چکیده بخش بسیار مهم و تعیین کننده ای از پایان نامه شما است که در ابتدای پژوهش قرار گرفته و اولین برخورد مخاطب با پایان نامه از طریق دو بخش عنوان و چکیده خواهد بود. معمولا چکیده یک محتوای بین 250-300 کلمه ای از پایان نامه است که مفاهیم مهم و اصلی تحقیق در آن خلاصه می شوند. مواردی از قبیل بیان مسئله، روش تحقیق و نتایج از مهمترین موضوعاتی هستند که به شکل کوتاه و مختصر در چکیده پایان نامه مطرح می شوند. نگارش دقیق و اصولی چکیده این امکان را برای شما فراهم می کند تا بتوانید تاثیر مثبتی در مخاطب ایجاد کرده و وی را ترغیب به مطالعه ادامه پایان نامه کنید. چکیده به همراه عنوان معمولا خلاصه ای از کل پایان نامه دانشجو را تشکیل می دهند و زمانی که مخاطب آن را مطالعه می کند باید بتواند درک درستی از فرآیند و دستاوردهای پایان نامه پیدا کند. بنابراین باید سعی کنید محتوای این بخش را کاربردی، شفاف، بدون استفاده از کلمات، اصطلاحات و جملات مبهم و ساده نگارش کنید تا افراد و مخاطبان بتوانند به درستی با آن ارتباط برقرار کنند. برای نگارش چکیده خوب باید این فاکتورها را در زمان نگارش رعایت نمایید:
1. مسئله تحقیق را بیان کنید: بیان مسئله تحقیق به عنوان مهمترین بخش از چکیده محسوب می شود چرا که ذهن خواننده را با موضوع تحقیق و دلیل انجام آن آشنا می کند. بیان مسئله تحقیق به مخاطب کمک میکند که درک بهتری از پایان نامه شما پیدا کرده و نسبت به آن ترغیب شود. زمانی که مخاطب نسبت به یک مشکل یا موضوع ترغیب می شود به دنبال پاسخ ها و راه حل های آن نیز خواهد بود. مسئله تحقیق ترکیبی از سوالات و ایده های تحقیقی شما به عنوان نویسنده پایان نامه است که مجموعا بین 1-1.5 خط از چکیده را به خودش اختصاص می دهد.
2. نکات اصلی را بیان کنید: در زمان نگارش چکیده پایان نامه ممکن است محتواهای بسیاری برای گنجاندن در بخش چکیده وجود داشته باشند ولی 250-300 کلمه محدودیت اجازه قرار دادن تمام آنها را به شما نخواهد داد. بنابراین سعی کنید تنها اصلی ترین نکات از هر بخش مربوط به بیان مسئله، روش تحقیق و نتایج را در چکیده قرار دهید. برای اینکار می توانید مرتبط ترین نکات و جملات مربوط به موضوع را انتخاب کرده در قالب یک لیست جمع آوری کنید و در نهایت آنها را در قالب یک یا دو جمله مختصر خلاصه سازی کنید.
3. ساده و شفاف نگارش کنید: توجه داشته باشید که موضوع پایان نامه و چکیده تابلوی بیلبورد تحقیق شما هستند. بنابراین اولین وبیشترین تعامل مخاطبین با پایان نامه شما از طریق این دو بخش شکل می گیرد. توصیه می شود هم عنوان و هم چکیده پایان نامه کاملا شفاف، ساده و قابل فهم نگارش بشوند تا خوانندگان نقطه ابهامی در مورد مفاهیم و نتایج نداشته باشند.
4. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق را بیان کنید: یکی دیگر از بخش هایی که البته در کنار بیان مسئله قرار می گیرد اهمیت و ضرورت تحقیق است. معمولا این دو بخش با هم در حدود 2-3 خط از متن چکیده و مجموعا با توجه به نوع فونت، اندازه فونت و چارچوب بندی صفحه ممکن است 70-100 کلمه از چکیده را به خود اختصاص دهند. اهمیت و ضرورت تحقیق به صورت خلاصه به این سوال پاسخ می دهد که چرا باید این تحقیق انجام شود و چه کاربردهایی برای آن وجود خواهد داشت. معمولا ضرورت و اهمیت انجام تحقیق مفهوم گپ تحقیقاتی رو نیز در برگرفته و مشخص میکند پژوهش شما نسبت به سایرین تا چه اندازه منحصر به فرد خواهد بود.
5. کلیدواژه های تحقیق را با دقت انتخاب کنید: کلیدواژه های استفاده شده در چکیده علاوه بر تاثیر در موضوع SEO می توانند اثر مثبتی در ایجاد ارتباط و انسجام بین موضوع و محتوای چکیده داشته باشند. کلیدواژه های تحقیق معمولا کمک میکنند وقتی یک مخاطب به دنبال موضوعاتی مرتبط با عنوان پایان نامه شما است سریعتر و زودتر به محتوا و تحقیق شما برسند که به این موضوع تاثیر SEO می گویند. علاوه بر آن زمانی که شما کلیدواژه های برگرفته از عنوان را به صورت مداوم در تحقیق خودتان به کار می برید موجب می شود که یک انسجام ساختاری و ارتباط محتوایی دقیقی بین موضوع و چکیده بوجود بیاید که این امر برای مخاطب مطلوب و بسیار مناسب است.
6. روش تحقیق، نتایج و یافته های تحقیق را ذکر کنید: معمولا بعد بیان مسئله و ضرورت تحقیق که حدود 70-100 کلمه از چکیده را به خودش اختصاص می دهد باقی آن یعنی در حدود 150-200 کلمه به چگونگی گردآوری داده ها، ابزار سنجش و اندازه گیری، جامعه نمونه و در نهایت نتایج و دستاوردهای تحقیق اختصاص داده می شود.
7. در چکیده از منبع و اصطلاحات استفاده نکنید و مشکلات گرامری و محتوایی نداشته باشید: همانطور که پیشتر بیان کردیم متن چکیده باید ساده و شفاف باشد و عاری از هر گونه مفهوم یا اصطلاحات مبهم نگارش شود. سعی کنید محتوای این بخش را چندین و چندبار ویرایش کنید تا از نظر غلط املایی، مشکلات نگارشی و محتوایی، ساده بودن و قابل فهم بودن در بهترین شکل ممکن قرار داشته باشد.
معیارهای انتخاب عنوان تحقیق - منابع انگلیسی و فارسی - JSTOR