روش تحقیق یا متودولوژی روشی است که به واسطه آن نویسنده یا دانشجو در یک مقاله یا پایان نامه اقدام به اندازه گیری و سنجش روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته می کند. در روش تحقیق دو فاکتور reliability and validity یعنی روایی و پایایی ابزار پژوهش از اهمیت بالایی برخوردار است. بدین معنا که تا چه اندازه روش و ابزار اندازه گیری و سنجش در تحقیق قابل اتکا و معتبر هستند تا به واسطه آن بتوان به نتایج بدست آمده اعتماد و اطمینان کرد. در بخش روش تحقیق یا متدولوژی (Methodology) باید بتوانید به این سوالات پاسخ دقیق بدهید:
1. نوع تحقیق که استفاده کرده اید چه بوده است؟ تحقیق ها انواع کمی، کیفی، بنیادی، کاربردی و غیره را شامل می شوند.
2. چطور داده های مربوط به تحقیق را جمع آوری کرده اید؟ کدامیک از روش مصاحبه، پرسشنامه، مشاهده و غیره را استفاده کرده اید؟
3. چگونه و با چه روشی داده های خودتان را تجزیه و تحلیل کرده اید؟ از میان ابزارهای مختلف تحلیل آماری مانند لیزرل، اسمارت پی ال اس، اس پی اس اس و غیره کدام یک را مورد استفاده قرار داده اید؟
4. دلیل شما برای استفاده از این روش تحقیق، ابزار گردآوری داده ها و تجزیه و تحلیل آن چه بوده است؟پاسخ به این سوالات علاوه بر درک بالا نسبت به مباحث آماری و روش تحقیق به دانش وسیعی در زمینه ادبیات موضوع در حوزه تجزیه و تحلیل آماری نیز نیازمند است. از دانشجویان مقطع دکتری انتظار می رود که تسلط بالایی به این مباحث داشته و بتوانند از ابزارهای موجود به درستی و به صورت دقیق استفاده کنند. در زمان نگارش بخش روش تحقیق یا متدولوژی در پایان نامه باید دقت کنید که این بخش نیز مانند تمامی بخش های قبلی شامل سه قسمت مقدمه، متن اصلی و نتیجه گیری می شود که ما به صورت خلاصه در این مطلب به شما می آموزیم چطور آن را نگارش کنید. 
1. روش تحقیق خود را تبیین کنید (مقدمه متدولوژی پایان نامه): در اولین قسمت و مقدمه بخش متدولوژی در پایان نامه باید توضیح دهید به دنبال بررسی و ارزیابی چه موضوعی هستید و چطور قصد دارید آن را بررسی کنید. معمولا در این بخش نویسنده بیان میکند روش تحقیق مورد استفاده او در پایان نامه از نوع کمی یا کیفی است و برای مثال از ابزار گردآوری پرسشنامه یا ابزارهای دیگری برای سنجش گویه های تحقیق استفاده کرده است و منبع مورد استفاده او برای استخراج پرسشنامه یا ابزار دیگر به منظور اندازه گیری فاکتورهای مستقل و وابسته در تحقیق نمونه مقاله X بوده است. در این بخش علاوه بر مباحث ذکر شده نویسنده باید مقدماتی در مورد روایی و پایایی تحقیق را نیز ذکر کرده و نتایجی که اعتبار و موثق بودن ابزارهای تحقیق را تایید میکند، ارائه نماید. 
2. نتایج اولیه مربوط به بررسی گویه ها و ارتباط بین آنها را نشان دهید (متن اصلی متدولوژی پایان نامه): متن اصلی متدولوژی در پایان نامه شامل این بخش می شود که دانشجو باید اطلاعات کلی در مورد ویژگی های دموگرافیک، بار عاملی گویه ها، بررسی اعتبار مدل، CR, AVE, HTMT، همبستگی و تمامی فاکتورهایی که نشانگر ارتباط بین گویه های تحقیق هستند را بیان کند. بخاطر داشته باشید که بیشتر آماره ها و اطلاعات موجود در این بخش در قالب جداول ارائه شده و توضیح و تفسیر همراه آنها نیز ارائه خواهد شد.
3. ارزیابی نتایج بدست آمده و ارائه تفسیر آماری (نتیجه گیری متدولوژی پایان نامه): تحلیل و ارزیابی نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیات تحقیق و اثبات و رد کردن آنها در بخش نتیجه گیری متدولوژی در پایان نامه انجام می شود. در این بخش باید تفسیر کنید که با توجه به نتایج بدست آمده از تحلیل آماری تا چه اندازه پژوهش شما توانسته است روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته را کشف کرده و فرضیات را اثبات یا رد کند.

معرفی نرم افزار Smart PLS - آموزش نرم افزار SPSS - انواع مختلف پرسشنامه

چکیده بخش بسیار مهم و تعیین کننده ای از پایان نامه شما است که در ابتدای پژوهش قرار گرفته و اولین برخورد مخاطب با پایان نامه از طریق دو بخش عنوان و چکیده خواهد بود. معمولا چکیده یک محتوای بین 250-300 کلمه ای از پایان نامه است که مفاهیم مهم و اصلی تحقیق در آن خلاصه می شوند. مواردی از قبیل بیان مسئله، روش تحقیق و نتایج از مهمترین موضوعاتی هستند که به شکل کوتاه و مختصر در چکیده پایان نامه مطرح می شوند. نگارش دقیق و اصولی چکیده این امکان را برای شما فراهم می کند تا بتوانید تاثیر مثبتی در مخاطب ایجاد کرده و وی را ترغیب به مطالعه ادامه پایان نامه کنید. چکیده به همراه عنوان معمولا خلاصه ای از کل پایان نامه دانشجو را تشکیل می دهند و زمانی که مخاطب آن را مطالعه می کند باید بتواند درک درستی از فرآیند و دستاوردهای پایان نامه پیدا کند. بنابراین باید سعی کنید محتوای این بخش را کاربردی، شفاف، بدون استفاده از کلمات، اصطلاحات و جملات مبهم و ساده نگارش کنید تا افراد و مخاطبان بتوانند به درستی با آن ارتباط برقرار کنند. برای نگارش چکیده خوب باید این فاکتورها را در زمان نگارش رعایت نمایید:

1. مسئله تحقیق را بیان کنید: بیان مسئله تحقیق به عنوان مهمترین بخش از چکیده محسوب می شود چرا که ذهن خواننده را با موضوع تحقیق و دلیل انجام آن آشنا می کند. بیان مسئله تحقیق به مخاطب کمک میکند که درک بهتری از پایان نامه شما پیدا کرده و نسبت به آن ترغیب شود. زمانی که مخاطب نسبت به یک مشکل یا موضوع ترغیب می شود به دنبال پاسخ ها و راه حل های آن نیز خواهد بود. مسئله تحقیق ترکیبی از سوالات و ایده های تحقیقی شما به عنوان نویسنده پایان نامه است که مجموعا بین 1-1.5 خط از چکیده را به خودش اختصاص می دهد

2. نکات اصلی را بیان کنید: در زمان نگارش چکیده پایان نامه ممکن است محتواهای بسیاری برای گنجاندن در بخش چکیده وجود داشته باشند ولی 250-300 کلمه محدودیت اجازه قرار دادن تمام آنها را به شما نخواهد داد. بنابراین سعی کنید تنها اصلی ترین نکات از هر بخش مربوط به بیان مسئله، روش تحقیق و نتایج را در چکیده قرار دهید. برای اینکار می توانید مرتبط ترین نکات و جملات مربوط به موضوع را انتخاب کرده در قالب یک لیست جمع آوری کنید و در نهایت آنها را در قالب یک یا دو جمله مختصر خلاصه سازی کنید.

3. ساده و شفاف نگارش کنید: توجه داشته باشید که موضوع پایان نامه و چکیده تابلوی بیلبورد تحقیق شما هستند. بنابراین اولین وبیشترین تعامل مخاطبین با پایان نامه شما از طریق این دو بخش شکل می گیرد. توصیه می شود هم عنوان و هم چکیده پایان نامه کاملا شفاف، ساده و قابل فهم نگارش بشوند تا خوانندگان نقطه ابهامی در مورد مفاهیم و نتایج نداشته باشند. 

4. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق را بیان کنید: یکی دیگر از بخش هایی که البته در کنار بیان مسئله قرار می گیرد اهمیت و ضرورت تحقیق است. معمولا این دو بخش با هم در حدود 2-3 خط از متن چکیده و مجموعا با توجه به نوع فونت، اندازه فونت و چارچوب بندی صفحه ممکن است 70-100 کلمه از چکیده را به خود اختصاص دهند. اهمیت و ضرورت تحقیق به صورت خلاصه به این سوال پاسخ می دهد که چرا باید این تحقیق انجام شود و چه کاربردهایی برای آن وجود خواهد داشت. معمولا ضرورت و اهمیت انجام تحقیق مفهوم گپ تحقیقاتی رو نیز در برگرفته و مشخص میکند پژوهش شما نسبت به سایرین تا چه اندازه منحصر به فرد خواهد بود. 

5. کلیدواژه های تحقیق را با دقت انتخاب کنید: کلیدواژه های استفاده شده در چکیده علاوه بر تاثیر در موضوع SEO می توانند اثر مثبتی در ایجاد ارتباط و انسجام بین موضوع و محتوای چکیده داشته باشند. کلیدواژه های تحقیق معمولا کمک میکنند وقتی یک مخاطب به دنبال موضوعاتی مرتبط با عنوان پایان نامه شما است سریعتر و زودتر به محتوا و تحقیق شما برسند که به این موضوع تاثیر SEO می گویند. علاوه بر آن زمانی که شما کلیدواژه های برگرفته از عنوان را به صورت مداوم در تحقیق خودتان به کار می برید موجب می شود که یک انسجام ساختاری و ارتباط محتوایی دقیقی بین موضوع و چکیده بوجود بیاید که این امر برای مخاطب مطلوب و بسیار مناسب است. 

6. روش تحقیق، نتایج و یافته های تحقیق را ذکر کنید: معمولا بعد بیان مسئله و ضرورت تحقیق که حدود 70-100 کلمه از چکیده را به خودش اختصاص می دهد باقی آن یعنی در حدود 150-200 کلمه به چگونگی گردآوری داده ها، ابزار سنجش و اندازه گیری، جامعه نمونه و در نهایت نتایج و دستاوردهای تحقیق اختصاص داده می شود. 

7. در چکیده از منبع و اصطلاحات استفاده نکنید و مشکلات گرامری و محتوایی نداشته باشید: همانطور که پیشتر بیان کردیم متن چکیده باید ساده و شفاف باشد و عاری از هر گونه مفهوم یا اصطلاحات مبهم نگارش شود. سعی کنید محتوای این بخش را چندین و چندبار ویرایش کنید تا از نظر غلط املایی، مشکلات نگارشی و محتوایی، ساده بودن و قابل فهم بودن در بهترین شکل ممکن قرار داشته باشد.

معیارهای انتخاب عنوان تحقیق - منابع انگلیسی و فارسی - JSTOR

یکی از فرآیندهای علمی که معمولا در مسیر نگارش پایان نامه بارها و بارها ممکن است با آن دست و پنجه نرم کنید مربوط به اصلاح و بهبود محتوای پایان نامه است. زمانی که دانشجو پروپوزال را تصویب می کند در انتهای آن یک جدول زمانبندی مربوط به تکمیل مرحله به مرحله پایان نامه ارائه می کند که شخص باید در انتهای مدت زمان تعیین شده، پروژه خود را تحویل اساتید راهنما و مشاور دهد. بعد از اخذ تاییده می تواند مرحله بعد یعنی نگارش بخش های دیگر پایان نامه را بر اساس نظر اساتید آغاز کند. اما همواره مسیر به این سادگی نخواهد بود و معمولا زمان زیادی صرف اصلاحات و تقویت هر بخش می شود. معمولا زمانی که دانشجویان پس از زمان تعیین شده بخش مورد نظر را سابمیت میکنند، اساتید آن را بررسی کرده و نکاتی را در جهت اصلاح، تعدیل، بهبود و تقویت محتوا ارائه می کنند که ممکن است زمان زیادی را به خودشان اختصاص دهند. برای اینکه بتوانید محتوای پایان نامه خودتان را در بخش های مختلف بهبود داده و تقویت کنید نیاز است که فاکتورهای زیر را رعایت نمایید:

1. استفاده از منابع معتبر و جدید: یکی از اولین و مهمترین فاکتورها در فرآیند تقویت و بهبود محتوای پایان نامه استفاده از منابع معتبر و به روز در زمان نگارش است. اساتید معمولا زمانی که ادبیات موضوع تحقیق شما را مورد بررسی قرار می دهند سعی میکنند محتوای آن را از نظر به روز بودن و کیفیت منابع مورد استفاده ارزیابی کنند. چنانچه منابع قدیمی در پایان نامه استفاده کرده باشید مشکل عدم انطباق با دستاوردهای جدید به آن اطلاق می شود. بدین معنا که دانش شما در مورد موضوع تحقیق منطبق بر آخرین نتایج و دستاوردهای موجود در جامعه علمی نیست و بنابراین نمیتوانید تسلط مناسبی بر موضوع داشته، فاکتورها و عوامل تاثیرگذار بر آن را شناسایی کنید و نتایج کاربردی بدست آورید. مشکل دیگری که فرآیند بهبود و تقویت پایان نامه را ضروری میکند استفاده از منابع نامعتبر است. زمانی که بیشتر رفرنس های استفاده شده در متن پایان نامه مربوط به ژورنال ها یا مقالات سطح پایین یا نه چندان معتبر باشند در نهایت موجب می شود که کیفیت و اعتبار پژوهش شما کاسته شده و نیاز به اصلاح پیدا کند. 

2. نکته برداری در زمان نگارش پایان نامه: در زمان نگارش پایان نامه ممکن است با مواردی روبرو شوید که برای شما ایجاد ابهام کرده و درک موضوع را برایتان دشوار کند. به سادگی از کنار آنها عبور نکنید چرا که ممکن است بعدها در زمان ارزیابی توسط اساتید و یا جلسه دفاع برای شما مشکلساز شده و اصلاحات عمده ای را به همراه داشته باشد. سعی کنید همواره نکات کلیدی و بعضا مبهم در فرآیند نگارش را یادداشت کرده و در اولین فرصت از طریق اساتید به دنبال بررسی بیشتر آنها باشید. این نکات کلیدی می توانند درک شما از موضوع تحقیق را افزایش داده، کیفیت پایان نامه را بهبود بخشیده و نیاز به اصلاحات را به شکل قابل ملاحظه ای کم کنند. 

3. نگارش هر بخش مبتنی بر اساتانداردهای محتوایی موجود: در زمان نگارش پایان نامه یک فرمت استاندارد برای قالب پایان نامه و یک فرمت استاندارد برای نوع محتوا تهیه کنید تا بتوانید بر اساس یک روند ثابت و درست فرآیند نگارش را آغاز نمایید. به طور کلی داشتن یک قالب استاندارد و مورد تایید دانشگاه به شما کمک می کند که مسیر نگارش را به درستی انجام داده و زمان زیادی را صرف اصلاح و یا تقویت پایان نامه نکنید.

4. نگارش در چارچوب پژوهش: یکی دیگر از مشکلات عمده که نیاز به اصلاح را در پایان نامه ضروری می کند، خارج از چارچوب و غیر مرتبط نوشتن محتوا است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که شما تسلط چندانی به موضوع تحقیق ندارید و سعی میکنید موارد زیادی را در ارتباط با موضوع در داخل پایان نامه گنجانده و آن را در ظاهر کامل نشان بدهید. محتوای اضافی، غیرمرتبط به موضوع تحقیق و خارج از چارچوب تاثیر منفی زیادی بر کیفیت پایان نامه داشته و در فرآیند اصلاح و تقویت پایان نامه ضروری است که تمامی این موارد را حذف کنید. 

5. وجود انسجام ساختاری: وجود انسجام ساختاری به ذهن خواننده کمک می کند که در راستای مفاهیم ارائه شده توسط نویسنده پیش رفته و در زمان مطالعه دچار سردرگمی نشود. عدم وجود انسجام ساختاری زمانی رخ می دهد که مفاهیم مختلف بدون ارتباط مفهومی و معنایی به یکدیگر به صورت پی در پی آورده شده و ذهن مخاطب را مغشوش می کنند. این مشکل نیز یکی از اصلی ترین مواردی است که باید در زمان اصلاح و تقویت پایان نامه مورد بررسی قرار بگیرد.

نگارش مقدمه برای پایان نامه - اشتباهات رایج در نگارش پایان نامه - فرآیند و اهمیت صحافی پایان نامه