3 مفهوم کلی استوار هستند که درک آنها کمک بسیار زیادی به پژوهشگران در تجزیه و تحلیل داده‌های خام خواهد کرد. به پژوهشگران توصیه میشود قبل از انجام تحلیل‌های پیشرفته توسط نرم افزارهای آماری، 3 مفهوم بنیادی در آمار را آموخته و مورد استفاده قرار دهند.
این 3 مفهوم بنیادی در تحلیل آماری عبارتند از:
میانگین: میانگین که در زبان آماری با دو عنوان (Mean) و (Average) شناخته میشود، نشان دهنده روند کلی در داده‌های خام است. میانگین کاربردهای بسیار زیادی در تحلیل ایفا میکند برای مثال قصد دارید بدانید میانگین پاسخ‌های افراد در یک طیف لیکرت 5 تایی چگونه است؟ آیا داده‌ها می تواند نرمال باشد یا غیر‌نرمال هستند؟ و یا میانگین عددی یک متغیر چگونه است.
برای مثال فرض کنید میزان تحمل فشار در بیش از 1000 لوله چدنی با اندازه، شکل و وزن یکسان در نرم افزار SPSS وارد شده است و هر کدام از این قطعه‌های آلیاژی در یک فشار مشخص و متفاوت با سایرین شکسته میشود. حال می‌خواهید متوجه شوید که میانگین فشاری که این 1000 لوله چدنی تحمل کرده‌اند چه مقدار است؟ بهترین روش برای این کار استفاده از میانگین یا دستور Mean در نرم افزارهای آماری است. اما تنها استفاده از میانگین در تفسیر آمار نمیتواند روش تحلیل مناسبی باشد چرا که این مفهوم با میانه (Median) و مد (Mode) ارتباط نزدیکی دارد و در داده‌های با توزیع غیر نرمال اهمیت پیدا میکنند.
انحراف معیار: دومین مفهوم بنیادی در آمار انحراف معیار یا Standard Deviation نام دارد که پراکندگی داده‌ها در اطراف میانگین را اندازه میگیرد. انحراف معیار بالا نشان‌دهنده این است که داده از میانگین فاصله زیادی دارند و انحراف معیار پایین نشان‌دهنده این است که پراکندگی‌داده‌ها بسیار نزدیک و در اطراف میانگین است. یکی از بهترین و مناسبترین ابزارها برای تشخیص پراکندگی داده‌ها انحراف معیار است، اما اگر پراکندگی داده غیر‌نرمال و با الگوی پیچیده باشند نمیتوان از ابزار انحراف معیار برای تفسیر بهره برد.
رگرسیون: رگرسیون (Regression) یکی از ابزارهای آماری برای سنجش ارتباط میان متغیرهای وابسته و پیوسته است. ابزار رگرسیون میتواند یک پیشبینی از رفتار و تغییرات یک متغیر نسبت به متغیر دیگر را ارائه نماید. بطور کلی خط رگرسیون که از میان نقاط پراکندگی متغیر عبور میکند میتواند نشان دهد که ارتباطات تا چه اندازه‌ای قوی یا ضعیف هستند.
آزمونهای آماری - اصطلاح شناسی مقالات
نگارش پروپوزال ارشد و دکتری
هدف از نگارش پروپوزال در عین ساده بودن بسیار حساس و با اهمیت است، اما بیاید آن را با بیان یک مثال برای شما آشکار کنیم. فرض کنید شما یک سرمایه گذار هستید و شخصی به شما مراجعه کرده و تصمیم دارد یک کسب و کار را راه اندازی کند. آیا هر پیشنهادی که به شما بدهد را قبول کرده و سرمایه خودتان را به او می دهید؟ آیا پیشنهاد کاری او انجام شدنی است یا خیر؟ آیا پیشنهاد کاری او نتیجه مطلوبی برای شما خواهد داشت و سود مناسبی به شما خواهد رساند یا خیر؟ اگر شما بدون توجه به این سوالات پیشنهاد فرد را قبول کرده و سرمایه گذاری را انجام دهید، ممکن است شانس موفقیت بسیار اندکی داشته باشید. برای این منظور قبل از قبول درخواست سرمایه گذاری از وی می خواهید که یک طرح کسب و کار را ارائه کرده تا دریابید که پروژه تا چه اندازه قابل انجام و سودده است.پروپوزال در حالت صنعتی و دانشگاهی نیز همین نقش را داشته و هدف آن متقاعد کردن مخاطب در مورد اهمیت و کاربردی بودن یک پژوهش یا پروژه است.
به طور کلی روش های مختلفی برای نگارش پروپوزال وجود دارد ولی تنها یک روش استاندارد منجر به دستیابی به نتیجه مطلوب می شود. بر اساس این روش شما می توانید بخش های مختلف یک پروپوزال را به صورت کاملا منطقی و دقیق در کنار هم قرار داده و نتیجه مناسبی را بدست آورید. در همین راستا سعی می کنیم به شما بیاموزیم که چگونه یک پروپوزال خوب و کاربردی بنگارید.
دانشمند روانشناس، مارتین ای پی سلیگمن برای شناخت درماندگی آزمایشی انجام داد که منجر به برنده شدن نوبل روانشناسی توسط وی شد.
ایشان ۲۰ سگ شیانلو را از ابتدای نوزادی درون یک قفس تربیت کرد به طوری که سگها در صورت نیاز پدال موجود در قفس را می
فشردند و بیرون می رفتند و پس از دستشویی کردن باز می گشتند.
ایشان پس از تربیت این سگ ها، آن ها را به دو قفس و در هر قفس ۱۰ قلاده تقسیم نمود. سپس درب قفس ( آزمایش)B را جوش
داد و ۳۰ روز، روزی ۳ بار به قفس B شوک الکتریکی می داد. سگهای قفس B در روزهای اول در زمان شوک بخاطر قفل بودن درب
خودشان را به میله های قفس میزدند و خونی و زخمی نتیجه ای نمی گرفتند . اما پس از چند روز سگها فهمیدند که با تلاش موفق
نمی شوند بجز اینکه زخمی شده و رنج زیاد می کشند. آنها یاد گرفتند که در زمان شوک در جای خود بایستند زیرا دست کم از زخمی
شدن در امان بودند.
سلیگمن در انتهای آزمایش درب قفس را شکست و آنها را به سگهای قبلی قفس A ( گواه) ملحق نمود ؛ همان قفس سالم که با
فشار اهرم درب باز می شد.
سپس شوک الکتریکی داد. فکر می کنید چه اتفاقی افتاد؟؟
تمام ۱۰ سگ گواه اهرم را فشار داده و بیرون آمدند اما سگهای ( آزمایش) در سرجایشان ایستاده و حرکت نکردند.
او بزرگترین نظریه قرن را ارائه کرد، یعنی (درماندگی آموخته شدنی است)
بدین معنا که موجودات یاد می گیرند بدبخت زندگی کنند.
