براي اتحاد، همدلي و همزباني با جهان اسلام و بهره‌گيري از منابع اصلي اسلامي و تحقيقاتي كه در اين زمينه انجام مي‌شود همچنين تسلط بر زبان و ادبيات فارسي كه از زبان و ادبيات عربي بسيار تأثير پذيرفته است، بايد به زبان و ادبيات عرب مسلط باشيم. از همين رو در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي كشورمان رشته زبان و ادبيات عربي ارائه مي‌شود.
دانشجوي زبان و ادبيات عربي با تاريخ ادبيات عرب، متون مختلف نظم و نثر دوره‌هاي مختلف، فن ترجمه از عربي به فارسي و بالعكس، علوم بلاغي و عروض و قافيه درزبان و ادبيات عرب آشنا مي‌شود. به همين دليل رشته زبان و ادبيات عربي در دانشگاهها با كتاب عربي كه در آموزش و پرورش تدريس مي‌شود تا حدودي متفاوت است چون در مدارس، عربي بيشتر درس قواعد و صرف و نحو است و تا حدودي نيز دانش‌آموزان علوم انساني بلاغت زبان عربي را مطالعه مي‌كنند اما در دانشگاه به زبان و ادبيات عربي به عنوان يك رشته تخصصي نگاه مي‌شود و دانشجويان با دروس متفاوتي از جمله:
تاريخ ادبيات عرب در دوره‌هاي مختلف اعم ازتاريخ ادبيات عصر جاهلي، عصر اموي، عصر عباسي، دوره انحطاط و دوره معاصر، متون نظم ونثر در دوره‌هاي مختلف تاريخي، ادبيات تطبيقي، نامه‌نگاري و خلاصه‌نويسي، مكالمه، انشا و فن ترجمه آشنا مي‌شوند.
از همان زمان که ایرانیان دروازه های خود را بر روی سپاهیان عرب گشودند و با آغوش باز اسلام را پذیرفتند بدون هیچ تعصبی و با شور و نشاط و علاقه ای به فراگیری ، ضبط و تدوین زبان و ادبات عرب پرداختند ، زیرا ایرانان مانند همه مسلمانان پاک نهاد دیگر زبان عربی را زبان قوم عرب نمی دانستند بلکه به این زبان به عنوان زبان قرآن و زبان بین المللی اسلام ارج می نهاددند تا جاییکه به گفته بسیاری از مورخان و ادیبان ، خدمات ایرانیان به زبان عربی بیش از خود اعراب به این زبان بوده است .
مردم کشور ما امروزه پیش از گذشته نیاز هبه آشنایی با زبان و ادبیات عربی دارند چرا که عربی زبان اول جهان اسلام و زبان فرهنگ و تمدن بیشتر کشورهای مسلمان است و ما برای اتحاد ، همدلی و همزبانی با جهان اسلام بهره گیری از منابع اصلی اسلامی و تحقیقاتی که در این زمینه انجام می شود همچنین تسلط بر زبان و ادبیات فارسی که از زبان و ادبیات عربی بسیار تاثیر پذیرفته است ، باید به زبان و ادبیات عرب مسلط باشیم . از همین رودر دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشورمان رشته زبان و ادبیات عربی ارائه می شود .
دانشجوی زبان و ادبیات عربی با تاریخ ادبیات عرب ، متون مختلف نظم نثر دوره های مختلف ، فن ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس ، علوم بلاغی و عروض و قافیه در زبان و ادبیات عرب آشنا می شود به همین دلیل رشته زبان و ادبیات عربی در دانشگاه ها با کتاب عربی که در آموزش و پرورش تدریس می شود تا حدودی متفاوت است چون در مدارس ، عربی بیشتر درس قواعد و صرف و نحو است و تا حدودی نیز دانش آموزان علوم انسانی بلاغت زبان عربی را مطالعه می کنند اما در دانشگاه به زبان و ادبیات عربی به عنوان یک رشته تخصصی نگاه می شود و دانشجویان با دورس متفاوتی از جمله تاریخ ادبیات عرب در دوره های مختلف اعم از تاریخ ادبیات عصر جاهلی ، عصر اموی ، عصر عباسی ، دوره انحطاط و دوره معاصر ، متون نظم و نثر در دوره های مختلف تاریخی ، ادبیات تطبیقی ، نامه نگاری و خلاصه نویسی ، مکالمه ، انشاء و فن ترجمه آشنا می شوند .
توانايي‌هاي لازم :
علاقه و انگيزه در رشته زبان و ادبيات عربي مثل ساير رشته‌ها حرف اول را مي‌زند. همچنين دانشجوي زبان و ادبيات عربي بايد به ادبيات فارسي و زبان عربي تسلط نسبي داشته باشد و در كنار اين توانمندي‌ها اگر به زبان عربي به عنوان زبان وحي نگاه كند، با عشق و علاقه بيشتري رشته تحصيلي خود را ادامه مي‌دهد. زبان و ادبيات عربي تنها رشته زبان‌هاي خارجه است كه فقط از داوطلبان گروه علوم انساني دانشجو مي‌پذيرد. زيرا زبان و ادبيات فارسي و عربي وامدار يكديگر هستند و اين دو زبان چنان درهم آميخته‌اند كه بسياري از استادان و اديبان ما معتقدند زبان عربي يك زبان بيگانه نيست و از همين رو در اكثر دانشگاهها رشته زبان و ادبيات عربي در كنار رشته زبان و ادبيات فارسي در دپارتمان دانشكده ادبيات قرار دارد. البته به اعتقاد كارشناسان، زبان عربي بايد يك آزمون اختصاصي داشته و داوطلبان تمامي گروه‌هاي آزمايشي اجازه شركت در اين آزمون را داشته باشند، چون گاهي اوقات يك داوطلب رياضي و فني نيز به رشته زبان و ادبيات عربي علاقه‌مند است و مايل است در كنار رشته‌هاي علوم پايه يا فني، اين رشته را نيز انتخاب كند.
موقعيت شغلي در ايران :
علاوه بر تدريس در آموزش و پرورش و مؤسسات خصوصي يك فارغ‌التحصيل توانمند رشته عربي ميتواند به پژوهش و تحقيق در زمينه زبان و ادبيات عربي بپردازد. يكي از مهمترين و اساسي‌ترين مراكز جذب فارغالتحصيلان اين رشته نيز وزارت آموزش و پرورش است. همچنين فارغ‌التحصيلاني كه زبان عربي را خوب فرا گرفته‌اند، مي‌توانند در آزمون‌هاي اداره فني قوه قضائيه شركت كرده، در صورت موفقيت به عنوان مترجم رسمي دادگستري مجوز تأسيس دارالترجمه را بگيرند. البته دايره اين كار بسيار محدود است و هر ساله قوه قضائيه به تعداد محدودي از متقاضيان مجوز مي‌دهد. افرادي نيز كه مايلند جذب مشاغل آزاد شوند ، مي‌توانند به ترجمه كتاب‌هاي عربي بپردازند. چون بازار كتاب ما نياز مبرمي به مترجماني دارد كه به زبان عربي و كار ترجمه مسلط باشند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس تخصصي :
آزمايشگاه، صرف ، نحو، ترجمه و تجويد قرآن كريم، روش تحقيق و مأخذشناسي، مكالمه ، تمرين صرف و نحو، متون حديث، ادب متعهد اهل‌بيت، روزنامه‌ها و مجلات عربي، ادب سياسي در دوره اسلام، قرائت متون عرفاني ، ادبيات تطبيقي، فن ترجمه، انشاء ، علوم بلاغي ، زبان خارجي تخصصي، متون نهج‌البلاغه، ترجمه از عربي به فارسي و بالعكس، عروض و قافيه، فقه‌اللغه، قرائت متون تفسيري قرآن كريم ، نامه‌نگاري و خلاصه‌نوسي، نقد ادبي، متون نظم و نثر از سقوط بغداد تا عصر حاضر، تاريخ ادبيات از سقوط بغداد تا عصر حاضر، متون نظم و نثر دوره عباسي اول ، تاريخ ادبيات دوره عباسي اول ، متون نظر و نثر دوره عباسي دوم ، تاريخ ادبيات دوره عباسي دوم، متون نظم و نثر دوره اندلس، متون نظم و نثر دوره معاصر ، تاريخ و ادبيات دوره معاصر ، متون نظم و نثر عربي در ايران از آغاز تا سقوط بغداد، متون نظم و نثر عربي در ايران از سقوط بغداد تا دوره معاصر، تاريخ ادبيات از دوره جاهلي تا پايان دوره اموي ، متون نظم و نثر از جاهلي تا پايان دوره اموي.
- موقعيت شغلي و بازار كار فارغ التحصيلان رشته زبان و ادبيات عرب :
- يكي از مهمترين و اساسي‌ترين مراكز جذب فارغالتحصيلان اين رشته، وزارت آموزش و پرورش است. شما مي توانيد به عنوان معلم عربي به استخدام آموزش و پرورش در بياييد.
- تدريس در موسسات و مراكز خصوصي كه اهتمام به آموزش زبان عربي دارند.
- فارغ‌التحصيلاني كه زبان عربي را خوب فرا گرفته‌اند و بر آن مسلط هستند، مي‌توانند در آزمون‌هاي اداره فني قوه قضائيه شركت كرده و در صورت موفقيت به عنوان مترجم رسمي دادگستري مجوز تأسيس دارالترجمه را بگيرند؛ البته دايره اين كار بسيار محدود است و هر ساله قوه قضائيه به تعداد محدودي از متقاضيان مجوز مي‌دهد.
- به عنوان مترجم در سفارت خانه هاي كشورهاي عربي، وزارت خانه هاي كشور و همچنين مترجم و رايزن فرهنگي در سازمان حج و زيارت.
- كار در دفتر روزنامه ها، نشريات، مجلات و موسسات فرهنگي و پژوهشي، به عنوان مترجم و محقق.
- ترجمه متون و كتب عربي؛ بازار كتاب ما نياز مبرمي به مترجماني دارد كه به زبان عربي و كار ترجمه مسلط باشند.
- فارغ التحصيلان اين رشته، با تحصيل در مقاطع بالاتر (ارشد و دكترا) مي توانند بازار كار خود را وسيع تر كنند (مانند تدريس در دانشگاه و ...).
* تذكر:
شما اگر در رشته زبان و ادبيات عرب، متبحر باشيد، مشكلي از لحاظ شغلي نخواهيد داشت؛ يعني فردي مسلط به زبان و ادبيات عرب باشيد و بتوانيد در حد يك مترجم خوب، كار كنيد (آشنايي كامل داشتن با ادبيات عرب (واژه ها، دستور زبان و ...)، ترجمه كتب عربي و صحبت هاي يك فرد عرب زبان)؛ فراموش نكنيد كه خيلي اوقات ما به شغل مطلوب خود نمي رسيم، چون توانايي هاي لازم را در خود به وجود نياورده ايم.
*** پرسشگر گرامي؛ بهتر است بدانيد بازار كار براي كسي كه در رشته اش متخصص واقعي باشد و پشتكار لازم را داشته باشد هميشه فراهم است. نيروي هاي متخصص و فعال هيچ گاه بيكار نمي مانند و به راحتي جذب مي شوند. البته در اين راه بايد ملاحظاتي را در نظر گرفت :
1. براي يافتن شغل مناسب هيچ گاه نااميد نشويد. در اين راه موفقيت از آن كساني است كه تلاش مي كنند و نااميد نمي شوند. وظيفه شما تلاش است و تلاش است و تلاش، نتيجه را ديگر خداوند رقم مي زند و بي شك هر چه او تقدير كند نيكوست. بي تلاشي و نااميدي مسلما تقدير زيبايي را رقم نخواهد زد.
2. تلاش لازم را براي يافتن شغل انجام دهيد ولي عجله هم نداشته باشيد. فردي را مي شناختم كه 5 سال به دنبال شغل مي گشت و در نهايت به آنچه مي خواست رسيد.
3. تنها به دنبال استخدام رسمي در سازمان هاي دولتي نباشيد. در كشور 75 ميليوني ما كمتر از 3 ميليون نفر، كارمند دولت هستند و به استخدام در آمده اند و بقيه نيروي كار در كشور ما به صورت آزاد، قرار دادي و ... مشغول به كار هستند. هر ساله افراد فراواني براي استخدام در ارگان هاي رسمي اقدام مي كنند و تعداد كمي قبول مي گردند و اكثر افراد به دلايل مختلف رد مي شوند (نياوردن نمره لازم در آزمون كتبي يا مصاحبه و ...)؛ هميشه تعداد قبول نشده ها در اين آزمون ها چندين برابر قبول شده هاست، چرا كه ظرفيت استخدامي در ارگان هاي دولتي محدود است. آيا اين افرادي كه قبول نمي شوند (به هر دليلي) همه بايد دست از كار بكشند و زانوي غم بغل كنند! مسلما اين نگاه، نگاه درستي نيست. شما با توسل به توانايي هايتان بايد فرصت هاي كاري مناسب را براي خود ايجاد كنيد.
4. تا زماني كه به شغل دلخواه خود برسيد، تخصص هايي كه در دانشگاه كسب كرده ايد را تقويت كنيد، تا هنگام يافتن فرصت شغلي به دليل كم تسلطي به مباحث رشته تان رد نشويد.
5. توقعات مالي بالا در ابتداي راه نداشته باشيد و فرصت هاي شغلي تان را به اين خاطر از دست ندهيد. برخي افراد را مي شناسم كه ابتدا بدون دستمزد در جايي مشغول شدند و پس از مدتي به استخدام در آمده اند. با اين كار هم تجربه كسب كردند و هم در نهايت صاحب شغلي با درآمد شدند.
6. اگر مي توانيد، خودتان كارآفريني كنيد و براي خود فرصت شغلي بسازيد.
7. همچنين مي توانيد به ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر (ارشد و دكترا) بپردازيد و با داشتن تخصصي بيشتر، فرصت هاي شغلي خود را گسترش دهيد.
دانشگاه های پذیرنده : اراک ، اصفهان ، الزهرا(س) تهران ، بوعلی سینا – همدان ، تربیت معلم سبزوار ،تهران ، رازی – کرمانشاه ، زابل ، شهید سهشتی – تهران ، شهید چمران – اهواز ، شیراز ، علامه طباطبایی – تهران ، فردوسی – مشهد ، قم ، کاشان ، کردشتان – سنندج ، گیلان – رشت ، بین المللی امام خمینی (ره) – قزوین ، تربیت معلم آذربایجان – تبریز ، تربیت معلم تهران ، لرستان – خرم آباد ، یزد ، غیر انتفاعی باقرالعلوم (ع) – قم .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه ، نیمه حضوری
دانشگاه : دولتی ، غیرانتفاعی
گرایشها :