نمونه بیان مسأله در نگارش پروپوزال دامپزشکی| راهنمای کاربردی برای پایان‌نامه ارشد و دکتری

1- مقاومت ضد میکروبی (AMR) در دامپزشکی و تهدید آن برای سلامت عمومی

بیان مسأله:
مقاومت ضد میکروبی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای سلامت عمومی در قرن ۲۱ شناخته شده است. در حوزه دامپزشکی، استفاده گسترده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان، پیشگیری و حتی افزایش رشد دام‌ها سبب شده است که باکتری‌های مقاوم به دارو به سرعت گسترش پیدا کنند. این موضوع نه تنها کارایی درمان بیماری‌های عفونی در حیوانات را تهدید می‌کند، بلکه از طریق زنجیره غذایی و محیط به انسان نیز منتقل می‌شود.

با وجود هشدارهای جهانی (سازمان جهانی بهداشت WHO و سازمان جهانی بهداشت دام WOAH)، همچنان نظارت کافی بر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در بسیاری کشورها وجود ندارد. داده‌های اپیدمیولوژیک در بسیاری از گونه‌ها (گاو، طیور، آبزیان) پراکنده و غیرهماهنگ‌اند. همچنین اطلاعات دقیقی درباره نقش ژن‌های مقاومت و انتقال افقی آنها بین حیوانات، محیط و انسان در دسترس نیست.

لذا نیاز فوری به پژوهش‌های جامع در زمینه پایش AMR در جمعیت‌های دامی، ارزیابی ارتباط آن با سلامت انسان، و بررسی استراتژی‌های جایگزین (مانند پروبیوتیک‌ها و واکسن‌ها) وجود دارد.

پرسش پژوهشی:

• چه الگوهایی از مقاومت آنتی‌بیوتیکی در باکتری‌های بیماری‌زای دامی وجود دارد و چگونه به زنجیره غذایی انسان منتقل می‌شوند؟

منابع پیشنهادی:

• WHO (2022) Antimicrobial resistance fact sheets.

• OIE/WOAH reports on AMR in animals.

2- بیماری‌های مشترک انسان و دام (زئونوزها) در عصر تغییرات اقلیمی

بیان مسأله:
بیماری‌های زئونوز (مانند تب مالت، آنفلوانزای پرندگان، هاری و تب کریمه-کنگو) سهم بالایی از تهدیدات بهداشت جهانی دارند. تغییرات اقلیمی (گرمایش زمین، تغییر بارش، تغییرات زیستگاه‌ها) منجر به گسترش ناقلین (کنه‌ها، پشه‌ها، جوندگان) و افزایش احتمال ظهور و شیوع بیماری‌های زئونوز شده است.

مطالعات اخیر نشان می‌دهد که برخی مناطق به‌ویژه مناطق گرمسیری و نیمه‌خشک با افزایش خطر بروز بیماری‌های جدید روبه‌رو هستند. در عین حال، داده‌های اپیدمیولوژیک درباره رابطه تغییرات اقلیمی با شدت و الگوی بیماری‌های زئونوز در بسیاری از کشورها ناقص است.

این موضوع اهمیت تحقیق درباره پایش بیماری‌های زئونوز، مدل‌سازی تغییرات جغرافیایی، و طراحی سیاست‌های «سلامت واحد» (One Health) را افزایش می‌دهد.

پرسش پژوهشی:

• تغییرات اقلیمی چه تأثیری بر پراکندگی ناقلین و شدت شیوع بیماری‌های زئونوز در ایران دارد؟

منابع پیشنهادی:

• WHO “One Health approach and zoonoses”.

• FAO reports on zoonotic diseases and climate change.

3- بیماری‌های نوپدید دام و تهدید امنیت غذایی

بیان مسأله:
ظهور بیماری‌های نوپدید مانند آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و بیماری‌های ویروسی جدید نشخوارکنندگان تهدیدی برای امنیت غذایی و اقتصاد کشاورزی است. خسارات اقتصادی ناشی از این بیماری‌ها می‌تواند به میلیاردها دلار برسد.

