دلایل اصلی رد شدن مقالات علمی
معمولا زمانی که پیش نویس مقاله تان (Manuscript) را در یک ژورنال با ارزش علمی بالا (High-Quality Scholarly jouranl) سابمیت می کنید، حتی قبل از شروع داوری، تحت بررسی های بسیار تخصصی و دقیقی قرار می گیرد و امکان رد شدن (Reject) آنها وجود دارد. ژورنال های نمایه شده در پایگاه علمی ISI و SCOPUS با ایمپکت فاکتور بالا و رنکینگ Q1 یا Q2 در بررسی و چاپ مقالات علمی سابمیت شده بسیار سختگیر بوده و مراحل چاپ و پذیرش در آنها بسیار طولانی و زمانبر هستند. بر اساس آمار ارائه شده در نشریه معتبر الزویر (Elsevier) در سال 2012 از میان مقالات سابمیت شده در ژورنال های این نشریه چیزی معادل 30 تا 50 درصد از آنها حتی به مرحله داوری (Peer review) هم نمیرسند و در همان مراحل اول ریجکت می شوند. نگارش مقاله علمی یکی از فرآیند های بسیار دشوار و طولانی پژوهشی است که علاوه بر استانداردسازی قالب محتوایی آن به دانش فنی و علمی بالایی نیاز دارد. در صورتی که بتوانید مقاله ای علمی بدون مشکلات ساختاری و محتوایی نگارش کنید در نهایت علاوه بر صرفه جویی در وقت داوران و اعضای تحریره ژورنال می توانید شانس خودتان را برای پذیرش و چاپ سریع مقاله بالاتر ببرید. در این سرفصل سعی می کنیم شما را با دلایل اصلی رد شدن (Reject) مقالات علمی در ژورنال های برتر جهان آشنا کنیم تا به واسطه آن بتوانید مشکلات پژوهش خودتان را مشخص کرده و شانس چاپ آن را بالا ببرید. از جمله عوامل اصلی رد شدن مقالات علمی عبارتند از:
- عدم موفقیت در انجام مباحث فنی پژوهش: بسیاری از مقالات حتی قبل از اینکه وارد مرحله داوری و بررسی توسط سردبیر ژورنال بشوند از نظر مباحث فنی پژوهشی و مباحث آماری و تحلیلی مورد بررسی قرار می گیرند. از جمله مشکلات فنی در مقالات که موجب رد شدن آنها می شود می توان به (1) وجود هرگونه سرقت ادبی در متون مقاله که در آن فرد محقق از ایده ها و متن سایر پژوهشگران به نفع خودش بهره برده و رفرنس دهی دقیقی از مطالب ارائه نمی کند. (2) ارسال پیش نویس مقاله به چند ژورنال به صورت همزمان است که این موضوع نیز در نهایت موجب ممنوعیت پژوهشگر از چاپ مقاله و رد شدن مقاله وی خواهد شد. (3) تلاش برای چاپ مجدد یک مقاله دقیقا مشابه با مطالب و محتوای پژوهش پیشین که در این حالت معمولا متن بعد از چک شدن توسط نرم افزارهای سرقت ادبی به صورت 100% پلاجریسم شناخته می شود و رد خواهد شد. (4) استفاده از جداول و تصاویر مربوط به پژوهش های سایرین بدون اجازه شخص صاحب اثر که در این حالت ممکن است متن مقاله شما کاملا اصیل و منحصر به فرد باشد اما تصاویر و جداول استفاده شده در آن نوعی پلاجریسم محسوب شوند. (5) وجود نقص در محتوا و مطالب موجود در تحقیق از قبیل عدم وجود عنوان، کلمات کلیدی، بخش رفرنس ها، کلمات کلیدی، عنوان تصاویر و جداول اشاره کرد. (6) وجود مشکلات نگارشی و گرامری بسیار زیاد در متن مقاله که موجب سردرگمی و درک نادرست مطالب توسط مخاطب شده و در بررسی اولیه توسط ژورنال، پژوهش شما ریجکت خواهد شد. (7) وجود نقصان در جداول، فرمول نویسی و داده های عددی ارائه شده در مقاله که نتیجه گیری ها و تحلیل های پژوهش را دچار ابهام خواهد کرد. (8) عدم تطابق محتوای مقاله با استانداردهای ارائه شده توسط ژورنال که معمولا در بخش Instruction for Author ذکر می شود. (9) استفاده از رفرنس های قدیمی و ناقص که یکی از مهمترین مشکلات یک پیش نویس مقاله (Manuscript) محسوب می شوند.
