بسياري از داوطلبان آزمون سراسري كه رشته مهندسي هوا فضا را انتخاب مي‌كنند، اطلاع صحيحي نسبت به اين رشته ندارند و آن را با خلباني يا نجوم اشتباه مي‌گيرند. در حالي كه هدف اين رشته آماده كردن مهندسي است كه بتواند در زمينه طراحي، ساخت و آزمايش هواپيما فعاليت كند. در واقع كار مهندس هوا فضا قبل از بيرون آمدن هواپيما از كارخانه است و او در مورد چگونگي به پرواز درآوردن يك هواپيما آموزش نمي‌بيند. به عبارت ديگر مهندسي هوا فضا مجموعه‌اي از علوم و توانايي‌هاي علمي و عملي در زمينه تحليل، طراحي و ساخت وسايل پرنده نظير هواپيماها، بالگردها، گلايدرها، موشك‌ها و ماهواره‌ها است.
اين رشته بر چهار پايه آئروديناميك ، جلوبرندگي ، مكانيك پرواز و سازه‌هاي هوافضايي استوار است.كه در اين ميان آئروديناميك به مطالعه و بررسي جريان هوا، محاسبه نيروها و گشتاورهاي ناشي از آن بر روي جسم پرنده مي‌پردازد و مهندس هوافضا با فراگيري اين علم به تحليل جريان‌هاي پيچيده در اطراف اجسام پرنده پرداخته و با به دست آوردن نيروهاي آئروديناميكي امكان بررسي پايداري و طراحي سازه را فراهم مي‌كند. جلوبرندگي به مطالعه و بررسي سيستم‌هاي جلوبرنده اعم از موتورهاي پيستوني، توربيني، راكت‌ها و نحوه توليد نيروي رانش در آنها مي‌پردازد. مكانيك پرواز به مطالعه و بررسي رفتار و حركات جسم پرنده با استفاده از اطلاعات آئروديناميكي، هندسي و وزني مي‌پردازد در واقع علم مكانيك پرواز از عملكرد تشكيل مي‌شود و عملكرد به بررسي بُرد، مسافت نشست و برخاست، مداومت پروازي در سرعت‌هاي مختلف و پايداري و كنترل وسايل پرنده مي‌پردازد و در نهايت سازه‌هاي هوافضايي به مطالعه و بررسي سازه‌هاي هواپيما و ديگر وسايل پرنده مي‌پردازد و هدف آن طراحي سازه‌هايي است كه علاوه بر استحكام كافي در برابر بارهاي آئروديناميكي و ساير بارهاي استاتيكي وارد بر وسايل پرنده ، حداقل وزن را نيز داشته باشند.
توانايي‌هاي لازم :
زيربناي اين رشته رياضيات است و همچنين فيزيك و شيمي تا حدودي لازم مي‌باشد و بيشتر دروس اين رشته به زبان انگليسي است. مهندسي هوا فضا يك رشته فني است و عموماً كساني كه وارد رشته‌هاي فني مي‌شوند، بايد آمادگي كار در كارخانجات را داشته باشند و همچنين بايد افرادي قوي و داراي پشتكار باشند. موقعيت شغلي در ايران : مهندسين هوا فضا مي‌توانند در صنايع و مؤسسات تحقيقاتي هواپيمايي، موشكي و ماهواره فعاليت كنند. همچنين در كليه مؤسسات و سازمان‌هايي كه به نحوي از وسايل پرنده استفاده مي‌كنند، به عنوان كارشناس تحقيق در عمليات و تعمير و نگهداري فعاليت نمايند. از سوي ديگر چون سازه اتومبيل و كشتي مشتركات زيادي با سازه يك هواپيما دارد و توربين‌هاي گاز يك نيروگاه يا ايستگاه پمپ‌گاز همانند يك موتور جت تحليل و طراحي مي‌گردد، يك مهندس هوا فضا علاوه بر شركت‌هاي هوايي در نيروگاه‌ها، صنايع نفت و گاز و صنايع خوردوسازي فرصت‌هاي شغلي خوبي دارد. علاوه بر ساخت هواپيما فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌توانند در فرودگاهها در قسمت تعمير و نگهداري هواپيما و همچنين در صنايع دفاع روي طراحي موشك و جنگ‌افزارها فعاليت كنند يا مي‌توانند روي آئروديناميك خودروها، سازه‌هاي خودروسازي و توليد توربين‌هاي بخار براي توليد برق كار كنند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس اصلي:
نقشه‌كشي ، استاتيك، مقدمه‌اي بر مهندسي هوا فضا، مكانيك سيالات، رياضي مهندسي، ديناميك، ترموديناميك ، مباني برق ، ارتعاشات، مقاومت مصالح، كنترل اتوماتيك، علم مواد، انتقال حرارت، آزمايشگاه موتور انتقال.
