انسان قرن بيست و يكم با بشر اوليه تفاوت بسياري دارد و بايد براي برقراري ارتباط با او، بخصوص ارتباطي با نفوذ و پايدار كه با حرف‌ها و تجربه‌هاي تازه و ناگفته همراه باشد، به هنر و دانش پيچيده علوم ارتباطات اجتماعي مجهز بود. اين علم امروزه در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي سراسر دنيا تدريس مي‌شود و در كشور ما نيز با دو گرايش روزنامه‌نگاري و روابط عمومي، يكي از رشته‌هاي گروه آزمايشي علوم انساني است. گرايش روزنامه‌نگاري گرايش روزنامه‌نگاري نهال تنومندي است كه از چشمه‌هاي هنر و ادبيات، فرهنگ و فلسفه، سياست و اقتصاد، صنعت و تكنولوژي سيراب مي‌شود براي همين دانشجوي اين رشته دروس تئوري و نظري مانند مباني جمعيت‌شناسي، مباني روانشناسي، مباني فلسفه، مباني علم اقتصاد، نظريه‌هاي ارتباطات اجتماعي وانديشه‌هاي سياسي در قرن بيستم را مطالعه مي‌كند همچنين دروسي را كه هم جنبه عملي و هم جنبه تئوري دارند مثل اصول و تكنيك‌هاي تهيه خبر، مصاحبه، گزارش، روش تحقيق، عكاسي خبري، صفحه‌آرايي و ويراستاري را آموزش مي‌بيند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس مشترك در گرايش‌هاي مختلف علوم ارتباطات:
مباني جامعه‌شناسي، مباني جمعيت شناسي، مباني روانشناسي، مباني فلسفه، تاريخ و تفكر اجتماعي در اسلام، مباني تاريخ اجتماعي ايران، آمار مقدماتي ، آمار در علوم اجتماعي ، زبان تخصصي ، اصول علم اقتصاد، روانشناسي اجتماعي، اصول علم سياست، كليات حقوق ، حقوق اساسي، روش تحقيق نظري، روش تحقيق عملي، نظريه‌هاي جامعه‌شناسي، اصول سازمان و مديريت، سمينار مسائل سياسي و استراتژي معاصر، انديشه‌هاي سياسي در قرن بيستم، مباني ارتباطات جمعي، ارتباطات بين‌المللي، ارتباطات سياسي، ارتباطات انساني، روش‌هاي بررسي و تحليل پيام‌هاي ارتباطي، ارتباطات تصويري، نظريه‌هاي ارتباطات اجتماعي، گرافيك و صفحه‌آرايي در مطبوعات، فتوژورناليسم (عكاسي خبري) ، تكنولوژي چاپ و نشر، تجزيه و تحليل برنامه‌هاي راديو و تلويزيون، افكار عمومي و وسايل ارتباط جمعي، ارتباطات در جهان سوم، حقوق ارتباط جمعي، شيوه نگارش فارسي در مطبوعات.
- دروس تخصصي گرايش روزنامه‌نگاري:
اصول روزنامه‌نگاري ، روزنامه‌نگاري عملي ، ويراستاري و مديريت اخبار، روزنامه‌نگاري تخصصي، تاريخ روزنامه‌نگاري، نقد، تفسير و مقاله در مطبوعات. گرايش روابط عمومي كارشناس خوب روابط عمومي برخلاف ذهنيت عامه مردم سعي در پنهان ساختن اخبار بد ندارد همچنين وظيفه‌اش در بسط اطلاعاتي كه مستقيماً از سطوح بالاتر سازمان مي‌گيرد، خلاصه نمي‌شود. بلكه كارشناس روابط عمومي يك مشاور است كه جريان دو طرفه ارتباطي را بين سازماني كه براي آن كار مي‌كند و مخاطبانش ميسر مي‌سازد و بر اين اعتقاد است كه رمز موفقيت يك برنامه مؤثر روابط عمومي، قابليت انتقال پيام صحيح از راه صحيح، در زمان مطلوب و به فرد صحيح است. در واقع كارشناس روابط عمومي از يك سو وظيفه آگاه كردن، خبر دادن و مطلع كردن مردم از مقاصد مديريت سازمان را بر دوش دارد و از سوي ديگر مسؤوليت ارائه مشورت‌هاي كارشناسانه با مديريت مؤسسه در مورد طرز تفكر مردم و گروه‌هاي مورد توجه آن حوزه و تجزيه و تحليل افكار عمومي و بررسي جامعه‌شناختي گرايش‌ها و طرز تفكرهاي مردم بر عهده او است.
- دروس تخصصي گرايش روابط عمومي:
اصول روابط عمومي ، مديريت و روابط عمومي، روابط عمومي عملي ، تكنيك‌هاي روابط عمومي، اقناع و تبليغ ، ارتباط با مطبوعات، ارتباطات شفاهي.
توانايي‌هاي لازم :
دانشجوي روزنامه‌نگاري بايد داراي دوازده خصيصه باشد كه اين خصايص عبارتند از:
1ـ داشتن ذوق و استعداد نويسندگي 2ـ كنجكاوي، تيزبيني و نكته‌سنجي 3ـ داشتن ضريب هوشي بالاتر از متوسط جامعه 4ـ توانايي جوشش با طبقات مختلف مردم 5ـ صبر و حوصله زياد 6ـ داشتن توانايي جسمي و رواني براي دوندگي‌هاي اضطراري 7ـ قدرت تفكر سريع 8ـ عشق به كار خبري 9ـ مؤمن به رعايت اصول اخلاقي و داشتن تقوا 10ـ نداشتن خودبيني، غرور و تكبر، انزواجويي، ساده‌لوحي، تعصب فكري، فضل فروشي، گزافه گويي و تندخويي 11ـ داشتن توانايي‌هاي ارتباطي 12ـ داشتن حافظه‌اي بيش از حد متوسط جامعه. (براي مصاحبه) البته به ندرت ممكن است فردي از تمامي اين خصايص برخوردار باشد و هدف از تجسم فردي با ويژگي‌هاي دوازده‌گانه فوق، صرفاً ترسيم تصويري ايده‌آل از يك روزنامه‌نگار است. ويژگي‌هايي كه هر روزنامه‌نگار بايد كوشش كند تا در حد امكان به آنها دست يابد. دانشجوي روابط عمومي نيز علاوه بر ويژگي‌هاي لازم براي يك روزنامه‌نگار بايد از توان تجزيه و تحليل بالا، قدرت ريسك، توان كارهاي اجرايي و قدرت سخنوري برخوردار باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
براساس آمار ارائه شده در فصلنامه رسانه از سال 1351 تا 1373 حدود يك هزار نفر دانشجوي علوم ارتباطات، فارغالتحصيل شده‌اند و از اين تعداد تنها 60 نفر در مطبوعات مشغول به كار هستند و 940 نفر بقيه به مشاغل غيرمطبوعاتي اشتغال دارند. بدون شك عوامل بسياري در اين مسأله نقش داشته‌اند اما يكي از مهمترين دلايل اين است كه تعدادي از دانشجويان در طي سال‌هاي فوق، رشته علوم ارتباطات را بدون شناخت لازم و از سرناچاري يا به طوري اتفاقي انتخاب كرده‌اند، در نتيجه آمادگي و توانايي لازم را براي حضور در مطبوعات نداشته‌اند از سوي ديگر وابستگي اكثر مطبوعات آن دوران به ارگان‌هاي دولتي و شرايط دشوار استخدام، عامل مهمي در عدم حضور فارغ‌التحصيلان اين رشته در شغل‌هاي مربوط بوده است. البته در حال حاضر با توجه به تعدد و تنوع مطبوعات و خبرگزاري‌ها، اكثر فارغ‌التحصيلان اين رشته جذب بازار كار مي‌شوند. فرصت‌هاي شغلي فارغ‌التحصيلان روابط عمومي نيز در حال حاضر بهتر شده است چون زماني كار روابط عمومي سازمان‌هاي دولتي مساوي با شيريني دادن در جشن‌ها و پلاكارد زدن و عرض تسليت دادن در زمان سوگواري‌ها بود اما امروزه مردم انتظارات بسياري از روابط عمومي سازمان‌ها دارند و مايلند آنها را در جريان آخرين اطلاعات و اخبار درون سازماني قرار دهند و نظرات و ديدگاه‌هايشان را به گوش مسؤولين سازمان‌ها برسانند؛ كاري تخصصي كه از عهده هر فردي برنمي‌آيد و به همين دليل سازمان‌ها ترجيح مي‌دهند كه از فارغ‌التحصيلان روابط عمومي براي كار در اين بخش مهم و حياتي بهره ببرند.
دانشگاه های پذیرنده : علامه طباطبایی - تهران ، تهران .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها : روزنامه نگاری ، روابط عمومی .
*دانشگاه علامه طباطبایی رشته علوم ارتباطات را در دو رشته مجزای روزنامه نگاری و روابط عمومی ارائه داده است ، اما دروس این دو رشته مشابه گرایشهای یاد شده است .