- قرار نگرفتن در اهداف و حوزه تحقیقاتی پژوهش: یکی دیگر از مشکلاتی که ریجکت مقالات بسیاری از پژوهشگران را به همراه دارد، خارج شدن از حوزه تحقیقاتی مقاله و پرداختن به حواشی غیر مرتبط با اهداف تحقیق است. شاید با این مشکل مواجه شده باشید که در هنگام سنجش تاثیر دو فاکتور مستقل و وابسته بر روی هم در یک پژوهش، به صورت ناخواسته به چند فاکتور غیرمرتبط در تحقیق اشاره کرده و در ادامه به بررسی تاثیر آنها در تحقیق پرداخته اید. در این حالت گفته می شود که شما فاکتورها و عوامل غیرمرتبط به موضوع و یا فرضیات تحقیق را مورد بررسی قرار داده و از حوزه اصلی تحقیق خارج شده اید و درنهایت کار پژوهش شما رد (Reject) خواهد شد. و یا در برخی مواقع فاکتورهایی را مورد سنجش قرار داده اید که به هیچ وجه ارتباطی با عنوان تحقیق ندارند. فرض کنید که شما قصد دارید فاکتورهای تاثیر گذار بر استراتژی های بازاریابی را در یک پژوهش مورد ارزیابی قرار دهید اما در فرضیات و سوالات تحقیق به اشتباه فاکتورهای موثر بر بازاریابی را بررسی می کنید. شاید از نظر عنوان شبیه به هم به نظر برسند ولی داوران و متخصصان ژورنال در مورد تفاوت های آن آگاهی کاملی دارند. بنابراین ابزارهای تحلیل، فاکتورها و مطالبی که قصد دارید در تحقیق مورد استفاده قرار دهید باید کاملا مرتبط به حوزه و موضوع تحقیق شما باشد.
- ارائه یک گزارش ناقص: ممکن است مقاله ای که با عنوان پژوهشی در یک ژورنال سابمیت کرده اید هیچگونه نوآوری نداشته و تحلیل های غیر کاربردی و ضعیفی داشته باشد که در نهایت کار شما را تبدیل به یک گزارش ساده و ناقص خواهد کرد و پروژه شما توسط ژورنال رد می شود. یکی دیگر از مواردی که به عنوان نقصان در پژوهش شما تلقی می شود، قسمت دیسکاشن (Discussion) یافته های تحقیق است که می بایست با یافته های سایر پژوهشگران و تحقیقات برجسته انجام گرفته در این زمینه مقایسه و نتیجه گیری شود. ممکن است شما به عنوان یک محقق این پژوهش های برجسته را به صورت ناقص یا غیر مرتبط با یافته های خودتان انتخاب کرده و بحث و نتیجه گیری نادرستی ارائه کنید.
- ارائه تجزیه و تحلیل های و ابزار تحلیل ناقص: همواره به دانشجویان و محققان توصیه می شود که برای جلوگیری از ریجکت مقاله (Reject) ابزارها و تکنیک های تحلیلی متناسب با عنوان و رویکرد تحقیق انتخاب کنند. برای مثال قبل از پیاده سازی یک تحقیق باید بررسی کنید آیا جامعه هدف را به درستی انتخاب کرده اید؟ آیا نمونه تحقیق از نظر تعداد و تناسب با موضوع تحقیق درست انتخاب شده است؟ آیا از روش نمونه گیری صحیحی استفاده می کنید؟ آیا روش های آماری و ابزار تحلیل آماری درستی را به کار برده اید؟ آیا شرایط آزمایشگاهی به درستی کنترل میشوند که تاثیر در فرآیند تحقیق نداشته باشند؟ آیا فرآیندی که در محیط آزمایشگاه شبیه سازی می شود کاملا منطبق بر شرایط واقعی است؟ تمامی این موارد نشان می دهد که شما تا چه اندازه در تجزیه و تحلیل موفق بوده اید. از جمله مهمترین نواقص در بخش تجزیه و تحلیل عبارتند از (1) فقدان هر گونه کنترل صحیح بر روی فرآیند نمونه گیری و جمع آوری داده ها به منظور انجام تحلیل آماری (2) استفاده از روش تحقیق کاملا نامناسب برای تحلیل داده های به دست آمده از پژوهش (3) انجام تحلیل های غیر حرفه ای و نامعتبر در تحقیق که البته اثبات این موضوع کار بسیار دشواری بوده و معمولا ژورنال ها سعی می کنند قبل از چاپ مقاله فایل SPSS یا خروجی داده های تحقیق را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند. در صورت وجود هر یک از مشکلات بیان شده در تحقیق نهایتا نتایج و یافته های تحقیق شما با مشکلات جدی مواجه شده و احتمار رد شدن (Reject) مقاله شما بسیار بالا می رود.
