یکی از اهداف اصلی تدوین اسناد بالادستی در کشور تحقق آرمان های والای نظام جمهوری اسلامی ایران است. برای تحقق این اهداف تلاش همه جانبه، هماهنگ و هدفمند در تمامی ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و همچنین برنامه ریزی دقیق برای تحقق این اهداف ضروری است. با توجه به اهمیت علم و فناوری در توسعه و پیشرفت جامعه و تحقق آرمان های انقلاب اسلامی از جمله احیای تمدن عظیم اسلامی، حضور سازنده و پیشرو در میان ملت ها و در نهایت برپایی عدالت و معنویت جهانی در سایه اسلام، نیاز است که یک برنامه مدون و جامع در جهت توسعه علم مبتنی بر مبانی اسلام نگارش و تهیه شود. نقشه جامع علمی کشور یکی از اسناد بالادستی مبتنی بر سند چشم انداز 1404 است که به توسعه علم بر پایه اهداف انقلاب اسلامی تاکید دارد. از جمله ویژگی های نقشه جامع علمی کشور می توان به موارد زیر بصورت خلاصه اشاره کرد:
سند نقشه جامع علمی کشور بگونه ای تدوین شده است که قابلیت تبیین الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی را داشته و دستورالعمل های آن مبتنی بر رهنمودهای رهبر کبیر انقلاب، مقام معظم رهبری و قانون اساسی کشور می باشد.
نقشه جامع علمی کشور یک سند مهم و بنیادین است که با تلاش گروه ها و سازمان های بسیاری از جمله وزارت علوم، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت بهداشت، حوزه علمیه و سایر نهادهای ذیربط تهیه و تدوین شده است.
مجموعه پژوهش ها و مستندات ارائه شده توسط نهادهای مختلف در قالب اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شده و در دسترس عموم قرار می گیرد.
با توجه به سند چشم انداز 1404 از جمله اهداف اصلی علم و فناوری در کشور موارد زیر است:
ایران اسلامی در سال 1404 می بایست برخوردار از انسان های صالح، فرهیخته، سالم و تربیت شده در مکتب اسلام و انقلاب اسلامی باشد و در زمینه های مختلف علمی از دانشمندانی طراز اول به عنوان برترین دانشمندان و پژوهشگران جهان بهره مند باشد
ایران اسلامی در افق 1404 باید توانا در تولید علم، توسعه علم و فناوری های نوین باشد و دستاوردهای آن را بدرستی بکار ببرد.
ایران اسلامی در افق 1404 پیشتاز در علم و فناوری است و به عنوان مرجع علمی و فناوری در جهان مطرح است.
در ادامه متن کامل نقشه جامع علمی کشور به همراه اسناد پشتیبان در اختیار شما عزیزان قرار گرفته است تا با مطالعه دقیق آن به اهداف توسعه علمی و فناوری کشور مبتنی بر مبانی اسلام و انقلاب پی ببرید.
سند نقشه جامع علمی کشور
اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور
تغییر در نظام آموزشی هر کشوری ممکن و قابل انجام است در صورتی که ظرفیت ها و پتانسیل ها کشوری به درستی شناسایی شوند و برای آن اهداف، چشم انداز روشن و برنامه ای کاربردی تدوین و تهیه شود. در همین ضرورت وجود یک نقشه را در زمینه علم و گسترش دانش در کشور احساس می شود که تصمیم گیران و سیاستگذاران آن را در یک قالب منسجم و قابل اجرا بنام نقشه جامع علمی کشور جمع آوری و ارائه می کنند. با توجه به اینکه سند نقشه جامع علمی کشور بر گسترش آموزش و پرورش مبتنی بر مبانی اسلام و مفاهیم انقلاب اسلامی تاکید دارد، بنابراین اهداف و برنامه های آن نیز در همین راستا تدوین شده است. این اهداف در نقشه جامع علمی کشور بصورت کلی و استراتژیک تعریف شده اند و برای درک جزئیات آن نیاز است که اسناد پشتیبان را مطالعه و بررسی نمائید. اول سند پشتیبان مربوط به کمیته آموزش است که به دو سرفصل کلی می پردازد. اولین سرفصل مربوط به فلسفه تعلیم و تربیت رسمی از دیدگاه اسلام است که به ماهیت، مفاهیم، فلسفه، جایگاه و مبانی تعلیم و تربیت پرداخته و ارتباط آن با اسلام را از طریق اسناد و روایات مختلف بیان می نماید. دومین سرفصل نیز به جایگاه انسان، تعلیم و تربیت در سند چشم انداز 1404 و ویژگی های نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی در زمان تعیین شده اشاره دارد. به منظور آشنایی با محتوای سند کمیته آموزش از زیرمجموعه های نقشه جامع علمی کشور می توانید به فایل زیر مراجعه نمایید.
اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور
اسناد کمیته آموزش
یکی دیگر از انواع اسناد بالادستی سند کمیته آموزش زیرمجموعه سند چشم انداز 1404 و نقشه جامع علمی کشور است و برخلاف سند قبلی محتوای آن به معرفی طرح ها و پروژه های جامع تدوین شده در ارتباط با آموزش و پرورش می پردازد. اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور به سه سند متفاوت از اسناد کمیته آموزش اشاره دارد که نباید آنها را با هم اشتباه گرفت و هرچند این سند با سند قبلی از نظر نام و عنوان یکسان است اما محتوای آن بطور کلی متفاوت می باشد. پیشتر بیان کردیم که اسناد کمیته آموزش اول از زیرمجموعه نقشه جامع علمی کشور به جایگاه تعلیم و تربیت در اسلام و بیان مبانی و مفاهیم مرتبط با آموزش در اسلام اشاره دارد اما سند کمیته آموزش که در این بخش به آن می پردازیم به معرفی طرح ها و پروژه ها بالادستی در جمهوری اسلامی ایران مرتبط با آموزش و پرورش پرداخته و آنها را به مخاطبان معرفی میکند. این سند هفت بخش اصلی را شامل می شود که بخش اول تا هفتم آن به ترتیب مربوط به طرح تدوین سند ملی آموزش و پرورش (مقدمات)، طرح تدوین سند ملی آموزش و پرورش (فلسفه تربیتی جمهوری اسلامی ایران)، طرح تدوین سند ملی آموزش و پرورش (گزارش تلفیق نتایج راهبردی)، طرح تدوین سند ملی آموزش و پرورش (چکیده مطالعات محیطی موثر)، رهنامه نظام تربیتی رسمی و عمومی جمهوری اسلامی، سند توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش و نقشه جامع علمی کشور در بخش آموزش اشاره دارد. تمامی این پروژه ها و طرح های بالادستی و ملی توسط دبیرخانه اجرایی ستاد تحول بنیادین آموزش و پرورش گردآوری شده و در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور
اسناد کمیته آموزش
سومین سند از اسناد پشتیبان مربوط به اسناد کمیته آموزش و از زیر مجموعه های نقشه جامع علمی کشور که محتوای آن به 5 بخش اصلی تقسیم می شود. در بخش قبلی بیان کردیم که اهداف و سیاست های آموزشی نظام جمهوری اسلامی ایران میبایست مبتنی بر پتانسیل ها و ظرفیت های کشوری باشد که در متن اصلی سند کلیات آن بیان شده و برای جزئیات باید به سند پشتیبان از اسناد کمیته آموزش در پیوست مراجعه نمایید. این سند پشتیبان 5 بخش اصلی را شامل می شود که به ترتیب عبارتند از بررسی فرصت ها و تهدیدهای نظام آموزش و پرورش کشور با نظر به محیط علمی، ارائه خلاصه گزارشی از فرصت ها و تهدیدهای نظام آموزش و پرورش، بررسی وضعیت موجود، تحلیل روند و توصیف بخش آموزش عالی در کشور و درنهایت مبانی نظری احصاء شاخص های ارزشیابی در نظام آموزش و پرورش. لازم به ذکر است که تحلیل روندها در نظام آموزش و پرورش بر اساس اطلاعات و مبانی ارائه شده در برنامه توسعه اول، دوم و سوم ارائه شده اند. این گزارش 400 صفحه ای یک تحلیل پژوهش گونه آکادمیک مبتنی بر تحلیل های SWOT را برای نظام آموزش و پرورش در نظام جمهوری اسلامی ایران فراهم می کند که مطالعه آن را به مخاطبان توصیه می کنیم.
اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور
کمیته علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر
سند کمیته علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر یکی دیگر از اسناد بالادستی است که زیرمجموعه نقشه جامع علمی کشور است و همانند اسناد پشتیبان کمیته آموزش به سه سند متفاوت با یک عنوان تقسیم می شود. این اسناد پشتیبان از زیرمجموعه های نقشه جامع علمی کشور در دو دسته کمیته آموزش و کمیته علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر تقسیم می شود و هر کدام از این کمیته ها بصورت جداگانه سه سند در ارتباط با نقشه جامع علمی کشور ارائه می نمایند. سند حاضر اولین سند از مجموعه سه سند کمیته انسانی، معارف اسلامی و هنر است که به هفت سرفصل کلی می پردازد که به ترتیب عبارتند از گزارش تلفیقی و جمع بندی از گروه ادبیات و زبان شناسی، سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه زبانشناسی، سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه ادبیات فارسی (گزارش تفصیلی)، سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه ادبیات فارسی (ویرایش اول)، خلاصه گزارش کارگروه ادبیات و سایر زبانها، سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه زبان عربی و سند شیوه نامه تحقیق. گزارش حاضر توسط کارگروه ادبیات و زبان شناسی زیر نظر کمیته علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر تهیه و تدوین شده است. لازم به ذکر است تمامی این کارگروه ها و کمیته ها زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می کنند.
اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور
کمیته علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر
دومین سند از مجموعه اسناد علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر به بررسی نقشه جامع علمی کشور در حوزه های اقتصاد، علوم اجتماعی، انسان شناسی و ارتباطات می پردازد. این سند یکی از باارزش ترین و با اهمیت ترین اسناد بالادستی از مجموعه اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور است. چرا که در بخش های مختلف علمی و آکادمیک به بررسی نقاط ضعف، فرصت ها و تهدید ها پرداخته و روش مقابله و استراتژی حل آن را بیان می کند برای مثال برنامه آموزش و پژوهش در حوزه اقتصاد صنعتی با ارائه تعریفی از واژگان و تاریخچه این رشته علمی آغاز شده و وضعیت کلی و مطلوب آن بررسی شده و در نهایت استراتژی هایی برای آن تدوین می شود. این فرآیند برای بسیاری از حوزه های علمی مرتبط به سرفصل های ذکر شده انجام گرفته است. دومین سند کمیته علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر به بخش اصلی تقسیم شده و به مباحث زیر از جمله سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه اقتصاد، سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه علوم اجتماعی، سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه انسان شناسی، سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه ارتباطات، سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه جمعیت شناسی، سند شیوه نامه تحقیق در حوزه اقتصاد و گزارش تلفیقی در حوزه علوم اجتماعی اختصاص دارد.
اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور
اسناد کمیته علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر
آخرین سند از مجموعه اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور و کمیته علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر به صورت ویژه بر مباحث علوم اجتماعی تمرکز دارد. این سند شامل چهار بخش اصل است که مددکاری اجتماعی، رفاه اجتماعی و برنامه ریزی اجتماعی را هدف قرار می دهد و آن را رمز موفقیت و توسعه مبانی تعلیم و تربیت مبتنی بر احکام اسلام و مبانی انقلاب اسلامی میداند. این سرفصل ها عبارتند از سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه برنامه ریزی اجتماعی، سند نقشه جامع علمی کشور در رشته تعاون و رفاه اجتماعی، سند نقشه جامع علمی کشور در رشته مددکاری اجتماعی، سند شیوه نامه تحقیق و تدوین نقشه جامع علمی کشور در حوزه علوم اجتماعی. این سند بسیار مهم عناوین درسی مختلف در حوزه علوم اجتماعی را مشخص کرده و سرفصل های درسی مرتبط به هرکدام را معرفی می نماید و در نهایت نواقص سرفصلی در هر بخش و در هر مقطع تحصیلی ارائه می شود. لازم به ذکر است تمامی مطالب و محتوای ارائه شده در این سند با بهره گیری از منابع و رفرنسدهی بین الملل تهیه و تدوین شده اند.
نظام‌نامه تدوین نقشه مهندسی فرهنگی
نظام نامه نقشه مهندسی فرهنگی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف ایجاد بینش و درک مشترک فرهنگی و تدوین راهبردهای مهندسی فرهنگی کشور تدوین و تهیه شده است. بر اساس تعریف ارائه شده در نظام نامه فرهنگی، مهندسی فرهنگ کشور با هدف بازشناسایی، آسیب شناسی، پالایش و جهت دهی به فرهنگ کشور به سمت و سوی هویت اصیل اسلامی-ایرانی و با توجه به مقتضیات ملی و جهانی است. در این فرآیند فاکتورهای فرهنگی کشور در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و غیره شناسایی شده و بر اساس اصول و مبانی انقلاب اسلامی جهت دهی، بازطراحی و اصلاح می شوند. در این فرآیند نیاز به تدوین استراتژی های خرد و کلان کشوری در زمینه فرهنگ، وضع و اعمال راهبردهای هدفمند و در نهایت تقسیم کار ملی است تا یتوان موفقیت پروژه را تضمین کرد. این سند یکی از سندهای باارزشی است که رویکرد کلان کشوری در جهت تبیین فرهنگ اسلامی را نشان داده و چشم اندازهای آن را ترسیم می نماید.
