(...از رسول خدا(ص) سخنی صادر می شد که دارای دو معنی بود . سخنی که به چیز و وقت معینی اختصاص داشته باشد و سخنی که همه چیز و همه وقت را شامل بود و کسی که نمی دانست خدا و رسول او از آن سخن چه خواسته اند ، آن را می شنید و از روی جهل ، بر خلاف واقع و بر ضد آنچه قصد شده معنی و توجیه می نمود . پس از این سببها باعث اختلاف مردم و پریشان ماندن آنها در روایتشان است .
(خلاصه خطبه 201 نهج البلاغه )
خطبه 201 نهج الباغه بیانگر آن است که هر چند حدیث در کنار قرآن یکی از دو مصدر دین شناسی است اما چون همانند قرآن از تغییر و تحریف مصون نیست ، برای ورود به آن باید دانشی تخصصی به نام علم الحدیث مجهز بود . دانش مهم و ارزشمندی که امروزه در رشته علوم حدیث آموزش داده می شود .
رشته علوم حدیث از سه منظر کلی به حدیث می پردازد که این سه منظر عبارتند از :
تاریخ و مصطلحات که در آن تاریخ تطور ، تحول و پیدایش علم الحدیث از دیدگاه اهل تشیع و اهل تسنن بررسی می شود .همچنین معنا و مفهوم و اصطلاحات علم حدیث آموخته می شود .
علم الرجال ، که به بررسی زندگی راویان حدیث می پردازد .
برای مثال اگر یک حدیث پنج راوی داشته باشد ، زندگی هر یک از راویان بررسی می شود که آیا راویان فوق ویژگی های لازم را برای نقل حدیث داشته اند ؟آیا راستگو و ضابط بوده اند یا اینکه فراموشکار بوده و در حفظ و نقل حدیث با تساهل و تسامح برخورد کرده اند ؟
3-فقه الحدیث که به فهم محتوای حدیث می پردازد .

توانایی های لازم :
عربی و علوم معارف اسلامی در این رشته اهمیت ویژه ای دارد و دانشجویان باید در این دروس توانمند و کار آمد باشند .همچنین لازم است به مطالعه و تحقیق علاقمند بوده و مشتاق فهم دین و فهم اسلام باشند . رشته علوم حدیث از جمله رشته هایی است که در آزمون سراسری از بین داوطلبان هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی ،علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می پذیرد .

موقعیت شغلی در ایران :
فارغ التحصیل رشته علوم حدیث می تواند به عنوان کار شناس علوم اسلامی در دوایر دولتی مشغول به کار شود و چون به زبان انگلیسی نیز مسلط است ، می تواند به عنوان رایزن فرهنگی ایران در کشورهای دیگر ، مبلغ اسلام و اصول اسلامی گردد ودر صورت ادامه تحصیل و کسب مدارج بالاتر به عنوان استاد در دانشگاه های داخل یا خارج از کشور فعالیت نماید ، چون در حال حاضر بعضی از دانشگاه های خارج از کشور مثل دانشگاه اردن یا لبنان علاقمند به جذب متخصص علوم حدیث شیعه از کشور ایران هستند . همچنین فارغ التحصیل این رشته می تواند در آموزش و پرورش به عنوان دبیر دینی ، مربی قرآن یا امور تربیتی فعالیت کند .

درسهای این رشته در طول تحصیل :

  • دروس پایه :

روش تحقیق ، اخلاق ، تاریخ اسلام ، سیره پیشوایان دینی ، زبان تخصصی ، منطق ، آشنایی با کلیات علوم عقلی ، کلام و عقاید اسلامی ، نفسیر مقدماتی ، صرف و نحو کاربردی ، قرائت و درک مفاهیم از متون فقهی ، آشنایی با فقه مقدماتی ، آشنایی با اصول فقه ، قرائت و تجوید قرآن کریم ، علوم بلاغی ، ترجمه عربی به فارسی ، ترجمه فارسی به عربی ، قرائت مطبو عات و استفاد ه از رادیو ، مکالمه و محاضره ( سمعی و بصری ) ، آشنایی با فرق اسلامی ، آ شنایی با ادیان توحیدی ( زرتشی ، یهودی ، مسیحیت ).

  • دروس اصلی و تخصصی :

کتابت و تدوین حدیث ، شناخت محدثان ، مصطلحات حدیث ، طریق تحمل حدیث ، جوامع حدیثی متقدم و متأخر شیعه ، جوامع حدیثی متقدم و متأخر اهل سنت ، اصحاب اجماع ، تو ثیقات عام و خاص ، احادیث موضوعه ، ملاکهای نقد حدیث ، فقه الحدیث ، آشنایی با علم الرجال ، راویان عادل و موثق ، راویان ضعیف ، آشنایی با کتب رجال شیعه آشنایی با کتب رجال اهل سنت ، مطالعات جغرافیایی در باره رجال حدیث ، سیری در نهج البلاغه و شروح آن ، سنن النبی (ص) ، تأثیر حدیث در ادبیات فارسی ، سهم زنان در نشر احادیث .

