ویژه نامه یا special issue در نشریات علمی به عنوان بستری تخصصی برای تمرکز بر یک موضوع یا حوزه خاص طراحی می شود. در این قالب، مجموعه ای از مقالات پژوهشی مرتبط با یک محور مشخص به صورت همزمان منتشر می شوند تا دیدگاه های مختلف پژوهشگران در آن زمینه گردآوری و ارائه گردد. هدف اصلی ویژه نامه، ایجاد تمرکز علمی، ارتقای سطح دانش در یک حوزه تخصصی و فراهم کردن امکان دسترسی سریع به آخرین یافته ها و نوآوری های مرتبط است. از سوی دیگر، انتشار ویژه نامه فرصتی برای محققان و اساتید فراهم می کند تا دستاوردهای علمی خود را در قالبی منسجم و هدفمند ارائه دهند. این نوع نشریه معمولاً با دعوت از سردبیران مهمان یا متخصصان حوزه مربوطه مدیریت می شود و به دلیل تمرکز موضوعی، مورد توجه جامعه علمی و پژوهشی قرار می گیرد. در نتیجه، ویژه نامه ها نقش مهمی در توسعه ادبیات علمی، ایجاد ارتباط میان پژوهشگران و افزایش اعتبار نشریات ایفا می کنند.
ویژه نامه یا special issue
راهی آسان برای انتشار سریع مقالات در مجلات معتبر و پیدا کردن عناوین روز
ویژه نامه یا special issue به مجموعه ای از مقالات تحقیقاتی در یک حوزه خاص اختصاص داده شده است که به صورت همزمان در یک نشریه علمی منتشر می شود. این نوع از نشریات، معمولاً برای پوشش دادن به یک موضوع خاص و تحلیل عمیق تر آن، توسط نشریات علمی انتخاب می شود. ویژه نامه ها معمولاً شامل مقالات از محققین مختلف و از کشورهای مختلف هستند و معمولاً توسط یک یا چند نفر به عنوان مهمان ویراستار تدارک دیده می شود.
ویژه نامه یک شماره از مجله است که با تعدادی مشخص از مقالات به موضوعی مشخص میپردازد. ویژه نامه ها منبع منحصر به فرد و ارزشمندی برای محققان علاقه مند به یک موضوع خاص هستند.
این نوع مقالات فرصتی مناسب برای بررسی مسائل سیاستی روز جامعه، انسجام تحقیقات پراکنده پیشین، ارائه رویکردهای جدید، ارائه آخرین تحقیقات و توسعه، یا تبادل دیدگاهها فراهم می کنند. مجلات مختلف ممکن است تعاریف متفاوتی از "ویژه نامه" داشته باشند:
بعضاً می تواند به این معنی باشد که مقالات برتر خروجی یک کارگاه یا کنفرانس علمی باشد یا اینکه مجله به دلایلی تصمیم گرفته باشد مقالات پیش تر منتشر شده ای را پیرامون موضوعی معین گردآوری، بازنویسی و تحت یک مجموعه منتشر کند.
مقالات ویژه نامه ممکن است همگی در یک قالب مشخص (مثلاً پژوهشی اصیل) باشند یا اینکه مجموعه ای از قالب های مورد قبول مجله همانند مقالات پژوهشی، مصاحبه، مباحثه و نقادی، مطالعه موردی و ... را در بر گیرند. هر ویژه نامه حداقل یک سردبیر علمی (مجزای از سردبیر مجله Guest Editor) دارد و تمامی موارد فوق و در صورت نیاز سایر جزئیات همانند رویه داوری، ... در قالب پیشنهاده مکتوب دریافت و سپس تا پیش از اعلام فراخوان یا تا پیش از نهایی کردن اسامی نویسندگان مدعو در آن ویژهنامه، نهایی می شود.
بنابراین یکی از راه های خوب برای داوری و چاپ سریع تر مقاله، پیدا کردن ویژه نامه در آن حیطه کاری است. کافی است عبارت "special issue call for papers 2023" را جست و جو کنید تا لیست های ویژه نامه در سال 2026 نمایان گردد. سپس حیطه موضوعی مد نظر خود را انتخاب و پس از تنظیم مقاله، طبق چارچوب خواسته شده آن را به مجله مدنظر ارسال کنید.
بهتر است قبل از شروع مقاله خود، یک سر به ویژه نامه ها بزنید مخصوصاً اگر ایده ای در ذهن ندارید چرا که این روش راه خوبی برای پیدا کردن عناوین بروز نیز هست.
جمع بندی
ویژه نامه یا special issue در نشریات علمی فرصتی ارزشمند برای تمرکز بر یک موضوع خاص و انتشار همزمان مجموعه ای از مقالات مرتبط است. این قالب معمولاً با مدیریت سردبیران مهمان و همکاری پژوهشگران از کشورهای مختلف شکل می گیرد. هدف آن پوشش عمیق تر یک حوزه تخصصی، انسجام تحقیقات پراکنده و ارائه آخرین دستاوردهای علمی است. ویژه نامه ها به دلیل تمرکز موضوعی و ساختار منسجم، منابع منحصر به فردی برای محققان علاقه مند به یک زمینه علمی محسوب می شوند. ویژه نامه ها راهی آسان برای چاپ سریع تر مقالات در مجلات معتبر و یافتن عناوین روز هستند. این شماره ها می توانند شامل مقالات پژوهشی اصیل، مصاحبه، مطالعه موردی یا نقد علمی باشند و گاهی خروجی کارگاه ها یا کنفرانس های علمی را در قالب یک مجموعه منتشر می کنند. بنابراین، بررسی فراخوان های ویژه نامه پیش از نگارش مقاله نه تنها به انتخاب موضوعات به روز کمک می کند بلکه شانس پذیرش و دیده شدن پژوهش را نیز افزایش می دهد.
