دستياری آسيب‌شناسي.

پ- طول دوره آموزش

ضروري است طول مدت برنامه دستياري رشته آسيب شناسي چهار سال باشد.

II: تشكيلات سازماني

الف – دانشكده پزشكي

1 – هر برنامه دستياري رشتة آسيب‌شناسي بايد تحت سرپرستي دانشكدة پزشكي يكي از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور باشد. موارد استثنا از اين بند توسط كميسيون برنامه‌ريزي و ارزشيابي به صورت موردي بررسي و براي تصويب به شوراي آموزش پزشكي و تخصصي ارايه خواهد شد. هر دانشكده پزشكي مي‌‌تواند يك يا چند برنامه دستياري را در اين رشته تخصصي تحت پوشش قرار دهد .

2 – ضروري است دانشكده مذكور:

الف – برنامه‌( هاي) دستياري را تحت پوشش گروه آموزشي رشته آسيب شناسي اجرا نمايد.

ب – هيأت علمي، امكانات و منابع مالي مورد نياز براي امور آموزشي ، درماني و پژوهشي و تسهيلات رفاهي دستياران را كه براي اخذ مجوز هر برنامه دستياري لازم مي‌باشند، تأمين نمايد.

3 – لازم است مدير گروه در هر يك از برنامه‌هاي دستياري يك نفر را به پيشنهاد اعضاي هيأت علمي برنامه مذكور به عنوان مدير برنامة دستياري منصوب نمايد. فرد مذكور در برابر مدير گروه پاسخگو است. مدير گروه مي تواند در برنامة دستياري كه خود در آن حضور دارد، خود را به عنوان مدير برنامه دستياري معرفي كند . مدير برنامه وظايف خود را در بخش‌هاي تحت پوشش برنامه دستياري ، از طريق رييس اين بخشها به انجام مي‌رساند.

4 – لازم است دانشكده پزشكي ، در صورت تغيير هر يك از مديران برنامه‌هاي دستياري ، از طريق معاونت آموزشي دانشگاه‌ها ، كميته تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري رشته مربوطه را حداكثر ظرف يك ماه مطلع نمايد.

ب – مراكز آموزشي

1- برنامه دستياري مي‌تواند به طور كامل در كي يا چند مركز آموزشي اجرا شود. در صورت كافي نبودن امكانات مراكز آموزشي دانشگاهي ، دانشكدة پزشكي مي‌تواند با كسب موافقت شوراي آموزشي دانشگاه از امكانات مراكز دولتي و غير دولتي غير دانشگاهي ، استفاده نمايد.

2 – لازم است در مورد هر يك از مراكز آموزشي، موافقت گروه آموزشي مربوطه، شوراي آموزشي مربوطه، شوراي آموزشي دانشكدة پزشكي و شوراي آموزشي دانشگاه در اين زمينه موجود باشد در مورد مراكز غير دانشگاهي موافقت رسمي بالاترين مسؤول آن مركز ضروري است.

3 – لازم است در مورد هر يك از مراكز موضوع بند 2، موارد زير مشخص باشد:

الف – عنوان و نوع مركز آموزشي ( بيمارستان، مركز تحقيقات، مركزخدماتي – درماني )

ب – مدت زمان حضور دستياران در مركز آموزشي مزبور

پ – مسؤول آموزش دستياران در كمركز آموزشي

ت – اهداف آموزشي در نظر گرفته شده براي طي دوره در آن مركز

ث – وظايف و مسؤوليت‌هاي دستياران در مركز آموزشي

ج – در صورتي كه در مركز آموزشي مزبور ، دستياران برنامه‌هاي دستياري ديگري نيز به طور همزمان آموزش مي‌بينند، لازم است نوع رابطه دستياران با يكديگر در ارتباط با فعاليتهاي آموزشي و مراقبت از بيماران دقيقاً مشخص باشد.

لازم است موارد فوق به اطلاع دستياران و اعضاي هيأت علمي مربوطه برسد.

4 – لازم است نيروي انساني و امكانات به كار گرفته شده ، در هر يك از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري براي تأمين اهداف آموزشي در نظرگرفته شده براي آن مركز ، بر اساس ضوابط برنامه دستياري مربوطه كافي باشد.

5 – لازم است در مورد چرخش‌هاي دستياران در گروههاي آموزشي ديگر نيز موارد بند 2 و 3 و4 رعايت شوند .

6 – مجموع چرخش‌هاي دستياران در مراكز آموزشي غير وابسته به دانشگاه علوم پزشكي ارايه دهنده برنامه دستياري نبايد بيش از دوازده ماه باشد.

III: كاركنان برنامه

مدير برنامه دستياري و اعضاي هيأت علمي ، مسؤول اجراي برنامه مي‌باشند. اين مسؤوليت‌ها شامل امور مربوط به آموزش، نظارت ، ارزيابي و ارتقاي دستياران ، مراقبت از بيماران ، فعاليتهاي دانش‌پژوهي و ثبت و نگهداري مدارك مربوط به مجوز برنامه مي‌باشد.

الف – مدير برنامه دستياري

1 – لازم است يك نفر از اعضاي هيأت علمي هر برنامه به عنوان مدير برنامه دستياري، زير نظر گروه آموزشي رشتة آسيب شناسي، مسؤوليت برنامه را بر عهده داشته باشد. اين فرد به پيشنهاد اعضاي هيأت علمي برنامه و توسط مدير گروه منصوب مي‌گردد.

2 – دوره فعاليت مدير برنامه دو سال است و انتخاب مجدد وي بلامانع مي‌باشد.

1 – شرايط :

لازم است مدير برنامه:

الف – داراي دانشنامه تخصصي معتبر در ايران ، در رشتة آسيب شناسي باشد.

ب- عضو هيأت علمي آموزشي يكي از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري باشد .

پ – از توانايي و تجربه باليني ، آموزشي و پژوهشي واجرايي لازم ومستند برخوردار باشد.

1 – حداقل سه سال عضو هيأت علمي گروه آموزشي آسيب‌شناسي مي‌باشد.

2 – به تشخيص اعضاي هيأت علمي گروه از توانايي و تجربة آموزشي، باليني و اجرايي برخوردار باشد.

2- مسؤوليت‌ها و وظايف:

الف – اختصاص دادن وقت كافي جهت انجام وظايف محوله و حصول اطمينان از تحقق اهداف آموزشي برنامة دستياري

ب – نظارت و سازماندهي برنامه آموزشي و پژوهشي ، از جمله اين موارد عبارتند از:

- مشخص كردن اهداف آموزشي براي هر يك از سال‌هاي آموزشي ‌، چرخش‌هاي اصلي يا ديگر دوره هاي برنامه دستياري ( بر اساس اهداف آموزشي اصلي تهيه شده توسط كميته تدوين و ارزشيابي) ضروري است متن مذكور دراختيار كلية دستياران و اعضاي هيأت علمي قرار گيرد.

- هدايت و نظارت بر تمامي فعاليتهاي آموزشي دركليه مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري، از جمله تنظيم جدول زمان بندي چرخش دستياران ، سخنراني‌ها و كنفرانس‌هاي آموزشي مراكز آموزشي مختلف.

- تهيه شرح وظايف و مسؤوليت دستياران و سلسله مراتب نظارتي ايشان در فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي مختلف به شكل واضح و روشن با همكاري اعضاي هيأت علمي اين رشته لازم است متن مذكور در اختيار كليه كاركنان برنامه قرار گيرد.

ضروري است مدير برنامه و سيار اعضاي هيأت علمي بر اساس اين مان به نظارت بر عملكرد دستياران بپردازند.

- ارزيابي دستياران و برنامه‌ دستياري در كليه مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه‌ دستياري.

- مشاركت در ارزيابي اعضاي هيأت علمي برنامه دستياري در كليه مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه دستياري مناسب است مدير برنامه با راه‌اندازي كميته‌هاي مربوطه كه با شركت اعضاي هيأت علمي و دستياران تشكيل مي‌شود نسبت به نظارت و سازماندهي برنامه آموزشي اقدام نمايد.

پ – پيشنهاد و پيگيري استخدام اعضاي هيأت علمي جديد متناسب با نياز برنامه دستياري با موافقت گروه آموزشي

ت – شركت در فعاليتهاي آموزشي ، باليني و دانش‌پژوهي

ث – فراهم كردن امكانات لازم براي دستياران شرك كنننده در فعاليتهاي دانش پژوهي

ج – حصول اطمينان از اجراي صحيح مقررات آموزشي ، پژوهشي و انضباطي

چ – تهيه گزارش از برنامه دستياري به درخواست كميته تدوين و ارزشيابي، كه لازم است قبلاً به تأييد مدير گروه برسد.

ح – مطلع ساختن كميته تدوين و ارزشيابي از تغييرات عمده در برنامه‌ دستياري ، به ويژه هر گونه تغيير در تعداد اعضاي هيأت علمي ، تعداد و تنوع بيماران و مراكز آموزشي، تعداد دستياران (‌ناشي از تمديد دوره يا انصراف دستياران) و هر گونه تغيير در برنامه چرخش‌هاي دستياران.

ب – اعضاي هيأت علمي

1 – تعداد مورد نياز:

ضروري است به منظور آموزش و نظارت مناسب بر عملكرد دستياران، حداقل چهار نفر هيأت علمي واجد صلاحيت در برنامه حضور داشته باشند.

