در فرآیند نگارش و ارائه یک تحقیق علمی رفرنس دهی از اهمیت بالایی برخوردار است. رفرنس دهی به تحقیق شما اعتبار و عمق بخشیده و نشان می دهد تا چه اندازه محتوای مقاله علمی قابل اتکا و قابل استفاده است. هر محتوایی که در مقاله خودتان مطرح می کنید به نوعی یک ادعا است تا زمانی که برای آن سند و مدارک لازم را ارائه نمایید. هرگونه ایده، مطلب، نظر یا محتوایی که از مقالات، کتاب ها، وب سایت ها و متون نویسندگان دیگر به امانت در پژوهش خودتان بهره می برید نیاز به رفرنس دهی دارد. علاوه بر این رفرنس دهی در یک تحقیق از اهمیت های دیگری نیز برخوردار است. از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. جلوگیری از پلاجریسم و سرقت ادبی: یکی از اهمیت های رفرنس دهی جلوگیری از سرقت ادبی و بهبود کیفیت مقاله شما است. در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی در دنیای مقاله نویسی، نرم افزارهای بسیاری زیادی برای تطبیق متن شما با محتوای سایر مقالات وجود دارد. هرگونه شباهت بین محتوای مقاله شما و نویسنده دیگر به عنوان سرقت ادبی محسوب شده و می تواند عامل ریجکت پژوهش شما باشد. برای مثال نرم افزار iThenticate یکی از ابزارهای کاربردی برای تشخیص سرقت ادبی است. زمانی که شما مقاله خودتان را در داخل نرم افزار بارگزاری میکنید، الگوریتم های آن شروع به بررسی متن و مطابقت آن با پایگاه داده های موجود در سیستم خودش می کند و هر گونه تشابه به عنوان پلاجریسم و سرقت ادبی تلقی می شود. برای جلوگیری از سرقت ادبی می بایست تمام متونی را که از مقالات دیگر مورد استفاده قرار می دهید با رفرنسآن ذکر کنید. 

2. میزان تسلط به موضوع تحقیق: یکی دیگر از اهمیت های رفرنس دهی در تحقیق استفاده از مقالات و منابع مرتبط است. رفرنس دهی صحیح میزان قدرت شما در درک مطلب و میزان تسلط شما به موضوع تحقیق را نشان می دهد. هرچه تعداد منابع و ماخذ استفاده شده در تحقیق بیشتر باشد موجب بالا رفتن کیفیت پژوهش شما شده و آن را مستند تر نشان می دهد. از طرف دیگر استفاده از منابع مرتبط نشان می دهد که تا چه اندازه به حوزه پژوهش تان مسلط هستید و مقالات مرتبط را مطالعه کرده اید. 

3. تایید ایده ها و نظرات شما در مقاله: برای هر ایده، مطلب و نظری که در مقاله مطرح می کنید یک مطلب مرتبط و پشتیبان ارائه کنید. فرض کنید شما در مقاله تان ذکر می کنید که رضایت شغلی بالا باعث تعهد سازمانی در میان کارکنان خواهد شد. آیا نویسنده دیگری نیز بر این موضوع تاکید کرده است؟ آیا شخص دیگری وجود دارد که در مقاله خودش به این نتیجه رسیده باشد؟. توجه داشته باشید که هرچه تعداد متون پشتیبان برای ایده های شما بیشتر باشد نشان دهنده اعتبار ایده ها ونظرات شما است. 

4. مشخص کردن منابع مورد استفاده: مخاطب با مطالعه مقاله شما می تواند دریابد از چه منابع و ماخذی در کار خودتان استفاده کرده اید.
پروپوزال نویسی -  پروپوزال نمونه  - نگارش مقاله علمی پژوهشی

رفرنس دهی در کتاب،مقاله،پایان نامه و متون علمی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و بدون آن نمیتوان از کیفیت بالای پژوهش اطمینان حاصل کرد. مخاطب با بررسی رفرنس می تواند به منابع مرتبط باموضوع تحقیق دسترسی داشته و به عنوان دایره المعارفی در حوزه تحقیق از آن بهره ببرد. فرض کنید شخصی قصد دارد اطلاعاتی در مورد هنر معماری در زمان هخامنشیان بدست آورد. در همین راستا اگر کتابی با همین عنوان پیدا کند و به بخش منابع و رفرنس آن مراجعه کند می تواند به اطلاعات کاربردی زیادی دسترسی داشته باشد. رفرنس های موجود در کتاب به نوعی یک منبع و دایره المعارف کامل در ارتباط با هنر معماری در دوره هخامنشی هستند که مخاطب می تواند برای کسب اطلاعات بیشتر به آنها مراجعه کند. سیستم های رفرنس دهی نیز معمولا متفاوت بوده و بسته به نوع سند مانند مقاله، پایان نامه، کتاب، روزنامه و غیره متنوع خواهد بود. زمانی که قصد دارید یک کتاب را به عنوان رفرنس استفاده کنید باید موارد زیر را در آن بگنجانید:

1. نام و نام خانوادگی نویسنده 

2. عنوان کتاب

3. نام انتشارات

4. سال چاپ کتاب

5. اطلاعات سری چاپ (در صورت نیاز). میتوانید از واژه ED به عنوان خلاصه شده Edition در این بخش استفاده نمایید. 

