طبق آماری که در سال 1993 گرفته شده است ، نوجوانا ن امریکایی تا پایا ن دبیرستان 19 هزار ساعت به تلویزیون نگاه می کنند ؛ یعنی بیشتر از مدت زمانی که در کلاس درس حضور دارند وقت خود را تماشای تلویزیون می کنند . متاسفانه در کشور ما امار دقیقی در این زمینه وجود ندارد . اما تاثیر پذیری بسیار زیاد نوجوانان و جوانان ما از شخصیت هاب تلویزیونی ، بیانگر ان است که جونان بخش عظیمی از وقت خود را صرف تماشای تلویزیون می کنند و در این میان تله تئاتر ها ، فیلم ها و سریال های تلویزیونی که در حیطه کار کارگردانان تلویزیون است بیشتر مخاطب دارند .
تخصص کارگدانی تلویزیزیون از سال گذشته در دانشکده صدا و سیما در دوگرایش نمایش و مستند ارائه می شود .
- گرایش نمایش:
کارگردان تلوزیونی یک رشته کاربردی است و هدف آن تربیت نیروی متخصص ، متعهد و خلاق ، برنامه ساز در جهت سیاست های سازمان صدا و سیما است . افرادی که به یاری معلومات و مهارت های فنی ، تکنیکی ، هنری و تحلیلی ، زمینه ساخت و تولید انواع برنامه های تلویزیونی را فراهم می آورند . در واقع کارگردان تلویزیون کسی است که ذهنیت خود را با اسفاده از آموزش های کلاسیک و آکادمیکی که در خصوص برنامه سازی تلویزیون در طول دوران تحصیل کسب کرده است به تصویر می کشد و با خلاقت و نوآوری به تولید برنامه های تلویزیونی می پردازد . در این میان ، دانشجویان گرایش نمایش به مطالعه ، پژوهش و تجربه در کارگردانی انواع برنامه های داستانی تلویزیون اعم از سریال ها ، برنامه های کوتاه ، تله تئاتر ها می پردازند . به عبارت دیگر دانشجویان این گرایش روش های طراحی و تولید یک برنامه داستانی از عرصه ایده تا ساخت در استودیو یا واحد سیار ، پخش و ارزشیابی آن را فرا می گیرند و دراین میان با چگونگی نقد و تحلیل برنامه های تلویزیونی تحولات اجراء ، تصویرنامه نویسی ، جلوه های خاص ، طراحی صحنه ، شیوه های بیان و نحوه ارتباط تنگاتنگ فرم و محتوا آشنا می شوند .
گفتنی است که تما م این دروس همراه با فعالیت های عملی و کارهای کارگاهی است تا دانشجویان با استفاده از امکانات تجهیزات کاربردی دانشکده و سازمان صداو سیما بتوانند ، تجربه و مهرت لازم را برای ساخت وتولید برنامه های داستانی تلویزیونی کسب نمایند .
درس های این رشته در طول تحصیل :
- دروس مشترک در هر دو گرایش :
مبانی ارتباطات ، مردم شناسی و رسانه های تصویری ، عکاسی ، آشنایی با هنر در تاریخ ، تاریخ تلویزیون و فناوری رسانه های جدید ، حکمت هنر اسلامی ، ارتباطات بصری ، آشنایی با فلسفه ،پژوهش و نگارش در تلویزیون ، تلویزیون : زبان و ساختار ، درک و بیان بصری ، مخاطب شناسی ، تلویزیون ، فلسفه هنر ، ابزار شناسی تولید ، شناخت عوامل نمایش ، گونه شناسی فیلم ، مبانی برنامه سازی تلویزیون ، کارگاه تصویر و نور ، مبانی تدوین ، مبانی برنامه ریزی تکدوربینه ، گونه شناسی برنامه های تلویزیونی ، مبانی کارگردانی نمایش ، مستند شناسی ، موسیقی در فیلم و تلویزیون ، تدوین دیجیتال ، جلوه های خاص ، کارگاه چند رسانه ای ، طراحی و مدیریت تولید، تلویزیون آموزشی ، پروژه نهایی
- دروس تخصصی گرایش نمایش :
بازیگردانی و کارگردانی ، برنامه سازی استودیویی ، تصویر نامه نویسی ، سمینار برنامه سازان تلویزیونی ، واحد سیار ، برنامه سازی تک دوربینه ، کارگاه نمایش تلویزیونی
- گرایش مستند :
با اشتیاق دوربین را بدست می گیرد و شتابان در موج جمعیت، دربازارها ، کمار رودخانه ها و درحاشیه جنگل ها دنبال سوژه می گردد. زمانی از شقایق ها و آلاله های خفته در سینه کوهساران صحنه های زیبایی می یابد . زمانی دیگر ازرازهای نهته در سینه کوهنشینان و کویر نشینان آگاهی می یابد و ائین ها ، آداب ورسوم ، سور و سوگ ، مناطق ختلف ایران را به یاری عهدسی دوربین خود به تصویر می کشد تا تنوع فرهنگی و تعدد میراث های فرهنگی ایران را به نمایش گذارد .
این بخشی از دنیای کارگردانی مستند است ؛ دنیایی که حیطه بسیار گسترده و وسیعی دارد و از یک سو شامل گزارش خبری ، ورزشی و اجتماعی می شود و از سوی دیگر مستند مردم شناسی یا طبیعت را در بر می گیرد .
درواقع مستند ، خوراک بسیار مهمی برای تلویزیون است و خیلی از برنامه های تلویزیونی ؛ از جمله گزارش های اجتماعی ، ورزشی ، مردم شناسی ، یا مستند های طبیعت در این حیطه قرار دارد . از همین رو از سال گذشته مستند سازی بعنوان یکی از گرایش های کارگردانی تلویزیون در دانشکده صدا و سیما مطرح گردیده است و دانشجویان این گرایش با آموزش دروسی از قبیل فرم و محتوا ، در مستند تلویزیونی ، زورنالیسم تلویزیونی و مجله تلویزیونی اطلاعات لازم رابرای مستند سازی کسب می کنند .
- دروس تخصصی گرایش مستند :
مستند تلویزیونی : فرم و محتوا ، نویندگی برای مستند ، مستند سازی ، تاریخ و نقد فیلم مستند ، ژورنالیسم تلویزیونی ، سمینار بررسی مستند سازان ، مجله تلویزیونی .
توانایی های لازم :
صدا و سیما از همه هنر ها ؛ از جمله موسیقی ، معماری ، ادبیات ، نقاشی ، طراحی ، خطاطی و عکاسی بهره می گیرد به همین خاطر دانشجوی کارگردانی تلویزیون باید اطلاعات هنری گسترده ای درهمه این زمینه ها داشته باشد اما متاسفانه گاه داوطلبان شرکت کننده در مصاحبه حضوری این دانشکده ، مهم ترین و بدیهی ترین اطلاعات هنری بی خبر هستند . برای مثال هیچ اطلاعاتی از موسیقی کلاسیک و بزرگترین موسیقی دان های آن مثل باخ یا بتهوون ندارند . حتی داوطلبی در پاسخ به این سوال که موسیقی کلاسیک چیست گفته است که موسیقی بدون کلام را موسیقی کلاسیک می گویند .!!
همچنین برخی از داوطلبان نمی توانند آنچه را که می خوا هند ، بگویند .چنین افرادی نمی توانند کارگردان موفقی شوند ؛ چون کگارگردان باید بتواند با بازیگر یا فیلم بردارش به خوبی ارتباط برقرار کند و بگوید که از او چه انتظاری دارد . همچنین دانشجویان این رشته باید روابط اجتماعی خوبی داشته و بتوانند یک گروه را بخوبی اداره کنند . از همین رو افراد گوشه گیر و منزوی و کسانی که منتظرند که دیگران وظایفشان را به آنان گوشتزد کنند ،در این رشته موفق نخواهند شد .
در کل داوطلبان باید بدانند که در اینجا چیزی تزریق نمی شود تا یک نفر کارگردان ، طراح یا برنامه ساز شود . بلکه استادان دانشگاه فقط راه را نشان نمی دهند و خود دانشجو باید با تلاش بسیار و مطالعه فراوان به نتیجه برسد.
در این رشته تسلط به زبان انگلیسی نیز بسیار مهم است ، چون دانشجویان باید بتوانند از از منابع و مأخذ درجه یک استفاده کنند ؛ منابعی که اکثر قریب به اتفاق آنها به زبان انگلیسی است . و بالاخره اینکه هنر ،یکی از وادی های عشق است و فردی که وارد آن می شود ، باید عاشق باشد . کار هنری با فشارهای عصبی و روحی بسیاری همراه است و بیشتر اوقات نیز از شهرت و معروفیت در آن خبری نیست . برای مثال می توان به (ژرژملیف ) پدر سینمای داستانی اشاره کرد که در اواخر عمرش در یکی از متروهی پاریس در حال دستفروشی پیدایش کردند .ویژگی عالم هنر این است که وقتی آدمهای جدید می آیند ،آدمهای قدیمی فراموش می شوند . برای همین اگر کسی عشق و علاقه واقعی به هنر نداشته باشد ، نمی تواند در این وادی دوام بیاورد .
و در نهایت اینکه یک مستند ساز فردی صبور ، دقیق و تیز بین باشد . برای مثال یک کارگردان مستند طبیعت ،گاه لازم است که ساعتها در گوشه ای بنشیند تا از پرنده ای که می خواهد در لانه خود به جوجه اش غذا بدهد ، فیلمبرداری کند .
موقعیت شغلی در ایران :
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران رشته هایی را در دانشکده صدا و سیما ارائه می دهد که دانشجویان آن پس از فارغ التحصیلی ، شغل تعریف شده ای نیز در سازمان داشته باشند . اما فرصتهای شغلی فارغ التحصیلان این ، تنها به سازمان صدا و سیما محدود نمی شود و فارغ التحصیلان کارگردانی تلوزیون می توانند در سازمان های دست اندر کار تولید برنامه و مراکز برنامه سازی تبلیغاتی ، نهاد های دولتی از قبیل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ، وزارت آموزش و پرورش ، سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت فرهنگ و و ارشاد اسلامی فعالیت نمایند .
دانشگاه های پذیرنده : دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها : نمایش ، مستند
* این رشته به صورت نیمه متمرکز دانشجو می پذیرد .
