اهداف كلی
دستيار چشم پزشكی پس از پايان دوره آموزشی دستياری بايد داراي تواناييهای زير باشد:
1 – از دانشی كافی در خصوص اصول كلی مسائل جراحي و طبی چشم پزشكی برخوردار باشد؛
2- برخي جنبه‌هاي ساير علوم پايه و باليني مرتبط با رشتة تخصصي چشم پزشكي را بداند ؛ ( از جمله ايمونولوژي، ميكروب شناسي، پاتولوژي، ژنتيك ، گوش و حلق و بيني، جراحي پلاستيك، پوست و ...)
3 – بتواند قضاوت باليني صحيحي از اعمال كند؛
4 – توانايي فراگيري اطلاعات جديد در مورد چشم پزشكي را داشته باشد؛
5 – بتواند با بيمار ارتباط صحيحي برقرار كند؛
6 – به اصول اخلاقي پاي‌بند باشد و اصول اخلاقي پزشكي در حرفة خود به كار بندد،؛
7 – داراي مهارتهاي علمي، آموزشي و پژوهشي بوده، قادر به ارتقاي آنها باشد و آنها را در حرفه خود به كار بندد؛
اهداف بينابيني بر اساس سال
«اپتيك و رفراكشن»
·سال اول
I – دانش علوم پايه
دستيار بايد در پايان سال اول موارد زير را بداند:
الف – اصول اپتيك باليني
1 – اپتيك فيزيكي
- طبيعت نور ( تئوري موجي و ذره‌اي )
- تداخل، هماوايي ( كوهرنس)، قطبي شدن، تفرق
- پراكندگي (اسكاتر)، انتقال نور، جذب نور
2 – اپتيك هندسي
- ورژانس،ديوپتر، قانون اسنل ، انكسار نور
- ورژانس اصلاح شده ، ضريب انكسار
- ارتباط شيء و تصوير، تصوير حقيقي و مجازي
- سيستم لنزهاي مركب ، محاسبة موقعيت تصوير
- آناليز تصويري، نقاط اصلي يك لنز
- قدرت يك سطح كروي
- عدسي‌هاي كروي واستوانه‌اي
- آستگيماتيسم، كونوييد اشتورم
- عدسي‌هاي نازك و ضخيم ، قديت معادل و قدرت رأسي(equivalent power & vertex power)
- طرق مختلف نوشتن اسفروسيلندرها و تبديل آنها به هم
- بزرگنمايي جانبي ، محوري و زاويه‌اي ( محاسبة بزرگنمايي، سيستم‌هاي مختلف از تركيب عدسي‌ها، اثر بزرگنمايي روي تطابق)
- خطاهاي عدسي‌ها (Aberrations) [كروي، رنگي، كما، آستيگماتيسم ناشي از تابش مايل، آستيگماتيسم شعاعي، انحناي ميدان و منحني داغ [causite curve
- انعكاس ( منظم و نامنظم، در سطوح صاف و انحنادار، زاوية حد، تصاوير پوركينژ سانسون در كراتومتر و در رفلكس‌هاي هيرشبرگ و كريمسكي، پلاسيدودسك)
- منشور واثرات آن بر شعاع‌هاي نوري ، پريزم ديوپتر ( منشورهاي دوتا كننده adoubling prism ، قانون پرنتيس)
ب – چشم به عنوان يك دستگاه اپتيك
1 – اجزاي انكساري چشم
2- تطابق
- فيزيولوژي
- اختلالات تطابق
- اثر داروها بر تطابق
- سيكلوپلژي ، سرعت نسبي شروع اثر،مدت اثر، قدرت داروهاي مختلف و عوارض آنها
- اثر سن بر تطابق ، پيرچشمي
3 – اپتيك عيوب انكساري
- اصول تصحيح عيوب انكساري
- نتايج اصلاحات عيوب انكساري
- عيوب اسفريك
- عيوب آستيگماتيك ( انواع آسيتگماتيسم شامل ساده، مركب و مخلوط، بزرگنمايي مريديونال Meridional)
- آنيزمتروپي
پ- عينك سازي
- آشنايي با آنچه عينك سازها و اپتومتريست انجام مي‌دهندد و نحوه كار آنها
ت – شناخت اصول بنيادين دستگاه‌هاي چشم پزشكي
1 – لنزمتر
2 – پلاسيدوديسك
3 – افتالموسكوپ مستقيم
4 – افتالموسكوپ غير مستقيم
5 – كراس سيلندر
6 – منشورهاي چشم پزشكي
7 – رتينوسكوپ
8 – اسليت لامپ
9 – كراتومتر
10 – تونومتر اپلاناسيون
11 – گونيولنزها، لنزهاي مشاهده ته چشم
12 – stenopeic slit & pinhole
دستيار بايد در پايان سال اول با اصول بنيادين و مشكلات ابزارهاي چشم پزشكي زير آشنا باشد.
1 – لنزهاي هلالي (meniscus)
2 – عينك‌هاي دو كانونه (انواع شامل Progressive, round top , executive flat top) ، جابچاي شيء و پرش تصوير، فورياي ناشي از عينك
III – مهارتهاي تشخيصي
دستيار در پايان سال اول بايد مهارتهاي تشخيصي لازم در زمينه‌هاي زير را بدست آورده باشد:
الف – رتيوسكوپي، خنثي كردن با اسفرها و سيلندرها
ب – روشهاي رفراكشن سوپژكتيو براي دور و نزديك
1 – كراس سيلندر
2 – آستيگماتيك دايال
3 – تست سبز و قرمز
4 – بالانس كردن رفراكشن
پ – ارزيابي عينك
- اندازه‌گيري اسفر و سيلندر ، نوع و مقدار شمارة افزوده شده براي ديد نزديك، تعيين PD عينك و مقايسة آن با PD بيمار و بررسي محل مركز اپتيكي عدسي
ت – بررسي ديد رنگ
- روشهاي غربالگري در ديد رنگ
ث – ارزيابي فوريا و ورژانس
ج – استفاده از ابزارهاي معاينه چشمي
1 – تونومتر اپلاناسيون
2 – تونومتر شيوتس
3 – لنز متر
4 – منشورهاي ارتوپيك
5 – رتينوسكوپ
6 – افتالموسكوپ مستقيم و غير مستقيم
7 – جعبة عينك و فريم
8 – اسليت لامپ
9 – گونيولنزها
10 - لنزهاي فوندوس
11 – پلاسيدوديسك ، كراتوسكوپ
12- ابزار اندازه گيرنده ورتكس ( vertometer يا distometer)
III- مهارتهاي مراقبتي و درماني
دستيار سال اول بايد:
الف – بتواند عينك را بر حسب نياز و شغل تجويز كند.
ب – بتواند آستيگماتيسم را با تجويز عينك اصلاح كند.
پ – ميويي در شب را بداند و بتواند آنرا با تجويز عينك اصلاح كند.
·سال دوم و سوم
علاوه بر ارتقاي كيفيت آموخته‌هاي دستيار در سال قبل ، موارد زير بايد به دانش و مهارتهاي دستيار اضافله شده باشد:
I- دانش علوم پايه
دستيار بايد موارد زير را بداند:
الف – اصول باليني مربوط به اپتيك
1 – فنومتري و بررسي روشنايي (illumination)
2 – اپتيك ليزر
3 – اپتيك فيزيكي
ب – لنزهاي تماسي ، فيزيولوژي قرنيه
پ- چشم انسان به عنوان يك دستگاه اپتيكي
1 – تكامل اپتيكي چشم در كودكي
2- aniseikonia
3 – محدوده‌هاي تحمل ، علت‌ها و تصحيح آنها
ث – اساس اپتيكي ابزارهاي چشم پزشكي
1 – مادوكس راد
2 – پاكي متري
3 – تلسكوپ‌ها، از جمله لوپ‌هاي جراحي
ج – اساس اپتيكي ابزارهاي چشم پزشكي
1 – وسايل كمك به كم بينايي
- بزرگنماهاي دستي و روميزي (hand & stand magnifier)
- تلسكوپ‌ها
- عدسي‌هاي مثبت قوي
2 – منشورهاي فرنل
3 – لنزهاي كنتاكت
4 – لنزهاي داخل چشمي
چ- شرايط نور محيطي در انجام كارهاي مختلف و شناخت اثرات زيان‌آور نور
II –مهارتهاي تشخيصی
دستيار بايد مهارتهاي تشخيصي در زمينه‌هاي زير را بدست آورده باشد:
الف – كم‌بينايي و شناسايي بيماران كانديد د رمان
1 – علت‌ها ، شيوع
2 – تعريف‌هاي منطقه‌اي از معلوليت‌هاي بينايي و كوري قانوني
ب – ارزيابي بيماران كم بينا
1 – روشهاي اندازه‌گيري حدت بينايي
2 – چارتهاي حدت بينايي
3 – طرق نوشتن عينك كم‌بينايي (Notation)
4 – آشنايي با (Minimum Angle Of Resolution) Log MAR & MAR
پ- ارزيابي ديد رنگ
ت – مهارت استفاده از ابزارهاي چشم پزشكي
1 – ميكروسكوپ جراحي
2 – لوپ‌ها
3 – چارتهاي مختلف اندازه گيري حدت بينايي
4 – پاكي متر
5 – دوربين فوندوس
6 – اسپكولاز ميكروسكوپ
7 – وسايل اندازه‌گيري كنتاكت لنز
8 – اولترا سونوگرافي
9 – اتورفراكتورمتر و اتوكراتومتر
III- مهارتهاي مراقبتي و درماني
دستيار بايد مهارت در زمينه‌هاي مراقيتي ودرماني زير را كسب كرده باشد:
الف – نحوه برخورد با آنيزومتروپي
ب – نحوه برخورد با ديپلوپي تك چشمي و ناشي از اختلالات اپتيك
پ – نحوة برخورد با فورياها و مشكلات ورژانس
ت – موارد كاربرد و چگونگي تجويز منشورهاي چشمي
ث – مشكلات انكساري كودكان و برخورد آنها
ج – توانايي فيت كردن كنتاكت لنز ( ترجيحاً سال سوم به بالا)
1 – لنزهاي نرم كوري
2 – لنزهاي سخت كروي
چ – لنزهاي دوكانونه ، پارامترهاي مربوط به ساخت لنز
IV- موارد ديگر
دستيار بايد در زمينه‌هاي زير آگاهي داشته باشد:
الف – آگاهي از روشهاي كمك به نابينايان
1 – كمك‌هاي غير اپتيكي
2 – روشهاي جهت يابي و حركت
ب – شناخت نمره دادن به ناتواني بينايي (AMA scale)
پ- آگاهي از حداقل توانايي‌هاي بينايي لازم مشاغل مختلف
« يووييت و تومورهاي داخل چشمي»
· سال اول
I- دانش نظري
دستيار در پايان سال اول بايد با ايمونولوژي باليني و ارتباط بيماريهاي سيستميك (بيماريهاي كلاژن و بيماريهاي عفوني) با التهاب‌هاي داخل چشمي آشنا باشد.
دستيار در پايان سال اول بايستي موارد زير را در مورد ديووييت و تومورهاي داخل چشمي بداند:
- اصول يووييت و انكولوژي
- ايمونولوژي پايه و دانش پرتوشناسي
- فيزيولوژي يووآ
- ترمينولوژي مورد استفاده در يووييت و تومورهاي داخل چشمي
- طبقه بندي يووييت و تومورهاي داخل چشمي
- اهداف درمان
- بررسي هاي پاراكلينيك
- اصول درمان غير اختصاصي يوويييت( از جمله كراتويووييتها، يووييت حاد، چسبندگي خلفي آيريس، افزايش فشارداخل چشم همراه با يووييت)
III- مهارتهاي تشخيصي
در پايان سال اول ، دستيار بايد مهارت در زمينه‌هاي زير را كسب كرده باشد:
- گرفتن تاريخچه با توجه به بيماريهاي زمينه‌اي
- اندازه گيري حدت بينايي اصلاح شده دور و نزديك و تطبيق آن با ضايعات موجود
- انجام معاينة قرنيه، مردمك، عنبيه، لنز ، ويتره و رتين
- درجه بندي رسوبات پشت قرنيه (Keratic Precipitates) و ميزان سلول و فيلر در اتاق قدامي و ويتره
- درجه بندي كدورت مديا
III- مهارتهاي درماني
دستيار بايد اصول استفاده از داروهاي ضد التهابي و سيكلوپلژيك‌ها دردرمان يووييت‌ها را بداند.
·سال دوم
علاوه بر ارتقاي كيفيت آموخته‌ها و مهارتها در سال قبل ، دستيار بايد:
- قادر به مشخص نمودن دقيق انواع ضايعات يووآ، محل ، نوع و شدت فعاليت آنها باشد.
- قادر به ترسيم ته چشم بيمار در هنگام افتالموسكوپي باشد.
- قادر باشد كه ضايعات التهابي و تومورهاي فوندوس را به لحاظ كلينيكي اندازه‌گيري كند.
- خصوصيات اولتراسونوگرافيك جدا شدگي اگزوداتيو، شبكيه، كلانوم كوروييد، تومورهاي متاستاتيك و تومورهاي عروقي را بداند.
- توانايي تشخيص حالات متفاوت كلينيكي يووييت‌ها را داشته و قارد به تنظيم برنامه درماني آنها باشد.
·سال سوم
دستيار در سال سوم علاوه بر تكميل معلومات و مهارتهاي آموخته در سالهاي قبل بايد:
- انديكاسيون گرفتن نمونه از اتاق قدامي (AC tap) وبيوپسي ويتره و رتين در بيماران مبتلا به يوويييت مزمن كه به درمانهاي معمول جواب نمي‌دهند را بداند و قادر به تهيه كردن نمونه از اتاق قدامي (AC Tap)، بيوپسي، ويتره، تزريق دارو از طريق پارس پلانا و تخليه چشم مبتلا به تومور باشد.
- توانايي توصيف انواع مختلف تومورهاي داخل چشمي ( ملانوما، رتينوپلاستوما، متاستازها و غيره) و روشهاي تشخيصي آنها را داشته باشد.
- روشهاي مختلف درمان يووييت‌ها ، انديكاسيون‌ها و كاربردي‌هاي آنها را بداند و بتواند درمان طبي آنها را انجام دهد.
- ويژگي‌هاي جراحي چشم بيماران مبتلا به يووييت را بداند.
- اصول پرتودرماني تومورهاي داخل چشمي ، كاربرد External beam و پلاك را بداند.
· سال چهارم
علاوه بر تكميل موارد ذكر شده در سالهاي گذشته، بايد اصول موارد ذيل را به خوبي بداند و قادر به انجام آنها باشد:
- قادر به تفسير صحيح نتايج تستهاي خوني ، امتحان‌هاي راديوگرافي ، آنژيوگرافي و اولتراسونوگرافي باشد.
- بتواند اقدامات تشخيصي، درماني طبي و پيگيري انواع پيچيدة يووييت را انجام دهد.
- اصول درمان جراحي يووييت پيچيده، مزمن و كنترل شده را بداند.
« بيماريها و جراحي‌هاي ويتره و رتين»
·سال اول
I- دانش نظري
دستيار بايد در پايان سال اول موارد زير را بداند:
1 – آناتومي و فيزيولوژي ويتره، رتين و كوروييد .
2 – بيماريهاي عروقي شبكيه:
الف – شناخت مراحل مختلف تينوپاتي ديابتي
3 – جداشدگي شبكيه، نحوة گرفتن تاريخچه و كسب اطلاع از خصوصيات باليني
4 – AMD، نحوه گرفتن تاريخچه و دانستن ويژگي‌هاي باليني ، آشنايي با Amsler gird
5 – آشنايي با اصول تشخيصي و درماني تروماهاي ويتره و رتين
6 – آشنايي با اصول retinal drawing
II – مهارتها
دستيار بايد در پايان سال اول مهارتهاي زير را كسب كرده باشد:
1 – افتالموسكوپي مستقيم
2 – افتالموسكوپي غير مستقيم
3 – معاينة فوندوس با استفاده از اسليت لامپ با روش non, contact, contact
·سال دوم و سوم
دستيار علاوه بر بهينه سازي و تكميل آموخته‌ها در سال قبل بايد در پايان اين دو سال موارد زير را كسب كرده باشد:
I – دانش نظري
دستيار بايد موارد زير را بداند:
1 – بيماريهاي عروقي شبكيه، كاربرد باليني نتايج مطالعات Multicenter
2 – ساير بيماريهاي شبكيه ، تشخيص و درمانهاي طبي و جراحي
3 – جدا شدگي شبكيه، تشخيص افتراقي انواع مختلف، كاربرد روشهاي درماني؛
4 – ويتركتومي ، اصول و انديكاسيون‌ها؛
5 – ليزر؛ اصول و كاربردها؛
6 – فلوئورسئين آنژيوگرافي و ICG، اصول و يافته‌ها در بيماريهاي مختلف؛
7 – اكو گرافي؛ اصول و يافته‌ها در بيماريهاي مختلف؛
8 – اصول و انديكاسيون‌هاي جراحي ويتره و رتين در ضربه‌هاي چشمي ؛
9 – اصول و انديكاسيون‌هاي جراحي ويتره و رتين در اندوفتالميت؛
10 – ADM: ويژگي‌هاي فلوئورسيئن آنژيوگرافي، انديكاسيون‌هاي درمان، روشهاي درماني، پيش آگهي چشم گرفتار و كاربرد باليني نتايج مطالعات Multicenter را بداند و در مورد احتمال گرفتاري چشم مقابل، آگاهي لازم را داشته باشد.
11 – تستهاي الكتروفيزيولوژيك؛ آگاهي از اصول و يافته‌ها در بيماريهاي مختلف ؛
II – مهارت
دستيار بايد مهارتهاي زير را كسب كرده باشد:
1 – افتالموسكوپي غير مستقيم از scleral depression و تشخيص ضايعات محيطي شبكيه
2 – انجام retinal drawing
3 – اولتراسونوگرافي A و B انجام و تفسير
4 – فوتوگرافي ته چشم
5 – فلوئورسئين آنژيوگرافي، انجام و تفسير
6 – اسكلرال باكلينگ و كرايوتراپي و PRC
7 – AC & Vitreous Tap
8 – درمان مديكال بيماريهاي شبكيه مانند درمان رتينيت
9 – تفسير تستهاي الكتروفيزيولوژيك
10 – انجام Scatter Photogoagulation
11 – ترميم پارگي‌هاي قدامي اسكلرا
· سال چهارم
I- دانش نظري
دستيار بايد مباحث قيد شده در سالهاي قبل را تكميل كرده باشد.
II- مهارتها
دستيار علاوه بر تكميل و بهبود مهارتهاي خويش در سالهاي قبل، بايد مهارت در زمينه‌هاي زير را كسب كرده و قادر به انجام اعمال جراحي ذكر شده در زير باشد:
1 – ليزر درماني و كرايوتراپي پروفيلاكتيك؛
2 – لنز كتومي پارس پلانا؛
3 – ويتركتومي قدامي از طريق پارس پلانا؛
4 – ترميم اوليه در ناحيه خلفي اسكلرا در موارد Perforatiog؛
« نوروافتالمولوژی»
·سال اول
I- دانش نظري
در پايان سال اول دستيار بايد:
1 – اصول نورولوژي و بيماريهاي نورولوژيك را بداند .
2 – نشانه‌ها و علايم بيماريهاي نورولوژيك مرتبط با چشم را بشناسد .
3 – نوروآناتومي درمحدودة چشم پزشكي ( از جمله مسير راههاي بينايي) را بداند و با نوروراديولوژي آشنايي داشته باشد.
4 – آناتومي راههاي عصبي مركزي و محيطي را بداند.
II – مهارتها
درپايان سال اول، بايد مهارتهای زير را آموخته باشد:
1 – تعيين حدت بينايي اصلاح شده (B.C.V.A) دور و نزديك
2 – معاينة مردمك ( اندازه، شكل، واكنش به نور و نگاه نزديك، و انجام تستهاي آنيزوكوريا)
3 – تعيين RAPD به طور مستقيم و معكوس
4 – انجام تست Color saturation
5 – انجام تست Brightness comparison
6 – ارزيابي حركتي چشم( نحوة قرارگيري چشم و حركات ( ساكاد، پرسوييت و forced duction )
7 – معاينة ضمايم چشمي، پلك، اوربيت و انجام اگزوفتالمومتري
8 – معاينة كلي نورولوژيك شامل سمع كاروتيد
9 – معاينة حس قرنيه
10 – افتالموسكوپي مستقيم و فوندوسكوپي با استفاده از لنز 90 ديوپتري و تري ميرور به منظور بررسي ضايعات عصب بينايي و NFL
11 – انجام تست ميدان بينايي با Confrontation و پري مترگلدمن
12 – نوروراديولوژي: MRI و CT؛ چگونگي در خواست انجام
·سال دوم و سوم
دستيار علاوه بر تكميل آموخته‌هاي سال قبل ، بايد در پايان اين دو سال موارد زير را فراگرفته باشد:
I- دانش نظري
دستيار بايد از تشخيص‌هاي افتراقي بيماريهاي نوروافتالمولوژيك آگاهی داشته باشد.
II- مهارتها
پس از پايان اين مرحله دستيار بايد:
1 – قادر باشد كه جزييات تاريخچة بيمار را به طور انتخابي استخراج نمايد .اين تاريخچه بايد شامل شكايات چشمي و فير چشمي، وضعيت طبي، نورولوژيك و سابقه فاميلي وي باشد.
2 – بتواند مشاوره ( نوروافتالمولوژي) در بيماران غير قابل انتقال و در حالت كما را انجام دهد.
3 – بر پاية اطلاعات جمع‌آوري شده، قادر به تعيين محل احتمالي ضايعه، تشخيص افتراقي و برنامه‌ريزي براي انجام بررسي‌هاي تكميلي باشد.
4 – قادر به تفسير ميدان بيناي با پري‌متر اتوماتيك و گلدمن به منظور درك ضايعات عصبي باشد.
5 – قادر به ارزيابي بيماران مبتلا به فلج عضلات خارج چشمي باشد.
6 –قادر به انجام تستهاي تنسيلون، كيسه يخ، استراحت و خستگي باشد.
7 – قادر به افتراق بيماريهاي مادرزادي ديسك اپتيك مثل هيپوپلازي باشد.
8 – تشخيص افتراقي و درمان ضايعات اكتسابي عصب اپتيك مانند نوريت اپتيك، تروماها و نوروپاتي‌ها و كاربرد باليني نتايج مطالعات چند مركزي مانند (optic neuritis treatment traial)ONTT را بداند و بتواند از آنها استفاده كند.
9 – قادر به پيگيري و ارايه تشخيص افتراقي در مورد بيماران دچار ادم پاپي باشد.
10 – بتواند حركات غيرطبيعي چشم‌ها در امراض نوروافتالمولوژيك مانند نيستاگموس و skew deviation را بررسي كند.
11 – قادر به تزريق سرم بوتولينوم براي بيماريهاي پلكي باشد.
12 – قادر به شناخت ضايعات كياسما و در صورت لزوم ارجاع و پيگيري بيمار باشد.
13 – قادر به شناخت و درمان تظاهرات چشمي بيماران مبتلا به امراض ايسكميك كاروتيد و ارجاع آنها باشد.
14 – بتواند تستهاي الكتروفيزيولوژيك را به طور مناسب درخواست و نتايج آن را تفسير كند.
15 – بتواند CT. SCAN و MRI را به طور مناسب درخواست و نتايج آن را تفسير كند .
16 – بتواند بيماران مبتلا به كاهش ديد فونكسيونل را بشناسد و تمارض آن را تشخيص دهد.
·سال چهارم
دستيار در سال چهارم بايد بتواند مهارتهاي كسب شده در زمينه نوروافتالمولوژي را با روشهايي از جمله انجام مشاوره، شركت در بحث‌ها وحضور در كلينيك نورافتالمولوژي ارتقاء دهد.
«گلوكوم»
·سال اول
I – دانش نظري
دستيار بايد در پايان سال اول موارد زير را در زمينه گلوكوم بداند:
- آناتومي ، فيزيولوژي وبيوشيمي سيستم توليد و خروج مايع زلاليه، جسم مژگاني و عصب بينايي.
- تقسيم بندي كلينيكي گلوكوم
- اصول پايه فارماكولوژي داروهاي ضد گلوكوم
- اپيدميولوژي گلوكوم
II- مهارتها
دستيار بايد در پايان سال اول مهارتهاي زير را كسب كرده باشد:
1 – تونومتري، اپلاناسيون ( گلدمن و دستي ) ، شيوتس و تونوپن
2 – تعيين ميدان ديد، Goldman Conforonation ( آشنايي با دستگاه ، انجام تست)
3 – ارزيابي سرعصب بينايي با افتالموسكوپ مستقيم، كنتاكت لنز و لنزهاي 90 و 78 ديوپتر
4 – تشخيص انواع گلوكوم به خصوص گلوكوم حاد
5 – درمان دارويي گلوكوم حاد
6 – دادن ايده در زمينه درمان دارويي و گلوكوم مزمن
·سال دوم
دستيار علاوه بر تكميل آموخته‌هاي سال قبل، بايد در پايان سال دوم موارد زير را فرا گرفته باشد:
I- دانش نظري
دستيار بايد در پايان سال دوم اين موارد را بداند:
- ژنتيك گلوكوم
- فارماكولوژي گلوكوم
- پاتولوژي گلوكوم
- سير طبيعي انواع مختلف گلوكوم
- انديكاسيون‌هاي درمان طبي ، ليزر و جراحي
- عوارض بيماري و عوارض جانبي ايجاد شده به دنبال درمان گلوكوم
- نحوة صحيح پيگيري بيماران مبتلا به گلوكوم
II- مهارتها
در پايان سال دوم ، دستيار بايد مهارتهاي زير را كسب كرده باشد:
- گونيكوسكوپي با اسليت لامپ و لنز koeppe
- پري متري گلدمن و aoutomated ( شامل آشنايي با دستگاه انجام و تفسير تست)
- تشخيص نوع بيماري گلوكوم
- تشخيص بيماريهاي چشمي همراه
- تشخيص اختلالات طبي همراه
- توضيح اهميت بيماري به بيمار و اطرافيان او
- پي گيري بيمار مبتلا به گلوكوم
- شروع درمان طبي بيماري ، تشخيص انديكاسيون، كنترانديكاسيون و عوارض چشمي و سيستميك داروهاي ضد گلوكوم
·سال سوم
دستيار ضممن تكميل و بهينه سازی آموخته‌های خود در سالهای قبل بايد سال سوم مهارتهای زير را آموخته باشد:
ليزر درماني
دستيار بايد در پايان سال سوم مهارت كافي در زمينه ليزر درماني كه شامل موارد زير است را كسب كرده باشد:
- ايريدوتومي آرگون YAG
- پريفرال ايريدوپلاستي
- سيكلوفوتوكوآگولاسيون
- اداره (management) كاتاراكت در بيماران مبتلا به گلوكوم
- سيكلوكرايوتراپي
- ترابكولكتومي در بزرگسالان
- استفاده از داروهاي آنتي‌متابوليت
- تشخيص و نحوة ادارة عوارض ليزر درماني و جراحي گلوكوم
·سال چهارم
دستيار علاوه بر ارتقاي كيفيت و تكميل آموخته‌های خود درسالهای گذشته ، در پايان سال چهارم بايد قادر به انجام اعمال جراحی زير باشد:
- ترابكولوپلاستي ليزری
- جراحي توأم كاتاراكت و گلوكوم
- خارج كردن لخته از اتاق قدامي
« چشم پزشكي اطفال و استرابيسم»
به طور كلي دستيار بايد روش هاي خاص مورد نياز براي معاينه سيستم بينايي كودكان يا شيرخواران را فراگرفته و از مسائل خاص چشم پزشكي اطفال آگاهي يابد( مانند آمبليوپي و.....) در ضمن لازم است درموارد خاص و زمان لازم ، كودك را به دستيار سال بالاتر يا فوق تخصص معرفي نمايد.
·سال اول
I- دانش نظري
دستيار بايد در پايان سال اول دانش لازم در زمينه‌هاي زير را آموخته باشد:
1- علوم پايه
- جنين شناسي چشم و اربيت
- آناتومي تغييرات كره چشم و ساختمان اربيت در زمان رشد
- آناتومي و فيزيولوژي سيستم حركتي چشم
- فيزيولوژي تطابق و تغييرات اپتيك چشم كودك
- فيزيولوژي رشد طبيعي و غير طبيعي بينايي
- فارماكولوژي قطره‌هاي سيكلوپلژيك ( شامل آتروپين، هماتروپين، سيكلوپنتوليت، تروپيكاميد)، ميدرياتيك ( مانند فنيل افرين)، و ميوتيك [ مثل فسفولين آيودايد (Phospholine Iodide) و اكوتيوفايت (Echothiofate)] در چشم پزشكي اطفال.
- اصول ژنتيك
- ميكروبيولوژي عفونتهاي دوران نوزادي از جمله TORCH، افتالميانئوناتاروم ophthalmia neonatarum و ....
2 – علوم باليني
- تشخيص و اصول درمان عيوب انكساري اطفال
- تشخيص اختلالات حركتي( استرابيسم ، فلج عضلات چشمي و انواع نيستاگموس)
- آشنايي با روشهاي اندازه‌گيري انحرافهاي چشمي
- اصول تشخيص و درمان آمبليوپي
- درمان طبي عفونتهاي چشمي دوره نوزادي و آشنايي با اصول درمان سلوليت‌هاي اربيتال و پري اربيتال
- تشخيص و درمان طبي اختلالات سيستم اشكي در كودكان
II- مهارتها
دستيار علاوه بر انجام معاينات روتين چشمي بايد بتواند موارد زير را انجام دهد:
- سؤال كردن اختصاصي از والدين درباره دوران حاملگي، زايمان ، دوران رشد و سابقه خانوادگي كودك
- برقراري ارتباط با كودك و تعيين ميزان بينايي با دقت كافي
- ارزيابي بينايي دركودكي كه قادر به صحبت كردن نيست (Preverbal)
- بررسي وضعيت فيكساسيون
- بررسي حركات چشم و انواع نيستاگموس
- انجام افتالموسكوپي مستقيم و ويزوسكوپي
- ارزيابي Red reflex و بررسي علل تغييرات آن.
·سال دوم و سوم
دستيار علاوه بر تكميل و بهينه سازی آموخته‌های خود در سال قبل ، بايد در پايان اين دو سال موارد زير را فرا گرفته باشد:
I- دانش نظري
دستيار بايد اين دو سال موارد مطرح شده در زير را فراگرفته باشد:
علوم پايه
- آناتومي جراحي كره چشم و ساختمان اربيت در زمان رشد
- پاتوفيزيولوژي آداپتاسيون‌هاي حسي و تكامل غير طبيعي بينايي
- الكتروفيزيولوژي شامل VEP, EOG, ERG
- فارماكولوژي داروهاي بيهوشي اختصاصي در اعمال جراحي چشم اطفال
- پاتولوژي ناهنجاريهاي چشمي مادرزادي و تومورهاي چشم و اربيت در اطفال
2 – دانش باليني
- نحوة درمان تمام انحرافهاي چشمي و همچنين برخي از انواع نيستاگموس
- اصول ارزيابي پتوز پلك در اطفال و بيماريهاي همراه
- تستهاي حسي فيوژن و استرايوپسيس
- اصول درمان تومورهاي داخل چشمي و اربيت در اطفال
- اصول درمان يووييت در كودكان
- اصول د رمان سندرم‌هاي چشمي ارثي
- اصول تشخيص و اداره (management) كاتاراكت و گلوكوم در اطفال
- تشخيص افتراقي لكوكوريا
- تظاهرات بيماريهاي سيستميك در اطفال
- علل چشمي و ضعيت غير طبيعي سر
- تشخيص اختلالات عصب بينايي و راههاي بينايي در اطفال
- تشخيص تظاهرات چشمي بيماريهاي سيستميك اطفال
- تشخيص PHPV, ROP ضايعات شبكيه و ويتره در اطفال
- تشخيص اختلالات خواندن و يادگيري ( ديس لكسي)
II- مهارتها
1 – مهارتهاي غير جراحي
دستيار علاوه بر داشتن توانايی در انجام معاينات روتين چشمی و تكميل مهارتهای كسب شده در سال اول، در پايان اين دو سال بايد مهارتهای زير را كسب كرده باشد:
- ارزيابي دقيق و كارآمد ديد كودكان Preverbal
- انجام رفراكشن در كودكان بدون قطره سيكلوپلژيك و تجويز عينك
- ارزيابي دقيق و كارآمد حركات چشم و انواع نيستاگموس
- تسلط كامل در اندازه‌گيري درجه انحراف بيماران استرابيسمي و انجام head tilt test
- انجام تستهاي حسي فيوژن و استرايوپسيس وارزيابي آداپتاسيون‌هاي حسي همراه با آن و درمان آمبليوپي
- داشتن تجربه كلينيكي در ارزيابي كودكاني كه همكاري جهت معاينه را ندارند و همچنين در كودكان عقب افتاده
- انجام تست active forced generation , forced duction و انجام و تفسير يافته‌هاي OKN با استفاده از drum
- داشتن تسلط در معاينة كودك با افتالموسكوپ غير مستقيم
- استفاده از دستگاه اندازه‌گيري ديد دو چشمي، استريوپسيس دور و كنتراست سنسيتيويتي
- معاينه كودك در زير بيهوشي (EUA)
2 – مهارتهاي جراحي
دستيار بايد قادر به انجام اعمال جراحی زير باشد:
- عمل‌هاي جراحي عضلات ركتوس افقي
- شستشو و سونداژ مجراي اشكي
- مناسب است دستيار با اصول جراحي زير آشنايي عملي داشته باشد:
- جراحي داخل چشم در اطفال
- تكنيك‌هاي جراحي پتوز پلك در اطفال زير سه سال
·سال چهارم
دستيار علاوه بر تكميل و بهينه سازی آموخته‌های خود در سالهی قبل، بايد در پايان اين سال دانش و مهارتهای زير را كسب كرده باشد:
I- دانش نظري
دستيار بايد در پايان سال چهارم اين موارد را بداند:
- درمان عفونتهاي داخل چشمي و يووييت‌ها در اطفال
- اصول درمان جراحي « كاتاراكت و گلوكوم» و بيماريهاي « ويتره و شبكيه» در اطفال
II- مهارتها
1 – مهارتهاي غير جراحي
دستيار بايد در پايان سال چهارم مهارتهای ذكر شده در زير را فرا گرفته باشد:
- معاينه كامل يك كودك از نظر گرفتن تاريخچه و سير بيماري
- ارزيابي حدت بينايي، رفراكشن، تشخيص اختلالات عصب بينايي، راههاي بينايي، ارزيابي ضايعات سيستم عصبي مركزي و حركات چشم
- درمان اختلالات حسي از قبيل ديپلوپي، ARC, Suppression, Cofusion و آمبليوپي از جمله از طريق تجويز منشور
2 – مهارتهاي جراحي
دستيار بايد قادر به انجام اعمال جراحی زير باشد:
- عمل‌هاي جراحي بر روي عضلات ركتوس عمودي و عضلة مايل تحتاني و عمل‌هاي جراحي مجدد بر روي عضلات ركتوس افقي
- عمل جراحي پتوز پلك در اطفال
« كاتاراكت»
·سال اول
I- دانش نظري
دستيار بايد در پايان سال اول موارد زير را آموخته باشد:
1- علوم پايه
الف – آناتومي ، فيزيولوژي، جنين شناسي، بيوشيمي، بافت شناسي، ژنتيك، فارماكولوژي لنز و زونول‌ها
ب – اپتيك چشم فاكيك، آفاك و پسودوفاكيك
2 – دانش باليني
بايد اصول تشخيص افتراقي و تقسيم بندي انواع كاتاراكت را بداند.
II- مهارتهاي باليني
بايد بتواند ديد در بيماران مبتلا به كاتاراكت رابه طرق مختلف ( مثل اثر نور روي بينايي مبتلا به كاتاراكت) اندازه‌گيري كند.
·سال دوم
علاوه بر مطالب آموخته شده در سال قبل، دستيار در پايان سال دوم بايد موارد زير را فرا گرفته باشد:
I- دانش نظري
دستيار سال دوم بايد موارد زير را بداند:
1 – فيزيك دستگاه‌هاي اندازه‌گيري لنز داخل چشمي
2 – انواع لنزهاي داخل چشمي و مواد سازنده آن
3 – روشهاي اندازه‌گيري قدرت لنز داخل چشمي
4 – فارماكولوژي داروهاي مختلف بي‌حسي ، داروها و مواد مصرفي حين عمل جراحي كاتاراكت
5 – اصول اپتيك ميكروسكوپ جراحي
6 – انديكاسيون‌ها و كنترانديكاسيون‌ها عمل جراحي كاتاراكت
دستيار سال دوم بايد با موارد زير آشنا باشد:
1 – اصول روشهاي مختلف عمل جراحي كاتاراكت
2 – عوارض حين و بعد از عمل جراحي كاتاراكت
3 – نحوة ورود به اطاق عمل و انواع مواد ضد عفوني كننده
4 – وسايل مربوط به عمل كاتاراكت، اصول بخيه كردن ، انواع نخ‌هاي بخيه، سوزنها و ميكروسكوپ مخصوص عمل جراحي كاتاراكت.
II- مهارتهاي باليني
دستيار در سال دوم بايد:
1 – هماهنگي لازم با محيط اتاقعمل واقعي را (از طريق شركت در آزمايشگاه حيواني و در صورت امكان جراحي روي نمونه چشم كاداور) كسب كرده باشد.
2 – مهارت كافي در مورد دست شستن صحيح ، ضد عفوني ناحيه عمل و آماده نمودن بيمار جهت عمل را كسب كرده باشد.
3 – مهارت لازم براي انجام انواع بي‌حسي موضعي را فرا گرفته باشد.
4 – بتواند از ميكروسكوپ جهت عمل جراحي كاتاراكت استفاده نمايد.
5 – بتواند در مشاهده و شروع عمل جراحي كاتاراكت شركت داشته ، وسايل ظريف را بشناشد و استريلتي حين عمل را حفظ كرده، با انجام بي‌حسي اقدام به شروع عمل كند.
·سال سوم
علاوه بر موارد آموخته شده در سالهاي قبل، دستياران در پايان سال سوم بايد موارد زير را فراگرفته باشد:
I- دانش نظري
بايد نحوة تشخيص، ارزيابي و تصميم‌گيري در مورد چگونگي عمل جراحي بيماران high risk را بداند.
II- مهارت باليني
دستيار بايد در پايان سال سوم بتواند:
1 – عمل جراحي كاتاراكت داخل كپسولي، اكستراكپسولر، فاكوامولسيفيكاسيون و قرار دادن لنز داخل چشمي را انجام دهد.
2 – عوارض حين عمل را تشخيص داده، در حد امكان درمان كند ( به جز انجام ويتركتومي).
3 – عوارض زودرس و ديررس بعد از عمل كاتاراكت( از جمله اندوفتالميت يووييت، افزايش فشار چشم، نشت زخم، تغييرات عمق اتاق قدامي، پرولاپس ايريس، اختلال در ترميم زخم ، خونريزي و ادم سيستوييد ماكولا) را تشخيص داده، درمان كند . همچنين بتواند كدورت كپسول خلفي را با استفاده از YAG laser درمان نمايد.
·سال چهارم
دستيار بايد در پايان سال چهارم بتواند اعمال جراحي زير را انجام دهد:
1 – كپسولوتومي جراحي از طريق ليمبوس
2 – قرار دادن لنز ثانويه
3 – ويتركتومي قدامي حين عمل
4 – لنزكتومي به غير از موارد كاتاراكت اطفال و جابجايي عدسي
اکولوپلاستیک ( اربیت ، پلک و سیستم اشکی )
سال اول
I – دانش نظری
دستیار باید در پایان سال اول با موارد زیر آشنا باشد :
1 – آناتومی پلک و کانتال تاندون ها
2 – آناتومی سیستم اشکی و حفره بینی و فیزیولوژی آنها
3 – آناتومی اربیت استخوانی و بافتهای نرم آن
دستیار باید بتواند ارزیابی های زیر را انجام دهد:
شکستگی های اربیت و اجسام خارجی ( رادیوگرافی های ساده )
داکریوسیستوگرافی و اسکن ایزوتوپ سیستم اشکی
II – مهارت های بالینی
دستیار باید در پایان سال اول مهارت های زیر را فراگرفته باشد :
1 – معاینه ضمایم چشمی از جمله پلکها ، ملتحمه ، غده اشکی و مجاری درناژاشکی
2 – معاینه تومورهای پوستی
3 – سمع و لمس اربیت ، تومورها ، ضایعات استخوانی و بافت نرم آن
4 – اگزوفتالمومتری
5 – معاینه و ارزیابی بیمار به پتوز و رتراکسیون پلک ، آنتروپیون و اکتروپیون
6 – ارزیابی سیستم تخلیه اشکی از جمله به وسیله ماساژ سیستم اشکی ، شستشوی مجرای اشکی و نیز انجام تست های جونز
7 – معاینات بینی در رابطه با اربیت و سیستم اشکی
سال دوم و سوم
دستیار علاوه بر تکمیل و ارتقای آموخته های خود در سال قبل باید در پایان این دو سال باید مطالب زیر را فرا گرفته باشد :
I – دانش نظری
دستیار باید دانش کافی در زمینه های زیر را کسب کرده باشد .
1 – ارزیابی MRI وCTscan اربیت و چشم
2 – ارزیابی اولتراسونوگرافی اربیت و چشم
II – مهارت های بالینی
دستیار باید مهارت های بالینی زیر را کسب کرده و بتواند اعمال جراحی ذکر شده را انجام دهد :
1 – انجام تست forced duction
2 – ارزیابی MRI وCTscan اربیت و چشم
3 - ارزیابی اولتراسونوگرافی اربیت و چشم
4 – ارزیابی عصب بینایی در بیماری های اربیت
5 – ارزیابی التهابات ، تومورها و تروماهای اربیت
6 – ارزیابی التهابات ، تومورها و تروماهای ضمایم چشمی از جمله غدد اشکی و مجاری تخلیه اشک و پلکها
7 – تخلیه شالازیون و ضایعات سطحی پلک
8 – تارسورافی و بلفارورافی
9 –الکترولیز و کرایوتراپی مژه های اضافی
10- بیوپسی ملتحمه و پلکها
11- ترمیم پارگی های ساده پلک و بدون درگیری لبه پلک
12- بستن و باز کردن پونکتوم های اشکی
13 – پروبینگ مجاری اشکی ( در مورد کودکان توسط دستیار سال سوم )
14 – اصلاح اکتروپیون و آنتروپیون ساده
15 – داکریوسیستکتومی و داکریوسیستورینوستومی
16 – انوکلیاسیون در موارد غیر تومورهای داخل چشمی
17 – اویسراسیون
سال چهارم
I – دانش نظری
دستیار باید مطالب آموخته شده در سال های قبل را تکمیل کرده و ارتقاء بخشد
مهارت های بالینی
در پایان سال چهارم دستیار باید بتواند عمل های جراحی زیر را انجام دهد :
1 – گذاشتن لوله سیلیکون در مجاری اشکی
2 – ترمیم پارگی کانالیکول ها
3 – جراحی ضایعات مادرزادی کانال های اشکی
4 – کانالیکولوتومی
5 – موارد ساده بلفاروپلاستی و جراحی پلاستیک ابرو
6- بیوپسی قسمت قدامی اربیت
7 – اصلاح موارد پیچیده انتروپیون و اکتروپیون
8 – ترمیم موارد ساده پتوز
9 – انوکلیاسیون در تومورهای داخل چشمی
دستیار سال چهارم همچنین مناسب است با اصول اعمال جراحی زیر آشنایی عملی داشته باشد :
1 . موارد پیچیده بلفاروپلاستی و جراحی پلاستیک ابرو
2. اصلاح ضایعات پلک و حدقه در بیماری گریوز
3 . پیوند پوست ، غضروف ، استخوان و فاشیا و تهیه گرافتهای مزبور
4 . پیوند مخاط ( MMG ) و مامبران آمنیوتیک برای بازسازی کولدساک ( بن بست ها ) و پلکها
5 . پیوند ایمپلنت ثانویه اربیت ( DFG )
6 . ترمیم شکستگی های اربیت
7. انواع اربیتوتومی برای خارج کردن تومور ، جسم خارجی و آبسه
8 . بیوپسی قسمت خلفی اربیت
9 . دکمپرسیون اربیت
10 . اکزانتراسیون
11. CDCR
12 . ترمیم موارد پتوز مجدد
13 . اصلاح رتراکسیون پلک
14 . ترمیم عوارض چشمی فلج عصب صورتی ( فاسیال )
15 . کانتوپلاستی
16 . دکمپرسیون شیت عصب اپتیک
17 . ترمیم دفرمیتی های اربیت با بافت نرم و سخت ( مانند اصلاح سولکوس عمیق)
قرنیه و قسمت خارجی چشم
سال اول
I – دانش نظری
1- علوم پایه
دستیار سال اول باید موارد زیر را بداند و آنها را برای درک بهتر به کار گیرد :
1-آناتومی ، فیزیولوژی ، فارماکولوژی ، و بیوشیمی قرنیه ، ملتحمه ، لبه و پوست پلک
2 – فیزیولوژی و بیوشیمی اشک
3 – اصول آستیگماتیسم
4 – مفهوم التهاب و عفونت
5 – اصول شفاف بودن قرنیه ، اپتیک و قدرت انکساری آن
6 – پاتولوژی قرنیه و قسمت خارجی چشم
2 – علوم بالینی
دستیار سال اول باید زیر را بداند و آنها را در تشخیص بیماری های قرنیه و قسمت خارجی چشم به کار گیرد :
طبقه بندی ، سیر بیماری و درمان بیماری های قرنیه و قسمت خارجی چشم شامل:
1-کراتیت باکتریال ، قارچی ، ویروسی و آمیبی
2- ضربه های سگمان قدامی
3 – التهاب و عفونتهای مزمن و حاد ملتحمه بالغین و نوزادان
4 – مشکلات مربوط به استفاده از لنزهای تماسی
5 – ضایعات لبه پلکها ( بلفاریت و ..........)
6 – اسکلریت و اپی اسکلریت
7 – کراتوکنژنکتیویت
8 – ضایعات دژنراتیو شایع قرنیه و ملتحمه و ناخنک
9 – اختلالات بسته شدن پلکها و مکانیسم پلک زدن و اثر آنها بر روی قرنیه
II – مهارتهای تشخیصی
دستیار باید قادر به انجام موارد زیر باشد :
1 – رنگ آمیزی زربنگال ، فلوئورسیئن قرنیه و ملتحمه
2 – تونومتری
3 – معاینه در نور معمولی
4- اندازه گیری آستیگماتیسم ، کراتومتری ، کراتوسکوپی و پلاسیدودیسک
5 – بررسی اشک توسط تست شیرمر ،break-up time رنگ آمیزی و tear meniscus
6 – امتحان لایه های قرنیه توسط اسلیت لامپ
7 – آزمایشات میکروبیولوژی ، تهیه و خواندن اسمیر ، و تهیه کشت های مناسب
III – مهارت های بالینی
دستیار باید در پایان سال اول مهارت های بالینی زیر را کسب کرده باشد :
1 – گرفتن شرح حال دقیق در مورد بیماری های قرنیه و قسمت خارجی چشم ، بیماری های زمینه ای و سایر بیماری های چشمی همراه با ضایعات قرنیه
2 – مهارت های تشخیص بالینی نظیر استفاده صحیح و مناسب از اسلیت لامپ
3 – انجام صحیح روش های تشخیص آزمایشگاهی رنگ آمیزی ، کشت و غیره
4 – گرد آوری اطلاعات بالینی ضروری از طریق گرفتن شرح حال ، معاینه فیزیکی و انجام اقدامات آزمایشگاهی
5 – مرتب نمودن داده ها و مطرح کردن تشخیص های افتراقی مناسب
6 – تشخیص نیاز به بررسی های تکمیلی و مشاوره های ضروری
7 – تشخیص موارد اورژانس و انجام درمان های اولیه آن و خارج نمودن اجسام خارجی سطحی قرنیه
سال دوم و سوم
دستیار علاوه بر تکمیل آموخته ها و مهارتهای خود در سال قبل و به کارگیری مناسب آنها در عمل ، باید در پایان این دو سال موارد زیر را فرا گرفته باشد :
I – دانش نظری
دستیار باید موارد ذکر شده در سال اول را به شکل کامل تر بداند :
II – مهارتهای تشخیصی و بالینی
دستیار باید قادر به انجام موارد زیر باشد :
1 – تونومتری قرنیه های غیر طبیعی
2 – امتحان قرنیه در بچه ها و بیماران بستری در ICU
3 – ارزیابی میزان بینایی ، شامل رفراکشن ، لنز تماسی و رفاکشن روی آن ، pinhole شکاف استنوپیک و غیره
4 – اندازه گیری حس قرنیه
5 – بررسی آندوتلیوم از طریق اسلیت لامپ و بررسی ضخامت قرنیه و ارزیابی عکس های آندوتلیوم توسط اسپکولارمیکروسکوپ
6 – اندازه گیری ضخامت قرنیه ( پاکی متری )
7 – تشخیص نوع ، سیر و درمان ضایعات قرنیه و قسمت خارجی چشم و ملتحمه و مطالب مربوط به آن شامل ک
- تشخیص چشم خشک ، بررسی اتیولوژی و برخورد سیستماتیک با آن
- بررسی ضربه های سگمان قدامی ( استفاده از روش های تشخیصی تصویر نگاری )
- تشخیص و درمان التهاب و عفونت های مزمن و حاد ملتحمه ( بالغین و نوزادن )، آلرژی ، کلامیدیا ، توکسیک ، دارویی و غیره
- بررسی مسائل مربوط به لنز تماسی ، مشکلات توکسیسیتی ، کنژنکتیویت های ناشی از لنز تماسی و عفونت های مربوط به آن
- انتخاب دارو و شناخت عوارض جانبی ( آنتی بیوتیک ، استرویید و داروهای تشخیصی )
- بررسی ضایعات سیستمیک روی قرنیه و سگمان قدامی
- دیسترروفیهای قرنیه
- ارزیابی قرنیه قبل از عمل جراحی کاتاراکت
- اسکلریت و اپی اسکلریت
- تشخیص و درمان آستیگماتیسم توسط عینک و لنز تماسی
- ارزیابی ادم قرنیه و طبقه بندی آن
- تشخیص ضایعات سطح قرنیه از جمله بازماندن چشم و توکسیسیتی ( دارویی یا شیمیایی )
- بررسی یووییت قدامی و کراتویووییت
- شناخت نئوپلاسم سگمان قدامی
- ضایعات نروتروفیک قرنیه
- ضایعات دژنراتیو قرنیه و ملتحمه
- سندرم های پوستی – مخاطی نظیر پمفیگویید
- ضایعات پوستی – چشمی نظیر روزاسه ، ژنتیک و عفونی
- عفونت های پس از عمل ، کشت ،درما نو انتخاب آنتی بیوتیک
دستیار باید در پایان این دوزه قادر به انچام اعمال جراحی و اقدامات زیر باشد :
1 – ترمیم پارگی های ساده پلک ، قرنیه و اسکلرا و در صورت لزوم ارجاع بیمار به قسمت های دیگر
2 – تارسورافی
3 – جراحی ناخنک
4 – جراحی تومورهای ساده ملتحمه
5 – خارج نمودن اجسام خارجی سطحی قرنیه و ملتحمه
6 – رفع انسداد پونکتوم
7 – انتخاب صحیح آنتی بیوتیک و استرویید برای درمان عفونت ها و التهاب ها
8 – استفاده از چسب های نسجی
9 – خواندن کشت
سال چهارم
I ـ دانش نظری
1– علوم پایه
دستیار باید بتواند ضمن تکمیل و ارتقای آموخته های خود در سالهای قبل به شکل صحیحی آنها را به کار بندد .
2 – علوم بالینی
دستیار باید :
-عوارض مربوط به IOL و سایر روش های جراحی سگمان قدامی را بداند .
- معلومات لازم در زمینه های زیر را فرا گرفته باشد :
1 – پیوند قرنیه و تکنیک های عمل
2 – جراحی کراتورفرکتیو و اصول آن
3 – corneal pateh graft
4 – conjunctival transplant ( پیوند ملتحمه )
II – مهارت های درمانی
دستیار باید بتواند اعمال جراحی و اقدامات زیر را انجام دهد :
1 – بیرون آوردن اجسام خارجی وارد شده به سگمان قدامی
2 – ارزیابی قرنیه دهنده برای پیوند
3 – اصلاح آستیگماتیسم توسط چاقوی جراحی
4 – PRK در میوپی ساده
5 – LASIK در میوپی ساده
تصویر گری ( Imaging )
سال اول
دستیار باید در پایان سال اول :
1 . با اندیکاسیون ها ، روشها و تفسیرنتایج رادیولوژی( از جمله سلاتوریسکا،caldwell ، AP lat skull waters ) آشنا باشد .
2 . اصول تشخیص شکستگی های اربیت و سینوس ها ، سینوزیتها ، ضایعات تومورال و خوردگی استخوانی را بداند .
3 . اصول و تفسیر داکر یوسیستوگرافی را بداند .
4 . با نحوه انجام سی تی اسکن و چگونگی درخواست آن آشنا باشد .
سال دوم و سوم
دستیار علاوه بر تکمیل و ارتقای آموخته های خود در سال قبل باید درپایان این دو سال موارد مذکور در زیر به شکل خواسته شده فراگرفته باشد :
1-با اندیکاسیون ها ، روش ها و تفسیر نتایج سی تی اسکن در موارد زیر آشنا باشد :
الف – سی تی اسکن با و بدون کنتراست
ب – تشخیص شکستگی های اربیت ، کانال اپتیک و skull با سی تی اسکن
پ – تشخیص ضایعات التهابی و تومورال و افتراق آنها در سی تی اسکن ، از جمله TRIO ( افتالموپاتی تیروییدی ) ، سودوتومور اربیت ، تومورهای اربیت و مغزی
ت ـ تشخیص پاتولوژی های داخل چشمی از جمله تومورهای داخل چشمی و جسم خارجی با سی تی اسکن
2 – اندیکاسیون ها ، روش ها و تفسیر نتایج MRI
دستیار باید :
الف – با انواع روش های MRI شامل TIوT2 استفاده از کنتراست و fat supptession آشنا باشد .
ب – اندیکاسیونهای انجام MRI و مزایا و معایب آن نسبت به سی تی اسکن را بداند .
پ – بتواند ضایعات داخل چشمی و اربیت را با استفاده از MRI ارزیابی کند .
ت – بتواند با استفاده از MRI راه های بینایی و ساختمان های مجاور آن شامل عصب بینایی ، کیاسما ، اپتیک تراکت ، اپتیک رادیاسیون ، هیپوفیز و پارانشیم مغز را ارزیابی کند.
ث – بتواند ساختمان های ساقه مغز را ارزیابی کرده و با ضایعات اعصاب حرکتی چشم آشنا باشد .
سال چهارم
دستیار علاوه بر تکمیل و بهینه سازی آموخته های خود در سالهای قبل باید :
1 – اصول تشخیص افتراقی ضایعات پاتولوژیک اربیت و مغز ( در ارتباط با بیماری های چشم ) را با استفاده از نتایج MRI بداند .
2 – با اصول آنژیوگرافی عروق گردن و مغز آشنا باشد .
3 – با اصول داپلر سونوگرافی آشنا باشد و اندیکاسیون های ارجاع بیمار را بداند .
آسیب شناسی و آزمایشگاه
سال های اول تا چهارم
دانش نظری و مهارت بالینی
دستیار باید اصول رنگ آمیزی هماتوکسیلین ـ ائوزین و تشخیص و تفسیر لازم های پاتولوژی بیماری های چشم و ضمایم آن را بداند و بتواند آنها را به کار بندد.
ژنتیک
سال اول
دستیار باید در پایان سال اول با موارد زیر آشنا باشد ک
- ترکیب کروموزومی انسان
- تقسیم میتوز و میوز
- گامتوژنز در انسان
- تشکیل تخم ( fertilization )
- تکنیک های بررسی کروموزومی و کاربردهای آنها
- ساختمان کروموزومها ( اسیدهای نوکلئیک DNAوRNA )
- اختلالات کروموزومی در انسان
- اشکالات تعداد کروموزوم ها
- موزاییسم
- کد ژنتیک
- ژن ها و آلل ها و مفهوم غالب و مغلوب
- ژنوتیپ و فنوتیپ
- وراثت تک ژنی و چگونگی رسم شجره نامه و نتیجه گیری از آن
- وراثت اتوزومال غالب
- وراثت اتوزومال مغلوب
وراثت وابسته به XوY
- تعاریف
Migration، selection، mutation، heterogeneity، pleiotropism، expression، assortmat، independent، linkage، segregation،. polymorphism.
- مفهوم وراثت multifactorial و polygenic .
- مفهوم وراثت میتوکندریال
- مفاهیم ارثی ، مادر زادی و ژنتیک و تفاوت آنها
سال دوم
دستیار در سال دوم بر تکمیل آموخته ها در سال قبل باید با موارد زیر آشنا باشد
-ـ مفاهیم آمار در ژنتیک
-ـمشاوره ژنتیک
-ـبیماری های ژنتیک چشم
روش تحقیق و آمار حیاتی
I – دانش نظری
1 – آمار
دستیار باید موارد زیر را بداند :
الف ) آمار توصیفی
1- شاخص های مرکزی ( میانگین ، میانه و مد )
2 – شاخص های پراکندگی
3 – جداول فراوانی
4 – نمودارهای ستونی ، دایره ای و هیستوگرام
ب ) آمار تحلیلی
1 – مفهوم آزمون فرضیه
2 – مفهوم برآورد حدود اطمینان
3 – مفاهیم خطای نوع اول ، نوع دوم و P-Value
4 – عوامل مؤثر بر روی حجم نمونه و توان مطالعه ( power ) ( در حد آشنایی )
2 – روش تحقیق
دستیار باید با موارد زیر آشنا باشد :
1 . چگونگی تهیه یک پیشنهاد پروژه پژوهشی ( پروپزال )
2 . مفهوم خطای تصادفی و خطای سیستماتیک ( Bias )
3 . انواع مطالعات ( توصیفی ، مقطعی ،مورد شاهدی ، کوهورت ، کارآزمایی بالینی)
II ـ مهارت ها
دستیار باید استفاده از مفاهیم آماری و دانش متدولوژی تحقیق قادر به انجام پروژه تحقیقاتی ( proposal ) باشد .
