راهنمای تدوین و نگارش پایان نامه تحصیلی
مقدمه
دانشجوی گرامی
اینک که به یاری خداوند متعال با گذراندن مراحل آموزشی قصد تدوین و نگارش پایان نامه تحصیلی خود را دارید به شما توصیه می شود، مطالب این راهنما را به دقت مطالعه فرمایید. این راهنما به شیوه ساده ای نگاشته شده و می تواند شما را تا رسیدن به یک پایان نامه کامل همراهی کند.
پایان نامه به عنوان بخشی از فعالیت های لازم برای اخذ درجه در رشته و مقطع تحصیلی مربوطه می باشد، که شامل شناسایی، طرح مسئله علمی، بیان فرضیه، هدف، روش تحقیق، مراحل تحقیق، بحث و نتیجه گیری است، لذا بایستی به طور منطقی و علمی نگاشته شود.
یکی از دلایل تهیه این راهنما ایجاد هماهنگی از نظر شکل ظاهری، نحوه تایپ، صحافی و صفحه پردازی پایان نامه تحصیلی دانشجویان دوره تکمیلی است، به نحوی که شیوه های تدوین پایان نامه در رشته های مختلف دچار تشتت نشود و تا حد امکان استقلال علمی رشته ها نیز حفظ گردد. لازم است دانشجویان پایان نامه خود را به زبان فارسی تنظیم کنند. پایان نامه ای که از استانداردهای تعیین شده، برخوردار نباشد مورد قبول دانشگاه قرار نخواهد گرفت.
فصل اول: تنظیم مطالب پایان نامه
الف) صفحات مقدماتی
- روی جلد
صفحه روی جلد، به ترتیب در سمت راست به زبان فارسی و در سمت چپ به زبان انگلیسی در دو طرف پایان نامه قرار می گیرد و شامل آرم دانشگاه شیراز، نام و نام خانوادگی استاد راهنما و نویسنده و تاریخ تهیه پایان نامه می باشد. به نمونه آورده شده در صفحات 27 و 38 مراجعه شود.
- صفحه سفید
بعد از جلد و هم چنین در آخر پایان نامه قبل از جلد صفحه سفید قرار می گیرد.
- صفحه بسم ا...
این صفحه بعد از صفحه سفید قرار می گیرد و بایستی به شکل ساده و مشخص صفحه آرایی شود، از به کار بردن هرگونه کادر و تزئین در این صفحه خودداری شود.
- صفحه تاییدیه اعضاء کمیته
این صفحه بیانگر کلیات پایان نامه است و توسط اعضا کمیته امضاء می شود برای آگاهی بیشتر به نمونه ای که در صفحه 29 آورده شده مراجعه شود.
- صفحه تقدیم
این صفحه اختیاری است و اختصاص به ذکر نام فرد یا افرادی دارد که پایان نامه به ایشان تقدیم می شود. اگر چه متن این صفحه به سلیقه شخصی بستگی دارد، اما با توجه به شئونات ملی و فرهنگ اسلامی کشور بایستی متن آن مورد تایید تحصیلات تکمیلی دانشگاه نیز باشد.
- صفحه سپاس گزاری
در این صفحه از افرادی که در انجام پایان نامه به نحو موثری همکاری نموده اند سپاس گزاری می شود. عنوان این صفحه به فاصله 3 سطر از لبه کادر به صورت وسط چین نوشته شده و متن اصلی به فاصله دو سطر در زیر آن نوشته می شود برای آگاهی بیشتر به نمونه آورده شده در صفحه 30 مراجعه نمایید.
- صفحه چکیده
چکیده حداکثر در یک صفحه، شامل خلاصه ای از مسئله تحقیق، روش تحقیق، ابزار، مواد، نتایج حاصله و پیشنهادهای احتمالی است، در ضمن چکیده بایستی مختصر و مفید باشد. متن صفحه چکیده با فونت (قلم) نازنین (12) و فاصله سطرها (5/0) واحد نگارش می شود. برای آگاهی بیشتر به نمونه آورده شده در صفحه 31 مراجعه شود.
- صفحه فهرست مطالب
این صفحه شامل عناوین فصول و فهرست رئوس کلیه مطالب مندرج در متن پایان نامه می باشد، که به ترتیب با عنوان و شماره صفحه همراه است.
تذکر1: صفحاتی که قبل از صفحه فهرست مطالب می آید دراین صفحه ذکر نمی شود.
تذکر2: چنانچه فهرستی بیش از یک صفحه باشد، در صفحات بعدی، سرستون ها با فاصله 4 سانتی متر از بالای صفحه تایپ می شود. برای آگاهی بیشتر به نمونه آورده شده در صفحه 32 مراجعه شود.
- صفحه فهرست جداول
این صفحه شامل، عنوان، شماره و صفحه جدول های موجود در متن می باشد. برای آگاهی بیشتر به نمونه آورده شده در صفحه 33 مراجعه شود.
- صفحه فهرست شکل ها و تصاویر
این صفحه شامل فهرست کلیه ی: تصاویر، نمودارها و عکس های موجود در متن است، که همگی تحت شکل آورده می شود. به نمونه آورده شده در صفحه 34 مراجعه شود.
- فهرست نشانه های اختصاری
در صورت لزوم و با توجه به متن پایان نامه، جهت اطلاع خوانندگان، فهرستی از علائم اختصاری همراه با معادل آن ها تهیه می گردد. توجه شود که در متن پایان نامه در مرتبه اول از واژگان اصلی و پس از آن علائم اختصاری استفاده می شود. به نمونه آورده شده در صفحه 35 مراجعه شود.
ب) متن اصلی پایان نامه
همان طور که اشاره شد متن پایان نامه معمولا با فصلی تحت عنوان مقدمه شروع شده و با ارائه فهرست منابع و پیوست ها پایان می پذیرد.
تذکر: اولین صفحه شماره دار پایان نامه صفحه مقدمه است، صفحات قبل از مقدمه با حروف الفبا شماره گذاری می شوند و شماره صفحات در پایین صفحه به صورت وسط چین، به فاصله 2 سانتی متر از لبه پایینی کاغذ نوشته می شود. (توجه شود اگر چه شمارش صفحات مقدماتی از جلد شروع می شود اما صفحه روی جلد و صفحه سفید و صفحه بسم ا.. شماره گذاری نمی شوند و شماره گذاری صفحات مقدماتی از صفحه عنوان با حرف (ت) شروع می گردد).
قابل ذکر است، که هر فصل تنها یک عنوان اصلی دارد که به فاصله سه سانتی متر از کادر بالایی در وسط صفحه ظاهر می شود. ضمنا هر فصل، شماری عناوین فرعی دارد، که اولین عنوان فرعی به فاصله دو سطر از عنوان اصلی و در منتهی الیه سمت راست کادر قرار می گیرد. پس از آن متن فصل به فاصله یک سطر شروع می شود. عناوین فرعی همواره به فاصله دو سطر از قسمت قبلی نگاشته می شود. برای آگاهی بیشتر به نمونه آورده شده در صفحه 36 و 37 مراجعه شود.
تذکر: لازم است عنوان اصلی با فونت 18 و عنوان فرعی با فونت 16 نازنین تایپ شود.
1- مقدمه
مقدمه اولین فصل متن اصلی پایان نامه می باشد و هدف از آن آشنایی خواننده با موضوع مورد تحقیق است، مطالب مندرج در مقدمه باید به نحوی باشد که با جملات بسیار ساده اهمیت مساله مورد تحقیق، محدودیت های تحقیق، چهارچوب نظری را مشخص نموده و با روش منطقی و هدف دار خواننده را به سوی موضوع مورد تحقیق هدایت نماید، ارائه تعریف واژه ها، متغیرها و بعضی دیگر از توضیحات در متن مقدمه باعث جذابیت آن خواهد شد.
2- مروری بر تحقیقات انجام شده
در این فصل نویسنده نسبت به ارائه و بحث پیرامون نظرات محققینی که در پایان نامه مورد استفاده قرار گرفته است اقدام می نماید، این قسمت بایستی حتی الامکان به طور خلاصه و حاوی مطالب کلی باشد. ضمنا ذکر نام نویسنده مورد نظر و سال تحقیق او نیز در متن ضروری است. توجه شود منظور از ارائه این فصل صرفا به نقل قول از مراجع و منابع مختلف نیست، بلکه باید همراه با خلاصه ای از این نظرات و بحث کلی باشد، به نحوی که خواننده را ارضا نماید.
3- روش انجام کار (آزمایشات، مدل سازی و روش حل معادلات...)
در این فصل، روش انجام آزمایشات، مدل سازی، حل معادلات و... مورد بحث قرار می گیرد و محقق روش های جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها را گزارش می کند. توجه شود که قسمت اعظم گزارش تحقیقی شما در این قسمت قرار می گیرد.
4- نتایج، بحث و پیشنهادها
در این فصل نتایج کلی حاصل از تحقیق توضیح داده می شود، این نتایج می تواند به صورت نمودار، جدول یا تصاویر نیز باشد. بحث در مورد نتایج بدست آمده و استنباط حاصله، پیشنهادها در زمینه موضوع برای پژوهشگران بعدی از جمله مواردی است که در این فصل ارائه می شود.
ج) فهرست منابع، نحوه ارجاع در متن و شیوه استفاده از منابع اینترنتی
در این قسمت نویسنده باید فهرستی از منابع و ارجاعات مورد استفاده در متن پایان نامه، مانند (کتاب، مقاله، مصاحبه و اینترنت) را به شرح زیر ارائه نماید.
نحوه ارجاع در متن
برای ارجاع در متن پایان نامه به ترتیب نام خانوادگی نویسنده، سال، صفحه (در صورت نیاز) آورده می شود.
فهرست منابع صفحه فهرست منابع در انتهای متن پایان نامه و قبل از پیوست ها، ارائه می شود. دانشجویان بایستی با استفاده از روش حروف الفبا به شرح زیر نسبت به تهیه فهرست منابع اقدام نمایند.
کتاب، به ترتیب
نام خانوادگی نویسنده (به دنبال آن کاما، قرار می گیرد)، نام یا حرف اول نام نویسنده، (در لاتین بعد از آن نقطه) سال انتشار اثر، در داخل پارنتز (بعد از پرانتز نقطه)، عنوان با فونت مورب (بعد از عنوان نقطه قرار می گیرد)، محل نشر و ناشر (بین محل نشر و ناشر دو نقطه قرار می گیرد).
نمونه های زیر را ملاحظه فرمایید:
طالقانی، محمد (1366). فرهنگ اصطلاحات حقوقی لاتینی. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
Miner, J.B.(1992).Industrial Organization Of Psychology.New York:McGraw Hill,Inc.
مقاله، به ترتیب
نام خانوادگی نویسنده، نام یا حرف اول نام نویسنده، (در لاتین بعد از آن نقطه) سال انتشار اثر در داخل پرانتز (بعد از پرانتز نقطه)، عنوان (با فونت ساده و بین گیومه) (قبل از گیومه نقطه) عنوان مجله (با فونت ساده و خط زیر عنوان یا با فونت مورب در ضمن شماره جلد مجله و صفحات (در مورد مقاله ی سمینار این موارد لازم نیست)، در صورت لزوم محل نشر و ناشر (بین محل نشر و ناشر دو نقطه: و در پایان، نقطه قرار می گیرد).
نمونه های زیر را بنگرید:
حقیقت، بهروز(1372). "نظام انتقال یا جذب تکنولوژی"، ج 1، ص 16، در مجموعه مقالات دومین سمینار علم، تکنولوژی و توسعه، تهران: دانشگاه صنعتی امیر کبیر.
Low, B.K (1997).”Reliability analysis of rock Wedges. “Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Eng., Vol. 123, No. 6,pp.498-505.
شیوه استناد به منابع اینترنتی
در استناد به منابع اینترنتی بایستی مواردی از قبیل: مولف، یا پدید آورنده اثر، عنوان مدرک، عنوان مرکز یا سازمان انتشار دهنده، تاریخ انتشار و آدرس سایت گنجانده شود. در ضمن چون هر لحظه ممکن است نشانی یک سایت تغییر کند ضروری است، تاریخ مشاهده نیز قید شود. البته شیوه نامه های متعددی در ارتباط با استناد به منابع الکترونیکی تدوین شده مانند:
ضمنا برای استناد به منابع اینترنتی از قبیل کتاب و مجموعه مقالات طبق زیر عمل NLM, APA, MLA
شود.
کتاب و مجموعه مقالات
نام و نام خانوادگی، نام مولف، عنوان کتاب، محل نشر: ناشر، تاریخ انتشار. تاریخ آخرین ویرایش (در صورت موجود بودن). { نوع رسانه}، <نشانی دسترسی>، {تاریخ مشاهده}.
Rijsberjen, C.J.Van. “Information Retrieval”. London: Butterworths. 1976. 17 Aug 1999. {online}.<http:www.dcs.gla.ac.uk/ ketih/preface.htm1>.{12 feb 2004}
فصل دوم: راهنمایی در مورد ترکیب ظاهری پایان نامه (امور فنی)
یک پایان نامه خوب باید دارای شکل و قطع مناسب و ظاهری آراسته باشد، نویسنده پایان نامه باید در مواردی از قبیل: املاء و انشاء صحیح کلمات، به کار بردن اصول و قواعد نگارش، ویرایش قبل از نگارش و ... توجه و دقت کافی مبذول دارد. اگر چه نگارش پایان نامه در هر نرم افزار فارسی نگار قابل چاپ است در عین حال دانشجویان بایستی از برنامه
یا فونت نازنین 14 برای تدوین پایان نامه استفاده کنند. Word xp یا word 2000
نوع کاغذ
اندازه رسمی کاغذ برای نگارش پایان نامه کاغذ 4A می باشد. دانشجویان می توانند متن کامل پایان نامه را قبل از تایپ بر روی کاغذ 4A و به همان ترتیبی که می خواهند نگارش نمایند و پس از اطمینان از اینکه مطابق با استانداردهای تعیین شده باشد، نسبت به تایپ آن اقدام کنند.
حاشیه صفحات
حواشی صفحات بایستی از سمت راست 4، سمت چپ و پایین هر کدام 3 سانتی متر باشد. این حاشیه ها در تمام صفحات پایان نامه فارسی ثابت است. فاصله سطرها در هر صفحه 1 واحد باشد و به این ترتیب در هر صفحه پایان نامه 30 تا 33 سطر می تواند قرار گیرد. برای اطلاع از نحوه تنظیم حواشی صفحات به نمونه آورده شده در صفحه 28 مراجعه شود.
شماره گذاری صفحات
صفحات مقدماتی باید با حروف الفبا و متن اصلی پایان نامه به صورت عددی شماره گذاری شود. شماره صفحات بایستی در وسط و پایین صفحه و به فاصله 2 سانتی متر از لبه پایین صفحه کاغذ قرار گیرد.
نحوه تنظیم روی جلد، صفحه تاییدیه اعضاء کمیته و صفحه چکیده به زبان انگلیسی
لازم است در آخر پایان نامه و بعد از صفحات فارسی و از چپ به راست به ترتیب روی جلد، صفحه سفید، صفحه تاییدیه اعضاء کمیته و چکیده پایان نامه به زبان انگلیسی قرار گیرد. در ضمن حاشیه صفحات، از سمت چپ 4 و از سمت راست، بالا و پایین 3 سانتی متر باشد و صفحه چکیده حداکثر در یک صفحه تایپ شود به نمونه های آورده شده در صفحات 38 و 39 و 40 مراجعه شود.
پیوست ها
نامه ها، نمونه ها و پرسشنامه ها، بررسی ها، مطالب مکمل، آمار و ارقام و غیره که به نحوی مورد استفاده قرار گرفته اند به صورت پیوست های جداگانه و در صورتی که دارای موضوع یا طبیعت مختلف باشند، دسته بندی شده و تحت عنوان پیوست یک، دو و... آورده می شوند. اگر در موقع نگارش متن رساله لازم باشد که به این پیوست ها اشاره یا مراجعه شود، درج شماره پیوست در داخل پرانتز الزامی است. آرایش صفحات پیوست ها همانند بقیه صفحات متن صورت می گیرد.
چند نکته تکمیلی
- اولین سطر هر بند (پاراگراف) با 5/0 سانتی متر تو رفتگی نسبت به کادر اصلی شروع می شود. بجز بند شروع هر عنوان اصلی یا فرعی.
- فاصله بین دو بند برابر فاصله معمولی بین دو سطر است.
- عنوان های فرعی از بند کادر اصلی بدون تو رفتگی شروع می شود.
- نقل قول طولانی (بیش از سه سطر)، با کادری که از هر دو طرف کادر اصلی به اندازه هشت حرف فاصله داشته باشد، تایپ می شود و فاصله سطرهای آن، نصف فاصله سطرهای معمولی خواهد بود و معمولا به صورت مورب مشخص می شوند.
- جدول ها و تصویرها در متن پایان نامه، هر کدام به طور جداگانه و به صورت مسلسل شماره گذاری می شوند.
- توصیه می شود شماره گذاری عنوان های فرعی با دو یا چند عدد صحیح که با خط تیره از هم جدا می شوند، صورت پذیرد.
- فاصله بالانویسی جدول تا سطر قبلی و زیر نویسی تصویر (شکل) تا سطر بعدی برابر 5/1 واحد در نظر گرفته می شود.
- جهت نمایش مراحل مختلف یک فرآیند یا آزمایش، شماره های مراحل در اول سطر درج شده، سپس یک خط تیره (-) و به دنبال آن متن درج می گردد.
ارائه پایان نامه به دانشگاه
اصول نگارش مطالب در پايان نامه
هر نوشته اي بايد اولاً دقيق باشد تا انديشه و پيام هاي نويسنده را به خوبي برساند و ثانياً براي خواننده روشن و رسا باشد تا به آساني بتواند آن را درك كند بنابراين نگارنده بايستي از طرفي ويژه گي هاي زبان خود را به خوبي بداند تا بتواند از آن به طور صحيحي بهره بگيرد و هم اين كه، به هنگام نوشتن مطلب، وضعيت خوانندگان آن را در نظر بگيرد.
نشانه گذاري در نويسندگي نيز اهميت فراوان دارد. نويسندگان در نوشته هاي خود از نشانه هایي براي تفكيك مطالب يا كمك به خواننده در درك و فهم بهتر جمله استفاده مي كنند. در پايان نـامـه نويسي نيز محقق براي رساتر كردن مطالب خود بايـــد از نشانـه ها هماننـد نوشته هاي ديگر استفاده نمايد.
نشانه هاي رايج و پذيرفته شده به قرار زير است:
(.)نقطه، اين نشانه معمولاً در موارد زير بكار مي رود:
1- در پايان جمله هاي بياني و امري قرار مي گيرد و ختم جمله را اعلام مي دارد.
2- پس از حروف مستقلي كه ابتداي چند كلمه يا صورت مخفف واژه ها است.
نمونه: د. ع. پ. ت (= دانشگاه علوم پزشكي تبريز).
(؟) علامت سؤال، اين نشانه در موارد زير به كار مي رود:
1- در پايان جمله هاي سؤالي مستقيم
2- براي نمايش مفهومي كه در آن شك و ترديد وجود دارد كه در اين مورد معمولاً آن را در داخل دو كمان يا پرانتز () قرار مي دهند.
نمونه: نظريه مركزيت خورشيد در منظومه شمسي براي اولين بار توسط گاليله (؟) مطرح شد.
3- در انتهايي عبارتي كه مفهوم پرسشي دارد و خود عبارت قسمتي از يك جمله مي باشد.
مثال: پايان نامه آقاي …. تحت عنوان « آيا زنجبيل در استفراغ حاملگي مؤثر است؟ » در جلسه شوراي پژوهشي مطرح گرديد.
(!) علامت تعجب، علامت مذكور در انتهاي عباراتي كه نشانگر تعجب، هيجان يا تأكيد هستند مورد استفاده قرار مي گيرد.
(،) ويرگول، براي جدا نمودن كلمات يا قسمت هاي جمله بكار مي رود.
نمونه: از علايم كمبود ويتامين C مي توان به خون ريزي لثه ها، عدم ترميم زخم ها، كاهش مقاومت بدن در برابر بيماري ها و خستگي عضلاني اشاره كرد.
(؛) نقطه ويرگول يا جدایي نما، براي تفكيك دو جمله بيانـي كـوتاه كه ارتباط و پيونـد نزديكي با يكديـگردارند، مورد استـفاده قرار مي گيرد.
نمونه: از عوامل مؤثر در بروز عوارض، مدت زمان عمل جراحي بود؛ به طوري كه جراحي هاي طولاني تر، با عوارض بيشتري همراه بودند.
(:) دو نقطه، در اين موارد استفاده مي شود:
1- براي برشمردن و بيان كردن بخش هايي از يك كل يا تفضيل يك موضوع
مثال: علايم بيماري اسكلروز متعدد عبارتنداز:
2- قبل از نقل قول مستقيم
3- پس از خطاب يا عنوان نامهمثال: همكار گرامي:
4- پيش از مطلبي كه به عنوان تكرار يا توضيح مطلب قبل از آن مي باشد.
نمونه: كار محققين فوق به دو مطلب مهم اشاره مي كند:
5- بين رقم ساعت و رقم دقيقه
6- بين عنوان اصلي و عنوان فرعي كتاب، مقاله و …
مثال: روش هاي تحقيق در علوم پزشكي: با تأكيد بر مسائل آماري
(…) سه نقطه، اين علامت در موارد زير استفاده قرار مي گردد:
به جاي يك يا چند كلمه حذف شده
به جاي واژه هایي مانند ”و غير”
(-) تيره كوتاه، دراين موارد استفاده مي شود:
1- براي تقطيع كلمات
2- براي نشان دادن نا تمامي كلمه اي كه در پايان يك سطر قرار گيرد و بقيه آن در سطر بعد نوشته شود.
3- براي پيوستن كلمه ها به منظور ايجاد مفهوم
مثال: مطالعه مذكور يك مطالعه توصيفي-مقطعي مي باشد.
4- در دو طرف جمله اي درون جمـله هاي ديگر استفاده مي شود به طوري كه نويسنـده توجه به مفهوم آن را ضروري مي پندارد اما به طور مستقيم به متن اصلي مرتبط نيست.
نمونه: از عوارض اين بيماري به نابينايي- كه در آمريكايي هاي آسيايي تبار بيشتر است- و آتروفي قشر مغز اشاره كرد.
( ) پرانتز، براي توضيح اضافي استفاده مي شود:
نمونه: محمد حسين طباطبايي (كه نبايد با علامه طباطبايي اشتباهش كنيم) به عنوان فيلسوف بزرگ سال هاي اخير شناخته مي شود.
محمد حسين فرهاد منش (مسئول مؤسسه تحقيقاتي مزبور در بين سال هاي 1372 تا 1374 ) بنيان گذار اصلي اين روش بود.
(« ») گيومه، در موارد ذيل استفاده مي شود:
1- در دو طرف جمله يا عبارتي كه عيناً از مرجعي نقل مي شود استفاده مي شود.
2- درآوردن عنوان سخنراني ها و مقاله ها و فصل هاي يك كتاب و … براي مشخص كردن آن ها
نمونه: «در تأثير تربيت» باب هفتم گلستان سعدي است.
مثال: عنـوان اولين سخنراني كنگره، « تأثير نحوه احيا بر مرگ و مير نوزادان نيازمند احيا » مي باشد.
نكته اي كه در نقل قول پايان نامه بايد به آن توجه كرد اين است كه استفاده از نقل قول هاي بسيار طـولاني در پايان نامه از لحاظ ساختار نوشتاري چندان مناسب نيست. اما وجود نقل قول هایي به صورت مختصر و مفيد، مطلب و نوشته فرد راحتي جلوه مي دهد و نشانه اي از احاطه او بر موضوع مورد بحث است.
(/) مميز
- براي نشان دادن تاريخ هاي معادل در دو يا چند دستگاه گاه شماره؛ مانند: 1368ش/1989م.
[] قلاب/ كروشه، در اين موارد كاربرد دارد:
- براي نشان دادن اطلاعات افزوده به نقل قول، به منظور رفع ابهام يا تكميل ساخت نحوي جمله؛ مانند:
« او ]حسن[ نيز از جمله افرادي بود كه در جنگ شركت جست. »
« نبايد از آزادي ]گريخت و[ به اسارت تن داد. »
- براي نشان دادن خطا يا لغزش در جمله يا عبارت نقل شده، همراه با كلمه « كذا » يا نظاير آن؛ مانند:
«اين سخن را استخري ]كذا[ نقل كرده است.»
يا «اين سخن را از استخري ]اصطخري[ نقل كرده است.»
- به جاي كمانك در داخل كمانكي ديگر؛ مانند:
اين مطلب را از همان كتاب ( فصل پنجم ]يا بخش پنجم[ ) نقل كرده بود.
- در مورد عناصر وضعيت نشر كتاب كه معلوم نباشد يا از صفحه عنوان يا صفحه حقوق تأليف يا بخش هاي ديگر متن به دست نيامده باشد؛ مانند:
]بي نا، 1365[ و امثال آن
(*) ستاره
- گاه در ارجاع به جاي شماره به كار مي رود. ولي بهتر است بجز در موارد ضروري، براي اين منظور از آن استفاده نشود.
خط كشيدن ذيل كلمات و عبارت
براي برجسته كردن بخش هايي از نوشته، معمولاً ذيل آن ها خط مي كشند ( و در چاپ آن ها را با حروف ايرانيك يا كج مي چينند). مواردي از اين نوع به قرار زير است:
عناوين كتاب ها، مجله ها، روزنامه ها، نمايشنامه ها، فيلم ها، آثار هنري، قطعات موسيقي و اشعار بلند؛ مانند:
فرهنگ فارسي معين مجله دانشمند
پلاجریسم، تشابه جویی - نحوه نگارش رساله دکتری - اشتباهات رایج در نگارش پایان نامه