دانشگاههای پذیرنده :

داشکده علوم حدیثوابسته به آستان قدس حضرت عبد العظیم (ع)، مذاهب اسلامی ، اصول الدین .

مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه
دانشگاه : دولتی
گرایش:

در رشته تفسیر قرآن مجید ، تفسیر مقدماتی ، تفسیر موضوعی ، مبانی و روش های تفسیر ، مفردات قرآن ( هر کلمه در قرآن به چه معناست و مفهوم یک کلمه در آیات مختلف چه تفاوتی با یکدیگر دارد )، اعراب قرآن و ادبیات قرآن آموزش داده می شود .

برای مثال دانشجوی این رشته در درس تفسیر با قصص قرآن آشنا می شود و پس از 4 سال می تواند قصص قرآن را تحلیل کرده و هدف از آوردن این قصص را بیان کند .
همچنین داشجویان رشته تفسیر با روشها و مکاتب تفسیر اعم از تفسیر عرفانی ، عقلی ،روایی ، علمی ، فلسفی و کلامی آشنا می شوند و تفسیر کلاسیک را بر اساس تقسیم بندی سده ها مطالعه کرده و به بررسی تطبیقی تفسیر معاصر می پردازند . دانشجویان تفسیر قرآن مجید بررسی می کنند که قرآن به عنوان سخن وحیانی چه نقش فکری و فرهنگی در جامعه دارد و آیا آموزه های قرآنی می تواند هم از نظر ارزشی و هم روشی ، جامعه ما را یاری کند ؟
گفتنی است که رابطه رشته علوم قرآنی و تفسیر رابطه عموم و خصوص مطلق است ؛ یعنی علوم قرآنی به تمام دانشهایی می پردازد که ذیل مباحث قرآن قرار می گیرند و البته یکی از این دانشها ، فهم کردن قرآن یا به تعبیر دیگر تفسیر قرآن است .

  • دروس تخصصی تفسیر قرآن مجید :

تفسیر مقدماتی ، تفسیر موضوعی ،مبانی و روش های تفسیر ، مفردات ، اعراب القرآن ، تفسیر آیات الاحکام ، زبان قرآن ، تحلیل قصص قرآن ، فقه ، فن ترجمه قرآن ، تاریخ ترجمه قرآن و مقایسه ترجمه ها ، روش تحقیق ، کارورزی ، پروژه تحقیقاتی .

  • فنون قرائت ، تلاوت و کتابت قرآن مجید :

در رشته فنون قرائت ، تلاوت و کتابت قرآن مجید اصول ، مبانی و فنون تلاوت و کتابت قرآن مجید مطالعه و بررسی می شود ؛ یعنی دانشجویان با تاریخ نسخه نویسی قرآن در جهان اسلام و انواع رسم الخط قرآن اعم از کوفی و سبک های متنوع آن نَسخ و انواع متعدد آن و نستعلین آشنا می شوند و در قرائت نیز علم تجوید ، عللم الالحان ، تاریخ قرائت ها ، قرّاء مشهور و قرائت های آنها و احتجاج در قرائتها (چرا قاری آیه ای را به یک نحو آیه دیگری را به صورت دیگر می خواند ) را مطالعه می کنند .

  • دروس تخصصی فنون قرائت و تلاوت و کتابت قرآن مجید :

رسم الخط قرآن و تاریخ آن ، تجوید عالی ، وقف و ابتدا، علم الالحان ، تفسیر مقدماتی ، تفسیر موضوعی ، تفسیر آیات الاحکام ، مفردات ، فن ترجمه قرآن ،فقه ، روش تحقیق ، تاریخ قراآت ، قراء مشهور و قراآت آنها ، احتجاج در قراآت ، صوت و لحن عالی ، کارورزی ، پروژه تحقیاتی .

