مهندسی حمل و نقل ریلی
مدیریت استفاده بهینه از منابع ، امکانات و تاًسیسات شبکه راه آهن و تجهیزات متحرک ریلی بر عهده مهندس حمل و نقل ریلی است .
در حقیقت فعالیت یک مهندس حمل و نقل ریلی به دو بخش عمدۀقبل از طراحی خط راه آهن و بعد از طراحی خط تقسیم می شود . که در مرحله نخست مهندس حمل و نقل ریلی حجم مسافر و کالایی که در خط مورد نظر جا به جا خواهد شد ، پیش بینی کرده و بررسی می کند که آیا تاًسیس این خط به صرفه می باشد یا خیر . و در مرحله بعد نیز به طراحی و برنامه ریزی حرکت قطار ها می پردازد تا تأ خیر زمانی قطارها به پایین ترین حد امکان برسد و هزینه های راه آهن کمتر شود . به عبارت دیگر بخش حمل و نقل ریلی ، بخش نرم افزاری راه آهن است . این رشته شبیه به مهندس صنایع گرایش برنامه ریزی و تحلیل سیستم ها است . چون حدود 120 واحد آن با رشته مهندسی صنایع مشترک است و هدف آن نیز تربیت متخصصانی است که بتوانند با بهره گیری از روش های سیستماتیک و مدل های ریاضی ، مدیریت صنعت راه آهن را بر عهده بگیرند .
توانایی های لازم :
دانشجویانی در رشته مهندسی حمل و نقل ریلی موفق می شوند که جامعه شناسی علاقمند باشند چون این رشته بیشتر به فاکتور های انسانی در صنایع می پردازد تا فاکتور های تکنولوژی .
درس های این رشته در طول تحصیل :
- دروس پایه :
ریاضی ، فیزیک ، استاتیک ، شیمی عمومی ، معادلات دیفرانسیل ، محاسبات عددی ، ریاضی مهندسی ، برنامه سازی کامپیوتر .
- دروس اصلی و تخصصی :
مبانی مهندسی برق ، مبانی ارتباطات و علائم الکتریکی ، استاتیک و مقاومت مصالح ، اصول مدیریت و تئوری سازمان ، مبانی زیر سازی و رو سازی راه آهن ، طرح هندسی خط ، اصول حسابداری و هزینه یابی ،اصول شبیه سازی ، نقشه کشی صنعتی ، تئوری احتمالات و کاربرد آن ، تحلیل سیستم ها ، آمار مهندسی ، تحقیق در عملیات ، ارزیابی کار و زمان ، مهندسی فاکتور های انسانی ، مقررات عمومی حرکت ، طرح سیستم های اطلاعاتی و کنترل مدیریت ، اقتصاد عمومی ، اقتصاد مهندسی ، برنامه ریزی حمل و نقل ، تئوری رفتاری لکوموتیو و واگن ، تئوری حرکت قطارها ،تعرفه و بازرگانی راه آهن سیستم های تخلیه و بارگیری ،روشهای برنامه ریزی حرکت قطارها طراحی ایستگاه ها و خطوط صنعتی ، بررسی فنی و اقتصادی انتخاب مسیر .
موقعیت شغلی در ایران :
بازار کار مهندس حمل و نقل ریلی مانند مهندسی ماشین های ریلی است با این تفاوت که فارغ التحصیل این رشته می تواند علاوه بر صنعت راه آهن ، موقعیت شغلی یک مهندس صنایع را نیز داشته باشد .
دانشگاه های پذیرنده : علم و صنعت ایران - تهران
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها :
مهندسی راه آهن – بهره برداری (مهندسی حمل و نقل ریلی)
مقدمه:
با پیشرفت سریع علوم و تکنولوژی در صنعت راه آهن و نقش سازنده آن در توسعه اقتصادی کشورها – بالطبع همسو با علوم سیستمهای حمل و نقل خدماتی ریلی نیز گسترش یافته است. در نتیجه اداره صحیح و مناسب اینگونه سازمانها بصورت سیستماتیک مستلزم بکارگیری تکنیکهای علمی و پیشرفته می باشد.
رشته مهندسی راه آهن با مسائلی از قبیل کنترل و هماهنگی فعالیتهای ریلی و برنامه ریزی ترافیکی و بهره برداری و کنترل کیفیت خدمات ارائه شده – استفاده موثر از وسائل نقلیه ریلی ماشین آلات سروکار دارد. لذا مهندسی راه آهن با بهره گیری از یافته های فوق می تواند در طرح و ایجاد یا بهبود سیستمهای تشکیل از انسان – وسائل نقلیه ریلی – ماشین آلات لکوموتیو – واگن کمک موثری نماید.
1-تعریف و هدف:
این دوره بیانگر تکنولوژی علوم و روشهای بهره برداری – شناسایی مسیرهای گوناگون راه آهن و مهارت در بهره گیری از اجزاء متشکل یک مجموعه راه آهن (انسان – لکوموتیو – واگن – ماشین آلات خطی – ساختمان و تاسیسات – علائم و ارتباطات) بمنظور حصول حداکثر کیفیت و کمیت خدمات راه آهن می باشد. هدف از آموزش مجموعه تربیت کارشناسان آگاه به مسائل تکنولوژی و علوم بهره برداری و طراحی راه آهن های جدید از جمله اهداف این مجموعه در مرحله اول بوده و در جهت خود کفائی در صنعت عظیم راه آهن و آموزش افرادی است که ضمن داشتن شناخت از برنامه ریزی های بهره برداری راه آهن جهت افزودن کیفیت و کمیت خدمات در بهره برداری مناسب از امکانات راه آهن تبحر کافی داشته باشند.
2-طول دوره و شکل نظام:
طول متوسط این دوره 4 سال است و برنامه های درسی آن در 8 ترم برنام ریزی میشود و علاوه بر دروس دارای کارآموزی بمدت یک ترم کامل است. طول هر ترم 17 هفته آموزش کامل است. مدت هر واحد درس نظری 17 ساعت و عملی و آزمایشگاهی 34 ساعت و کارگاهی 51 ساعت و کارآموزیها و پروژه در واحدهای ذیربط انجام می یابد.
3-تعداد واحدهای درسی:
تعداد واحدهای درسی این مجموعه 140 واحد بشرح زیر می باشد:
1-3 دروس عمومی 20 واحد
2-3 دروس پایه 28 واحد
3-3 دروس اصلی 64 واحد
4-3 دروس تخصصی اجباری 22 واحد
5-3 دروس اختیاری 6 واحد
4- نقش و توانائی:
فارغ التحصیلان این دوره قابلیتها و توانائیهای زیر را خواهند داشت:
-کار در راه آهنهای کوچک و بزرگ شهری و بین شهری – معادن – کارخانجات جهت ارائه به بازار مصرف و رفع نیاز به بیگانگان
-طراحی خطوط و ایستگاهها، راه آهنهای کوچک و بزرگ شهری و بین شهری – معادن – کارخانجات
-دادن پوششی آموزشی به مراکز آموزشی فنی و حرفه ای و علمی در امور بهره برداری از راه آهن
-رفع نیازمندیهای فنی و مدیریتی راه آهنها چون راه آهن جمهوری اسلامی ایران
-راه آهنهای شهری (مترو) راه آهنهای خصوصی همانند (راه آهن شرقی بنیاد و غیره...) – سیستمهای راه آهن در کارخانجات (همانند کارخانجات ذوب آهن – فولاد و ... و معادن)
علاوه بر آن آموزش یافتگان در این مجموعه می توانند در بخشهای مهندسی بهره برداری راه آهن – برنامه ریزی – کنترل حمل و نقل ریلی و نیز در طرح و توسعه راه آهنهای موجود و طراحی راه آهنهای جدید گامهای موثری را بردارند.
5-ضرورت و اهمیت:
شناخت در امور بهره برداری راه آهن غالبا از طریق تجربی حاصل می گردد که ضرورت دارد این شناخت از طریق علمی ضمن اشنائی با تکنولوژی های پیشرفته صورت پذیرد. لذا خودکفائی در صنعت عظیم راه آهن بعنوان یکی از اهداف مجدانه جمهوری اسلامی ایران جلوه گر شده و لزوم تربیت افرادی فنی و متعهد برای بهره برداری و یا طراحی و احداث راه آهن های جدید برای رفع نیاز داخل کشورو مبادرت به صدور آنان ملموس است.
دروس پایه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
01 02 05 06 07 09 10 11 1-11 12 1-12 |
ریاضی 1 ریاضی 2 معادلات دیفرانسیل برنامه نویسی کامپیوتر محاسبات عددی فیزیک 1 آز فیزیک 1 فیزیک 2 آز فیزیک 2 شیمی عمومی آزمایشگاه شیمی |
4 4 3 3 2 3 1 3 1 3 1 |
| جمع | 28 |
دروس اصلی مهندسی راه آهن – بهره برداری
| ردیف | نام درس | واحد |
|
13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 |
مبانی مهندسی برق آزمایشگاه مبانی برق اقتصاد مهندسی نقشه کشی صنعتی 1 نقشه کشی صنعتی 2 استاتیک و مقاومت مصالح اقتصاد عمومی اصول حسابداری و هزینه یابی کنترل پروژه تحقیق در عملیات 1 تحقیق در عملیات 2 مهندسی فاکتورهای انسانی اصول مدیریت و تئوری سازمان برنامه ریزی حمل و نقل طرح سیستمهای اطلاعاتی و کنترل مدیریت تحلیل سیستمها تئوری احتمالات و کاربرد آن آمار مهندسی اصول شبیه سازی مقررات عمومی حرکت مبانی زیرسازی و روسازی راه آهن مبانی ارتباطات و علائم الکتریکی طرح هندسی خط ارزیابی کار و زمان تقاضا در حمل و نقل |
3 1 3 2 2 3 3 3 3 3 3 3 2 2 3 3 3 2 3 3 2 2 2 2 3 |
| جمع | 64 |
دروس تخصصی اجباری
| ردیف | نام درس | واحد |
|
38 39 40 41 42 43 44 45 |
تئوری رفتاری لکوموتیو و واگن تئوری حرکت قطارها روشهای برنامه ریزی حرکت قطارها طراحی ایستگاهها و خطوط صنعتی بررسی فنی و اقتصادی انتخاب مسیر تعرفه و بازرگانی راه آهن سیستمهای تخلیه و بارگیری پروژه (پایان نامه) |
3 3 3 3 3 2 2 3 |
| جمع | 22 |
دروس تخصصی اختیاری (6 واحد)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 |
حمل و نقل بین المللی و قوانین مربوطه سیستم های حمل و نقل کانتینری کاربرد کامپیوتر در راه آهن برنامه سازی پیشرفته ایمنی سیر و حرکت زبان خارجه فنی بازاریابی و مدیریت بازار جغرافیا و سیستم های حمل و نقل مهندسی ترابری راه آهنهای شهری |
3 3 3 3 2 2 2 3 3 3 |
| جمع | 27 |