شايد بشر اولين بار با كشف قانون حركت، قانوني كه حيات و هستي وابسته به آن است، با علم فيزيك آشنا شد. علمي كه به ياري آن چرخ‌ها را ساخت، شكار كرد و شكارش را حمل نمود و سپس به مرور با كشف قوانين بيشتري از علم فيزيك توانست بنياد مسائل و قوانين طبيعت را درك و با به خدمت در آوردن و استفاده از اين قوانين به تمدن قرن بيستم دست پيدا كند. به زبان ديگر فيزيك علم زندگي است و مي‌توان گفت كه جهان در بزرگترين مقياس تا ريزترين مقياس در ارتباط با علم فيزيك مي‌باشد اما آنچه در رشته فيزيك در حد ليسانس آموزش داده مي‌شود عبارت است از فيزيك دبيرستاني به اضافه فيزيك قرن بيستم . از سوي ديگر مي‌توان گفت كه فيزيك در حد ليسانس مفاهيم فيزيك دبيرستاني را عميق‌تر كرده و طرز برخورد با مسائل فيزيكي را آموزش مي‌دهد. اين رشته در دوره كارشناسي داراي 5 گرايش اتمي ـ مولكولي، هسته‌اي، حالت جامد، هواشناسي و اختر فيزيك است كه تعداد واحدهاي تخصصي هريك از اين گرايش‌ها در دوره كارشناسي بسيار محدود است و به همين دليل گرايش‌هاي فوق در اين دوره تفاوت محسوسي با يكديگر ندارند.(اين رشته در دو مقطع دكتراي پيوسته و كارشناسي در آزمون سراسري دانشجو مي‌پذيرد.)
- گرايش اتمي ـ مولكولي:
فيزيك اتمي به بررسي نقل و انتقال الكترون‌هاي اطراف هسته مي‌پردازد و خواص آنها را مورد بررسي قرار مي‌دهد؛ يعني ما در فيزيك اتمي كاري به اين نداريم كه هسته از چه تشكيل شده است بلكه هسته براي ما مركزي با بار مثبت است و بيشتر توجه ما جلب الكترون‌هاي اطراف هسته مي‌شود.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس مشترك بين گرايش‌هاي مختلف فيزيك:
رياضي عمومي ، معادلات ديفرانسيل، فيزيك پايه ، شيمي عمومي، مباني كامپيوتر و برنامه‌سازي ، فيزيك جديد ، مكانيك تحليلي ، ترموديناميك و مكانيك آماري، رياضي فيزيك ، الكترومغناطيس ، مكانيك كوانتومي ، اپتيك.
- دروس تخصصي گرايش اتمي ـ مولكولي:
اپتيك كاربردي، اسپكتروسكپي، روش‌هاي تجربي در فيزيك اتمي، كاربردهاي ليزر، تكنيك خلاء .
- گرايش فيزيك هسته‌اي:
در فيزيك هسته‌اي، خود هسته، مورد مطالعه قرار مي‌گيرد؛ يعني متخصصان و دانشمندان بررسي مي‌كنند كه هسته از چه تشكيل شده و چه نيروهايي بين اجزاي هسته حكمفرما است و در نتيجه واكنش‌هاي انجام شده، چقدر انرژي آزاد مي‌گردد؟
- دروس تخصصي گرايش هسته‌اي :
فيزيك هسته‌اي ، فيزيك راكتور ، آشكار سازها و سيستم‌ها، اندازه‌گيري هسته‌اي، شتاب‌دهنده‌هاي ذرات، راديوايزوتوپ و كاربرد آن، شيمي هسته‌اي، حفاظت در برابر پرتوها.
- گرايش فيزيك حالت جامد:
گرايش حالت جامد مربوط به سيستم‌هاي بس ذره‌اي مخصوصاً جامدات است. ابتدايي‌ترين كار در اين گرايش بررسي بلورهاي جامدات و خواص اپتيكي، مكانيكي، الكتريكي و صوتي امواجي است كه در آن منتشر مي‌شود. اين بررسي منجر به پديده‌هاي مختلفي مثل ابر رسانايي، نيمه‌رسانايي يا پخش و انتقال گرما مي‌گردد.
- دروس تخصصي گرايش حالت جامد:
فيزيك حالت جامد، فيزيك لايه‌هاي نازك، فيزيك قطعات نيمه‌رسانا ، ابررسانايي و كاربرد آن، بلورشناسي، الكترونيك ، رشد بلور و تكنولوژي نيمه‌رساناها است.
- گرايش هواشناسي:
گرايش هواشناسي، اطلاعات پايه‌اي و متنوعي درباره انواع پديده‌هاي جوي و برخورد علمي با آنها ارائه مي‌دهد و همچنين با مطالعه ديناميك وضعيت هوا مي‌توان بررسي كرد كه شرايط هوا چگونه تغيير كرده و چه پارامترهايي براي ايجاد اين تغيير لازم است؟
- دروس تخصصي گرايش هواشناسي :
هواشناسي سينوپتيكي ، هواشناسي ديناميكي ، هواشناسي فيزيكي ، آمار در هواشناسي.
- گرايش اختر فيزيك :
سه بخش اصلي اين گرايش را نجوم رصدي، اخترشناسي و كيهان‌شناسي تشكيل مي‌دهد. در بخش نجوم كه جنبه مشاهداتي دارد، پديده‌هاي مختلف نجومي را رصد و ثبت كرده و سپس از آنها عكس گرفته و طيف آنها را مي‌سنجند. در اخترشناسي كه جنبه نظري دارد وضعيت ستارگان مورد مطالعه قرار مي‌گيرد؛ يعني بررسي مي‌شود كه هر ستاره در چه مرحله‌اي قرار دارد و چه اتفاقاتي برايش رخ مي‌دهد؟ كيهان‌شناسي نيز به صورت كلاسيك به چگونگي ايجاد جهان و تشكيل ساختارهاي كهكشاني مانند خوشه‌ها و ابر خوشه‌ها مي‌پردازد.
توانايي‌هاي لازم :
برخلاف رشته‌هاي مهندسي كه با اتفاقات علمي سر و كار دارند در رشته‌هاي علوم پايه از جمله فيزيك به چگونگي پيش‌آمدهاي علمي توجه مي‌كنند و در واقع به دنبال يافتن دلايل و چرايي هر پديده يا اتفاق هستند و به همين دليل داوطلباني كه مستعد، باهوش و كنجكاو هستند، مي‌توانند در اين رشته موفق گردند. از سوي ديگر فيزيك منهاي رياضي؛ يعني صفر به همين دليل دانشجويان اين رشته بايد از نظر رياضيات در سطح بسيار بالايي باشند.
موقعيت شغلي در ايران :
اگر كسي فيزيك را خوب خوانده باشد در سازمان‌هاي مختلف كشور از قبيل صداوسيما، برنامه و بودجه، مخابرات و همچنين در صنايع مختلف مفيد واقع شده و موفق مي‌گردد. چون دانشجويان فيزيك مطالب مختلفي از قبيل الكتريسيته و مكانيك مي‌خوانند و در زمينه‌هاي مختلف ديد وسيعي پيدا مي‌كنند. همچنين فارغ‌التحصيلان اين رشته در حد كارشناسي مي‌توانند در نيروگاه‌هاي هسته‌اي، مراكز توليد قطعات غيرهادي و سلول‌هاي خورشيدي، صنايع توليد و نگهداري ليزر در صنعت، مراكز پزشكي و نظامي و سازمان انرژي اتمي فعاليت كنند.
دانشگاه های پذیرنده : کاشان ، لرستان – خرم آباد ، ولی عصر (عج) – رفسنجان ، یزد ، علوم پایه دامغان ، رازی کرمانشاه ، زنجان ، شهید باهنر کرمان ، شهید بهشتی تهران ، شهید چمران – اهواز ، اصفهان ، صنعتی شاهرود ، اراک ، صنعتی اصفهان ، الزهرا (س ) – تهران ، بیرجند ، بینالمللی امام خمینی(ره)- قزوین ، تربیت معلم آذربایجان – تبریز ، تربیت معلم سبزوار ، تهران ، تفرش، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی – تهران ، صنعتی شریف ، شهر کرد ، علم و صنعت – تهران ، فردوسی – مشهد ، قم ، ارومیه ،بوعلی سینا – همدان ، تبریز ، تربیت معلم تهران ، سمنان ، سیستان و بلوچستان – زاهدان ، صنعتی امیر کبیر –تهران ، گیلان – رشت ، مازندران –بابلسر ، قم ، محقق اردبیلی – اردبیل ، هرمزگان – بندرعباس ، یاسوج ، پیام نور ، مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان ، کردستان – سنندج ، صنعتی مالک اشتر – شاهین شهر اصفهان ، غیر انتفاعی خیام – مشهد ، غیر انتفاعی رازی – زنجان .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی ، دکترای پیوسته
دوره ها : روزانه ، شبانه ، نیمه حضوری
دانشگاه : دولتی
گرایشها : اتمی –مولکولی ، فیزیک هسته ای ، فیزیک حالت جامد ، هواشناسی ، اختر فیزیک .