پروپوزال برگرفته از واژه Propose در زبان انگلیسی و به معنای پیشنهاد دادن است و هدف از نگارش آن ارائه یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی برای یک موسسه یا سازمان می باشد. بر اساس تعریف ارائه شده توسط دانشنامه ویکی پدیا، پروپوزال سندی است که در آن یک طرح پژوهشی و یا تحقیقاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. شاید بتوان گفت این تعریف تا حد بسیار زیادی صحیح است، چرا که در واقع پروپوزال انواع مختلفی دارد و تنها جنبه دانشگاهی آن مطرح نیست و معمولا سرمایه گذاران و مدیران قبل از شروع یک کسب و کار از متقاضیان درخواست نوعی پروپوزال یا طرح کسب و کار می کنند. حتی در مثال پروپوزال آکادمیک نیز، دانشجو بدون تایید دانشگاه و اساتید راهنما و مشاور نمیتواند پروپوزال را به مرحله پایان نامه یا رساله دکتری برساند. بنابراین مفهوم پروپوزال علاوه بر پیشنهاد یک موضوع، ماهیت جذب حمایت یک موسسه را نیز در بر می گیرد. شاید مناسبترین مفهوم برای پروپوزال توسط پایگاه علمی ویکی پدیا ارائه شده باشد، اما علاوه بر مفهوم پروپوزال باید به چند نکته بسیار مهم پیش از اقدام به نگارش پروپوزال دقت کنیم، این موارد عبارتند از:
نگارش و تهیه یک پروپوزال خوب یک فرآیند زمان بر و تخصصی است که علاوه بر دانش در حوزه موضوع تحقیق به تسلط بالا نسبت به ساختار علمی تحقیق نیز نیاز دارد. پژوهشگری که اطلاعات کافی در مورد بخش ها تشکیل دهنده یک پروپوزال یا استانداردهای نگارشی آن نداشته باشد حتی در صورت داشتن تخصص بالا در حوزه تحقیق، نمیتواند پروپوزال مطلوبی را ارائه نماید. آماده سازی یک پروپوزال با کیفیت و قوی می تواند تا جای ممکن فرآیند های مرتبط به آن یعنی تاییده دانشگاه یا موسسه، آماده سازی پایان نامه یا رساله، تهیه گزارش کار پروژه و غیره را تسهیل نماید. برای این منظور در این مطلب سعی میکنیم شما را با بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال آشنا کنیم تا به واسطه آن بتوانید یک پروپوزال با کیفیت و قوی ارائه نمایید.
پروپوزال صنعتی و تجاری - مفهوم پروپوزال
academic proposal پروپوزال دانشگاهی
یک پروپوزال دانشگاهی با هدف تجزیه و تحلیل یک موضوع علمی و مطرح کردن فرضیاتی مرتبط با آن تهیه می شود. بطور معمول پروپوزال دانشگاهی قبل از نگارش تز دکتری و یا پایان نامه ارشد توسط دانشجو به اساتید مشاور و راهنما ارائه شده تا بواسطه آن اطلاعات بنیادینی در ارتباط با موضوع تحقیق در اختیار اساتید قرار بگیرد. واژه پروپوزال (Proposal) در ترجمه انگلیسی به معنای پیشنهاد دادن است و این واژه در معنای دانشگاهی به طرح پیشنهادی در مورد یک موضوع علمی اشاره دارد.
پروپوزال ها معمولا انواع مختلفی داشته و هر کدام از آنها بسته به نیاز متقاضی یا موسسه مورد نظر می تواند ساختار متنوعی داشته باشد. برای مثال پروپوزال های صنعتی ممکن است بنا بر درخواست سرمایه گذار بخش های جدیدی مانند بودجه بندی، زمان اجرای پروژه، تیم اجرایی پروژه و ابزار پیاده سازی به آن اضافه و بخش هایی مانند روش تحقیق یا ادبیات موضوع به کلی حذف شوند. اما در مقابل در پروپوزال دانشگاهی معمولا سختگیری چندانی در مورد جدول زمانبندی و بودجه بندی وجود ندارد و تاکید زیادی بر بخش ادبیات موضوع و متودولوژی می شود. ولی به طور کلی تمامی پروپوزال ها از یک سری بخش های یکسان و مشابه تشکیل شده اند که می توان آنها را به صورت زیر دسته بندی کرد.
پژوهشگران اندکی هستند که درک کاملی از اهمیت پروپوزال داشته باشند و بتوانند اصول اساسی و استاندارد تحقیق را مبنای پروپوزال نویسی قرار دهند. در ساده ترین حالت اگر شما پروپوزال خوبی نگارش کنید می توانید اطمینان داشته باشید که یک تحقیق باکیفیت و کاربردی خواهید داشت. و در مقابل چنانچه پروپوزال شما از کیفیت پایینی برخوردار باشد می توان گفت که پژوهش مفیدی حاصل نخواهد شد. کلیدی ترین اهمیت نگارش پروپوزال این است که یک مشکل را در جامعه شناسایی کرده و راه حلی کاربردی برای آن ارائه می نماید. اما نگارش پروپوزال از جنبه های دیگر نیز اهمیت داشته و میتواند به پژوهشگر کمک کند. به طور کلی اهمیت پروپوزال در چند بخش کلی قابل دسته بندی است که عبارتند از:
اولین گام در نوشتن یک پروپوزال خوب این است که به خاطر داشته باشید که نوعی قرارداد بین خودتان و یک موسسه یا یک دانشگاه را نگارش می کنید. منظور از قرارداد این است که شما باید با جلب نظر مخاطب بتوانید توافق وی را برای انجام پژوهش جلب کنید واین به منزله یک قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر است. زمانی که هیئت علمی دانشگاه و یا شخص سرمایه گذار در یک شرکت پس از انجام بررسی های اولیه در نهایت پروپوزال شما را رد می کنند یعنی عنوان و محتوای آن مورد تاییدشان نبوده و این قرارداد بین شما و موسسه مورد نظر نهایی نشده است. شما با نگارش یک پروپوزال باید نشان بدهید که یک موضوع یا مسئله بسیار اساسی را شناسایی کرده اید، راه حل کاربردی برای آن دارید و قصد دارید از ابزار و روش مناسبی برای حل آن استفاده کنید.
نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری: راهنمای کامل
بخش 1: مقدمه
پروپوزال سندی است که در آن یک طرح تحقیقاتی یا عملیاتی پیشنهاد شده و هدف آن جذب حمایت یک موسسه یا سازمان می باشد. پروپوزال ها انواع مختلفی دارند، از جمله:
- پروپوزال پژوهشی: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح تحقیقاتی به منظور دریافت کمک مالی یا حمایت از یک سازمان یا دانشگاه نوشته می شود.
- پروپوزال تجاری: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح تجاری به منظور جذب سرمایه گذار یا مشتری نوشته می شود.
- پروپوزال پروژه: این نوع پروپوزال برای ارائه یک طرح پروژه به منظور دریافت مجوز یا بودجه نوشته می شود.
در این مقاله، به بررسی نحوه نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد و دکتری می پردازیم.
بخش 2: بخش های پروپوزال
یک پروپوزال خوب باید شامل موارد زیر باشد:
- عنوان: عنوان باید مختصر و گویا باشد و موضوع پروپوزال را به طور خلاصه بیان کند.
- مقدمه: مقدمه باید خواننده را با موضوع پروپوزال آشنا کند و اهمیت آن را توضیح دهد.
- مرور ادبیات: مرور ادبیات باید به بررسی تحقیقات قبلی در زمینه موضوع پروپوزال بپردازد.
- روش تحقیق: روش تحقیق باید نحوه انجام تحقیق را به طور واضح و دقیق توضیح دهد.
- زمانبندی و بودجه: زمانبندی و بودجه باید به طور دقیق مشخص شود.
- نتیجه گیری: نتیجه گیری باید خلاصه ای از یافته های پروپوزال را ارائه دهد.
بخش 3: نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد
نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد معمولاً شامل مراحل زیر است:
- انتخاب موضوع: اولین قدم، انتخاب موضوع پروپوزال است. موضوع پروپوزال باید مرتبط با رشته تحصیلی و علاقه شما باشد.
- انجام تحقیقات اولیه: پس از انتخاب موضوع، باید تحقیقات اولیه ای در زمینه آن انجام دهید تا اطلاعات کافی برای نوشتن پروپوزال را جمع آوری کنید.
