مطالب استخراج مقاله

امتیاز کاربران

ستاره فعالستاره فعالستاره فعالستاره فعالستاره فعال
 

آیا تصور می کنید که مهندس شیمی ؛ یعنی حفظ فرمولهای ریز و درشت و کار در آموشگاه های شیمی ؟ آیا فکر می کنید که دانشجویان این رشته باید شیفته علم شیمی باشند ؟اصلاً هیچ فکر کرده اید کهئچرا فقط داوطلبان گروه ریاضی و فنی می توانند وارد این رشته شوند ؟ آیا می دانید که مهندس شیمی زائیده ضرورت و نیاز صنعت مکانیک ، الکترونیک و عمران است؟ برای مثال به مرور زمان صنعت به مهندس مکانیکی احتیاج پیدا کرد که از تحولاو فرآینده ای شیمیایی اطلاع داشته باشد و بتواند دستگاه هایی را طراحی کند که در انها فرآینده های شیمیائی اتفاق می افتد .

در نتیجه شروع بع تربیت مهندسین مکانیکی کرده که بیش ار معمول تحصیل کردگان این رشته از علم شیمی مطلع باشند و این دسته از متخصصان ، همان مهندسین شیمی هستند . این رشته با 9 گرایش صنایع غذایی ، صنایع شیمیائی معدنی ، صنایع گار ، صنایع پتروشیمی ، صنایع پلیمر ، صنایع پالایش ، طراحی فرآیندهای صنایع نفت ، بهره برداری از منایع نفت و شیمیائی سلولزی ؛ یکی از رشته های گسترده دانشگاهی است . البته در دوره گارشناسی هریک از گرایش های فوق تنها 12 یا 13 واحد تخصصی دارند و بیشتر واحدهایشان مشترک است .

  • گرایش صنایع شیمیائی معدنی

اکتشاف و استخراج مواد معدنی به رشته معدن باز می گردد اما فرآورده های مواد معدنی در حیطه مهندسی شیمی گرایش شیمیایی معدنی قرار دارد هر کارخانه تولید مواد غیر آلی مثل سیمان ، گچ ، شیشه نسوز و دیرگداز داری یک فرایند است ؛ یعنی از زمانیکه مواد اولیه وارد کارخانه می شود تا زمانی که محصول خارج می گردد ، فرآیندی روی ان انجام می گیرد که طراحی این فرآیند بر عهده مهندس شیمی صنایع شیمیائی معدنی است . همچنین تولید هر ماده معدنی مثل کودها ی شیمیائی معدنی ، حشره کش ها ، نمک ها و رنگ های معدنی و حتی لعاب روی کاشی ها در حیطه کار مهندس شیمی این گرایش قرار دارد .

درس های این رشته در طول تحصیل:

دروس مشترک در گرایش های مختلف مهندس شیمی :

ریاضیات عمومی ، شیمی عمومی ، فیزیک ، معادلات دیفرانسیل ، ترمودینامیک ، موازنه انرژی و مواد ، ریاضیات مهندسی ، نقشه کشی صنعتی ، برنامه نویسی و شناخت کامپیوتر ، شیمی آلی ، استاتیک و مقاومت مصالح ، مکانیک سیالات ، انتقال حرارت ، شیمی تجزیه ، شیمی فیزیک ، انتقال جرم ، عملیات واحد ، کنترل فرآیندها ، طرح و اقتصاد مهندسی ، کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی ، کارگاه ، پروژه یا طراحی پروژه (بسیاری از درس های این رشته همراه با آزمایشگاه است )

دروس تخصصی گرایش صنایع شیمیائی معدنی :

مهندسی احتراق ، صنایع شیمیائی معدنی ، عملیات واحد صنعتی مکانیکی .

  • گرایش صنایع پتروشیمی

وظیفه مهندسی پتروشیمی طراحی دستگاه ها و فرایند تولید مواد مختلف از جمله کود های شیمیایی ، شوینده ها ، فرآورده های پلیمری (مواد اولیه پلاستیک ها، لاستیک ها و الیاف مصنوعی) و مواد شیمیائی (اسید ها ، حلال ها ) از نفت و برش های نفتی است .دروس تخصصی دانشجویان این رشته بیشتر به در مورد کاتالیزور های صنعتی است که در راکتورها بکار می رود .

دروس تخصصی گرایش صنایع پترشیمی :

فرآیند های پتروشیمی ، مقدمات و پالایش ، مبانی و تکنولوژی پلیمر

گرایش صنایع گاز

عمق چاهی که برای استخراج گاز زده می شود ، قطر لوله ای که گاز را از چاه به پالایشگاه یا از پالایشگاه به شبکه های شهری منتقل می کند ، نحوه انتقال گاز از چاه به پالایشگاه ، نحوه کرفتن گار از این مواد (برای جلوگیری از خورده شدن لوله ها ) ، نحوه شیرین کردن گار ترش (گاز اولیه ای که از چاه استخراج می شود و قابل مصارف شهری و ... نیست ) همه در حیطه فعالیت یک مهندس شیمی گرایش گاز قرار دارد .