- عدم هماهنگی بین محتوای مقاله و بخش نتیجه گیری: یکی از مهمترین بخش های مقاله و شاید اصلی ترین آن مربوط به بخش بحث و نتیجه گیری است. در این بخش پژوهشگر می بایست نتایج و یافته های تحقیق خودش را به زبانی کاملا ساده و قابل فهم برای مخاطبان بیان کند. این نتایج باید مبتنی بر تحلیل های انجام گرفته و داده های بدست آمده باشد. از مهمترین ضعف هایی که در بخش بحث و نتیجه گیری وجود دارد و احتمال رد شدن مقاله شما را بالا می برد عبارتند از: (1) بحث و نتیجه گیری کاملا غیر منطقی، بدون استناد به یافته های تحقیق و عدم مقایسه با نتایج تحقیق های برجسته پیشین مربوط به حوزه تخصصی مقاله. (2) یافته های تحقیق همسو و همراستا با نتیجه گیری ها نباشند. برای مثال در تجزیه و تحلیل های پژوهش مشخص می شود که فاکتور X بر فاکتور Y تاثیر ندارد اما شما در بخش نتیجه گیری بیان می کنید که این دو فاکتور تاثیر مستقیم و مثبتی بر روی یکدیگر دارند. (3) نتیجه گیری های تحقیق شما برخلاف یافته ها و نظرات بسیاری از محققان و اندیشمندان دیگر است، در صورتی که مجموعه وسیعی از مقالات و محققان در حوزه تخصص شما وجود دارند که یافته ها و نتایج مقاله شما را نقض می کنند. در همین راستا سعی کنید مهمترین بخش مقاله یعنی بحث و نتیجه گیری را با دقت بالایی نگارش کرده و یافته های آن را با کار سایر پژوهشگران مطابقت دهید تا احتمال رد شدن مقاله تان را به صورت قابل ملاحظه ای کاهش دهید.
- غیر قابل فهم بودن: برخی از مقالات به گونه ای نگارش می شوند که شخص مخاطب یا داور نمی تواند درک درستی از محتوا و یا اهداف تحقیق داشته باشد. دلیل اصلی رد شدن (Reject) بسیاری از مقالات همین موضوع غیرقابل فهم بودن است. در زمینه محتوا ممکن است مشکلات نگارشی، زبانی و گرامری بسیاری وجود داشته و مفهوم به درستی به مخاطب منتقل نشود که در این صورت مقاله در همان بررسی اولیه توسط ژورنال ریجکت خواهد شد. مورد دیگری که موجب غیرقابل فهم شدن مقاله می شود، تحلیل های غلط و ساختاربندی اشتباه مقاله است. تجزیه و تحلیل غلط موجب می شود که ارتباط منطقی بین فرضیات و نتایج بدست آمده دچار نقصان شده و یافته های تحقیق گمراه کننده باشد و از طرف دیگر ساختاربندی اشتباه موجب می شود نظم و ترتیب استاندارد در ارائه محتوا از بین برود و مخاطب برای یافتن مطالب دچار سردرگمی شود. بنابراین توصیه می شود برای برطرف کردن مشکلات نگارشی و گرامری از یک فرد مسلط به زبان انگلیسی برای ویرایش متنی کمک بگیرید و برای برطرف کردن مشکلات مربوط به تجزیه و تحلیل داده ها از دانش آماری اساتید خودتان بهره ببرید. به منظور برطرف کردن مشکلات مربوط به ساختار بندی، سعی کنید از یک فرمت استاندارد برای نگارش مقاله استفاده کنید که معمولا در سایت ژورنال های ISI و SCOPUS هم ارائه می شود.
- کسل کننده بودن: این دسته از مقالات که به سرعت توسط ژورنال ریجکت می شوند از دو مشکل عمده رنج می برند: (1) بررسی یک موضوع تکراری بدون هیچگونه نوآوری (Novelty) و (2) ارائه مقاله ای بدون کاربرد و سهم علمی (Contribution). در هر دو حالت باید به این موضوع توجه کنید که چطور باید طرح یا مفهوم جدید را در مقاله تان به گونه ای بگنجانید که نسبت به پژوهش های گدشته جدید باشد. و از طرف دیگر چطور جنبه کاربردی به مقاله تان بدهید و دانش موجود در حوزه تخصصی تان را بهبود ببخشید.
تقویت - سابمیت - انتخاب ژورنال