 

تعلیم و آموزش قرآن در جهان امروز از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا بزرگترین خطری که هر اعتقاد و مکتبی را تهدید می کند ، دور شدن و فراموش کردن پایه ها و اصول زیر بنایی آن اعتقاد ایدئولوژی است و تنها راه مبارزه با این خطر نیز به گفته پیامبر عظیم الشأن بازگشت به قرآن و اتصال به این بزرگترین و گرانبها ترین گوهر هستی است .
بی شک برای رسیدن به این مرحله باید عده ای مسئولیت خطیر آموزش و تعلیم قرآن را به صورت اصولی بر عهده بگیرند .بخشی از این مسئولیت را دانشکده های علوم قرآنی پذیرفته اند که بتوانند پس از فارغ التحصیلی اقشار مختلف جامعه را با تجوید ، روخوانی ،روانخوانی و مفاهیم قرآن در دو مقطع مقدماتی و عالی آشنا سازند .
این دانشجویان علاوه بر مطالعه مطالعه روش تدریس ، قرائت و مفاهیم قرآن ، دروس رشته های دبیری از قبیل اصول فلسفه آموزش و پرورش ، روانشناسی تربیتی ، سنجش و اندازه گیری و روشها و فنون تدریس را نیز مطالعه می کنند .

  • دروس تخصصی رشته تربیت معلم قرآن :

تحلیل قصص قرآن مجید ، تفسیر آیات الاحکام ، مفردات ، روش تحقیق ، روش تدریس عالی قرائت قرآن ، روش تدریس عالی مفاهیم قرآن ، تفسیر مقدماتی ، تفسیر موضوعی ، آشنایی با مکاتب عقیدتی و سیاسی ، فقه ، تاریخ معاصر جهان اسلام ، تاریخ آموزش و پرورش در اسلام و ایران ،اصول و فلسفه آموزش و پرورش ، روانشناسی کودک ، روانشناسی تربیتی ، روش ها و فنون تدریس ، اصول و فنون مشاوره و راهنمایی ، سنجش و اندازه گیری ، تولید و کاربرد مواد آموزشی مدیریت آموزشی ، مبانی برنامه ریزی آموزش متوسطه ، کارورزی ، پروژه تحقیقاتی .

توانایی های لازم :
رشته های دانشکده علوم قرانی از جمله رشته های نیمه متمرکزند و دانشجویان باید علاوه بر موفقیت در آزمون سراسری در مصاحبه حضوری نیز شرکت کنند و در صورت موفقیت در این مرحله ، ر این دانشکده پذیرفته خواهند شد .
در این آزمون از افراد پذیرفته شده مصاحبه حضوری می شود تا جوانانی که به قرآن و علوم قرآنی علاقمند بوده و با انگیزه و هدف این رشته را انتخاب کرده اند ، در این مرحله پذیرفته شوند چون بدون انگیزه و علاقه لازم نمی توان در این دانشکده موفق گردید .
حافظان قرآن و جوانانی که با قرآن انس و الفتی ویژه دارند و به عربی و ادبیات عرب مسلط هستند ، در این رشته موفق تر خواهند بود .همچنین دانشجویانی که از گروه ریاضی و فنی وارد این دانشگاه می شوند به ویژه در رشته های تفسیر و علوم قرآن موفقتر هستند چون دروس این دانشکده تلفیقی از دروس حوزه و دانشگاه است و دیپلمه های ریاضی و فنی به دلیل برخورداری ازمنطق ریاضی ، قدرت تجزیه و تحلیل بهتری دارند .
در ضمن دانشجویان رشته فنون قرائت و تلاوت در صورتی که صوت زیبایی داشته باشند ، پیشرفت بیشتری خواهند داشت (دانشکده علوم قرآنی از بین داوطلبان گروه های آزمایشی ریاضی و فنی ،علوم تجربی ، علوم انسانی و هنر دانشجو می پذیرد ).

موقعیت شغلی در ایران :
تا سال 76 فارغ التحصیلان این داشکده جذب آموزش و پرورش می شدند اما در حال حاضر فارغ التحصیلان این رشته در صورت داشتن توانایی و مهارت لازم می تواند در مراکز تحقیقاتی کشور مثل دایره المعارف اسلامی ، دایره المعارف شیعه و مراکز دیگر فعالیت نمایند . به همین منظور از سال 82 سه واحد پروژه تحقیقاتی به واحد های تخصصی دانشجویان این دانشکده اضافه شده است که چیزی شبیه به پایان نامه دانشجویان دوره کارشناسی ارشد است .
در ضمن فارغ التحصیلان می توانند به عنوان معلم قرآن در آموزش و پرورش و فرهنگسراها و مراکز سیاسی و عقیدتی نظامی و انتظامی فعالیت نمایند .

دانشگاه های پذیرنده :

دانشکده علوم قرآنی وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه واقع در شهر های تهران ، قم ، مشهد ، شیراز ، کرمانشاه ، زاهدان ، شاهرود ، آمل ، خوی ، مراغه ، میبد ، ملایر ، دانشکده غیر انتفاعی معارف قرآنی اصفهان

مقاطع تحصیلی : کار شناسی
دوره ها: روزانه
دانشگاه : دولتی ،غیر انتفاعی
گرایشها: