۱. تحول نظم جهانی و نقش قدرت‌های نوظهور (گرایش روابط بین‌الملل)
در سال‌های اخیر، تغییر موازنه قدرت جهانی و ظهور قدرت‌های نوظهوری همچون چین، هند و برزیل نظم سنتی بین‌الملل را به چالش کشیده است. هژمونی ایالات متحده به‌طور فزاینده‌ای با چالش‌های اقتصادی، امنیتی و ژئوپلیتیکی روبه‌رو شده و این مسئله، فرصت‌ها و تهدیدهای جدیدی را برای کشورهای در حال توسعه ایجاد کرده است. پرسش اصلی این است که تغییر ساختار قدرت جهانی چه تأثیری بر سیاست خارجی کشورهای متوسط و کوچک دارد و چه مدل‌های نظری می‌توانند این تحولات را توضیح دهند.
۲. رشد پوپولیسم و تأثیر آن بر دموکراسی (گرایش اندیشه سیاسی/سیاست تطبیقی)
ظهور رهبران پوپولیست در کشورهای مختلف جهان از آمریکا و برزیل گرفته تا اروپای شرقی و حتی برخی کشورهای آسیایی، یکی از جدی‌ترین چالش‌ها برای نظام‌های دموکراتیک محسوب می‌شود. پوپولیسم با تضعیف نهادهای مدنی و تمرکز قدرت در دستان رهبران کاریزماتیک، آینده دموکراسی‌های مدرن را با تهدید مواجه کرده است. این موضوع ضرورت بررسی ابعاد نظری و تجربی پوپولیسم و نسبت آن با کارآمدی و مشروعیت دموکراسی را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
۳. سیاست اقلیمی و دیپلماسی محیط زیست (گرایش سیاستگذاری عمومی/روابط بین‌الملل)
بحران تغییرات اقلیمی به یکی از مهم‌ترین دستورکارهای سیاست جهانی و ملی بدل شده است. از یک سو کشورها متعهد به توافق‌نامه‌های بین‌المللی همچون پیمان پاریس هستند و از سوی دیگر فشارهای داخلی اقتصادی و سیاسی مانع تحقق کامل این تعهدات می‌شود. مسئله اصلی این است که چگونه می‌توان میان الزامات زیست‌محیطی و منافع ملی در سیاستگذاری عمومی و دیپلماسی محیط زیست تعادل برقرار کرد.
۴. فضای مجازی و دگرگونی مشارکت سیاسی (گرایش جامعه‌شناسی سیاسی/سیاستگذاری عمومی)
ظهور شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های نوین اطلاعاتی شیوه‌های مشارکت سیاسی و کنشگری مدنی را متحول ساخته است. اعتراضات خیابانی، کمپین‌های انتخاباتی و حتی جنگ‌های روانی اکنون بیش از هر زمان دیگری به فضای مجازی وابسته‌اند. با این حال، پرسش اساسی این است که آیا فضای مجازی منجر به افزایش آگاهی و دموکراسی می‌شود یا بالعکس، ابزاری برای کنترل، فریب و دستکاری افکار عمومی است.
۵. امنیت انرژی و ژئوپلیتیک منابع (گرایش مطالعات منطقه‌ای/سیاست بین‌الملل)
با افزایش تقاضای جهانی برای انرژی و رقابت قدرت‌های بزرگ بر سر منابع نفت، گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر، امنیت انرژی به یکی از محورهای اصلی روابط بین‌الملل تبدیل شده است. در این میان، کشورهای منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده سیاست جهانی انرژی دارند. مسئله اصلی این است که رقابت ژئوپلیتیکی بر سر انرژی چگونه می‌تواند بر امنیت بین‌المللی، همگرایی منطقه‌ای و آینده اقتصاد سیاسی جهانی تأثیرگذار باشد.
موضوع های ترند روز علوم سیاسی
پروپوزال خلاصه (مناسب برای ارشد و دکتری)
شامل: عنوان پیشنهادی، سؤال پژوهش، اهداف، فرضیه‌ها و مدل مفهومی ساده است.
۱. تحول نظم جهانی و نقش قدرت‌های نوظهور
عنوان پیشنهادی: بازتعریف نظم جهانی و موقعیت قدرت‌های نوظهور؛ چالش‌ها و فرصت‌ها برای کشورهای متوسط
-
سؤال پژوهش: تغییر موازنه قدرت جهانی چه تأثیری بر سیاست خارجی کشورهای متوسط دارد؟
-
اهداف:
-
تبیین الگوهای جدید قدرت در نظام بین‌الملل
-
بررسی واکنش کشورهای متوسط به تغییرات قدرت جهانی
-
-
فرضیه‌ها:
-
افزایش نقش قدرت‌های نوظهور منجر به تنوع‌بخشی در سیاست خارجی کشورهای متوسط می‌شود.
-
کشورهای متوسط در نظم چندقطبی انعطاف‌پذیری بیشتری نشان می‌دهند.
-
-
مدل مفهومی: متغیر مستقل: تغییر موازنه قدرت جهانی ← متغیر وابسته: جهت‌گیری سیاست خارجی کشورهای متوسط.
۲. رشد پوپولیسم و تأثیر آن بر دموکراسی
عنوان پیشنهادی: پوپولیسم و آینده دموکراسی؛ مطالعه تطبیقی در نظام‌های سیاسی منتخب
-
سؤال پژوهش: پوپولیسم چه تأثیری بر کیفیت و کارآمدی دموکراسی دارد؟
-
اهداف:
-
تحلیل نسبت میان پوپولیسم و نهادهای دموکراتیک
-
بررسی مقایسه‌ای کشورهایی با تجربه پوپولیسم
-
-
فرضیه‌ها:
-
پوپولیسم موجب کاهش کارآمدی نهادهای مدنی و سیاسی می‌شود.
-
پوپولیسم اعتماد عمومی به نظام سیاسی را در کوتاه‌مدت افزایش ولی در بلندمدت کاهش می‌دهد.
-
-
مدل مفهومی: متغیر مستقل: سطح پوپولیسم ← متغیر میانجی: نهادهای مدنی/انتخابات آزاد ← متغیر وابسته: کیفیت دموکراسی.
۳. سیاست اقلیمی و دیپلماسی محیط زیست
عنوان پیشنهادی: سیاستگذاری اقلیمی و دیپلماسی محیط زیست؛ تعارض منافع ملی و تعهدات بین‌المللی
-
سؤال پژوهش: چگونه می‌توان میان منافع ملی و تعهدات زیست‌محیطی تعادل برقرار کرد؟
-
اهداف:
-
تحلیل موانع اجرای توافق‌های زیست‌محیطی
-
ارائه الگوی تعادل‌بخشی بین الزامات داخلی و بین‌المللی
-
-
فرضیه‌ها:
-
کشورهایی با اقتصاد وابسته به انرژی فسیلی کمتر به تعهدات بین‌المللی پایبندند.
-
فشار نهادهای بین‌المللی نقش مؤثری در افزایش تعهدات اقلیمی ایفا می‌کند.
-
-
مدل مفهومی: متغیر مستقل: وابستگی به منابع انرژی فسیلی / فشار بین‌المللی ← متغیر وابسته: میزان تعهد به سیاست اقلیمی.
۴. فضای مجازی و دگرگونی مشارکت سیاسی
عنوان پیشنهادی: تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر الگوهای مشارکت سیاسی؛ فرصت‌ها و تهدیدها
-
سؤال پژوهش: شبکه‌های اجتماعی چه نقشی در افزایش یا کاهش کیفیت مشارکت سیاسی دارند؟
-
اهداف:
-
بررسی تأثیر فضای مجازی بر آگاهی سیاسی و بسیج اجتماعی
-
تحلیل تهدیدات ناشی از دستکاری افکار عمومی
-
-
فرضیه‌ها:
-
استفاده گسترده از شبکه‌های اجتماعی مشارکت سیاسی جوانان را افزایش می‌دهد.
-
انتشار اخبار جعلی از طریق شبکه‌های اجتماعی اعتماد عمومی به فرآیندهای سیاسی را کاهش می‌دهد.
-
-
مدل مفهومی: متغیر مستقل: میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی ← متغیر میانجی: آگاهی سیاسی / اخبار جعلی ← متغیر وابسته: سطح مشارکت سیاسی.
۵. امنیت انرژی و ژئوپلیتیک منابع
عنوان پیشنهادی: امنیت انرژی و رقابت ژئوپلیتیکی؛ پیامدها برای خاورمیانه و آسیای مرکزی
-
سؤال پژوهش: رقابت ژئوپلیتیکی بر سر منابع انرژی چه تأثیری بر امنیت بین‌المللی دارد؟
-
اهداف:
-
تحلیل موقعیت خاورمیانه و آسیای مرکزی در معادلات انرژی
-
بررسی پیامدهای رقابت قدرت‌های بزرگ بر امنیت جهانی
-
-
فرضیه‌ها:
-
افزایش وابستگی قدرت‌های بزرگ به انرژی خاورمیانه تنش‌های ژئوپلیتیکی را تشدید می‌کند.
-
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر رقابت بر سر منابع فسیلی را در بلندمدت کاهش می‌دهد.
-
-
مدل مفهومی: متغیر مستقل: رقابت ژئوپلیتیکی ← متغیر وابسته: سطح امنیت بین‌المللی / همگرایی منطقه‌ای.