  • دروس تخصصی گرایش صنایع گاز :

انتقال و توزیع گاز ، فرآیند گاز ، مهندسی احتراق

گرایش صنایع پلیمر

این گرایش تا سال 1362 یکی از گرایش های مهندسی شیمی بود ، اما در حال حاضر بعنوان یک رشته مستقل با دو گرایش صنایع پلیمری و تکنولوژی و علوم رنگ در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی ارائه می شود . البته هنوز در تعداد محدودی از دانشگاه های کشور مهندسی پلیمر یکی از گرایش های مهندس شیمی است و دانشجویان این گرایش نهایتاً در یکی از زمینه های پلیمر مثل فرآیند شکل دهی پلیمر یا طراحی واحد های صنعتی تولید پلیمر تبحر پیدا می کنند .

  • گرایش شیمیایی سلولزی

یک مهندس شیمی گرایش شیمیائی سلولزی در زمینه تبدیل چوب به کاغذ تخصص دارد به همین دلیل نیز محل تحصیل دانشجویان این رشته در دانشگاه فنی پردیس 3 واقع در استان گیلان – رضوان شهر (چوکا) می باشد . قسمت عمده چوب از سلو لز تشکیل شده است . همچنین ضایعات کشاورزی مثل پوست برنج ، سبوس برنج و ضایعات برگ درختان دارای مقادیر قابل توجهی سلولز است که این ضایعات در بسیاری از نقاط بعنوان یک عنصر مزاح سوزانده شده و باعث آلودگی محیط زیست می شود . اما امروزه در کشورهای دیگر از همین ضایعات برای تولید یک نوع سوخت بنام " آتانول" که در ترکیب با بنزین سوخت بسیار خوبی است ؛ استفاده می شود. و در این فرآیند مهندسین شیمیائی سلولزی نقش بسیار مهمی را بر عهده دارند .

  • گرایش صنایع غذایی

یکی از کاربرد های مهندسی شیمی در تولید مواد غذایی و بخش های صنایع غذایی مانند میکرو بیولوژی غذا ، شیمی غذا و کنترل کیفی صنایع غذایی است . برای مثال در سوپر مارکت ها و فروشکاه ها مواد غذایی بیشتر به حالت کنسرو وجود دارد که تهیه این کنسرو ها با حفظ اصول ایمنی و بهداشتی نیازبه یک سری محاسبات دارد که این محاسبات توسط یک مهندس شیمی صنایع غذایی انجام می گیرد . همچنین طراحی دستگاه هایی که فرآیند خشک کردن را انجام می دهند مثل غذاهای بچه که به صورت پودر تهیه می شوند و طراحی دستگاه های استرلیزه ، پاستوریزه و منجمد کننده برعهده متخصصین همین رشته است .

  • دروس تخصصی گرایش صنایع غذایی:

میکروبیولوژی عمومی ، شیمی مواد غذایی ، میکروبیولوژی مواد غذایی ، صنیع غذایی ، بیوشیمی مواد غذایی ، تغذیه و بهداشت .

  • گرایش پالایش

گرایش پالایش به طراحی پالایشگا ه ها باز می گردد . یعنی دانشجوی این گرایش ، شیوه طراحی دستگاه هایی مثل برج های تقطیر ، دستگاه های جداکننده مایعات از مایعات و گاز ها از مایعات را می آموزد ؛ دستگاه هایی که مشتقات ایدروکربنی مثل بنزین و گازوئیل و مواد سنگین تر مثل قیر و شوینده ها را از نفت خام جدا ساخته و بدست می آورد .

  • دروس تخصصی گرایش پالایش:

مهندسی احتراق ، مهندسی پالایش ، فرآینده های پالایش

گرایش بهره برداری از منابع نفت

مهندس بهره برداری از منابع نفت مهندسی است که را ها و روش های بهر ه برداری بهینه از مخازن نفت را ارائه می دهد . در واقع یک مهندس بهره برداری از نفت با توجه به نوع مخزن نفت تعیین می کند که به یاری کدام یک از روش های موجود ؛ تزریق گاز ، تزریق آب ، تزریق مواد پلیمری یا ازدیاد حرارت می توان نفت را راحت تر و مقرون به صرفه بهره برداری کرد . امروزه اکثر مخازن نفت کشور ما دچار افت فشار شده اند . به همین دلیل نفت بصورت طبیعی به سطح زمین نمی رسد و در نتیجه حضور مهندسین بهره برداری از منابع نفت ، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است .

  • دروس تخصصی گرایش بهره برداری از منابع نفت :

مهندسی مخازن هیدروکربوری ، ازدیاد برداشت ، حفاری و تولید ، شبیه سازی مخازن نفتی ، خواص ترمودینامیکی سیالات مواد متالورژی نفتی .

