در ابتداي تأسيس دانشگاه در كشور ما، رشته‌هاي مهندسي بويژه در مقطع كارشناسي به يك يا دو رشته محدود مي‌شد. اما امروزه با پيشرفت و گسترش علم و تكنولوژي، شاهد ايجاد ده‌ها رشته مهندسي هستيم كه جنبه علمي يا اجرايي دارد. براي مثال، امروزه مهندسي مكانيك علاوه بر سه گرايش اصلي طراحي جامدات، حرارت و سيالات، و ساخت و توليد، داراي رشته‌هاي علمي و اجرايي بسياري مانند مهندسی دريا گرايش كشتي‌سازی، مهندسی پزشكی گرايش بيومكانيك، مهندسي كشاورزي گرايش مكانيك ماشين‌های كشاورزی، مهندسی ماشين‌های ريلی، مهندسي هوا و فضا و مهندسي مكانيك نيروگاه است.
به عبارت ديگر، امروزه سيطره علم مكانيك در صنايع متنوع به قدري گسترده است كه اگر بخواهيم در مقطع ليسانس، متخصصان و كاربراني توانمند داشته باشيم، نمي‌توانيم مهندسي مكانيك را به يك يا دو رشته محدود كنيم.علت اصلي ارائه رشته مهندسي مكانيك نيروگاه در دانشگاه صنعت آب و برق شهيد عباسپور نيز همين امر است؛
رشته‌اي كه به آموزش و تربيت متخصصان و مجريان مورد نياز نيروگاه‌هاي وزارت نيرو مي‌پردازد.مهندسي مكانيك نيروگاه، تركيبي از چند رشته مهندسي شامل مهندسي مكانيك در دو گرايش حرارت و سيالات، و طراحي جامدات و مهندسي برق كنترل است؛ زيرا در نيروگاه‌ها به مهندسين بهره‌برداري كه از موضوع‌هاي مختلف نيروگاه اطلاع داشته باشند، نياز دارند. البته اين اطلاعات لازم نيست خيلي عميق باشد.
به قول معروف، متخصص اين رشته اقيانوسي با عمق كم است. اما متخصص رشته مهندسي مكانيك يا برق درياچه‌اي با عمق زياد مي‌باشد. براي مثال، دانشجويان مهندسي مكانيك گرايش حرارت و سيالات، ترموديناميك را در دو ترم تحت عنوان ترموديناميك 1 و 2 مطالعه مي‌كنند. در صورتي كه دانشجويان مكانيك نيروگاه، علاوه بر دروس ياد شده، ترموديناميك نيروگاه و كندانسور را نيز مطالعه مي‌كنند.همچنين دانشجويان اين رشته در زمينه كنترل، اطلاعات گسترده و بيشتري نسبت به دانشجويان مكانيك حرارت و سيالات كسب مي‌كنند.گفتني است كه در اين رشته بر روي نيروگاه‌هاي سيكل تركيبي كه تركيبي از نيروگاه‌هاي گازي و بخاري است، تأكيد مي‌شود.
تواناييهاي لازم:
مهندسي مكانيك نيروگاه يك رشته اجرايي است و فارغ‌التحصيل آن به عنوان مجري و بهره‌بردار در نيروگاه فعاليت و مشكلات موجود را حل مي‌كند. به عبارت ديگر، مهندس مكانيك نيروگاه طراح نيروگاه نيست و دانشجويان اين رشته نبايد انتظار داشته باشند كه پس از فارغ‌التحصيلي، طراحي يك نيروگاه يا بخشي از آن را بر عهده بگيرند. آنها لازم است در نيروگاه، فعاليت‌هاي كاربردي انجام دهند؛ كاري كه نياز به اطلاعاتي وسيع اما نه چندان عميق دارد.دانشجوي اين رشته بايد به دو علم مكانيك و الكترونيك علاقه‌مند باشد؛ چون درس‌هاي اين رشته، مجموعه‌اي از دروس علم مكانيك و علم الكترونيك و كنترل صنعتي است. همچنين دانشجو بايد روابط عمومي خوب و توان كار گروهي و مديريت يك مجموعه را داشته باشد؛ چون فارغ‌التحصيل اين رشته نمي‌تواند در گوشه خانه خود فعاليت كند، بلكه مثل اكثر رشته‌هاي مهندسي بايد مسؤوليت بخش يا بخش‌هايي از يك مجموعه را بر عهده بگيرد؛ كاري كه نياز به خلاقيت، روابط عمومي خوب، تفكر سيستماتيك و توان تجزيه و تحليل مسائل دارد.
موقعيت شغلي در ايران:
در حال حاضر با گسترش شبكه برق كشور، وزارت نيرو بايستي سالي يك نيروگاه افتتاح كند تا بتواند پاسخگوي نياز جامعه باشد. اين نيروگاه‌ها نيازمند متخصصان مكانيك نيروگاه است كه به عنوان كاربر و مجري فعاليت نمايند.گفتني است كه بازار كار مهندسين مكانيك نيروگاه خيلي وسيع است و فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌توانند با توجه به علاقه‌شان، در زمينه‌هاي مختلف؛ اعم از بخش نرم‌افزاري، بخش حرارت و سيالات، بهره‌برداري نيرو يا جامدات فعاليت كنند. به عبارت ديگر، دانشجويان اين رشته، تخصص و تجربه لازم را براي كار در بخش‌هاي مختلف يك نيروگاه به دست مي‌آورند و از همين‌رو وزارت نيرو بيشتر مايل است كه فارغ‌التحصيلان اين رشته را جذب نمايد و ترجيح مي‌دهد كه از آنها به جاي فارغ‌التحصيلان رشته مهندسي مكانيك يا ساير رشته‌هاي مرتبط كه قبل از شروع به كار، مجبور به گذراندن دوره‌هاي آموزشي كوتاه مدت يا بلندمدت در نيروگاه هستند. استفاده نمايد.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل:
- دروس پايه:
آمار و احتمالات مهندسي، رياضي مهندسي، رياضيات عمومي، رياضيات كاربردي، فيزيك الكتريسيته مغناطيس، فيزيك حرارت، مباني برنامه‌سازي كامپيوتر، محاسبات عددي، معادلات ديفرانسيل.
- دروس اصلي و تخصصي:
ارتعاش محور، استاتيك، انتقال حرارت، الكترونيك كاربردي، اندازه‌گيري غيرالكتريكي، تحليل مدارهاي الكتريكي، ترموديناميك، كارگاه برق، كارگاه مكانيك، كنترل سيستم‌هاي خطي، مدارهاي منطقي، مقاومت مصالح، مكانيك سيالات، نقشه‌كشي صنعتي. ( بسياري از درس‌هاي اين رشته همراه با آزمايشگاه است).
دانشگاه های پذیرنده : دانشکده صنعت آب و برق شهید عباسپور - تهران
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها :