استخراج مقاله، یکی از فرآیندهای بسیار با اهمیتی است که هر پژوهشگری بعد از اتمام پایان‌نامه و یا رساله خود با آن روبرو خواهد شد. فرآیند استخراج مقاله از پایان‌نامه اگر به شکل درست و استاندارد خود انجام شود، در نهایت نتیجه کار یک مقاله بسیار با کیفیت خواهد بود. یک پژوهشگر برای اینکه بتواند اقدام به استخراج مقاله از پایان نامه خود کند، باید به اصول کلی نگارش مقاله و ساختار علمی آن تسلط کامل داشته باشد. بر خلاف باور بسیاری از دانشجویان اساساً مفهوم استخراج مقاله از پایان نامه، کپی پیست کردن بخش‌های مختلف پایان نامه و رساله در قالب مقاله نیست. شاید در نگاه اول اینطور بنظر برسد که تبدیل یک پایان نامه 150 صفحه‌ای به یک مقاله 10 صفحه‌ای، چیزی جز خلاصه کردن فصول پایان نامه نیست. اما هرگز در نگاه اول تصمیم نگیرید!، در صورتی که نگارش مقاله بصورت کپی و پیست کردن انجام شود، مقاله شما کیفیت لازم را نخواهد داشت. بنابراین، استخراج مقاله خصوصا در سطح ISI, SCOPUS ویژگی‌های منحصربفردی دارد که به وضوح آن را از سایر مقالات تفکیک می‌کند. یک مقاله علمی نتیجه یک پژوهش سیستماتیک، ژرف، منطقی و متمرکز است که یک موضوع نوآورانه را با رویکردی دقیق و تحلیلی مورد بررسی قرار می‌دهد.

اهمیت استخراج مقاله از پایان‌نامه برای دانشجویان ارشد و دکتری
استخراج مقاله از پایان‌نامه یا رساله به دلایل مختلفی برای دانشجویان اهمیت پیدا می‌کند. برخی از دانشجویان با هدف دفاع از رساله دکتری، برخی برای انتشار یافته‌های تحقیقاتی خود در ژورنال‌های بین‌المللی، برخی برای بهره‌مند شدن از مزایای چاپ مقاله در داخل کشور و برخی دیگر برای تقویت رزومه و اپلای اقدام به استخراج و نگارش مقالهمی‌کنند. استخراج و یا نگارش مقاله برای دانشجویانی که قصد پذیرش تحصیلی و اپلای را دارند از الزامات است و دانشجو برای تقویت رزومه خود می‌تواند سریع‌ترین راه را که همان استخراج مقاله است، انتخاب کند. معمولا دانشجویانی که در رزومه تحصیلی خودشان حداقل یک یا دو مقاله ISI داشته باشند، نسبت به سایر رقبا شانس بالاتری برای پذیرش و فاند تحصیلی خواهند داشت. وجود مقاله در رزومه دانشجو می‌تواند به اعضای کمیته ارزیاب در دانشگاه مورد نظر این پیام را برساند که شخص متقاضی (Applicant) به مباحث پژوهشی، تحقیقاتی و نگارش علمی کاملا تسلط دارد. بنابراین فرآیند استخراج مقاله به دلیل سرعت بالا در آماده سازی، می‌تواند یکی از بهترین و مناسب‌ترین گزینه‌های تقویت رزومه برای دانشجویان در تمامی مقاطع تحصیلی محسوب شود.

