چند سال پيش مجله Science به دنبال يك نظرخواهي از دانشمندان علوم مختلف 20 كشف و اختراع مهم قرن بيستم را معرفي كرد. كه در ميان اين اختراعات و اكتشافات علم آمار نيز پس از اختراعات مهمي مثل ترانزيستور و كامپيوتر و قبل از ليزر قرار داشت. البته حضور علم آمار در اين فهرست چيز عجيبي نيست چون جهان امروز، جهان مديريت اطلاعات است و بخش عظيم اطلاعات نيز در هر علم، رشته، سازمان يا مركز شامل اعداد و ارقام مي‌شود كه در مرحله جمع‌آوري و تجزيه و تحليل اين اعداد و ارقام علم آمار مورد نياز است. براي مثال هنگام آزمايش تأثير يك داروي جديد، انتخاب يك نوع بذر در بين بذرهاي مختلف، مقايسه كيفيت دو روش تدريس در آموزش زبان، كنترل كيفيت محصولات، تعيين حق بيمه، پيش‌بيني نرخ ارز، نظرسنجي و پيش‌بيني انتخابات،تعيين نرخ بيكاري، تعيين شاخص هزينه خانوار، تأثير و رابطه افسردگي بر تحصيل نياز به تحقيقات آماري داريم.اما علم آمار كه حضور بسيار گسترده‌اي در زندگي ما دارد، چيست؟ علم آمار به زبان ساده، پيشگويي براساس اعداد و ارقام است. به عبارت ديگر يك آماردان ميتواند براساس مجموعه اطلاعات عددي و بر مبناي مدل‌هاي رياضي و مدل‌هاي نظريه احتمال، پيشگويي كند؛ يعني به ياري اطلاعات گذشته، نحوه رفتار يك فرآيند را پيش‌بيني نمايد. از همين رو مي‌توان گفت كه علم آمار نتيجه‌گيري از جزئيات و يا رسيدن از جزء به كل است. كار علم آمار كمك به تفكر علمي است و آمارشناس كسي است كه مشاهده مي‌كند و اطلاعاتي به دست مي‌آورد و سپس با اطلاعات به دست آمده، اتفاقات و حوادث را پيش‌بيني مي‌كند.
توانايي‌هاي لازم :
در يك نظرخواهي كه از 12 استاد و 132 دانشجوي آمار دانشگاه‌هاي كشور انجام گرفته است، 10 استاد و 99 دانشجو، قوي بودن در علم رياضي را براي موفقيت در رشته آمار ضروري دانسته‌اند. چون مباحثي كه در علم آمار مطرح مي‌شود با رياضيات ارتباطي تنگاتنگ دارد و در واقع علم آمار يكي از شاخههاي مهم از علم رياضيات است. بنابراين دانشجوي آمار بايد در درس رياضي قوي باشد و ابتكار و توانايي تجزيه و تحليل و حل مسائل رياضي را داشته و به آموزش و يادگيري علوم كامپيوتر علاقه‌مند باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
بيشتر سازمان‌هاي دولتي از آمار براي ارائه ارقام و اعدادي كه مربوط به فعاليت‌هاي واحدهايشان مي‌شود، استفاده مي‌كنند و چون اين كار را چندان تخصصي نمي‌دانند به جاي به كارگيري كارشناسان آمار از افرادي بهره مي‌برند كه آشنايي مختصري با اين علم دارند. در حالي كه اكثر برنامه‌ريزي‌هاي زيربنايي كشور را مي‌توان با استفاده از روش‌هاي پيشرفته آمار انجام داد. البته گمنام بودن علم آمار و كاربردهاي آن در جامعه، مانع از جذب فارغ‌التحصيلان رشته آمار نشده است بلكه بسياري از استادان و دانشجويان اين رشته معتقد هستند كه فارغ‌التحصيلان آمار كمتر با مشكل بيكاري روبرو مي‌شوند. فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌توانند در سازمان برنامه و بودجه، مركز آمار ايران، بانك‌ها، ادارات بيمه، مراكز صنعتي و كارخانجات ، واحدهاي آماري وزارتخانه‌هاي مختلف همچون جهاد كشاورزي، كار، بهداشت، اقتصاد و امور دارايي، فرهنگ و ارشاد اسلامي و به طور كلي در هر مركزي كه نياز به جمع‌آوري و تجزيه و تحليل آمار و اطلاعات دارد، مشغول به كار شوند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس پايه :
رياضي عمومي، مباني اقتصاد، مباني جامعه شناسی ،مباني جمعيت شناسی ، فيزيك پايه ، آمار و احتمال ، روشهای آماری، مبانی رياضی.
- دروس تخصصي :
رياضي برای آمار، جبر خطی برای آمار، آناليز رياضی ، مبانی كامپيوتر و برنامه‌نويسی ، احتمال و كاربرد آن ، آمار رياضی، روشهای ناپارامتری ، رگرسيون ، طرح آزمايش‌ها، روشهای نمونه‌گيری ، فرآيندهاي‌ی تصادفی ، سري‌های زمانی، زبان‌تخصصی ، روش‌هايی پيشرفته آماری ، روشهای چند متغييری گسسته ، روشهای چند متغييری پيوسته، محاسبات آماری با كامپيوتر، كنترل كيفيت آماری، پروژه.
کاردانی آمار
1- تعریف و هدف:
هدف از ایجاد این دوره تربیت افرادی است که نیروی اجرائی سازمانهای آماری کشور باشند و بتوانند این سازمان را از لحاظ گردآوری و تلخیص و طبقه بندی اطلاعات مورد نیاز یاری دهند. در دوره کاردانی بیشتر به مهارتهای علمی دانشجویان و نحوه تحلیل داده ها به کمک ماینهای محاسب و استفاده از برنامه های پیش ساخته آماری تاکید میشود و سعی بر آن است که فارغ التحصیلان در ضمن این دوره تا حدودی با مبانی نظری آمار نیز آشنا شوند.
1- طولدوره و شکل نظام:
حداقل طول دوره کاردانی آمار 2 سال است و حداکثر 3 سال است. برنامه های درسی در چهار ترم برنامه ریزی شده است. طول هر ترم 17 هفته آموزش کامل است و ساعت تدریس هر واحد نظری یکساعت، علمی و آزمایشگاهی 2 ساعت کارآموزی و کارورزی حداقل 3 ساعت در طول هفته است.
3- واحدهای درسی:
تعداد کل واحدهای درسی این دوره 72 واحد به شرح زیر است:
1-3- دروس عمومی 11 واحد
2-3- دروس پایه و اصلی 26 واحد
3-3- دروس تخصصی الزامی 28 واحد
4-3- دروس تخصصی اختیاری 7 واحد
4- نقش و توانائی:
دانشجویانی که این دوره را طی می کنند توانائیهای زیر را خواهند داشت:
1-4- درک مفاهیم آماری و تجزیه و تحلیل ساده دادها بویژه با استفاده از ریز کامپیوترها و کامپیوتر.
2-4- اهمیت گردآوری صحیح و دقیق داده ها و تاثیر آن در نتیجه گیریها.
3-4- اجرای عملی پروژه های آماری با همکاری کارشناسان.
4-4- ادامه تحصیل تا کسب مدارج بالاتر (کارشناسی، کارشناسی ارشد و غیره).
2- ضرورت و اهمیت:
علم آمار یکی از مفیدترین علوم عصر حاضر بوده و ابزار مهمی برای تحقیقات علمی فنی و اقتصادی در رشته های مختلف معارف بشری است. کاربرد این علم در زمینه های مختلف روزبروز افزایش یافته و استفاده از آن قدرت درک و کیفیت استنباط آماری مردم، مدیران، برنامه ریزان و همه مسئولان و مجریان مملکتی را بالاتر می برد که منجر به برنامه ریزیهای دقیق تر و اجرای پروزه های مختلف با بینش عمیق تر میگردد.
نظر دانشجویان: این رشته در همه زمینه های فنی، پزشکی، کشاورزی و علوم اجتماعی کاربرد وسیع دارد و اکثر سازمانها و دوایر دولتی و خصوصی از این رشته استفاده می کنند. قدرت تجزیه و تحلیل و خلاقیت از جمله شرایط موفقیت در این رشته است.
دروس پایه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
1 2 3 4 5 6 7 |
ریاضی عمومی 1 ریاضی عمومی 2 آمار و احتمال روشهای آماری مبانی جمعیت شناسی مبانی جامعه شناسی مبانی اقتصاد |
4 4 4 4 3 3 4 |
| جمع | 26 |
دروس تخصصی کاردانی آمار
| ردیف | نام درس | واحد |
|
8 9 10 11 12 13 14 15 |
پروژه کاردانی احتمال و کاربرد آن مبانی کامپیوتر و برنامه نویسی روشهای نمونه گیری 1 رگرسیون طرح ازمایشها 1 محاسبات آماری با کامپیوتر جبر خطی 1 برای آمار |
2 4 4 3 4 4 3 4 |
| جمع | 28 |
دروس اختیاری (7 واحد)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
42 43 46 47 23 |
شبیه سازی تحقیق در عملیات برنامه سازی پیشرفته تحلیل داده ها روشهای نمونه گیری 2 |
3 4 4 3 3 |
| جمع |