اولین ژورنال دانشگاهی یک مجله اروپایی به نام Journal Des Scavans است که در ژانویه 1665 در فرانسه منتشر شد که به گزارشات علمی، موضوعات مذهبی و اعلامیه ها اختصاص داشت. ایده انتشار و به وجود آوردن محتوا در قالب پلتفرمی به نام ژورنال برای اولین بار توسط شخصی به نام فرانسوا مزوره (Francois Mezeray) مورخ و تاریخ شناس قرن 16 میلادی مطرح و ارائه شد اما در آن سالها و حتی توسط خود شخص فرانسوا نیز این پروژه اجرایی نشد. چند سال بعد این پروژه با موافقت شاه لوئی چهاردهم توسط شخصی به نام جین کاوسن (Jean Cusson) پیاده سازی شده و اولین ژورنال تاریخ با نام Journal Des Scavans ایجاد گردید. اولین نسخه از ژورنال در 5 ژانویه 1665 منتشر شده و 4 هدف اصلی را دنبال می کرد:
بازنگری و داوری کتاب های تازه منتشر شده در اروپا
انتشار اعلامیه های ترحیم مربوط به افراد بسیار مشهور
ارائه گزارشات تخصصی در مورد آخرین دستاوردهای علمی و هنری
بیان تصمیمات علمی و دانشگاهی، برنامه های پارلمان و دادگاه های مذهبی داخل و خارج از کشور
اولین گام در ایجاد ژورنال های علمی شاید بزرگترین گام در تحول دانش در اروپا بود که موجب افزایش آگاهی و سطح دانش مردم و افراد عامه در جامعه در مورد پدیده های مختلف شد. پیش از آن بسیاری از مردم تحت تاثیر قوانین مذهبی با مفاهیم و پدیده های علمی آشنایی کافی نداشته و آنها را اتفاقاتی ماوراء الطبیعه می دانستند که درک آنها از آگاهی بشر خارج است.
اما با گسترش و اشتراک گذاری مطالب علمی از طریق ژورنال، سطح سواد عمومی بالا رفته و بسیاری از مفاهیم برای مردم آشکار گردید. در حال حاضر طیف وسیعی از ژورنال ها با رتبه بندی ها و سطوح اعتباری مختلف در سراسر جهان در حال انتشار مباحث و مفاهیم علمی هستند که در ادامه به معرفی ویژگی ها و ماهیت آنها خواهیم پرداخت.
رتبه بندی ژورنال های داخلی و خارجی
1- مجلات بین‌المللی
مجلات یا ژورنال های بین المللی از نظر هدف و ویژگی به پنج دسته کلی تقسیم می شوند که در ادامه به معرفی آنها و ویژگی های هر کدام خواهیم پرداخت. بر اساس تعریفی که در مورد ژورنال ارائه کردیم، یک پلتفرم برای ارائه مطالب علمی و گزارشات مختلف به عموم مردم می باشد که به صورت دوره های زمانی مشخص اقدام به انتشار آنها می کند. حال ممکن است این دوره زمانی برای چاپ مقالات یا گزارشات علمی و خبری روزانه باشد (مانند روزنامه) و یا ممکن است دوره های آن شش ماهه و یکساله باشد (مانند ژورنال های علمی). ژورنال ها بر اساس انواع شامل زیر هستند:
ژورنال علمی یا دانشگاهی (Academic/Scholarly Journals): هدف اصلی این ژورنال ها فراهم کردن و ارائه مطالب علمی است که در قالب مقاله قرار می گیرند. موضوع آنها وابسته به زمینه حرفه ای ژورنال متفاوت بوده و به یک رشته علمی خاص مربوط می شود و در برخی مواقع ممکن است چند رشته ای (Interdisciplinary) باشند. این ژرونال ها معمولا یک مرحله داوری تخصصی قبل از چاپ را دارند و معمولا از طریق پایگاه های اینترنتی به صورت آنلاین در اختیار مخاطبان قرار می گیرد. نحوه دریافت آنها نیز ممکن است بسته به سیاستهای ژورنال به صورت رایگان یا پولی باشد.
