هر کجا هستید باید بدانید که یکی از فرآورده های صنعت پلیمر در اطراف شما است .چرا که این صنعت در ساخت رنگ درها و دیوارهای خانه ها و پوشاک ، پوشش کابل ها و سیم ها و هر آنچه که از لاستیک یا پلاستیک ساخته شده است ، نقش کلیدی دارد . پلیمر ها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند . پلیمر های طبیعی موادی مانند ترکیبهای سلولوزی ، چوب ، کاغذ و پشم هستند و از مواد نفتی نیز می توان مواد پلیمری مصنوعی را ساخت .
مهندسی پلیمر دارای دو گرایش اصلی صنایع پلیمر و تکنولوژی و علوم رنگ است .
- گرایش صنایع پلیمر
هدف رشته مهندسی صنایع پلیمر تولید کلیه محصولات پلیمری از قبیل لاستیک ، پلاستیک ، الاستومر ، رزین و سایر مواد مورد نیاز صنعت است . پلیمر ها کاربرد پزشکی نیز دارند . مثلاً دندان مصنوعی و لنز های چشمی همه از مواد پلیمری ساخته می شوند . در کل می توان گفت که مهندسی ص نایع پلیمر شناخت ، طراحی ، فرمولاسیون ، آنالیز و بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی سه ماده عمده لاستیک ، پلاستیک و کامپوزیت است .
درسهای این رشته در طول تحصیل :
- دروس مشترک در گرایش های مختلف مهندسی پلیمر:
ریاضیات عمومی ، فیزیک عمومی ، شیمی عمومی ، برنامه نویسی کامپیوتر ، کارگاه عمومی ، شیمی آلی ، مبانی مهندسی برق ، موازنه انرژ ی و مواد ، ترمودینامیک مهندسی ، شیمی پلیمریزاسیون ، انتقال حرارت ، مکانیک سیالات ، انتقال جرم ، عملیات واحد ، کنترل فرآیندها ، اقتصاد و طرح مهندسی ، نقشه کشی صنعتی ، استاتیک و مقاومت مصالح ، ترمودینامیک مهندسی ، مکانیک سیالات ، انتقال حرارت ، موازنه انرژی و مواد ، عملیات واحد ، سینتیک و طرح راکتور ، کنترل فرآیند ها ، شیمی فیزیک ، انتقال جرم ، ریاضیات مهندسی ، روش های اندازه گیری کمیت های مهندسی ، شیمی فیزیک پلیمرها ، شیمی سینتیک پلیمریزاسیون ، وسایل اندازه گیری مشخصات مولکولی گپلیمر ها ، اصول و مهندسی پلیمریزاسیون ، خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها ، تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف ، مهندسی و کارگاه الاستومر ، تکنولوژی و کارگاه کامپوزیت ها ، خواص و کاربرد پلیمر های طبیعی .
- دروس تخصصی گرایش صنایع پلیمر :
رئولژی پلیمرها ، مهندسی الاستومر ، مهندسی پلاستیک ، تکنولوژی کامپوزیت ها ، تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف .(بسیاری از درس های این رشته همراه با آزمایشگاه است)
- گرایش تکنولوژی و علوم رنگ
امروزه 4 الی 5 درصد از درآمد ناخالص دولت ها صرف خوردگی فلزات می شود . البته در ایران هنوز آماری در این مورد ارائه نشده است اما "کمیته حقیقات رنگ و خوردگی " که زیر نظر " شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران " دایر شده است، معتقد است که از دیرباز یکی از معضلات شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران ، مشکلات ناشی از خوردگی مخازن و لوله ها بوده است .
بدون شک پاسخگوی این مشکل متخصصان رشته تکنولوژی و علوم رنگ هستند زیرا یک بخش مهم از دروس این رشته در مورد پوشش دهی (یکی از راه های مبارزه با خوردگی ) است .
در کل دروس گرایش در دوره کارشناسی به دو بخش تقسیم می شود . یک بخش در مورد سنتز مواد رنگ زا است که کاربرد آن در صنعت نساجی ، چاپ چرم سازی است و بخش دوم پوشش دهی است که روی سطوح فلزی یا غیر فلزی مانند پلیمر ها ، چوب یا بتن استفاد ه می گردد .
- دروس تخصصی گرایش تکنولوژی و علوم رنگ :
مهندسی رزین های صنعتی ، تکنولوژی تولید رنگ ، شیمی و تکنولوژی مواد رنگ زا، کنترل رنگ ، تکنولوژی جوهر های چاپ .(بسیاری از درس های این رشته همراه با آزمایشگاه است)
توانائی های لازم :
واحد های کارگاه و آزمایشگاه در هر دو گرایش مهندسی پلیمر اهمیت بسزائی دارد به همین دلیل دانشجوی این رشته باید قوی بوده و تحمل ساعت ها کار در آزمایشگاه را داشته باشد . دانشجوی گرایش تکنولوژی و علوم رنگ نیز نباید حساس باشد و باید بوی مواد شیمیائی مواد مختلف را تحمل کند و بیماری کور رنگی نیز نداشته باشد تا هنگام ساخت رنگ دچار مشکل نشود . در کل یک دانشجوی مهندسی پلیمر لازم است شیمی را بداند تا بتواند پلیمر را بفهمد . همچنین این رشته مثل همه رشته های مهندسی نیاز به ریاضیات قوی دارد و بالاخره دانشجوی این رشته باید به زبان انگلیسی مسلط بوده و طریقه استفاده از رایانه را نیز بداند .
موقعیت شغلی در ایران :
امروزه بیش از 50 درصد قطعات خودروها از مواد پلیمری ساخته می شوند . در صنایع برق ، الکترونیک و مخابرات نیز پلیمرهای مصنوعی بعنوان عایق های الکتریکی جایگاه بسیار مهمی دارند . در صنعت پوشاک نیز پلیمر ها موثر هستند در صنایع حمل و نقل ، صنایع نظامی ، پزشکی ، کشتورزی وبسته بندی کاربرد مواد پلیمری بسیار گسترده است . فارغ التحصیلان مهندسی پلیمر گرایش تکنولوژی و علوم رنگ نیز می توانند در کارخانجات رنگ سازی نیز به تولید رنگینه های مصنوئعی بپردازند . از سوی دیگر امروزه صنعت پوشش دهی بسیار گسترش یافته است تا جایی که درکنار هر صنعت مادر حتما یک صنعت پوشش دهی حضوری فعال دارد ؛ از دکمه های یک پیراهن و سگک کفش گرفته تا دستگیره درها ، پوشش های صنعتی مثل ضد خوردگی و پوشش های تزیینی . در حال حاضر در بسیاری از شرکت ها یک لیسانس شیمی کار یک مهندس پلیمر را انجام می دهد اما هر شرکتی که مهندسی پلیمر را استخدام کرده تازه به کارائی فارغ التحصیلان این رشته پی برده است .
دانشگاه های پذیرنده : صنعتی امیر کبیر – تهران ، پردیس – ماهشهر (وابسته به دانشگاه صنعتی امیر کبیر ) .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها : تکنولوژی و علوم رنگ ، صنایع پلمیر
مهندسی پلیمر – صنایع پلیمر
1- تعریف و هدف:
مجموعه کارشناسی صنایع پلیمر یکی از مجموعه های آموزشی عالی است که هدف آن آموزش و تربیت متخصصان بهره برداری در زمینه تولید مواد پلیمر خام و تبدیل مواد پلیمری به پلاستیک، لاستیک، پلیمرهای تقویت شده مواد اسفنجی، رزین، چسب، الیاف مصنوعی و نظایر اینها است. دروس مجموعه بهره برداری صنایع پلیمر ترکیبی از دروس علوم پایه مهندسی شیمی و دروس تخصصی در زمینه صنایع تولید و تبدیل مواد پلیمر، میباشد.
2- طول دوره و شکل نظام:
دوره این مجموعه با کارآموزی 4 سال است. کلیه دروس آن در 8 ترم برنامه ریزی میشود و علاو بر دروس کارگاه و پروژه دو دوره کارآموزی دو ماهه در طیول تعطیلات تابستان نیز دارد. طول هر ترم 17 هفته آموزش کامل است هر واحد درسی نظری بمدت 17 ساعت و عملی بمدت 51 ساعت و کارگاهی بمدت 51 ساعت و کارآموزی بمدت 80 روز کاری در طول دو ترم تابستانی تدریس میشود. کارآموزیها در واحدهای تولیدی ذیربط انجام میشود.
3- واحدهای درسی:
واحدهای درسی این دوره 140 واحد درسی و صفر واحد کارآموزی بشرح زیر است:
1-3- دروس عمومی 20 واحد
2-3- دروس پایه 32 واحد
3-3- دروس اصلی 35 واحد
4-3- دروس تخصصی 37 واحد
5-3- کارآموزی، پروژه و کارگاه 6 واحد
6-3- دروس انتخابی 2 واحد
4- نقش و توانائی:
فارغ التحصیلان این دوره توانایی کافی در احراز مشاغل و ایفاء نقشهای زیر را دارند:
1-4- بهره برداری از صنایع موجود به وجه مطلوب (از لحاظ اقتصادی)
2-4- ایجاد و بهره برداری از واحدهای تولیدی تبدیل پلیمر خام به مواد مصرفی (در مقیاس کوچک)
3-4- شناخت سیستم و ترکیبات مواد پلیمری، فورمولاسیون کاربرد و تبدیل این مواد برپایه ویژگیهای مورد نظر در صنایع لاستیک، پلاستیک، الیاف مصنوعی و کامپوزیتها و غیره...
