آيا اين بهترين روش است؟ اين سؤالي است كه فكر يك مهندس صنايع را دائماً به خود مشغول مي‌كند تا به اين وسيله بهترين راه را براي توليد محصول و حل مسائل و مشكلات يك واحد صنعتي يا خدماتي پيدا كند. در واقع فارغ‌التحصيل اين رشته تلاش مي‌كند تا با يك نگرش سازمان يافته، مسائل و مشكلات كارخانه را تحليل كرده و به گونه‌اي عمل كند كه با حداقل ورودي مواد، حداكثر خروجي را داشته باشد. زيرا امكان دارد كه طراحان يك واحد صنعتي وقتي مشغول طراحي مي‌شوند به مسائل اقتصادي، افزايش بهره‌وري و ساير مسائل توجه كافي نداشته باشند، اما يك مهندس صنايع هنگام برنامه‌ريزي براي اداره كارخانه‌اي كه داراي كارگران زياد و ماشين آلات بسيار است براي مثال به اين مسأله توجه مي‌كند كه چگونه مي‌توان بيكاري ماشين‌آلات را به حداقل رساند و از نيروي انساني نيز بهترين استفاده را كرد و در ضمن محصول كارخانه كمترين ضايعات را داشته و نگهداري و تعميرات ماشين‌آلات نيز به بهترين نحو انجام بگيرد.
اين رشته در دوره كارشناسي داراي چهار گرايش توليد صنعتي ، تحليل سيستمها، تكنولوژي صنعتي و ايمني صنعتي است. گرايش توليد صنعتي گرايش توليد صنعتي فن به‌كارگيري مهارت‌هاي تكنيكي ـ اقتصادي و استفاده مؤثر و نظام‌يافته از نيروي انساني، زمان، ماشين‌آلات، ساختمان و مواد به منظور توليد كالا با كيفيت مطلوب مي‌باشد. در واقع هدف اين گرايش تربيت مديران توليد واحدهاي صنعتي است.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس مشترك در گرايش‌هاي مختلف مهندسي صنايع:
رياضي، معادلات‌ديفرانسيل، برنامه‌نويسي كامپيوتر، محاسبات عددي، فيزيك ، شيمي عمومي ، مباني مهندسي برق ، اقتصاد مهندسي، نقشه‌كشي صنعتي ، استاتيك، مقاومت مصالح، علم مواد، اقتصاد عمومي ، اصول حسابداري و هزينه‌يابي، ارزيابي كار و زمان، طرح‌ريزي واحدهاي صنعتي، برنامه‌ريزي و كنترل توليد، موجودي‌ها ، كنترل پروژه، كنترل كيفيت آماري، تحقيق در عمليات ، روش‌هاي توليد ، تئوري احتمالات و كاربردهاي آن، آمار مهندسي، آزمايشگاه اندازه‌گيري دقيق، كارگاه ماشين‌ابزار ، كارگاه عمومي جوش، كارگاه ريخته‌گري.
- دروس تخصصي گرايش توليد صنعتي :
زبان تخصصي، پروژه طراحي ايجاد صنايع، مهندسي فاكتورهاي انساني، برنامه‌ريزي توليد، برنامه‌ريزي و كنترل توليد و موجودي‌ها ، كاربرد كامپيوتر در مهندسي صنايع، برنامه‌ريزي نگهداري و تعميرات، اصول مديريت و تئوري سازمان، پروژه، كارآموزي. گرايش برنامه‌ريزي و تحليل سيستمها گرايش برنامه‌ريزي و تحليل سيستمها تا حدودي جنبه نرم‌افزاري دارد و بيشتر به ارائه راهكار سيستماتيك مي‌پردازد. در واقع هدف اين گرايش تربيت كارشناساني است كه بتوانند با بهره‌گيري از روش‌هاي جديد و سيستماتيك و مدل‌هاي رياضي مسائل واحدهاي صنعتي بزرگ را تجزيه و تحليل نموده و بيشترين رهنمودها را براي استفاده از منابع موجود در عملكرد اجزاء تشكيل سيستم ارائه بدهند.
- دروس تخصصي گرايش برنامه‌ريزي و تحليل سيستمها:
زبان تخصصي، برنامه‌ريزي حمل و نقل، اصول شبيه‌سازي، تحليل سيستمها، كاربرد كامپيوتر در مهندسي صنايع، پروژه پاياني، اصول مديريت و تئوري سازمان، كارآموزي، سيستم‌هاي اطلاعاتي و كنترل مديريت . گرايش تكنولوژي صنعتي: گرايش تكنولوژي صنعتي نسبت به گرايش‌هاي توليد صنعتي و تحليل سيستمها فني‌تر بوده و به مهندسي مكانيك نزديك‌تر مي‌باشد. هدف اين گرايش تربيت تكنولوژيست‌هاي كارخانه است.
- دروس تخصصي گرايش تكنولوژي صنعتي:
ماشين‌هاي افزار ، قيد و بندها (جيك و فيكسچر)، طراحي قالب ، كنترل عددي، مونتاژ مكانيكي، عمليات حرارتي، زبان تخصصي، پروژه.
- گرايش ايمني:
صنعتي گرايش ايمني صنعتي به مسائل مشكل‌ساز در صنعت از لحاظ ايمني مي‌پردازد؛ يعني تلاش مي‌كند تا با اجراي دستورالعمل‌ها از خطرات احتمالي جلوگيري كند و در صورت بروز مشكل يا خطري، راهي براي رفع آن پيدا نمايد. از جمله اين مسائل مي‌توان به كوره‌ها يا آلودگي هوا اشاره نمود.
- دروس تخصصي گرايش ايمني:
ايمني در برق، اعلام و اطفاء حريق، ديگ‌ها و ظروف تحت فشار، عوامل شيميايي محيط كار، عوامل فيزيكي محيط كار، حفاظت صنعتي (ايمني صنعتي)، مهندسي احتراق، گازرساني.
توانايي‌هاي لازم :
اين رشته ارتباط نزديكي با مديريت دارد و دانشجوي آن بايد توانايي‌هاي مديريتي داشته و قدرت تحليل و درك بالايي داشته باشد. دانشجويان رشته مهندسي صنايع بايد در دو درس رياضي و فيزيك قوي باشند. بخصوص در درس رياضيات جديد كه آمار و احتمالات اين درس تا حدي به مهندسي صنايع مربوط مي‌شود. همچنين يك دانشجوي مهندسي صنايع بايد از خلاقيت و نوآوري برخوردار باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
اين رشته در چند سال اخير جايگاه خود را يافته است و اكثر مسؤولان و متخصصان نيز به اين موضوع واقف شده‌اند كه جامعه نياز بسياري به تخصص فارغ‌التحصيلان اين رشته دارد. چرا كه رشته مهندسي صنايع افراد را براي مديريت پرورش مي‌دهد و بهترين و نزديكترين رشته به كارهاي مديريتي و برنامه‌ريزي و اداره امور است و اگر قرار باشد براي مديريت بخش توليد يك واحد صنعتي بين مهندس مكانيك، برق و صنايع كه داراي شرايط مساوي هستند، يك نفر را انتخاب كرد، مهندس صنايع اولويت اول را دارد. بنابراين اين رشته از نظر بازار كار مشكلي ندارد.
دانشگاه های پذیرنده : الزهرا(س)- تهران ، بوعلی سینا – همدان ، تبریز ، تفرش ، تهران ، سیستان و بلوچستان – زاهدان ، شهید باهنر کرما ن ، صنعتی اصفهان ، صنعتی امیر کبیر – تهران ف صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی – تهران ، غلم و صنعت ایران – تهران ، کردستان – سنندج ، هرمزگان- بندعباس ، یزد ، مهندسی گلپایگان ، امام حسین (ع) – تهران ، صنعتی مالک اشتر – شاهین شهر اصفهان ، غیر انتفاعی علوم و فنون مازندران ، غیر انتفاعی سحاد – مشهد ، غیر انتفاعی شمال – آمل ، غیر انتفاعی کار ، غیرانتفاعی جهاد دانشگاهی ، غیر انتفاعی صنعتی مازندران – بابل .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه
دانشگاه : دولتی، غیر انتفاعی
گرایشها : تولید صنعتی ، برنامه ریزی و تحلیل سیستم ها ، تکنولوژی صنعتی ، ایمنی صنعتی .
مهندسی صنایع – تولید صنعتی
مقدمه:
با پیشرفت سریع علوم و تکنولوژی و پیچیدگی روزافزون آن بالطبع سیستمهای تولیدی و خدماتی نیز گسترش یافته است. در نتیجه این پیشرفت، اداره صحیح و مناسب اینگونه واحدها بصورت سیستماتیک مستلزم بکارگیری تکنیکهای علمی و پیشرفته می باشد.
مقیاس تولید و خدمات آن چنان گسترش یافته که رشته های مهندسی سنتی از قبیل شیمی، راه و ساختمان، مکانیک و غیره پاسخگوی کلیه مسائل این سازمانها نیستند. برای جبران چنین کمبودی در قرن حاضر و بویژه طی چند دهه اخیر از پیوند رشته های گوناگون علوم و مدیریت، اقتصاد و روشهای مهندسی، رشته جدیدی بنام "مهندسی صنایع" بوجود آمده است.
رشته مهندسی صنایع با مسائلی از قبیل: کنترل و هماهنگی فعالیتها، برنامه ریزی تولید، کنترل کیفیت، استفاده موثر از ماشین آلات، تجهیزات و امکانات، کنترل موجودی و انبار و افزایش کارآئی سازمانهای گوناگون سروکار دارد.
لذا مهندسی صنایع با بهره گیری از یافته های فوق می تواند در طرح، ایجاد و یا بهبود سیستمهای متشکل از انسان، مواد، تجهیزات و ماشین آلات کمک موثری بنماید.
1- تعریف و هدف:
تولید صنعتی عبارت است از فن بکارگیری مهارتهای تکنیکی اقتصادی و استفاده موثر و نظام یافته از نیروی انسانی، زمان، ماشین آلات و تجهیزات، سرمایه، ساختمان و مواد بمنظور تولید کالا با کیفیت و کمیت مطلوب مجموعه کارشناسی تولید صنعتی بمنظور تربیت کارشناسی تدوین شده است که بتوانند به تجزیه و تحلیل و حل مسائلی از قبیل برنامه ریزی و کنترل تولید، کنترل کیفیت، افزایش کارآرائی تولید و طرح ریزی واحدهای تولیدی بپردازند.
2- طول دوره و شکل نظام:
طول متوسط این دوره 4 سال است و برنامه های درسی آن در 8 ترم برنامه ریزی میشود و علاوه بر دروس کارگاه و پروژه، یک ترم کامل نیز به کارآموزی اختصاص می یابد. طول هر ترم 17 هفته آموزش کامل است. مدت هر واحد درس نظری 17 ساعت و عملی و آزمایشگاهی 34 ساعت و کارگاهی 51 ساعت و کارآموزی حداقل 136 ساعت است. کارآموزیها در واحدهای ذیربط انجام می یابد.
1- واحدهای درسی:
تعداد واحدهای درسی این مجموعه 140 واحد به شرح زیر است:
1-3: دروس عمومی 20 واحد
2-3: دروس پایه 28 واحد
3-3: دروس اصلی 63 واحد
4-3: دروس تخصصی 21 واحد
5-3: دروس اختیاری 8 واحد
2- نقش و توانائی:
فارغ التحصیلان این دوره و مهارتهای زیر را خواهند داشت:
1-4 بررسی مسائل تولیدی بصورت نظام یافته و ارائه راه حل مناسب.
2-4 تامین مواد اولیه و نیمه ساخته مورد نیاز با قیمت اقتصادی و با کیفیت مطلوب.
3-4 بهره گیری مناسب از فضا، ماشین آلات، تجهیزات نیروی انسانی و زمان.
4-4- برنامه ریزی صحیح تولید با توجه به تقاضای بازار، امکانات تولیدی، هزینه و زمان تحویل.
5-4 طرح مناسب روش کار جهت کاهش فشار فیزیکی روی کارگران و تقلیل هزینه های تولیدی.
6-4 کنترل آماری کیفیت محصولات حین عملیات ساخت و پس از مراحل ساخت.
7-4 افزایش کارآرائی تولید و پائین آوردن قیمت تمام شده کالا.
8-4 ارائه طرحهای توسعه کارخانه با توجه به میزان تقاضای کار، امکانات و بودجه.
فارغ التحصیلان این دوره در بخشهای مهندسی تولید، مهندسی صنایع، برنامه ریزی و کنترل تولید، طرح و توسعه کارخانجات و موسسات تولیدی و نیز واحدهای ستاد طرح و برنامه و بهره برداری و وزارتخانه های مربوطه (وزارت صنایع، وزارت صنایع سنگین و ...) میتوانند بکار بپردازند. گسترش سریع این رشته و کارآئی بسیار بالای آن بازار کار بسیار خوبی دارد و فارغ التحصیلان آن نسبت به سایرین از امتیازات بیشتری برخوردارند.
3- ضرورت و اهمیت:
عدم اطلاع صحیح از مسائل تولید صنعتی که تحت عنوان مهارتها و توانائی های فارغ التحصیلان در بند 4 آمد، ضرورت و اهمیت توجه به این مجموعه را روشن میسازد.
داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضی و آمار قوی بوده و علاقمند به کارهای کامپیوتری باشند علاوه بر آن توانائی تجزیه و تحلیل، قابلیت ایجاد نوآوری و ابداع و قدرت ذهنی قوی از شرایط موفقیت در این رشته است.
درس پایه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
01 02 05 06 07 09 10 11 1-11 12 1-12 |
ریاضی 1 ریاضی 2 معادلات دیفرانسیل برنامه نویسی کامپیوتر محاسبات عددی فیزیک 1 آز فیزیک 1 فیزیک 2 آز فیزیک 2 شیمی عمومی ازمایشگاه شیمی |
4 4 3 3 2 3 1 3 1 3 1 |
| جمع | 28 |
دروس اصلی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
431223 1-23 26 28 29 31 33 37 41 42 43 46 47 48 49 50 52 86 53 54 56 57 431244 58 59 60 62 |
مبانی مهندسی برق آزمایشگاه مبانی برق اقتصاد مهندسی نقشه کشی صنعتی 1 نقشه کشی صنعتی 2 (پیشرفته کامپیوتری) استاتیک مقاومت مصالح علم مواد اقتصاد عمومی 1 اقتصاد عمومی 2 اصول حسابداری و هزینه یابی ارزیابی کار و زمان ** طرح ریزی واحدهای صنعتی * برنامه ریزی و کنترل تولید موجودیهای 1 کنترل پروژه کنترل کیفیت آماری تحقیق در عملیات 1 تحقیق در عملیات 2 روشهای تولید 1 روشهای تولید 2 تئوری احتمالات و کاربرد آن آمار مهندسی آزمایشگاه اندازه گیری دقیق و کنترل کیفیت کارگاه ماشین افزار 1 کارگاه ماشین افزار 2 کارگاه عمومی جوش کارگاه ریخته گری (ذوب و مدل سازی) |
3 1 3 2 2 2 2 3 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 2 3 3 3 2 1 1 1 1 |
| جمع | 63 |
* در این درس پروژه عملی توسط دانشجویان ارائه خواهد شد.
** در این درس تعداد ساعاتی جهت آزمایشات عملی در آزمایشگاه منظور گردیده است.
دروس تخصصی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
61 64 65 66 68 69 70 431291 |
زبان تخصصی پروژه طراحی ایجاد صنایع مهندسی فاکتورهای انسانی برنامه ریزی تولید برنامه ریزی و کنترل تولید و موجودیهای 2 کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات اصول مدیریت و تئوری سازمان |
2 3 3 3 3 2 3 2 |
| جمع | 21 |
دروس اختیاری (8 واحد)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
81 82 83 87 88 90 92 94 95 96 97 431267 |
طرح ساختمان و تاسیسات صنعتی مدیریت مالی طرح سیستمها و کنترل مدیریت مونتاژ مکانیکی سیستمهای پرداخت حقوق و دستمزد ایمنی و بهداشت صنعتی آزمایشگاه ارزیابی کار و زمان برنامه ریزی حمل و نقل پروژه اصول شبیه سازی تحلیل سیستمها مدیریت کیفیت |
3 2 3 3 3 2 1 3 6-2 3 3 2 |