استخراج و نگارش مقاله

ضرورت وجود یک ساختار استاندارد در فرآیند استخراج مقاله
در صورتی که فرآیند نوشتن مقاله از پایان‌نامه مطابق با استانداردهای ساختاری مقالات علمی انجام نشود تبدیل به یک کار پژوهشی ضعیف می‌شود که قابلیت چاپ در هیچ یک از مجلات معتبر علمی را نخواهد داشت. اگر به عنوان یک پژوهشگر، مقالات موجود در ژورنال‌هایی مانند Emerald, Tylor & Francis, Sage, Elsevier و غیره را مورد بررسی قرار دهید، متوجه خواهید‌ شد که تمامی مقالات موجود در این ژورنال‌ها توانسته‌اند اطلاعاتی بسیار تخصصی را بصورت کاملا سازمان یافته و استاندارد در اختیار مخاطبان خود قرار دهند. اما مقالات موجود در ژورنال‌هایی با سطح کیفی پایین‌تر در ایجاد این ارتباط علمی مشکل داشته و از نواقص زیادی مانند عدم رعایت استانداردهای نگارشی در مقاله، وجود برخی نواقص علمی و تخصصی، سردرگمی نویسنده مقاله در پرداختن به موضوع اصلی و عدم برخورداری از تحلیل‌های آماری رنج می‌برند. اساساً فرآیند نگارش و استخراج اینگونه مقالات به گونه‌ای طی شده است که نمی‌توانند با خواننده ارتباط علمی شفافی برقرار کنند و معمولا مخاطب را دچار ابهام خواهند کرد. بنابراین، پژوهشگر در زمان نوشتن مقاله از پایان‌نامه باید به استانداردهای ساختاری مقاله نویسی مسلط بوده تا بتواند اطلاعات علمی درون مقاله را بصورت واضح و دقیقی در اختیار مخاطب خود قرار دهد.

استخراج مقاله و انتخاب نوع مجلات علمی (ژورنال Journal)
انتخاب مجلات علمی (ژورنال Journal)ممکن است قبل یا بعد از فرآیند استخراج مقاله اتفاق بیافتد. برخی از پژوهشگران قبل از استخراج مقاله اقدام به انتخاب ژورنال مورد نظرشان می‌کنند تا بتوانند نگارش مقاله را در قالب ژورنال مورد نظر انجام دهند. و اما برخی دیگر از پژوهشگران بعد از استخراج مقاله اقدام به انتخاب ژورنال هدف می‌کنند که در این روش بعد از ارزیابی محتوای مقاله، فرآیند انتخاب ژورنال متناسب با احتمال چاپ و پذیرش بالا انجام می‌پذیرد.

بطور کلی مقالات استخراج شده را می توان در یکی از مجلات علمی زیر سابمیت کرد:

مجلات ISI،WOS: مجلات ISI, WOS از زیر مجموعه‌های شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters) می‌باشند که در سال 1960 توسط یوجین گارفیلد از دانشگاه پنسیلوانیا تاسیس شد. واژه ISI یک واژه بسیار رایج در زبان فارسی است و غالبا به مقالاتی اطلاق می‌شود که از نظر محتوایی بسیار علمی و تخصصی هستند. البته تمامی ژورنال‌های ISI از سطح کیفی یکسانی برخوردار نیستند و ایمپکت فاکتور آن‌ها، اچ ایندکس مقالات موجود در این ژورنال‌ها خود عاملی برای دسته بندی ژورنال‌های ISI محسوب می‌شود. بنابراین توصیه می شود در زمان بررسی ژورنال مورد نظرتان حتما به بخش اندیس‌گذاری (Indexing) ژورنال رفته و آن را بررسی نمائید تا از اعتبار ژورنال اطمینان داشته باشید. لازم به ذکر است می‌توانید از سایت JCR نیز در این زمینه استفاده کنید.

مجلات مهندسی برق و الکترونیک (IEEE): مجلات IEEE با بیش از 5 میلیون مقاله چاپ شده در زمینه‌های مربوط به رشته‌های برق، الکترونیک، علوم کامپیوتر و سایر رشته‌های مهندسی یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین انتشارات در این زمینه محسوب می‌شوند. انتشارات IEEE بیش از 100 ژورنال معتبر در رشته‌های مختلف مهندسی برق و الکترونیک را پوشش می‌دهند.

مجلات اسکوپوس(Scopus): نمایه اسکوپوس یکی از زیرمجموعه‌های نشریه معتبر الزویر (Elsevier) می‌باشد که با بیش از 25 میلیون سند و بیش از 5 هزار ناشر، یکی از مجلات بسیار معتبر و شناخته شده در تمامی رشته‌های دانشگاهی محسوب می‌شود. این مجلات در چهار دسته بندی کلی (Q1,Q2,Q3,Q4) می‌باشند که Q1 جزء بالاترین و با کیفیت‌ترین آن‌ها است. مجلات اسکوپوس در حال حاضر در تمامی رشته‌های دانشگاهی و علمی، اقدام به پذیرش و چاپ مقاله می‌کنند.

مجلات ISC: پایگاه استناد علوم جهان اسلام ISC که به عنوان Islamic World Science Citation Center نیز شناخته می‌شود، در سال 2008 در باکو آذربایجان تاسیس شد و کلیه دانشگاه‌های فعال در کشورهای اسلامی ملزم به همکاری با این موسسه شدند. بر اساس چشم انداز مشخص شده توسط این موسسه، این نهاد قصد دارد در زمینه چاپ مقالات و مرجعیت مقالات علمی تا سال 2026 هم تراز سایر مراکز اسنادی بین المللی مانند ISI و Scopus باشد.

مجلات برتر در حوزه پزشکی (PubMed, PubMed Central, MedLine): مقالات نگارش شده در زمینه پزشکی و یا زیست‌شناسی در یکی از سه پایگاه اصلی و معتبر این رشته‌ها یعنی پابمد(PubMed)، پابمد سنترال(PubMed Central) و مدلاین(MedLine) چاپ می‌شوند. مجله پابمد و پابمد سنترال توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا در سال 1996 تاسیس شدند و حاوی بیش از 22 میلیون منبع در رشته‌های مختلف پزشکی و زیست شناسی می‌باشند. مجله مدلاین نیز توسط کتابخانه ملی آمریکا در سال 1960 تاسیس شده و حاوی بیش از 16 میلیون مقاله از 4500 پایگاه علمی می‌باشد.

مقالات علمی-پژوهشی: مقالات علمی-پژوهشی به مقالاتی اطلاق می‌شوند که با هدف کشف و تبیین یک موضوع در جامعه و یا رویکرد حل مشکلی در جامعه اقدام به تحقیق نظام مند می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، شناخت و بررسی یک مشکل علمی درون ساختار جامعه و بسط دانش در این زمینه می‌باشد. درجه علمی و کیفیت این مجلات در داخل، از طریق سازمان‌هایی مانند وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و علوم پزشکی مشخص می‌شود.

مجلات نمایه شده در سیویلیکا: مقالاتی که در فهرست سیویلیکا نمایه می‌شوند جزء مقالات معتبرهستند. این مقالات عموما از طرف بسیاری از مراکز علمی و دانشگاهی معتبر، شناخته شده و در تحلیل های رتبه بندی و علم سنجی از طرف این موسسات لحاظ می‌شوند.

مجلات علمی ترویجی: این مجلات از طرف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تایید شده است. لیست این مجلات که آخرین آن در اردیبهشت ماه 1397 منتشر شده است، در اختیار تمامی مراکز آموزشی، وزارتخانه‌ها و ارگان‌های دولتی قرار گرفته است.

مجلات علمی-تخصصی: مجلات علمی تخصصی مجلاتی هستند که به صورت تخصصی در یک زمینه خاص اقدام به چاپ و انتشار مقاله می‌کنند. اینگونه مجلات از طرف وزات علوم، تحقیقات و فناوری نمایه شده نیستند و تنها توسط ارگان‌ها و اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر می‌شوند.

حال که با انواع مجلات علمی بیشتر آشنا شدید، قصد داریم شما را با بخش‌های مختلف یک مقاله آشنا کنیم.

چگونگی استخراج مقاله استاندارد از نظر ساختاری:
فرآیند استخراج و نوشتن مقاله از پایان‌نامه باید کاملا هدفمند باشد تا احتمال پذیرش و چاپ در ژورنال‌های بین المللی و معتبر را بالا ببرد. برای مثال ممکن است پایان نامه دانشجویی از نظر محتوایی در بالاترین سطح کیفی خود باشد ولی فرآِیند استخراج مقاله از پایان‌نامه آن‌چنان غیر استاندارد و غیرحرفه‌ای انجام شود که در نهایت احتمال ریجکت شدن آن افزایش یابد. بنابراین توصیه می‌شود در زمان استخراج مقاله و یا نوشتن مقاله از پایان نامه حتما به استانداردهای ساختاری مقاله توجه فرمائید. یک مقاله استاندارد از نظر ساختاری شامل اجزاء زیر می‌باشد:

• عنوان
• نام نویسندگان
• چکیده
• کلیدواژه‌ها(معمولا در انتهای چکیده به صورت یک پاراگراف جداگانه نگارش می‌شود)
• مقدمه
• ادبیات موضوع(شرح کاملی از موضوع و استفاده از منابع به روز در آن)
• روش تحقیق
• بحث و نتیجه‌گیری
• منابع

اهمیت عنوان در فرآیند استخراج مقاله
همواره قبل از اقدام به استخراج مقاله سعی کنید یک عنوان دقیق و شفاف برای مقاله خود انتخاب کنید. بر اساس مطالعات انجام شده یک رابطه مستقیم بین تعداد واژه‌های موجود در عنوان مقاله و میزان سایتیشنبه آن وجود دارد. بر اساس تحقیقی انجام گرفته در زمینه رابطه بین طول عنوان و میزان سایتسشن که در سال 2017 بر روی بیش از 22 ژورنال ISI با ایمپکت بیش از یک انجام گرفت، مشخص شد که مقالات با عنوان طولانی تر و تعداد واژه های بیشتر میزان سایتشن بالاتری نسبت به سایر مقالات داشته اند. بنابراین چنانچه در زمان استخراج مقاله به موضوعی مثل سایتشن فکر می‌کنید سعی کنید عنوان طولانی‌تری برای آن انتخاب نمائید.

اهمیت ترتیب نام نویسندگان در فرآیند استخراج مقاله
یکی از موارد دیگری که در فرآیند استخراج مقاله اهمیت پیدا می‌کند، رعایت ترتیب نویسندگان است. چرا که در زمان ارزیابی مقاله، ترتیب نویسندگان بسیار اهمیت پیدا می‌کند. نویسنده اول بیش‌ترین امتیاز و به ترتیب نویسندگان بعدی به اندازه مشارکت شان در مقاله، رتبه بندی و امتیازبندی می‌شوند. در برخی مواقع ممکن است، نویسنده مسئول (Corresponding Author) به عنوان نویسنده اول در مقاله نباشد که در این صورت امتیازبندی تا حدی متفاوت خواهد بود. فاکتورهایی مانند Affilation، اسم دانشگاه و آدرس ایمیل از جمله مواردی هستند که در زمان نوشتن مقاله از پایان‌نامه باید رعایت شده و مطابق استانداردها باشند.

چگونگی نگارش چکیده در یک مقاله
در زمان استخراج مقاله از پایان‌نامه یکی از بخش‌هایی که نیاز به ظرافت و هوشمندی در فرآیند نگارش دارد، بخش چکیده است. چرا که باید چندین مطلب را بصورت کاملا شفاف و دقیق نهایتا در 300 کلمه بیان کرد. چکیده یک مقاله در بیشتر ژورنال‌های ISC, ISI, Scopus محدوده‌ای بین 250 تا 300 کلمه دارد که نباید از آن تجاوز کند. بنابراین نیاز است که پژوهشگر در زمان استخراج مقاله کلیتی از پیشینه، هدف، روش آماری، یافته‌ها و نتیجه‌گیری را با ظرافتی بسیار زیاد در قالب 300 کلمه گنجانده و ارائه کند. برای نمونه تمامی پیش‌نویس‌های ارائه شده توسط نشریه معتبر الزویر (ٍElsevier) در همین قالب 300 کلمه‌ای برای چکیده تنظیم و آماده شده‌اند.
بنابراین در زمان استخراج مقاله حتما دقت کنید که فاکتورهای زیر در آن گنجانده شوند:

