اما چطور ممکن است که یک نفر بورسیه تحصیلی بگیرد و یا در حال دریافت ویزای دانشجویی باشد.
آیا گرفتن ویزای دانشجویی کار آسانی است؟
آیا میتوانیم از دانشگاه های معتبر جهان پذیرش تحصیلی بگیریم؟
اگر پذیرش بگیریم به ما بورسیه یا اسکولارشیپ تعلق می گیرد؟
فرآیند پذیرش از دانشگاه های کانادا و آمریکا چگونه است؟
آیا راحت تر و سریع تر از اروپا است یا سختر از آن؟

برای پاسخ به تمامی این سوالات باید در مرحله اول شما را مفهوم ویزای دانشجویی آشنا کنیم. ویزای دانشجویی نوعی از ویزا است که کشور های مختلف برای دانشجویان به منظور ادامه تحصیل در کشور مقصد صادر می کنند.

به طور کلی ویزای تحصیلی نوعی از اقامت موقت در کشور مقصد را در کنار آموزش و حتی اجازه کار شامل می شود و در نهایت دانشجو پس از اتمام تحصیلات نسبت به اقامت دائم و یا ترک کشور مقصد تعیین و تکلیف می شود.

ویزای دانشجویی پیش نیاز ها و شرایط خاصی را در برمیگیرد که با توجه به شرایط متقاضی و کشور مورد نظر ممکن است گرفتن آن آسان و یا دشوار باشد.

از جمله شرایط متقاضی می توان به مدارک زبان، پیشینه تحصیلی، دانشگاه، پیشینه تحقیقاتی، معدل، مقالات چاپ شده و غیره اشاره کرد که هر کدام از این موارد می تواند به نوعی برای فرد مزیت رقابتی ایجاد کند.

اما از طرف دیگر نیاز است که شرایط دانشگاه های مقصد نیز مورد سنجش و ارزیابی قرار بگیرد. برای مثال وضعیت بورسیه تحصیلی و پذیرش از دانشگاه های بریتانیا به مراتب سخت تر و دشوار تر از دریافت بورسیه تحصیلی از کانادا است.

یا فرآیند اپلای در دانشگاه های استرالیا و بریتانیا و بسیاری از کشورهای اروپایی معمولا رایگان است در صورتی که این فرآیند در آمریکا و کانادا هزینه دارد. بنابراین پیش از اقدام برای پذیرش تحصیلی و ویزای دانشجویی باید تمامی جنبه های مثبت و منفی آن را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهید.

اولین مرحله و مهمترین مرحله در فرآیند ویزای دانشجویی و پذیرش تحصیلی بررسی کشور مقصد است. پیش از اینکه تصمیم به اپلای بگیرید باید تمامی ابعاد انتخاب خودتان را مورد بررسی قرار داده و بصورت کاملا آگاهانه در مورد کشور مقصد اطلاعات کسب کنید.

برای مثال کشور آلمان و نروژ از جمله کشورهای اروپایی هستند که همچنان شرایط تحصیل رایگان برای دانشجویان بین الملل و داخلی در آن فراهم بوده و دانشجویان بدون نگرانی در مورد هزینه های تحصیل می توانند بر تحقیقات و پژوهش های خودشان تمرکز داشته باشند.

یا ممکن است فرد دانشجو به دنبال دریافت اقامت و شهروندی کشور مقصد بعد از تحصیل باشد و بلافاصله بعد ازاتمام دانشگاه بتواند ویزای تحصیلی خود را به کار تغییر دهد. به همین منظور کشورهایی مانند سوئیس و یا آمریکا شاید گزینه های مناسبی برای پذیرش نباشند چرا که در خصوص مهاجران و تغییر ویزا سیاست های بسیار سختگیرانه ای را دنبال می کنند.

یکی دیگر از نکات مهمی که قبل از اپلای باید به آن توجه داشته باشید، زبان اصلی کشور مقصد است. برای مثال در سال های گذشته بسیاری از دانشجویان ایرانی از کشورهایی مانند مالزی، هنگ کنگ، چین، ژاپن و یا برخی کشورهای اروپایی مانند سوئد و بلژیک، فرانسه، آلمان، اسپانیا، ایتالیا و غیره موفق به اخذ پذیرش تحصیلی و ویزای دانشجویی شده اند.

اگر چه در تمامی دانشگاه های جهان اصول آموزشی برای دانشجویان بین المللی یکسان بوده و معمولا تدریس ها به زبان انگلیسی انجام می شود، اما زبان انگلیسی در کشورهای ذکر شده زبان دوم محسوب می شود. بدین معنا که در صورت تمایل به اقامت و تغییر ویزا از دانشجویی به کار نیاز است که حتما زبان اصلی این کشورها یعنی سوئدی، آلمانی، اسپانیایی، چینی، ایتالیایی و غیره را بیاموزید.

در صورتی که تمایل به یادگیری زبان دیگری بجز انگلیسی ندارید و یا فرآیند آن برای شما دشوار است، بهتر است که کشورهایی را انتخاب کنید که زبان اول و اصلی آنها انگلیسی است. برای این دسته از افراد بهترین و مناسب ترین گزینه کشورهایی مثل آمریکا، کانادا، بریتانیا، استرالیا، نیوزلند و غیره است که زبان اول آنها انگلیسی است. نکته سوم توجه به اولویت رشته و دانشگاه است که بسیاری از دانشجویان بین کشور، رشته و دانشگاه باید اولویت های خودشان را مشخص کنند.

برای مثال ممکن است دانشگاه کلمسن (Clemson University) در رشته کشاورزی جز یکی از بهترین و برترین دانشگاه های جهان باشد ولی از نظر رتبه بندی کلی در میان دانشگاه های جهان در رنکینگ 800 باشد. آیا در این وضعیت اولویت با رشته است یا دانشگاه؟

تا چه اندازه رتبه علمی دانشگاه و اعتبار کلی آن برای شما اهمیت دارد؟ بنابراین توصیه می شود پیش از شروع فرآیند اپلای لیستی از دانشگاه های مورد نظرتان به همراه رشته آماده کنید که به ترتیب اولویت دسته بندی شده باشند تا در زمان اپلای دچار سردرگمی و مشکل نشوید.

پس از آماده سازی پیش نیازها برای پذیرش تحصیلی نوبت به تهیه مدارک لازم برای اخذ ویزای دانشجویی می رسد. از جمله این مدارک می توان به

مدارک تحصیلی: کلیه مدارک تحصیلی که در زمان اپلای در سایت دانشگاه بارگذاری نموده اید در زمان مصاحبه سفارت به همراه داشته باشید چرا که ممکن است آفیسر سفارت قصد بررسی اصالت و اعتبار مدرک شما را داشته باشد.

پاسپورت معتبر: در زمان مصاحبه سفارت باید پاسپورت معتبر که حداقل 6 ماه تا زمان انقضا آن فرصت باشد را ارائه نمایید. چنانچه پاسپورتی را گم کرده اید و یا تاریخ آن منقضی شده است باید شماره آن را به آفیسر برای بررسی های بیشتر اعلام نمایید.

نامه پذیرش: نامه پذیرش نامه ای است که دانشگاه بعد از تایید صلاحیت شما به عنوان دانشجو این مدرک را برای شما صادر می کند و این مدرک نشان می دهد که شما قابلیت و توانایی لازم برای ادامه تحصیل در کشور مقصد را دارید.
برای اخذ ویزای دانشجویی حتما می بایست اصل این مدرک را به آفیسر سفارت نشان دهید. در این نامه معمولا اطلاعات بورسیه تحصیلی، دانشگاه و رشته شما بطور کامل بیان شده است. برای مثال نامه پذیرش از دانشگاه های آمریکا در قالب I-20 صادر می شود.

رزومه: یکی دیگر از مدارک لازم جهت بررسی در سفارت برای صدور ویزای دانشجویی CV یا رزومه است. آفیسر در زمان مصاحبه و بررسی مدارک سعی می کند یک نگاه اجمالی به فعالیت های پژوهشی و کاری شما انداخته و هر گونه مورد مشکوک را به دقت مورد بررسی قرار دهد.

تاییدیه مربوط به پرداخت هزینه های سفارت: برخی از سفارت ها برای وقت گرفتن و تعیین وقت مصاحبه هزینه ای را از دانشجویان دریافت می کنند. برای مثال سفارت آمریکا برای دانشجویان F1 مبلغ 160 دلار هزینه MRV و مبلغ 350 دلار هزینه SEVIS دریافت خواهد کرد. اما برخی دیگر از سفارت ها مانند آلمان بدون نیاز به پرداخت هزینه می توانید درخواست وقت مصاحبه کنید.
انگیزه نامه: انگیزه نامه یا SOP یکی دیگر از مدارک ضروری است که دانشجویان باید آن را در زمان مصاحبه به همراه داشته باشند. انگیزه نامه یا SOP نشان می دهد که هدف شما از ادامه تحصیل در کشور مقصد چیست و چطور تحصیلات تکمیلی می تواند به شما کمک کند.

ترجمه مدارک شناسایی و تحصیلی: یکی دیگر از موارد ضروری ارائه ترجمه مدارک شناسایی و تحصیلی به آفیسر در زمان مصاحبه است. با توجه به اینکه تمامی مدارک های شناسایی و تحصیلی ایرانیان تنها به زبان فارسی ارائه می شود، نیاز است تا قبل از مراجعه به سفارت تمامی مدارک را به انگلیسی یا زبان مورد نظرتان از طریق دارالترجمه های رسمی در کشور ترجمه کنید.
مدارک زبان: مدارک زبان Toefl, Ielts, GRE و یا GMAT از جمله مدارکی هستند که در زمان مصاحبه سفارت توسط آفیسر مورد بررسی قرار می گیرند. سعی کنید از پروفایل اصلی ETS و یا سایت برگزار کننده آزمون فرمت چاپی گزارشات را دانلود کرده و پرینت بگیرید و در زمان مصاحبه به همراه داشته باشید.

تمکن مالی: در صورتی که بورسیه کامل از دانشگاه مقصد دریافت نکرده اید ضروری است که مدارکی مبنی بر توانمندی مالی به سفارت ارائه کنید. تمکن مالی نشان می دهد که دانشجو توانایی پرداخت هزینه های زندگی و تحصیل خود در کشور مقصد را دارد.
وجود تمامی مدارک ذکر شده هیچگونه ضرورتی برای صدور ویزای دانشجویی برای شخص ارائه کننده مدارک بوجود نمی آورد. توجه داشته باشید که آفیسر بعد از بررسی تمامی مدارک شما می تواند براحتی شما را ریجکت کرده و ویزایی برای شما صادر نکند. بنابراین می توان گفت این فرآیند علاوه بر پیچیده و دشوار بودن تا لحظه آخر نتیجه آن نامشخص است.
برای مثال دانشجویی ایرانی با رزومه بسیار قوی، پیشینه پژوهشی عالی، نمرات زبان بالا، معدل خوب از دانشگاه معتبر و کسب پذیرش از یکی از برترین دانشگاه های آمریکا توسط آفیسر در زمان مصاحبه ریجکت می شود.
دلیل اصلی این اتفاق این است که در زمان مصاحبه نتوانسته آفیسر را قانع کند که بعد از پایان تحصیلات به کشورش بر خواهد گشت و یا در رزومه خودش سابقه همکاری حساس داشته است.
دلیل بیان این موضوع ناامید کردن و دلسرد کردن دانشجویان عزیز نیست، بلکه هدف اصلی تشویق آنها به تفکر بیشتر و انتخاب مقصد و دانشگاه بصورت کاملا منطقی و دقیق است.
توصیه می شود قبل از اقدام به انتخاب کشور، رشته و دانشگاه حتما با یک مشاور و متخصص در حوزه اپلای و پذیرش تحصیلی صحبت کرده و گزینه های پیش روی خودتان را به دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار دهید. سعی کنید دانشگاهی را انتخاب کنید که شانس بالاتری برای بورسیه تحصیلی داشته باشید.
بطور کلی کشورهای آمریکا، کانادا و استرالیا فرصت های فاند و اسکولارشیپ بیشتری برای دانشجویان بین الملل فراهم میکنند چرا که دولت بودجه بسیار زیادی را به آموزش اختصاص داده است.
فاند یا بورسیه تحصیلی یکی از موضوعات بسیار رقابتی در میان دانشگاه ها محسوب می شود که تنها در صورت وجود رزومه بسیار قوی ممکن است شخص دانشجو این فرصت را بدست بیاورد و هیئت ارزیاب دانشگاه را متقاعد به دادن بورسیه تحصیلی کند.