اگر تعداد كل دستياران اين برنامه در طول چهار سال از 12 نفر بيشتر باشد، بايد به ازاي اضافه شدن هر سه دستيار، يك نفر به اعضاي هيأت علمي داراي تخصص آسيب‌شناسي برنامه اضافه شود.

2 – شرايط:

لازم است اعضاي هيأت علمي:

الف – داراي دانشنامة تخصصي معتبر در ايران در رشته آسيب‌شناسي ، يا مدرك معتبر در ايران در رشته‌هاي ديگر مرتبط و مورد نياز برنامه‌ دستياري باشند.

ب – عضو هيأت علمي آموزشي يكي از مراكز آموزشي مشاركت كننده در برنامه باشند .

پ – از توانايي‌هاي آموزشي، و دانش پژوهي لازم برخوردار باشند.

3 – وظايف:

لازم است اعضاي هيأت علمي:

الف – در زمينه تدوين و اجراي برنامه آموزشي، نظارت بر دستياران، ارزيابي و ارتقاي ايشان، فعاليتهاي دانش‌پژوهي و مراقبت از بيماران ، با مدير برنامه دستياري همكاري نمايند.

ب – از اهداف آموزشي برنامه‌ پيروي كنند.و

پ- مدت زمان كافي براي آموزش و نظارت بر عملكرد دستياران اختصاص دهند.

ت – در آموزش دستياران و نظارت بر عملكرد ايشان مشاركت فعال داشته باشند.

ث – در جهت ارتقاي توانايي‌هاي آموزش باليني و تدريسي خود تلاش نمايند، از جمله در برنامه‌هاي آموزشي كه توسط مراجع ذي‌ربط به اين منظور برگزار مي‌گردد، شركت كنند.

ج – در جهت ارتقاي دانش تخصصي خود و به روز نگهداشتن آن تلاش كنند.

چ – در فعاليتهاي دانش پژوهي شركت نمايند.

پ – ساير كاركنان برنامه دستياري

ضروري است برنامه دستياري، افراد متخصص، فني و كاركنان ديگري را كه براي امور ادراي – اجرايي و هدايت آموزش برنامه دستيارري مورد نياز است، در چارچوب ضوابط و مقررات دراختيار داشته باشد.

1 – تعداد و صلاحيت تكنيسين‌ها و ساير كاركنان بايد متناسب با حجم كار آزمايشگاه و فعاليتهاي آموزشي مركز آموزشي، بر طبق استانداردهاي شناخته شده مراكز آموزشي – درماني باشد.

2 – مناسب است مدير برنامه، فردي را به عنوان منشي در اختيار داشته باشد. لازم است منشي مدير برنامه، اطلاعات مربوط به برنامه دستياري را گردآوري ‌، دسته بندي‌ روزآمد و نگه ‌داري نموده، همواره آمادة ارايه داشته باشد.

IV – مقررات مربوط به دستياران

الف – پذيرش دستيار

1- انتخاب دستيار

پذيرش دستيار درهر برنامه دستياري رشته آسيب شناسي از طريق آزمون پذيرش دستيار، كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي و بر اساس مقررات و روش‌هاي مصوب برگزار مي‌شود، صورت مي‌گيرد.

از آنجا كه تخصص آسيب‌شناسي يكي از رشته‌هاي تخصصي باليني پزشكي است، فقط دارندگان مدرك دكتراي پزشكي عمومي براي ادامه تحصيل در آن پذيرفته مي‌شوند.

2- ظرفيت پذيرش دستيار

الف- حداكثر ظرفيت پذيرش دستيار در هر برنامه رشته آسيب‌شناسي توسط كميته تدوين و ارزشيابي تعيين و به تصويب كميسيون مي‌رسد. حداكثر ظرفيت پذيرش دستيار بر اساس تعداد و توانايي‌هاي علمي و حرفه‌اي اعضاي هيأت علمي ، تعداد و تنوع بيماران، و منابع و امكانات مراكز آموزشي مربوطه تعيين مي‌گردد.

ب – با هدف تأمين محيط بحث و گفتگو‌، و تبادل اطلاعات و تجربيات در بين دستياران لازم است حداقل ظرفيت پذيرش دستيار در هر يك از برنامه‌هاي دستياري رشته آسيب شناسي دو نفر باشد.

پ – تعيين و توزيع ظرفيت پذيرش دستيار رشتة آسيب شناسي در هر سال تحصيلي توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي، بر اساس درخواست دانشگاه، بررسي‌هاي انجام شده در زمينه نياز كشور به متخصصان اين رشته و با نظرخواهي از كميته تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري اين رشته انجا مي‌شود. ضروري است ظرفيت پذيرش اعلام شده براي هر يك از برنامه‌هاي دستياري از حداكثر تعداد ظرفيت مصوب كميسيون برنامه‌ ريزي و ارزشيابي براي آن برنامه تجاوز ننمايد.

ب- نظارت

1 – ضروري است كلية خدمات ارايه شده به بيماران ‌، تحت نظارت مناسب اعضاي هيأت علمي ( برحسب نوع خدمات ارايه شده و توانايي‌هاي دستيار) باشد.

2 – دستياران بايد امكان دسترسي سريع به پزشكان ناظر خود ( اعم از اعضاي هيأت علمي يا دستياران مافوق ) را داشته باشند.

پ- ساعات و شرايط كار

1- مقتضي است ساعات كار و كشيك‌هاي موظف دستياران به نحوي تنظيم شود كه در آموزش دستياران و اراية مراقبت و خدمات پزشكي مناسب به بيماران اختلال ايجاد ننمايد.

2 – مقتضي است تعداد كشيك موظف دستياران به نحوي تنظيم گردد كه به طور معمول از دوازده كشيك در ماه تجاوز ننمايد.

3 – ضروري است امكانات لازم براي استراحت و تغذيه دستياران در ساعات كار فراهم باشد.

ت – واگذاري تدريجي مسؤوليت به دستياران

1 – ضروري است برنامه دستياري شرايطي فراهم كند تا دستياران ، به موازات كسب تجربه و پيشرفت در دورة آموزشي، مسؤوليت بيشتري در مورد مراقبت از بيماران و اراية خدمات پزشكي بر عهده گيرند.

2 – روند واگذاري تدريجي مسؤوليت بايد به گونه‌اي باشد كه دستياران در پايان دورة تحصيل بتوانند مستقلاً به طبابت در حيطه تخصصي رشته آسيب شناسي بپردازند.

3 – ضروري است در طول آموزش دوره‌هايي وجود داشته باشد كه طي آن مسؤوليت مستقيم تصميم‌گيري‌هاي مربوط به آزمايشگاه، با نظارت مناسب، به دستياران محول شود.

ث – مقررات مربوط به حضور دستياران ديگر ( ميهمان ‌، رشته‌هاي ديگر ، تكميلي تخصصي و فوق تخصصي)

چنانچه برنامه آموزشي دستياري رشتة آسيب شناسي همراه با ساير برنامه‌هاي آموزشي ارايه شود، برنامه‌هاي مذكور نبايد تأثير سويي بر كيفيت آموزش دستياران دوره تخصصي داشته باشند.

پذيرش دستياران ميهمان، تخصصي، فوق تخصصي و دوره‌هاي تكميلي تخصصي ديگر منوط به اراية ، اهداف آموزشي مورد نظر ، مسؤوليتها و طول دوره آموزش از طرف واحد درخواست كننده است.

ج – آموزش به دانشجويان پزشكي و ساير دستياران

1 – مقتضي است دستياران در آموزش دانشجويان گروه پزشكي و ساير دستياران شركت داشته باشند.

2 – ضروري است مدير برنامه و اعضاي هيأت علمي بر فعاليتهاي تدريسي دستياران نظارت كنندن و ميزان توفيق آنها را از اين نظر ارزيابي كنند.

چ- ارتقاء- گواهينامه و دانش‌نامه

1 – لازم است هر يك از دستياران در طول دوره دستياري نسبت به اجراي يك پروژه تحقيقاتي به عنوان پايان نامه دورة تخصصي، تحت نظارت اعضاي هيأت علمي برنامه اقدام نمايند.

2 – دستياران جهت ارتقاء ودريافت گواهي‌نامه و يا دانشنامه تخصصي ملزم به شركت در آزمون‌ ارتقاي سالانه و آزمون دانشنامه تخصصي كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي و براساس مقررات و روشهاي مصوب برگزار مي‌گردد، هستند.

V- امكانات و منابع

الف – فضا و تجهيزات آموزشي

ضروري است برنامه دستياري به فضا و تجهيزات لازم براي انجام فعاليتهاي آموزشي دسترسي داشته باشد. اين امكانات شامل سالن كنفرانس ، كلاسهاي درس مجهز به وسايل كمك آموزشي نظير امكانات سمعي – بصري اتاق اساتيد و قفسه كتابها و مجله‌هاي اختصاصي رشتة آسيب شناسي است.

ب – امكانات بخش‌ها ، درمانگاه‌ها و ساير تسهيلات باليني

1 – ضروري است برنامه دستياري آسيب شناسي داراي اتاق كالبد گشايي مجهز و استاندارد، مورد پذيرش كميتة تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري اين رشته باشد.

2 – ضروري است برنامه دستياري آسيب‌شناسي داراي آزمايشگاه مجهز و مناسبي براي آموزش دستياران باشد:

الف – هر يك از آزمايشگاه‌هاي برنامه دستياري بسته به ضرورت بايد داراي تعداد و تركيب مناسب آسيب شناسي و كارمندان فني از قبيلي كاردان ، كارشناس، كارشناس ارشد و Ph.D باليني، بر اساس استانداردهاي مراكز آموزشي – درماني و نيز تجهيزات پيشرفته باشد.

ب – آزمايشگاه‌ها بايد داراي فضاي كاري مناسب براي انجام امور مربوط به بيماران توسط دستياران باشند.

3 – ضروري است نمونه‌هاي بيماران به نحوي نگه‌داري شوند كه براي استفاده دستياران به آساني در دسترس باشند، لازم است اين نمونه‌ها داراي ايندكس باشد، و در مورد نمونه‌هايي كه نگه‌داري آن به مدت طولاني ممكن نيست مرتباً روزآمد شود. بايد كدبندي مربوط به نمونه‌هاي بافتي بر اساس يكي از سيستم‌هاي پذيرفته شدة بين‌المللي ( مانند ICD) باشد.

پ- تعداد و تنوع بيماران

حجم و تنوع مواد آموزشي موجود در برنامه بايد به حدي باشد كه كسب تجربه كافي در زمينه بيماريهاي شايع و غير شايع، و نيز كسب تبحر در تشخيص و حل مسأله باليني و مهارتهاي فني لازم براي فعاليت به عنوان آسيب شناس توسط دستياران را تضمين كند.

ت – امكانات جنبي

1 – كتابخانه

الف – لازم است دستياران به كتابخانه دانشكده پزشكي مطابق با ضوابط مؤسسات آموزش تخصصي دسترسي داشته باشند .

ب – ضروري است دستياران در هر بيمارستان يا مجتمع بيمارستاني آموزشي به كتابخانه‌اي كه داراي كتب و مجلات تخصصي روزآمد لازم براي آموزش آنان مي‌باشد، به آساني دسترسي داشته باشند. ضروري است اين كتابخانه داراي سيستم بازيابي الكترونيك اطلاعات ( از قبيل مدلاين يا اينترنت) باشد.

پ – ضروري است كتابخانه يا مجموعه‌اي از كتابهاي مرجع و تخصصي پزشكي لازم در كشيك‌ها و ايام تعطيل در اختيار دستياران باشد.

2 – مدارك پزشكي

الف – لازم است مراكز آموزشي مجري برنامه‌هاي دستياري داراي سيستم بايگاني براي كليه بيماران سرپايي و بستري باشند . ضروري است بايگاني بيماران بستري داراي سيستم كدبندي بر اساس يكي از سيستم‌هاي بين‌المللي باشد.

ب – لازم است سيستم بايگاني پرونده‌هاي بيماران به گونه‌اي سازمان‌دهي شود كه امكان دسترسي سريع وآسان به پرونده‌ها وجود داشته باشد.

پ – مناسب است سيستم مدارك پزشكي رايانه‌اي در مراكز آموزشي مجري برنامه‌هاي دستياري اجرا شود.

VI- برنامه آموزشي

الف – اهداف و طرح برنامه

1 – طراح اصلي آموزش دوره دستياري آسيب شناسي بر حضور و استفاده دستيار از محيط كاري و آموزشي بيمارستان استوار است. آموزش دستيار بايد بر مبنا و همزمان با ارايه خدمات تشخيصي و درماني به بيماران صورت گيرد.

2 – هر برنامة دستياري مي‌تواند براساس شرايط و امكانات آموزشي خاص خود علاوه بر اهداف آموزشي اصلي كه توسط كميتة تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري رشته آسيب شناسي با همكاري اعضاي هيأت علمي برنامه‌هاي دستياري مربوطه تهيه مي‌شود، اهداف آموزشي ديگري را در برنامه بگنجاند. اين اهداف آموزشي اضافي بايد به گونه‌اي باشد كه از نظر محتوا و اهداف آموزشي اصلي برنامه، به آموزش دستياران لطمه نزند.

3 – ضروري است مدير واعضاي هيأت علمي برنامه دستياري به اهداف آموزشي برنامه خود پاي‌بند باشند.

4 – ضروري است تمام اجزاي آموزشي برنامه دستياري بر اساس اهداف برنامه سازماندهي شوند .

محتواي آموزشي

محتواي آموزشي دستياري آسيب شناسي بايد شامل موارد زير باشد:

1- كالبد شناسي، بافت شناسي، جنين‌شناسي و ساير علوم پايه در حد نياز رشتة آسيب‌شناسي.

2 – مباحث آسيب شناسي عمومي

3 – طبقه بندي و تشخيص آسيب شناختي ضايعات و بيماريهاي مختلف دستگاه‌هاي بدن بر اساس يافته‌هاي آزمايشگاهي

4 – كاربرد، روش و شرايط نمونه‌گيري، منابع خطا، تفسير و ارزش گذاري و تطبيق با وضعيت باليني در رو‌ش‌هاي آزمايشگاهي مورد استفاده براي بررسي ضايعات و بيماريهاي اعضاي دستگاه‌هاي مختلف بدن انسان در زمينه‌هاي اتوپسي، آسيب شناسي، جراحي ، سيتوپاتولوژي، سيتوژنيك ، بيولوژي مولكولي ، باكتري شناسي، قارچ‌شناسي، انگل‌شناسي، ويروس‌شناسي، ايمونوپاتولوژي، انتقال خون، هماتولوژي باليني و انعقاد خون بيوشيمي باليني ، ميكروسكوپي پزشكي و ساير تكنيك‌هاي تشخيصي

5 – روش استاندارد تهيه گزارش براي كليه آزمايش‌هاي انجام شده با روش‌هاي ذكر شده فوق

6 – اصول و روش‌هاي مديريت، بهره‌وري ‌، كنترل و تضميم كيفيت

7 – روش درخواست و يا اراية مشاوره به پزشكان همكار يا ساير همكاران باليني و توصيه‌هاي لازم از نظر انتخاب ارجح آزمايش‌هاي باليني و ترتيب انجام آنها

8 – اصول اخلاقي، قانوني و ايمني كار آزمايشگاهي

ب – اجزاي باليني

1 – جزء باليني برنامه دستياري آسيب‌شناسي بايد شامل 44 ماه آموزش آسيب‌شناسي، بر اساس محتواي ذكر شده در ضوابط برنامه دستياري اين رشته ‌، چهار ماه باقي مانده دورة دستياري مي‌تواند ادامه آموزش آسيب‌شناسي در هر يك از سرفصل‌ه اي ذكر شده باشد، يا به عنوان جزيي از گزارش توصيفي دورة آموزشي، به اراية تعريف روشني از فرصتهاي آموزش دستياران د راين چهار ماه از دورة دستياري بپردازند. مدير برنامه دستياري مسؤول تأييد و تضمين پيشرفت دستياران در اين دوره خواهد بود.

2 – ضروري است تعداد و تنوع آزمايشهايي كه در آزمايشگاه‌هاي مربوطه به برنامه دستياري انجام مي‌شود در حدي باشد كه دستياران بتوانند درطول دوره آموزشي در زمينه انجام و تفسير آزمايشهايي كه معمولاً در يك بيمارستان عمومي انجام مي‌شود ، تبحر كافي كسب كنند.

3 – گرچه كيفيت يك برنامه آموزشي صرفاً متكي به حجم نمونه‌هاي مواد آموزشي در دسترس آن برنامه نيست، با اين وجود ضروري است برنامه آموزشي حداقل از 5000000 تست آزمايشگاهي با تنوع كافي براي هر دستيار در طول دورة آموزشي برخوردار باشد. ضمناً هر دستيار در طول برنامة چهارساله بايد، زير نظر آسيب‌شناس مسؤول، حداقل:

الف – در انجام و گزارش 25 مورد كالبد گشايي مشاركت عملي داشته باشد.

ب – 2000 نمونه آسيب‌شناسي جراحي را بررسي و امضا كند. اين نمونه‌ها بايد از تنوع كافي در حيطه‌هاي قلب و عروق، خون و سيستم خون‌ساز ، سيستم لنفاوي و طحال ، ريه‌ها، دستگاه تنفس فوقاني، قفسة سينه و مدياستن، كليه، مجاري ادراري تحتاني ، لوله گوارش، غدد بزاقي و پانكراس، كبد و كيسه صفرا، دستگاه تناسلي مردان، دستگاه تناسلي زنان ، پستان، غدد درون ريز، دستگاه عضلاني، اسكلتي ، پوست، دستگاه عصبي مركزي و محيطي، چشم و گوش و گلو و بيني برخوردار باشند، به نحوي كه اطمينان حاصل شود كه دستياران هم در زمينه بيماريهاي شايع و هم در زمينه بيماريهاي غير شايع تبحر كافي كسب خواهند كرد.

پ – 1500 نمونه سيتولوژيك رابررسي كند . اين نمونه‌ها بايد ضن برخورداري از تنوع كافي ، هر دو نوع اكسفولياتيو و آسپيراسيون را شامل شود.

ت – 100 مورد مشاوره هنگام عمل (Frozen section) با تنوع كافي انجام دهد.

4 – دستياران بايد در كميته‌هاي بيمارستاني انتقال خون به صورت فعال شركت نمايند.