• بیان موضوع و مشکل تحقیق (حوزه تمرکز تحقیق).
• روش شناسی تحقیق (مطالعات تجربی، روش نمونه‌گیری، جامعه آماری و پرسش‌نامه).
• نتایج و یافته‌های تحقیق
• بحث و نتیجه‌گیری کلی تحقیق به همراه پیشنهادات اصلی پژوهش
• ضرورت انتخاب کلید واژه‌ها در فرآیند استخراج مقاله

یکی دیگر از اصول بنیادین که در زمان استخراج مقاله از پایان‌نامه باید به آن توجه داشته باشید، انتخاب کلید واژه‌های تحقیق است. کلید واژه‌ها به گونه‌ای انتخاب می‌شوند که بیانگر محتوای مقاله بوده و ارتباط کاملا نزدیکی با عنوان مقاله داشته باشند. اگر قصد دارید مقاله شما تعداد بازدید‌های بیشتری دریافت کرده و احتمال سایتیشن آن بالا برود، یکی از بهترین راه‌ها برای این موضوع انتخاب کلید واژه های درست در فرآیند نگارش مقاله است.

نحوه نگارش مقدمه در فرآیند استخراج مقاله
نگارش مقدمه در زمان استخراج مقاله از پایان‌نامه باید کاملا استاندارد و نظام‌مند انجام شود. بسیاری از مقالات ممکن است بدلیل نقص در مقدمه مقاله در همان ابتدای کار بعد از سابمیت از طرف ژورنال‌های ISI, Scopus ریجکت شوند. می‌توان گفت بسیاری از سردبیرها در ژورنال‌های ISI, Scopus در همان مرحله اول پیش از اینکه مقاله شما را برای بازبینی (Review) به داوران بفرستند اقدام به بررسی مقدمه مقاله شما می‌کنند. در صورتی که نتوانند با مطالعه این بخش درک روشنی از محتوا و یا ضرورت پژوهش پیدا کنند، بلافاصله نامه ریجکت را برای شما ارسال می‌کنند. حال سوالی که به ذهن پژوهش‌گر و یا دانشجو می‌رسد این است که چگونه می‌توانیم در فرآیند استخراج مقاله، مقدمه‌ای نگارش کنیم که تمامی فاکتورهای لازم را داشته و کاملا استاندارد و علمی بنظر برسد. بطور کلی بخش مقدمه باید دربرگیرنده فاکتورهای زیر باشد:

• ارائه توضیحی مختصر و قانع کننده در مورد دلیل و ضرورت انجام پژوهش
• ارائه توضیحی مختصر در مورد موضوع، اهداف و سوالات تحقیق
• نگارش ادبیات موضوعمرتبط با عنوان مقاله به گونه‌ای که بتوان یک ارتباط منطقی بین پیشینه پژوهش و مسئله تحقیق شما ایجاد کرد.
• مشخص کردن کاربرد پژوهش و اهمیت آن برای جامعه
• بیان نتایج بدست آمده از پژوهش‌های پیشین با هدف ارائه راه حل برای تحقیق پیشرو

بنابراین زمانی که فرآیند استخراج مقاله از پایان‌نامه را تکمیل کردید باید به این موضوع توجه کنید آیا فاکتورهای ذکر شده در بخش مقدمه مقاله استخراجی وجود دارد یا خیر. وجود این فاکتورها در بخش مقدمه مقاله می‌تواند کیفیت آن را تاسطح ISI ارتقا ببخشد.

نحوه استخراج و نگارش ادبیات موضوع (Literature Review) در مقاله
یکی از تفاوت‌های میان نگارش مقالهبا استخراج مقاله در نحوه آماده سازی و ساختاربندی ادبیات موضوع (Literature Review) است. زمانی که شما به عنوان پژوهش‌گر اقدام به نوشتن مقاله از پایان‌نامه می‌کنید، باید بخش ادبیات موضوع را بصورت اقتباسی از محتوای پایان‌نامه آماده کنید. این بدین معنا است که شخص پژوهش‌گر نمی‌تواند تغییرات زیادی را در محتوای آن ایجاد کند و عموما باید به محتوای پایان‌نامه پایبند باقی‌بماند. اما زمانی که همین پژوهشگر قصد نگارش مقاله از ابتدا را داشته باشد، می‌تواند به انتخاب خود اقدام به گزینش منابع و محتوا نماید. اما باید به این موضوع توجه داشته باشید که زمانی که اقدام به استخراج مقاله می‌کنید، نمی‌توانید تمام ادبیات موضوع پایان‌نامه را در قالب مقاله بگنجانید و باید اقدام به انتخاب درست محتوا کنید. بنابراین توصیه می‌شود اطلاعاتی را در مقاله استخراج شده بگنجانید که ارتباط مستقیمی با عنوان داشته و کاملا واضح مسئله تحقیق را بیان می‌کنند. ادبیات موضوع در برگیرنده بخش‌های زیر می‌باشد که گنجاندن تمامی موارد ذکر شده موجب افزایش کیفیت مقاله خواهد شد:

• هر مطلب در سرفصل مربوط به خود در زمان نگارش ادبیات موضوع قرار بگیرد.
•  ارتباط بین مطالب مختلف در ادبیات موضوع را بطور واضح و شفاف بیان کنید.
• سعی کنید هرگونه گپ محتوایی در ادبیات موضوع را با پیشینه‌های تحقیق مرتبط و به روز پوشش دهید.
• بیان نتایج مربوط به تحقیقات پیشین بصورتی که بتواند راه حلی برای مسئله تحقیق شما باشد.

لازم به ذکر است هیچگاه در فرآیند استخراج مقاله یا نگارش مقاله نباید متون مختلف را در قالب ادبیات موضوع خلاصه کنید. بلکه مناسب‌ترین رویکرد برای نگارش ادبیات موضوع، گردآوری محتوا با دید تحلیلی، تلفیقی و استنتاجی است تا بتوانید ارتباط و انسجام کل مقاله را به درستی حفظ کنید.

اهمیت روش تحقیق در استخراج مقاله
حال که نیمی از فرآیند استخراج مقاله از پایان‌نامه را به انتها رسانده‌اید نوبت به آن رسیده است تا در مورد روش گردآوری و تحلیل داده‌ها بصورت دقیق و شفاف صحبت کنید. این بخش از فرآیند نگارش مقاله که به موضوعاتی مانند روش‌های تحلیل آماری، گردآوری داده‌ها، ابزار معمول و رایج برای گردآوری داده‌ها، جامعه آماری، جامعه نمونه، روش نمونه‌گیری، ابزار تحلیل دادها و در نهایت ارائه نتایج پژوهش در قالب جدول و شکل می‌پردازد، با عنوان روش تحقیق در مقاله شناخته می‌شود. شاید این بخش از استخراج مقاله به دلیل مشخص بودن تمامی فاکتورهای ذکر شده کاملا ساده بنظر برسد ولی آماده سازی آن به هیچ‌وجه آسان نخواهد بود. به این دلیل که بخش روش تحقیق در پایان‌نامه معمولا بطور مفصلی به توضیح در مورد ابزارها و نحوه گردآوری و تحلیل داده‌ها می‌پردازد ولی این کار در فرآیند استخراج مقاله ممکن نخواهد بود. چرا که ساختار مقاله این اجازه را به پژوهشگر نمی‌دهد که تمامی این اطلاعات را در آن بگنجاند و شخص مجبور است که این اطلاعات را بصورت مختصر و شفاف در آن بیان کند. بنابراین می‌توان گفت که یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیشروی پژوهش‌گران در فرآیند استخراج مقاله، چگونگی آماده سازی بخش روش تحقیقاست بگونه‌ای که مقاله از لحاظ محتوایی دچار مشکل و نقص نشود.