توصیه نامه (Recommendation Letter) یا نامه مرجع (Reference Letter) یا در شکل ساده آن مرجع (Reference)
یک مدرک تهیه شده توسط اساتید و کارفرمای شما است که در آن به ارزیابی توانمندی ها، استعدادها، شخصیت و کیفیت کار شما پرداخته می شود. نامه مرجع یا توصیه نامه بیشتر در موارد شغلی، تحصیلی و یا بورسیه تحصیلی تاثیر بسیار زیادی داشته و به کرات مورد استفاده قرار می گیرد.
برای مثال دانشجویی که قصد اپلای و پذیرش تحصیلی از دانشگاه های معتبر خارج کشور را دارد ضروری است که در هنگام بارگذاری مدارک خود در سایت دانشگاه مقصد، نامه مرجع یا توصیه نامه را نیز آماده نماید.
یکی از دلایلی که دانشگاه مقصد از دانشجو درخواست بارگذاری توصیه نامه را میکند این است که دریابد شخص مورد نظر (Applicant) چه ویژگی های شخصیتی و یا توانمندی های منحصر بفردی در ارتباط با رشته مورد نظر دارد.
این نامه به نوعی مهر تاییدی بر ویژگی ها و توانمندی های دانشجو بوده و به سابقه تحصیلی و پژوهشی او اعتبار خواهد داد. بسیاری از دانشگاه ها از دو روش Paper-Based و Online برای سابمیت توصیه نامه در سایت دانشگاه استفاده می کنند.
در روش اول یا همان Paper-Based شخص دانشجو می بایست یک نامه در قالب فایل PDF به همراه مهر و امضای استاد تهیه کرده و آن را در سایت دانشگاه سابمیت کند و معمولا این نامه در یک قالب مشخص و مورد نظر دانشگاه تهیه و آماده می شود.
نوع دوم برای بارگذاری نامه مرجع (Reference Letter)، استفاده از لینک دسترسی و ارسال از طریق ایمیل است. در این فرآیند دانشگاه مقصد از شما به عنوان Applicant درخواست میکند که یک آدرس ایمیل معتبر مربوط به دو یا سه نفر از اساتیدتان را ارائه نمایید.
سپس بصورت خودکار از طرف دانشگاه یک لینک دسترسی به آدرس ایمیل فرستاده شده و استاد شما با کلیک بر روی آن به صفحه ای مشخص برای بارگذاری فایل و یا نوشتن متنی در مورد شما هدایت می شود. استاد شما در این صفحه به سه روش می تواند توصیه نامه را ارائه کند.
روش اول بارگذاری یک فایل PDF با مهر و امضای خودش است، روش دوم پر کردن یک فرم نظر سنجی به صورت آنلاین است و روش سوم تایپ کردن یک متن مشخص در کادر مخصوص به توصیه نامه می باشد.
سعی کنید پیش از ارائه آدرس ایمیل استادتان با او هماهنگی های لازم جهت ارائه توصیه نامه را انجام دهید و فرآیند انجام و بارگذاری آن را به دقت برای وی تشریح نمایید.
یکی از موارد بسیار ضروری در توصیه نامه، انتخاب فرد مناسب برای نوشتن توصیه نامه است. بطور کلی شخصی که قصد دارد نامه مرجع یا توصیه نامه به شما بدهد باید با خصوصیات اخلاقی، روش های کاری، استعداد ها و نحوه عملکرد شما آشنایی داشته باشد، در غیر این صورت توصیه نامه نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.
یک شخص ایده آل برای گرفتن توصیه نامه باید ویژگی های زیر را داشته باشد:
آشنایی و احساس مثبت: شخصی که قصد دارد توصیه نامه به شما بدهد باید با خصوصیات اخلاقی، رفتاری و کاری شما آشنا باشد و احساس مثبتی نسبت به عملکرد شما داشته باشد.
فرض کنید قصد دارید یک توصیه نامه از یکی از اساتید دانشگاه تان بگیرید، اما این شخص به هیچوجه اطلاعات صحیحی از عملکرد شما در کلاس درس نداشته و به خوبی نمی تواند کارها، فعالیت ها و پروژه های کلاسی شما را به خاطر بیاورد.
آیا این شخص می تواند فرد مناسبی برای گرفتن توصیه نامه باشد؟ قطعا جواب این سوال خیر است.
از طرف دیگر فرض کنید همین استاد بخوبی کارها و پروژه های کلاسی شما را به یاد دارد ولی احساس مثبتی نسبت به شما یا عملکردتان در دانشگاه ندارد. در نتیجه در زمان نگارش یک متن توصیه و یا پر کردن فرم آنلاین توصیه نامه می تواند دیدگاه منفی را در هیئت ارزیاب در دانشگاه مقصد در مورد شما ایجاد کند.
بنابراین این شخص هم فرد مناسبی برای گرفتن توصیه نامه و یا نامه مرجع نخواهد بود.
داشتن زمان کافی: یکی دیگر از ملاک های مهم در انتخاب استاد یا شخص مرجع برای دریافت توصیه نامه (Recommendation Letter)، داشتن زمان و مشغله کمتر نسبت به سایرین است.
اساتید دانشگاه علاوه بر کارهای تحقیقاتی، پژوهشی و تدریس با بسیاری از پروژه های خارج دانشگاهی نیز درگیر بوده و زمان بسیار کمی برای کارهای جانبی مانند نگارش و یا آماده سازی یک توصیه نامه دارند.
در صورت امکان برای دریافت این نامه شخصی را انتخاب کنید که زمان کافی برای تهیه این مدرک داشته باشد و یا اگر استادتان مشغله زیادی دارد سعی کنید در این فرآیند به وی کمک کنید تا سرعت انجام این فرآیند بالاتر برود.
جایگاه مناسب: حتما در زمان انتخاب شخص مورد نظر برای دریافت توصیه نامه به جایگاه وی از نظر علمی و پژوهشی توجه کنید.
چنانچه این امکان برای شما وجود دارد که از چند استاد مختلف توصیه نامه (Recommendation Letter) بگیرید، سعی کنید استادی را انتخاب کنید که جایگاه علمی بالاتری داشته و از نظر رزومه کاری و تحقیقاتی از سایرین بالاتر است.
یکی از عواملی که دانشگاه مقصد به بررسی آن می پردازد، استاد نویسنده توصیه نامه است. دانشگاه مقصد در مرحله اول صحت و اعتبار آدرس ایمیلی که داده اید را بررسی میکند و در مرحله بعد جایگاه علمی و پژوهشی استاد مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
در همین راستا دانشگاه مقصد از شما درخواست می کند که یک ایمیل سازمانی یا دانشگاهی (در صورت لزوم جیمیل یا یاهو نباشد) را ارائه کنید و در مرحله بعد پس از اینکه توصیه نامه را دریافت کردند اقدام به بررسی پیشینه تحقیقاتی و جایگاه علمی استاد میکنند تا سطح اعتباری عملکرد شما را مشخص کنند.
همانطور که پیشتر بیان کردیم شخص توصیه گر (Recommender) یا استاد شما معمولا وقت بسیار کمی برای نگارش و آماده سازی نامه داشته و سعی می کند تا جای ممکن آن را سریع و بدون توجه به جزئیات آماده کند.
از طرف دیگر استاد شما نمی داند چه مواردی را می بایست در متن نامه بگنجاند و یا چطور باید شما را در نامه معرفی کند که برای دانشگاه مقصد جذاب و قانع کننده به نظر برسد. برای مثال شما قصد دارید در توصیه نامه بر ویژگی هایی مانند کار تیمی، روحیه انتقاد پذیری، مسئولیت پذیری، مدیریت جمعی و اعتماد به نفس تاکید کنید و مطمئن هستید که این موارد می تواند تاثیر مثبتی در پذیرش شما داشته باشد.
بنابراین باید یک لیست از مواردی که قصد دارید در توصیه نامه ذکر شود را در اختیار استادتان قرار دهید تا هم در زمان صرفه جویی شود و هم شما توصیه نامه مورد نظرتان را دریافت کنید.
حتی در این مورد می توانید یک الگو یا فرمت مشخص برای نگارش توصیه نامه از سایت های معتبر دانلود کرده و آن را در اختیار استادتان قرار دهید. اما به طور کلی مواردی که در یک توصیه نامه گنجانده می شوند عبارتند از:
مسئولیت ها و عملکرد دانشجو یا کارمند: در زمانی که استاد یا کارفرمای شما قصد دارد به شما توصیه نامه بدهد باید مسئولیت ها و وظایفی را که بر عهده شما گذاشته است را بیان کرده و در ادامه مشخص کند عملکرد شما در قبال این وظایف چگونه بوده است. به همین دلیل است که توصیه میشود شخصی را انتخاب کنید که نسبت به فعالیتهای شما دید مثبتی داشته باشد.