5 – با توجه به محدود بودن كنوني امكانات از نظر آزمايشگاهي آموزشي و پژوهشي آسيب‌شناسي مولكولي مناسب است دستياران مدت مناسبي از دورة دستياري خود را به صورت چرخشي در يكي از مراكز فعال در اين زمينه گذارنده ضمن آشنايي با اصول نظري و نحوة نمونه‌گيري صحيح و انتقال نمونه جهت اين گونه آزمايش‌ها چگونگي انجام آزمايش‌ها را مشاهده كنند.

مشاوره:

1- علاوه بر اعضاي هيأت علمي برنامه، دستياران بايد در مشاروه‌هاي باليني بين بخشي شركت فعال داشته باشند.

2 – مقتضي است در مشاوره‌هاي باليني مربوط به مراقبت از بيماران علاوه بر نظرات اعضاي هيأت علمي و دستياران آسيب‌شناسي، از اعضاي ساير گروه‌هاي آموزشي نيز استفاده شود.

پ- اجزاي تدريسي

1 – ضروري است در برنامه دستياري سمينارها و كنفرانس‌هاي منظمي در زمينه علوم پايه و كاربردي و همچنين ژورنال كلاب برقرار شود.

2 – ضروري استCPC, case study tumor & Tissue conference mortality conference معرفي اتوپسي، و همچنين كنفرانس‌هاي اختصاصي با همكاري بخش‌هاي باليني مختلف از قبيل بخش‌هاي‌بيماري‌هاي داخلي ،جراحي عمومي، بيماريهاي زنان و زايمان، پرتوشناسي، كودكان و فوق تخصص‌هاي مربوط، و گروه آموزشي پزشكي قانوني برگزار شود.

3 – ضروري است براي بحث و بررسي دقيق نمونه‌هاي دشوار و غير معمول، كنفرانس‌هاي درون- گروهي از جمله silde seminat و كلاس‌هاي توجيهي و رفع اشكال با مشاركت اعضاي هيأت علمي و دستياران برگزار شود.

4 – ضروري است دستياران بر اساس برنامه‌ريزي آموزشي در گزارش صبحگاهي مربوط به بيماراني كه ارايه خدمات آزمايشگاهي آنها را بر عهده داشته‌اند، شركت كنند. به عنوان مثال، ضروري است دستياران در حين گذارندن دورة آموزشي ميكروب شناسي در گزارش صبحگاهي بخش‌ بيماريهاي عفوني شركت كنند.

5 – مقتضي است آموزش دورة دستياري با برگزاري سمينار و آموزش موارد غير شايع تكميل شود.

ت – تحقيقات و فعاليتهاي دانش‌پژوهي

1 – ضروري است آموزش پزشكي تخصصي در محيط پرسشگري و دانش پژوهي ارايه شود تا دستياران در چنين محيطي ضمن افزودن بر آگاهي‌هاي خود، بر اساس پزشكي مبتني بر شواهد، روش نقد يافته‌هاي حاصل از پژوهش‌هاي علمي را فرا گرفته و عادت به پرسشگري را به عنوان يك رسالت حرفه‌اي، در خود ايجاد نمايند.

2 – مسؤوليت ايجاد و حفظ محيط دانش پژوهش، به عهده دانشكده پزشكي واعضاي هيأت علمي است. ضروري است مجموعة هيأت علمي به طور گسترده در فعاليتهاي دانش پژوهي شركت كنند. اين فعاليتها در برگيرندة موارد زير است:

الف – شركت فعال در بحثها، راندها و كنفرانس‌هاي باليني، به صورتي كه زمينة ارتقاي روحيه دانش پژوهي را فراهم سازد؛

ب – شركت در ژورنال كلاب‌ها و كنفرانس‌هاي پژوهشي؛

پ – شركت فعال در انجمن‌هاي علمي و تخصصي ملي و بين‌المللي، به خصوص به شكل اراية مقاله در كنفرانس‌هاي مربوطه؛

ت – انتشار مقاله در مجلات معتبر؛

ث- شركت در تحقيقات، به خصوص پروژه‌هايي كه نتايج آنها قابل ارايه در همايش‌هاي علمي ملي و بين‌المللي باشد؛

ج – اراية مشاوره به دستياران شركت كننده در پروژه‌هاي تحقيقاتي و كمك به اجراي آنها ( به طور مثال طراحي پروژه)؛

3 – ضروري است دستياران در فعاليتهاي دانش پژوهي شامل بحث‌هاي باليني ، راندها، ژورنال كلاب‌ها‌، كنفرانس‌هاي باليني و پژوهشي، مجامع علمي و تخصصي و پروژه‌هاي تحقيقاتي فعالانه شركت نمايند.

4 – ضروري است دستياران در سال اول دورة دستياري، دوره‌هاي آموزشي پژوهش را بگذرانند.

ث – ساير برنامه‌هاي دستياري لازم

از آنجا كه وجود ساير برنامه‌هاي دستياري در رشته‌هاي ديگر به افزايش تعامل و همكاري متقابل بين برنامه‌هاي دستياري و گسترش دامنة تجربيات آموزشي آنها مي‌انجامد، مقتضي است دانشگاه ارايه كنندة برنامة دستياري آسيب‌شناسي حداقل مجري سه برنامة دستياري ديگر نيز باشد. برنامه‌هاي دستياري بيماري‌هاي داخلي، بيماري‌هاي زنان و زايمان‌، جراحي عمومي ، كودكان و پرتو شناسي مناسب‌ترين رشته‌هاي مكمل آموزش رشتة آسيب شناسي هستند.

VII – ارزيابي دروني

الف – ارزيابي دستياران

1 – ضروري است دانش نظري، مهارتها و قضاوت باليني و خصوصيات فردي- حرفه‌اي دستياران به طور منظم مورد ارزيابي قرار گيرد.

2 – لازم است ارزيابي دانش نظري از طريق آزمون كتبي يا شفاهي ، كه در طول سال تحصيلي توسط هيأت علمي برنامه برگزار مي‌گردد، انجام شود.

3 – ضروري است ارزيابي مهارتها و قضاوت باليني، و خصوصيات فردي – حرفه‌اي دستياران از طريق فرم‌هاي ارزيابي درون دانشگاهي و بر اساس مقررات و روشهاي مصوب كه توسط دبيرخانه شوراي آموزش پزشكي و تخصصي آماده مي‌شوند انجام گردد.

4 - لازم است در برنامة دستياري، گزارشي از مجموعة ارزيابي هر يك از دستياران تهيه و در پروندة وي نگهداري شود و نتيجه آن در هر مرحلة ارزيابي به اطلاع دستيار مربوطه برسد.

5 – ضروري است فعاليتهاي آموزشي هر دستيار در قالب Logbook آن دستيار ثبت شود.

ب – ارزيابي اعضاي هيأت علمي در برنامه دستياري

1 – ضروري است مدير برنامه فعاليتهاي اعضاي هيأت علمي را در برنامة دستياري به طور منظم ( حداقل سالي يك بار ) مورد ارزيابي قرار دهد. مقتضي است ارزيابي اعضاي هيأت علمي شامل توانايي و تعهد آموزشي، حضور فيزيكي موثر، و همچنين دانش باليني ، ارايه خدمات درماني و فعاليتهاي دانش پژوهي آنان باشد.

2 – ضروري است در ارزيابي اعضاي هيأت علمي از نظرات دستياران ، كه به صورت مكتوب ومحرمانه جمع آوري مي‌گردد، نيز استفاده شود.

3 – ضرروي است مدير گروه خلاصه‌اي از ارزيابي‌هاي انجام شده در مورد هر يك از اعضاي هيأت علمي را دراختيار وي قرار دهد.

پ – ارزيابي برنامه

1 – ضروري است اعضاي هيأت علمي كارآيي آموزشي برنامه دستياري خود را در اجراي ضوابط و تأمين اهداف آموزشي تعيين شده توسط كميته تدوين و ارزشيابي رشتة مربوطه به طور سيستماتيك مورد ارزيابي قرار دهند.

2 – ضروري است در ارزيابي فوق از نظرات دستياران، كه به صورت مكتوب و محرمانه جمع‌آوري مي‌گردد، نيز استفاده شود.

3 – ضروري است هيأت علمي ، ضمن برگزاري جلسات ادواري منظم ( حداقل سالي يك بار) نسبت به بازنگري و بررسي ميزان كارآيي برنامه، و اصلاح آن در جهت دستيابي به اهداف آموزشي اقدام نموده، پيشنهادهاي اصلاحي خود را در مورد اهداف آموزشي به كميتة تدوين و ارزشيابي اعلام كند. مقتضي است حداقل يك نماينده از دستياران در اين بررسي‌ها شركت داشته باشد. ضروري است صورتجلسات و تصميمات اتخاذ شده ثبت و نگهداري شود.

4 – ضروري است مدير گروه با مشاركت اعضاي هيأت علمي نحوة استفاده از منابع موجود، نقش هر يك از مراكز آموزشي مشاركت كننده، حمايت مالي و اجرايي از برنامه، تعداد و تنوع بيماران، عملكرد مدير برنامه و اعضاي هيأت علمي، وكيفيت نظارت بر دستياران را ارزيابي نمايد.

5 – لازم است مدير برنامه نتايج حاصل از اين ارزيابي را از طريق مدير گروه، به اطلاع دانشكدة پزشكي و از طريق دانشگاه علوم پزشكي ، به اطلاع كميتة تدوين و ارزشيابي برنامه‌هاي دستياري مربوط برساند و براي رفع كاستي‌هاي