نحوه نگارش بحث و نتیجه گیری دراستخراج مقاله
موضوع بحث و نتیجه‌گیری در فرآیند استخراج مقاله بسیار اهمیت دارد، چرا که این بخش نشان دهنده یافته‌ها، دستاوردها، اهمیت پژوهش و میزان کاربردی بودن یک تحقیق است. به طور کلی هدف اصلی از نگارش و یا استخراج مقاله این است که بتوان یافته‌های یک پژوهش علمی را در اختیار عموم مردم قرار داد. و هر چه اعتبار و رتبه علمی ژورنالی که شما مقاله خود را در آن به چاپ رسانده‌اید بالاتر باشد نشان دهنده اعتبار یافته‌ها، دستاوردها و نتایج پژوهش شما است. بخش نتیجه گیرینشان دهنده خروجی کار پژوهشی شماست.

 بنابراین در فرآیند استخراج مقاله و نگارش بخش نتیجه گیری سعی کنید نکات زیر را حتما در آن بگنجانید:

• ارائه دستاوردها و یافته های با اهمیت در پژوهش.
• ارائه بخشی از تحلیل‌های آماری که با یافته های تحقیق ارتباط مستقیم دارد.
• ارائه جداول و تصاویری که به روشن شدن یافته های تحقیق کمک می کند.

اما باید توجه داشته باشید زمانی که در فرآیند استخراج مقاله قصد دارید یافته‌های تحقیق را آنالیز کرده و به بحث در مورد آن بنشینید، نیاز است که در مورد اهمیت و کاربردی بودن نتایج نیز صحبت کنید. بنابراین زمانی که می‌خواهید بخش بحث و تحلیل داده‌ها را نگارش کنید نیاز است که فاکتورهای زیر را در آن بگنجانید:

• در ابتدا سعی کنید به مسئله پژوهش اشاره کرده و مشکل تحقیق را به دقت تبیین نمائید.
• سعی کنید تحلیل‌های درون مقاله را به ادبیات موضوع و نتایج آماری ارتباط دهید.
• بصورت کاملا تحلیلی اقدام به بحث و بررسی نتایج نمایید.
• از بیان مطالب تکراری که در ادبیات موضوع و مقدمه ذکر کرده اید، پرهیز کنید.

در صورتی که تمامی این موارد را بصورت دقیق و استاندارد رعایت کنید، در نهایت خروجی کار در فرآیند استخراج مقاله یک کار قوی و قابل استناد خواهد بود که قابلیت پذیرش و چاپ در بسیاری از ژورنال های ISI, ISC, IEEE, Scopus را خواهد داشت.

نحوه مرتب کردن منابع در مقاله استخراج شده
در نهایت پس از اتمام فرآیند استخراج مقاله از پایان‌نامه نیاز است که منابع موجود در مقاله بر اساس حروف الفبا به انگلیسی و فارسی مرتب و آماده شوند. در حال حاضر بسیاری از پژوهشگران از نرم‌افزارهایی مثل مندلی (Mendeley) برای رفرنس دهی در مقالات خود استفاده می‌کنند. حتما بعد از اتمام فرآیند استخراج مقاله و قبل از مرتب کردن رفرنس‌های مقاله، به ژورنال مورد نظرتان که قصد سابمیت مقاله را دارید مراجعه کرده و در بخش (Instructions For Authors) ببینید روش رفرنس دهی مورد نظر این ژورنال چیست. بطور کلی پنج روش محبوب و پرکاربرد برای رفرنس دهی در تمامی ژورنال ها وجود دارد که محبوب ترین آن روش APA است. البته بسیاری از ژورنال‌های معتبر از روش‌هایی مانند Vancouver, Harvard, Chicago, MLA نیز برای رفرنس دهی استفاده می‌کنند. تنها تفاوت اصلی بین این روش‌ها محل قرار گیری نام، نام خانوادگی، زمان چاپ، عنوان مقاله و غیره در فرآیند رفرنس دهی است.