3-4- اشتغال در مجتمع های بزرگ تولید پلیمر خام
5- ضرورت و اهمیت:
ضرورت و اهمیت این مجموعه آموزشی با توجه به نکات زیر آشکار می شود:
1-5- مواد پلیمری کاربردی وسیع در صنعت دارد. تولیدات آن مستقیما یا به صورت مواد اولیه در سایر صنایع به کار برده می شود.
2-5- با توجه به ذخایر عظیم نفت و گاز طیبیعی کشور و تاکید دولت جمهوری اسلامی ایران برجایگزین ساختن صادرات نفت و گاز با تولیدات صنعتی، نقش حساس محصولات صنایع پتروشیمی گسترش صنایع تولید و تبدیل پلیمر در اقتصاد کشور روشن می گردد.
3-5- با اتمام پروژه های تولید منومر در کشور سرمایه گذاری در زمینه صنایع تولید و تبدیل پلیمر از حجم واردات در این زمینه که امروزه رقم بسیار بزرگی را از لحاظ ارزی تشکیل میدهد کاسته می شود.
4-5- با توجه به محدودیت صنایع جنگلی و معدنی کشور، تولید مواد پلیمری میتواند در تهیه بسیاری از وسائل و قطعات، جانشین چوب و فلزات شود و نقش مهمی در حفظ این منابع و جبران کمبودها داشته باشد.
دروس پایه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
01 04 06 07 08 09 11 1-11 14 1-14 17 1-17 18 |
ریاضی عمومی 1 ریاضی 2 برنامه نویسی کامپیوتر معادلات دیفرانسیل محاسبات عددی فیزیک 1 فیزیک 2 آز فیزیک 1 شیمی عمومی آز شیمی عمومی شیمی آلی 1 آز شیمی آلی 1 شیمی آلی 2 |
3 3 3 3 2 3 3 1 3 1 3 1 3 |
| جمع | 32 |
دروس اصلی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
26 27 34 35 36 1-36 42 1-42 44 43 1-43 45 46 1-46 47 1-47 48 50 52 |
اقتصاد و طرح مهندسی نقشه کشی صنعتی استاتیک و مقاومت مصالح ترمودینامیک مهندسی مکانیک سیالات آز مکانیک سیالات انتقال حرارت آز انتقال حرارت موازنه انرژی و مواد عملیات واحد 1 آز عملیات واحد سینتیک و طرح راکتور کنترل فرآیندها آز کنترل فرآیندها شیمی فیزیک آز شیمی فیزیک انتقال جرم ریاضیات مهندسی روشهای اندازه گیری کمیتهای مهندسی |
3 2 3 3 3 1 3 1 3 3 1 3 3 1 3 1 3 3 2 |
| جمع | 45 |
دروس تخصصی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
64 1-64 65 1-65 66 1-66 67 1-67 68 69 71 1-71 72 73 76 1-76 77 1-77 |
شیمی فیزیک پلیمرها آز شیمی فیزیک پلیمرها شیمی و سینتیک پلیمریزاسیون از شیمی و سینتیک پلیمریزاسیون وسائل اندازه گیری مشخصات مولکولی پلیمرها آز روشهای اندازه گیری مشخصات پلیمرها مهندسی پلاستیک کارگاه پلاستیک رئولوژی پلیمرها اول مهندسی پلیمریزاسیون خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها آز خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف مهندسی الاستومر کارگاه الاستومر تکنولوژی کامپیوزیتها کارگاه کامپیوزیتها خواص و کاربرد پلیمرهای طبیعی |
3 1 3 1 2 1 3 1 3 3 3 1 2 3 1 3 1 2 |
| جمع | 37 |
دروس انتخابی (2 واحد)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
80 81 82 83 84 85 1-85 1-72 |
مدیریت صنعتی زبان تخصصی مطالب ویژه پلیمرها و محیط زیست آمار و احتمالات شیمی تجزیه آز شیمی تجزیه آز تکنولوژی و خواص الیاف |
2 2 2 1 3 3 1 1 |
| جمع |
کارگاه و پروژه و کارآموزی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
1 2 3 4 |
کارگاه کارآوزی پروژه درس انتخابی |
1 2 3 2 |
| جمع | 8 |
مهندسی پلیمر – تکنولوژی و علوم رنگ
1- تعریف و هدف:
مجموعه تکنولوژی و علوم رنگ یک مجموعه آموزشی است در نظام آموزش عالی در زمینه تکنولوژی ساخت و تولید مواد رنگرزا و کاربرد رنگ در تولیدات صنعتی و هدف از تاسیس آن آموزش و تربیت کارشناسان مورد نیاز کشور است که بتوانند امور فنی و تولیدی کارخانجاتی را که در ان ماده رنگزا می سازند و یا به نحوی از مواد رنگزا و رنگ استفاده می کنند اداره نمایند. این مجموعه نسبت به مجموعه های پتروشیمی، تکنولوژی نساجی، شیمی نساجی و علوم الیاف، پتروشیمی نقش تامین کننده دارد.
2- طول دوره و شکل نظام:
طول متوسط دوره آموزشی این مجموعه 5/4 سال است و نظام آموزشی آن مطابق آئین نامه مصوب شورای عالی برنامه ریزی است کلیه دروس در 9 ترم برنامه ریزی میشود ول هر ترم 18 هفته معادل یک نیمسال تحصیلی است مدت تدریس هر واحد درس از نوع نظری 18 ساعت و از نوع عملی 36 ساعت و کارآموزی و کارگاهی حداقل 54 ساعت در طول یک ترم است. کارآموزیها در واحدهای تولیدی و صنعتی ذیربط انجام می شود.
3- واحدهای درسی:
تعداد کل واحدهای درسی این مجموعه 143 واحد و 13 واحد کارآموزی به شرح زیر است:
1-3: دروس عمومی 20 واحد
2-3: دروس پایه 29 واحد
3-3: دروس اصلی 40 واحد
4-3: دروس تخصصی 27 واحد
5-3: کارآموزی، پروژه و کارگاه 13 واحد
6-3: دروس اختیاری 4 واحد
4- نقش و توانائی:
مشاغلی که دانشجویان این مجموعه پس از پایان دوره میتوانند احراز نمایند عبارت است از مهندسی اجراء در کارخانجات تهیه مواد واسطه کارخانجات تهیه مواد رنگرزی و مواد رنگی کارخانجات رنگ کردن و چاپ و تکمیل و منسوجات، جیر و چرم و پوست، مواد غذائی و بهداشتی، پلاستیک، الیاف مصنوعی، کاشی و سرامیک، پوشش سطوح و غیره.
5- ضرورت و اهمیت:
ضرورت و اهمیت این مجموعه با توجه به موارد زیر مشخص میگردد:
1-5- با اینکه زمینه های کاربردی رنگ و بعلاوه نقش آن تامین کننده آن در صنایع مختلف بسیار گسترده است با این حال تاکنون هیچگونه فعالیت موثری جهت تربیت افراد متخصص در این زمینه بعمل نیامده است.
2-5- وجود زمینه های مساعد برای تامین مواد خام، مواد اولیه و واسطه جهت ساخت مواد رنگرزا در ایران (منابع سرشار ذغال سنگ، نفت و سرمایه گذاری هائی که در زمینه پتروشیمی و تقطیر قطران ذغال سنگ به عمل آمده است.
نظر دانشجویان: علیرغم جدید التاسیس بودن و مشکلات آموزشی موجود این رشته در صنعت کاربرد وسیعی دارد و با رشد و خودکفائی در آن می توان سالانه مبالغ زیادی در ارز کشور صرفه جوئی کرد. مساله پوشش سطوح یکی از مهمترین نیازهای جامعه صنعتی ماست که متخصصان این رشته می توانند آن را به خوبی مرتفع سازند.
دروس پایه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 |
ریاضی 1 ریاضیات کاربردی برنامه نویسی کامپیوتر آمار و احتمالات مهندسی فیزیک مکانیک فیزیک موج و ارتعاش فیزیک الکتریسیته و مغناطیس و آز فیزیک حرارت و آز شیمی عمومی 1 آز شیمی آلی 1 و آز شیمی آلی 2 و آز شیمی تجزیه و آزمایشگاه |
4 4 2 3 2 2 3 3 4 4 4 4 |
| جمع | 49 |
دروس اصلی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 |
مبانی مهندسی برق 2 و آز نقشه کشی صنعتی 1 استاتیک و مقاومت مصالح مکانیک سیالات و آز انتقال حرارت و آز سنتیک و طرح راکتور کنترل فرایندها و آز شیمی فیزیک و آز ترمودینامیک زبان تخصصی روش اندازه کمیتهای مهندسی انتقال جرم |
4 2 3 4 5 3 4 5 3 2 2 3 |
| جمع | 40 |
دروس تخصصی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
25 26 27 28 29 30 31 |
تکنولوژی رنگ عمومی شناسایی و آنالیز مواد و آزمایشگاه شیمی مواد واسطه و مواد رنگرزا و آز 1 و 2 کنترل رنگ و آزمایشگاه شیمی فیزیک جذب مواد رنگرزا و آز تکنولوژی بکاربری مواد رنگی تکنولوژی مواد رنگی |
3 4 8 3 3 3 3 |
| جمع | 27 |
| ردیف | نام درس | واحد |
|
کارآموزی پروژه و کارگاه دروس انتخابی |
13 4 |
|
| جمع | 1443 |