ژورنال های تجاری (Trade Journals): مجلاتی هستند که به ارائه گزارشات تخصصی در مورد روندهای اقتصادی در صنایع مختلف، محصولات و تکنولوژی های جدید و یا معرفی کسب و کارهای نوین در هر صنعت می پردازند. موضوع و حوزه تخصصی فعالیت این ژورنال ها ارائه گزارشات کاربردی در زمینه های صنعتی، تجاری و اقتصادی است. این ژرونال ها فرآیند های داوری تخصصی قبل از چاپ ندارند و به صورت نسخه هارد کپی یا همان چاپی و آنلاین در اختیار مخاطبان قرار می گیرد. از جمله معروف ترین ژورنال های تجاری می توان به Advertising age, drug topics اشاره کرد.
ژورنال های اطلاعات عمومی (Current Affairs/opinion Journals): ژورنال های اطلاعات عمومی به ارائه گزارشات دقیق و جامع بدون بحث های علمی در یک موضوع مشخص می پردازند. طیف وسیعی از موضوعات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را دربر می گیرد که در برخی مواقع ممکن است با پیش داوری ها و تعصبات نگارنده همراه باشد. این مجلات فاقد داوری بوده و گزارشات به محض دریافت چاپ می شوند که نسخه های چاپی و آنلاین آنها در کتابخانه ها و دفاتر عرضه روزنامه یا دانشگاه ها در اختیار عموم قرار می گیرد. ار جمله این ژرونال ها می توان به Current affairs bulletin یا Times Sydney اشاره کرد.
مجلات سرگرمی (popular Magizine): تمامی اطلاعات و محتوای ارائه شده در این مجلات از نوع سرگرمی بوده و گزارشاتی تحلیلی و علمی در آن مشاهده نمی شود. موضوعات و حوزه فعالیت این ژورنال ها تماما مسائل مربوط به جامعه بوده و از جذابیت و محبوبیت بالایی بین مخاطبان برخوردار هستند. در این ژورنال ها هیچگونه فرِآیند داوری تخصصی و علمی وجود ندارد ولی ممکن است محتوای مطالب پیش از چاپ توسط سردبیر یک بررسی مقدماتی شود.
اینگونه مجلات به صورت آنلاین در وبسایت های مختلف و به صورت نسخه چاپی در سوپرمارکت ها و دفاتر روزنامه در اختیار عموم قرار می گیرند. از جمله این مجلات می وان به Readers Digest یا New Idea اشاره کرد.
روزنامه (Newspaper): شاید درک آن برای بسیاری از افراد دشوار باشد اما روزنامه ها نیز به نوعی یک ژورنال محسوب می شوند که به صورت مداوم و روزانه اقدام به انتشار اخبار و پوشش رویدادها می کند. همانطور که میدانید حوزه فعالیت ژورنال ها پیرامون پوشش اخبار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، علمی، فرهنگی و هنری در تمامی زمینه های داخلی و بین الملل است.
روزنامه ها برای انتشار مطالب معمولا فرآیند داوری تخصصی همانند ژورنال های دانشگاهی ندارند و مطالب پس از یک بررسی کلی برای چاپ ارسال می شوند.
در این بخش قصد داریم از میان انواع مختلف ژورنال به بررسی ژورنال های دانشگاهی و علمی پرداخته و انواع آن را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
1-1- مجلات تامسون رویترز (ISI):
موسسه اطلاعات علمی یا به اختصار ISI که مخفف Institute for scientific information است، یک پایگاه علمی بزرگ در زمینه چاپ مقالات می باشد که ژورنال های بسیاری زیادی را زیرمجموعه خودش دارد. این موسسه برای اولین بار توسط شخصی به نام یوجین گارفیلد در سال 1956در فیلادلفیا آمریکا پایه گذاری شد که از ابتدا رسالت تحلیل و آنالیز (Scientometric) محتوای علمی چاپ شده در سطوح بین الملل را بر عهده داشت. در ابتدای امر نام موسسه Documation بود که بعدها بعلت تغییر مالکیت در سال 1992 توسط Thomson Corporation نام آن به Thomson ISI تغییر پیدا کرد.
با گذشت زمان و تغییر مالکیت مجدد و همچنین تغییر نام آن به Web of Knowledge و Web of Science و در نهایت Clarivate Analytics در فوریه سال 2018 همچنان فرآیند سایتیشن و ایندکس (Indexing) مجلات علمی ادامه دار بود. فرآیند ایندکس ژورنال های زیر نظر پایگاه ISI شامل ایندکس سایتیشن علمی (SCI (Science Citation Index، ایندکس سایتیشن علوم اجتماعی (SSCI (Social Science Citation Index و ایندکس سایتیشن هنر و علوم انسانی (AHCI (Art and Humanities Citation Index می شود. بر اساس گزارش منتشر شده در 24 فریه 2017 پایگاه علمی WOS بیش از 12000ژورنال با ایمپکت بالا و 160000 مجله کنفرانسی (Conference Proceeding) را پوشش می دهد.
برای اینکه بتوانید اطلاعات جامعی در مورد ژورنال های زیر نظر وب گاه WOS بدست آورید می توانید به آدرس زیر مراجعه کرده و نام، کلیدواژه یا ISSN ژورنال مورد نظرتان را در در بخش سرچ بار وارد کرده و اطلاعات مجله را مشاهده نمایید :
http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl
2-1- مجلات اسکوپوس (Scopus):
نمایه اسکوپوس (Scopus) یک پایگاه استنادی از زیر مجموعه های نشریه بسیار سرشناس الزویر (Elsevier) است که در سال 2004 ایجاد شد. پایگاه داده اسکوپوس بیش از 36000 مجله را در خود جای داده است که از این میان بیش از 13000 ژورنال غیر فعال هستند. مجلات اسکوپوس با داوری های بسیار تخصصی (Peer Review) در گرایش ها و زمینه های مختلف علمی از جمله علوم اجتماعی، انسانی، مدیریت، و غیره در بسیاری از کشورهای جهان به فعالیت های علمی و پژوهشی مشغول می باشند.
از جمله انواع مختلف ژورنال های اسکوپوس می توان به ژورنال های منتشر کننده کتاب (Book Series)، ژورنال های دانشگاهی (Academic Journals)، ژورنال های تجاری (Trade Journals) اشاره کرد. تمامی ژورنال هایی که زیر نظر پایگاه علمی اسکوپوس فعالیت می کنند به صورت مداوم و سالانه مورد بررسی و ارزیابی محتوایی قرار می گیرند تا از کیفیت بالای علمی و محتوایی آنها اطمینان حاصل شود.
هر نویسنده ای که در ژورنال های اسکوپوس اقدام به انتشار و چاپ مقاله می کند یک پروفایل اختصاصی دریافت می کند که بر مبنای آن برای شخص نگارنده اطلاعات مربوط به رفرنس دهی، کتاب شناسی (Bibliography)، افیلیشن (Affiliation)، تعداد سایتیشن ها و اطلاعات دقیقی در مورد H-Index فراهم می کند.
برای ورود به صفحه اختصاصی نویسندگان، مشاهده رتبه بندی ژورنال های اسکوپوس و همچنین لیست ژورنال های نمایه شده می توانید به آدرس زیر مراجعه نمایید:
3-1- پایگاه علمی پابمد (PubMed):
پابمد (PubMed) یک موتور جستجوی رایگان و سریع است که به پایگاه علمی مدلاین (MedLine Database) دسترسی دارد. پایگاه علمی مدلاین (MedLine Database) منتشر کننده مقالات مختلف در حوزه مرتبط با پزشکی، زیست شناسی و در کل زیرمجموعه های رشته علوم تجربی می باشد. پایگاه علمی پابمد برای اولین بار 24 سال قبل توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا در ژانویه 1996 با هدف انتشار دستاوردهای علمی در حوزه علوم تجربی و پزشکی ایجاد گردید.
یکی از تفاوت های بارز ژورنال های زیر نظر پابمد با سایر پایگاه های علمی این است که در بیشتر مواقع امکان دسترسی ساده، رایگان و سریع به متن اصلی مقالات را فراهم می کند. بر اساس آمار منتشر شده در مورد پایگاه علمی پابمد، بیش از 21 میلیون از مقالات منتشر شده در ژورنالهای زیر نظر این موسسه به صورت کاملا رایگان در اختیار مخاطبان قرار گرفته است واین در حالی است که هر ساله چیزی بالغ بر 1 میلیون مقاله جدید به این پایگاه اضافه می شود.
یکی از جذابترین و محبوب ترین موضوعات برای چاپ مقاله در ژورنال های زیر نظر پابمد (PubMed)، موضوع سرطان است که بیش از 12 درصد از کل مقالات چاپ شده در این پایگاه را به خود اختصاص می دهد. از جمله موضوعات جذاب دیگر می توان به شیمی و بیماری های ویروسی اشاره کرد.
برای مشاهده لیست ژورنال های نمایه شده در پابمد (PubMed) و مشاهده اطلاعات مربوط به آنها می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
4-1- مجلات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC):
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (Islamic World Science Citation Center) که در اصطلاح به نام ژورنال های ISC در جوامع دانشگاهی شناخته می شود برای اولین بار در سال 2008 در کشور باکو با همکاری تصمیم گیرندگان کشورهای اسلامی ایجاد شده و تمامی موسسات و مراکز علمی در کشورهای اسلامی متعهد به همکاری با این پایگاه استنادی بزرگ شدند. آمارها نشان می دهد که در حال حاضر بیش از 50 کشور اسلامی همکاری فعالانه ای با پایگاه استنادی علوم جهان اسلام دارند. شورای گسترش آموزش عالی در کشور در سال 87 برای تاسیس و راه اندازی این پایگاه یک موسسه مستقل با سیاستها و اساسنامه جداگانه در نظر گرفت و هدف اصلی این سازمان تبدیل شدن به یکی از معتبرترین پایگاه های استنادی جهان در کنار ISI , SCOPUS می باشد.
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام پس از گذشت 12 سال از زمان تاسیس جایگاه بسیار مناسبی را در جهان پیدا کرده و بعد از ISI, SCOPUS تبدیل به یکی از برجسته ترین پایگاه های جهان شده است. این پایگاه سه گزارش متفاوت برای مجلات زیر نظر خودش برای زبان های فارسی، انگلیسی و عربی ارائه می دهد که به ترتیب عبارتند از PJCR, EJCR and AJCR. در سایت این پایگاه استناد اطلاعات بسیار گسترده و وسیعی در زمینه شاخه های علمی، مقالات جدید، ترندهای جهانی، برترین مقالات در هر یک از زبان های عربی، فارسی و انگلیسی قابل دانلود و مشاهده است.
برای مشاهده اطلاعات ذکر شده می توانید به آدرس اینترنتی زیر مراجعه کنید:
https://isc.gov.ir/fa
2- مجلات داخلی
معاونت پژوهشی و فناوری یکی از سازمان های زیر مجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری اطلاعات است که به طور مداوم و پیوسته به بررسی و رصد فعالیت های علمی و پژوهشی در کشور مشغول بوده و همه ساله لیستی از ژورنال های معتبر داخلی را معرفی می نماید. به طور کلی سه دسته مجله در داخل کشور وجود دارد که تنها یک مورد آن یعنی علمی و پژوهشی از اعتبار بسیار بالاتری نسبت به سایرین برخوردار است که در ادامه به توضیح هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
از میان مجلات علمی و پژوهشی نیز آن دسته از ژورنال هایی که به نام وزارتین شناخته می شوند کیفیت و اعتبار بسیار بالاتری خواهند داشت. منظور از وزارتین نیز مجلاتی هستند که مورد تایید سه ارگان حوزه علمیه، وزارت علوم و وزارت بهداشت می باشند.
1-2- مجلات علمی-پژوهشی:
هر تحقیقی که به دنبال جستجوی حقایق، کشف بخشی از معارف و انتشار آن در میان مردم است به نوعی علمی و پژوهشی نام دارد. همانطور که از محتوای این عبارت قابل استنتاج است، مقالاتی که به پژوهش در یک شاخه علمی پرداخته و روابطی کاربردی را اکتشاف می کنند که در نهایت نتایج آن می تواند برای جامعه سودمند و مفید باشد. بسیاری از این مقالات به کشف و بسط دانش در یک حوزه علمی خاص اختصاص یافته و برخی دیگر به قصد حل مشکلی در جامعه تدوین و نگارش می شوند اما به طور کلی این پژوهش های علمی می بایست به صورت کاملا نظام مند نگارش شده و از نوآوری و اصالت بالایی برخوردار باشند.
چرا که این مجلات بالاترین سطح علمی و کیفی را در کشور داشته و مخاطب عمده آنها اساتید و صاحب نظران دانشگاهی، مدیران کسب و کارها و دانشجویان تحصیلات تکمیلی میباشند. مقالات به چاپ رسیده در این مجلات همواره می بایست یکی از بالاترین سطوح کیفی در زمینه ادبیات موضوع، روش تحقیق و بحث و نتیجه گیری را داشته باشند چرا که فرآیندهای داوری و بررسی بسیار دشوار، طولانی و پیچیده ای دارند.
همانطور که پیشتر بیان کردیم معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم به صورت دوره ای و مداوم این مجلات را بررسی و نمایه می کند و در صورت وجود مشکل در کیفیت مقالات به چاپ رسیده سریعا ژورنال سلب امتیاز شده و لیست آن به عنوان مجلات نامعتبر منتشر می شود.
برای مشاهده لیست مجلات علمی-پژوهشی وزارتین و همچنین مجلات نامعتبر می توانید به آدرس زیر مراجعه کرده و در بخش نشریات، اطلاعات موردنظرتان را مورد بررسی بیشتر قرار دهید.
http://www.hsu.ac.ir/
2-2- مجلات علمی-ترویجی:
همانطور که از نام آن مشخص است مجلات علمی-ترویجی به انتشار، بسط و گسترش دانش در یک حوزه خاص یا در یک شاخه علمی در جامعه کمک می کنند. این مقالات با ارائه تعاریف علمی به زبانی کاملا ساده و قابل فهم، افراد جامعه را با مفاهیم تخصصی آشنا کرده و سطح آگاهی افراد در مورد موضوعات مختلف را بالا می برند. مقالات علمی-ترویجی بر پایۀ جابجایی، تلفیق، و ترکیب دانش موجود تهیه می‌شوند و معمولاً به روشن شدن زوایای مساله ای کمک مینمایند.
مقالات علمی-ترویجی سعی دارند با خلاصه سازی، ترکیب و در نهایت نتیجه گیری یک دید جدید به دانش کنونی افزوده و مفاهیم پیچیده را شفاف و قابل فهم نمایند. مقالات علمی-ترویجی با توجه به محتوا و ماهیت پژوهش به چند دسته کلی تقسیم می شوند که هریک از آنها از ویژگی های خاصی برخوردار است که میتوان به مقالات مروری، تدوینی، ترجمه ای، تحلیلی اشاره کرد.
این مقالات از نظر کیفیت و محتوا از مقالات علمی-پژوهشی پایین تر هستند لذا فرآیند داوری، پذیرش و چاپ در این ژورنال ها ساده تر بوده و سریعتر به نتیجه خواهد رسید. البته باید توجه داشته باشید که امتیاز علمی مقالات علمی-ترویجی از علمی-پژوهشی بسیار کمتر بوده و ممکن است تاثیر زیادی در بهبود رزومه شغلی یا تحصیلی فرد نداشته باشند.
با توجه به موارد ذکر شده می توان گفت اساتید، مدیران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی کمتری جذب اینگونه مقالات شده و بیشتر مخاطبین آن افراد با سطح دانش عمومی هستند.
3-2- مجلات علمی-تخصصی:
مجلات علمی-تخصصی معمولاً وابسته به برخی سازمان‌ها و نهادهای خاص بوده و مباحث تخصصی در یک زمینه را مطرح میکنند و نویسندگان مختلف میتوانند مطالب خود را برای این مجلات ارسال کنند. نکته قابل توجه در مورد این نوع مجلات این است که مجلات علمی-تخصصی معمولاً هیچ گونه امتیاز و مجوز علمی را از ارگان‌های زیربط مانند وزارت علوم تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، و یا حوزۀ علمیه دریافت نکرده‌اند و صرفاً به منظور اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی‌های قشر خاصی از افراد جامعه در زمینه‌های تخصصی به چاپ مطالب می‌پردازند. مانند مجله علمی-تخصصی رشد که وابسته به وزارت آموزش و پرورش بوده و به فعالیت در زمینۀ مباحث آموزشی میپردازد.
4-2- همایش‌ها و کنفرانس‌ها:
همایش‌ها و کنفرانس‌های علمی-پژوهشی، از نظر سطح برگزاری در سطوح مختلف منطقه‌ای، ملی، بین‌المللی و دانشجویی برگزار می‌شوند. برای این که کنفرانس در هر یک از رده‌های فوق قرار بگیرد، باید دارای ویژگی‌های خاصی باشد.
از نظر تعریف عمومی میتوان گفت که همایش، گردهمایی است رسمی، متشکل از متخصصین و افراد با تجربه که در آن ضمن طرح تازه‌های علمی، نتایج تحقیقات و پژوهشهای انجام شده در موضوع علمی مشخص به صورت ارائه مقاله، سخنرانی و پوستر برگزار می‌گردد و نتایج و دستاوردهای کنفرانس، به صورت عمومی و رسمی منتشرمی گردد.
کنگره دارای سخنرانان متعدد بوده و به صورت دوره ای از یک تا پنج سال یک بار تکرار می‌گردد. طول مدت کنگره معمولاً سه روز یا بیشتر می‌باشد. برای برگزاری هر کنگره تشکیل تعدادی کمیتۀ تخصصی ضرورت دارد.
از نظر نام‌گذاری از واژه‌های متعددی مانند کنفرانس، همایش، گردهمایی، سمینار، کنگره، و سمپوزیوم استفاده میشود که از نظر فنی و اجرایی در حال حاضر در کشور ایران هیچ تفاوتی در این عناوین وجود ندارد و تعریف دقیق و مشخصی برای این واژه‌ها انجام نپذیرفته است. لذا از نظر برگزاری، به صورت مشخص و صریح میتوان گفت که هیچ تفاوتی بین انتخاب واژه‌ها و عبارات فوق وجود ندارد و استفاده از عنوان کنگره، نشان‌دهندۀ بزرگتر بودن یا کوچک‌تر بودن و یا سطح اعتبار نیست.
در پایگاه مرجع برگزاری کنفرانس‌ها نیز، از کلیه عبارات فوق برای اشاره به یک جمع علمی استفاده میشود.
1-4-2- همایش‌ها و کنفرانس‌های بین‌المللی:
مصادیق عینی بین‌المللی شدن یک کنفرانس عبارتند از:
محورهای کنفرانس صرفا متمرکز بر معضلات داخلی نباشد.
انجمن‌ها و تشکل‌های بین‌المللی، کنفرانس را همراهی کرده باشند.
درصدی از مقالات از خارج از کشور ارسال شده باشد.
زبان رسمی کنفرانس، انگلیسی باشد.
کتاب مجموعه مقالات، انگلیسی باشد.
مستندات تبلیغاتی انگلیسی هم‌ارز مستندات تبلیغاتی فارسی باشد.
در نشریات معتبر بین‌المللی آگهی کنفرانس درج گردد.
کارگاه‌های آموزشی توسط متخصصان غیرداخلی ارائه گردد.
کنفرانس، شرکت کنندۀ غیر ایرانی داشته باشد.
عنوان کنفرانس در وب سایت‌ها و دایرکتوری‌های بین‌المللی قرار گیرد.
کنفرانس، حامیان رسانه‌ای بین‌المللی هم داشته باشد.
کنفرانس، داوران بین‌المللی هم داشته باشد.
وبسایت کنفرانس هم بخش فارسی و هم انگلیسی داشته باشد.
2-4-2- همایش‌ها و کنفرانس‌های ملی:
کنفرانس‌هایی که از نظر علمی و دریافت مقالات یا شرکت‌کنندگان جنبۀ کشوری داشته و برگزارکنندگان آن حداقل در سطح منطقه‌ای فعالیت نموده و یا نتایج آن در سطح ملی قابل ارائه شده باشد، ملی خواهد بود.
نکته قابل ذکر این است که ارزش و اعتبار همایش‌های بین‌المللی بیشتر از همایش‌های ملی است.
برای مشاهده لیست کنفرانس های داخلی می توانید به سایت زیر مرجعه نمایید:
http://www.iranconferences.ir/
