تمامی موسسات و دانشگاه ها معمولا یک فرمت ثابت و استاندارد برای نگارش پایان نامه یا رساله دکتری طراحی کرده و از دانشجویان درخواست میکنند که پیش نویس تحقیق خودشان را مطابق با این استانداردها به اداره تحصیلات تکمیلی تحویل دهند.
فرمت ارائه شده توسط هر موسسه ممکن است اندکی در جزئیات با سایرین متفاوت باشد و این تفاوت های شامل مواردی مانند فرمت رفرنس نویسی، نوع فونت استفاده شده، اندازه فونت در بخش ها و سرفصلهای مختلف، صفحه عنوان، نحوه قرارگیری جداول و تصاویر و غیره می شود.
اما معمولا کلیات فرمت بندی پایان نامه ارشد و رساله دکتری به صورت استاندارد تعریف می شود و تقریبا در بیشتر دانشگاه ها از یک شکل مشابه پیروی می کند.
معمولا پیشنویس پایان نامه یا رساله‌ی دکتری باید به صورت تکمیل شده، ویرایش شده، صفحه آرایی شده و آماده چاپ به بخش تحصیلات تکمیلی دانشگاه ارائه شود و همواره باید سعی کنید به روزترین و آپدیت ترین نسخه از فرمت بندی استاندارد را در اختیار داشته باشید.
به طور کلی فرمت استاندارد پایان نامه ارشد و یا رساله دکتری شامل بخش های زیر می باشد:
1. صفحات اولیه: صفحه موضوع، صفحه تقدیر و تشکر، پیشگفتار نویسنده، جدول عناوین، لیست تصاویر، لیست جداول و لیست اصطلاحات
2. متن اصلی: چکیده، مقدمه و پیش نویس مطالب اصلی تحقیق
3. رفرنس دهی
4. پیوست ها
محتوای هر کدام از این بخش ها به شکل مختصر در قالب زیر فرمت بندی می شوند:
1. صفحه موضوع: این صفحه باید شامل لوگوی دانشگاه در بالا و تمام متون از جمله موضوع، نویسنده، اساتید راهنما و مشاور و سال چاپ به صورت وسط چین باشد. تعداد کلمات عنوان باید بین 10-12 کلمه باشد.
2. صفحه تقدیر و تشکر: این صفحه اختیاری است و محتوای آن به انتخاب و با نظر مستقیم نویسنده تهیه و نگارش می شود. چنانچه نویسنده حمایت مادی و معنوی را از موسسه یا دانشگاهی دریافت کرده باشد می تواند آن را در این بخش بیان کند.
3. پیشگفتار نویسنده: این صفحه مقدمه ای از هدف نویسنده برای انجام تحقیق را بازگو کرده و معمولا به منظور آماده سازی ذهن مخاطب و ترغیب وی به مطالعه محتوای پایان نامه یا رساله نگارش می شود.
4. جدول عناوین: این بخش باید لیست کاملی از محتوای موجود در پایان نامه یا رساله ذکر شود که در آن از قابلیت کراس رفرنس (Cross-reference) و تیبل آف کانتنت (Table of Content) در ورد (Word) استفاده شده باشد. محتوای این بخش با فونت بولد ارائه شده و شماره صفحات در مقابل آنها ذکر می شود.
5. لیست تصاویر، جداول و اصطلاحات: محتوای این بخش به ترتیب شامل فهرست جداول، فهرست تصاویر، فهرست نمودارها و در نهایت فهرست اصطلاحات می شود.
6. چکیده: چکیده باید شامل بیان مسئله، روش تحقیق و نتایج تحقیق باشد و تعداد کلمات آن بین 250-300 کلمه باشد.
7. مقدمه: مقدمه شامل مختصری از ادبیات موضوع و بیان مسئله و تشریح دقیقی از سوالات و اهداف تحقیق است. مجموع محتوای این بخش اختصاص 2-3 پاراگراف به هر کدام از موارد ذکر شده است.
8. پیش نویس مطالب اصلی تحقیق: شامل ادبیات موضوع، روش تحقیق، شیوه گردآوری داده ها، ابزار تحلیل، نتایج و تفسیر داده ها است که می تواند بین 20-40 هزار کلمه برای پایان نامه ارشد و 60-80 هزار کلمه برای رساله دکتری متغیر باشد.
9. رفرنس دهی: رفرنس دهی در هر موسسه و دانشگاه ممکن است متفاوت بوده و از میان روش های مختلف یک استایل (Style) رفرنس دهی مرسوم وجود داشته باشد. پیش از آغاز فرآیند رفرنس دهی این موضوع را در فرمت استاندارد دانشگاه چک کنید.
10. پیوستها: تمامی فایل هایی که امکان گنجاندن آنها در متن اصلی وجود نداشته و در فرآیند تحقیق موثر بوده اند را در این بخش می آورید. از جمله جداول نتایج، فایل داده های تحقیق، نمودارها یا تصاویر و....
بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال - رفرنس دهی - چگونگی نگارش روش تحقیق در پایان نامه - پایان نامه ارشد و رساله دکتری - بایدها و نبایدهای نگارش پروپوزال