  • گرایش طراحی فراینده های صنایع نفت

فرآیند یعنی عملکرد یا روش و طریقی که بتوان به یاری آن ماده ای را از حالتی به حالت دیگر تغییر شکل داد و منظور از مهندسی طراحی فرآیندهای صنایع نفت یعنی فردی که روش این تغییر و تحول را طراحی کند . چون برای تبدیل یک ماده از حالت اولیه به حالتی خاص لازم است که دستگاه هایی طراحی شده و محاسباتی انجام بگیرد تا بتوان به نتیجه ای مطلوب دست یافت . طراحی صنایعی که بطور مستقیم یا غیر مستقیم وابسته به نفت خام یا فرآورده های پالایشگاه یا صنایع پتروشیمی است به مهندس شیمی گرایش طراحی فرآیندها مربوط می شود .ک مهندس شیمی گرایش طراحی فرآیند های صنایع نفت ، واکنش های خاصی را از شیمیست ها می کیرد و باتوجه به شرایط های محیطی ، اقتصادی و ... بهترین روش تولید موادشیمیائی و خالص سازی آنها را پیدا کرده و پیاده می کند .

  • دروس تخصصی گرایش طراحی فرآیندهای نفت :

فرایندهای پالایش نفت و گاز ، طراحی برج و مبدل ، تعیین مشخصات دستگاه ها ، سیستم های اندازه گیری .

توانائی های لازم :

رشته مهندس شیمی برخلاف تصور عامه مردم بیش از آن که در ارتباط با علم شیمی باشد همچون رشته های مهندسی دیگر در ارتباط با علم ریاضی است . به همین دلیل یک دانشجوی مهندسی شیمی در درجه اول باید در درس ریاضی قوی باشد و دو درس شیمی و قیزیک در مراحل بعدی قرار دارد . شاید جالب باشد که دانشجویان مهندسی شیمی نسبت به دانشجویان رشته های مهندسی دیگر ، تنها 9 واحد بیشتر شیمی می خوانند . در مقابل ، ریاضی در این رشته بسیار اهمیت دارد چون یک مهندس شیمی برای طراحی راکتور ، برج و مبدل نیاز به دانش ریاضی دارد .

همچنین دانشجوی این رشته باید دقت نظر زیادی داشته باشد زیرا در مهندسی شیمی علاوه بر آزمایش هایی در مقیاس بزرگ ، آزمایش هایی در مقیاس کوچک نیز وجود دارد . برای مثال در شیمی تجزیه ، بعضی از آزمایش ها در حد میلیونیم "" است . بدون شک در چنین آزمایشی اگر یک صدم گرم نیز اشتباه بشود ، خطا افزایش پیدا کرده و آزمایش بهم می ریزد .

موقعیت شغلی در ایران :

هرکارخانه تولیدی اعم از کوچک یا بزرگ نیاز به یک مهندس شیمی دارد . چون تقریباً تمام فرآیند های نوین از مواد شیمیایی استفاده می کنند . کشور ما نیز بعنوان یک کشور نفت خیز برای استخراج ، پالایش ، انتقال نفت و همچنین برای تبدیل نفت به فرآورده های شیمیایی که دارای ارزش افزوده بسیارزیادی هستند ، نیاز به مهندسین شیمی دارد . فعالیت در دوبخش مهم صنعت یعنی طراحی راکتور ها و طراحی دستگاه هایی که به جداسازی مواد می پردازند نیز تنها منحصر به مهندسین شیمی می شود .

علاوه بر صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ، همه کارخانه ها از جمله کارخانه های سیمان ، سرامیک ، صنایع غذایی و حتی نیروگاه ها به مهندس شیمی نیاز دارند . فارغ التحصیل مهندسی شیمی صنایع غذایی بطور اختصاصی می تواند در کارخانه های تولید مواد غذایی یا داروسازی فعالیت کند .

دانشگاه های پذیرنده : اراک ، اصفهان ، تهران ، خلیج فارس- بوشهر، رازی کرمانشاه ، سمنان ، سیستان و بلوچستان – زاهدان ، شهید باهنر کرمان ، شیراز ، صنعتی اصفهان ، صنعتی امیر کبیر، صنعتی سهند - تبریز ، صنعتی شریف - تهران ، علم و صنعت ایران ، فردوسی مشهد ، کاشان ، گیلان – رشت ، مازندران – بابلسر ، محقق اردبیلی – اردبیل ، مجتمع عالی جندی شاپور – دزفول .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ، شبانه
دانشگاه : دولتی


گرایشها : صنایع پتروشیمی ، صنایع گاز ، صنایع شیمیایی معدنی ، پلیمر ، سلولوزی ،طراحی فرآیندهای صنایع نفت ، پالایش ، بهره برداری از منابع نفت ، صنایع غذایی .