برای اینکه درک بهتری نسبت به یک نمونه از رفرنس دهی کتاب داشته باشید این مورد را برای شما ارائه خواهیم کرد:

*Drake, G., ed. (2006) Springer handbook of atomic, molecular and optical physics. 2nd ed. New York: Springer

همانطور که مشاهده میکنید نام و نام خانوادگی نویسنده به همراه سال چاپ، نام کتاب، نام انتشارات و ویرایش آن در رفرنس دهی کتاب ارائه شده است. چنانچه یک کتاب نام نویسنده نداشت می توانید از واژه Anon در ابتدایرفرنس نویسی استفاده کرده و بعد از آن به ترتیب سال چاپ، اسم کتاب و انتشارات را ارائه نمایید. اگر کتابی که قصد رفرنس نویسی آن را دارید چند نویسنده داشته باشد باید نام نویسندگان را دقیقا بر اساس ترتیب موجود در کتاب بیان کنید و معمولا نام خانوادگی به همراه اولین کلمه از نامشان ذکر می شود. اما اگر بخواهید یک فصل از یک کتاب را به عنوان رفرنس در مقاله یا پژوهش خودتان قرار دهید باید موارد زیر را در آن بگنجانید:

1. نام و نام خانوادگی نویسنده (در صورتی که هر بخش از کتاب توسط نویسنده خاصی نگارش شده باشد باید نام همان نویسنده ذکر شود)

2. عنوان فصل 

3. نام کتاب

4. در صورت وجود سری چاپ باید آن را ذکر کنید

5. محل چاپ

6. نام انتشارات 

7. سال چاپ

8. تعداد صفحات فصل مورد نظر از کتاب

توجه داشته باشید که رفرنس دهی به کتاب های الکترونیکی تا حدی متفاوت است و شما باید آدرس اینترنتی کتاب الکترونیکی را برای تسهیل دسترسی کاربر ارائه کنید. همچنین شما باید در زمان رفرنس دهی ذکر کنید که کتاب به صورت آنلاین در دسترس بوده و تاریخی که به آن دسترسی داشته اید را ذکر نمایید.

رفرنس دهی - رفرنس نویسی - رفرنس دهی مقاله

رفرنس دهی در کتاب،مقاله،پایان نامه و متون علمی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و بدون آن نمیتوان از کیفیت بالای پژوهش اطمینان حاصل کرد. مخاطب با بررسی رفرنس می تواند به منابع مرتبط باموضوع تحقیق دسترسی داشته و به عنوان دایره المعارفی در حوزه تحقیق از آن بهره ببرد. فرض کنید شخصی قصد دارد اطلاعاتی در مورد هنر معماری در زمان هخامنشیان بدست آورد. در همین راستا اگر کتابی با همین عنوان پیدا کند و به بخش منابع و رفرنس آن مراجعه کند می تواند به اطلاعات کاربردی زیادی دسترسی داشته باشد.

موضوع تحقیق- اهمیت رفرنس دهی در تحقیق

ادامه مطلب

رفرنس دهی و معرفی منابع استفاده شده در یک پژوهش روش‌های مختلفی دارد. برای این‌که بتوانیم موثق بودن گفته‌های خود در پایان‌نامه را به اثبات برسانیم باید رفرنس‌دهی دقیق و به روز داشته باشیم و سعی کنیم از یکی از روش‌های زیر استفاده کنید:

MLA: معمولا در حوزه علوم انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نام نویسنده و شماره صفحات در داخل پرانتز هستند.

APA: معمولا برای رشته‌های روانشناسی، آموزش و علوم اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نام نویسنده و تاریخ در داخل پرانتز است.

Chicago A: معمولا برای رشته‌های تاریخ و کلیه گرایشات علوم انسانی کاربرد دارد که اطلاعات منبع بصورت متنی (Notes) بیان می‌شود.

Chicago B: در حوزه گرایشات علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی مورد استفاده است و نام نویسنده و تاریخ داخل پرانتز است.

Turabian: در حوزه گرایشات علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی کاربرد دارد و ممکن است نام نویسنده و تاریخ در داخل پرانتز باشد و یا نباشد.

Harvard: معمولا برای رشته اقتصاد کاربرد داشته و نام نویسنده و تاریخ درون پرانتز خواهد بود.

Vancouver: معمولا این رفرنس دهی در حوزه پزشکی کاربرد دارد و تاریخ و شماره صفحات و اطلاعات عددی در انتهای رفرنس ذکر می‌شوند.

OSCOLA: برای رشته‌های حقوق مورد استفاده است و رفرنس دهی منبع به صورت متنی (Notes) خواهد بود.

 IEEE: برای رشته‌های مهندسی و فناوری اطلاعات مورد استفاده بوده و تاریخ و شماره صفحات در انتهای رفرنس ذکر می‌شود.

یکی از مشکلات عمده ای که پژوهشگران در زمان انجام تحقیق با آن مواجه هستند مدیریت و دسته بندی منابع تحقیق است. در گذشته پژوهشگران زمان زیادی را صرف دسته بندی و ترتیب منابع کرده و همین موضوع زمان زیادی را از تحقیق به خود اختصاص می داد. در حال حاضر هوش مصنوعی این امکان را برای محققان فراهم کرده است تا براحتی بتوانند حجم بالایی از منابع را به راحتی دسته بندی و مرتب کنند. نرم افزارهای مدیریت منابع یا رفرنس دهی (RMS) به دانشجویان و محققان کمک می کنند تا براحتی منابع مورد نظرشان را در این ابزارها اضافه کنند و بتوانند با چند کلیک ساده در متن تحقیق خودشان قرار دهند. نرم افزارهای رفرنس دهی تنها در نگارش یک تحقیق علمی کاربرد ندارد و میتوان آن را در طیف وسیعی از پروژه ها مانند طرح های کسب و کار، گزارشات علمی و پروپوزال های کاری مورد استفاده قرار داد. شما همچنین می توانید از طریق سرورهای ابری به منابع مختلف دسترسی داشته و مقالات وسیعی را در متن پژوهش خودتان استفاده کنید. ما در این مقاله قصد داریم بهترین نرم افزارهای رفرنس دهی در متون علمی و تحقیقاتی را به شما معرفی کرده و جزئیاتی را در مورد آنها بیان کنیم.

به ترتیب بهترین نرم افزارهای رفرنس دهی عبارتند از :

1. مندلی (Mendeley): این نرم افزار هم نسخه دسکتاپ داشته و هم نسخه آنلاین آن در دسترس عموم قرار دارد. کاربران می توانند براحتی با سرچ کردن نام نویسنده یا عنوان تحقیق رفرنس مورد نظرشان را انتخاب کنند. روش های مختلف رفرنس دهی در این نرم افزار وجود دارد و هر شخص بنابر صلاحدید و استانداردهای ژورنال می تواند روش مورد نظرش را انتخاب نماید. 

2. ایزی بایب (EasyBib): این نرم افزار امکان جستجو، امکان نکته نویسی و امکان سایتیشن را برای پژوهشگران فراهم می کند. فرمت های مختلف و بسیار کاربردی از MLA  و APA در آن وجود دارد که محققان به راحتی می توانند بین آنها انتخاب درست را انجام دهند. 

3. اندنوت (End Note): این نرم افزار این امکان را فراهم می کند که محقق بتواند منابع مورد نظرش را علاوه بر رفرنس نویسی در پژوهش، با دیگر نویسندگان به اشتراک بگذارد. 

4. ریدکیوب پیپرز (Readcube Papers): این نرم افزار رفرنس دهی در پلتفرم آنلاین، ویندوز و موبایل وجود دارد که امکان رفرنس نویسی منابع مختلف را فراهم می کند. این ابزار رفرنس نویسی امکان هشتگ زنی و انتخاب کلیدواژه های موثر تحقیق را نیز فراهم می آورد.

5. زوترو (Zotero): این نرم افزار نیز همانند ایزی بایب امکان جستجو، نکته نویسی و به اشتراک گذاری منابع را برای محققان فراهم می کند. 

6. سای وییل (SCiwheel): این نرم افزار نیز همانند اندنوت و مندلی یک محیط کاربری بسیار ساده و کاربردی در اختیار کاربران قرار می دهد تا براحتی بتوانند منابع مورد نظرشان را در متن تحقیق سایت نمایند.

7. رف ورک (RefWork): ابزار رفرنس بسیار تخصصی برای مدیریت منابع، اشتراک گذاری منابع، سایت کردن، تعریف روش رفرنس دهی و ذخیره سازی آن است. 

8. رفرنس منجر (Reference manager): این نرم افزار قدرتمند توسط سایت تامسون اند رویترز که مجلات ISI را مدیریت میکند، طراحی شده و بسیار کاربردی است.

ایزی بایب (EasyBib) - مراحل رفرنس دهی در تحقیق - معرفی ژورنال ISI