- دروس تخصصي:
آيروديناميك ، مكانيك پرواز ، آزمايشگاه آيروديناميك ، طراحي هواپيما ، تحليل سازه‌ها، اصول جلوبرندگي، زبان تخصصي، طراحي سازه‌هاي هوايي ، پروژه.(بسياري از درس‌هاي اين رشته همراه با آزمايشگاه است).
دانشگاه های پذیرنده : صنعتی امیر کبیر – تهران ، صنعتی شریف – تهران ،علوم و فنون هوایی شهید ستاری –تهران ، امام حسین (ع) – تهران ، صنعتی مال اشتر – شاهین شهر اصفهان ، دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی و تکنولوژی هوایی مسکو
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها :
مهندسی هوافضا
مقدمه:
بمنظور تربیت متخصصان متعهد در صنایع هوائی اعم از نظامی و غیرنظامی و همچنین ایجاد صنایع مستقل و غیروابسته در این زمینه پس از بررسی و پژوهش در زمینه نیازهای موجود اعم از طراحی، ساخت، تعمیر و نگهداری وسائل پرنده و ملحقات مربوطه، مجموعه کارشناسی مهندسی هوافضا با مشخصات زیر در محدوده، دوره "کارشناسی" تدوین شده است.
1- تعریف و هدف:
این مجموعه یکی از مجموعه های آموزش عالی است که ضمن ارائه مقدمات و اصول مهندسی هوافضا در سطح کارشناسی، متخصصینی جهت فعالیت در صنایع مربوط به هواپیما، هلیکوپتر و اشنا به اصول مهندسی هوافضا و غیره تربیت میکند.
2- طول دوره و شکل نظام:
طول متوسط دوره این مجموعه 4 سال است و کلیه دروس آن در 8 ترم برنامه ریزی میشود. دانشجویان موظفند 3 واحد بعنوان پروژه اخذ نمایند و در یک تابستان در مهندسی هوافضا اعم از نظامی و عمومی کارآموزی انجام دهند.
3- نقش و توانائی:
فارغ التحصیلان این دوره قادرند کادر متخصص مورد نیاز در محاسبات طراحی و ساخت قسمتهائی از صنایع مختلف هواپیمائی، هلیکوپترسازی، موشکی و صنایع مشابه دیگر را تامین نمایند.
4- ضرورت و اهمیت:
باید توجه داشت که صنایع هوافضا در دنیا یکی از پیشروترین زمینه های تحقیقاتی است و همواره موجبات ترقی و جهش در سایر رشته های علوم مهندسی را فراهم ساخته و در این راستا بودجه های عظیم نظامی و غیرنظامی را به خود اختصاص داده است. موضوعاتی از قبیل طراحی و ساخت هلیکوپتر، هواپیمای بدون سرنشین، بدون موتور، عمود پرواز یا جنگنده از یک طرف و ساخت پایگاههای فضایی، مسافرت به کرات دیگر و جنگ ستارگان از طرف دیگر جامعیت و حساسیت این رشته را بیش از پیش روشن می سازد.
5- تعداد واحدهای درسی مجموعه:
تعداد کل واحدهای درسی این مجموعه 142 واحد که 10 واحد آن عبارتند از پروژه و کارگاه، این تعداد واحد بصورت زیر تقسیم بندی شده اند:
1- دروس عمومی 20 واحد
2- دروس پایه 24 واحد
3- دروس اصلی 49 واحد
4- دروس تخصصی 30 واحد
5- دروس تخصصی اختیاری 9 واحد
6- دروس کارگاهی، پروژه 8 واحد
7- کارآموزی 2 واحد
دروس پایه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
14 15 16 17 18 19 20 21 22 |
ریاضی عمومی 1 فیزیک 1 ریاضی عمومی 2 فیزیک 2 الگوریتم ها و برنامه سازی کامپیوتر معادلات دیفرانسیل آزمایشگاه فیزیک 1 محاسبات عددی آزمایشگاه فیزیک 2 |
4 3 4 3 3 3 1 2 1 |
| جمع | 24 |
دروس اصلی مهندسی هوا و فضا
| ردیف | نام درس | واحد |
|
23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 |
استاتیک مبانی مهندسی برق و الکترونیک دینامیک مقاومت مصالح ریاضیات مهندسی آزمایشگاه مبانی مهندسی برق و الکترونیک مقدمه ای بر مهندسی هوافضا مکانیک سیالات ترمودینامیک 1 آزمایشگاه مقاومت مصالح آزمایشگاه مکانیک سیالات ترمودینامیک 2 ارتعاشات مکانیکی علم مواد کنترل اتوماتیک انتقال حرارت آزمایشگاه ترمودینامیک و انتقال حرارت نقشه کشی صنعتی 1 نقشه کشی صنعتی 2 تحلیل سازه های هوائی |
3 3 4 3 3 1 2 3 3 1 1 2 3 3 3 3 1 2 2 3 |
| جمع | 49 |
دروس تخصصی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 |
آترودینامیک 1 آترودینامیک 2 طراحی هواپیما 1 آزمایشگاه آئرودینامیک 1 مکانیک پرواز 1 مکانیک پرواز 2 زبان تخصصی مهندسی هوافضا اصول جلوبرنده ها طراحی هواپیما 2 آزمایشگاه آترودینامیک 2 طراحی سازه های صنایع هوایی |
3 4 3 1 3 4 2 3 3 1 3 |
| جمع | 30 |
دروس تخصصی اختیاری (9 واحد)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 |
مقاومت مصالح 3 تئوری تنش حرارتی پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات آئروالاستیسیته طراحی اجزاء 1 طراحی اجزاء 2 آمار و احتمالات آئرودینمیک 3 آئرودینامیک هلیکوپتر روشهای تجربی در آئرودینامیک تئوری آئرودینامیک ملخ جریان لزج مقدمه ای بر مکانیک سیالات عددی مکانیک مدارهای فضائی موتورهای احتراق داخلی سوخت و احتراق اصول راکتها توربوماشینها مدیریت صنعتی طراحی، کنترل و کاربرد سیستمم های ماهواره ای سیستمهای اتوماتیک در فضا |
3 3 3 3 3 4 3 3 3 3 3 3 3 2 3 3 3 3 2 3 3 |
| جمع | 18 |
دروس کارگاهی – پروژه و کارآموزی
| ردیف | نام درس | واحد | ساعات |
|
75 76 77 78 79 |
کارگاه ورقکاری و جوشکاری در صنایع هوایی کارگاه ابزار دقیق و اندازه گیری در هواپیما کارگاه موتور – بدنه و سیستمهای هواپیما پروژه تخصصی کارآموزی |
1 2 2 3 2 |
51 68 68 216 |
| جمع | 10 | 403 |