از لحاظ درجه‌بندی نشریات علمی در ایران، بالاترین درجه نشریات دانشگاهی، مربوط به نشریات علمی پژوهشی است و در رتبه بعدی نشریه های علمی ترویجی قرار دارند.
مقاله علمی پژوهشی به مقالهای گفته میشود که در نگارش آن به جای پرداختن به نتایج تحقیقات پیشین، به پردازش یک ایده نو و نوآوری نسبت به تحقیقات پیش پرداخته شده باشد. در واقع مقاله پژوهشی به مقاله ای اطلاق میشود که برای نگارش آن از داده‌های خامی که خود محقق آن‌ها را به دست آورده است، استفاده شده باشد. مقاله علمی پژوهشی بر روی تجزیه و تحلیل و هم‌چنین تفسیر این داده‌ها شکل گرفته است و روی تجزیه اطلاعات کسب شده از تحقیقات پیشین تمرکزی ندارد.
مقاله علمی پژوهشی به رفع یک مشکل خاص اختصاص داده میشود که قبلاً درباره آن راه حلی ارائه نشده است و یا راه حل‌های ارائه داده شده شک برانگیز هستند. مقالات علمی پژوهشی اغلب دارای المان‌های تحقیقاتی به خصوصی هستند.
1- المان‌های مختلف یک مقاله علمی پژوهشی چیست ؟
نگارش مقالات علمی پژوهشی دارای استانداردها و الگوهای خاصی است و در تنظیم آن‌ها بایستی المان‌های نگارش یک مقاله استاندارد رعایت شده باشد. این المان‌ها به ترتیب زیر تعریف شده‌اند:
عنوان مقاله علمی پژوهشی
فهرست مقاله
معرفی یا اطلاعات پیش زمینه
مرور ادبیات
نتایج مقاله علمی پژوهشی
تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده
نتیجه‌گیری و پیشنهادات برای تحقیقات آینده
1-1- عنوان مقاله علمی پژوهشی چیست و باید چگونه نوشته شود؟
عبارتی که بتواند در حداقل تعداد کلمات، تحقیقات انجام شده را به مناسب‌ترین شکل ممکن توصیف کند.
1-2- فهرست مقاله
در فهرست مقاله نویسنده موظف است برای هرکدام از بخش‌های پیش رو صفحه خاصی را مشخص کند تا جستجوی اطلاعات را برای خواننده تسهیل کند.
1-3- معرفی و یا اطلاعات پیش زمینه
نویسنده بایستی به معرفی خود، همکاران خود، سال انتشار مقاله و مجله انتشار کننده مقاله بپردازد.
1-4- مرور ادبیات
در این قسمت نویسنده به مقالات پیشین که در زمینه مورد بحث تحقیقاتی را انجام داده‌اند، اشاره می‌کند.
1-5- روش تحقیق
در این بخش محقق روش‌های مختلفی را که در گردآوری اطلاعات به کار شده است در اختیار خواننده قرار میدهد تا در صورت نیاز بتواند نتایج به دست آمده را بازسازی کند. در بخش روش تحقیق، نویسنده روشی را که از بین روش‌های موجود، در تحقیق خود به کار برده است در اختیار خواننده قرار میدهد.
1-6- نتایج مقاله علمی پژوهشی
نویسنده در این قسمت به نتایج مختلف اقدامات مذکور در روش تحقیق، بدون هیچ گونه تجزیه و تحلیل، اشاره می‌کند.
1-7-تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده
در این بخش نتایج ذکر شده در قسمت قبل، از طرف نویسنده تفسیر میشود و مورد تجزیه وتحلیل قرار می‌گیرد.
1-8- نتیجه‌گیری و پیشنهادات برای تحقیقات آینده
نویسنده در نهایت با توجه به تجزیه و تحلیل انجام داده شده، نتیجه نهایی و راه حل نهایی برای مشکل مطرح شده را عنوان می‌سازد و پیشنهاداتی را برای محققانی که قصد دارند در آینده این تحقیقات را گسترش دهند، ارائه می‌کند.
برای نگارش هرکدام از این المان‌ها راهنمای نگارش به خصوصی موجود است؛ در نگارش بخش‌های مختلف یک مقاله علمی پژوهشی بدون توجه به عناوین مختلف و متفاوت در حوزه‌های گوناگون، اصل اول توجه به استانداردهای تعیین شده است. در نگارش چنین تحقیقاتی، معمولاً علاوه بر انجام خود تحقیقات و جمع‌آوری داده‌ها، تنظیم اطلاعات به دست آمده بر حسب الگوهای تعیین شده، زمان زیادی را از محقق خواهد گرفت.
2- مدت زمان تحقیق و جمع آوری اطلاعات برای یک مقاله علمی پژوهشی چقدر است؟
تحقیات علمی پژوهشی از نظر روش‌های مختلف جمع‌آوری اطلاعات به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. از جمله این روش‌ها می‌توان به مصاحبه، مشاهده، پرسش نامه، تحقیقات و آزمایشات اشاره کرد. بسته به فرضیات و هدف تحقیق، مدت زمان مورد نیاز برای گردآوری یک مقاله علمی پژوهشی می‌تواند بین۱روز تا چند سال متفاوت باشد.
3- یک مقاله علمی پژوهشی خوب دارای چند صفحه است؟
معمولاً مقالات علمی پژوهشی با کیفیت دارای تعداد صفحات بالایی هستند. این تعداد می‌تواند از۱۰صفحه تا چند صد صفحه متغیر باشد. داشتن یک مقاله با تعداد صفحات کمتر از۱۰، با توجه بخش‌های مختلف و قسمت‌های اصلی تحقیق که در بالا ذکر شد، منطقی به نظر نمی‌رسد.
4- محتوای یک مقاله علمی پژوهشی چه مواردی میشود؟
در گردآوری یک مقاله علمی پژوهشی می‌توان از اطلاعات به دست آمده در طول سال‌های اخیر که به شکل کتاب یا مقاله در مجلات مختلف به نگارش در آمده‌اند استفاده کرد. با این وجود برای این که مقاله ما از نوع علمی پژوهشی باشد، بایستی به یک مشکل اصلی که امروزه در تحقیقات پیشین مطرح شده است، اشاره کند و از مطالب یا مقالات پیشین تنها در راستای استفاده از روش‌ها، آنالیز اطلاعات و یا گردآوری اطلاعات کمک بگیرد.
سابمیت - پذیرش و چاپ - پذیرش تحصیلی(Apply)