طول مدت ارتباط یا مسئولیت: یکی دیگر از مواردی که در توصیه نامه گنجانده می شود، مدت زمان ارتباطی است که بین فرد متقاضی و شخص توصیه گر وجود داشته است.
در این بخش باید مشخص شود که چه مدت زمانی به استاد مربوطه در پروژه های مختلف همکاری داشتید و طی این مدت چگونه عملکردی داشته اید. چنانچه مدت زمان ارتباط با نویسنده توصیه نامه کمتر از 1 ماه باشد، اعتبار متن نوشته شده زیر سوال خواهد رفت.
جایگاه شما در ارتباط با نویسنده: در متن توصیه نامه باید مشخص شود که ارتباط شما با استاد چگونه بوده است. آیا دانشجو او بوده اید و تنها فعالیت شما کارهای کلاسی بوده است؟ و یا اینکه در پروژه های تحقیقاتی و علمی داخل و خارج دانشگاه با وی همکاری داشته اید؟. نوع ارتباط شما با استاد، مشخص کننده کیفیت کار شما و میزان اعتبار توصیه نامه خواهد بود.
قابلیت ها و استعداد های شما: یکی دیگر از عواملی که در توصیه نامه گنجانده می شود و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، توانمندی های شما است.
در این بخش استاد شما به ارزیابی توانمندی های، استعدادها، قدرت خلاقیت و نوآوری شما پرداخته و یک دید کلی از این موارد به خواننده توصیه نامه می دهد. پیش از ارسال نامه به دانشگاه مقصد یک لیست از توانمندی ها و قابلیت های فردی تان را به استاد مورد نظر ارائه کنید تا آنها را در نامه مرجع بگنجاند.
توانمندی ارتباطی: با توجه به اینکه شما یک دانشجوی بین المللی محسوب می شوید و قبل از ورود به کشور مقصد باید توانایی های ارتباطی از قبیل صحبت کردن، گوش دادن، نوشتن و خواندن به زبان دیگری را داشته باشید، ضروری است که سطح زبان شما توسط شخص دیگری ارزیابی شود.
در همین راستا استاد شما در متن توصیه نامه این 4 مهارت اصلی در زبان های خارجی را ارزیابی کرده و نظر شخصی خودش را در توصیه نامه ذکر می کند. چنانچه استاد شما ارزیابی مثبتی از این 4 مهارت اصلی زبان داشته باشد به احتمال زیاد تاثیر بسیار خوبی در هئیت ارزیاب دانشگاه مقصد ایجاد می شود.

توصیه نامه همان طور که از نامش پیداست یک معرفی نامه و یا تاییدیه است که شخص معتبری برای شخص معتبر دیگری می نویسد تا شخص ثالث را به یک موقعیت شغلی یا تحصیلی یا موارد دیگری پیشنهاد کند. گاهی این توصیه نامه ها حتی جنبه تضمین هم دارند مثال بارز آن شاید سفته هایی است که در بازارهای مالی تبادل می شود. 
توصیه نامه همان طور که از نامش پیداست یک معرفی نامه و یا تاییدیه است که شخص معتبری برای شخص معتبر دیگری می نویسد تا شخص ثالث را به یک موقعیت شغلی یا تحصیلی یا موارد دیگری پیشنهاد کند.
گاهی این توصیه نامه ها حتی جنبه تضمین هم دارند مثاله بارز آن شاید سفته هایی است که در بازارهای مالی تبادل می شود.
وقتی ارائه دهنده چک یا سفته برای شخص گیرنده هویت قاطعی ندارد معمولا شخص ثالثی که برای گیرنده چک مورد وثوق و اعتماد است واسطه شده و چک یا سفته را امضای مجدد می کند که ضمانت انجام آن تعهد باشد و در عین حال اگر چک یا سفته یا تعهد به درستی انجام نشد آنگاه شخص ضامن پاسخگو باشد.
پس در امور تحصیلی معمولا استادی که دانشجویش را می شناسد و مدتی نزد ایشان تلمذ کرده و شاگرد قابل قبولی بوده، مورد عنایت قرار گفته و به مکان های آموزشی یا اشخاص با هویت آموزشی برای ادامه تحصیل معرفی می شوند.
لذا ارائه یک توصیه نامه برای یک دانشجو حکم معرفی و تلویحا ضمانت هم زمان را دارد.