درس تاريخ در آموزش و پرورش تنها به بازخواني گذشته و هياهوي قدرتمندان و پادشاهان مي‌پردازد و بر همين اساس حتي بهترين دانش‌آموزان نيز تاريخ را مجموعه‌اي از حوادث مي‌دانند. اما آيا چنين ديدگاهي صحيح است؟ آيا علم تاريخ مثل يك داستان يا رمان، مجموعه‌اي از حوادث تلخ و شيرين را به حالت روايي و نقلي محض منتقل مي‌‌سازد و هدف آن افزايش معلومات دايره المعارفي است؟
دايره المعارف بريتانيكا در معرفي علم تاريخ مي‌گويد:
تاريخ، قواعدي است كه ثبت وقايع مؤثر بر مردم يك ملت را با حفظ تسلسل تاريخي و زماني آن مطالعه مي‌كند و مبني بر تحقيق منتقدانه منابع اطلاعاتي و توضيح دلايل آنها است.
اين دايره المعارف درباره هدف تاريخدان نيز مي‌گويد:
هدف تاريخدان اين است كه فعاليت‌هاي ثبت شده انسان را مدل‌سازي كند. تا درك عميق‌تري از آن داشته باشد. اين درك از اعمال انسان، موضوعي كاملاً جديد است و به پيشرفت‌هاي علم تاريخ در اواخر قرن 18 و 19 برمي‌گردد كه توسط تاريخدانان حرفه‌اي ايجاد گرديد.
شادروان دكتر عبدالحسين زرين‌كوب نيز در كتاب تاريخ در ترازو در معرفي علم تاريخ مي‌گويد:
تاريخ تنها گردآوري روايات و مقايسه آنها و شناخت واقعيت حوادث گذشته نيست. وراي اين كار،نظر به توجيه و تفسير اين واقعيات دارد كه بين جزئيات رابطه برقرار مي‌كند و آنها را به يكديگر پيوند مي‌دهد. اين كار در واقع عبارت از تجديد بناي گذشته است به كمك مصالح و موادي كه اينجا و آنجا از بقاياي آوار حوادث باقي مانده است. در واقع علم تاريخ تحولات گذشته جامعه انساني را كه مي‌تواند زمينه سياسي، اقتصادي، اجتماعي يا فرهنگي داشته باشد، مورد مطالعه قرار مي‌دهد. به همين دليل رشته بسيار گسترده‌اي است و اشتباه است كه آن را صرفاً مطالعه مواد خام تاريخي بدانيم بلكه دانشجو فرا مي‌گيرد كه چگونه از تحليل و تلفيق مواد خام تاريخي به نتايج علمي برسد. به عبارت ديگر آموختن روش تاريخي به مورخ كمك مي‌كند تا از ميان انبوهي از مواد خام، مواد خام معتبر را جدا كند و براساس روش تاريخي از بررسي آنها به نتيجه علمي برسد. در حالي كه حتي مطالعه‌كنندگان جدي تاريخ كه غيرحرفه‌اي هستند، هيچ معياري براي تشخيص و تعيين صحت و سقم رويدادهاي يك كتاب تاريخي ندارند و گاه از آثار غيرموثق و غيرمعتبر استفاده مي‌كنند.
توانايي‌هاي لازم :
دانشجوي تاريخ بايد نظم و دقت فراوان داشته و توان به تصوير كشيدن و نقد كردن وقايع تاريخي را داشته باشد. پايه علم تاريخ، فلسفه، زمين آن جغرافيا و ديوارهاي آن جامعه‌شناسي، اقتصاد، سياست و فرهنگ است و دانشجوي تاريخ بايد با اين علوم آشنا باشد و از نتايج آنها بهره ببرد. فردي مي‌تواند در رشته تاريخ موفق شود كه از پوسته رويي رويدادها عبور كرده و مسائل عميق‌تري را درباره آنها بفهمد و از ارتباط بين دو رويداد پي به رويداد سوم ببرد و با ديدن يك رويداد به علل پنهان و آشكار آن، اشاره كند. همچنين دانشجو بايد با ادبيات فارسي ، آمار و رياضي آشنايي داشته باشد تا بتواند به ياري ادبيات فارسي هم از منابع گذشته كه رنگ ادبي دارند، استفاده كند و هم مفاهيم تاريخي را به خوبي بيان نمايد و به ياري آمار و رياضي نيز، هرچه بيشتر زبان دستاوردهاي علم تاريخ را كمـّي كند و داده‌هاي تاريخ را در قالب اعداد بيان نمايد.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغ‌التحصيلان دوره كارشناسي تاريخ در وزارت آموزش و پرورش، وزارت امور خارجه، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان موزه‌ها، مراكز اسناد ملي و صداوسيما براي بررسي مسائل تحقيقي تاريخ در حد تحقيقات بين‌المللي به كار مشغول مي‌شوند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس پايه:
كليات و مباني علم تاريخ، متون تاريخي به زبان فارسي، عربي و خارجي، روش تحقيق ، تاريخ‌نگاري و تحولات آن در ايران و جهان، گاه‌شماري و تقويم، مباني تاريخ اجتماعي ايران، تاريخ انديشه‌هاي سياسي در ايران و اسلام، كليات جغرافيا، مباني جامعه‌شناسي، مباني علم سياست، فلسفه تاريخ.
- دروس اصلي و تخصصي:
تاريخ ايران از ايلامي‌ها و آريايي‌ها تا پايان دوره هخامنشي، دوره سلوكي و اشكاني، تاريخ ايران در دوره ساسانيان، تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران (از ورود اسلام تا پايان حكومت علويان طبرستان، دوره سلجوقيان، دوره سامانيان، ديلميان، غزنويان، دوره غوريان و خوارزمشاهيان، دوره حمله مغول و ايلخانان، از زوال ايلخانان تا آغاز حكومت صفويان، دوره افشاريان و زنديان، آغاز دوره قاجار تا انقلاب مشروطيت، انقلاب مشروطيت تا انقراض حکومت قاجاريه، از انقراض قاجاريه تا كودتاي 28 مرداد 1332) ، انقلاب اسلامي و ريشه‌هاي آن، تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام (از ميلاد پيامبر اكرم(ص) تا سال 41 هجري، از سال 40 هجري تا 227 هـ . ق، از سال 227 هـ . ق تا سقوط بغداد از قرن هفتم تا دهم هجري)، تاريخ تشيع، تاريخ تحليلي زندگاني ائمه معصومين(ع) ، تاريخ عثماني و خاورميانه، تاريخ يونان و رم، تاريخ بيزانس، تاريخ اروپا در قرون وسطي، تاريخ اروپا در قرون جديد، تاريخ اروپا از انقلاب فرانسه تا جنگ جهاني اول، تاريخ اروپا از جنگ جهاني اول تاكنون.
دانشگاه های پذیرنده : اراک ، ارومیه ، اصفهان ، الزهرا (س) – تهران ، بیرجند ، بین المللی امام خمینی (ره) قزوین ، شهید چمران – اهواز ، شیراز ، شهید بهشتی – تهران ، فردوسی – مشهد ، لرستان – خرم آباد ، یزد ، تبریز ، تربیت معلم تهران – تهران ، سیستان و بلوچستان – زاهدان.
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه ، نیمه حضوری
دانشگاه : دولتی ، غیر انتفاعی
گرایشها :