- نوشتن پروپوزال: پس از انجام تحقیقات اولیه، می توانید شروع به نوشتن پروپوزال کنید.
- بازبینی و ویرایش: پس از نوشتن پروپوزال، باید آن را بازبینی و ویرایش کنید تا از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنید.
بخش 4: نگارش پروپوزال دکتری
نگارش پروپوزال دکتری معمولاً شامل مراحل زیر است:
- انتخاب موضوع: اولین قدم، انتخاب موضوع پروپوزال است. موضوع پروپوزال باید مرتبط با رشته تحصیلی و علاقه شما باشد و از نظر علمی نیز نو و ارزشمند باشد.
- انجام تحقیقات اولیه: پس از انتخاب موضوع، باید تحقیقات اولیه ای در زمینه آن انجام دهید تا اطلاعات کافی برای نوشتن پروپوزال را جمع آوری کنید.
- نوشتن پروپوزال: پس از انجام تحقیقات اولیه، می توانید شروع به نوشتن پروپوزال کنید.
- بازبینی و ویرایش: پس از نوشتن پروپوزال، باید آن را بازبینی و ویرایش کنید تا از صحت و دقت آن اطمینان حاصل کنید.
بخش 5: نکات مهم در نگارش پروپوزال
در اینجا چند نکته مهم در نگارش پروپوزال آورده شده است:
- وضوح و دقت: پروپوزال باید به طور واضح و دقیق نوشته شود تا خواننده بتواند به راحتی آن را درک کند.
- منطقی بودن: پروپوزال باید منطقی و منسجم باشد و از استدلال های قانع کننده ای استفاده کند.
- جامع بودن: پروپوزال باید تمام جوانب موضوع را در نظر بگیرد و اطلاعات کافی را ارائه دهد.
- ارزشمند بودن: پروپوزال باید ارزشمند و قابل اجرا باشد و بتواند به حل یک مشکل یا پاسخ به یک سوال کمک کند.
بخش 6: نتیجه گیری
نگارش پروپوزال یک مهارت مهم است که برای موفقیت در تحصیلات، کسب و کار و مدیریت پروژه، ضروری است. با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله، می توانید یک پروپوزال خوب و قانع کننده بنویسید که شانس موفقیت شما را در دریافت حمایت افزایش دهد.
نتایج تحقیق موسسه REOPA درباره پروپوزال های تحقیقاتی:
38 درصد پروپوزال های نوشته شده رد می شوند، 46 درصد برای بازنگری بازگردانده می شوند و تنها 16 درصد پذیرفته می شوند.
71 درصد عناوین، مطلوب ارزیابی نشدند و تنها 29 درصد رضایت بخش بوده اند.
72 درصد مقدمه ها رضایت بخش نبوده اند 49 درصد وضوح و تمرکز نداشته اند.
تنها 29 درصد موارد اهداف تحقیق را به روشنی بیان نموده اند.
فقط 16 درصد از آن ها بیان مسئله را به خوبی نوشته اند
اگر شما دانشجوی سال آخر مقطع کارشناسی ارشد باشید قطعا در مورد پروپوزال و ضرورت نگارش آن شنیده اید. پروپوزال کارشناسی ارشد جنبه هایی از ایده پردازی، خلاقیت، توانایی حل مسئله و مهارت تحلیل آماری را در دانشجویان تقویت می کند. اما نکته مهم در فرآیند نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد این است که به دانشجویان کمک شود تا بتوانند ایده های تحقیقاتی خودشان را در قالب یک تحقیق استاندارد ارائه نمایند. به طور کلی هدف از نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد در چند بخش کلی دسته بندی می شود که عبارتند از:
پروپوزال (Proposal) یک واژه انگلیسی و برگرفته از کلمه (Propose) به معنای پیشنهاد دادن است و منظور از آن ارائه یک طرح کلی پژوهشی برای موسسه مورد نظر می باشد. خدمات مشاوره و نگارش پروپوزال ارشد و دکتری در موسسه ماد دانش پژوهان زیر نظر کارشناسان برجسته انجام گرفته و تمامی پروپوزال های انجام شده با بهترین کیفیت و به همراه ضمانت در اختیارشما دانشجویان عزیز قرار خواهد گرفت. ما در موسسه ماد دانش پژوهان علاوه بر کمک به دانشجویان در جهت نیل به موفقیت، قصد داریم هرچه بیشتر شما عزیزان را با فرآیند های علمی و پژوهشی در مقاطع کارشناسی، ارشد و دکتری آشنا کنیم. در ادامه این مقاله به اختصار به موضوعاتی مانند نحوه نگارش و انجام پروپوزال، بخش های مختلف یک پروپوزال، چگونگی آماده سازی یک پروپوزال تخصصی و روش گردآوری مطالب خواهیم پرداخت.
بیان مسئله (Problem Statement) بخشی از پروپوزال است که دانشجو یا محقق می بایست در آن مشکل شناسایی شده را توصیف کرده و بیان کند چطور با انجام تحقیق به دنبال حل این مشکل است. به طور کلی در بخش بیان مسئله باید بر روندهای منفی موجود در جامعه و یا موسسه تاکید کرده و بیان کنید مشکلات موجود چطور باعث عدم بهره وری، آسیب و مختل کردن سیستم شده اند. در ادامه بر این موضوع تمرکز می کنید که چرا برطرف کردن و حل آنها ضرورت داشته و تحقیق شما چگونه قصد دارد این مشکلات را برطرف کند. اگر این بخش را مهمترین فصل از پایان نامه یا پروپوزال دسته بندی نکنیم ولی یقینا یکی از مهمترین فصول در فرآیند نگارش پروپوزال محسوب می شود. اما همانند تمامی بخش های یک تحقیق علمی که ویژگی ها و استانداردهایی را دارند، بیان مسئله در پروپوزال نیز ویژگی های مخصوص به خودش را دارد که عبارتند از:
یکی از فرآیندهایی که ممکن است در زمان نگارش و آماده سازی پروپوزال با آن روبرو شوید، اصلاح و برطرف کردن مشکلات پروپوزال پیش از تصویب آن است. این مرحله با عنوان بهبود و تقویت پروپوزال نیز شناخته می شود و در مطالب پیشین برای شما بیان کردیم که در فرآیند تصویب پروپوزال ممکن است 4 حالت برای پروپوزالتان اتفاق بیافتد.
1. حالت اول: تصویب پروپوزال
2. حالت دوم: تصویب پروپوزال با اصلاحات کم
3. حالت سوم: تایید پروپوزال با اصلاحات زیاد
4. حالت چهارم: ریجکت کردن پروپوزال
در فرآیند نگارش پروپوزال ممکن است با حالت دوم و سوم روبرو شوید و کمیته تخصصی دانشگاه از شما درخواست کند که قبل از تصویب و نهایی شدن یک پروپوزال اقدام به اصلاح، تقویت و بهبود محتوا در برخی بخش های مشخص کنید. پروپوزال هر دانشجو پایه و اساس کار پژوهشی وی را تشکیل می دهد و شخص نخواهد توانست بدون داشتن یک پروپوزال کامل و صحیح اقدام به نگارش و تهیه پایان نامه یا تز دکتری کند. معمولا به ندرت اتفاق میافتد که پروپوزال تهیه شده توسط دانشجو در همان ابتدا مورد تایید اساتید مشاور و راهنما قرار بگیرد و تا مرحله تصویب پیش برود. پروپوزال بارها و بارها قبل از تصویب نهایی توسط کمیته تحصیلات تکمیلی بهبود یافته و تقویت می شود. اما مهمترین دلایل برای اصلاح تقویت و بهبود پروپوزال به خاطر عوامل زیر خواهد بود:
نگارش پروپوزال یکی از فرآیندهای اجتناب ناپذیر در تحصیلات تکمیلی و پروسه فارغ التحصیلی هر دانشجو محسوب می شود. زمانیکه صحبت از نگارش پروپوزال می شود می بایست فاکتورهای زیادی را در آن بگنجانید و محتوای آن را باید مطابق با استانداردهای دانشگاه یا موسسه مورد نظر تهیه و ارائه نمایید. نگارش پروپوزال به گونه ای است که دانشجویان باید در چند صفحه و چند بخش محدود، ایده ها و موضوع تحقیقاتی مورد نظرشان را برای اساتید تبیین نمایند. بخش های مختلف پروپوزال معمولا محدودیت محتوایی دارند و نباید از یک میزان مشخص بیشتر شوند دقیقا مشابه بسیاری از پژوهش های علمی مانند مقاله، پایان نامه و تز دکتری که باید در تعداد مشخصی کلمه تهیه شوند. یک پروپوزال تحقیقاتی دانشگاهی به طور کلی در 2000-3500 بین 5-7 صفحه تهیه و آماده می شود که به صورت جزئی تر عبارتند از:
همواره به دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مقاطع ارشد و دکتری تاکید می شود که فرآیند مربوطه به نگارش و آماده سازی پروپوزال دو بخش مجزا را شامل شده و در بر میگیرد. بخش اول مربوط به گردآوری اطلاعات لازم، انتخاب موضوع و نگارش پروپوزال است و بخش دوم مربوط به تصویب پروپوزال می باشد که ممکن است بارها و بارها اصلاح و تعدیل در محتوا را تجربه کند. در این سرفصل سعی میکنیم شما را هر چه بیشتر با فرآیند تصویب پروپوزال در حوزه تحصیلات تکمیلی آشنا کرده و مراحل آن را بیان نماییم. مراحل تصویب پروپوزال به صورت کلی سه مرحله اصلی را در برمیگیرد که عبارتند از:
انتخاب عنوان پروپوزال-بیان مسأله
زمانی که یک پروپوزال را مینگارید ممکن است ایده ها، محتوا، مدل، فرضیات و فاکتورهای زیادی را درون آن بگنجانید ولی در زمان نگارش و حتی پس از پایان آن، نمی توانید در مورد خوب یا بد بودن آن نظری بدهید. یکی از دلایل این موضوع این است که معمولا یک شکل ارزیابی کاملا مطلوب و عالی از پروپوزال وجود ندارد و این امر تا حد زیادی به نظر مخاطب و شخصی که ارزیابی آن را انجام می دهد بستگی دارد. اما اگر بخواهیم ویژگی های یک پروپوزال خوب را مشخص کنیم می توانیم آن را در چند بخش کلی به صورت زیر دسته بندی کنیم. اما پیش از در نظر گرفتن این فاکتورها سعی کنید متن پروپوزال را بر اساس استانداردهای نگارشی هر موسسه یا دانشگاه آمشاده و تهیه نمایید.
ویژگی های یک پروپوزال خوب - پذیرش دانشگاه های خارجی
بسیاری از اساتید زمانی که یک پروپوزال را بازبینی و ارزیابی می کنند از بسیاری جهات نقاط ضعف و کمبودهایی را در آن مشاهده کرده و از دانشجو درخواست می کنند که تحقیق مورد نظر را مجدد انجام دهد. اگر به عنوان یک پژوهشگر چندین پروپوزال را مورد بررسی قرار دهید، متوجه خواهید شد که اشتباهات رایج معمولا در بخش انتخاب موضوع، کانتریبیوشن تحقیق و انتخاب متودولوژی صحیح رخ می دهد. بروز این اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی با گذشت زمان و افزایش تجربه فرد کاهش می یابد ولی تضمین کننده این موضوع نیست که افراد با تجربه هیچوقت چنین اشتباهاتی را مرتکب نمی شوند. به طور کلی اشتباهات رایج در پروپوزال نویسی عبارتند از:
فرض کنید شما یک ایده منحصر به فرد و عالی برای تحقیق دارید و قصد دارید یک اسپانسر برای آن جذب کرده و پژوهش خودتان را آغاز کنید. این اسپانسر ممکن است یکی از اساتید شما در دانشگاه باشند و یا یک موسسه که قصد دارد پروژه شما را با هدف نتایج مثبت در سازمانش پشتیبانی مالی نماید. اما اولین گام برای موفقیت در جذب اسپانسر سازمانی و یا دانشگاهی نگارش یک پروپوزال خوب و متقاعد کننده است. نگارش یک پروپوزال خوب در برگیرنده مراحل بسیار مهم و استانداردی است که در صورت رعایت کردن آنها میتوانید انتظار یک نتیجه موفقیت آمیز را داشته باشید. به طور کلی 7 مرحله اصلی در نگارش پروپوزال وجود دارد که عبارتند از:
زمانی که صحبت از نگارش پروپوزال می کنیم باید به خاطر داشته باشید که محتوای آن معمولا تا حد زیادی به نوع پروپوزال نیز بستگی دارد. برای مثال در پروپوزال صنعتی هدف اصلی از نگارش، بهبود فروش، افزایش سود یا بهبود بهره وری سازمانی است و بنابراین محتوای آن نیز باید در زمینه شناسایی مشکل و ارائه راه حل متناسب با همین موضوع باشد. در مقابل پروپوزال دانشگاهی به دنبال شناسایی یک مشکل در ارتباط با رشته تحصیلی است و قصد دارد راه حل هوشمندانه و کاربردی برای آن طراحی نماید. پس محتوا و مطالب آن نیز با پروپوزال صنعتی نسبتا متفاوت خواهد بود. اما فارغ از جزئیات در مورد پروپوزال صنعتی، دانشگاهی، استارت آپ و یا هر عنوان دیگری که به پروپوزال اطلاق می شود، پروپوزال ها در چند دسته کلی قرار می گیرند که عبارتند از:
پروپوزال دکتری بر خلاف پروپوزال کارشناسی ارشد دارای ویژگی هایی مشابه یک پایان نامه است که قبل از تصویب شدن نیاز به دفاع دارد. بدین معنا که شما باید در مورد موضوع ارائه شده در پروپوزال تمامی جنبه های قانع کننده بودن، کانتریبیوشن، کاربردی بودن و عملیاتی بودن را در نظر بگیرید. البته که تمامی این موارد در پروپوزال کارشناسی ارشد اهمیت دارد ولی پروپوزال مقطع دکتری تمامی این فاکتورها را جزء ضروری و جدایی ناپذیر پروپوزال قلمداد کرده و هر گونه مشکل در این بخش ها موجب ریجکت حتمی آن خواهد شد. به طور کلی پروپوزال دکتری کمتر به دنبال این موضوع است که عنوان تحقیق یا ساختار مشخصی برای یک تحقیق ارائه نماید، بلکه تمرکز آن بیشتر بر روی موارد زیر خواهد بود:
زمانی که در مقطع تحصیلات تکمیلی در یک دانشگاه مشغول به تحصیل می شوید در بخشی از فرآیند تحصیلتان نیاز است که پژوهشی با عنوان پایان نامه یا تز دکتری را انجام داده و تحویل دهید. اما پیش نیاز ارائه پایان نامه یا تز دکتری، نوشتن پروپوزال است و پروپوزال دانشگاهی نیز ویژگی های خاص و منحصر به فردی را در برمیگیرد. اما برای نوشتن یک پروپوزال علاوه بر دانش نسبت به ساختار و مفاهیم تحقیق نیاز است که بدانید یک پروپوزال خوب دانشگاهی چه ویژگی هایی دارد. ویژگی های بسیاری اساسی در یک پروپوزال دانشگاهی عبارتند از:
