مهندسی کشاورزی
کشور ایران با وجود 37 میلیون هکتار اراضی دارای قابلیت کشاورزی ، 118 تا 100 میلیارد متر مکعب منابع آبی قابل استفاده و گسترش و تنوع آب و هوایی در 14 اقلیم گوناگون ( کشور ایران از لحاظ تنوع تولید زراعی و باغی در بین کشور های جهان رتبه هشتم را دارد )، پتانسیل خوبی در بخش کشاورزی دارد البته برای توسعه این بخش مهم که به حق آن را محور توسعه اقتصادی کشور تلقی کرده اند باید از کشاورزی سنتی فاصله گرفت و با بهره گیری از دانش کشاورزی به کشاورزی مکانیزه نزدیک شد ، دانش و تخصصی که در گرایش های مهندسی کشاورزی آموزش داده می شود .
7 گرایش
علوم دامی ،باغبانی ،زراعت و اصلاح نباتات ،گیاه پزشکی ،علوم و صنایع غذایی ،خاک شناسی و ترویج و آموزش کشاورزی
از بین داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی دانشجو می پذیرد .
- گرایش علوم دامی:
هر نوع دامی را که بخواهیم به طریق علمی پرورش دهیم ، با پنج مقوله اساسی روبرو می شویم . یک پرورش دام به نحو صحیح ، منطقی و عملی است که در این میان تغذیه به عنوان عامل بسیار مهم در پرورش مطرح و در راستای آن مسأله مراتع و کشت علوفه نیز مطرح می شود .دومین عامل اصلاح نژاد است که باعث می شود تا دام پر تولید تری داشته باشیم . سومین عامل بهداشت است که باعث کاهش تلفات و ضایعات و افزایش توان تولید می شود . عامل چهارم مدیریت انسانی است که به یاری آن از نیروی فعال در مزارع به نحو مطلوب بهره برداری می شود . عامل آخر تولیدات و بازار یابی است که بر اساس این عامل باید بررسی کرد که به چه نحوی تولیدات به بازار عرضه شود تا در سطح تولیدات ، افتی ایجاد نگردد .
مهندسی علوم دامی به بررسی و مطالعه این پنج عامل و نقش آنها در پرورش دام می پردازد . البته در کشور ما پرورش هر دامی در رشته علوم دامی نمی گنجد . برای مثال پرورش آبزیان بیشتر در رشته شیلات مطرح می شود ؛ همچنین در کشور ما پرورش سگ ، گربه یا خوک رایج نیست.
توانایی های لازم :
هر داوطلب علوم دامی باید بداند که بخش قابل توجهی از دروس این گرایش جنبه علمی دارد و دانشجو باید در دامداری ها و زمین های زراعی با نحوه پرورش و تغذیه دام آشنا گردد .
از همین رو نباید نسبت به بوی کود یا دام حساس باشد و از حیواناتی مثل گاو و گوسفند یا حشراتی مثل زنبور عسل بترسد . از لحاظ درسی نیز دانشجوی این گرایش لازم است که به دروسی مانند آمار و زیست شناس مسلط باشد .
موقعیت شغلی در ایران :
بسیاری از دامداران ما به ضرورت حضور یک کارشناس علوم دامی در دامداری ها واقف نیستند و در حالی که خودشان از اوج شیر ، رکود سالانه ، فاصله زایمان ، جیره نویسی ، اصلاح نژاد و در صد تلفات و بیماری ها اطلاعی ندارند ، از تخصص کارشناسان علوم دامی نیز در زمینه های فوق بهره ای نمی برند .
البته این به آن معنا نیست که فارغ التحصیلان این گرایش هیچ موقعیت کاری ندارند ، چون خوشبختانه در حال حاضر هر دامپروری باید از یک مهندس علوم دامی بهره بگیرد و همچنین بازار کار مهندسی علوم دامی در روستاها و شهرستان ها نسبتاً مطلوب است و فارغ التحصیلان می توانند علاوه بر کار در جهاد کشاورزی در مرغداری ها و دامداری های خصوصی نیز کار کنند یا اینکه خود یک دامداری را راه اندازی نمایند .
همچنین می توانند در آزمایشگاه های تغذیه برای خوراک یا آنالیز خوراک ، آزمایش های اصلاح نژاد دام و مراکز تحقیقاتی امور دام و آبزیان فعالیت کنند .
- درس های این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در7 گرایش زراعت و اصلاح نباتات ، علوم دامی ، گیاه پزشکی ، ترویج و آموزش کشاورزی باغبانی ، خاک شناسی وصنایع غذایی :
ریاضیات عمومی ، فیزیک عمومی ، شیمی عمومی ، اکولوژی ، گیاه شناسی ، آمار و احتمالات ، بیوشیمی عمومی ، زیست شناسی ، آبیاری عمومی ، هوا و اقلیم شناسی ، اقتصاد کشاورزی ، خاک شناسی عمومی ، زراعت عمومی ، باغبانی عمومی ، حشره شناسی و دفع آفات ، ماشین های کشاورزی ، عملیات کشاورزی ، اصول تبدیل و نگهداری فرآورده های کشاورزی ، دامپروری عمومی ، آشنائی با کامپیوتر .
- دروس تخصصی گرایش علوم دامی :
تغذیه دام ، اصول بهداشت دام ، تشریح و فیزیولوژی دام ، اصلاح دام ، بیماریهای دام و طیور ، پرورش گاو شیری ، پرورش گوسفند و بز ، پرورش طیور ، فیزیولوژی تولید مثل ، مرتع داری ، پرورش زنبور عسل ، کارآموزی.
- گرایش گیاه پزشکی
دانش گیاه پزشکی بجای معالجه انسان به حفظ و معالجه گیاهاهن اعم از گیاهان زراعی ، زینتی و درختان میوه می پردازد وآنچه که گیاه را رنج می دهد و به سلامت آن صدمه می زند ، مطالعه و بررسی می کند؛ یعنی دانشجوی این گرایش با آفاتی که در مزرعه ها ، انبارها ، سیلوها و کشتی ها به بخش های مختلف گیاه صدمه می زند از قبیل حشرات ، جوندگان و علف های هرز یا بیماری های گیاهی مانند قارج ها ، ویروس ها و باکتری ها آشنا می شود و نحوه سم پاشی را در مراحل مختلف رشد و نگهداری از گیاه و نحوه ضد عفونی انبار ها را فرا می گیرد . البته باید توجه داشت که آنجه که به گیاه صدمه می زند تنها بیماری نیست بلکه سرمازدگی ، گرما زدگی و حتی کمبود مواد غذایی در خاک نیز گیاه را رنج می دهد و جزو ضایعات گیاهی محسوب می شود . از این رو دانشجوی گیاه پزشکی باید موارد فوق را بشناسد و نحوه جلوگیری از این آسیب ها را بیاموزد .
- توانایی های لازم :
گیاه پزشک ایرانی از یک سو با گونه های گیاهی و جانوری طبیعی ایران آشنا باشدو از سوی دیگر با موجودات زنده (آفات ، بیماری ها و علف های هرز قرنطینه ای ) که دائم از مبادی ورودی رسمی یا از مرزهای طولانی کشور بصورت غیرقانونی وارد می شوند اشنا بوده و با انها مبارزه کند . در واقع مهندس گیاه پزشکی کاری دشوار ، پیچیده و پر مسئولیت را بر عهده دارد و باید از بیو شیمی ، بیولوژی و آمار اطلاعات وسیع و گسترده ای داشته باشد .
همچنین گیاه پزشکی نیاز به حافظه قوی دارد چون دانشجو باید اسامی لاتین حشرات و قارچ ها و رده انها به خاطر بسپارد و بالاخره دانشجوی این گرایش باید به کشاورزی و به خصوص حشره شناسی علاقه مند باشد زیرا بخش عمده ای از دروس این گرایش شامل آفات گیاهی می شود و در این درس حشرات مضر برای آفات و بیولوژی آنها آموزش داده می شود .
- موقعیت شغلی در ایران :
شاید برخی از کشاورزان تصور کند که اطلاعات لازم را در باره آب و خاک دارند اما هرکشاورزی می داند که برای مبارزه با آفات و بیماری های گیاهی باید به یک متخصص مراجعه کند تا نوع سم و نحوه استنفاده از ان را فرا گیرد . به عبارت دیگر کشور به فارغ التحصیل علاقه مند و توانای گیاه پزشکی نیاز مبرمی دارد . وزارت کشاورزی ، شهرداری ها و کلینیک های گل و گیاه نیز از مراکز جذب فارغ التحصیلان این گرایش هستند .
از سوی دیگر در حال حاضر مهندسین کشاورزی می توانند با استفاده از طرح اشتغال زایی جهاد کشاورزی ، از این وزارت خانه وام گرفته و گلخانه یا باغ میوه ایجاد کنند .
قابل ذکر است که موقعیت فارغ التحصیلان این گرایش در شهرستان ها بهتر است زیرا می توانند در سازمان تحقیقات کشاورزی شهر خود فعالیت نمایند .
- دروس تخصصی گیاه پزشکی :
حشره شناسی ، قارچ شناسی ، آفت مهم گیاهان زراعی ، بیماری های مهم گیاهان زراعی ، آفات مهم درختان میوه ، بیماری های مهم درختان میوه ، آفات و بیماری های مهم گیاهان زینتی ، جالیزی و سبزی ها ، اصول مبارزه با آفات و بیماری های گیاهی ، سم شناس ، تکنولوژی مبارزه شیمیایی ، علف های هرز و کنترل آنها ، آفات انباری ، کاآموزی .
- گرایش ترویج و آموزش کشاورزی:
یکی از رسالت های مهم در هر رشته ای بردن دانش و علم آن رشته در بین اقشار مختلف جامعه است به عبارت دیگر مطالبی که دانشجویان در دانشگاه ها فرا می گیرند ، مستقیماً برای عمومی مردم قابل استفاده نیست بلکه باید تغییر و تحولی در آن صورت گیرد تا متناسب با سطح توانایی هریک از مخاطبان بتوان ایده ها و نوع آوری ها را در اختیارشان قرار داد در کشاورزی نیز ما با افراد مختلفی سرو کار داریم که از لحاظ سطح علمی و آگاهی در رده های متفاوتی قرار دارند . افرادی که نیاز به دانش کشاورزی نوین دارند اما نمی توانند این دانش را از کتب کشاورزی بدست بیاورند بلکه باید متخصصانی باشند که یافته های جدید علمی را متناسب با سطح دانش و توان علمی این دسته از مخاطبان در اختیار آنها قرار دهند . این متخصصان همان مهندسین ترویج و آموزش کشاورزی هستند .
البته بخش آموزش این گرایش شامل آموزش های رسمی نیز می شود ؛ یعنی دانشجویان مهندسی ترویج و آموزش کشاورزی در این بخش با نحوه برنامه ریزی آموزشی تدریس و مدیریت هنرستان ها و دبیرستان های کشاورزی آشنا می شوند .
توانایی های لازم :
مهندسی ترویج و آموزش کشاورزی یکی از رشته های بین رشته ای است چون دروس آن حیطه گسترده ای از علوم مختلف شامل ارتباطات ، روانشناسی تربیتی ، تکنولوژی آموزشی ، علوم تربیتی ، مدیریت ، کامپیوتر ، آمار و کشاورزی را در بر می گیرد . به همین دلیل دانشجوی این گرایش باید هم در دروس مهندسی کشاورزی مانند زیست شناسی ، شیمی و ریاضی قوی باشد و هم توانمندی های لازم برای تدریس را داشته باشد یعنی باید صبر و حوصله بسیار داشته و با کوچکترین عدم پذیرش از سوی کشاورزان دلسرد نشود در ضمن باید نواندیش و خلاق باشد تا بتواند به بهترین نحو به ترویج و آموزش کشاورزی بپردازد و از روش های متعدد و متفاوت تکنولوژی آموزشی مثل تهیه پوستر ، فیلم و عکس در این راه استفاده نماید . همچنین باید شخصیتی برون گرا داشته باشد تا بتواند با طبقات مختلف جامعه بخصوص قشر روستایی ارتباط برقرار کند و با جلب اعتماد انها دانش تئوری و عملی را به کشاورزان منتقل سازد و در نهایت لازم است که از محیط روستایی و فعالیت های کشاورزی لذت ببرد و علاقه مند به همکاری و کمک به دیگران باشد .
موقعیت شغلی در ایران :
مهندسین ترویج و آموزش کشاورزی می توانند بعنوان رئیس سازمان کشاورزی استان مجری طرح های تحقیقاتی – ترویجی ، کارشناس ترویج و اموزش در وزارت تعاون ، صندوق بیمه و سازمان مدیریت و برنامه ریزی مشغول به فعالیت شوند و باعث ارتقاع سطح زندگی روستائیان گردند . و یا بعنوان کارشناس گروهی از مروجین را برای انتقال یافته های نوین به روستاییان آماده کرده و بر کار آنها نظارت کنند .
همچنین می توانند بعنوان مدیر ، آموزش گر ، برنامه ریز آموزشی یا تکنولوژیست آموزشی در هنرستان ها و دبیرستان های کشاورزی فعالیت نمایند یا در سمینار ها و کنگره های علمی مسئول وسایل دیداری و شنیداری شوند و بعنوان سر دبیر روزنامه ها و نشریات کشاورزی در جامعه خدمت کند .
لازم به ذکر است که در بخش کشاورزی نیاز به آموزش هم برای زنان و هم برای مردان روستایی وجود دارد ، بنابراین فارغ التحصیلان این گرایش چه زن و چه مرد می توانند فرصت شغلی مناسبی داشته و نقش بسیار ارزنده ای در بهبود وضعیت روستاییان داشته باشند .
- دروس تخصصی گرایش ترویج و آموزش کشاورزی:
مقدمات روانشناسی تربیتی ، جامعه شناسی روستایی ، مقدمات مردم شناسی عشایری ، اصول آموزش و پرورش ، اصول آموزش بزرگسالان ، اصول آموزش کشاورزی، اصول ترویج کشا.ورزی ، اصول مدیریت آموزش و ترویج ، اصول برنامه ریزی ترویجی ، طرح و تهیه برنامه آموزشی ، نوآوری و نو پذیری ، آموزش سمعی و بصری ، اصول مقاله نویسی و فنی و ترویجی ، ترویج و اموزش کشاورزی عملی .
- گرایش باغبانی:
باغبانی امیخته ای از علم ، هنر ، تجربه و مهارت در پرورش گیاهان باغبانی است .گیاهانی که شامل درختان میوه ، گل ها و گیاهان زینتی دوام بیشتری پیدا کرده و گل های بزرگتری می دهند یا در قدیم بعضی از خیارهایی که می خریدیم تلخ بود اما امروزه به یاری اصلاح نژاد و رسیدگی های لازم خیار تلخ وجود ندارد.
توانایی های لازم :
باغبانی یک کار عملی است باید آن را حس کرد باید با آب و خاک ارتباط برقرار کرد و باید بررسی کرد که در زمینه باغبانی چه کارهایی در دنیا انجام شده است و از آن ها ایده گرفت . به همین دلیل دانشجوی مهندسی کشاورزی – باغبانی لازم است که سر زمین برود وبکار با خاک وگل و گیاه علاقه مند باشد .
همچنین دانشجوی این گرایش باید به علوم زیستی بویژه به گیاه شناسی علاقه مند و به آن تسلط داشته باشد . برای اینکه تنوع گیاهی در این گرایش فوق العاده زیاد است .
گفتنی است که باغبانی بخاطر ماهیت گیاهان ، بخصوص گیاهان زینتی ، با مسائل ذوقی سرو کار دارد . بنابراین افرادی که زمینه های هنری در انها قوی است و به گل و گیاه نیز علاقه دارند ، در این گرایش موفق تر خواهند شد .
موقعیت شغلی در ایران :
باغبانی از نظر اقتصادی رشته پر درآمدی برای تولید کنندگان است چون فارغ التحصیلان این گرایش در صورت داشتن سرمایه لازم می توانند به تولید گل ها ، گیاهان زینتی و دارویی ، سبزیجات یا میوه های گلخانه ای بپردازند .
چون دانشگاه آزاد اسلامی در سطح وسیعی دانشجوی مهندسی باغبانی نمی گیرد هنور بازار کا ر این گرایش اشباع نشده است .
فارغ التحصیلان مهندسی باغبانی می توانند در سازمان برنامه و بودجه یا جهاد کشاورزی نیز کارهای تحقیقاتی و ازمایشگاهی انجام دهند یا به عنوان کارشناس در مزارع و باغ های خصوصی فعالیت نمایند .
- دروس تخصصی گرایش باغبانی :
اصول باغبانی ، اصول اصلاح نباتات ، علف های هرز و کنترل آنها ، حاصل خیزی خاک کود ها ، ازدیاد نباتات ، سبزی کاری عمومی ، سبزی کاری خصوصی ، میوه های مناطق معتدل ، فیزیولوژی بعد از ورزش ، گل کاری ، میوه های ریز ، اصللاح وبزرگیری ، گل و گیاه ، میوه های گرم سیری و نیمه گرم سیری ، فیزیولوژی گیاهی ، کاآموزی .
- گرایش خاک شناسی:
مهندسی کشاورزی – خاک شناسی به شناسایی خاک بهره بری از خاک در جهت تولید مواد غذایی و حفاظت از محیط زیست ، مدیریت خاک و آب ، آلودگی خاک ، اصلاح خاک های شور و غلیایی ، مصرف بهینه کود های شیمیایی و آلی و کاربری خاک برای مصارف گوناگون از قبیل جنگل ، مرتع ، زراعت آبی ، زراعت دیم و شهر سازی می پردازد .
به عبارت دیگر دانشجویان این گرایش با مراحل پیدایش و تکامل خاک ، رده بندی و نام گذاری انواع خاک ، روش های مختلف کنترل فرسایش و حفظ ، نگهداری و تقویت خاک های زراعی آشنا می شوندو رابطه بین خاک با آب و گیاه و عوامل مختلف اقلیمی را مطالعه می کنند و بابررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و واکنش آن در برابر اضافه یا کم شدن مواد مختلف به بهره وری هر چه بیشتر محصولات زراعی کمک می کنند .
توانایی های لازم :
دروس پایه در مهندسی کشاورزی – خاک شناسی ، شیمی و زمین شناسی است و دانشجویان این گرایش باید به این دروس و همچنین محیط زیست و مانبع طبیعی علاقه مند باشندو آمادگی کار در ازمایشگاه ها ، صحرا و مزارع را داشته باشند .
موقعیت شغلی در ایران :
فرض کنید که یک باغدار می خواهد باغی 30 یا 50 هکتاری را کود بدهد . تعیین میزان کودو نوع کود برعهده مهندس کشاورزی – خاک شناسی است . همچنین مهندس این گرایش می تواند کاربری زمین های مختلف زراعی را تعیین کند یعنی مشخص کند که یک زمین برای زراعت باغبانی یا مسکن مناسب اسب . در ضمن نوع محصول مناسب برای زمین زراعی را نیز پیشنهاد بدهد . در حال حاضر نیز مهندس کشاورزی – خاک شناسی می تواند در وزارت جهاد کشاورزی ، محیط زیست ، شهرداری ها یا در بخش خصوصی فعالیت کند .
- دروس تخصصی گرایش خاک شناسی :
فیزیک خاک ، شیمی خاک ، خاک های شور و غلیایی ، پیدایش و رده بندی خاک ها ، حاصلخیزی خاک و کود ها ، بیولوژی خاک ، فرسایش و حفاظت خاک ، رابطه آب وخاک و گیاه ، ارزیابی خاک ها اراضی ، نقشه برداری خاک ها ، مبانی زهکشی ، تغذیه گیاه ، کارآموزی
- گرایش زراعت و اصلاح نباتات:
زراعت و اصلاح نباتات در کنار گرایش های باغبانی و علوم دامی یکی از سه گرایش تولید کننده مهندسی کشاورزی است . در این میان گرایش زراعت و اصلاح نباتات به رشد و نمو ، میزان عملکرد و روش های بهینه سازی تولید گیاهان زراعتی نظیر گندم ، جو ، ذرت ، چغندر قند ، سویا و افتاب گردان می پردازد . گیاهانی که غذای انسان و دام به آنها وابسته است و در واقع مهمترین گیاهان زراعتی بشمار می آیند. همچنین در این گرایش طریقه اصلاح گیاهان که پایه ژنتیکی دارد ، مطالعه می شود تا با اصلاح ژنتیکی ، گیاهان با کیفیت و بازدهی بیشتری داشته باشیم . برای مثال با تلاقی گندم های مختلف ، گندمی را تولید کنیم که بالاترین بازدهی و بهترین کیفیت را داشته باشد.
توانایی های لازم :
استادان و متخصصان این گرایش معتقدند که زندگی شخصی دانشجویان زراعت و اصلاح نباتات باید یه نوعی وابسته به کشاورزی باشدچون تجربه نشان داده شده است ، دانشجویانی که زندگی شهری دارند در دروس عملی کشاورزی با مشکلات زیادی مواجه می شوند و همچنین افرادی که به کار در مزرعه آزمایشگاه علاقه مند باشند در این گرایش موفق تر هستند .
موقعیت شغلی در ایران :
اگر فارغ التحصیل این گرایش سرمایه داشته باشد بخوبی می تواند یک زمین زراعی را بصورت مکانیزه اداره کندو در صورت نداشتن سرمایه نیز میتواند جذب موسسات تولید واحدهای کشاورزی گردد . بویژه اینکه با اجرای آئین نامه های نظام مهندسی کشاورزی که توسط مجلس تصویب شده است ، هر زمین زراعی اعم از دولتی و خصوصی باید تحت نظارت یک مهندس زراعت و اصلاح نباتات اداره گردد .
گفتنی است در حال حاضر دولت به هر یک از فارغ التحصیلان مهندسی کشاورزی در صورت داشتن توانمندیهای لازم 20 میلیون تومان وام برای انجام فعالیت های کشاورزی می دهد .
- دروس تخصصی گرایش زراعت و اصلاح نباتات :
مرتع داری ، دیم کاری ، علف های هرز و کنترل آنها ، رابطه آب و خاک و گیاه ، اصول اصلاح نباتات ، اصلاح نباتات خصوصی ، اصلاح نباتات صنعتی ، زراعت نباتات علوفه ای ، فیزیولوژی گیاهان زراعتی ، کارآموزی .
دانشگاه های پذیرنده : اراک ، ارومیه ، ایلام ، بوعلی سینا – همدان ، بیرجند ، تبریز ، تهران ، خلیج فارس ، بو شهر ، رازی – کرمانشاه ، زابل ، زنجان ، شهرکرد ، شهید باهنر کرمان ، شهید چمران – اهواز ، شیراز ، صنعتی اصفهان ، صنعتی شاهرود ، علوم کشاورزی و منابع طبیعی – گرگان ، فردوسی – مشهد ، گیلان – رشت ، لرستان – خرم آباد ، مازندران – بابلسر ، محقق اردبیلی – اردبیل ، ولی عصر (عج) – رفسنجان ، هرمزگان – بندر عباس ، یاسوج ، شاهد – تهران ، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین – اهواز ، کردستان – سنندج ، غیر انتفاعی جهاد کشاورزی ، غیر انتفاعی مهرگان – محلات ،
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه
دانشگاه : دولتی ، غیر انتفاعی
گرایشها : علوم دامی ، گیاه پزشکی ، ترویج و آموزش کشاورزی ، باغبانی ؛ خاک شناسی ، زراعت اصلاح و نباتات ، علوم و صنایع غذایی .
- مهندسی کشاورزی:
کشور ایران با وجود 37 میلیون هکتار اراضی دارای قابلیت کشاورزی ، 18 تا 100 میلیارد متر مکعب منابع آبی قابل استفاده و گسترش و تنوع آب و هوائی در 14 اقلیم ، پتانسیل بسیار خوبی در بخش کشاورزی دارد . البته برای توسعه این بخش مهم که به حق آن را محور توسعه اقتصادی کشور تلقی کرده اند ، باید از کشاورزی سنتی فاصله گرفت و با بهره گیری از دانش کشاورزی ، به دانش مکانیزه نزدیک شد . دانش و تخصصی که در گگرایشهای مختلف مهندسی کشاورزی آموزش داده می شود . این رشته در سه گرایش آب ، اقتصاد کشاورزی و ماشینهای کشاورزی از بین داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی دانشجو می پذیرد .
- گرایش آب:
هدف این رشته استفاد ه از آب درکشاورزی است . بنابراین یک مهندس آب باید با آب و ویژگی های ان ، طریقه استهصال آب ، طریقه انتقال آب به محل مصرف و طریقه مصرف آب آشنا باشد و برای تسلط به موارد فوق لازم است که از دانش های دیگری از قبیل زمین شناسی ، هواشناسی ، خاک شناسی ، گیاه شناسی ، طراحی و ساخت تاسیسات آبی و مکانیزم مصر فاب توسط خاک و گیاه اطلاع داشته باشد .
به عبارت دیگر این گرایش علم آب و خاک است و دانشجویان درباره نحوه رساندن آب تا مزرعه توسط کانال ها یا لوله های انتقال و شبکه های توزیع آب در زمین زراعی ، تامین نیاز محصولات زراعتی و باغی با روش های مختلف آبیاری ، خارج ساختن آب های اضافی از پیرامون ریشه ، به منظور تنفس ریشه گیاه توسط شبکه های زه کشی و احداث سد های انحرافی و خاکی برای آبیاری کشاورزی آموزش می بینند .
توانائی های لازم :
مهندسی کشاورزی دارای 10 گرایش است که در این میان سه گرایش مهندسی آب مهندسی اقتصاد کشاورزی و مهندسی مشین های کشاورزی از بین داوطلبان گروه آزمایشی و فنی دانشجو می پذیرد . به عبارت دیگر د ر این سه گرایش دانشجویان باید در دروس ریاضی و فیزیک مسلط بوده و بتواند به خوبی تجزیه و تحلیل کرده و محاسبه کنند و از عهده دروس این رشته از قبیل نقشه برداری یا استاتیک برآیند .
موقعیت شغلی در ایران :
در کشور ما کشاورزی محور توسعه شناخته شده است و محور کشاورزی نیز آب است . پس باید در این زمینه سرمایه گذاری کنیم . هرچند که در زمینه منابع آب سرمایه گذاری بسیار خوبی شده است و این سرمایه گذاری نیز ادامه دارد تا جایی که به جرات می توانیم بگوئیم که اگر زمانی در مملکتمان پولی رای راهسازی نداشته باشیم ، حتما ً پولی برای استهصال و توزیع آب کنار خواهیم کذاشت . بنابراین فارغ التحصیلان این رشته بازار کار خوبی دارند و در آینده بازار کار آنها بهتر نیز خواهد شد .
در حال حاضر نیز فارغ التحصیلان این رشته در بخش خصوص ، وزارت نیرو ، وزارت جهاد کشاورزی ، مهندسین مشاور آب و خاک ، پیمانکاری های مختلف و شیلات زمینه کاری دارند . برای مثال در بخش شیلات ، طراحی استخر برای پرورش واهی در حیطه کاری مهندسین آب است .
درس های این رشته در طول تحصیل :
- دروس مشترک در گرایش های آب ، اقتصاد کشاورزی و ماشین های کشاورزی :
ریاضیات عمومی ، فیزیک عمومی ، شیمی عمومی ، آمار و احتمالات ، برنامه نویسی کامپیوتر ، هواشناسی ، آبیاری عمومی ، اقتصاد کشاورزی ، خاک شناسی عمومی ، زراعت عمومی ، مساحی و نقشه برداری ، باغبانی عمومی ، عملیات کشاورزی ، زراعت غلات ، آشنائی با کامپیو تر .
دروس تخصصی مهندسی کشاورزی – آب :
استاتیک ، مقاومت مصالح ، هیدرولیک ، نقشه برداری ، طراحی سیستم های آبیاری ، اصول زه کشی ، هیدرولوژی آب های سطحی ، آب های زیرزمینی ، مهندسی زه کشی ، پمپاژ و ایستگاه های پمپاز ، تامین آب شرب روستاها ، مصالح و روش های ساختمانی ، هیدرولیک انهار ، طراحی ساختمان های انتقال آب، حفاظت آب و خاک ، اقتصاد مهندسی .
- گرایش اقتصاد کشاورزی:
مهندسی اقتصاد کشاورزی ، قوانین کلان اقتصاد را در بخش کشاورزی پیاده می کند تا بتوان از امکانات و منابع موجود بهترین استفاده را کرد و بیشترین سود را بدست آورد . به عبارت دیکر در این علم مسائل اقتصادی در بخش کشاورزی اعمال می شود تا با استفاده از منابع موجود اعم از زمین ، آب ، کود ، بذر ، نیروی انسانی و سرمایه حداکثر محصول و حداکثر سود بدست آید .
این رشته تلاش می کند از یک سور فعالیت کشاورزان و مدیران واحد های کشاورزی را بهینه کند واز سوی دیگر در بهبود برنامه ریزی سیاست مداران و مدیران دولتی در بخش کشاورزی نقش داشته باشد .
درباره تفاوت دو رشته اقتصاد گرایش ، اقتصاد کشاورزی و مهندسی کشاورزی گرایش اقتصاد کشاورزی باید گفت که هرچند دروس اختصاصی هر دو رشته یکی است اما دانشجویان رشته اقتصاد گرایش اقتصاد کشاورزی پایه رشته تحصیلیشان بر علم اقتصاد استوار است و دانشجویان رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی پایه دروسشان بر دانش کشاورزی استوار شده است به عبارت دیگر دانشجوی اقتصاد کشاورزی با دانش کشاورزی و عوامل طبیعی از قبیل آب ، خاک و هوا آشنائی لازم را ندارد .
توانائی های لازم :
دانشجویی که به کشاورزی علاقه دارد و از کار و فعالیت در مزارع ودامداری ها لذت می برد ، می تواند در این رشته پیشرفت کند چون یک فارغ التحصیل مهندسی اقتصاد کشاورزی نمی تواند از محیط های روستایی و قطب های تولید کشاورزی فاصله بگیرد و در پشت میز محاسبات اقتصادی خود را انجام دهد . همچنین دانشجوی این رشته باید در درس ریاضی توانمند باشد تا بتواند به خوبی محاسبه کرده و اطلاعات بدست امده را تجزیه و تحلیل کند .
موقعیت شغلی در ایران :
متاسفانه در کشور ما جایگاه فارغ التحصیلان مهندسی کشاورزی و از جمله مهندس اقتصاد کشاورزی بدرستی مشخص نیست و در حال حاضر 40 هزار مهندس کشاورزی بیکاردر کشور داریم که از دانشگاه های دولتی و آزاد فارغ التحصیل شده اند . البته این به ان معنا نیست که فارغ التحصیلان این رشته هیچ موقعیت کاری ندارند بلکه فارغ التحصیل این رشته در صورت توانمندی می تواند در شرکت های خصوصی طرح های اقتصادی و کشاورزی ارائه دهد یا در جهاد کشاورزی به برنامه ریزی ک.تاه مدت ، میان مدت و بلند مدت برای واحد های کشاورزی مثل مزارع ، مرغداری ها و کارخانه های صنایع غذایی بپردازد یا در مورد علل موفقیت و عدم موفقیت واحد های مختلف کشاورزی و نحوه سرمایه گذاری در زمینه محصولات کشاورزی تحقیق کند .
- دروس تخصصی مهندسی اقتصاد کشاورزی :
بازریابی محصولات کشاورزی ، اقتصاد خرد ، اقتصاد کلان ، اقتصاد ریاضی ، اقتصاد سنجی ، مدیریت مزرعه ، اقتصاد منابع طبیعی ، تهیه و ارزیابی طرح های کشاورزی ، روش تحقیق ، اقتصاد توسعه و سیاست کشاورزی ، حسابداری ، اقتصاد تولید .
- گرایش ماشین های کشاورزی:
محاسبه ماشین های مودر نیاز برای یک مزرعه و نگهداری و رسیدگی به تعمیرات و برنامه ریزی برای زمان و نحوه کار ماشین های مورد نظر بوسیله فارغ التحصیل این رشته انجام می گیرد .
به عبارت دیگر مهندسی ماشین های کشاورزی ، کاربرد مهندسی مکانیک در کشاورزی است و هدف آن تربیت کارشناسانی است که بتوانند در زمینه های کاربرد و نگهداری ، تعمیرو ترویج ماشین های کشاورزی ، برنامه ریزی منطقه ای ، مکانیزاسیون کشاورزی و مجری و ارزیاب پروژه های عملیاتی فعالت نمایند .
توانائی های لازم :
بسیاری از داوطلبان آزمون سراسری تصور می کنند که مهندسی ماشین های کشاورزی همان مهندسی مکانیک است در حالی که این رشته در مقطع کارشناسی حد فاصل مهندس کشاورزی و مهندسی مکانیک است و دانشجویان این رشته باید از هردو علم اطالعات کافی داشته باشند .
همچنین دانشجویان این رشته باید در دو درس ریاضی و فیزیک توانمند باشند چون دروس این رشته ارتباط با این دو درس دارد برای مثال دانشجویان ماشین های کشاورزی بایداز مقاومت قطعات ماشین های کشاورزی اطلاع داشته باشند . در نتیجه لازم است دروسی از قبیل مقاومت مصالح و استاتیک بخوانند و با زبه همین دلیل دانشجویان این رشته از بین داوطلبان گروه ریاضی و فنی انتخاب می شوند.
موقعیت شغلی در ایران :
اگر یک مهندس طراح از خواص مکانیکی محصولات کشاورزی اطلاع نداشته باشد ، نتیجه کار کیفیت خوبی نخواهد داشت . برای مثال اگر قرار است در یک کارخانه تراکتورسازی ، تراکتوری برا ی درو کردن خوشه های گندم طراحی شود باید تیغه کمباین برای بریدن این محصول حساب شده باشد و زاویه برش مشخص گردد و البته این کار در حیطه تخصص مهندس ماشین های کشاورزی است . خوشبختانه در حال حاضر مدیران کارخانجات ساخت ماشین های کشاورزی نیز به همین نتیجه رسیده اند و فارغ التحصیلان این رشته به طور نسبی از فرصت های شغلی خوبی برخوردارند.
- دروس تخصصی :
استاتیک ، مقاومت مصالح ، دینامیک ، مکانیک سیالات ، ترمودینامیک ، نقشه کشی صنعتی، طراحی اجزای ماشین ، مواد ساختمانی ادوات کشاورزی تکنولوژی موتور ، شناخت و کاربرد تراکتور ، ماشین های کشاورزی، برق و الکتریسیته .
دانشگاه های پذیرنده : اراک ، ارومیه ، ایلام ، بوعلی سینا – همدان ، بیرجند ، بین المللی امام خمینی (ره) – قزوین ، تبریز ، تهران ، زابل ، شهید باهنر کرمان ، شهید چمران – اهواز ، شیراز ، صنعتی اصفهان ، مازندران – بابلسر ، شهر کرد ، رازی – کرمانشاه ، فردوسی – مشهد ، زنجان .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها : آب ، اقتصاد کشاورزی ، ماشینهای کشاورزی