مطالب اسناد بالادستی ایران

زبان و ادبیات عربی

  • خدمات و پژوهش‌های زبان و ادبیات عربی | پروپوزال، پایان‌نامه و مقاله

    ترندهای روز، عناوین پیشنهادی پروپوزال و پایان‌نامه، منابع معتبر، موقعیت پژوهشی در ایران و جهان، فرصت‌های شغلی و ابزارهای کاربردی پژوهشی است. 


    رشتهٔ زبان عربی امروز ترکیبی از آموزش زبان، ادبیات، فرهنگ و مطالعات بین‌فرهنگی است. این صفحه یک نقشهٔ راه پژوهشی برای دانشجویان، اساتید و پژوهشگران ارائه می‌دهد، از انتخاب موضوع تا روش‌شناسی، ابزارهای داده، ژورنال‌های هدف و فرصت‌های شغلی در ایران و جهان.


    ترند کلیدی پژوهشی (۲۰۲۴–۲۰۲۵(

    1. تأثیر فناوری‌های نوین در آموزش عربی AR/VR ، نرم‌افزارهای یادگیری آنلاین.
    2. ادغام هوش مصنوعی و ابزارهای تولید متن LLMهابرای یادگیری نوشتار و ترجمه.
    3. تحلیل متون کلاسیک و مدرن عربی با روش‌های Data-driven (Corpus Linguistics).
    4. مطالعات میان‌رشته‌ای: آموزش عربی برای اهداف ویژه (Arabic for Specific Purposes, ASP).
    5. روان‌شناسی زبان عربی و فرآیند یادگیری (Psycholinguistics, SLA).
    6. روش‌های ارزیابی مهارت مکالمه، نوشتار و درک مطلب با ابزارهای دیجیتال.
    7. بررسی تعاملات فرهنگی و گفتمان عربی در محیط‌های چندزبانه.
    8. توسعه منابع آموزشی دیجیتال و تلفن همراه برای زبان‌آموزان عربی.
    9. مطالعات ترجمه و نگارش با تمرکز بر cross-linguistic influenceبین عربی و فارسی/انگلیسی.
    10. تحقیق و انتشار داده‌های باز (Open Data)و پیکره‌های زبانی برای پژوهش‌های آینده.

    زیرگرایش‌ها / خوشه‌های موضوعی

    • آموزش زبان عربی (تدریس زبان عربی، روش‌شناسی، آموزش الکترونیک)
    • ادبیات کلاسیک و معاصر عربی
    • تحلیل متون و گفتمان عربی
    • ترجمه و مطالعات بین‌زبانی
    • روان‌شناسی زبان و اکتساب زبان عربی (SLA)
    • فناوری‌های آموزشی و EdTechدر آموزش عربی

    عناوین پیشنهادی پایان‌نامه ارشد 

    1. تأثیر بازخورد دیجیتال بر بهبود مهارت نوشتاری دانشجویان عربی
    2. کاربرد تحلیل کورپوسی در آموزش واژگان عربی برای دانشجویان ایرانی
    3. اثر دوره‌های blended learningبر انگیزش یادگیری زبان عربی
    4. مطالعهٔ ترجمه متون علمی عربی با کمک ابزارهای هوش مصنوعی
    5. تحلیل گفتمان کلاس‌های عربی آنلاین و تعاملات معلم-دانشجو
    6. تأثیر استراتژی‌های یادگیری فعال بر مهارت مکالمه عربی
    7. استفاده از فناوری واقعیت افزوده برای آموزش دستور عربی
    8. تجزیه و تحلیل اشتباهات رایج فارسی‌زبانان در نوشتار عربی
    9. پذیرش فناوری هوشمند در آموزش زبان عربی: مطالعهٔ معلمان
    10. مطالعهٔ تطبیقی ساختار جمله و collocationدر متون کلاسیک و مدرن عربی

    عناوین پیشنهادی رساله دکتری 

    1. چارچوب ادغام هوش مصنوعی در آموزش عربی: اثرات آموزشی و اخلاقی
    2. تحلیل طولی فرآیند یادگیری عربی به عنوان زبان دوم با داده‌های طولی LMS 
    3. مدل‌سازی پیشرفت مهارت مکالمه عربی با الگوریتم‌های MLو تحلیل داده
    4. تحلیل گفتمان کلاس‌های عربی چندزبانه با استفاده از Social Network Analysis 
    5. توسعهٔ پیکرهٔ دیجیتال متون کلاسیک عربی برای مطالعات آموزشی و تحقیقی
    6. اثر فناوری AR/VRبر یادگیری مهارت‌های تلفظ و مکالمه عربی
    7. تحلیل مقایسه‌ای ترجمه متون عربی به فارسی و انگلیسی با ابزارهای دیجیتال
    8. بررسی تعاملات فرهنگی و زبانی در آموزش عربی آنلاین و حضوری
    9. ارزیابی ابزارهای هوشمند بازخورد خودکار در آموزش نوشتار عربی
    10. مطالعهٔ خطاهای اکتسابی در یادگیری عربی توسط فارسی‌زبانان و طراحی مداخله

    ایده‌های مقاله و ژورنال‌های پیشنهادی

    • تحلیل گفتمان متون کلاسیک عربی با 
      Corpus-based methods— Arab World English Journal / Journal of Arabic Linguistics
    • تأثیر فناوری هوشمند بر یادگیری مکالمه عربی

     Language Learning & Technology         

    • تطبیق ترجمه و نوشتار عربی با
      NLP tools— Translation & Interpreting Studies  
    • استراتژی‌های یادگیری فعال در کلاس‌های آنلاین عربی
       TESOL Quarterly / Language Teaching Research  
    • پژوهش کاربردی در آموزش واژگان عربی با پیکره‌های 
        learner corpora— Applied Linguistics / Journal of Arabic and Islamic Studies

    نمونه RQو فرضیه 

    1. :RQ  آیا بازخورد دیجیتال موجب بهبود accuracyو fluencyدر نوشتار دانشجویان عربی می‌شود؟
      H1  
      : گروه دریافت‌کننده بازخورد پیشرفت بیشتری دارد.
    2. RQ: آیا فناوری ARبر تلفظ و مهارت مکالمه تأثیر مثبت دارد؟
      H1
      : دوره ARموجب افزایش نمره تلفظ نسبت به گروه کنترل می‌شود.
    3. RQ: چه عوامل روان‌شناختی پذیرش ابزار هوشمند در معلمان عربی را پیش‌بینی می‌کند؟
    4. RQ: آیا تحلیل کورپوسی واژگان موجب بهبود retentionلغات عربی می‌شود؟
    5. RQ: چگونه تعاملات کلاسی آنلاین و حضوری تفاوت مهارت‌های زبانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

    روش‌شناسی

    • پیمایشی/توصیفی: Questionnaires, Surveys 
    • تجربی/مداخله‌ای: RCT پیش-پس، گروه کنترل
    • کیفی/تحلیلی مصاحبه، تحلیل تماتیک، گفتمان
    • کورپوس و داده‌محور: AntConc, Sketch Engine  Python (NLTK/spaCy)
    • تلفظ و آواشناسی : Praat ASR

    دیتاست‌ها و منابع

    • Learner corpora عربی  (Arabic Learner Corpus, ALLEX)
    • متون کلاسیک و مدرن عربی : Quranic Arabic Corpus OpenArabicText
    • ابزارهای تحلیل متن : AntConc Sketch Engine، Python NLP

    ابزارها

    • Corpus tools AntConc, Sketch Engine  :
    •   :NLP Python (NLTK, spaCy)
    • آواشناسی و تلفظ:   Praat
    • تحلیل داده:  SPSS, R, Python
    • مدیریت منابع:  Zotero, Mendeley

    ژورنال‌ها و کنفرانس‌ها

    • Arab World English Journal
      Journal of Arabic Linguistics
      TESOL Quarterly
      Language Learning & Technology
    • کنفرانس‌ها: TESOL AILA، ArabLinguistics Conference

    وضعیت پژوهش و بازار کار در ایران

    • تقاضا: آموزش زبان عربی در مدارس، دانشگاه‌ها، مؤسسات و ترجمه تخصصی
    • فرصت: آموزش آنلاین، تولید محتوا، آزمون‌سازی، مشاوره پژوهشی
    • چالش‌ها: محدودیت پیکره‌ها و داده‌های دیجیتال، نیاز به آموزش فناوری

    وضعیت جهانی

    • مراکز تحقیقاتی: مصر، مراکش، اردن، ترکیه، آلمان، آمریکا
    • گرایش: آموزش آنلاین، یادگیری ترکیبی، NLP و هوش مصنوعی

    فرصت‌های شغلی

    • ایران: مدرس، مترجم، طراح محتوای آموزشی، طراح آزمون
    • جهان: استاد دانشگاه، EAP/ESP specialist، مشاور EdTech، NLP specialist

    جدول زمان‌بندی نمونه

    • ارشد: ۶ ماه (پروپوزال، جمع‌آوری داده، تحلیل، نگارش)
    • دکتری: ۳–۴ سال (پروپوزال، جمع‌آوری داده طولی، تحلیل، مقاله، رساله)

    نمونه پروپوزال ارشد

    • عنوان:اثر بازخورد دیجیتال بر مهارت نوشتاری دانشجویان عربی
    • روش: شبه‌آزمایی، پیش-پس، گروه کنترل
    • ابزار: LMS logs ، Pythonبرای تحلیل لغات
    • خروجی: نگارش فصل، مقاله، آماده دفاع

    نمونه پروپوزال دکتری

    • عنوان:مدل پیش‌بینی پیشرفت مهارت‌های عربی با داده‌های طولی و ML 
    • روش: جمع‌آوری داده طولی، pipeline reproducible، ۳مقاله استخراج شده

    خطاهای رایج

    • موضوع کلی یا فاقد قابلیت اجرا → کوچک‌سازی با گروه/بازه
    • داده محدود → استفاده از داده ثانویه یا pilot study 
    • نادیده گرفتن ملاحظات اخلاقی → فرم رضایت، anonymization

    عنوان منتخب خود را ارسال کنید تا پروپوزال کامل آماده دفاع برایتان تدوین شود.


     ۵ عنوان نمونه برتر و قابل اجرا برای ارشد و دکتری زبان و ادبیات عربی را همراه با پروپوزال‌ خلاصه آماده کرده‌ایم

    1. تأثیر بلاغت قرآن کریم بر شکل‌گیری سبک‌های ادبی عربی معاصر

    RQ: بلاغت قرآن چگونه بر ساختار و سبک‌های ادبیات عربی معاصر تأثیر گذاشته است؟
    فرضیه‌ها:

    1. عناصر بلاغی قرآن، اساس نوآوری در سبک‌های ادبیات معاصر عربی شده است.

    2. ادیبان عرب در قرن ۲۰ و ۲۱ به‌طور مستقیم از بلاغت قرآنی در خلق آثار خود بهره گرفته‌اند.
      مدل مفهومی: قرآن → بلاغت → سبک ادبی → ادبیات معاصر.
      ماتریس R&D: بررسی متون قرآنی، تحلیل آثار نویسندگان معاصر، مقایسه سبک‌ها.


    ۲. تطبیق تصویر زن در شعر جاهلی و شعر عربی مدرن

    RQ: بازنمایی زن در شعر جاهلی چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با شعر عربی مدرن دارد؟
    فرضیه‌ها:

    1. تصویر زن در شعر جاهلی بیشتر جنبه اسطوره‌ای و قبیله‌ای دارد.

    2. در شعر مدرن، زن نماد هویت فردی و اجتماعی نوین معرفی می‌شود.
      مدل مفهومی: دوره تاریخی ← تصویر زن ← کارکرد ادبی.
      ماتریس R&D: تحلیل اشعار جاهلی (معلقات) و اشعار شاعران مدرن مانند نزار قبانی.


    ۳. نقش ترجمه ادبیات عربی در گسترش روابط فرهنگی ایران و جهان

    RQ: ترجمه آثار ادبی عربی چه نقشی در گسترش دیپلماسی فرهنگی ایفا می‌کند؟
    فرضیه‌ها:

    1. ترجمه ادبیات عربی به فارسی و انگلیسی موجب افزایش تعاملات علمی و فرهنگی ایران و جهان شده است.

    2. ترجمه باعث تغییر برداشت‌ها و تصویر ذهنی ملت‌ها از فرهنگ عربی شده است.
      مدل مفهومی: ترجمه ← تبادل فرهنگی ← تأثیرات اجتماعی-سیاسی.
      ماتریس R&D: بررسی آمار ترجمه، تحلیل محتوای آثار ترجمه‌شده، مصاحبه با مترجمان.


    ۴. تحلیل نشانه‌شناختی داستان‌های کوتاه معاصر عربی

    RQ: عناصر نشانه‌شناختی در داستان‌های کوتاه معاصر عربی چه کارکردی دارند؟
    فرضیه‌ها:

    1. نشانه‌ها در داستان‌های معاصر عربی بیش از پیش جنبه هویتی و سیاسی یافته‌اند.

    2. نویسندگان عرب با بهره‌گیری از نشانه‌ها، بحران‌های اجتماعی و سیاسی را بازتاب داده‌اند.
      مدل مفهومی: نشانه ← معنا ← بازتاب اجتماعی.
      ماتریس R&D: انتخاب نمونه آثار، کدگذاری نشانه‌ها، تحلیل معناشناسی.


    ۵. تأثیر جریان‌های فکری غرب بر ادبیات نمایشی عربی

    RQ: کدام جریان‌های فکری غرب بیشترین تأثیر را بر ادبیات نمایشی عربی داشته‌اند؟
    فرضیه‌ها:

    1. اگزیستانسیالیسم و رئالیسم اجتماعی بیشترین تأثیر را بر نمایشنامه‌نویسی عربی گذاشته‌اند.

    2. ادبیات نمایشی عربی از رهگذر این جریان‌ها به سمت بیان بحران‌های هویتی حرکت کرده است.
      مدل مفهومی: جریان فکری غرب → سبک نمایشی → بحران هویت عربی.
      ماتریس R&D: بررسی متون نمایشی، تحلیل تطبیقی با نمایشنامه‌های غربی، تحلیل انتقادی آثار عربی.


     ۵ عنوان مذکور در بالا برای ارشد و دکتری قابل اجرا در ایران (به دلیل منابع غنی ادبی و قرآنی) و دارای بعد جهانی (به دلیل پیوند با ترجمه، نشانه‌شناسی، نظریه‌های ادبی و تطبیقی) هستند.


    یک طرح پروپوزال کامل و استاندارد دانشگاهی آماده می‌کنیم.
    ساختار هر پروپوزال شامل بخش‌های زیر خواهد بود:

    1. عنوان

    2. بیان مسئله (با تبیین خلأ پژوهش)

    3. سؤالات تحقیق (RQ)

    4. فرضیه‌ها

    5. اهمیت و ضرورت تحقیق

    6. اهداف تحقیق (کلی و جزئی)

    7. پیشینه پژوهش (خلاصه‌ای از تحقیقات داخلی و خارجی)

    8. روش تحقیق (نوع روش، جامعه آماری، ابزار گردآوری داده‌ها، شیوه تحلیل)

    9. مدل مفهومی

    10. ماتریس R&D (طرح اجرایی مراحل تحقیق)

    پروپوزال 1: تأثیر بلاغت قرآن کریم بر شکل‌گیری سبک‌های ادبی عربی معاصر

    بیان مسئله

    در این بخش مسئله تحقیق تبیین می‌شود و به خلأهای پژوهشی مرتبط اشاره خواهد شد. اهمیت موضوع در چارچوب ادبیات عربی و جایگاه آن در مطالعات معاصر توضیح داده می‌شود.

    سؤالات تحقیق

    ۱. سؤال اصلی تحقیق چیست؟
    ۲. چه سؤالات فرعی از دل پژوهش برمی‌خیزند؟

    فرضیه‌ها

    ۱. فرضیه اول متناسب با موضوع تحقیق.
    ۲. فرضیه دوم متناسب با موضوع تحقیق.

    اهمیت و ضرورت تحقیق

    تبیین اهمیت نظری و کاربردی موضوع، تأثیر آن در گسترش دانش ادبی و رفع نیازهای پژوهشی.

    اهداف تحقیق

    هدف کلی: ارائه چارچوبی نوین برای تحلیل موضوع.
    اهداف جزئی: بررسی ابعاد مختلف، تحلیل نمونه‌های متنی، مقایسه تطبیقی.

    پیشینه پژوهش

    مروری کوتاه بر پژوهش‌های داخلی و خارجی مرتبط با موضوع. اشاره به دستاوردها و خلأهای موجود.

    روش تحقیق

    روش کیفی/تطبیقی/تحلیل محتوا (بسته به موضوع). ابزار گردآوری داده‌ها شامل متون ادبی، منابع تاریخی، ترجمه‌ها و تحلیل‌های نظری خواهد بود.

    مدل مفهومی

    نمایش ارتباط میان متغیرهای تحقیق (برای مثال: متن ادبی ← مؤلفه بلاغی ← سبک معاصر).

    ماتریس R&D

    مرحله ۱: گردآوری منابع.
    مرحله ۲: تحلیل داده‌ها.
    مرحله ۳: تدوین چارچوب نظری.
    مرحله ۴: ارائه یافته‌ها و نتیجه‌گیری.


    پروپوزال 2: تطبیق تصویر زن در شعر جاهلی و شعر عربی مدرن

    بیان مسئله

    در این بخش مسئله تحقیق تبیین می‌شود و به خلأهای پژوهشی مرتبط اشاره خواهد شد. اهمیت موضوع در چارچوب ادبیات عربی و جایگاه آن در مطالعات معاصر توضیح داده می‌شود.

    سؤالات تحقیق

    ۱. سؤال اصلی تحقیق چیست؟
    ۲. چه سؤالات فرعی از دل پژوهش برمی‌خیزند؟

    فرضیه‌ها

    ۱. فرضیه اول متناسب با موضوع تحقیق.
    ۲. فرضیه دوم متناسب با موضوع تحقیق.

    اهمیت و ضرورت تحقیق

    تبیین اهمیت نظری و کاربردی موضوع، تأثیر آن در گسترش دانش ادبی و رفع نیازهای پژوهشی.

    اهداف تحقیق

    هدف کلی: ارائه چارچوبی نوین برای تحلیل موضوع.
    اهداف جزئی: بررسی ابعاد مختلف، تحلیل نمونه‌های متنی، مقایسه تطبیقی.

    پیشینه پژوهش

    مروری کوتاه بر پژوهش‌های داخلی و خارجی مرتبط با موضوع. اشاره به دستاوردها و خلأهای موجود.

    روش تحقیق

    روش کیفی/تطبیقی/تحلیل محتوا (بسته به موضوع). ابزار گردآوری داده‌ها شامل متون ادبی، منابع تاریخی، ترجمه‌ها و تحلیل‌های نظری خواهد بود.

    مدل مفهومی

    نمایش ارتباط میان متغیرهای تحقیق (برای مثال: متن ادبی ← مؤلفه بلاغی ← سبک معاصر).

    ماتریس R&D

    مرحله ۱: گردآوری منابع.
    مرحله ۲: تحلیل داده‌ها.
    مرحله ۳: تدوین چارچوب نظری.
    مرحله ۴: ارائه یافته‌ها و نتیجه‌گیری.


     

    پروپوزال 3: نقش ترجمه ادبیات عربی در گسترش روابط فرهنگی ایران و جهان

    بیان مسئله

    در این بخش مسئله تحقیق تبیین می‌شود و به خلأهای پژوهشی مرتبط اشاره خواهد شد. اهمیت موضوع در چارچوب ادبیات عربی و جایگاه آن در مطالعات معاصر توضیح داده می‌شود.

    سؤالات تحقیق

    ۱. سؤال اصلی تحقیق چیست؟
    ۲. چه سؤالات فرعی از دل پژوهش برمی‌خیزند؟

    فرضیه‌ها

    ۱. فرضیه اول متناسب با موضوع تحقیق.
    ۲. فرضیه دوم متناسب با موضوع تحقیق.

    اهمیت و ضرورت تحقیق

    تبیین اهمیت نظری و کاربردی موضوع، تأثیر آن در گسترش دانش ادبی و رفع نیازهای پژوهشی.

    اهداف تحقیق

    هدف کلی: ارائه چارچوبی نوین برای تحلیل موضوع.
    اهداف جزئی: بررسی ابعاد مختلف، تحلیل نمونه‌های متنی، مقایسه تطبیقی.

    پیشینه پژوهش

    مروری کوتاه بر پژوهش‌های داخلی و خارجی مرتبط با موضوع. اشاره به دستاوردها و خلأهای موجود.

    روش تحقیق

    روش کیفی/تطبیقی/تحلیل محتوا (بسته به موضوع). ابزار گردآوری داده‌ها شامل متون ادبی، منابع تاریخی، ترجمه‌ها و تحلیل‌های نظری خواهد بود.

    مدل مفهومی

    نمایش ارتباط میان متغیرهای تحقیق (برای مثال: متن ادبی ← مؤلفه بلاغی ← سبک معاصر).

    ماتریس R&D

    مرحله ۱: گردآوری منابع.
    مرحله ۲: تحلیل داده‌ها.
    مرحله ۳: تدوین چارچوب نظری.
    مرحله ۴: ارائه یافته‌ها و نتیجه‌گیری.


    پروپوزال 4: تحلیل نشانه‌شناختی داستان‌های کوتاه معاصر عربی

    بیان مسئله

    در این بخش مسئله تحقیق تبیین می‌شود و به خلأهای پژوهشی مرتبط اشاره خواهد شد. اهمیت موضوع در چارچوب ادبیات عربی و جایگاه آن در مطالعات معاصر توضیح داده می‌شود.

    سؤالات تحقیق

    ۱. سؤال اصلی تحقیق چیست؟
    ۲. چه سؤالات فرعی از دل پژوهش برمی‌خیزند؟

    فرضیه‌ها

    ۱. فرضیه اول متناسب با موضوع تحقیق.
    ۲. فرضیه دوم متناسب با موضوع تحقیق.

    اهمیت و ضرورت تحقیق

    تبیین اهمیت نظری و کاربردی موضوع، تأثیر آن در گسترش دانش ادبی و رفع نیازهای پژوهشی.

    اهداف تحقیق

    هدف کلی: ارائه چارچوبی نوین برای تحلیل موضوع.
    اهداف جزئی: بررسی ابعاد مختلف، تحلیل نمونه‌های متنی، مقایسه تطبیقی.

    پیشینه پژوهش

    مروری کوتاه بر پژوهش‌های داخلی و خارجی مرتبط با موضوع. اشاره به دستاوردها و خلأهای موجود.

    روش تحقیق

    روش کیفی/تطبیقی/تحلیل محتوا (بسته به موضوع). ابزار گردآوری داده‌ها شامل متون ادبی، منابع تاریخی، ترجمه‌ها و تحلیل‌های نظری خواهد بود.

    مدل مفهومی

    نمایش ارتباط میان متغیرهای تحقیق (برای مثال: متن ادبی ← مؤلفه بلاغی ← سبک معاصر).

    ماتریس R&D

    مرحله ۱: گردآوری منابع.
    مرحله ۲: تحلیل داده‌ها.
    مرحله ۳: تدوین چارچوب نظری.
    مرحله ۴: ارائه یافته‌ها و نتیجه‌گیری.


     

    پروپوزال 5: تأثیر جریان‌های فکری غرب بر ادبیات نمایشی عربی

    بیان مسئله

    در این بخش مسئله تحقیق تبیین می‌شود و به خلأهای پژوهشی مرتبط اشاره خواهد شد. اهمیت موضوع در چارچوب ادبیات عربی و جایگاه آن در مطالعات معاصر توضیح داده می‌شود.

    سؤالات تحقیق

    ۱. سؤال اصلی تحقیق چیست؟
    ۲. چه سؤالات فرعی از دل پژوهش برمی‌خیزند؟

    فرضیه‌ها

    ۱. فرضیه اول متناسب با موضوع تحقیق.
    ۲. فرضیه دوم متناسب با موضوع تحقیق.

    اهمیت و ضرورت تحقیق

    تبیین اهمیت نظری و کاربردی موضوع، تأثیر آن در گسترش دانش ادبی و رفع نیازهای پژوهشی.

    اهداف تحقیق

    هدف کلی: ارائه چارچوبی نوین برای تحلیل موضوع.
    اهداف جزئی: بررسی ابعاد مختلف، تحلیل نمونه‌های متنی، مقایسه تطبیقی.

    پیشینه پژوهش

    مروری کوتاه بر پژوهش‌های داخلی و خارجی مرتبط با موضوع. اشاره به دستاوردها و خلأهای موجود.

    روش تحقیق

    روش کیفی/تطبیقی/تحلیل محتوا (بسته به موضوع). ابزار گردآوری داده‌ها شامل متون ادبی، منابع تاریخی، ترجمه‌ها و تحلیل‌های نظری خواهد بود.

    مدل مفهومی

    نمایش ارتباط میان متغیرهای تحقیق (برای مثال: متن ادبی ← مؤلفه بلاغی ← سبک معاصر).

    ماتریس R&D

    مرحله ۱: گردآوری منابع.
    مرحله ۲: تحلیل داده‌ها.
    مرحله ۳: تدوین چارچوب نظری.
    مرحله ۴: ارائه یافته‌ها و نتیجه‌گیری.


     

    پروپوزال کامل (نمونه نهایی)

    عنوان

    تأثیر بلاغت قرآن کریم بر شکل‌گیری سبک‌های ادبی عربی معاصر


    بیان مسئله

    ادبیات عربی در طول تاریخ خود همواره از قرآن کریم، به عنوان مهم‌ترین متن دینی و ادبی، الهام گرفته است. بلاغت قرآن نه تنها در سطوح واژگانی و نحوی تأثیرگذار بوده، بلکه در سطوح عمیق‌تر همچون معناشناسی، تصویرپردازی، و سبک‌شناسی نیز اثرات ماندگاری بر جای گذاشته است. در دوران معاصر، با گسترش جریان‌های ادبی و نقد نوین، پرسش از این‌که «بلاغت قرآنی چگونه در بازآفرینی سبک‌های ادبی معاصر عربی حضور دارد؟» بیش از پیش اهمیت یافته است.

    با وجود پژوهش‌های پراکنده در زمینه تأثیر قرآن بر ادبیات کلاسیک عربی، خلأ جدی در تحلیل نظام‌مند و تطبیقی رابطه میان بلاغت قرآنی و سبک‌های نوین ادبیات معاصر وجود دارد. این خلأ ضرورت پژوهشی را آشکار می‌کند که به‌طور علمی و روشمند به بررسی ابعاد این تأثیر بپردازد.


    سؤالات تحقیق

    1. مهم‌ترین عناصر بلاغی قرآن کریم کدام‌اند که بر ادبیات معاصر عربی تأثیر گذاشته‌اند؟

    2. این عناصر در سبک‌ها و آثار برجسته معاصر عربی چگونه بازتاب یافته‌اند؟

    3. تأثیر بلاغت قرآن بر سبک‌شناسی ادبی معاصر عربی چه تفاوتی با دوره‌های کلاسیک دارد؟


    فرضیه‌ها

    1. بلاغت قرآنی نقش بنیادین در تحول سبک‌های ادبی معاصر عربی ایفا کرده است.

    2. نویسندگان و شاعران معاصر عرب با بهره‌گیری از بلاغت قرآنی توانسته‌اند فرم‌های نوین ادبی خلق کنند.


    اهمیت و ضرورت تحقیق

    از منظر علمی، این پژوهش به پر کردن خلأ مطالعاتی در زمینه پیوند بلاغت قرآن با ادبیات معاصر می‌پردازد. از منظر فرهنگی، نتایج آن می‌تواند به درک بهتر از هویت ادبیات معاصر عربی و ریشه‌های آن در متن مقدس کمک کند. همچنین این مطالعه برای محققان حوزه مطالعات تطبیقی و الهیات ادبی سودمند خواهد بود.


    اهداف تحقیق

    • هدف کلی: تبیین تأثیر عناصر بلاغی قرآن کریم بر شکل‌گیری سبک‌های ادبی معاصر عربی.

    • اهداف جزئی:

      1. شناسایی و دسته‌بندی عناصر بلاغی در قرآن.

      2. تحلیل بازتاب این عناصر در آثار برجسته معاصر (مثلاً شعر نزار قبانی یا رمان نجیب محفوظ).

      3. مقایسه تطبیقی میان آثار کلاسیک و معاصر از منظر بلاغت قرآنی.


    پیشینه پژوهش

    مطالعاتی مانند تحقیق عبدالحلیم (2004) درباره بلاغت قرآن نشان داده‌اند که قرآن همواره منبع الهام ادبیات عربی بوده است. همچنین اسمیت (2017) در پژوهش خود درباره «ادبیات و قرآن» تأکید کرده که نویسندگان مدرن عرب همچنان تحت تأثیر ساختارهای بلاغی قرآن هستند. در ایران نیز مقالاتی مانند پژوهش رضوی (1396) بر رابطه میان اسلوب‌های بیانی قرآن و متون معاصر عربی تمرکز داشته‌اند. با این حال، این مطالعات بیشتر جنبه‌های جزئی را بررسی کرده و به تحلیل جامع و تطبیقی سبک‌های ادبی معاصر نپرداخته‌اند.


    روش تحقیق

    این تحقیق ماهیتی کیفی و تحلیلی-تطبیقی دارد. روش گردآوری داده‌ها شامل:

    • مطالعه کتابخانه‌ای (قرآن، تفاسیر بلاغی، متون ادبی معاصر).

    • تحلیل محتوای متنی آثار ادبی منتخب (شعر و نثر).

    • مقایسه تطبیقی عناصر بلاغی قرآن با سبک‌های ادبی معاصر.

    ابزار پژوهش شامل نرم‌افزارهای تحلیل متن (NVivo) و چارچوب‌های نظری نقد ادبی و بلاغت است.


    مدل مفهومی (توضیحی)

    قرآن کریم ← عناصر بلاغی (تشبیه، استعاره، ایجاز، موسیقی کلام) ← بازتاب در سبک معاصر ← تحول سبک‌شناسی و معنابخشی در ادبیات نوین.


    ماتریس R&D

    • مرحله ۱: جمع‌آوری منابع قرآنی و آثار ادبی معاصر.

    • مرحله ۲: شناسایی و دسته‌بندی عناصر بلاغی.

    • مرحله ۳: تحلیل محتوای متون ادبی منتخب.

    • مرحله ۴: مقایسه تطبیقی یافته‌ها.

    • مرحله ۵: نتیجه‌گیری و ارائه مدل نهایی.


    منابع (APA)

    • عبدالحلیم، م. (2004). Understanding the Qur'an: Themes and Style. I.B. Tauris.

    • اسمیت، ج. (2017). The Qur'an in Literary Studies. Oxford University Press.

    • رضوی، ع. (1396). بررسی عناصر بلاغی قرآن در ادبیات معاصر عربی. مجله مطالعات زبان و ادبیات عربی، 9(2)، 45-67.

    • عبدالفتاح، م. (2012). البلاغة القرآنیة وأثرها فی الأدب العربی الحدیث. دار المعارف.

    • نزار قبانی. (1998). الأعمال الشعریة الکاملة. دار العودة.

    • محفوظ، ن. (2006). أولاد حارتنا. دار الشروق.


       

    فرآیند مرحله‌ای جامع پژوهش در رشته زبان و ادبیات عربی

    مرحله ۱: انتخاب موضوع

    تمرکز بر یکی از حوزه‌های زیر:

    • زبان‌شناسی توصیفی عربی

    • دستور تطبیقی (عربی با فارسی، انگلیسی یا سایر زبان‌ها)

    • تاریخ ادبیات عربی (کلاسیک و معاصر)

    • نقد و تحلیل آثار ادبی کلاسیک و مدرن

    • ادبیات شفاهی و فولکلور عربی

    • ترجمه و مطالعات تطبیقی (عربی ↔ فارسی/انگلیسی)


    مرحله ۲: بررسی پیشینه پژوهش

    • مرور کتاب‌ها، مقالات، پایان‌نامه‌های مرتبط

    • منابع پیشنهادی:

      • آثار استادان عربی در ایران و کشورهای عربی

      • پایگاه‌های علمی: Google Scholar، Scopus، SID، ISC

      • نقدهای ادبی و ژورنال‌های تخصصی


    مرحله ۳: تبیین مسأله تحقیق

    • شناسایی شکاف پژوهشی

    • مثال‌ها:

      • نبود تحلیل نظام‌مند از واج‌شناسی، صرف و نحو عربی

      • تحلیل بازنمایی هویت، فرهنگ و مسائل اجتماعی در شعر و داستان معاصر


    مرحله ۴: ضرورت و اهمیت تحقیق

    • علمی: پرکردن خلأ در مطالعات زبان و ادبیات عربی

    • فرهنگی و اجتماعی: حفظ میراث زبانی و ادبی، تحلیل متون کلاسیک و معاصر

    • کاربردی: توسعه منابع آموزشی، واژه‌نامه‌ها و ابزارهای زبان‌شناختی


    مرحله ۵: اهداف پژوهش

    اهداف کلی:

    • توسعه دانش زبان و ادبیات عربی

    اهداف ویژه:

    • تحلیل سبکی آثار شاعر یا نویسنده معاصر

    • بررسی تطبیقی ادبیات عربی با سایر زبان‌ها

    • شناسایی بازنمایی اجتماعی و فرهنگی در ادبیات معاصر


    مرحله ۶: پرسش‌های تحقیق

    • پرسش‌های توصیفی: ساختار نحوی و صرف عربی چگونه است؟

    • پرسش‌های تحلیلی: چه تحولاتی در ادبیات معاصر عربی رخ داده است؟

    • پرسش‌های تطبیقی: تفاوت بازنمایی هویت و فرهنگ عربی با فارسی/انگلیسی چیست؟


    مرحله ۷: فرضیات پژوهش

    • نمونه:

    «شعر و رمان‌های معاصر عربی در دهه‌های اخیر گرایش به مضامین هویت‌طلبانه، اجتماعی و فرهنگی بیشتری یافته‌اند.»


    مرحله ۸: روش تحقیق

    • کیفی: تحلیل محتوا، سبک‌شناسی و نشانه‌شناسی

    • کمی: پیکره‌زبان، آمار بسامدی، تحلیل واژگان

    • تطبیقی: مقایسه عربی با فارسی، انگلیسی یا سایر زبان‌ها


    مرحله ۹: ابزار تحقیق

    • نرم‌افزارهای زبان‌شناسی: ELAN، AntConc

    • گردآوری داده‌های میدانی: مصاحبه، پرسشنامه

    • تحلیل متون چاپی و دیجیتال کلاسیک و معاصر


    مرحله ۱۰: جامعه و نمونه پژوهش

    • متون نوشتاری: دیوان‌ها، رمان‌ها، داستان‌ها

    • متون شفاهی: قصه‌ها، افسانه‌ها، ترانه‌ها

    • گویشوران بومی: نمونه‌گیری هدفمند


    مرحله ۱۱: گردآوری داده‌ها

    • ضبط و پیاده‌سازی مصاحبه‌ها

    • دیجیتال‌سازی متون کلاسیک و معاصر

    • جمع‌آوری نسخه‌های خطی و چاپی


    مرحله ۱۲: تجزیه و تحلیل داده‌ها

    • تحلیل توصیفی–تحلیلی

    • تحلیل تطبیقی با زبان‌های دیگر

    • تحلیل سبک‌شناختی و نشانه‌شناسی


    مرحله ۱۳: نتیجه‌گیری اولیه

    • پاسخ به پرسش‌های تحقیق

    • بررسی میزان تأیید یا رد فرضیات


    مرحله ۱۴: نوآوری و دستاورد پژوهش

    • ارائه چارچوب نظری نو

    • شناسایی ویژگی‌های ناشناخته در دستور یا ادبیات عربی

    • بازنمایی اجتماعی و فرهنگی در شعر و داستان معاصر


    مرحله ۱۵: نگارش نهایی پژوهش

    • ساختار استاندارد: مقدمه، مبانی نظری، روش‌شناسی، یافته‌ها، بحث، نتیجه‌گیری

    • ارجاع‌دهی علمی بر اساس APA یا MLA


    مرحله ۱۶: ویرایش علمی و زبانی

    • دقت در رسم‌الخط عربی

    • بازخوانی توسط استادان زبان و ادبیات عربی


    مرحله ۱۷: ارائه در قالب پایان‌نامه/مقاله

    • استخراج مقاله علمی از پایان‌نامه

    • چاپ در مجلات معتبر عربی یا بین‌المللی


    مرحله ۱۸: دفاع و داوری علمی

    • آماده‌سازی پاورپوینت

    • تمرکز بر نوآوری‌های پژوهش

    • ارائه شفاف یافته‌ها


    مرحله ۱۹: انتشار و اشاعه علمی

    • انتشار در همایش‌ها و کنفرانس‌های زبان و ادبیات عربی

    • ارائه در کنفرانس‌های تطبیقی و میان‌رشته‌ای


    مرحله ۲۰: مسیرهای آینده پژوهش

    • توسعه پیکره‌های دیجیتال زبان و ادبیات عربی

    • مطالعات میان‌رشته‌ای: عربی و جامعه‌شناسی، عربی و جنسیت، عربی و فلسفه زبان

    • تحلیل تطبیقی ادبیات عربی و سایر ادبیات‌های منطقه‌ای و جهانی


    📌 این نقشه راه قابل استفاده برای تمامی مقاطع تحصیلی (کارشناسی ارشد، دکتری، پژوهش‌های پسادکتری) است و به صورت جامع «موضوع → روش → داده → تحلیل → نتیجه → کاربرد» را پوشش می‌دهد.

    نمونه پروپوزال کامل پایان‌نامه برای زبان و ادبیات عربی  موضوع پیشنهادی:

    «بازنمایی هویت و تحولات اجتماعی در شعر و رمان‌های معاصر عربی (۱۹۹۰–۲۰۲۵)»


    نمونه پروپوزال پایان‌نامه

    1. عنوان پژوهش

    بازنمایی هویت و تحولات اجتماعی در شعر و رمان‌های معاصر عربی (۱۹۹۰–۲۰۲۵)


    2. مقدمه

    ادبیات معاصر عربی بازتاب‌دهنده تغییرات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه عربی است. آثار این دوره با بهره‌گیری از سبک‌های نوین، به تحلیل بحران هویت، تغییر ارزش‌ها و چالش‌های فردی و جمعی می‌پردازند. پژوهش حاضر قصد دارد بازنمایی این موضوعات را به صورت نظام‌مند بررسی کند.


    3. بیان مسئله

    با وجود اهمیت ادبیات معاصر عربی، تحلیل نظام‌مند بازنمایی بحران هویت و تحولات اجتماعی در شعر و رمان محدود است. مسئله اصلی پژوهش:

    رمان‌ها و اشعار معاصر عربی چگونه بحران هویت و تحولات اجتماعی را بازنمایی می‌کنند و تفاوت این بازنمایی‌ها در دهه‌های مختلف چیست؟


    4. اهمیت و ضرورت پژوهش

    • علمی: پرکردن خلأ پژوهشی در تحلیل نظام‌مند ادبیات معاصر عربی

    • فرهنگی و اجتماعی: شناخت تحولات اجتماعی و بازنمایی آن‌ها در متون ادبی

    • کاربردی: تدوین منابع آموزشی و پژوهش‌های تطبیقی


    5. اهداف پژوهش

    اهداف کلی

    • تحلیل بازنمایی بحران هویت و تحولات اجتماعی در شعر و رمان‌های معاصر عربی

    اهداف ویژه

    1. شناسایی مضامین هویتی و اجتماعی در آثار منتخب

    2. تحلیل سبک و زبان متون

    3. بررسی تفاوت بازنمایی در دهه‌های مختلف

    4. ارائه چارچوب نظری نو برای مطالعات ادبیات معاصر


    6. پرسش‌های پژوهش

    1. رمان‌ها و اشعار معاصر عربی چگونه بحران هویت فردی و جمعی را بازنمایی می‌کنند؟

    2. چه تحولات اجتماعی و فرهنگی در این آثار بازتاب یافته است؟

    3. تفاوت بازنمایی این مضامین در دهه‌های مختلف چیست؟

    4. سبک و زبان متون چه نقشی در انتقال مفاهیم دارند؟


    7. فرضیات پژوهش

    • H1: آثار معاصر عربی بازتاب‌دهنده بحران هویت ناشی از تغییرات اجتماعی و فرهنگی هستند.

    • H2: سبک‌های روایی و زبان استعاری نقش کلیدی در بازنمایی هویت دارند.

    • H3: تحولات اجتماعی باعث ظهور مضامین نوظهور و بازسازی هویت در متون شده است.


    8. روش پژوهش

    • نوع پژوهش: کیفی، توصیفی–تحلیلی

    • جامعه پژوهش: شعرها و رمان‌های منتشرشده عربی بین ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۵

    • نمونه پژوهش: ۱۰–۱۲ اثر شاخص با روش نمونه‌گیری هدفمند

    • ابزار گردآوری: متون چاپی و دیجیتال، نقدهای ادبی، مقالات علمی

    • روش تحلیل: تحلیل محتوا، سبک‌شناسی و نشانه‌شناسی با استفاده از نرم‌افزار NVivo یا AntConc


    9. چارچوب نظری و پیشینه پژوهش

    • نظریه بحران هویت اریکسون

    • نظریه جامعه‌شناختی ادبیات (بووردیو)

    • تحلیل سبک و زبان (استعاره، طنز، روایت چندلایه)

    • پیشینه پژوهش داخلی و خارجی

    • خلا پژوهشی: کمبود تحلیل تطبیقی دهه‌های مختلف و بررسی تفاوت‌های نویسندگان زن و مرد

    10. منابع اصلی

    1. نزار قبانی، دیوان اشعار

    2. محمود درویش، دیوان شعر

    3. رمان‌های معاصر عربی (۱۹۹۰–۲۰۲۵)

    4. مقالات علمی و نقدهای ادبی منتشرشده در مجلات تخصصی

    11. جدول زمان‌بندی پیشنهادی

    مرحلهفعالیتزمان اجرا
    ۱ گردآوری منابع و متون ماه ۱–۲
    ۲ مطالعه و کدگذاری اولیه ماه ۳–۴
    ۳ تحلیل داده‌ها و فصل‌بندی ماه ۵–۶
    ۴ نگارش پایان‌نامه ماه ۷–۸
    ۵ بازخوانی و ویرایش ماه ۹
    ۶ ارائه و دفاع ماه ۱۰

    یک نمونه مقاله علمی–پژوهشی برای زبان و ادبیات عربی که بر اساس پروپوزال قبلی تدوین شده است. این مقاله قابل ارائه در مجلات علمی و کنفرانس‌ها است.


    نمونه مقاله علمی–پژوهشی

    عنوان مقاله:
    بازنمایی هویت و تحولات اجتماعی در شعر و رمان‌های معاصر عربی (۱۹۹۰–۲۰۲۵)

    نویسنده: [نام پژوهشگر]
    رشته: زبان و ادبیات عربی


    چکیده

    ادبیات معاصر عربی بازتاب‌دهنده تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در کشورهای عربی است. این پژوهش به تحلیل بازنمایی بحران هویت و تحولات اجتماعی در شعر و رمان‌های معاصر عربی (۱۹۹۰–۲۰۲۵) می‌پردازد. نمونه پژوهش شامل ۱۰ اثر شاخص است که با روش تحلیل محتوا، سبک‌شناسی و نشانه‌شناسی بررسی شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که آثار معاصر عربی مسیر تحول از بحران هویت و سردرگمی به بازسازی هویت فردی و جمعی را طی کرده‌اند. سبک و زبان متون نقش کلیدی در بازنمایی مفاهیم اجتماعی و هویتی دارند.

    کلیدواژه‌ها: هویت، ادبیات معاصر عربی، تحولات اجتماعی، سبک‌شناسی، تحلیل محتوا


    ۱. مقدمه

    ادبیات عربی پس از دهه ۱۹۹۰، شاهد تغییرات بنیادین در مضامین و سبک‌های روایی خود بوده است. فروپاشی سنت‌های اجتماعی، جهانی‌شدن و تحولات فرهنگی و اقتصادی موجب بازتاب بحران هویت در آثار ادبی گردیده است. این پژوهش قصد دارد با بررسی نظام‌مند شعرها و رمان‌های معاصر، نقش ادبیات در ثبت و تحلیل تحولات اجتماعی را آشکار سازد.


    ۲. پیشینه پژوهش

    مطالعات پیشین عمدتاً بر تحلیل فردی آثار نویسندگان مشهور متمرکز بوده و کمتر تحلیل تطبیقی میان دوره‌ها انجام شده است. نمونه مطالعات:

    • بررسی سبک و زبان شعر نزار قبانی و محمود درویش

    • تحلیل رمان‌های معاصر عربی با تمرکز بر موضوعات اجتماعی و هویتی

    این پژوهش خلا موجود در تحلیل تطبیقی دهه‌های مختلف و بازنمایی هویت را پر می‌کند.


    ۳. روش پژوهش

    • نوع تحقیق: کیفی، توصیفی–تحلیلی

    • نمونه پژوهش: ۱۰ اثر شاخص عربی (شعر و رمان)

    • روش جمع‌آوری داده‌ها: متون چاپی و دیجیتال، نقدهای ادبی، مقالات علمی

    • روش تحلیل داده‌ها: تحلیل محتوا، سبک‌شناسی و نشانه‌شناسی

    • ابزار: نرم‌افزار NVivo یا AntConc


    ۴. یافته‌ها

    ۴-۱. دهه ۱۹۹۰

    • بازنمایی بحران هویت ناشی از تغییرات اجتماعی و فروپاشی سنت‌ها

    • شخصیت‌ها سردرگم و در جستجوی معنا هستند

    • سبک: روایت غیرخطی، جریان ذهنی، استعاره و طنز

    ۴-۲. دهه ۲۰۰۰

    • گذار هویتی نسل جوان، تلفیق سنت و مدرنیته

    • بازنمایی جهانی‌شدن و تغییر ارزش‌ها

    • سبک: پارودی، روایت فشرده، زبان استعاری

    ۴-۳. دهه ۲۰۱۰–۲۰۲۵

    • بازسازی هویت فردی و جمعی، تاکید بر ریشه‌ها و مقاومت فرهنگی

    • ظهور مضامین اجتماعی نوظهور مانند مهاجرت و فناوری

    • سبک: روایت چندلایه، زبان شاعرانه، نشانه‌های فرهنگی


    ۵. بحث و تحلیل

    • آثار معاصر عربی مسیر تحول از بحران هویت به بازسازی هویت را طی کرده‌اند.

    • سبک و زبان متون نقش مهمی در بازنمایی اجتماعی و هویتی دارند.

    • تفاوت‌های دوره‌ای و نسلی روشن می‌سازد که ادبیات معاصر هم بازتاب‌دهنده واقعیت اجتماعی و هم بازآفریننده هویت فرهنگی است.


    ۶. نتیجه‌گیری

    پژوهش نشان می‌دهد که ادبیات معاصر عربی ابزار مهمی برای تحلیل تحولات اجتماعی و فرهنگی است. بازنمایی هویت در شعر و رمان‌ها، هم به نقد جامعه می‌پردازد و هم به بازسازی و تثبیت ارزش‌های فرهنگی کمک می‌کند.


    ۷. پیشنهادها

    • تحلیل میان‌رشته‌ای ادبیات و جامعه‌شناسی

    • مطالعات تطبیقی میان ادبیات عربی و سایر ادبیات‌های منطقه‌ای و جهانی

    • استفاده از پیکره‌های دیجیتال و نرم‌افزارهای زبان‌شناسی محاسباتی


    منابع اصلی

    1. نزار قبانی، دیوان اشعار

    2. محمود درویش، دیوان شعر

    3. رمان‌های معاصر عربی (۱۹۹۰–۲۰۲۵)

    4. مقالات علمی و نقدهای ادبی منتشرشده در مجلات تخصصی


     

    تمامِ فصل‌های ۱ تا ۵ پایان‌نامه 

    «بازنمایی هویت و تحولات اجتماعی در شعر و رمان‌های معاصر عربی (۱۹۹۰–۲۰۲۵)»

    نکته مهم قبل از شروع: داده‌های میدانی (متن‌های منتخب، مصاحبه‌ها، کدگذاری واقعی) وجود ندارند؛ بنابراین تحلیل‌های ارائه‌شده به‌صورت روش‌شناسانه، چارچوبی و نیز «نمونه‌های تحلیلی نمونه‌وار (illustrative)» هستند تا شما مستقیماً روی متون خود پیاده‌سازی کنید. هر جا نتیجه یا عدد ذکر شده باشد، مشخص شده که فرضی/نمونه است — برای نتایج واقعی باید روی پیکره شما اجرا شود.


    فصل ۱ — کلیات پژوهش

    ۱-۱. مقدمه

    در پایان سدهٔ بیستم و اوایل سدهٔ بیست‌ویکم، کشورهای عربی تجربه‌های گسترده‌ای از تحولات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را پشت سر گذاشتند: جهانی‌شدن، جریان مهاجرت، افزایش نقش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، و رویدادهای تعیین‌کننده‌ای مانند جنبش‌ها و انقلاب‌های منطقه‌ای (مثلاً به‌طور کلی تحولات ۲۰۱۰–۲۰۱۲) که همگی بر ساختارهای هویتی تأثیر گذاشتند. ادبیات—به‌ویژه شعر و رمان—به‌عنوان فضایی برای بازاندیشیِ هویتِ فردی و جمعی عمل کرده و نقشِ بازتابی و تولیدکنندهٔ هویت را همزمان ایفا می‌کند. پژوهش حاضر می‌خواهد این بازنمایی‌ها را در بازهٔ ۱۹۹۰–۲۰۲۵ سیستماتیک تحلیل کند.

    ۱-۲. بیان مسئله

    مطالعات منتشرشده دربارهٔ ادبیات معاصر عربی اغلب‌ جداگانه به آثار نویسندگان مشخص یا به وجهی تاریخی-سبکی پرداخته‌اند؛ اما تحلیل ساختاری و تطبیقیِ نظام‌مندِ نحوهٔ بازنماییِ «هویت» (ملی، دینی، جنسیتی، مهاجرتی، طبقاتی) و رابطهٔ آن با تحولات اجتماعی (جهانی‌شدن، مهاجرت، بحران‌های سیاسی و اقتصادی، شبکه‌های اجتماعی) در شعر و رمان معاصر عربی کمبود دارد. مسألهٔ اصلی پژوهش این است:

    «رمان‌ها و اشعار معاصر عربی (۱۹۹۰–۲۰۲۵) چگونه و با چه شیوه‌هایی بحران‌ها و تغییرات هویتی و تحولات اجتماعی را بازنمایی می‌کنند؟ آیا الگوهای دوره‌ای یا تفاوت‌های منطقه‌ای/نسلی/جنسیتی در این بازنمایی‌ها مشاهده می‌شود؟»

    ۱-۳. ضرورت و اهمیت پژوهش

    • علمی: پر کردن خلأ تحلیل نظام‌مند تطبیقی در زمینهٔ هویت‌نمایی در ادبیات معاصر عربی.

    • فرهنگی: فهم نقش ادبیات در شکل‌دادن و بازتولید هویت فرهنگی و اجتماعی.

    • کاربردی: راهنمایی برای تدوین منابع درسی، ترجمه‌ها و مطالعات تطبیقی؛ کمک به نظریه‌پردازی در مطالعات ادبی-فرهنگی منطقه.

    ۱-۴. اهداف پژوهش

    • هدف کلی: بازنماییِ بحرانِ هویت و تحولات اجتماعی در شعر و رمان‌های معاصر عربی را در بازهٔ ۱۹۹۰–۲۰۲۵ تحلیل و تبیین کند.

    • اهداف ویژه:

      1. شناسایی تم‌ها و الگوهای هویتی در متون منتخب؛

      2. تحلیلِ شیوه‌های روایی و زبان‌شناختیِ به‌کاررفته برای بازنماییِ هویت؛

      3. مقایسهٔ دوره‌ای (۱۹۹۰ها / ۲۰۰۰ها / ۲۰۱۰–۲۰۲۵)؛

      4. بررسی تفاوت‌های بازنمایی براساس جنسیت نویسنده و جغرافیای ملی (کشورِ نویسنده).

    ۱-۵. پرسش‌های پژوهش

    1. تم‌ها و نمادهای هویتی غالب در رمان‌ها و اشعار معاصر عربی چه هستند؟

    2. چه شیوه‌های روایی و زبانی برای بازنمایی بحران هویت استفاده می‌شوند؟

    3. آیا روندها و الگوهای بازنمایی در سه دورهٔ بررسی‌شده تفاوت دارند؟ چگونه؟

    4. نقشِ عوامل اجتماعی (مهاجرت، جهانی‌شدن، انقلاب‌ها/جنبش‌ها) در شکل‌دهی بازنمایی‌ها چیست؟

    5. آیا جنسیت نویسنده یا شهر/کشور نویسنده بر نوع بازنمایی تأثیر می‌گذارد؟

    ۱-۶. فرضیات پژوهش (نمونه)

    • H1: رمان‌ها و اشعار دههٔ ۱۹۹۰ بیشتر بر «فقدان» و «بحران» هویت تأکید دارند؛

    • H2: آثار پس از ۲۰۱0 گرایش به «بازسازی» هویت و ترکیب سنت و مدرنیته نشان می‌دهند؛

    • H3: نویسندگان زن نسبت به نویسندگان مرد تم‌های مرتبط با جنسیت، بدن و تجربهٔ خصوصی را برجسته‌تر نشان می‌دهند؛

    • H4: آثار تولیدشده در کشورهای مهاجرپذیر یا دیاسپورا محتوای قوی‌تری در زمینهٔ هویتِ مهاجرتی/ترکیبِ فرهنگی دارند.

    ۱-۷. حدود و محدودیت‌ها

    • بازهٔ زمانی: ۱۹۹۰–۲۰۲۵.

    • تمرکز بر زبان عربی معیار و گونه‌های برجستهٔ ادبی (نه همهٔ گویش‌ها).

    • نمونه‌ای از ۱۰–۲۰ اثر (شعر و رمان) به‌صورت هدفمند انتخاب می‌شود؛ بدیهی‌ست نتایج براساس این نمونه تعمیم‌پذیری محدود دارند.

    • محدودیت دسترسی به برخی متون یا مصاحبه‌ها ممکن است وجود داشته باشد.

    ۱-۸. تعریف مفاهیم کلیدی

    • هویت: مجموعهٔ احساس تعلق، نشانه‌ها، روایات و تصاویر که مفهوم «خود» و «ما» را شکل می‌دهد (ملی، جنسیتی، دینی، مهاجرتی).

    • بازنمایی: نگرش‌ها، تصویرسازی‌ها و شیوه‌های روایی که یک مفهوم را در متن ادبی ارائه می‌کند.

    • تحولات اجتماعی: تغییرات ساختاری و فرهنگی (جهانی‌شدن، مهاجرت، انقلاب‌های اجتماعی، تغییرات اقتصادی).


    فصل ۲ — مبانی نظری و پیشینه پژوهش

    ۲-۱. مقدمه

    در این فصل ابتدا چارچوب نظری (نظریه‌های هویت و مطالعات فرهنگی/ادبی) مرور می‌شود و سپس پژوهش‌های مرتبط داخلی و خارجی در زمینه‌های هویت در ادبیات عربی و مطالعات تطبیقی بررسی می‌شوند تا جای خلأ پژوهش حاضر روشن شود.

    ۲-۲. چارچوب نظری (نظریه‌ها و رویکردها)

    ۲-۲-۱. نظریه‌های هویت

    • اریک اریکسون: هویت به‌عنوان فرآیندی توسعه‌ای و بحران‌پذیر — کاربرد: شخصیت‌های ادبی در مواجهه با بحران‌های تاریخی دچار چالش‌های هویتی می‌شوند.

    • استوارت هال (Stuart Hall): هویت به‌عنوان فرایندی فرهنگی، نه ثابت؛ مفاهیم «بازنمایی» و «تقاطع فرهنگی» برای فهم ادبیات معاصر کلیدی‌اند.

    ۲-۲-۲. مطالعات فرهنگی و میدان فرهنگی

    • پیر بوردیو (Pierre Bourdieu): زمینهٔ تولید فرهنگی (field) — ادبیات به‌عنوان عرصه‌ای که سرمایه (نمادین/فرهنگی) در آن توزیع و بازتولید می‌شود؛ تحلیل میدان ادبی برای فهم موقعیتِ نویسندگان و استقبال از متون مفید است.

    ۲-۲-۳. نظریه‌های روایت و چندصدایی

    • میکائیل باختین (Bakhtin): چندصدایی (polyphony)، دیالوژی و گفتارهای متضاد در متن — کاربرد در تحلیل رمان‌هایی که صدای چندگانه و تقابل نسلی/اجتماعی دارند.

    ۲-۲-۴. مطالعات پسااستعماری و هویت ملی

    • ادوارد سعید (Edward Said) و رویکردهای پسااستعماری: تصویرسازیِ «دیگری»، هویت ملّی و روایت‌های مقاومت / تسلطِ فرهنگی؛ کاربرد در متونی که با میراث استعمار و هویت ملی درگیرند.

    ۲-۲-۵. سبک‌شناسی و نشانه‌شناسی

    • زبان به‌عنوان ابزار شکل‌دهی معنا: استعاره، نماد، تمثیل، ساختار روایی — تحلیلِ لایه‌های زبان و ساختِ نمادها برای بازنمایی هویت اهمیت دارد.

    ۲-۳. مرور پیشینه پژوهش (نمونه‌ای و خلاصه)

    ۲-۳-۱. مطالعات بین‌المللی

    • بررسی کارهای نظری در زمینهٔ هویت در ادبیات معاصر (مانند مطالعات ادبیات پسااستعماری، مطالعات هویت فرهنگی، تحلیل رمان در دوران گذار).

    • مقالاتی که به تأثیر جهانی‌شدن و مهاجرت بر ادبیات جهان پرداخته‌اند (مثلاً مطالعات در مورد مهاجرت و خاطره در رمان‌های دیاسپورا).

    ۲-۳-۲. مطالعات منطقه‌ای/عربی

    • مطالعات موردی متعدد بر آثار نویسندگان هر کشور (تحلیل موضوعی آثار لبنان، مصر، فلسطین، سوریه، مغرب و…؛ نمونه‌ها: تحلیل رمان‌های بعد از جنگ، مطالعات در مورد ادبیات انقلاب و سرکوب).

    • تمرکز مقاله‌ها و کتاب‌ها معمولاً بر سبک، ژانر یا نویسندگان خاص است و کمتر یک تحلیل مقایسه‌ای و دوره‌ایِ نظام‌مند بر هویت‌نمایی ارائه شده است — جا برای پژوهش حاضر.

    ۲-۴. خلاهای پژوهشی (خلاصه)

    • فقدان مطالعات تطبیقی دوره‌ای (۱۹۹۰–۲۰۲5) دربارهٔ بازنمایی هویت؛

    • کمبود کدبندی نظام‌مندِ تم‌های هویتی در مجموعهٔ شعر و رمان؛

    • نیاز به ترکیب روش‌شناسیِ سبکی و محتوایی به‌صورت یکپارچه.

    ۲-۵. چارچوب مفهومی پژوهش

    مدل مفهومی پیشنهادی:

    • ورودی‌ها (عوامل اجتماعی): مهاجرت، جهانی‌شدن، بحران‌های سیاسی، رسانه‌های نوین.

    • فرآیندهای متنی: سبک روایی، ساخت نمادی، انتخاب تم‌ها.

    • خروجی‌ها (بازنمایی هویت): مضامین مربوط به هویت ملی، جنسیت، دیاسپورا، دین، طبقه.
      تحلیل بر سه محور: مضمون، سبک (زبان/روایت) و زمینهٔ اجتماعی-تاریخی.


    فصل ۳ — روش‌شناسی پژوهش (تفصیلی)

    ۳-۱. رویکرد پژوهش

    پژوهش کیفی است با رویکرد ترکیبی: تحلیل محتوا (thematic analysis) + سبک‌شناسی + نشانه‌شناسی؛ بازخوانی متون با توجه به زمینهٔ تاریخی–اجتماعی.

    ۳-۲. جامعه و نمونه‌گیری

    جامعه

    کلیتِ شعرها و رمان‌های منتشرشده به زبان عربی در بازهٔ زمانی ۱۹۹۰–۲۰۲۵.

    نمونه (پیشنهادی و قابلِ اصلاح توسط شما)

    • اندازهٔ نمونهٔ متنی: حدود ۱۲–۲۰ اثر (شعر و رمان) که با روش نمونه‌گیری هدفمند (purposive) انتخاب می‌شوند تا نمایانگرِ مناطق مختلف (شام، خلیج، شمال آفریقا، فلسطین/لبنان/مصر/عراق/دیاسپورا) و شامل آثار نویسندگان زن و مرد باشد.

    • معیارهای انتخاب: برجستگی ادبی/تأثیر اجتماعی، مرتبط‌بودن موضوع با هویت/تحولات، دسترسی به متن کامل.

    تذکر: در پروپوزال باید فهرست پیشنهادی آثار را بیاورید (مثلاً: رمان‌های معاصر از الیاس خوری، علاء الأسوانی، أحلام مستغانمی، د. إدوارد الخ… و شعر از محمود درویش، نزار قبانی، أدونیس (نمونه‌ها فقط جهت راهنما؛ انتخاب نهایی متون باید متناسب با سؤال پژوهش باشد).)

    ۳-۳. ابزارها و روش‌های گردآوری داده‌ها

    1. گردآوری متن‌ها: تهیهٔ نسخه‌های چاپی/دیجیتال از ناشران معتبر یا آرشیوهای دانشگاهی. در صورت نیاز OCR و پاک‌سازی متن.

    2. مطبوعات و نقدها: جمع‌آوری نقدهای هم‌عصر برای زمینه‌سازی تاریخی و تاثیرپذیری.

    3. مصاحبه‌های نیمه‌ساختاری (اختیاری ولی توصیه‌شده): با 6–10 منتقد ادبی یا مترجم/نویسنده برای تکمیل خوانش متنی و اعتباردهی به تفسیرها.

    4. پرسشنامه‌ای برای خوانندگان (اختیاری): برای سنجش برداشت عمومی دربارهٔ اثرگذاری تم‌ها.

    ۳-۴. روش تحلیل داده‌ها — گام‌به‌گام

    1. پیش‌پردازش متن‌ها: فهرستِ متادیتا (عنوان، نویسنده، سال، کشور)، آماده‌سازی فایل‌های متنی.

    2. کدگذاری باز (Open Coding): خوانش دقیق هر متن و استخراج گزاره‌ها/عبارات مرتبط با هویت (مثلاً «احساس بیگانه‌گی»، «یادآوری ریشه‌ها»، «مهاجرت»، «تحقیر اقتصادی»).

    3. کدگذاری محوری (Axial Coding): دسته‌بندی کدها در محورهای تماتیک بزرگ‌تر (ماهیّت هویتی، ابزارهای بازنمایی، فروض تاریخی).

    4. کدگذاری انتخابی (Selective): شکل‌دهی به تم‌های نهایی و الگوهای دوره‌ای.

    5. سبک‌شناسی و نشانه‌شناسی متون: تحلیل سطح زبانی (ساختار جمله، استعاره‌ها، نمادها، روایت) برای هر تم.

    6. تحلیل تطبیقی: مقایسهٔ فراوانی و نقش تم‌ها میان دوره‌ها/جنسیت/منطقه.

    7. اعتبارسنجی: بررسی هم‌کدگذاری توسط دست کم یک کدگذار مستقل؛ محاسبهٔ توافق بین‌کدگذاران (Cohen’s kappa یا درصد توافق).

    ۳-۵. ابزارهای نرم‌افزاری پیشنهادی

    • NVivo یا Atlas.ti: مدیریت کدها و تحلیل تماتیک.

    • AntConc: تحلیل بسامد واژگان و کلیدعبارات.

    • Excel/SPSS: تحلیل توصیفی فراوانی و جداسازیِ متادیتا.

    ۳-۶. ملاحظات اخلاقی

    • رعایت حقوق نشر (استفادهٔ دانش‌پژوهانه از متون).

    • در مصاحبه‌ها: فرم رضایت‌نامه، تضمین محرمانگی در صورت نیاز.

    • ذکر منبع و ارجاع‌دهی دقیق.

    . کدبوک نمونه (نمونهٔ تفصیلی)

    کدشرحشاخص‌ها / مثال‌های نشانه‌ایدسته‌بندیسطح (مضمون/زبان)
    ID-NAT بازنمایی هویت ملی/ملی‌گرایی استفاده از واژه‌های «وطن»، «مادر»، نشانه‌های نمادین ملی هویت مضمون
    ID-DIA هویت دیاسپورا / مهاجرت اشاره به تبعید، خانهٔ دور، دوگانگی زبانی هویت مضمون
    ID-GEN هویت جنسیتی تأکید بر نقش زن/مرد، بدن، ازدواج، سرکوب جنسیتی هویت مضمون
    MOD-TRAD سنت در برابر مدرنیته تضاد سنت/امروزی، نقد مدرنیته مضمون/بحث مضمون
    STR-POL سیاست و اعتراض دستگیری، انقلاب، سانسور، شعارها مضمون مضمون
    DEV-META تکنیک‌های روایی روایت غیرخطی، جریان ذهن، چندصدایی سبک زبان/روایت
    FIG-META استعاره/نمادها استفاده از آب، بیابان، خانه به‌عنوان نماد سبک زبان

     

    ضوابط کدگذاری: دستوری واضح برای هر کد تعیین شود (چه عبارات را شامل، چه عبارات را مستثنی) و مثال‌های نمونه ثبت گردد.

    ۳-۸. اعتبار و قابل اتکا بودن

    • روایی تراکیبی: تطبیق نتایج با نقدهای معاصر و (در صورت انجام) داده‌های مصاحبه‌ای؛ triangulation.

    • رواییِ درونی: بازخوانی و بازنگری؛ peer debriefing.

    • رواییِ محتوایی: استفاده از منابع ثانویه (نقدها، گفت‌وگوها) برای تأیید برداشت‌ها.

    • قابلیت تکرار: ثبت کاملِ فرآیند کدگذاری و نمونه‌هایی از کدها.


    فصل ۴ — یافته‌ها (نمونهٔ تفصیلی و راهبردی)

    توجه: بخشِ زیر الگوی ارائهٔ یافته‌هاست؛ داده‌های عددی و نقل‌قول‌ها نمونه‌ای و «نمونهٔ تحلیلی» هستند تا مسیرِ نگارش و تحلیل را نشان دهند. برای نتایج واقعی، پیکرهٔ شما باید کدگذاری و تحلیل شود.

    ۴-۱. توصیف کلیِ پیکره (نمونه‌ای)

    • تعداد آثار: 14 اثر (8 رمان، 6 مجموعه شعر)

    • توزیع جغرافیایی: مصر (4)، لبنان/فلسطین (3)، مغرب/الجزائر (2)، عراق/سوریه (2)، دیاسپورا (3 آثار از نویسندگان مقیم خارج)

    • نسبت جنسیت نویسندگان: مردان 9، زنان 5
      (این توزیع نمونه‌ای است؛ در کار واقعی فهرست و آمار دقیق ارائه شود.)

    ۴-۲. نتایجِ کدبندی تماتیک — فهرست تم‌های اصلی (نمونه)

    1. بحرانِ هویتِ فردی و جمعی (ID-CRISIS): احساس گمگشتگی، از دست‌دادن معنا، سردرگمی نسل در مواجهه با تغییرات.

    2. دیاسپورا و هویتِ دوگانه (ID-DIA): تجربهٔ مهاجرت، خانه/بی‌خانه‌گی، زبانِ مضاعف.

    3. جنسیت و بدن (ID-GEN): تجربهٔ زنانه، امنیت، نقش‌های جنسیتی.

    4. ملّیت و حافظهٔ تاریخی (ID-NAT): بازخوانیِ تاریخ، خاطرات جمعی، ملی‌گرایی انتقادی.

    5. مقاومت و سیاست (STR-POL): اعتراضات، سانسور، تشکیک در روایت رسمی.

    6. تلفیق سنت و مدرنیته (MOD-TRAD): تنش ارزش‌ها، مصرف‌گرایی، تکنولوژی.

    7. نشانه‌ها و استعاره‌ها (FIG-META): استفاده از آب، خشت، شهرِ خالی، بازار به‌عنوان نماد.

    ۴-۳. فراوانی و روند دوره‌ای (نمونهٔ تحلیلی)

    (در عمل: جدولی شامل فراوانی هر تم در هر دهه تولید کنید؛ در اینجا نمونهٔ خلاصه)

    • دههٔ ۱۹۹۰: برجستگی تم «بحرانِ هویتٔ فردی/جمعی» و «ملّیت و حافظه».

    • دههٔ ۲۰۰۰: افزایشِ موضوع «دیاسپورا»، «تلفیق سنت/مدرنیته».

    • دههٔ ۲۰۱۰–۲۰۲۵: رشدِ «مقاومت و سیاست» و «بازسازیِ هویت»؛ حضورِ پررنگِ تکنولوژی و شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان بستر روایی.

    توضیح: این روندها نمونه‌ای است؛ در کار واقعی نمودارهای ستونی/خطی و جداول فراوانی تولید و ذیل هر جدول تحلیل دقیق درج شود.

    ۴-۴. نمونهٔ تحلیلِ تمی (نمونهٔ متنِ تحلیلی)

    مثال ـ تم: «دیاسپورا و هویتِ دوگانه»

    در چند رمانِ منتخب (مثلاً آثار نویسندگان دیاسپورایی)، تکرار تصاویر «خانهٔ از دست‌رفته» و «زبانِ دوم» دیده می‌شود. از منظر باختینی، این آثار چندصدایی‌اند: صداهای داخلی (نوستالژیِ مادری)، و صدای بیرونی (نیاز به سازگاری در میزبان). زبانِ روایی اغلب به‌صورت کدسوئیچ (Code-switching) یا ترجم‌واره داخلی (ترجمهٔ اصطلاحات محلی برای مخاطب میزبان) استفاده می‌شود که خودِ متن را به عرصهٔ کشاکشِ هویتی بدل می‌کند.

    مثال ـ سبک‌شناسی: روایت غیرخطی و جریان ذهن

    قرائتِ جریانِ ذهنی در رمان‌های ۱۹۹۰ها به‌عنوان ابزارِ بازنماییِ سردرگمیِ هویتی عمل می‌کند؛ جملاتِ کوتاه، پرشیِ زمانی، و مونولوگ‌های درونی نشان‌دهندهٔ فروپاشیٔ انسجامِ هویتی شخصی‌اند.

    ۴-۵. تفاوت‌های جنسیتی (نمونه)

    • آثار نویسندگان زن تمایل بیشتری به بازنمایی تجربهٔ بدن، خشونتِ جنسیتی، و فضای خصوصی دارند؛ زبان شاعرانه و تصاویر بدنی برجسته است.

    • آثار نویسندگان مرد بیشتر به نمایشِ فرایندهای اجتماعی/سیاسی و مفاهیم کلی‌تر هویت می‌پردازند؛ زبان روایی غالباً گزارش‌محورتر است.

    ۴-۶. پیوند با چارچوب نظری

    • یافته‌ها نشان می‌دهد هال (Hall) درست می‌گوید که هویت فرایندی است و ادبیات در آن نقش فعال دارد (ادبیات نه‌فقط بازتابنده بلکه عاملِ بازتولید هویتی است).

    • بوردیو: نویسندگان با «سرمایهٔ نمادین» متفاوت (مرجعیت فرهنگی، موقعیت در میدان ادبی) در نحوهٔ بازنمایی تأثیرگذارند (نویسندگانِ باسابقه‌تر تمایلاتِ متفاوتی نشان می‌دهند).

    ۴-۷. خلاصهٔ فصل یافته‌ها

    • مجموعهٔ تم‌ها و شیوه‌های بازنماییِ هویتی شناسایی و کدگذاری شد؛

    • روند دوره‌ای نشان‌دهندهٔ انتقال از بحران به بازسازی است؛

    • تفاوت‌های قابل توجه بر اساس جنسیت و جغرافیا مشاهده می‌شود؛

    • تحلیلِ سبک‌شناختیِ گویای نقشِ ابزارِ زبانی در شکل‌دهیِ معناست.


    فصل ۵ — بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهادها

    ۵-۱. مقدمه

    در این فصل یافته‌ها تبیین، فرضیات آزمون و پیامدهای نظری و کاربردیِ پژوهش بیان می‌شود. همچنین محدودیت‌ها و پیشنهادهای پژوهشی آینده ارائه می‌شوند.

    ۵-۲. پاسخ به پرسش‌های پژوهش (خلاصه)

    1. تم‌ها و نمادهای هویتی: شامل بحرانِ هویت، دیاسپورا، جنسیت، حافظهٔ تاریخی، مقاومت سیاسی و تلفیق سنت/مدرنیته.

    2. شیوه‌های روایی و زبانی: روایت غیرخطی، جریان ذهن، چندصدایی، استعاره‌های نمادین (خانه، آب، بیابان)، کدسوئیچینگ.

    3. تفاوت دوره‌ای: دههٔ ۱۹۹۰ بحران و از هم‌گسیختگی؛ ۲۰۰۰ها گذار و مواجهه با جهانی‌شدن؛ ۲۰۱۰–۲۰۲۵ تلاش برای بازسازی و تثبیت هویت در بستر مقاومت و بازخوانی تاریخ.

    4. نقش عوامل اجتماعی: جهانی‌شدن و مهاجرت زمینه‌ساز ظهورِ تم‌های دیاسپورایی؛ جنبش‌های اجتماعی/سیاسی باعث پررنگ‌شدنِ مضامین مقاومت و مطالبهٔ هویتی شدند.

    ۵-۳. بررسی فرضیات

    • H1: تأیید (در نمونهٔ ما تم بحران در دههٔ ۱۹۹۰ برجسته بود).

    • H2: تأیید (سبک‌های روایی نقش مهمی در بازنمایی هویت داشتند).

    • H3: تأیید (شواهدی از حرکت به سوی بازسازیِ هویت در دورهٔ اخیر مشاهده شد).

    • H4: تأیید تا حدی؛ آثار دیاسپورا تم‌های مختص خود را داشتند، اما تفاوت‌ها بسته به کشور میزبان نیز بود.

    ۵-۴. نوآوری‌های پژوهش و سهم علمی

    • ارائهٔ چارچوب ترکیبیِ مضمون-سبک-زمینه برای تحلیل هویت در متون عربی؛

    • کدبندی نظام‌مند تم‌های هویتی که قابلیتِ بازتولید در پیکره‌های بزرگ‌تر را دارد؛

    • تمرکز تطبیقی دوره‌ای (۱۹۹۰–۲۰۲5) که روند تحولات را به‌روشنی نشان می‌دهد.

    ۵-۵. پیامدهای کاربردی

    • آموزشی: محتوا برای دوره‌های درس ادبیات معاصر و مطالعات فرهنگی قابل استفاده است.

    • فرهنگی: کمک به نهادهای فرهنگی و ترجمه‌ها برای معرفیِ نقش ادبیات در بازتولید هویت.

    • پژوهشی: پایه‌ای برای مطالعات مقایسه‌ای با ادبیات در دیگر مناطقِ جهان.

    ۵-۶. محدودیت‌ها

    • نمونهٔ محدود متنی (۱۲–۲۰ اثر) — نیاز به تحلیلِ پیکرهٔ گسترده‌تر.

    • چالش‌های دسترسی به متون و ترجمه‌ها.

    • خطر سوگیریِ نمونه‌گیری هدفمند؛ برای تعمیم باید نمونهٔ تصادفی یا بزرگ‌تر در نظر گرفته شود.

    ۵-۷. پیشنهادها برای پژوهش‌های آینده

    1. اجرای تحلیلِ مشابه بر پیکرهٔ بزرگ‌تر و تولیدِ یک پیکرهٔ دیجیتالِ متن‌محور (corpus) برای تحلیل محاسباتی.

    2. مطالعات میان‌رشته‌ای: تلفیق جامعه‌شناسی و علوم سیاسی برای فهمِ بهترِ زمینه‌های اجتماعی.

    3. بررسی تأثیرِ ترجمه‌ها بر بازنماییِ هویت در مخاطب جهانی.

    4. تحلیل مقایسه‌ای میان ادبیات عربی و ادبیاتِ منطقه‌های دیگر (فارسی، ترکی، اردو، آفریقایی).

    ۵-۸. جمع‌بندی نهایی

    پژوهش نشان داد ادبیات معاصر عربی در مقامِ صحنه‌ای زنده برای بازتاب و بازآفرینی هویت عمل می‌کند؛ روندی از بحران به سوی بازسازی و تلفیق تجربه‌ها دیده می‌شود و زبان/سبک نقشی تعیین‌کننده در شکل‌دهی به این بازنمایی‌ها دارد. این نتایج هم برای فهم تاریخی-اجتماعی منطقه و هم برای نظریه‌پردازی در مطالعات ادبی-فرهنگی اهمیت دارند.


    پیوست‌ها (نمونه‌های کاربردی برای اجرا)

    پیوست A — قالب دیتابیس متادیتا (پیشنهادی)

    ستون‌ها: شناسه»، «عنوان فارسی/عربی»، «نویسنده»، «کشور نویسنده»، «سال انتشار»، «نوع (رباعی/مجموعه شعر/رمان)»، «ژانر»، «متادیتا: کلمات کلیدی»، «نمرهٔ اهمیت (1–5)»، «فایل متن»

    پیوست B — نمونه راهنمای مصاحبه نیمه‌ساختاری (برای منتقد/نویسنده)

    1. لطفاً دربارهٔ انگیزهٔ نوشتنِ این اثر توضیح دهید.

    2. نقشِ تجربه‌های اجتماعی (مهاجرت/بحران/جنبش) را در شکل‌گیریِ موضوعات اثر چگونه می‌بینید؟

    3. چگونه تصور می‌کنید مخاطب معاصر هویت را در این اثر برداشت می‌کند؟

    4. چه عناصر زبانی/سبکی را برای انتقالِ پیامِ هویتی ضروری می‌دانید؟

    (فرم رضایت‌نامهٔ شرکت‌کننده: توضیح هدف پژوهش، تضمین محرمانگی، امضا)

    پیوست C — پرسشنامهٔ نمونه برای خوانندگان (اختیاری)

    (10 سؤال؛ ترکیبی بله/خیر و مقیاس لیکرت دربارهٔ برداشت از هویت، همذات‌پنداری، نقشِ تاریخ در متن)

    پیوست D — کدبوک تفصیلی (نمونهٔ کامل‌تر)

    (برای هر کد: تعریف، معیارِ شمول، معیارِ استثنا، مثال از متن، ارجاع به تم‌های بالاتر)


    منابع پیشنهادی (نمونهٔ آغازین برای فصل منابع)

    (شامل منابع نظری و روش‌شناسی — شما می‌توانید این فهرست را تکمیل کنید)

    • Hall, S. (1996). Questions of Cultural Identity. SAGE.

    • Bourdieu, P. (1993). The Field of Cultural Production. Columbia University Press.

    • Bakhtin, M. (1981). The Dialogic Imagination. University of Texas Press.

    • Said, E. (1978). Orientalism. Pantheon.

    • Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology.

    • Riessman, C. K. (1993). Narrative Analysis. SAGE.

    • نمونه‌هایی از ادبیات معاصر عربی (برای فهرست دقیقِ متون، بر اساس دسترسی شما فهرست شود).


     

         
             
             
             
             
             
             
             
         
         
         
         
         
         
  • براي اتحاد، همدلي و همزباني با جهان اسلام و بهره‌گيري از منابع اصلي اسلامي و تحقيقاتي كه در اين زمينه انجام مي‌شود همچنين تسلط بر زبان و ادبيات فارسي كه از زبان و ادبيات عربي بسيار تأثير پذيرفته است، بايد به زبان و ادبيات عرب مسلط باشيم. از همين رو در دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي كشورمان رشته زبان و ادبيات عربي ارائه مي‌شود.
    دانشجوي‌ زبان‌ و ادبيات‌ عربي‌ با تاريخ‌ ادبيات‌ عرب‌، متون‌ مختلف‌ نظم‌ و نثر دوره‌هاي‌ مختلف‌، فن‌ ترجمه‌ از عربي‌ به‌ فارسي‌ و بالعكس‌، علوم‌ بلاغي‌ و عروض‌ و قافيه‌ درزبان‌ و ادبيات‌ عرب‌ آشنا مي‌شود. به همين دليل رشته‌ زبان‌ و ادبيات‌ عربي‌ در دانشگاه‌ها با كتاب‌ عربي‌ كه‌ در آموزش‌ و پرورش‌ تدريس‌ مي‌شود تا حدودي‌ متفاوت‌ است‌ چون‌ در مدارس‌، عربي‌ بيشتر درس‌ قواعد و صرف‌ و نحو است‌ و تا حدودي‌ نيز دانش‌آموزان‌ علوم‌ انساني‌ بلاغت‌ زبان‌ عربي‌ را مطالعه‌ مي‌كنند اما در دانشگاه‌ به‌ زبان‌ و ادبيات‌ عربي‌ به‌ عنوان‌ يك‌ رشته‌ تخصصي‌ نگاه‌ مي‌شود و دانشجويان‌ با دروس‌ متفاوتي‌ از جمله‌:
    تاريخ‌ ادبيات‌ عرب‌ در دوره‌هاي‌ مختلف‌ اعم‌ ازتاريخ‌ ادبيات‌ عصر جاهلي‌، عصر اموي‌، عصر عباسي‌، دوره‌ انحطاط‌ و دوره‌ معاصر، متون‌ نظم‌ ونثر در دوره‌هاي‌ مختلف‌ تاريخي‌، ادبيات‌ تطبيقي‌، نامه‌نگاري‌ و خلاصه‌نويسي‌، مكالمه‌، انشا و فن‌ ترجمه‌ آشنا مي‌شوند.


    از همان زمان که ایرانیان دروازه های خود را بر روی سپاهیان عرب گشودند و با آغوش باز اسلام را پذیرفتند بدون هیچ تعصبی و با شور و نشاط و علاقه ای به فراگیری ، ضبط و تدوین زبان و ادبات عرب پرداختند ، زیرا ایرانان مانند همه مسلمانان پاک نهاد دیگر زبان عربی را زبان قوم عرب نمی دانستند بلکه به این زبان به عنوان زبان قرآن و زبان بین المللی اسلام ارج می نهاددند تا جاییکه به گفته بسیاری از مورخان و ادیبان ، خدمات ایرانیان به زبان عربی بیش از خود اعراب به این زبان بوده است .


    مردم کشور ما امروزه پیش از گذشته نیاز هبه آشنایی با زبان و ادبیات عربی دارند چرا که عربی زبان اول جهان اسلام و زبان فرهنگ و تمدن بیشتر کشورهای مسلمان است و ما برای اتحاد ، همدلی و همزبانی با جهان اسلام بهره گیری از منابع اصلی اسلامی و تحقیقاتی که در این زمینه انجام می شود همچنین تسلط بر زبان و ادبیات فارسی که از زبان و ادبیات عربی بسیار تاثیر پذیرفته است ، باید به زبان و ادبیات عرب مسلط باشیم . از همین رودر دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشورمان رشته زبان و ادبیات عربی ارائه می شود .
    دانشجوی زبان و ادبیات عربی با تاریخ ادبیات عرب ، متون مختلف نظم نثر دوره های مختلف ، فن ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس ، علوم بلاغی و عروض و قافیه در زبان و ادبیات عرب آشنا می شود به همین دلیل رشته زبان و ادبیات عربی در دانشگاه ها با کتاب عربی که در آموزش و پرورش تدریس می شود تا حدودی متفاوت است چون در مدارس ، عربی بیشتر درس قواعد و صرف و نحو است و تا حدودی نیز دانش آموزان علوم انسانی بلاغت زبان عربی را مطالعه می کنند اما در دانشگاه به زبان و ادبیات عربی به عنوان یک رشته تخصصی نگاه می شود و دانشجویان با دورس متفاوتی از جمله تاریخ ادبیات عرب در دوره های مختلف اعم از تاریخ ادبیات عصر جاهلی ، عصر اموی ، عصر عباسی ، دوره انحطاط و دوره معاصر ، متون نظم و نثر در دوره های مختلف تاریخی ، ادبیات تطبیقی ، نامه نگاری و خلاصه نویسی ، مکالمه ، انشاء و فن ترجمه آشنا می شوند .


    توانايي‌هاي‌ لازم :

    علاقه‌ و انگيزه‌ در رشته‌ زبان‌ و ادبيات‌ عربي‌ مثل‌ ساير رشته‌ها حرف‌ اول‌ را مي‌زند. همچنين‌ دانشجوي‌ زبان‌ و ادبيات‌ عربي‌ بايد به‌ ادبيات‌ فارسي‌ و زبان‌ عربي‌ تسلط‌ نسبي‌ داشته‌ باشد و در كنار اين‌ توانمندي‌ها اگر به‌ زبان‌ عربي‌ به‌ عنوان‌ زبان‌ وحي‌ نگاه‌ كند، با عشق‌ و علاقه‌ بيشتري‌ رشته‌ تحصيلي‌ خود را ادامه‌ مي‌دهد. زبان‌ و ادبيات‌ عربي‌ تنها رشته‌ زبان‌هاي‌ خارجه‌ است‌ كه‌ فقط‌ از داوطلبان‌ گروه‌ علوم‌ انساني‌ دانشجو مي‌پذيرد. زيرا زبان‌ و ادبيات‌ فارسي‌ و عربي‌ وامدار يكديگر هستند و اين‌ دو زبان‌ چنان‌ درهم آميخته‌اند كه‌ بسياري‌ از استادان‌ و اديبان‌ ما معتقدند زبان‌ عربي‌ يك‌ زبان‌ بيگانه‌ نيست‌ و از همين‌ رو در اكثر دانشگاه‌ها رشته‌ زبان‌ و ادبيات‌ عربي‌ در كنار رشته‌ زبان‌ و ادبيات‌ فارسي‌ در دپارتمان‌ دانشكده‌ ادبيات‌ قرار دارد. البته‌ به‌ اعتقاد كارشناسان‌، زبان‌ عربي‌ بايد يك‌ آزمون‌ اختصاصي‌ داشته‌ و داوطلبان‌ تمامي‌ گروه‌هاي‌ آزمايشي‌ اجازه‌ شركت‌ در اين‌ آزمون‌ را داشته‌ باشند، چون‌ گاهي‌ اوقات‌ يك‌ داوطلب‌ رياضي‌ و فني نيز به‌ رشته‌ زبان‌ و ادبيات‌ عربي‌ علاقه‌مند است‌ و مايل‌ است‌ در كنار رشته‌هاي‌ علوم پايه يا فني‌، اين‌ رشته‌ را نيز انتخاب‌ كند.

    موقعيت‌ شغلي‌ در ايران‌ :
    علاوه‌ بر تدريس‌ در آموزش‌ و پرورش‌ و مؤسسات‌ خصوصي‌ يك‌ فارغ‌التحصيل‌ توانمند رشته‌ عربي‌ مي‌تواند به‌ پژوهش‌ و تحقيق‌ در زمينه‌ زبان‌ و ادبيات‌ عربي‌ بپردازد. يكي‌ از مهمترين‌ و اساسي‌ترين‌ مراكز جذب‌ فارغ‌التحصيلان‌ اين‌ رشته‌ نيز وزارت‌ آموزش‌ و پرورش‌ است‌. همچنين‌ فارغ‌التحصيلاني‌ كه‌ زبان‌ عربي‌ را خوب‌ فرا گرفته‌اند، مي‌توانند در آزمون‌هاي‌ اداره‌ فني‌ قوه‌ قضائيه‌ شركت‌ كرده‌، در صورت‌ موفقيت‌ به‌ عنوان‌ مترجم‌ رسمي‌ دادگستري‌ مجوز تأسيس‌ دارالترجمه‌ را بگيرند. البته‌ دايره‌ اين‌ كار بسيار محدود است‌ و هر ساله‌ قوه‌ قضائيه‌ به‌ تعداد محدودي‌ از متقاضيان‌ مجوز مي‌دهد. افرادي‌ نيز كه‌ مايلند جذب‌ مشاغل‌ آزاد شوند ، مي‌توانند به‌ ترجمه‌ كتاب‌هاي‌ عربي‌ بپردازند. چون‌ بازار كتاب‌ ما نياز مبرمي‌ به‌ مترجماني‌ دارد كه‌ به‌ زبان‌ عربي‌ و كار ترجمه‌ مسلط‌ باشند.

    درس‌هاي‌ اين‌ رشته‌ در طول‌ تحصيل :

    • دروس تخصصي :

    آزمايشگاه‌، صرف‌ ، نحو، ترجمه‌ و تجويد قرآن‌ كريم‌، روش‌ تحقيق‌ و مأخذشناسي‌، مكالمه‌ ، تمرين‌ صرف‌ و نحو، متون‌ حديث‌، ادب‌ متعهد اهل‌بيت‌، روزنامه‌ها و مجلات‌ عربي‌، ادب‌ سياسي‌ در دوره‌ اسلام‌، قرائت‌ متون‌ عرفاني‌ ، ادبيات‌ تطبيقي‌، فن‌ ترجمه‌، انشاء ، علوم‌ بلاغي‌ ، زبان‌ خارجي‌ تخصصي‌، متون‌ نهج‌البلاغه‌، ترجمه‌ از عربي‌ به‌ فارسي‌ و بالعكس‌، عروض‌ و قافيه‌، فقه‌اللغه‌، قرائت‌ متون‌ تفسيري‌ قرآن‌ كريم‌ ، نامه‌نگاري‌ و خلاصه‌نوسي‌، نقد ادبي‌، متون‌ نظم‌ و نثر از سقوط‌ بغداد تا عصر حاضر، تاريخ‌ ادبيات‌ از سقوط‌ بغداد تا عصر حاضر، متون‌ نظم‌ و نثر دوره‌ عباسي‌ اول‌ ، تاريخ‌ ادبيات‌ دوره‌ عباسي‌ اول‌ ، متون‌ نظر و نثر دوره عباسي‌ دوم‌ ، تاريخ‌ ادبيات‌ دوره‌ عباسي‌ دوم‌، متون‌ نظم‌ و نثر دوره‌ اندلس‌، متون‌ نظم‌ و نثر دوره‌ معاصر ، تاريخ‌ و ادبيات‌ دوره‌ معاصر ، متون‌ نظم‌ و نثر عربي‌ در ايران‌ از آغاز تا سقوط‌ بغداد، متون‌ نظم‌ و نثر عربي‌ در ايران‌ از سقوط‌ بغداد تا دوره‌ معاصر، تاريخ‌ ادبيات‌ از دوره‌ جاهلي‌ تا پايان‌ دوره‌ اموي‌ ، متون‌ نظم‌ و نثر از جاهلي‌ تا پايان‌ دوره‌ اموي‌.

    • موقعيت شغلي و بازار كار فارغ التحصيلان رشته زبان و ادبيات عرب :

    - يكي‌ از مهمترين‌ و اساسي‌ترين‌ مراكز جذب‌ فارغ‌التحصيلان‌ اين‌ رشته‌، وزارت‌ آموزش‌ و پرورش‌ است‌. شما مي توانيد به عنوان معلم عربي به استخدام آموزش و پرورش در بياييد.
    - تدريس در موسسات و مراكز خصوصي كه اهتمام به آموزش زبان عربي دارند.
    - فارغ‌التحصيلاني‌ كه‌ زبان‌ عربي‌ را خوب‌ فرا گرفته‌اند و بر آن مسلط هستند، مي‌توانند در آزمون‌هاي‌ اداره‌ فني‌ قوه‌ قضائيه‌ شركت‌ كرده و در صورت‌ موفقيت‌ به‌ عنوان‌ مترجم‌ رسمي‌ دادگستري‌ مجوز تأسيس‌ دارالترجمه‌ را بگيرند؛ البته‌ دايره‌ اين‌ كار بسيار محدود است‌ و هر ساله‌ قوه‌ قضائيه‌ به‌ تعداد محدودي‌ از متقاضيان‌ مجوز مي‌دهد.
    - به عنوان مترجم در سفارت خانه هاي كشورهاي عربي، وزارت خانه هاي كشور و همچنين مترجم و رايزن فرهنگي در سازمان حج و زيارت.
    - كار در دفتر روزنامه ها، نشريات، مجلات و موسسات فرهنگي و پژوهشي، به عنوان مترجم و محقق.
    - ترجمه متون و كتب عربي؛ بازار كتاب‌ ما نياز مبرمي‌ به‌ مترجماني‌ دارد كه‌ به‌ زبان‌ عربي‌ و كار ترجمه‌ مسلط‌ باشند.
    - فارغ التحصيلان اين رشته، با تحصيل در مقاطع بالاتر (ارشد و دكترا) مي توانند بازار كار خود را وسيع تر كنند (مانند تدريس در دانشگاه و...).

    * تذكر:
    شما اگر در رشته زبان و ادبيات عرب، متبحر باشيد، مشكلي از لحاظ شغلي نخواهيد داشت؛ يعني فردي مسلط به زبان و ادبيات عرب باشيد و بتوانيد در حد يك مترجم خوب، كار كنيد (آشنايي كامل داشتن با ادبيات عرب (واژه ها، دستور زبان و...)، ترجمه كتب عربي و صحبت هاي يك فرد عرب زبان)؛ فراموش نكنيد كه خيلي اوقات ما به شغل مطلوب خود نمي رسيم، چون توانايي هاي لازم را در خود به وجود نياورده ايم.


    *** پرسشگر گرامي؛ بهتر است بدانيد بازار كار براي كسي كه در رشته اش متخصص واقعي باشد و پشتكار لازم را داشته باشد هميشه فراهم است. نيروي هاي متخصص و فعال هيچ گاه بيكار نمي مانند و به راحتي جذب مي شوند. البته در اين راه بايد ملاحظاتي را در نظر گرفت :


    1. براي يافتن شغل مناسب هيچ گاه نااميد نشويد. در اين راه موفقيت از آن كساني است كه تلاش مي كنند و نااميد نمي شوند. وظيفه شما تلاش است و تلاش است و تلاش، نتيجه را ديگر خداوند رقم مي زند و بي شك هر چه او تقدير كند نيكوست. بي تلاشي و نااميدي مسلما تقدير زيبايي را رقم نخواهد زد.
    2. تلاش لازم را براي يافتن شغل انجام دهيد ولي عجله هم نداشته باشيد. فردي را مي شناختم كه 5 سال به دنبال شغل مي گشت و در نهايت به آنچه مي خواست رسيد.
    3. تنها به دنبال استخدام رسمي در سازمان هاي دولتي نباشيد. در كشور 75 ميليوني ما كمتر از 3 ميليون نفر، كارمند دولت هستند و به استخدام در آمده اند و بقيه نيروي كار در كشور ما به صورت آزاد، قرار دادي و... مشغول به كار هستند. هر ساله افراد فراواني براي استخدام در ارگان هاي رسمي اقدام مي كنند و تعداد كمي قبول مي گردند و اكثر افراد به دلايل مختلف رد مي شوند (نياوردن نمره لازم در آزمون كتبي يا مصاحبه و...)؛ هميشه تعداد قبول نشده ها در اين آزمون ها چندين برابر قبول شده هاست، چرا كه ظرفيت استخدامي در ارگان هاي دولتي محدود است. آيا اين افرادي كه قبول نمي شوند (به هر دليلي) همه بايد دست از كار بكشند و زانوي غم بغل كنند! مسلما اين نگاه، نگاه درستي نيست. شما با توسل به توانايي هايتان بايد فرصت هاي كاري مناسب را براي خود ايجاد كنيد.
    4. تا زماني كه به شغل دلخواه خود برسيد، تخصص هايي كه در دانشگاه كسب كرده ايد را تقويت كنيد، تا هنگام يافتن فرصت شغلي به دليل كم تسلطي به مباحث رشته تان رد نشويد.
    5. توقعات مالي بالا در ابتداي راه نداشته باشيد و فرصت هاي شغلي تان را به اين خاطر از دست ندهيد. برخي افراد را مي شناسم كه ابتدا بدون دستمزد در جايي مشغول شدند و پس از مدتي به استخدام در آمده اند. با اين كار هم تجربه كسب كردند و هم در نهايت صاحب شغلي با درآمد شدند.
    6. اگر مي توانيد، خودتان كارآفريني كنيد و براي خود فرصت شغلي بسازيد.
    7. همچنين مي توانيد به ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر (ارشد و دكترا) بپردازيد و با داشتن تخصصي بيشتر، فرصت هاي شغلي خود را گسترش دهيد.


    دانشگاه های پذیرنده : اراک ، اصفهان ، الزهرا(س) تهران ، بوعلی سینا – همدان ، تربیت معلم سبزوار ،تهران ، رازی – کرمانشاه ، زابل ، شهید سهشتی – تهران ، شهید چمران – اهواز ، شیراز ، علامه طباطبایی – تهران ، فردوسی – مشهد ، قم ، کاشان ، کردشتان – سنندج ، گیلان – رشت ، بین المللی امام خمینی (ره) – قزوین ، تربیت معلم آذربایجان – تبریز ، تربیت معلم تهران ، لرستان – خرم آباد ، یزد ، غیر انتفاعی باقرالعلوم (ع) – قم .
    مقاطع تحصیلی : کارشناسی
    دوره ها : روزانه ، شبانه ، نیمه حضوری
    دانشگاه : دولتی ، غیرانتفاعی
    گرایشها :

    • 5 نمونه از موضوعات پیشنهاد شده برای پایان نامه رشته زبان و ادبیات عربی:
    1. تصحیح نسخه خطی ارشاد الهادی از سعدالدین مسعودبن عمربن عبداله تفتازانی
    2. بررسی و تحلیل نقش و جایگاه نجیب‌الکیلانی در داستان نویسی اسلامی معاصر
    3. ترجمه کتاب المعنی و ظلال المعنی همراه با تحقیقی بر اهم مباحث کتاب
    4. تحلیل در یافت های زیبایی‌شناسی در تفسیر کشاف زمخشری
    5. پیشگمان نهضت دفاع از حقوق زن در ادبیات معاصر مصر

    رشته زبان و ادبیات عربی - رشته های گروه زبان های خارجی

    ادامه مطلب

    •  موضوعات پیشنهاد شده برای پایان نامه رشته زبان و ادبیات عربی:
    1. بررسی و تحلیل نقش و جایگاه نجیب‌الکیلانی در داستان نویسی اسلامی معاصر
    2. تصحیح نسخه خطی ارشاد الهادی از سعدالدین مسعودبن عمربن عبداله تفتازانی
    3. تحلیل در یافت های زیبایی‌شناسی در تفسیر کشاف زمخشری
    4. ترجمه کتاب المعنی و ظلال المعنی همراه با تحقیقی بر اهم مباحث کتاب
    5. پیشگمان نهضت دفاع از حقوق زن در ادبیات معاصر مصر
    6. بررسی شعر سیاسی عربی در صدر اسلام
    7. عناصر فرهنگ عامیانه در شعر مقاومت فلسطین (احمد دحبور، توفیق زیاد، سمیح قاسم)
    8. رویکرد تأملی در اشعار محمود درویش
    9. جایگاه جرجی زیدان در داستان نویسی معاصر عربی
    10. کارکرد عوامل انسجام متنی در خطبه های نهج البلاغه (بر اساس الگوی نقش گرای هالیدی)
    11. بررسی زندگی و نقد شعر ابراهیم طوقان
    12. حسان بن ثابت و نقش وی در جامعه اسلامی
    13. بینامتنیت داستان های انبیا درقرآن با شعر معاصر عربی (بعد از جنگ جهانی دوم باتکیه بر دواوین شاعران برجسته کشورهای عراق، فلسطین، مصر، سوریه ولبنان)
    14. خاندان رسالت در آینه شعر ازری
    15. روش نحوی ابوحیان در تفسیر قرآن
    16. شرح حال و افکار ابن هانی اندلسی
    17. التحقیق و تصحیح لمخطوطه دلیل‌الهدی علی قطرالندی و بل‌الصدی لابن هشام
    18. آراء سیاسی– اجتماعی معروف رصافی
    19. جمعیت آپولو و تاثیر آن در ادبیات معاصر عرب
    20. نقش دین در آثار جبران خلیل جبران
    21. تاثیر صوری و معنوی قرآن و حدیث بر شعر شاعران شیعه عرب با ملاحظه شرایط مذهبی در دوره عباسی اول
    22. شناخت، بررسی و معرفی شخصیت، آثار و افکار امین الریحانی
    23. خلیل مطران خاتم مکتب کلاسیک، فاتح مکتب رومانتیک
    24. بررسی مدح و ذم در قرآن و اسالیب آن دو
    25. مرگ و زندگی در شعر ابوالعلای معری
    26. نگاهی نو به نحو عربی در پرتو آرای مخزومی
    27. مقایسه تصویرگری‌های حماسی فردوسی و متنبی
    28. اسلوب قصر در دیوان متنبی
    29. بررسی و تحلیل مقایسه‌ای حکمت در شعر متنبی و احمد شوقی
    30. تحلیل ادبی داستان های قرآن داستان حضرت نوح (ع)، حضرت یوسف (ع) و حضرت موسی (ع)
    31. شخصیت ادبی ابن العمید و تاثیر وی در نثر عربی
    32. اسلوب کنایه در دیوان متنبی
    33. بررسی مضامین شعری ابن نباته
    34. اطروحه اعدت لتیل شهاده الماجستیر فی الغه العربیه و آداب ها دراسه مضامین المتنبی الاجتماعیه
    35. اسلوب تاکید با حروف در زبان عربی با شواهد قرآنی
    36. جایگاه مکتب دیوان در ادبیات نوین مصر
    37. الاسماء الحسنی مطالعه لغوی– معنایی
    38. بررسی و تحلیل خطبه قاصعه و پیوند آن با زمینه‌های سیاسی اجتماعی کوفه
    39. تاریخ و بررسی نقد ادبی در دوره عباسی
    40. درآمدی بر استعاره در نهج‌البلاغه
    41. بررسی جزءهای ۲۶ و ۲۷ تفسیر بیضاوی همراه با شرح حال و شیوه تفسیری مولف
    42. شرح حال و افکار و آثار دعبل بن علی خزاعی شاعر نامی شیعی
    43. آموزش مکالمه عربی به روش جدید برای فارسی زبانان
    44. بررسی شرح حال ابن ابی الحدید و ترجمه و شرح قصاید علویات سبع
    45. شرح و ترجمه و اعراب و تصحیح و ذکر منابع و ماخذ عبارات عربی کتاب التوسل الی الترسل و نقد نظرات متن
    46. رساله‌ها و بررسی اسنادی آیات و احادیث
    47. شرح احوال دیک الجن و بررسی سبک شعری او و ترجمه و شرح شیعیات شاعر
    48. مقایسه مکتب کلاسیک نو در شعر عربی و فارسی معاصر
    49. شعر صوفی و ویژگی های آن از قرن هفتم تا نهم هجری
    50. وسایل الرسائل و دلائل الفضائل، ج. اثر نورالدین منشی
    51. اسالیب شعری عرب در دفاع از اهل بیت پیامبر علیهم‌السلام تا اواسط قرن دوم
    52. بررسی مباحث صرفی، نحوی و بلاغی در صحیفه سجادیه
    53. روش‌های نقد ادبی معاصر عربی و ارزیابی آن
    54. فقر و جهل در اشعار شاعران معاصر مصری
    55. شعر تاملی در ادبیات عربی معاصر
    56. تاثیر منفی ادبیات غرب در اسلوب ها و مضامین ادبیات داستانی مصر
    57. بررسی آثار و احوال حافظ ابراهیم
    58. تحقیق و تحلیل پیرامون استفهامات قرآنی از نظر ادبی و بلاغی
    59. نقد و بررسی عوامل موثر در نگارش تاریخ ادبیات عرب در عصر معاصر
    60. ابوالقاسم الشابی و اغیازه الی المذهب الرومانتیکی
    61. مقایسه بین متنبی و خاقانی در شعر فخر
    62. بررسی و نقد مدایح نبوی احمد شوقی
    63. جمیل صدقی الزهاوی و جایگاه او در شعر معاصر عربی
    64. اسلوب نفی در قرآن کریم
    65. تصویرگری پدپده‌های آسمانی در قرآن کریم
    66. پدیده تضمین در قرآن
    67. نقد و تحلیل شعر معروف الرصافی
    68. نقد و تحلیل اشعار ابن فارض
    69. تحلیل آراء نقدی و ادبی و شعری ابن ابی الحدید
    70. تحلیل نحو- بلاغی وقف و ابتدا در قرآن کریم
    71. بررسی تحول ادبیات معاصر الجزایر ۱۹۲۵-۱۹۷۵
    72. عناصر ادبی و هنری در داستان های تفسیر (فی ظلال القرآن)
    73. شعر عبدالوهاب بیاتی و ناظم حکمت در آیینه‌ی ادبیات تطبیقی
    74. مباحث ادبی در تفسیر المیزان
    75. مضامین اجتماعی در شعر معاصر عرب
    76. موضوعات و ویژگی های فنی ادبیات زندان از آغاز تا عصر حاضر در ادبیات عربی
    77. رثای امام خمینی (ره) در شعر عربی معاصر
    78. امثال و حکم نهج البلاغه و معادل های فارسی آن
    79. التصحیح و التحقیق و التعلیق لمخطوطه شرح قطرالندی و بل‌الصدی
    80. التصحیح و التحقیق و التعلیق لمخطوطه شرح قطرالندی و بل‌الصدی
    81. بررسی رئالیسم در ادب واقعی انتقادی نجیب محفوظ
    82. الاتجاه القرآنی فی الشعر اکلاسیکی الحدیث
    83. ویژگی ها و عناصر موضوعی، فنی و فکری در شعر مقاومت فلسطین از... تا سال پنجم انتفاضه
    84. تحلیل انتقادی نمایشنامه اسلامی در ادبیات معاصر عربی
    85. دور الایات القرانیه و مفاهیمها فی اشعار السید الحمیری
    86. مطالعه و تحقیق در اشعار حکمت آمیز دوره جاهلی عرب
    87. دراسه لحیاه سفیان العبدی الشاعر و جهات نظره تجاه اهل البیت (ع)
    88. بررسی زبان عربی در ایران تا حمله مغول
    89. تصوف، در ادب میخائیل نعیمه
    90. سیری در نثر معاصر عربی در مصر
    91. بررسی افکار، اثار و احوال مصطفی المنفلوهی
    92. التصحیح و التحقیق و التعلیق لمخطوطه  (شرح قطرالندی و بل‌الصدی) "الثلث الاول"
    93. بحران سیاسی– اجتماعی انسان در ادبیات معاصر لبنان و سوریه
    94. نقد ادبی در کتاب الاغانی
    95. بررسی مکتب رمانتیسم در آثار جبران خلیل جبران
    96. حرکه تطور الخطابه فی الادب العربی من العصر الجاهلی حتی نهایه العصر الاموی: رساله اعدت لنیل شماده
    97. الماجستیر فی اللغه العربیه و آداب ها
    98. مباحث نحوی تفسیر کشاف
    99. منهج الدراسات اللغویه عند الطبرسی فی مجمع البیان
    100. وطنیات احمد شوقی
    101. تطور غزل در عصر اول عباسی
    102. تصحیح و تحقیق مخطوطه: “دلیل الهدی علی قطرالندی و بل الصدی لابن هشام” و هی تشتمل علی: مباحث الفاعل، النائب عن الفاعل، المنصوبات و المجرورات الی بدایه باب الاضافه
    103. مقایسه نظریات نحوی ابن مالک و جمهور نحویین در قالب معجم
    104. تصحیح و تحقیق نسخه خطی دلیل الهدی علی قطر الندی و بل الصدی لابن هشام (شامل مباحث: کلمه و اقسام آن، اعراب و بناء)
    105. سیر رمانتیسم در ادب الیاس ابو شبکه نقد و تحلیل
    106. اهل بیت (ع) از نگاه دینی و ادبی در شعر مهیار دیلمی
    107. بررسی نثر صوفیانه عربی از قرن دوم هجری تا پایان عصر عباسی
    108. بررسی ویژگی‌های ادبی و هنری سفرنامه‌های ابن جبیر و ابن بطوطه
    109. بررسی آثار، افکار و جایگاه محمد غنیمی هلال در ادبیات تطبیقی عربی
    110. بررسی و تحلیل نمادهای دینی در شعر شیعه در قرون نخستین (قرن اول تا پنجم هجری)
    111. تطور نحو تا پایان قرن دهم
    112. بررسی و تحلیل وصف در شعر ابن رومی
    113. وصف دردیوان محمدمهدی جواهری
    114. روش صحیح ترجمه از عربی به فارسی و نقد آن
    115. نقد و بررسی برابر نهاده‌های مفعول مطلق در برگردان های فارسی در قرآن کریم
    116. بررسی جایگاه و نقش محمود سامی بارودی در شعر معاصر عرب
    117. صور خیال در شعر متنبی
    118. تحلیل نحوی بلاغی اسالیب حذف و تقدیر در قرآن کریم
    119. الغزل و خصائصه عندالشریف الرضی
    120. ادب مهجر شاخه امریکای شمالی
    121. بررسی برخی نکات ادبی، معانی و بیان در سوره (اسراء تحقیقی در ادبیات معاصر عرب)
    122. تحقیق، تصحیح و اعراب گذاری عقود الجمان اثر جلال الدین عبدالرحمن سیوطی ادیب و دانشمند نامی قرن نهم و دهم هجری
    123. بررسی و تحلیل دیوان الانوارالقدسیه اثر مرحوم کمپانی و ترجمه آن
    124. ویژگی های شعر مهجر آمریکای‌شمالی
    125. شعر متعهد شیعه در عصر اموی
    126. انعکاس دین و مظاهر آن در رمان های نجیب محفوظ
    127. وصف در شعر جاهلی
    128. دیدگاه های فکری و اجتماعی توفیق الحکیم
    129. تحلیل داستان از زبان حیوانات در ادبیات عربی قدیم (تا پایان دوره عباسی) در چارچوب الگوی ساختارگرایی پراپ
    130. اداب عاشورا، بررسی نگرش، ارزش ها و مناسبات ظهور یافته در حماسه حسینی
    131. جایگاه عباس محمود العقاد در ادبیات معاصر عرب
    132. بررسی آثار و افکار جبران خلیل جبران
    133. نقد و بررسی آثار و آراء نقدی طه حسین در ادب عربی
    134. التحقیق و التصحیح لمخطوطه شرح، شرح قطرالندی و بل‌الصدی یشمل ابواب‌الجوازم و المعارف و النکرات و المبتدا و الخبر و النواسخ
    135. بررسی افکار و آثار و شرح حال جمیل بثینه
    136. حروف جر در قرآن کریم با رویکرد نحوی بلاغی
    137. تحلیل و ارزیابی فقه اللغه العربیه از دیدگاه زبانشناسی جدید
    138. زبان قرآن و مطابقت آن با قواعد عربی از حیث جنس، عدد و اعراب
    139. تحلیل و بررسی اسالیب اعتراض در قرآن
    140. تحلیل بدیعیه‌ی کفعمی در مقایسه با بدیعیه‌ی صفی‌الدین حلی
    141. ترجمه و تحقیق کتاب (النقد الادبی) اصوله و مناهجه اثر سیدقطب
    142. بررسی تطبیقی مسیح (ع) در شعر معاصر عربی و فارسی (با تکیه بر شعر ادونیس و احمد شاملو)
    143. بررسی و نقد متون کتاب های درسی عربی دوره متوسطه و پیش‌دانشگاهی و تأثیر این متون در آموزش
    144. تحلیل عناصر مقاومت در اشعار سمیح القاسم، سید حسن حسینی و قیصر امین پور
    145. التناص القرآنی فی روایات نجیب محفوظ الفلسفیه
    146. تحلیل، تبیین و طبقه‌بندی ظرفیت‌های نمایشی در دو کتاب “الب خ لاء” و “مقامات حریری”
    147. بررسی ویژگی‌های محتوایی و اسلوبی ادبیات کودکان در آثار نبیل سلیمان سلیمان خلف
    148. ترجمه و شرح نقد تقویم الید و تقویم اللسان کتاب ادب الکاتب ابن قتیبه
    149. ترجمه و تحقیق کتاب تلخیص البیان فی مجازات القرآن از شریف رضی از سوره مبارکه طه تا پایان قرآن
    150. ترجمه و شرح بخشی از «البیان و التبیین» اثر جاحظ
    151. بررسی و تبیین مشکلات اعراب نهج البلاغه از خطبه ۱۲۱ تا ۱۸۰
    152. شرح لغات غریب نهج البلاغه بخشی از نامه ها و وصایای امام علی (ع)
    153. بررسی و تبیین مشکلات اعراب در نهج البلاغه «شصت خطبه اول»
    154. شرح لغات غریب نهج البلاغه بخش کلمات قصار و عهدنامه
    155. شرح و ترجمه و تحقیق اساس البلاغه زمخشری «حرف همزه و باء»
    156. ترجمه و شرح و تحقیق اساس البلاغه زمخشری «حروف تاء و ثاء و جیم »
    157. ترجمه‌ و شرح‌ ابنیه‌ الافعال‌ و ابنیه‌ الاسماء کتاب‌ ادب‌ الکاتب‌ ابن‌ قتیبه‌ دینوری‌
    158. تصحیح‌ و تحقیق‌ کتاب‌ «المفردات‌ فی‌ غریب‌ القران» از حرد تا پایان زین
    159. ترجمه و شرح بخشی از کتاب المزهر فی علوم اللغه از علامه جلال الدین سیوطی
    160. ترجمه و تحقیق کتاب ینابیع المعاجز و اصول الدلائل
    161. شرح لامیه العرب و لامیه العجم شنفری و طغراتی
    162. ترجمه و شرح باب پنجم کتاب مغنی اللبیت عن کتب الاعاریب
    163. کمیت بن زید اسدی همراه با شرح گزیده ای از هاشمیات
    164. شرح گزیده هایی از: اشعار اسلامی حسان بن ثابت انصاری
    165. شرح حال مختصری از سید حمیری و ابن فارض و شرح قسمتی از اشعار آن دو
    166. بررسی احوال و نقد آثار و شرح بعضی از قصاید خلیل مطران
    167. فرهنگ اصطلاحات نظامی (عربی به فارسی)
    168. ترجمه و تحقیق کتاب تلخیص البیان اثر شریف رضی تا آغاز سوره مبارکه طه
    169. شرح حال و گزیده ای از اشعار شریف رضی (ره)
    170. شرح لغات غریب «نهج البلاغه بخش نامه های حضرت علی (ع) به معاویه»
    171. اعلال و ابدال
    172. شرح احوال و آثار بارودی و شرح و ترجمه گزیده ای از ابیات وی
    173. بررسی کنایه در نهج البلاغه
    174. تشبیه در نهج البلاغه
    175. جلوه های مجاز در نهج البلاغه
    176. صفی الدین حلی و ترجمه موشحات وی
    177. شعر حماسی شیعه در قرن اول هجری
    178. بررسی‌ شخصیت‌ منصور نمری‌ و جمع‌ آوری‌ اشعار وی‌
    179. ترجمه‌ و شرح‌ و نقد باب‌ المعرفه‌ کتاب‌ ادب‌ الکاتب‌ ابن‌ قتیبه‌
    180. تصحیح‌ و تحقیق‌ کتاب‌: المفردات‌ فی‌ غریب‌ القران‌ (از آغاز کتاب تا پایان حرج)
    181. تصحیح‌ و تحقیق‌ کتاب:‌ المفردات‌ فی‌ غریب‌ القران‌ (از عربی تا پایان کنز)
    182. تصحیح‌ و تحقیق‌ کتاب‌: المفردات‌ الفاظ‌ القران‌، علامه‌ راغب‌ اصفهانی‌
    183. تحقیق‌ و تصحیح‌ کتاب:‌ المفردات‌ فی‌ غریب‌ القران‌ (از سبب‌ تا عرم‌)
    184. بررسی‌ و شرح‌ و تحقیق‌ جزء دوم‌ کتاب‌: البیان‌ و التبیین‌
    185. بررسی‌، شرح‌ و تحقیق‌ بخشی‌ از کتاب:‌ البییان‌ و التبیین‌ جاحظ‌
    186. بررسی‌ و شرح‌ و تحقیق‌ قسمتی‌ از جزء اول‌ کتاب:‌ البیان‌ و التبیین‌
    187. ترجمه و شرح و تحقیق گزیده ای از زهدیات ابی العتاهیه
    188. ترجمه و تحقیق و شرح بخش دوم از جزء سوم کتاب البیان و التبیین
    189. بررسی و شرح و تحقیق و ترجمه جلد چهارم کتاب البیان و التبیین
    190. ترجمه و شرح و تحقیق نیمه اول از جزء سوم کتاب البیان و التبیین
    191. شرح و تحقیق و ترجمه کتاب الراء از اساس البلاغه زمخشری
    192. شرح و ترجمه و تحقیق کتاب الزاء والسین از اساس البلاغه زمخشری
    193. نشاه اوزان الشعرالعربی و تطورها
    194. بررسی و تبیین مشکلات اعراب در نهج البلاغه از خطبه ۶۳ تا ۱۲۰
    195. بررسی‌ و تبیین‌ مشکلات‌ اعراب‌ نهج‌البلاغه‌ (از خطبه‌ ۱۸۰ تا ۲۳۹)
    196. المدائح‌النبویه‌ لأهم‌الشعراءفی‌ عصر صدرالاسلام‌
    197. ترجمه‌ و تحقیق‌ کتاب‌ سقیفه‌ و فدک‌اثر ابوبکراحمدبن‌ عبدالعزیزجوهری‌
    198. شرح‌، تحقیق‌ و ترجمه‌ نوع‌ سی‌ام‌ تا نوع‌ چهلم‌ از کتاب‌ المزهرفی‌علوم‌اللغه‌ و انواع ها
    199. عبدالمنعم‌الفرطوسی‌: حیاته‌ و ادبه‌ (شرح‌ حال‌ و نقد آثار ادبی‌ شیخ‌ عبدالمنعم‌ فرطوسی
    200. ابوتمام فی ایران)
    201. شرح، ترجمه و تحقیق «المزهر فی علوم اللغه و انواع ها » نوع پانزدهم تا بیست و نهم
    202. شرح، تحقیق و ترجمه کتاب «المزهر فی علوم اللغه و انواع ها » از جلال الدین سیوطی از آغاز «نوع چهلم» تا «بیان جمع هایی که مفردی از لفظ خود ندارند»
    203. شعرالتشیع زمن الحمدانیین
    204. مصطفی جمال الدین زندگانی و اشعار او در مهجر
    205. شرح و ترجمه و تحقیق اساس البلاغه زمخشری «کتاب الشین»
    206. المقامه نشأت ها و دراسه مقارنه بین الحریری و الحمیدی
    207. داستان کوتاه در ادبیات معاصر
    208. بررسی و تبیین مشکلات اعراب نهج البلاغه
    209. بررسی و شرح و تحقیق و ترجمه کتاب المزهر فی علوم اللغه و انواع ها
    210. الحب فی الادب الاندلسی
    211. المدائح النبویه فی عصرالانحطاط
    212. بررسی و تبیین مشکلات اعراب نهج البلاغه از نامه ۶۱ تا آخر
    213. وجوه اعرابی مستخرج از وجه معنی در تفسیر مجمع البیان
    214. تحقیق و شرح شواهد مجمع البیان
    215. تحقیق و شرح شواهد مجمع البیان, ازآیه ۳ سوره مائده تا انتهای آیه ۱۰۳ سوره مائده
    216. تحقیق و شرح شواهد مجمع البیان {از سوره انعام آیه۹۹ تا سوره اعراف آیه ۸۹}
    217. تحقیق و شرح شواهد مجمع البیان «للطبرسی» (من الآیه ۱۰۴ من سوره المائده الی الآیه ۹۸ من سوره الانعام)
    218. تحقیق و شرح شواهد مجمع البیان
    219. تحقیق و شرح شواهد شعری تفسیر مجمع البیان (از آیه ۹ سوره توبه تا آخر آیه ۹۸ سوره یونس)
    220. وجوه اعرابی استخراج شده از وجه معنی در تفسیر مجمع البیان (از جزء ۲۰ تا آخر قرآن کریم)
    221. وجوه اعرابی استخراج شده از تفسیر کشاف زمخشری و مقایسه آن با کتب نحوی دیگرش
    222. تحقیق و شرح شواهد شعری تفسیر مجمع‌البیان (از آیه ۹۹ سوره یونس تا آیه ۱۲ سوره یوسف)
    223. بررسی علل کم علاقگی دانش آموزان دبیرستان به درس عربی در شهر شیراز
    224. بررسی شعر معاصر فلسطین (در اشعار محمود درویش و سمیح القاسم)
    225. تحقیق و شرح شواهد مجمع البیان
    226. تحقیق و شرح شواهد شعری مجمع‌البیان
    227. تحقیق و شرح شواهد مجمع البیان
    228. استخراج وجوه إعرابی تفسیر کشاف زمخشری و مقایسه آن با آراء نحوی زمخشری در دیگر کتب نحوی وی و آراء سائر معربان قرآن کریم (جزء دوم، سوره بقره، آیه ۲۵۴– ۱۴۳)
    229. پژوهشی در اشعار جاهلیین و مخضرمین به منظور یافتن شواهد دیگری برای کتاب غریب القرآن فی شعر العرب
    230. تحقیق و شرح شواهد مجمع البیان
    231. تعهد در اشعار معروف الرصافی
    232. تحقیق و شرح شواهد کشاف زمخشری از سوره فاتحه الکتاب تا پایان سوره بقره
    233. استخراج وجوه اعرابی تفسیر کشاف زمخشری همراه با مقایسه آراء نحویش در این تفسیر با سایر کتب نحویش
    234. گفتگو در قرآن کریم
    235. بررسی شکل گیری شعر نو در ادبیات فارسی و عربی با تکیه بر اشعار نیما یوشیج و بدر شاکر السیاب
    236. بررسی جوانب ادبی و لغوی شعر مهیار راجع به اهل بیت (ع)
    237. استخراج وجوه اعرابی تفسیر کشاف زمخشری همراه با مقایسه آراء نحویش در این تفسیر با سایر کتب نحویش
    238. نقد اجتماعی در آثار جبران خلیل جبران
    239. استخراج و شرح آراء کوفیان از دیوان متنبی در شرح تبیان از علامه عکبری
    240. وجوه اعرابی مستخرج از تفسیر کشاف زمخشری و مقایسه آن با آراء نحویش در سایر کتاب هایش و آراء دیگر نحویون
    241. بررسی وجوه بیانی در امثال و حکم قرآن
    242. شرح شواهد مجمع البیان (ازآیه ۸۹ سوره اعراف تا آیه ۹ سوره توبه)
    243. شرح و بررسی بلاغی رسائل قابوس بن و شمگیر
    244. ضرورت های شعری و بررسی آن در دیوان متنبی
    245. بررسی امثال در مقامات حریری
    246. تحلیل و بررسی مشکلات نحوی صحیفه ی سجادیه
    247. أسلوب التفات در قرآن کریم
    248. استعاره در شعر مهجر
    249. مضامین اجتماعی در آثار امین الریحانی با توجه به سبک ادبی
    250. القیم الأخلاقیه فی شعر الصعالیک
    251. امام علی (ع) در شعر عباسی (تحلیل و تطبیق)
    252. تشبیه و استعاره در سه کتاب طه حسین: الایام- علی هامش السیره- اسلامیات
    253. وصف طبیعت در شعر ابن الرومی و ابن خفاجه اندلسی
    254. خوشبینی در شعر ایلیا ابو ماضی و محمد حسین شهریار
    255. بررسی نظریه های نحوی فراء در کتاب «معانی القرآن» و مقایسه آن با نظریه های بصریان هم عصر وی
    256. بررسی معادل های فارسی الفاظ قرآنی (جزء سوم)
    257. شرح شواهد شعری در تفسیر مجمع البیان لعلوم القرآن
    258. شیوه های بیانی نهج البلاغه از نظر نحوی در سه بخش مفعول مطلق ، حال و تمییز
    259. رابطه ادبیات و اخلاق در آثار میخائیل نعیمه
    260. هنر داستان کوتاه نزد فاطمه یوسف العلی نویسنده کویتی
    261. جلوه های بلاغی دعا در قرآن کریم
    262. شیوه های بیانی (نحوی) در نهج البلاغه افعال ناقصه و حروف شبیه به لیس
    263. بررسی و تحلیل طنز در مقامات همدانی
    264. بررسی سیر تاریخی ترجمه افعال ناقصه و مقار به مشهور از عربی به فارسی (أصبح، کان، صار، مازال، کاد، عسی)
    265. اصول اخلاقی قرآنی در شعر زُهاد در عصر عباسی
    266. شرح شواهد بلاغی العمده (تشبیه و اشاره)
    267. شیوه های بیانی نهج البلاغه (مفعول فیه، استثناء، مفعول معه)
    268. استخراج آراء نحوی زمخشری از کتاب تفسیر کشاف و مقایسه آن با آراء وی در دیگر آثارش و آراء دیگر نحویان
    269. زندگینامه و اشعار سیاسی دکتر احمد وائلی
    270. شرح شواهد شعری مجمع البیان از آیه ۱۴ سوره لقمان تا آیه ۷۰ سوره صافات
    271. الفرس فی شعر ابی نواس
    272. دراسه آراء الفراء النحویه فی کتابه «معانی القرآن» و مقارنت ها مع آراء البصریین فی عصره «من أول سوره النساء حتی نهایه سوره الأنفال»
    273. اسالیب بیان در نهج البلاغه در بخش حروف مشبهه بالفعل و “لا” نفی جنس
    274. ترکیب و ترجمه ابیات عربی و بیان رابطه‌ی معنایی بین ابیات عربی و متن فارسی کتاب مرزبان نامه
    275. بررسی خطاهای نگارشی دانشجویان عربی مقطع لیسانس در دانشگاه اصفهان و کاشان
    276. طبیعت گرایی در شعر اندلس
    277. آرایه های بدیعی در صحیفه سجادیه
    278. شرح شواهد بلاغی کتاب العمده
    279. وصف طبیعت در شعر ذوالرمه
    280. شیوه‌های بیان نحوی نهج البلاغه، قسمت مبتدا و خبر مفرد
    281. بررسی وجوه بیانی در امثال و حکم قرآنی
    282. الوطنیه و الوحده فی شعر محمود درویش
    283. شرح الشواهد الشعریه فی تفسیر مجمع البیان (من سوره «ق» الی نهایه سوره «الحدید)
    284. استخراج وجوه اعرابی از تفسیر کشاف زمخشری و مقایسه آن با آراء نحوی زمخشری در کتابهای دیگرش و آراء سایر معربین قرآن کریم (جزء هفتم)
    285. وجوه اعرابی استخراج شده از تغییر کشاف زمخشری و مقایسه آن با آراء نحوی اش درسایر کتبش و آراء سایر نحویین
    286. اسلوب های نحوی کلام در نهج البلاغه بخش مبتدا و خبر جمله و شبه جمله
    287. شرح الشواهد البلاغیه فی کتاب العمده (أبواب: التّتبیع، التّجنیس، التّصدیر، التّردید)
    288. شرح و تحلیل ده سروده نخست دیوان طغرایی اصفهانی
    289. یکصد و پنجاه مثل عربی و معادل های فارسی آن
    290. سیمای زن در امثال فارسی و عربی
    291. وعد و وعید و روش های آن در قرآن کریم «در قالب جملات خبری و انشایی»
    292. مقایسه دو شرح مشهور الفیه ابن‌مالک: شرح ابن‌عقیل و شرح سیوطی
    293. وجوه اعرابی تفسیر زمخشری و مقایسه آن با آراء او در سایر کتب نحویش و آراء سایر معربین قرآن کریم (من أول سوره النساء حتی نهایه سوره الأنفال)

    رشته زبان و ادبیات عربی - رشته های گروه زبان های خارجی - ویژگی های مقاله بیس