علیرغم پیشرفت در تشخیص مولکولی و واکسیناسیون، چالش‌های بزرگی وجود دارد: بسیاری از بیماری‌های نوپدید دیر تشخیص داده می‌شوند، همکاری بین‌المللی در انتقال اطلاعات ناکافی است و ظرفیت‌های آزمایشگاهی در کشورهای در حال توسعه محدودند.

پژوهش‌های جدید باید بر توسعه کیت‌های تشخیص سریع، ایجاد بانک‌های ژنتیکی ویروس‌ها و ارزیابی اثربخشی واکسن‌های نوین متمرکز شوند.

پرسش پژوهشی:

• چه الگوهای مولکولی در ویروس‌های نوپدید دامی می‌توانند برای توسعه ابزارهای تشخیص سریع مورد استفاده قرار گیرند؟

منابع پیشنهادی:

• OIE reports on emerging animal diseases.

• Journal of Veterinary Science articles on molecular diagnostics.

4- رفاه حیوانات و تولید پایدار در دامپروری صنعتی

بیان مسأله:
با رشد صنعت دامپروری، نگرانی‌های اخلاقی و علمی درباره رفاه حیوانات افزایش یافته است. شواهد نشان می‌دهد که شرایط محیطی ضعیف (فضای محدود، استرس حرارتی، تغذیه ناکافی) نه تنها رفاه حیوانات را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه به کاهش کیفیت محصولات و افزایش بیماری‌ها نیز منجر می‌شود.

با وجود تدوین استانداردهای بین‌المللی، اجرای آن‌ها در بسیاری کشورها ضعیف است. شاخص‌های رفاه حیوانات هنوز به‌طور کامل بومی‌سازی نشده‌اند و داده‌های علمی درباره ارتباط مستقیم رفاه با بهره‌وری و سلامت حیوان محدود است.

بنابراین پژوهش‌های جدید باید شاخص‌های قابل‌اعتماد رفاه حیوانات را تعریف کرده و تأثیر آن بر کیفیت محصول و پایداری اقتصادی را بررسی کنند.

پرسش پژوهشی:

• اجرای شاخص‌های رفاه حیوانات چه تأثیری بر کیفیت شیر و گوشت در واحدهای دامپروری صنعتی دارد؟

منابع پیشنهادی:

• WOAH standards on animal welfare.

• Fraser D., “Animal welfare and sustainable animal production”.

5- نقش دامپزشکی در ایمنی و سلامت غذاهای با منشأ حیوانی

بیان مسأله:
غذاهای با منشأ حیوانی (گوشت، شیر، تخم‌مرغ، ماهی) یکی از اصلی‌ترین منابع پروتئین انسان هستند. آلودگی‌های میکروبی (سالمونلا، کمپیلوباکتر، اشرشیاکلی) و شیمیایی (باقی‌مانده داروها، فلزات سنگین) از چالش‌های جدی در ایمنی غذایی محسوب می‌شوند.

علیرغم پیشرفت در روش‌های HACCP و استانداردهای Codex، در بسیاری از کشورها همچنان نظارت ناکافی و کمبود داده‌های اپیدمیولوژیک وجود دارد. همین موضوع خطر بروز اپیدمی‌های غذایی و از دست رفتن اعتماد عمومی را افزایش می‌دهد.

تحقیقات جدید باید بر توسعه روش‌های سریع تشخیص آلودگی، بررسی الگوهای مقاومت میکروبی در زنجیره غذایی و طراحی چارچوب‌های نظارتی دقیق‌تر متمرکز شود.

پرسش پژوهشی:

• چه شیوع‌ها و الگوهای مقاومت میکروبی در غذاهای با منشأ حیوانی در بازارهای محلی ایران وجود دارد؟

منابع پیشنهادی:

• Codex Alimentarius standards.

• WHO/FAO reports on food safety and veterinary role.

• شماره تماس: 09102340118 ثبت سریع سفارش