مطالب اسناد بالادستی ایران

نگارش پایان نامه و رساله

  • dissertation 7

    نکات بسیار مهم و کلیدی در فرآیند نگارش پایان نامهوجود دارد که بدون رعایت آنها نمی توان نتیجه لازم را بدست آورد. نگارش پایان نامه جزء جدا نشدنی فرآیند فارغ التحصیلی هر دانشجویی است و دستیابی به نتیجه مورد نظر بدون برنامه ریزی، سختکوشی و دانش امکان پذیر نیست.
    در این فرآیند شما علاوه بر تخصص و دانش باید خلاقیت و انعطاف پذیری بالایی داشته باشید تا بتوانید با گروه های مختلف در اجتماع ارتباط موثری برقرار کرده و مشکلات جامعه را به درستی شناسایی کنید.

    توجه داشته باشید که برخی از پژوهشگران تنها با هدف نگارش و تکمیل فرآیند فارغ التحصیلی به دنبال موضوعاتی میگردند که بتوانند به سرعت به سرانجام رسانده و کار خودشان را تکمیل کنند.
    ولی به عنوان یک مشاور قصد داریم نکته بسیار مهمی را در ارتباط با نگارش پایان نامه بیان کنیم، همواره به دنبال موضوعاتی باشید که ارتباط مستقیمی با دغدغه های جامعه دارند.
    چرا که این موضوعات می توانند پس از تکمیل شدن هم به عنوان یک راه حل اجتماعی مطرح شوند و هم برای تقویت رزومه و آینده شغلی شما بسیار موثر خواهند بود. در مرحله اول سعی کنید ایده ها و علائق خودتان را یادداشت کنید و به دنبال موضوعات، مطالب و مقالات مرتبط در دنیای خارج بگردید.

    اخبارها را دنبال کنید، در شبکه های اجتماعی و گوگل به دنبال کلیدواژه های مورد نظرتان بگردید، با اساتید و مشاوران تحصیلی صحبت کنید، با صاحبان صنایع و بازارکار در ارتباط باشید و در مجموع به دنبال ایده های مرتبط با موضوع تحقیق مورد نظرتان باشید.
    شاید این نکته مهمترین و اصلی ترین مرحله در انتخاب موضوع و نگارش پایان نامه بود که باید برای شما بیان می کردیم.
    اما در ادامه سعی میکنیم نکات دیگری را در مورد نگارش پایان نامه با شما به اشتراک بگزاریم با امید اینکه بتوانیم این فرآیند سخت و طولانی را برای شما تسهیل کنیم. به طور کلی 9 نکته کلیدی و مهم در ارتباط با نوشتن پایان نامه وجود دارد که عبارتند از :

    • زمانبندی قابل انجام تعیین کنید:منظور از زمان بندی قابل انجام این است که شما باید برنامه ریزی و جدول زمان بندی خودتان را عملیاتی (Practical) تعریف کنید.
      برنامه ریزی باید همراه با جزئیات باشد و به صورت دقیق مدت کار روزانه شما را مشخص کند و شما باید از آن پیروی کنید. پس از اینکه موضوع پایان نامهخودتان را مشخص کردید باید بتوانید حجم محتوا و مدت زمان تکمیل آن را به صورت تقریبی مشخص کنید.
      البته این زمان نباید خیلی غیر منطقی و به اصطلاح غیرعملیاتی باشد. سعی کنید پس از جمع آوری منابع در مورد زمان مورد نظرتان برای اتمام پایان نامه با اساتید راهنما و مشاور مشورت کنید.
      پس از آنکه زمان تقریبی را مشخص کردید باید بتوانید جزئیات و حجم کاری روزانه را نیز تعیین کنید.برای مثال فرض کنید حجم پایان نامهشما با توجه به حجم منابع و پیچیدگی موضوع چیزی در حدود 200 صفحه پیشبینی شده است که قرار است آن را در زمان حدودی 3 ماه تکمیل کنید.
      این بدین معناست که شما برای نگارش و تکمیل پایان نامه هر روز تقریبا باید در حدود 2.5 صفحه از متن کلی پایان نامه را نگارش کنید. شما می بایست زمانبندی و حجم کاری خودتان را بر اساس هر بخش از پایان نامه به صورت تفکیک شده محاسبه کنید.
      برای مثال بخش ادبیات موضوع که قرار است 50 صفحه از پایان نامه شما را به خودش اختصاص دهد، چه زمانی آغاز شده و چه زمانی پایان خواهد یافت. لازم به ذکر است نکته مهم در ارتباط با جدول زمانبندی مربوط به این موضوع است که هر بخش باید با توجه به حجم کاری که دارد زمان مورد نظر خودش را دریافت کند.
      برای مثال زمانبندی مربوط بخش روش تحقیق (methodology)میتواند قسمت عمده ای از این زمان 3 ماهه را به خودش اختصاص دهد.
      چرا که فرآیند طراحی پرسشنامه، جمع آوری داده ها و همچنین تجزیه و تحلیل آماری معمولا مرحله طولانی و زمانبری است. چنانچه شاغل هستید و در کنار تحصیل کار میکنید باید برنامه زمانی نوشتن پایان نامه تان را برای ساعت هایی که مشغله کمتری دارید تنظیم کنید.
      چرا که این کار نیاز به تمرکز و دقت بالایی دارد. نکته کلیدی اینجاست که بدون زمانبندی دقیق انتظار نتایج دقیق و درست نداشته باشید. 
    • بدون وقفه نگارش را آغاز کنید:بسیاری از دانشجویان گمان می کنند حال که منابع را جمع آوری کرده ایم و موضوع پایان نامه ما نیز مشخص است پس دیگر نباید نگران چیزی باشیم. هر چیزی که نیاز داشتیم آماده است و هر زمان که اراده کنیم می توانیم آن را انجام دهیم.
      شاید حتی این بهانه را بیاورید که "بهتر است جستجو بیشتری انجام دهم و منابع بیشتری جمع آوری کنم" یا "بهتر است قبل از نگارش با یک نفر مشورت کنم و ببینم چطور باید شروع کنم" یا "موضوع من زیاد دشوار نیست می توانم آن را در زمان کمی آماده کنم" تمامی این بهانه ها به شما کمک میکنند که برنامه ریزی خودتان را زیر پا گذاشته و از نگارش فاصله بگیرید و پس از گذشت 1 ماه یا 2 ماه متوجه می شوید که تقریبا هیچ کاری انجام نداده اید.
      شما زمانی که یک موضوع را انتخاب کردید و پروپوزالآن را تحویل دادید یعنی آماده نگارش هستید پس بدون معطلی شروع به فیش نویسی و نگارش پایان نامه کنید. تا زمانی که شروع به نگارش نکنید متوجه نمیشوید نقاط ضعف و قوت کار شما چه چیزهایی هستند.
      آیا نیاز به منابع بیشتری دارید؟ آیا بهتر است برای درک یک موضوع با کسی مشورت کنید؟ آیا میتوانید زمان خودتان را بهتر و موثرتر مدیریت کنید؟ هیچکدام از این سوالات پاسخ دقیق و روشنی نخواهند داشت تا زمانی که شما بدون وقفه شروع به نگارش کرده و نقاط ضعف و قوت خودتان را پیدا کنید.
      این نکته کلیدی را برای نگارش پایان نامه به خاطر داشته باشید، هیچ مشکلی تا زمانی که با آن روبه رو نشده اید واقعا یک مشکل نیست. 
    • پیش نویس نسخه اصلی نیست: برخی از دانشجویان در زمان ارائه تحقیقشان با این مشکل مواجه می شوند که گمان میکنند پس از انجام نگارش اولیه و تهیه نسخه پیشنویس، کار پایان نامه به اتمام رسیده است. و زمان آن شده که کارشان را آماده صفحه آرایی کرده و به اساتید خودشان ارائه کنند.
      بر اساس تحقیقات انجام گرفته توسط موسسه الزویر (Elsevier) بیش از 74 درصد از مقالاتی که در ژورنال های زیر مجموعه این پایگاه علمی سابمیت می شوند نیاز به بررسی و بازبینی مجدد دارند.
      البته این مقالات توسط اساتید و دانشجویان برجسته هر رشته نگارش می شود و پیش از سابمیت بارها مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد. بنابراین امیدوار نباشید که پیش نویس اولیه پایان نامه شما سطحی بالاتر از مقالات ISIدر ژورنال های الزویر داشته باشد.
      حتی می توان گفت به دلیل وسعت و گستردگی پایان نامه نسبت به مقاله، میزان اصلاحات به مراتب بیشتر خواهد بود. پیش نویس پایان نامه شما باید بارها و بارها مورد ارزیابی قرار بگیرد و از نظر ادبیات موضوع، به روز بودن منابع، فرضیات و سوالات، مدل تحقیق، روش تحقیق و بحث و نتیجه گیری بررسی شود.
      نکته کلیدی این بخش را به خاطر داشته باشید، از تغییرات نترسید آنها شما را قوی تر خواهند کرد.

    dissertation 8

    • انعطاف پذیر باشید:انعطاف پذیری نسبت به موضوع و انعطاف پذیری نسبت به زمان را برای نگارش پایان نامه در دستور کارتان قرار بدهید. ممکن است در زمان بررسی و نگارش ادبیات موضوع متوجه شوید که میتوانید عنوان تحقیقتان را منحصر به فردتر کرده و ابعاد بیشتری را به آن اضافه کنید و اصطلاحا کانتریبیوشن (Contribution) آن را تقویت نمایید.
      بدون تردید این کار را انجام دهید. هیچوقت موضوعات عادی و کسل کننده برای مخاطبان جذاب نخواهند بود و شما نمی توانید با موضوعات معمولی رزومه خودتان را تقویت کنید و مشکلی را حل کنید. همواره با ذهنی باز به دنبال ایده های جدید در کارتان باشید و خلاقانه فکر کنید.
      نکته مهم دیگر در ارتباط با انعطاف در زمانبندی است. ممکن است در زمان برنامه ریزی، اطمینان کامل داشته باشید که میتوانید به آن پایبند بمانید اما بعدها در زمان اجرا دچار مشکل شوید. مشکلاتی از قبیل بیماری، مسافرت، مشغله کاری و غیره ممکن است برنامه ریزی شما را بهم بریزند ولی نگران نباشید.
      بدون ناراحتی برنامه جدید را مطابق با حجم کاری باقیمانده تغییر داده و به آن پایبند بمانید. این نکته کلیدی برای نگارش پایان نامه را به خاطر داشته باشید: انعطاف پذیری بالا یعنی قدرت سازگاری بالاتر و نگرانی کمتر
    • خودتان را محدود نکنید:زمانی که به شما گفته می شود که منابع موجود برای پایان نامه خودتان را مطالعه کنید و بخش ادبیات موضوع را نگارش کنید ممکن است شما احساس کنید این کار باید بعد از طراحی مدل و فرضیاتانجام شود.
      پس راهی را که فکر میکنید درست است و احساس راحتی بیشتری دارید انتخب کنید ولی قبل از آن با اساتید خود مشورت کنید. همیشه استانداردهای مشخصی برای یک فرآیند وجود دارد اما به همان اندازه ممکن است راه های مختلفی نیز وجود داشته باشد.
      این بدین معنا نیست که هر راهی بجز راه های استاندارد موجب عدم موفقیت و ناکامی شما خواهند شد. به دنبال راه های مختلف برای رسیدن به اهداف خودتان باشید و سعی کنید از بین آنها گزینه مورد علاقه و اصطلاحا بهترین را انتخاب کنید.
      حتی ممکن است به روش های استاندارد علاقه داشته باشید ولی در نگارش بخش ادبیات موضوع دچار مشکل شوید یا از آن خسته شوید.
      بدون نگرانی کار دیگری را در ارتباط با موضوع تحقیق آغاز کنید. برای مثال به سراغ طراحی پرسشنامهبروید و داده ها را جمع آوری کنید. نگارش پایان نامه کار دشوار و زمانبری است بنابراین با ایجاد محدودیت در آن خودتان را خسته تر و ناامیدتر نکنید. نکته کلیدی: آزادانه به سمت اهداف خودتان پرواز کنید.
    • به دنبال بازخورد باشید: به عنوان یه مشاور به شما توصیه می کنیم که همواره با اساتید خودتان در ارتباط باشید و از آنها بازخورد بگیرید. با اساتید خودتان صحبت کنید و به محض اتمام یک بخش یا حتی اتمام یک سرفصل از یک بخش با آنها صحبت کنید و نظرات آنها را در پایان نامه خودتان اعمال کنید.
      برخی از دانشجویان گمان میکنند که باید پایان نامه تکمیل شده و یا پیش نویس اولیه آن را به اساتید ارائه کنند و اصلاحات نهایی را بر روی آن انجام دهند.
      ولی اینکار ممکن است باعت شود شما کل پایان نامه را از اول انجام دهید. برای مثال اشتباه در فرضیه سازی یا طراحی مدل، اشتباه در تحلیل آماری و جمع آوری داده ها می تواند کل فرآیند پایان نامه را با مشکلات جدی مواجه کند. نکته کلیدی: به یاد داشته باشید پیشرفت گام به گام میتواند تضمین کننده موفقیت باشد.
    • مدیریت منابع: یکی از مشکلسازترین بخش های پایان نامه می تواند مربوط به رفرنسدهی و چگونگی انجام آن شود. ممکن است شما ماخذی را در متن پایان نامه استفاده کنید ولی در بخش رفرنسدهی آن را نگنجانید. بررسی این موضوع کار بسیار دشواری است.
      بنابراین توصیه می شود که از نرم افزارهای مربوط به این کار مانند Endnote or Zotero , Mendeley استفاده نمایید. نکته کلیدی: دقت به جزئیات را در هر مرحله چاشنی کارتان کنید.
    • مراقب سلامت خودتان باشید:به خاطر داشته باشید ایده های خلاق، افکار مثبت و انرژی مثبت از جسم و ذهن سالم نشات می گیرند. چنانچه خواب یا تغذیه سالم و مناسبی نداشته باشید قطعا نمیتوانید عملکرد مناسب و افکار خلاقانه ای داشته باشید.
      برنامه ریزی هایتان باید به گونه ای باشد که سلامتی شما دچار مخاطره نشود. اگر احساس میکنید برنامه کاری که تدوین کرده اید برای سلامتی شما مشکل ایجاد کرده و تغذیه و خواب شما را دچار مشکل کرده است این موضوع را با اساتید خود مطرح کنید تا بتوانید زمان بیشتری از آنها بگیرید.
      نکته کلیدی: واقعیت عقل سالم در بدن سالم را جدی بگیرید.
    • به خودتان وقت استراحت بدهید:همانطور که در بخش قبلی گفته شد، تعهد به برنامه تدوین شده موضوعی بسیار جدی است اما نه به قیمت خطر افتادن سلامتی شما.
      چنانچه در زمان اجرای برنامه روزانه خودتان احساس خستگی کردید میتوانید استراحت کنید. استراحت می تواند میزان استرس و فشار روی شما را به شکل قابل ملاحظه ای کاهش داده و عملکرد شما را برای ادامه کار بالا ببرد. نکته کلیدی: آهسته و پیوسته به سمت اهداف خودتان حرکت کنید.
      بیان مساله - روش تحقیقتحلیل آماری - تحلیل کیفی - مقدمه - پیشینه تحقیق - نتیجه گیری

  •  

    THESISI  1 نگارش پایان نامه ارشد و رساله دکتری

  • نگارش پروپوزال دکتری

    پروپوزال دکتری متفاوت با پروپوزال کارشناسی ارشد دارای ویژگی هایی مشابه یک پایان نامه است و قبل از تصویب شدن نیاز به دفاع در حضور یا معرض دید داوران دارد.
    بدین معنا که پژوهشگر (دانشجوی محترم)باید در مورد موضوع ارائه شده در پروپوزال تمامی جنبه های قانع کننده بودن، کانتریبیوشن، کاربردی بودن و عملیاتی بودن را در نظر گرفته و از آنها با ادله کافی و متقن و مستدل و برهانی دفاع کند. البته که تمامی این موارد در پروپوزال کارشناسی ارشد نیز اهمیت دارند.
    ولی در پروپوزال مقطع دکتری تمامی این فاکتورها جزء ضروری و جدایی ناپذیر پروپوزال قلمداد شده و هر گونه مشکل در این بخش ها موجب ریجکت حتمی آن خواهد شد. به طور کلی پروپوزال دکتری کمتر به دنبال این موضوع است که عنوان تحقیق یا ساختار مشخصی برای یک تحقیق ارائه نماید، بلکه تمرکز آن بیشتر بر روی موارد زیر خواهد بود:
    نگارش پروپوزال دکتری

    1. مهارت تفکر انتقادی (Critical Thinking Skill): یکی از مهارتهایی که خصوصا در کشورهای اروپایی و امریکایی تاکید بسیار زیادی بر روی آن می شود، مهارت تفکر انتقادی است. پژوهشگر باید بتواند تمامی مسائلی که در اطراف خود مشاهده میکند را با دیدگاه انتقادی مورد بررسی قرار داده و به دنبال چرایی اتفاق هرکدام از آنها باشد. مهارت تفکر انتقادی یعنی اینکه هر موضوعی را که مشاهده میکنید، به سادگی از کنار آن عبور نکنید و در کنار سوال کردن و طرح چالش منطقی و حتی گاهی غیر منطقی به دنبال راه حل های جدید و مناسب تر و خلاقانه تر باشید که در پروپوزال دکتری تاکید بیشتری بر روی آن وجود خواهد داشت.
    2. یافتن گپ های تحقیقاتی (Finding Gaps): یکی دیگر از فاکتورهای مهم که در پروپوزال دکتریبه آن توجه زیادی می شود، یافتن گپ های تحقیقاتی است. باید بدانید که گپ های تحقیقاتی به پژوهش هایی اشاره دارند که انجام نشده اند و سیستم یا جامعه یا سازمان به آنها نیاز دارند. البته شناسایی موضوعاتی که تا به حال مورد بررسی قرار نگرفته اند کار بسیار دشواری است و معمولا فرآیند آن بسیار زمانبر و هزینه بری است. اما به خاطر داشته باشید که با مطالعه زیاد در یک حوزه تحقیقاتی می توانید گپ های یک پژوهشرا به درستی شناسایی کنید.
    3. اهداف و فرآیند تحقیق (Direction and Objective): یکی دیگر از جنبه های بسیار مهم در پروپوزال دکتری رویکرد بررسی و ارزیابی اهداف پیش روی تحقیق است. شما باید بتوانید مشخص کنید که هدف اصلی تحقیق مورد نظر چیست و چطور قصد دارید آن را پیاده سازی کنید. سوالات تحقیق مشخص کننده اهداف و رویکرد تحقیقاتی شما هستند بنابراین نوع طرح سوال و پاسخ به آن میتوانند جهت دهی مناسبی به تحقیق بدهد.
    4. روش تحقیق مناسب (Methodology): دانشجویان دکتری برخلاف مقاطع ارشد یا کارشناسی باید تسلط بالایی به مباحث آماری و روش تحقیق داشته باشند. دانشجویانی که متدولوژی ضعیفی در پروپوزال دکتری خودشان ارائه دهند قطعا با مشکلات جدی مواجه خواهند شد.
    5. عملیاتی بودن پروژه (Feasibility of Project): نکته بسیار مهم دیگری که در پروپوزال دکتری به آن توجه می شود عملیاتی بودن یا نبودن یک تحقیق است. چنانچه پژوهشی را انتخاب کنید که از لحاظ اجرایی بودن با ابهام مواجه باشد احتمالا دچار مشکلات جدی خواهید شد.
    ویراستاری مقالات فارسی - ویراستاری مقالات انگلیسی - پیشنهاد و سابمیت - تقویت مقاله

    نگارش پروپوزال دکتری

  • نمونه بیان مساله پروپوزال کارشناسی ارشد در رشته حقوق عمومی

    بررسی شروط صحت عقد در عقد بیمه

    بیان مسأله

    مفهوم بیمه، عرفاً مشخص است. در ماده 1 قانون بیمه ایران مصوب 1361 آمده است: «بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند در ازاء پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه‌، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد. متعهد را بیمه‌گر، طرف تعهد را بیمه‌گذار، وجهی را که بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردازد، حق بیمه و آنچه را که بیمه می‌شود، موضوع بیمه نامند.»

    بیمه، اشخاصی را که متحمل لطمه، زیان یا حادثه ناخواسته‌ای شده اند قادر می‌سازد که پیامد‌های این وقایع ناگوار را جبران کنند. همه آن‌هایی که خود را بیمه می‌کنند با مشارکت در سرمایه‌ای که متعلق به همه خریداران بیمه است، در جبران خسارت و زیان‌های هریک از افراد بیمه شده، شریک و سهیم می‌شوند.

    دقیقاً مشخص نیست که لفظ بیمه از چه زمانی مصطلح بوده و به کار می رفته است ولی آنچه که مسلم است اینکه خاصیت عقد بیمه، ایجاد تعهد برای بیمه گر به جبران خسارت ناشی از رفتارها و وقایع خسارت بار نسبت به بیمه گذار است. بي شک، مهمترين تعهد بيمه گركه فلسفه وجودي قرارداد بيمه رانيزشكل ميدهد، جبران خسارت وارده به بيمه گذاراست.

    هدف بيمه گذارازانعقاد قرارداد بيمه، رهايی از دغدغه ها وريسك تحمل خساراتي است كه براي وي ممكن است پدید آيد. اگر بيمه گربه بهاي تعهد خودعمل ننمايد، قرارداد بيمه، يك قرارداد عبث وبيهوده ای خواهد بود لذا انجام اين تعهد بيمه گراست كه بيمه گذارانرا مجاب به انعقاد قراردادهای بيمه ميسازد ورونق شرکت های بيمه راموجب ميشود.

    درغيراين صورت بازارهای بيمه نه تنها راكد ميشوند بلكه شركتهای بيمه با خطرورشكستگی به دليل نبودن مشتری روبه روخواهند شد.

    عقد بیمه، امروزه و در جوامع امروزی، یکی از مهم ترین عقود و قراردادهاست که نقش و کارکرد مهمی در جبران خسارات ناشی از حوادث و تصادفات و تصادمات دارد.

    با این حال و به رغم اهمیت و کارکردهای مهم این عقد، ماهیت آن، هنوز هم برای بسیاری ناشناخته است. یکی از مهم ترین مسائل مطرح از حیث حقوقی درباره عقد بیمه، شروط صحت آن است.

    آیا شروط صحت عقد بیمه، همان مواردی است که در ماده 190 قانون مدنی تحت عنوان شروط صحت عقود و قراردادها نامیده و شناخته شده است یا اینکه عقد بیمه به سبب ماهیت خاص و کارکرد ویژه اش، دارای شروط صحت دیگری نیز هست؟

    به نظر می رسد شروط عامی که در ماده 190 قانون مدنی ذکر شده، در مورد همه عقود و قراردادها از جمله عقد بیمه نیز ساری و جاری است. در عین حال، ماهیت خاص عقد بیمه و کارکردهای ویژه ای که این عقد دارد، موجب شده که شروط دیگری نیز برای صحت و مشروعیت این عقد مطرح باشند.

    در این مبحث از نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد، ازجمله تعیین میزان تعهدات و نیز حقوق ناشی از این عقد(قرارداد)، تعیین ذینفع و... نیز در تشکیل و تحقق یک عقد بیمه مطرح هستند که شاید در دیگر قراردادها و عقود، چندان مطرح نبوده و یا لااقل جزو شرایط اساسی معاملات و قراردادها نباشند.

    به سبب اهمیت موضوع یعنی شرایط صحت عقد بیمه و اینکه بحث خاصی در این مورد تا به حال در ادبیات حقوقی کشور صورت نگرفته، به نظر می رسد می توان در صدد بررسی آن برآمد.

    بنابراین، حسب گفته ها و مطالب ارائه شده، می توان مسأله اصلی پژوهش آتی را عبارت دانست از آنکه آیا شرایط صحت عقد بیمه، همان شرایط صحت عقود و قراردادها به طور کلی و عمومی مذکور در ماده 190 قانون مدنی است یا اینکه می توان برای صحت و مشروعیت عقد بیمه، شروط دیگری نیز لحاظ کرد و اساساً رویکرد حقوق ایران به این مقوله چیست؟

  • نمونه بیان مساله در نگارش پروپوزال در رشته زیست شناسی و در مقطع کارشناسی ارشد را ملاحظه فرمایید

    "بررسی ارتباط بین پلی مورفیسم های rs1129055 وrs17281995 در ژن CD86 با خطر ابتلا به سرطان تخمدان"

    Investigation of the relationship between rs1129055 and rs17281995 polymorphisms in the CD86 gene with the risk of ovarian cancer


    بيان مسأله اساسي تحقيق
    (تشريح مسأله و معرفی آن، بيان جنبه‏ های مجهول و مبهم، بيان متغيرهای مربوطه و منظور از تحقيق):

    سرطان یکی از رایج‌ترین عامل مرگ و میر در بیشتر مناطق دنیا می‌باشد و در حال حاضر یکی از موانع رایج برای داشتن امید به زندگی مطلوب در برخی از کشورها قلمداد می شود. سرطان تخمدان یکی از شایع‌ترین سرطان‌های زنان به‌شمار می‌آید و با نرخ بقا 5 ساله در حدود 47 درصد و تشخیص مرحله ای 15 درصد در رتبه پنجم شایعترین بدخیمی های مرگبار زنان قرار دارد که منجر به مرگ 125000 نفر در هر سال می شود بنابراین بررسی راهبرد های جدید و موثر برای درمان ریشه ای ضروری است اما متاسفانه با این‌ وجود سرطان تخمدان پیش‌آگهی مطلوبی ندارد و نرخ مرگ و میر بالایی را به ثبت رسانیده است(Yan Zhai et al, 2020).

    شیوع بیماری سرطان تخمدان در مناطق مختلف به عوامل متفاوتی بستگی دارد که از جمله‌ی آن می‌توان به رشد جمعیت، افزایش عوامل سرطان‌زا، بستن لوله‌ی تخمدان، کاهش تعداد حاملگی و کاهش مدت زمان شیردهی اشاره کرد(Isherwood et al., 2018).

    میزان نفوذ در جمعیت‌های مختلف نیز اعداد متفاوتی را به ثبت رسانیده‌اند برای مثال در سال 2012 بیشترین نرخ سرطان تخمدان در چین ( 60/14% از کل موارد)، هند ( 33/11% از کل موارد) و آمریکا ( 8/81% از کل موارد) اتفاق افتاده است (Rahmani et al., 2018) و در کشورهای آسیایی؛ سنگاپور، قزاقستان و برونئی بیشترین نرخ سرطان تخمدان را ثبت کرده‌اند.

    همچنین در ایران، استان مرکزی با بیشترین نرخ مبتلای سرطان تخمدان ( 3/6%) و استان کهکیلویه و بویراحمد با کمترین نرخ (0%) در جایگاه اول و آخر قرار گرفتند و گفتنی است، استان‌های شمالی، مرکزی و شمال غربی نرخ بالاتری از ابتلا به سرطان تخمدان را نسبت به استان‌های شرقی و جنوب شرقی به ثبت رسانده بودند(Moradi et al., 2019).

    ریسک فاکتورهای متعددی در ارتباط با بروز سرطان تخمدان شناسایی شده است. سن و سبک زندگی، عوامل تولید مثل، فاکتورهای زنانگی، عوامل هورمونی و فاکتورهای ژنتیکی از آن جمله‌اند، که در این میان مطالعات زیادی در ارتباط بین فاکتورهای ژنتیکی و خطر ابتلا به سرطان تخمدان صورت گرفته است.

    برای مثال سابقه‌ی خانوادگی بعنوان یکی از مهمترین فاکتورهای ژنتیکی در ارتباط با خطر ابتلا به سرطان تخمدان در نظر گرفته شده است. به طوریکه افرادی که خواهر یا مادر مبتلا به سرطان پستان و یا تخمدان دارند، احتمال خطر ابتلا به سرطان تخمدان در این افراد چند برابر افرادی است که چنین سابقه‌ای ندارد. همچنین مطالعات نشان داده است جهش در ژن BRCAبعنوان ژن مهارکننده‌ی تومور، یکی از عوامل موثردر بروز سرطان تخمدان می‌باشد(Toss et al., 2015).

    از طرف دیگر چندشکلی‌های تک نوکلئوتیدی (SNP) در ژن‌های مختلف، بعنوان یک عامل موثر در ابتلا به انواع بیماری از جمله سرطان در نظر گرفته شده‌اند. چندشکلی‌های تک نوکلئوتیدی، جابجایی‌های تک نوکلئوتیدی در جایگاه خاصی از DNA هستند که می‌توانند اثرات متقاوتی را از خود نشان دهند و در جمعیت‌ها قابل شناسایی است.بدین صورت که اگر فراوانی آللی جابجایی مذکور کمتر از 1 درصد باشد، بعنوان جهش شناسایی می‌شود اما اگر میزان این فراوانی مساوی یا بیشتر از 1 درصد باشد، بعنوان پلی‌مورفیسم شناخته می‌شود. همچنین مطالعات نشان داده است که SNPها می‌توانند اثرات مهمی را روی سلامتی انسان وارد کنند.

    از این رو SNPها بعنوان فاکتورهای پیش‌بینی کننده در افراد برای پاسخ به داروها، فاکتورهای محیطی مثل سموم و همچنین احتمال پیشرفت یک بیماری مانند سرطان درنظرگرفته شوند.

    از این رو مطالعات زیادی، ارتباط بین SNP های ژن‌ها مختلف و خطر ابتلا به سرطان تخمدان را بررسی کرده‌اند. در سال 2007 مطالعه‌ای‌‌ بر روی ژن‌های دخیل در متابولیسم هورمون و ترمیم DNA انجام شد و ارتباط معناداری بین SNPهای مورد مطالعه و سرطان تخمدان بدست آمد(Beesley et al., 2007).

    تحقیق دیگری نیز ارتباط بین پلی‌مورفیسم‌های ژن‌های BRCA1وBRCA2 با سرطان تخمدان را به اثبات رسانده‌اند(Peter et al., 2009). از این‌رو به نظر می‌رسد مطالعه‌ی رابطه‌ی پلی‌مورفیسم ژن‌های مختلف در جمعیت‌های گوناگون با سرطان تخمدان می‌تواند اطمینان ما را در مورد SNPها بعنوان یک فاکتور پیش‌آگهی بالا ببرد برهمین اساس مطالعات پلی‌مورفیسمی از اهمیت بالایی برخوردار هستند اما متاسفانه مطالعات کمی برای بررسی ارتباط پلی‌مورفیسم‌های ژن‌های تولید‌کننده‌ی پروتئین‌های ایمنی‌زایی با سرطان تخمدان وجود دارد.

    یکی از پروتئین‌هایی که نقش مهمی در ایمنی‌زایی سلول ایفا می‌کند، CD86 می‌باشد که توسط ژن CD86کد می‌شود. این پروتیئن‌ یکی از پروتیئن‌های محرک در سلول‌های عرضه کننده‌ی آنتی‌ژن است و نه تنها در خودایمنی و پیوند اعضا نقش دارند بلکه در ایمنی‌زایی تومور نیز عملکرد مهمی را از خود نشان می‌دهند و و همچنین برای سیگنالینگ جهت فعال سازی و بقای سلول‌های T ضروری هستند(Seliger et al., 2008).

    همچنین مطالعات، افزایش سطح بیان mRNA ژن CD86 را در سلول‌های سرطانی تخمدان و ریه نشان داده است (Greenwald et al., 2005)و ثابت شده است که اتصال بین CD86 و CTLA-4 باعث ایجاد آپوپتوز از طریق کاسپاز 8 و کاسپاز 3 می‌شود(Contardi et al., 2005). بنابراین هرگونه تغییر در بیان و عملکردژن CD86 می‌تواند سبب گسترش سرطان شود. چندشکلی تک نوکلئوتیدی یکی از فاکتورهایی است که می‌تواند سبب تغییر در بیان و عملکرد ژن CD86 شود.

    ژن CD86 در کروموزوم 3q21 جا گرفته است و شامل 8 اگزون است و اگزون‌های 8 و 7 دم سیتوپلاستی پروتنین CD86 را کد می‌کنند(Seliger et al., 2008).دو پلی‌مورفیسم +1057G/A (rs1129055) و +2379G/A(rs17281995) در ژن CD86 گزارش شده اند که با بیماری‌های مختلفی در ارتباط است.

    پلی‌مورفیسم rs1129055 باعث جابجای آمینواسید Ala به Thr می‌شود که عملکرد بهینه‌ی پروتئین مذکور کاهش می‌یابد. (Ma et al., 2010)و پلی‌مورفیسم (rs17281995) در 3'-UTR ژن CD86 جای دارد و در اتصالت mRNA و تنظیم بیان ژن CD86 نقش مهمی را بازی می‌کند(Liu et al., 2013).